W czasie, gdy w Europie toczono wojny, wznoszono katedry, prowadzono badania naukowe, zajmowano się sztuką i literaturą. W nieznanej jeszcze Ameryce

Transkrypt

1 CYWILIZACJE AMERYKI

2 W czasie, gdy w Europie toczono wojny, wznoszono katedry, prowadzono badania naukowe, zajmowano się sztuką i literaturą. W nieznanej jeszcze Ameryce mieszkały plemiona indiańskie takie jak : Majowie Inkowie Aztekowie Stworzyli oni wysoko rozwinięte cywilizacje, które mogły pochwalić się wieloma osiągnięciami.

3 MAJOWIE

4 Majowie należeli do plemion indiańskich (mówiących językami należących do rodziny maja), które zamieszkiwały południowo - wschodnią część Meksyku (stan Chiapas i półwysep Jukatan), a także Belize, Gwatemalę i zachodni Honduras.

5 -początki cywilizacji Majów sięgają okresu preklasycznego późnego (tj. 400 p.n.e n.e.). -typowym dla okresu wczesnoklasycznego ( n. e.) zjawiskiem było budowanie miast (m. in. Uaxactún i Tikal), które spełniały funkcje administracyjno - sakralne. Charakteryzowały się one monumentalnymi zespołami architektonicznymi. -kolejny okres (średnioklasyczny, lata ) to czasy lokalnych kryzysów politycznych. -w okresie późnoklasycznym ( ) rozwojowi uległy regionalne style w architekturze i sztuce, a cywilizacja Majów osiągnęła szczytowy punkt rozwoju. Dopiero pod koniec tego okresu w centralnym rejonie zajmowanym przez Majów załamaniu uległ rozwój cywilizacyjny połączonym z procesem opustoszenia miast. -W X wieku, a więc w okresie poklasycznym, ze środkowego Meksyku przybyli najeźdźcy Toltekowie, a pod silnym wpływem ich kultury znalazła się północna część Jukatanu.

6 Najważniejszym miastem było Chichén Itzá, które około roku 1200 utraciło znaczenie na rzecz Mayapán. Upadek tego miasta zakończył pełen dekadencji i tarć politycznych pomiędzy skłóconymi rodami arystokratycznymi (stały one na czele licznych i dość niewielkich państewek) Okres poklasyczny średni ( ). Okres poklasyczny późny zakończony został hiszpańskim podbojem w szesnastym stuleciu. Ostatnie wolne państwo/miasto Majów, zostało podbite dopiero w roku Świątynia Kukulkana w Chichen itza

7

8 Słońce znika za horyzontem i oświetla 9 stopni piramidy

9 Wiosenna Równonoc (Chichén Itzá)

10 OSIĄGNIECIA MAJÓW

11 SYSTEM ZAPISU LICZB Bardzo oryginalny system zapisywania liczb stworzyło indiańskie plemię Majów. Jako jedni z pierwszych wynaleźli zero (ok. 500 r. n.e. - a więc później niż Sumerowie, lecz wcześniej od Hindusów). Zero zaznaczane było rysunkiem przypominającym skorupkę ślimaka lub - jak inni twierdzą - półotwarte oko. Liczby zapisywano w postaci kombinacji kropek i kresek. Odpowiednio pogrupowane stanowiły (wraz z zerem) podstawowy zestaw,,cyfr od 0 do 19. Tabela z podstawowymi znakami Majów dla liczb:

12 KALENDARZ U Majów rok liczył początkowo 360 dni i był podzielony na 18 miesięcy liczących po 20 dni. Dla uzgodnienia długości roku z okresem powtarzania się pór roku rozbudowano go o 5 dni dodatkowych, tzw. dni bez nazwy, które uważano za pechowe. W dnie te nie załatwiano żadnych transakcji handlowych, nie odbywały się posiedzenia sądów, powstrzymywano się nawet od robienia porządków domowych.

13 ASTRONOMIA : Majowie wiele wysiłku poświęcali obserwacjom astronomicznym, których dokonywali ze szczytów swych świątyń-piramid. Obserwacje te opisywane były później w tzw. kodeksach (pośród których ledwie kilka dotrwało do naszych czasów) oraz ryte na stellach (obeliskach). Dla dokładnego określenia początku rachuby czasu należałoby przeprowadzić obliczenia dat, pewnych charakterystycznych położeń planet wśród gwiazd, wyrzeźbionych na niektórych pomnikach. Schody prowadzą w górę do obserwatorium Majów wieży "El Caracol" (ślimak) w Chichen Itza na Jukatanie w Meksyku.

14 HOROSKOP MAJÓW Majowie uznawali, że każdy miesiąc ma w opiece inne bóstwa oraz przypisany im materiał. Stąd też horoskop Majów zwany jest też Kręgiem Osiemnastu Klejnotów. Turkus Topaz Onyks Jadeit Diament Karneol Rubin Lazuryt Szafir Opal Agat Akwamaryn Chalcedon Koral Selenit Ametyst Szmaragd Malachit

15 AZTEKOWIE

16 Aztekowie przybyli w XIII wieku z północy i osiedli w Dolinie Meksyku. Zwani też byli Mexica (tzn. 'mieszkańcy miasta México') lub Tenochca [tzn. 'mieszkańcy miasta Tenochtitlán'].. Aztekowie twierdzili, że ich praojczyzną jest mityczna kraina Aztlán (stąd nazwa Aztekowie). Strona z Kodeksu Cozcatzin przedstawiająca Aztlán

17 W początkach XIV wieku założyli miasto México - Tenochtitlán i z czasem własny organizm polityczny. Początkowo było to miasto - państwo, zależne od sąsiadów(tepaneków z Azcapotzalco). W 1428 roku uzyskało ono samodzielność. W piętnastym wieku zawarli tzw. Trójprzymierze (z Texcoco i Tlacopán). W latach Aztekowie rozpoczęli ekspansję terytorialną. W wyniku podbojów powstało tzw. imperium azteckie. Składało się ono z trzech głównych miast - państw, które wchodziły w skład federacji. Każde z tych państw miało swego władcę. Tenochtitlan - stolica państwa Azteków, założona około 1325 roku na brzegu jeziora Texcoco. Zbudowano w niej sieć kanałów i groble łączące miasto ze stałym lądem.

18 Pod koniec XV w. imperium obejmowało cały środkowy, południowy i wschodni Meksyk. W skład tego imperium wchodziło przeszło 500 miast - państw. Były one zróżnicowane zarówno pod względem etnicznym, jak i językowym i kulturalnym. Mieszkańcy tych kraików musieli płacić daniny na rzecz Trójprzymierza. Gospodarka Azteków opierała się na rolnictwie oraz na wymianie handlowej. Wszystkie te państewka oprócz sił wojskowych, unifikowała warstwa arystokracji, która była ponadetniczna. Łączyły ją więzy powinowactwa i pokrewieństwa.

19 Językiem urzędowym i dyplomatycznym stał się język nahuatl, którym mówili Aztekowie, a także część podbitych ludów. Aztekowie czcili ponad 2 tysiące bóstw, jednak głównym bogiem pozostawał Huitzilopochtli (Południowy Koliber) i Tlaloc (bóg deszczu). Huitzilopochtli Bóg opiekun Azteków Tlaloc Bóg deszczu i pioruna

20 Na początku XVI wieku Mexica zdominowali swoich sprzymierzeńców i nasilili procesy unifikacyjne. Faktycznym jedynowładcą imperium stał się Motecuhzoma Xocoyotzin (władca Tenochtitlán). W pierwszej połowie do państwa Azteków dotarli Hiszpanie. Po ich stronie walczyło kilka plemion. Hiszpanie wykorzystali brak jedności w państwie i w latach przejeli władzę nad imperium. Na ich czele stał Hernán Cortés. Po wybuchu antyhiszpańskiego powstania, najeźdźcy rozpoczęli ponowne przejmowanie władzy, tym razem na drodze militarnego podboju. Ostatecznie w 1521 roku zdobyli Tenochtitlán, a także pojmali jego władcę - Cuauhtemoca. Jeśli chodzi o osiągnięcia cywilizacyjne Azteków, to słynęli oni bardziej ze sztuki wojennej niż z osiągnięć artystycznych. Niemniej jednak byli utalentowanymi rzeźbiarzami, garncarzami, malarzami i jubilerami. Do naszych czasów zachowały się wspaniałe azteckie kodeksy. Hernan Cortes Motecuhzoma Xocovotzin

21 Aztekowie byli politeistami. Ważne miejsce w ich życiu zajmował kult słońca i gwiazd. Wpływ na kształtowanie się wierzeń azteckich miały również walki prowadzone z innymi plemionami, dlatego istotną rolę odgrywał Bóg wojny, Niektóre z obrzędów ku jego czci charakteryzowały się dużym okrucieństwempolegały ona na składaniu ofiar ludzi często poprzez wyrwanie człowiekowi serca. Aztecka rzeźba węża. Indianie bardzo czcili to zwierzę ponieważ wierzyli że postać pierzastego węża przybierał najwyższy bóg Azteków - QUETZALCOATL

22 IMPERIUM INKÓW

23 Inkowie byli ludem andyjskim, który w okresie prekolumbijskim stworzył rozległe państwo ( zwanetawantinsuyu, czyli "Krajem Czterech Dzielnic") w Ameryce Południowej, ze stolicą w Cuzco. Było to państwo wieloetniczne zbudowane w wyniku licznych podbojów. Jak podaje tradycja, pierwszym królem Inków był Manco Capac. Prawdopodobnie w połowie piętnastego stulecia, za panowania Pacachutiego dokonano licznych podbojów, a państwo Inków zostało podzielone na cztery części:antisuyu, Chinchasuyu, Contisuyu i Calasuyu. Na początku XVI w. imperium inkaskie sięgało od Pasto (obecnie północna Kolumbia) na północy, po rzekę Maule w Chile. Na czele tego państwa stał inka - władca absolutny. Następcą tronu zostawał syn władcy (ale niekoniecznie najstarszy) - decydowali o tym kapłani i arystokratyczne rody z Cuzco. Manco Capac - według mitologii inkaskiej legendarny założyciel królewskiej dynastii Inków

24 Na podbitych terenach Inkowie nie niszczyli zastanych tam tradycyjnych struktur władzy, czy też elit politycznych i społecznych (a oddawali je pod kontrolę własnych funkcjonariuszy). Zakładali tam jedynie swoje garnizony wojskowe, budowali świątynie Słońca i sieć dróg. Pobierali też daniny. Inkowie prowadzili też politykę przesiedleń większych grup ludności (w celach ekonomicznych bądź politycznych). Coricancha świątynia słońca w Cuzco, stolicy Imperium Inków, poświęcona najwyższym bogom inkaskiego Panteonu, miejsce koronacji i pochówku władców Inków od czasów Sinchi rocy do Huavny Capaca, jedno z najważniejszych sanktuariów inkaskich.

25 Podstawę gospodarki w państwie Inków stanowiło rolnictwo. Społeczeństwo w państwie Inków było zhierarchizowane (istniało wiele grup społecznych). Większość ludności stanowili wolni chłopi, którzy zamieszkiwali we wspólnotach plemienno - terytorialnych. Zobowiązani byli oni do uiszczania daniny na rzecz państwa. Ziemia pozostawała częściowo w dyspozycji chłopów (indywidualnie lub kolektywnie), a częściowo w dyspozycji instytucji państwowych. Oprócz rolników istniały też różne grupy społeczne, wyspecjalizowane w wytwarzaniu określonych produktów lub pełniących określone funkcje służebne (np. biegacze sztafety pocztowej). Podstawą gospodarki było rolnictwo (uprawiano głównie kukurydzę, ziemniaki, fasolę i paprykę, a także rośliny bulwiaste, komosę ryżową, dynię i inne). Hodowano też zwierzęta: świnki morskie, alpaki i lamy (lamy hodowano głównie do celów religijnych, ale też jako zwierzęta juczne i źródło wełny, ich mięso spożywano rzadko). W uprawie Inkowie starali się wykorzystywać duże zróżnicowanie środowiska naturalnego.

26 Najważniejszym bóstwem był bóg Viracocha - Najwyższa Istota, stwórca świata, innych bogów, ludzi i zwierząt. Inkowie czcili też Słońce oraz mitycznych przodków. Boską czcią otaczano też władców: za życia i po śmierci. Do największych osiągnięć cywilizacyjnych Inków należą monumentalne kamienne budowle wznoszone z olbrzymich głazów bez użycia zaprawy murarskiej ( do naszych czasów zachowały się ruiny pałaców i twierdzy Sacsahuamán koło Cuzco, a także zespołów architektonicznych m. in. w Machu Picchu, Pisac i w Ollantaytambo). Bóg Viracocha Sacsahuaman kompleks inkaskich kamiennych murów wzniesionych w pobliżu miasta Cuzco, w Peru, na wysokości ponad 3600 m n.p.m

27 Koniec imperium Inków nastąpił w pierwszej połowie XVI wieku. W 1531 roku w państwie Inków pojawili się Hiszpanie z Franciszkiem Pizarro na czele. Wykorzystali oni panujące w państwie Inków napięcia społeczne. Niewielki korpus ekspedycyjny (około 150 osób) dotarł w 1532 roku do obozu wojennego inki i wziął go do niewoli. W roku 1533 Atahualpa trzynasty władca Inków został skazany na śmierć i, mimo przekazania olbrzymiego okupu, zamordowany. W 1533 r. Hiszpanie zajęli stolicę państwa - Cuzco. W 1536 r. Manco Inka wzniecił antyhiszpańskie powstanie, jednak powstanie załamało się i Hiszpanie odnieśli zwycięstwo. Manco Inka schronił się w Vilcabambie, którą Hiszpanie zdobyli dopiero w 1572 r. Ostatni władca Inków - Tupac Amaru zginął z ich ręki. Francisco Pizarro- hiszpański konkwistador, który podbił imperium Inków, a także założył miasto Lima, współczesną stolicę Peru. Tupac Amaru - ostatni, dziewiętnasty król i przywódca Inków.

28 PODSUMOWANIE :

29 MAJOWIE - uprawiali kukurydzę -użyźniali glebę za pomocą popiołu -wypalali lasy na cele rolnicze -posługiwali się własnym pismem hieroglificznym -pozostawili po sobie wiele dzieł z zakresu matematyki, religii i astronomii -obserwowali ruchy gwiazd -ustalili długość roku słonecznego -stworzyli swój własny system liczenia, wprowadzili do niego liczbę zero -tworzyli wspaniałe budowle zachwycające architekturą -stworzyli wiele dzieł malarskich

30 AZTEKOWIE -stawiali ogromne budynki na wyspach -łączyli wyspy za pomocą grobli -utworzyli rozbudowaną sieć kanałów -stawiali potężne piramidy i świątynie -zbudowali potężne imperium -podbili wiele ziem -zajmowali się rolnictwem -uprawiali ziemię za pomocą motyk - w domach hodowali ptactwo -zajmowali się rzemiosłem -stworzyli własne pismo hieroglificzne -stworzyli, opierający się na roku słonecznym, kalendarz -opracowali także własny system liczenia

31 INKOWIE -stawiali ogromne budowle w górach -podbili wiele sąsiednich plemion -zajmowali się rolnictwem -nawadniali pola -stosowali nawozy -na stokach gór zakładali uprawne tarasy -hodowali zwierzęta domowe -wprowadzili w swoim państwie własny kalendarz -prowadzili częste obserwacje astronomiczne -posiadali ogromny talent w dziedzinie budownictwa - w wysokich górach zbudowali ogromną sieć dróg -utworzyli sprawną komunikacje pocztową -posiadali dużą wiedzę medyczną - wprowadzili własne prawo -wprowadzili system pisania i liczenia polegający na wiązaniu sznurków

32 Prezentacje wykonał : Piotr Strzała Bibliografia: inkowie_majowie_aztekowie.html -Grafika Google zacyjne_majow_aztekow_i_inkow_.html -Podręcznik,,Śladami Przeszłości 2 Stanisław Roszak