Etykietowanie energetyczne - okna pionowe, geometria cz. 2 Jerzy Żurawski, Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska
|
|
- Kornelia Kołodziej
- 1 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Etykietowanie energetyczne - okna pionowe, geometria cz. 2 Jerzy Żurawski, Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska Etykietowanie energetyczne wyrobów obecne jest dziś praktycznie w każdej dziedzinie życia. Właściwie ogromna większość wyrobów posiada etykietę energetyczną informującą użytkowników o energochłonności danego produktu. Etykiety energetyczne stosowane są do określenia energochłonności energetycznej budynków, lokali, urządzeń i AGD, ogumienia, urządzeń grzewczych. Świadectwa energetyczne lokali wymagane są nawet przy umowie sprzedaży lub najmu. Etykietowanie energetyczne jest ważnym działaniem na rzecz poprawy efektywności energetycznej wszystkich dziedzin życia w krajach Unii Europejskiej. Okna odpowiadają za ok. 25% strat ciepła w budynku. Mogą być przyczyną niedogrzewania zimą lub przegrzewania lokali latem, wymuszając stosowanie urządzeń chłodniczych. Ze względu na bardzo duży wpływ na zużycie energii przez budynek konieczne jest wprowadzenie działań mających na celu zmniejszenie zużycia energii. Jednym z takich działań jest etykietowanie stolarki budowlanej. Etykietowanie energetyczne stolarki budowlanej. Najczęściej o ocenie energetycznej okna decyduje współczynnik przenikania - Uw. Jak się okazuje, nie jest to jedyny parametr mający wpływ na efektywność rozwiązania. Aby poprawnie opisać jakość energetyczną okna niezbędne jest określenie następujących parametrów składowych, mających istotny wpływ na wynik końcowy: 1. izolacyjność termiczna profili, 2. geometria profili, 3. izolacyjność termiczna szyby, 4. izolacyjność termiczna ramki dystansowej, 5. powierzchnia profili, powierzchnia szyby - geometria okna, 6. przepuszczalność energii promieniowania słonecznego, 7. szczelność okna, 8. sposób mocowania okna do budynku, 9. osłony termiczne i przeciwsłoneczne, 10. automatyka sterująca osłon. Ze względu na tak dużą ilość parametrów, niezbędne jest wprowadzenie wielokryterialnej oceny energetycznej, opisanej w postaci etykiety, które w zintegrowany sposób pozwoli oceniać ostatecznie jakość energetyczną stolarki. W niniejszym artykule omówione zostaną zagadnienia związane z wpływem geometrii, powierzchni profili, powierzchni szyby oraz geometrii okna. Geometria a efektywność energetyczna okna. Prawie zawsze na etapie projektowania opisuje się jeden parametr U W U D współczynniki przenikania ciepła stolarki. Dla okien określona została w Warunkach Technicznych[1] wartość graniczna U W 1,3 W/m 2 K. Pojawia się pytanie czy tak opisana stolarka może mieć niezadowalającą efektywność energetyczną zgodnie z przeznaczeniem? Najlepiej zobrazuje omawiany problem przykład dwóch okien o jednakowych wymiarach: 1,48x1,23 m 2 i U W = 1,3 W/m 2 K, różniących tylko się niektórymi parametrami, uznanymi za nieistotne. Efektywność energetyczna omawianego przypadku dla pomieszczeń ogrzewanych może przedstawiać się następująco: energia na ogrzewanie dla okna o U W = 1,3 W/m 2 K może wynosić : 89,76 kwh/m 2 rok lub 111,23 kwh/m 2 rok. Efektywność energetyczna pierwszego rozwiązania jest o 23,9% korzystniejsza. O efektywności energetycznej stolarki nie decyduje jedynie parametr U W a szczelność stolarki, rozwiązania konstrukcyjne połączenia stolarki ze ścianami oraz parametry energetyczne szyby. Poddano klasyfikacji energetycznej okna o U W = 1,3 W/m2k. Jeżeli okna byłyby zastosowane w pomieszczeniu ogrzewanym, pierwsze oceniono na klasę D drugie oceniono na klasę E. Jeżeli okno byłoby użyte w pomieszczeniu ogrzewanym i chłodzonym, dla pierwszego i drugie okno otrzymałoby klasę E (szczegóły na
2 Etykietowanie Energetyczne Stolarki Budowlanej rysunku 1). Całkowity bilans energetyczny okna pierwszego wynosi 121,69 kwh/m2rok, dla drugiego 130,33 kwh/m2rok. Okno pierwsze charakteryzuje się korzystniejszym bilansem energetycznym. Jak widać stosowanie rozwiązań spełniających minimalne wymagania o UW = 1,3 W/m2K mogą charakteryzować się różnym bilansem energetycznym. Można to rozróżnić dopiero gdy stolarka zostanie poddana ocenie energetycznej. 2 Rysunek 1. Etykieta energetyczna okna o Uw = 1,3 W/m K. Wpływ wysokości profili na jakość energetyczną okna. Jakość energetyczna okna może zależeć od wysokości profili okiennych. Dla tego samego okna o wymiarach 1,48 x 1,23 m2 wykonano szczegółowe analizy energetyczne okna przy wysokości profili o 50 mm, 70 mm, 90 mm, 110 mm, 130 mm oraz o Uf = 1,3 W/m2K i Ug = 1,13 W/m2K. Zróżnicowanie wysokości profili okiennych ma nieznaczny wpływ na izolacyjność termiczną okna oraz na wielość powierzchni przeźroczystych. Zmiany powierzchni są istotne i mają wpływ na efektywność energetyczną okna zwłaszcza w budynkach tylko ogrzewanych. Wzrost wysokości profili okiennych może mieć pogarszający wpływ na bilans energetyczny okna nawet o niespełna 25%. 1
3 Tabela 1. Analiza efektywności energetycznej okna o wymiarach 1,48x1,23 m 2 wykonanego z profili o U f =1,3 W/m 2 K, z szyby o U g = 1,1 W/m2K oraz ramki dystansowej o ψ = 0,04 W/mK przy wysokości profili: 50 mm, 70 mm, 90 mm, 110 mm i 130 mm. Dane techniczne okna symbol jednostka Wartości obliczeniowe Wymiary okna: 1,48 x 1,23 m 2 Aw m 2 1,8204 1,8204 1,8204 1,8204 1,8204 Współczynnik przenikania ciepła ramy Uf W/m2K 1,3 1,3 1,3 1,3 1,3 Wysokość profil hf m 0,05 0,07 0,09 0,11 0,13 Współczynnik przenikania ciepła szyby Ug W/m 2 K 1,1 1,1 1,1 1,1 1,1 Powierzchnia szyby Ag m 2 1,559 1,461 1,365 1,273 1,183 Zmniejszenie powierzchni szyby 0% -7% -14% -23% -32% Współczynnik przepuszczalności energii słonecznej g G 0,63 0,63 0,63 0,63 0,63 Mostek cieplny na ramce dystansowej ψ W/mK 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 Długość ramki dystansowej L m 2,51 2,43 2,35 2,27 2,19 Współczynnik przenikania ciepła okna* Uw W/m 2 K 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 ogrzewanie chłodzenie EEh kwh/m 2 66,04 70,1 73,91 77,95 82,34 EEc kwh/m ,37 38,34 35,31 32,29 Energia nieodnawialna pierwotna razem EE h+c kwh/m 2 111,04 111,47 112,25 113,26 114,63 Klasa energetyczna na ogrzewanie C C C D D Klasa energetyczna na ogrzewanie i chłodzenie D D D D D Zmiany wysokości profili mają wpływ na efektywność energetyczną okna. Podsumowanie uzyskanych wyników zamieszonych w tabeli 1 poniżej: 1. Współczynnik przenikania ciepła okna Uw jest zbliżony dla każdej wysokości profili. Po zaokrągleniu do jednego miejsca po przecinku, wartość Uw wynosi od 1,18 do 1,22 W/m 2 K, po zaokrągleniu 1,2 W/m2K. Rozbieżności procentowe w zakresie U W wynoszą do 3,4%. 2. W pomieszczeniach ogrzanych najkorzystniejsze są okna o jak największej powierzchni szyby. Różnice w bilansie energetycznym wynoszą do 82,34 66,04 = 16,3 kwh/m 2 rok, co stanowi do 25% więcej dla okna o wysokości profili 130 mm. 3. W pomieszczeniach ogrzewanych i chłodzonych bilans energetyczny jest zbliżony. Maksymalna różnica w bilansie energetyczny wynosi 114,63 111,04 = 3,59 kwh/m 2 rok, co stanowi 3,2% okna o najniższym profilu. 4. Najkorzystniejszym rozwiązaniem są okna o jak najniższych profilach i jak największej powierzchni szklenia. Różnice w bilansie energetycznym są istotne dla okien stosowanych w pomieszczeniach ogrzewanych. Różnice w bilansie energetycznym nie są aż tak istotne dla okien stosowanych w pomieszczeniach ogrzewanych i chłodzonych. Geometria okna. Poddano analizie energetycznej okno o stosunkowo dużych wymiarach 2,1 x 2,1 m 2 ale o różnych podziałach. Analizowano podział okna na jedno, dwu, trzy i czterokwaterowe o U f = 1,2 W/m 2 K, U g = 0,7 W/m 2 K i profilu o h f = 129 mm. Szczegóły analizy zamieszczono w tabeli 2. Pierwsze spostrzeżenie dotyczy izolacyjności 2
4 termicznej okna. Okno jednokwaterowe charakteryzuje się najlepszym współczynnikiem przenikania ciepła Uw=0,78 W/m 2 K. Okno czterokwaterowe charakteryzuje się Uw=1,02 W/m 2 K. Podobne zależności zaobserwowano w zakresie efektywności energetycznej. Okna jednokwaterowe przeznaczone do pomieszczeń ogrzewanych charakteryzują się najkorzystniejszym bilansem energetycznym. Duża powierzchnia szyby ma jednak niekorzystny wpływ w przypadku stosowania okien w pomieszczeniach chłodzonych. Ostatecznie okna jednokwaterowe są najkorzystniejsze dla pomieszczeń ogrzewanych, uzyskując klasę B oraz dla pomieszczeń ogrzewanych i chłodzonych uzyskując klasę C. Tabela 2. Analiza efektywności energetycznej okna o wymiarach 2,1x2,1 m 2 wykonanego z profili o U f =1,2 W/ m2k, z szyby o U g = 0,7 W/m 2 K oraz ramki dystansowej o ψ = 0,04 W/mK przy wysokości profili 129 i dla podziału jedno, dwu, trzy i czterokwaterowgo. Współczynnik przenikania ciepła okno Konstrukcja okna Współczynnik przenikania ciepła okna symbol jednostka Wartości składowe Okno o wymiarach 2,1 x 2,1 m 2 Aw m 2 4,41 Współczynnik przenikania ciepła ramy Uf W/m 2 K 1,2 Współczynnik przenikania ciepła szyby Ug W/m 2 K 0,7 Mostek cieplny na ramce dystansowej ψ W/mK 0,04 jednokwaterowe dwukwaterowe trzykwaterowe czterokwaterowe Uw Uw Uw Uw W/m 2 K W/m 2 K W/m 2 K W/m 2 K 0,78 0,92 1 1,02 Współczynnik przepuszczalności energii słonecznej ogrzewanie chłodzenie g G 0,5 EEh kwh/m 2 44,5 56,34 62,99 64,68 EEc kwh/m 2 32,12 31,45 31,09 31 Energia nieodnawialna pierwotna razem EE h+c kwh/m 2 76,62 87,79 94,08 95,68 Klasa energetyczna na ogrzewanie B B C C Klasa energetyczna na ogrzewanie i chłodzenie C C D D 3
5 Podsumowanie. Analiza efektywności energetycznej okien w odniesieniu do ich geometrii wykazała, że dla okien o zbliżonych wartościach U W, lecz o różnej wysokości profili, bilans energetyczny okna może być znacząco różny. Ze względów energetycznych niskie profile są korzystniejsze, zwłaszcza dla okien przeznaczonych do pomieszczeń tylko ogrzewanych. Właśnie takie rozwiązania są stosowane w znaczącej większości polskich domów. Szacuje się, że ponad 92-95% nowych okien ostatecznie będzie pracować w pomieszczeniach jedynie ogrzewanych. Zaobserwowano również znaczące różnice w zakresie efektywności energetycznej pomiędzy oknami jednokwaterowym i wielokwaterowym. Im więcej kwater, tym okno jest mniej korzystne energetycznie, zwłaszcza dla pomieszczeń ogrzewanych. Do określenia jakości energetycznej okna przydatnym jest program Etykieta Energetyczna Stolarki (EES), można go pobrać z: 4
Efektywna Energetycznie Stolarka Okienna. pasywnej w Budzowie. dr arch. Agnieszka Cena Soroko Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska
Efektywna Energetycznie Stolarka Okienna na przykładzie szkoły pasywnej w Budzowie dr arch. Agnieszka Cena Soroko Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska ZADANIA PRZEGRÓD PRZEŹROCZYSTYCH Przegrody przeźroczyste
PRZYKŁAD 3. PR P Z R E Z G E R G O R D O Y D TRÓ R J Ó W J A W RS R T S WO W W O E
PRZYKŁAD 3. PRZEGRODY TRÓJWARSTWOWE PRZEGRODY PRZEŹROCZYSTE Certyfikacja energetyczna stolarki budowlanej 1. Nowoczesne szyby 2. Energooszczędne przegrody przeźroczyste 3. Stolarka podsumowanie Między
Załączniki 4. Metodologia wyznaczania efektywności energetycznej stolarki budowlanej
Załączniki 4. Metodologia wyznaczania efektywności energetycznej stolarki budowlanej Spis treści 1. Wprowadzenie... 2 2. Wymagania ujęte w dyrektywach 2009/125/WE oraz 2010/30/UE... 2 3. Określenie efektywności
IZOLACYJNOŚĆ TERMICZNA STOLARKI BUDOWLANEJ
IZOLACYJNOŚĆ TERMICZNA STOLARKI BUDOWLANEJ Założenia do oceny w oparciu o energię użytkową Ocena energetyczna stolarki budowlanej w różnych krajach dotyczy energii użytkowej EU Bilans dla stolarki w budynkach
Etykietowanie energetyczne w budownictwie Stolarka budowlana cz.1
wprowadzenie. Etykietowanie energetyczne w budownictwie Stolarka budowlana cz. Jerzy Żurawski, Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska Etykietowanie energetyczne obecne jest dziś praktycznie w każdej
Przygotowanie danych do świadectwa i charakterystyki energetycznej budynku
Przygotowanie danych do świadectwa i charakterystyki energetycznej budynku Ze względu na dużą ilość danych konieczne jest ich wcześniejsze przygotowanie. Dalsza część pracy odbywać się będzie zazwyczaj
Zintegrowana ocena okien. dr inż. arch. Agnieszka Cena Soroko dr inż. Aleksander Panek mgr inż. Jerzy Żurawski mgr inż.
Zintegrowana ocena okien dr inż. arch. Agnieszka Cena Soroko dr inż. Aleksander Panek mgr inż. Jerzy Żurawski mgr inż. Łukasz Dobrzański Przegrody przeźroczyste w budownictwie Przegrody przeźroczyste pełnią
WYNIKI KONKURSU TOP TEN OKNA 2014
WYNIKI KONKURSU TOP TEN OKNA 2014 Raport końcowy zespołu oceniającego wyroby zgłoszone do konkursu na najlepszą stolarkę budowlaną TOP TEN 2014 SPIS TREŚCI Wyniki konkursu Top Ten okna 2014.... 2 Wprowadzenie....
Przegrody przezroczyste a jakość energetyczna budynku - Energooszczędne okno PVC. Jacek Kowalczyk Menedżer ds. Współpracy z Architektami
Przegrody przezroczyste a jakość energetyczna budynku - Energooszczędne okno PVC Jacek Kowalczyk Menedżer ds. Współpracy z Architektami Winergetic Premium Passive Czym jest dzisiejsze okno? Funkcje jakie
Ekspercka propozycja zmiany Działu X oraz Załącznika nr 2, uwzględniająca wariantowość proponowanych rozwiązań. Dział X
Załącznik do pisma z dnia 2 listopada 2012 r. Ekspercka propozycja zmiany Działu X oraz Załącznika nr 2, uwzględniająca wariantowość proponowanych rozwiązań Dział X Oszczędność energii i izolacyjność cieplna
Projektowana charakterystyka energetyczna
Projektowana charakterystyka energetyczna Od 1 stycznia 2009 roku do każdego projektu jest obowiązek przygotowania charakterystyki energetycznej obiektu budowlanego, opracowanej zgodnie z przepisami dotyczącymi
mib.gov.pl mib.gov.pl Stan przepisów dot. projektowania budynków. Zamierzenia i kierunek dalszych prac legislacyjnych mib.gov.pl
mib.gov.pl mib.gov.pl Stan przepisów dot. projektowania budynków. Zamierzenia mib.gov.pl i kierunek dalszych Tomasz Gałązka Departament Budownictwa Prawo krajowe Prawo europejskie Krajowe dokumenty strategiczne
EKRAN 15. Zużycie ciepłej wody użytkowej
Ciepła woda użytkowa Obliczenie ilości energii na potrzeby ciepłej wody wymaga określenia następujących danych: - zużycie wody na użytkownika, - czas użytkowania, - liczba użytkowników, - sprawność instalacji
OKNA ALUMINIOWE W BUDYNKU ENERGOOSZCZĘDNYM I PASYWNYM
DOM TANDARDOWY A DOM NRGOOZCZĘDNY I DOM PAYWNY Rosnące koszty energii oraz konieczność ochrony środowiska wpłynęły na świadomość działania w kierunku jeszcze lepszej ochrony cieplnej budynków, w tym budynków
Co nowego w CERTO. nieogrzewanych (zgodnie z PN-EN ISO 13789:2008)
Do najwaŝniejszych zmian w CERTO v4.2 naleŝą: 1. Obliczanie współczynników redukcyjnych b tr przyległych stref nieogrzewanych (zgodnie z PN-EN ISO 13789:2008) 2. Estymator współczynnika przenikania ciepła
OCENA OCHRONY CIEPLNEJ
OCENA OCHRONY CIEPLNEJ 26. W jakich jednostkach oblicza się opór R? a) (m 2 *K) / W b) kwh/m 2 c) kw/m 2 27. Jaka jest zależność pomiędzy współczynnikiem przewodzenia ciepła λ, grubością warstwy materiału
Mostki cieplne wpływ mostków na izolacyjność ścian w budynkach
Mostki cieplne wpływ mostków na izolacyjność ścian w budynkach 2 SCHÖCK ISOKORB NOŚNY ELEMENT TERMOIZOLACYJNY KXT50-CV35-H200 l eq = 0,119 [W/m*K] Pręt sił poprzecznych stal nierdzewna λ = 15 W/(m*K) Pręt
PRZEGRODY PRZEŹROCZYSTE
PRZEGRODY PRZEŹROCZYSTE Certyfikacja energetyczna stolarki budowlanej 1. Nowoczesne szyby 2. Energooszczędne przegrody przeźroczyste 3. Stolarka podsumowanie Między teorią a rzeczywistością STOLARKA
Przykłady modernizacji do stanu nzeb (przykłady głębokiej termomodernizacji z udziałem OZE) Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska.
Przykłady modernizacji do stanu nzeb (przykłady głębokiej termomodernizacji z udziałem OZE) Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska. Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska działa od 1999
Oznaczenie budynku lub części budynku... Miejscowość...Ulica i nr domu...
Załącznik nr 1 Projektowana charakterystyka energetyczna budynku /zgodnie z 329 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w spawie warunków technicznych, jakim powinny
Prawo budowlane cz.3. ocena energetyczna budynków
Prawo budowlane cz.3 ocena energetyczna budynków Prawo budowlane ustawa art. 5 p.3 dla kaŝdego budynku oddawanego do uŝytkowania oraz budynku podlegającego zbyciu lub wynajmowi powinna być ustalona, w
Optymalizacja energetyczna okien nowych i wymienianych Część 1
Optymalizacja energetyczna okien nowych i wymienianych Część 1 Co roku wymienia się w Polsce miliony okien nowe okna mają być cieplejsze i powinny zmniejszać zużycie energii potrzebnej na ogrzanie mieszkań.
EKRAN 5. Zyski ciepła wg rozporządzenia [1]
Zyski ciepła Wprowadzone zyski ciepła na poziomie całego budynku mogą być takie same dla lokali, jednak najczęściej tak nie jest. Czasami występuje konieczność określania zysków ciepła na poziomie lokalu,
WYROK W IMIENIU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ
WYROK W IMIENIU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ W 2011 pierwszy raz w historii polskiego sądownictwa z powodu wadliwie sporządzonej charakterystyki energetycznej budynku sąd uchylił zaskarżoną decyzję pozwolenia
WPŁYW przegród przezroczystych w budynku ogrzewanym i chłodzonym na jego jakość energetyczną
WPŁYW przegród przezroczystych w budynku ogrzewanym i chłodzonym na jego jakość energetyczną Energooszczędność w budownictwie cz. 17 Jerzy Żurawski* ) Praktyka pokazuje, że projektanci nie zagłębiają się
CZĘŚĆ 2. PRZEGRODY PRZEŹROCZYSTE A JAKOŚĆ
CZĘŚĆ 2. PRZEGRODY PRZEŹROCZYSTE A JAKOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKU. Właściwości eksploatacyjnych wg PN-EN 14351: 1. Odporność na obciążenie wiatrem ciśnienie próbne. 2. Odporność na obciążenie wiatrem ugięcie
SGG PLANITHERM szkła niskoemisyjne SGG COMFORT
SGG PLANITHERM szkła niskoemisyjne SGG COMFORT Wartość Ug współczynnik przenikania ciepła szyby Wartość Ug określa ilość energii (W = wat) przenikającej przez ścianę o powierzchni 1m2, oddzielającą dwa
Formularz 1. DANE PODSTAWOWE do świadectwa i charakterystyki energetycznej budynku. c.o. Rok budowy/rok modernizacji instalacji
Wykonanie projektowej charakterystyki energetycznej budynku jest częścią projektu budowlanego. Zgodnie z rozporządzeniem [3] w sprawie zakresu i form projektu budowlanego ( 11 ust. 2, pkt 9 a d) należy
Dom jednorodzinny od Dostosowanie projektu do nowych warunków technicznych. Autor: dr inż. arch Miłosz Lipiński
Dom jednorodzinny od 2017. Dostosowanie projektu do nowych warunków technicznych. Autor: dr inż. arch Miłosz Lipiński Zmiany prawne dotyczące ochrony cieplnej budynków współczynnik przenikania ciepła U
Wpływ osłon przeciwsłonecznych na efektywność energetyczną budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego wydziału Chemii. Przemysław Stępień
Wpływ osłon przeciwsłonecznych na efektywność energetyczną budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego wydziału Chemii Przemysław Stępień Wizualizacje projektowanego budynku Przyjęte rozwiązania projektowe Dane
ENERGOCHŁONNOŚĆ BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH I ICH IZOLACYJNOŚĆ CIEPLNA W ŚWIETLE AKTUALNYCH WYMAGAŃ
Budownictwo o zoptymalizowanym potencjale energetycznym 1(15) 2015, s. 101-108 Anna LIS Politechnika Częstochowska ENERGOCHŁONNOŚĆ BUDYNKÓW EDUKACYJNYCH I ICH IZOLACYJNOŚĆ CIEPLNA W ŚWIETLE AKTUALNYCH
Optymalizacja rozwiąza. zań energooszczędnych, a oszczędno. dności eksploatacyjne
Optymalizacja rozwiąza zań energooszczędnych, a oszczędno dności eksploatacyjne Bartosz PrzysięŜny Wrocław, ul. Pełczyńska 11, tel. 071-321-13-43,www.cieplej.pl Plan prezentacji 1. W którą stronę idzie
Projektowanie budynków niskoenergetycznych i pasywnych
Projektowanie budynków niskoenergetycznych i pasywnych Prezentacja audiowizualna opracowana w ramach projektu Nowy Ekspert realizowanego przez Fundację Poszanowania Energii Projektowanie budynków niskoenergetycznych
Standardy energetyczne budynków w świetle obowiązujących przepisów
Standardy energetyczne budynków w świetle obowiązujących przepisów VII Śląskie Forum Inwestycji, Budownictwa i Nieruchomości. 73 Forum NFOŚiGW Energia Efekt Środowisko Katowice, 10.06.2015 r. Efektywność
Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych Dział X. Oszczędność energii i izolacyjność cieplna
Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych Dział X. Oszczędność energii i izolacyjność cieplna Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska, www.cieplej.pl 1 typ budynku Dom jednorodzinny 1,17 A/Ve Typ
Budownictwo pasywne i jego wpływ na ochronę środowiska. Anna Woroszyńska
Budownictwo pasywne i jego wpływ na ochronę środowiska Anna Woroszyńska Dyrektywa o charakterystyce energetycznej budynków 2010/31/UE CEL: zmniejszenie energochłonności mieszkalnictwa i obiektów budowlanych
Budowa domów z dopłatą z NFOŚiGW na przykładzie projektu zrealizowanego w Warszawie. Dziesiąta Edycja Dni Oszczędzania Energii
KRAJOWA AGENCJA POSZANOWANIA ENERGII S.A. Budowa domów z dopłatą z NFOŚiGW na przykładzie projektu zrealizowanego w Warszawie Dziesiąta Edycja Dni Oszczędzania Energii Wrocław, 21 października 2014 mgr
Klaster Zrównoważona Infrastruktura
Klaster Zrównoważona Infrastruktura PASYWNE BUDYNKI UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ SPRAWDZONE I EFEKTYWNE KOSZTOWO ROZWIĄZANIA Warszawa, 19 kwietnia 2017 r. WDRAŻANIE i PROMOCJA STANDARDU BUDOWNICTWA PASYWNEGO
Opłacalność działań mających na celu poprawę efektywności energetycznej budynków a ograniczenia konserwatorskie.
Opłacalność działań mających na celu poprawę efektywności energetycznej budynków a ograniczenia konserwatorskie. Przykłady termomodernizacji budynków zabytkowych. Jerzy Żurawski EK c.o.+c.w.u., kwh/m 2
PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA
1 PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA dla budynku mieszkalnego nr 1 Budynek oceniany: Nazwa obiektu Przebudowa pmieszczeń na lokale mieszkalne Zdjęcie budynku Adres obiektu Całość/ część budynku...
Aktualne wymagania prawne w zakresie efektywności energetycznej. Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska.
Aktualne wymagania prawne w zakresie efektywności energetycznej Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska. Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska działa od 1999 roku w zakresie oszczędzania
Zasoby a Perspektywy
PERSPEKTYWY ROZWOJU BUDOWNICTWA NISKOENERGETYCZNEGO Dr hab. Inż. Jan Danielewicz, prof. PWr Dr inż. Małgorzata Szulgowska-Zgrzywa Zasoby a Perspektywy Regulacje prawne w zakresie ochrony cieplnej Dyrektywa
Podłogi na gruncie Korelacja podłóg ze ścianami w gruncie
Podłogi na gruncie Korelacja podłóg ze ścianami w gruncie Każda ściana w gruncie musi być skorelowana z podłogą na gruncie (przy czym nie każda podłoga musi być skorelowana ze ścianą). Dla uproszczenia
PREZENTACJA. Rewolucyjnej technologii ciepłych OKIEN WITAMY
PREZENTACJA Rewolucyjnej technologii ciepłych OKIEN WITAMY MS więcej niŝ OKNA M&S Pomorska Fabryka Okien od lat jest w czołówce firm okiennych wprowadzających do oferty coraz nowocześniejsze produkty i
Koncepcja fasady bioklimatycznej. oszczędność kosztów i energii oraz wzrost komfortu użytkowników
Koncepcja fasady bioklimatycznej oszczędność kosztów i energii oraz wzrost komfortu użytkowników 1 Czemu zajmować się tym tematem? Średnia ilość godzin nasłonecznienia dla Polski wynosi około 4,5 5 godzin
R = 0,2 / 0,04 = 5 [m 2 K/W]
ZADANIA (PRZYKŁADY OBLICZENIOWE) z komentarzem 1. Oblicz wartość oporu cieplnego R warstwy jednorodnej wykonanej z materiału o współczynniku przewodzenia ciepła = 0,04 W/mK i grubości d = 20 cm (bez współczynników
PROJEKT TERMOMODERNIZACJI BUDYNKU ZAKRES I OCZEKIWANE REZULTATY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ, ANALIZA UWARUNKOWAŃ I OGRANICZEŃ
MAŁOPOLSKA AKADEMIA SAMORZĄDOWA DOBRA TERMOMODERNIZACJA W PRAKTYCE PROJEKT TERMOMODERNIZACJI BUDYNKU ZAKRES I OCZEKIWANE REZULTATY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ, ANALIZA UWARUNKOWAŃ I OGRANICZEŃ autor: mgr inż.
budownictwo niskoenergetyczne
budownictwo niskoenergetyczne lata 80-te XX w. Dania, Szwecja niskoenergetyczny standard budynków nowych znaczne grubości termoizolacji minimalizowanie mostków termicznych szczelność powietrzna budynków
fizyka budowli zużycie energii w budownictwie
fizyka budowli Karolina Kurtz-Orecka dr inż., arch. Wydział Budownictwa i Architektury Katedra Dróg, Mostów i Materiałów Budowlanych 1 zużycie energii w budownictwie TRANSPORT WYDOBYCIE PRODUKCJA SKŁADOWANIE
Osoba sporządzająca świadectwo zobowiązana jest
Osoba sporządzająca świadectwo zobowiązana jest 1. Przechowywać świadectwo przez 10 lat 2. Wykonywać czynności związane ze sporządzaniem świadectw charakterystyki energetycznej z należytą starannością
Efektywność energetyczna budynków w Polsce stano obecny i perspektywy rozwoju
Efektywność energetyczna budynków w Polsce stano obecny i perspektywy rozwoju Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska jurek@cieplej.pl Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska działa od
PRZEZROCZYSTYCH na JAKOŚĆ ENERGETYCZNĄ BUDYNKU
Energooszczędność w budownictwie cz. 16 Jerzy Żurawski* Wpływ PRZEGRÓD ) PRZEZROCZYSTYCH na JAKOŚĆ ENERGETYCZNĄ BUDYNKU Na końcową ocenę energetyczną budynku duży wpływ ma izolacyjność termiczna przegród
CERTYFIKACJA ENERGETYCZNA BUDYNKÓW W PRAKTYCE
CERTYFIKACJA ENERGETYCZNA BUDYNKÓW W PRAKTYCE Jerzy ŻURAWSKI Dolnośląska Agencja Ochrony Środowiska Jerzy@cieplej.pl Stowarzyszenie Agencji Poszanowania Energii SAPE Etykietowanie energetyczne wprowadzenie
Projektowanie systemów WKiCh (03)
Projektowanie systemów WKiCh (03) Przykłady analizy projektowej dla budynku mieszkalnego bez chłodzenia i z chłodzeniem. Prof. dr hab. inż. Edward Szczechowiak Politechnika Poznańska Wydział Budownictwa
Okna a oszczędność energii w budynkach
Okna a oszczędność energii w budynkach Data wprowadzenia: 30.06.2016 r. Zmieniające się co kilka lat wymagania cieplne dla budynków powodują, iż obiekty zaprojektowane i wzniesione w latach ubiegłych,
Projektowanie budynków niskoenergetycznych i pasywnych z dopłatą z NFOŚiGW
Projektowanie budynków niskoenergetycznych i pasywnych z dopłatą z NFOŚiGW Jerzy ŻURAWSKI Dolnośląska Agencja Ochrony Środowiska Jerzy@cieplej.pl Stowarzyszenie Agencji i Fundacji Poszanowania Energii
Wybrane zagadnienia przenikania ciepła i pary wodnej przez przegrody. Krystian Dusza Jerzy Żurawski
Wybrane zagadnienia przenikania ciepła i pary wodnej przez przegrody jednowarstwowe Krystian Dusza Jerzy Żurawski Doświadczenia eksploatacyjne przegród jednowarstwowych z ceramiki poryzowanej Krystian
Przemysław Stępień Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska
Stan wdrażania Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków w Polsce wymagania dla jednostek samorządu terytorialnego Przemysław
Etykietowanie. Metoda klasyfikacji energetycznej. Założenia
normy i procedury 7 Etykietowanie po polsku Od kilku lat na łamach prasy branżowej np. Energia i Budynek 11/211, Materiały z Konferencji Izolacje 212, strony internetowe www.cieplej.pl, publikowane są
Doświadczenia ze stosowania świadectw energetycznych dla budynków w nowowznoszonych i oddanych do użytku u
Politechnika Poznańska Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska prof. dr hab. inż.. Edward Szczechowiak dr inż.. Radosław aw GórzeG rzeński Doświadczenia ze stosowania świadectw energetycznych dla budynków
ZADANIE EGZAMINACYJNE dla osób ubiegających się o uprawnienia do sporządzania świadectw energetycznych budynków i lokali
ZADANIE A2 strona 1 ZADANIE EGZAMINACYJNE dla osób ubiegających się o uprawnienia do sporządzania świadectw energetycznych budynków i lokali Instrukcja wykonania zadania Zadanie obejmuje 2 części: 21)
PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU MIESZKALNEGO JEDNORODZINNEGO "TK20"
Kraków, dn. 19.02.2013 r. PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDYNKU MIESZKALNEGO JEDNORODZINNEGO "TK20" 1. DANE OGÓLNE Budynek jednorodzinny, mieszkalny, parterowy z poddaszem użytkowym, wolno
Poprawa efektywności energetycznej i ekonomicznej na przykładzie zakładu metalurgicznego
Poprawa efektywności energetycznej i ekonomicznej na przykładzie zakładu metalurgicznego Krzysztof Szymański k.szymanski@cieplej.pl Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska Dane geometryczne budynku Użytkowa
Zmiana wymagań dotyczących efektywności energetycznej budynków a inne aspekty projektowania
KONFERENCJA BUDOWLANA PROJEKTOWANIE BUDYNKÓW OD 2017 ROKU NOWE WYMAGANIA W ZAKRESIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ, Warszawa 16.11.2016 Zmiana wymagań dotyczących efektywności energetycznej budynków a inne
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku Projekt: BUDYNEK PRZEPOMPOWNI ŚCIEKÓW - ocieplenie ul. Sejneńska 86 16-400 Suwałki Właściciel budynku: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Suwałkach
ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ
Dla budynku mieszkalnego nr: Budynek Zeroenergetyczny 1 Ważne do: Budynek oceniany: Dom jednorodzinny wolnostojący "Budynek ZERO" Rodzaj budynku Adres budynku Całość/Część budynku Rok zakończenia budowy/rok
PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA
1 PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA dla budynku: Łącznik sali gimnastycznej i budynku szkolnego Budynek oceniany: Nazwa obiektu Łącznik sali gimnastycznej i budynku szkolnego Zdjęcie budynku Adres
F.H.U.P. "Gaja" Janusz Tomiczek Okna PVC 6 komorowe. bluevolution: 82
Okna PVC 6 komorowe bluevolution: 82 Najnowsza generacja ciepłych okien bluevolution: 82. to optymalne połączenie innowacyjnej technologii oraz najlepszych parametrów ochrony cieplnej właściwych dla budownictwa
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku Budynek szkolno - oświatowy St. Leszczyńskiej, 32-600 Oświęcim . Budynek oceniany Rodzaj budynku Inwestor Adres budynku Całość/Część budynku Liczba lokali
PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA
1 PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA DLA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO C Budynek oceniany: Nazwa obiektu Adres obiektu Całość/ część budynku Nazwa inwestora Adres inwestora Kod, miejscowość
Poprawa efektywności energetycznej budynków objętych ochroną konserwatorską
Poprawa efektywności energetycznej budynków objętych ochroną konserwatorską Wprowadzenie w dyskusję Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska działa od 1999 roku w zakresie oszczędzania energii
Budowa Powiatowego Centrum. z Zespołem Szkół Specjalnych w Oławie. Zdzisław Brezdeń Starosta Oławski
Budowa Powiatowego Centrum Edukacyjno Rewalidacyjnego z Zespołem Szkół Specjalnych w Oławie Zdzisław Brezdeń Starosta Oławski Lokalizacja inwestycji Energia użytkowa w pierwotnie zaprojektowanym budynku
5.5. Możliwości wpływu na zużycie energii w fazie wznoszenia
SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 Podstawowe określenia... 13 Podstawowe oznaczenia... 18 1. WSTĘP... 23 1.1. Wprowadzenie... 23 1.2. Energia w obiektach budowlanych... 24 1.3. Obszary wpływu na zużycie energii
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku Budynek mieszkalny jednorodzinny.,. Warszawa . Budynek oceniany Rodzaj budynku Inwestor Adres budynku Całość/Część budynku Liczba lokali mieszkalnych Powierzchnia
ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ. Budynek mieszkalny jednorodzinny. Aleja Platynowa 7, 05-500 Józefosław
Dla budynku mieszkalnego nr: 464/2010 1 Ważne do: 26 lutego 2020 Budynek oceniany: Osiedle domów jednorodzinnych Willa Diamond Budynek Cc Rodzaj budynku Budynek mieszkalny jednorodzinny Adres budynku Całość/Część
Energooszczędne okno PVC Winergetic Premium. Jacek Kowalczyk Menedżer ds. Współpracy z Architektami
Energooszczędne okno PVC Winergetic Premium Jacek Kowalczyk Menedżer ds. Współpracy z Architektami Jakie okno możemy nazwać energooszczędnym? Nie istnieje definicja okna energooszczędnego! Okno energooszczędne
Techniczne możliwości i ograniczenia poprawy efektywności energetycznej budynków pod ochroną konserwatorską. Robert Geryło, Jerzy Żurawski
Techniczne możliwości i ograniczenia poprawy efektywności energetycznej budynków pod ochroną konserwatorską. Robert Geryło, Jerzy Żurawski Poprawa efektywności energetycznej obejmuje następujące działania
Zmiany prawne w zakresie jakości. Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska
Zmiany prawne w zakresie jakości energetycznej budynków Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska Nowe Warunki techniczne Rząd Polski opracował nowe warunki techniczne, które będą wprowadzone
Audyt termomodernizacyjny i remontowy w procesie projektowym budynków zabytkowych
Audyt termomodernizacyjny i remontowy w procesie projektowym budynków zabytkowych Krzysztof Szymański Wrocław, 27.10.2016 r. Audyt energetyczny: określa optymalne parametry techniczne ulepszeń termomodernizacyjnych,
ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ DLA BUDYNKU MIESZKALNEGO
ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ DLA BUDYNKU MIESZKALNEGO WAŻNE DO 3 Grudnia 2022 NUMER ŚWIADECTWA 01/2012 BUDYNEK OCENIANY RODZAJ BUDYNKU Budynek wolnostojący ADRES BUDYNKU Bydgoszcz - Smukała,
PROJEKTOWANIE ENERGOOSZCZĘDNEJ STOLARKI BUDOWLANEJ WG AKTUALNYCH WYMAGAŃ PRAWNYCH
PROJEKTOWANIE ENERGOOSZCZĘDNEJ STOLARKI BUDOWLANEJ WG AKTUALNYCH WYMAGAŃ PRAWNYCH Mgr inż. Jerzy Żurawski Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska PLAN WYSTĄPIENIA Zmiany prawne wg WT - 2014: Bezpieczeństwo
PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA
1 PROJEKTOWANA CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA dla budynku mieszkalnego nr 1 Budynek oceniany: Nazwa obiektu dom jednorodzinny Zdjęcie budynku Adres obiektu Gdańsk ul. Seleny, dz. nr 1219/10 Całość/ część
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku Wraz z analizą możliwości racjonalnego wykorzystania wysokosprawnych alternatywnych systemów zaopatrzenia w energię. Budynek użyteczności publicznej biurowy
Jak ZAPROJEKTOWAĆ charakterystykę energetyczną budynku spełniająceą aktualne wymagania prawne?
Jak ZAPROJEKTOWAĆ charakterystykę energetyczną budynku spełniająceą aktualne wymagania prawne? W 2011 roku pierwszy raz w historii polskiego sądownictwa z powodu wadliwie sporządzonej charakterystyki energetycznej
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku Budynek mieszkalny jednorodzinny.,. Warszawa . Budynek oceniany Rodzaj budynku Inwestor Adres budynku Całość/Część budynku Liczba lokali mieszkalnych Powierzchnia
ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ. Obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną ¹
Dla budynku mieszkalnego nr: 260/2009 1 Ważne do: 24 sierpnia 2019 Budynek oceniany: Budynek mieszkalno-usługowy ISKRA III w Warszawie Rodzaj budynku Adres budynku Całość/Część budynku Rok zakończenia
ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNE DLA NOWOCZESNYCH FASAD W ŚWIETLE NAJNOWSZYCH PRZEPISÓW
ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNE DLA NOWOCZESNYCH FASAD W ŚWIETLE NAJNOWSZYCH PRZEPISÓW WSTĘP DO PROJEKTOWANIA ELEWACJI Określenie podstawowych zagadnień oraz parametrów dla elewacji na wcześniejszym etapie
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA I. 1 Nazwa modułu kształcenia Certyfikacja energetyczna Informacje ogólne 2 Nazwa jednostki prowadzącej moduł Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II,Katedra Nauk Technicznych,
JAK ZATRZYMAĆ CIEPŁO W DOMU?
ENERGOOSZCZĘDNE CIEPŁE PARAPETY JAK ZATRZYMAĆ CIEPŁO W DOMU? XXI wiek to epoka szczelnych budynków, okien i drzwi o niskim współczynniku przenikalności cieplnej i zaawansowanych technologicznie rozwiązań,
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku
Projektowana charakterystyka energetyczna budynku Budynek mieszkalny jednorodzinny.,. Warszawa . Budynek oceniany Rodzaj budynku Inwestor Adres budynku Całość/Część budynku Liczba lokali mieszkalnych Powierzchnia
Zastosowanie OZE i mikrokogeneracji. nzeb. dr inż. Adrian Trząski
Zastosowanie OZE i mikrokogeneracji w budynkach nzeb dr inż. Adrian Trząski Kryterium - zapotrzebowanie na energię pierwotną Wymagania nzeb WT 2013 ogrzewanie i cwu Wymagania nzeb WT 2013 chłodzenie Wymagania
Okna i drzwi w domu energooszczędnym
Okna i drzwi w domu energooszczędnym Wysoka jakość zastosowanych materiałów i dbałość o ich poprawny montaż to podstawa sukcesu w energooszczędnym budownictwie. Szczególnie istotne jest to w przypadku
Optymalizacja energetyczna okien nowych i wymienianych
Optymalizacja energetyczna okien nowych i wymienianych Część 2 Szyby, profile, ramki dystansowe Kontynuując temat optymalizacji energetycznej okien przypomnę podstawowy wzór do obliczanie współczynnika
ZAPIS OBLICZEŃ ŚWIADECTWA CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ
ZAPIS OBLICZEŃ ŚWIADECTWA CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ Adres: Pogodna 11 50-100 Wrocław Data wykonania obliczeń: 2009-03-20 Spis treści 1. Obliczenia dla lokalu: Dom Jednorodzinny 1.1. MOSTKI LINIOWE
Energia pomocnicza Energia pierwotna
Energia pomocnicza Energia pierwotna Łukasz Rajek Bielsko Biała 25.09.2015r. www.fewe.pl office@fewe.pl l.rajek@fewe.pl Od energii użytkowej do pierwotnej Energia końcowa Energia pierwotna Energia użytkowa
Rola przeszkleń w budownictwie energooszczędnym
Rola przeszkleń w budownictwie energooszczędnym Data wprowadzenia: 01.07.2014 r. Aktualnym trendem w architekturze jest maksymalne wykorzystanie energii odnawialnej. Aby to osiągnąć projektanci biorą pod
ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ
Dla budynku nr: 23/09/2014/ŁD 1 Ważne do: Budynek oceniany: Budynek główny - budynek A + B Rodzaj budynku Adres budynku Całość/Część budynku Rok zakończenia budowy/rok oddania do użytkowania Rok budowy
1 III Akademia Energooszczędności. dr inż. arch. Miłosz Lipiński www.lipinscy.pl Biuro Projektowe M.&L.Lipińscy, WROCŁAW
DLACZEGO WARTO BUDOWAĆ DOMY ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE? 1 III Akademia Energooszczędności dr inż. arch. Miłosz Lipiński Biuro Projektowe M.&L.Lipińscy, WROCŁAW Struktura zużycia energii pierwotnej w Polsce
Szczegółowa analiza zużycia energii wybranej grupy budynków na terenie miasta Zielona Góra i okolic
Szczegółowa analiza zużycia energii wybranej grupy budynków na terenie miasta Zielona Góra i okolic 62 Dr inż. Abdrahman Alsabry, Wydział Inżynierii i Środowiska, Uniwersytet Zielonogórski, dr inż. Maja
CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA
CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA ELEMENTÓW BUDYNKU PRZEGRODY NIEPRZEŹROCZYSTE: ŚCAINY, DACH,. PRZEGRODY PRZEŹROCZYSTE : SZYBY, OKNA WENTYLACAJ ENERGOOSZCZĘDNA MIEJSCOWA EFEKTYWNE ŹRÓDŁA ENERGII ODNAWIALNE