Niezbędne wyposażenie serwisów chłodniczych i klimatyzacyjnych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju (Dz.U )

Transkrypt

1 Niezbędne wyposażenie serwisów chłodniczych i klimatyzacyjnych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju (Dz.U ) Bartosz NOWACKI Już mija rok, odkąd w Polsce pojawiła się ustawa f-gazowa. Ustawa, o której wielu nawet nie słyszało i nawet nie wie, że obowiązuje. Wielu, którzy o niej słyszeli, a nawet otrzymali certyfikaty dla personelu, nie do końca wie, co ta ustawa, a wraz z nią rozporządzenia ministrów, wprowadza do życia branży chłodniczej i klimatyzacyjnej. A wprowadza bardzo wiele. Jednym z takich elementów jest wykaz niezbędnego wyposażenia serwisów chłodniczych i klimatyzacyjnych. Rys. 1. Elektroniczny wykrywacz nieszczelności SUPER EGO typ SEGO DTCTR o czułości 3 g/rok Bartosz NOWACKI PPHU ReBaNo, Ekspert z ramienia Krajowej Izby Gospodarczej Chłodnictwa i Klimatyzacji oraz Rzeczoznawca z ramienia Krajowej Izby Rzeczoznawców Chłodnictwa, Klimatyzacji i Pomp Ciepła Ustawa z dnia 15 maja 2015 roku (Dziennik Ustaw pozycja 881) wprowadza dwa certyfikaty: certyfikat dla personelu oraz certyfikat dla przedsiębiorcy. Pierwszym dokumentem jest certyfikat dla personelu, więc i od niego zaczniemy. Certyfikat dla personelu powinna posiadać każda osoba zajmująca się serwisem, konserwacją i instalowaniem stacjonarnych instalacji chłodniczych, jak i osoby zajmujące się odzyskiem czynnika z tych instalacji i przeprowadzające okresowe kontrole szczelności instalacji chłodniczych. Pod pojęciem instalacji chłodniczych w niniejszym artykule zawsze należy rozumieć instalacje chłodnicze, klimatyzacyjne oraz pompy ciepła. W zależności od zakresu wykonywanych prac serwisant musi posiadać odpowiednią kategorię certyfikatu dla personelu. Jednak sam fakt posiadania certyfikatu dla personelu w odpowiedniej kategorii nie wystarcza. Osoba posiadająca certyfikat dla personelu jest zobowiązana do wykonywania czynności objętych certyfikatem z wykorzystaniem odpowiedniego sprzętu. Tak mówi nasza ustawa. Co to jednak odpowiedni sprzęt? Na ten temat ustawa milczy. Jednak Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 17 grudnia 2015 roku (DzU poz z dnia 29 grudnia 2015 roku) określa, jakie minimalne są wymagania dotyczące wyposażenia technicznego. Wyposażenie techniczne do obsługi urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych, napełnionych f-gazem lub substancją kontrolowaną, powinno być przystosowane do pracy w układzie zamkniętym. Ma to zapobie- Rys. 2. Zestaw barwnika UV gać przedostawaniu się czynnika chłodniczego do środowiska. I jest to najważniejsza cecha wyposażenia technicznego. Dalsze zapisy rozporządzenia określają dokładniej, jakie wyposażenie jest wymagane, i to w rozbiciu na konkretne czynności wykonywane przez certyfikowany personel. Przyrząd do wykrywania nieszczelności Jedną z czynności wykonywanych przez serwis jest kontrola szczelności. Częstotliwość wykonywania kontroli szczelności jest obowiązkowa dla instalacji stacjonarnych o napełnieniu powyżej 3 kg (z wyłączeniem urządzeń hermetycznych, gdzie jest to obowiązkowe przy napełnieniu powyżej 6 kg), a ich częstotliwość jest uzależniona od ilości czynnika. Dla urządzeń o napełnieniu poniżej 30 kg należy przeprowadzać kontrolę raz w roku, dla urządzeń o napełnieniu od 30 do 300 kg raz na pół roku, a dla urządzeń o napełnieniu powyżej 300 kg raz na trzy miesiące. Jest jednak mały haczyk. Dla urządzeń powyżej 300 kg wymagany jest system detekcji wycieku czynnika, a gdy jest on zamontowany, kontrolę szczelności wykonujemy raz na pół roku. Jeśli system detekcji wycieku czynnika jest zamontowany na instalacji o napełnieniu od 30 do 300 kg, również zmienia się częstotliwość wykonywania kontroli szczelności. W takim przypadku kontrolę przeprowadzamy raz w roku. System detekcji wycieku czynnika również podlega ustawowej kontroli i należy ją przeprowadzać raz do roku. Jakie jednak wyposażenie musi posiadać personel wykonujący kontrolę szczelności? Najważniejszym elementem wyposażenia jest przyrząd do wykrywania nieszczelności o czułości minimum 5 g/rok (rys. 1.). Nie jest to wygórowane żądanie, większość dostępnych wykrywaczy spełnia ten warunek z nawiązką, ponieważ czułość na poziomie nawet 3 g/rok jest już normą. Oprócz wykrywacza wyposażenie techniczne obejmuje jeszcze dwa urządzenia w charakterze pomocniczym: zestaw do wykrywania nieszczelności metodą ultrafioletową (rys. 2.) oraz płyny pieniące do wykrywania nieszczelności (rys. 3.). O ile druga pozycja nie budzi żadnych wątpliwości i jest szeroko stosowana od praktycznie zawsze, o tyle barwnik UV nie jest już tak oczywi- Rys. 3. Pianka do lokalizacji nieszczelności 26

2 sty. Jeszcze kilka lat temu użycie barwnika UV było w niektórych przypadkach uzasadnione. Niektóre nieszczelności były praktycznie niemożliwe do znalezienia bez jego użycia. Barwnik UV jednak był ostatecznym rozwiązaniem, sięgało się po niego w przypadkach, gdy inne metody zawiodły. Wynikało to z kilku powodów, do najważniejszych należy zaliczyć konieczność wymiany oleju w sprężarce po użyciu barwnika oraz znaczne ograniczenia w jego stosowaniu w instalacjach objętych gwarancją. Bardzo wielu producentów sprężarek nie dopuszczało stosowania barwnika UV i w przypadku reklamacji sprężarki, w której użyto barwnik UV reklamacja była rozpatrywana negatywnie. Mimo wad, barwnik UV miał jedną zaletę, której nie miały inne metody wykrywania nieszczelności: pokazywał miejsce nieszczelności nawet w miejscach, gdzie inne metody na to nie pozwalały. Obecnie Rys. 4. Ultradźwiękowy wykrywacz nieszczelności jednak nie ma już z tym problemu. Ultradźwiękowe wykrywacze nieszczelności (rys. 4.) bez problemu pozwalają na zlokalizowanie wycieku w punktach, które nawet nie są widoczne. Ich czułość jest większa od barwnika UV, pozwalają na znalezienie nieszczelności zarówno na pracującym układzie, jak i nawet na układzie całkowicie pustym (przez szukanie wycieku ultradźwięków generowanych do rurociągu). No i ultradźwięki nawet w tych miejscach, gdzie byśmy śladów barwnika UV nawet nie zauważyli. Jest jeszcze jeden aspekt użycia barwnika UV. By go zastosować, należy go wpuścić do instalacji, a w tym celu musimy otworzyć instalację chłodniczą. Jednak nie każda kategoria upoważniająca do przeprowadzania kontroli szczelności, upoważnia równocześnie do otwarcia instalacji, a co za tym idzie, do użycia zestawu do wykrywania nieszczelności metodą ultrafioletową. Dobrze, że jest to tylko metoda pomocnicza. Wracając do płynów pieniących, od wielu lat serwisanci stosują różnego rodzaju mieszanki oparte na płynach do mycia naczyń, pianek do golenia, mydła lub innych środków pieniących ogólnodostępnych. Oprócz tego dostępne są różnego rodzaju środki chemiczne do wykrywania nieszczelności, które albo silnie pienią zaraz po ich zaaplikowaniu na miejsce poddane kontroli (szeroko stosowane w spawalnictwie), albo też pienią się dopiero w przypadku, gdy w miejscu kontroli jest wyciek czynnika (np. pianka RoTest). Rys. 5. Stacja do odzysku czynnika SUPER EGO typ SEGO RECV Rys. 6. Stacja do odzysku czynnika ROTHENBERGER typ ROREC Stacja odzysku czynnika Węże ciśnieniowe Rozporządzenie określa również wyposażenie techniczne stosowane przy instalowaniu, konserwowaniu i serwisowaniu instalacji chłodniczych, zawierających substancje kontrolowane i f-gazy, niezależnie od ich napełnienia. Najważniejszym urządzeniem jest stacja do odzysku czynnika (rys. 5. i 6.). Jest to w pełni zrozumiałe, bo przy większości prac związanych z otwarciem instalacji konieczne jest odessanie czynnika. Stacja jest też wykorzystywana przy napełnianiu instalacji i uzupełnianiu czynnika, szczególnie w przypadku czynników wielorodnych. Do podłączenia się z instalacją wykorzystywane są węże ciśnieniowe (rys. 7.). Obecnie wymogiem jest, by serwisant używał węży z zaworami odcinającymi, by maksymalnie uniemożliwić przedostawanie się Rys. 7. Węże z zaworami odcinającymi SUPER EGO 27

3 Rys. 9. Czterozaworowy zestaw manometrów SUPER EGO typ SEGO MNFL 4 Rys. 8. Elektroniczny manometr ROTHRNBERGER typ ROCOOL 600 substancji kontrolowanych czy f-gazów do środowiska w trakcie prac serwisowych, głównie odzysku lub napełniania czynnika, jak i po ich zakończeniu. O ile w trakcie prac, zawory na wężach mogą znacznie ograniczyć możliwość przedostania się czynnika do otoczenia, o tyle po zakończeniu prac nie jest to już tak jednoznaczne. By nie dochodziło do przedostania się czynnika po zakończeniu prac, czynnik, który pozostał w wężach bez możliwości jego odzyskania, musi już tam pozostać aż do ponownego użycia węży. A w takim przypadku musimy posiadać zestaw węży dla każdego czynnika oddzielny. Mało tego, używane węże muszą posiadać zawory odcinające po obu stronach lub być w sposób ciągły podłączone do zestawu manometrów. A jeśli podłączone do zestawu manometrów, to i manometry musimy mieć dla każdego czynnika oddzielne. Rozporządzenie jednak już nie narzuca takiego obowiązku, ograniczając wyposażenie do węży z zaworami odcinającymi bez konieczności posiadania oddzielnych węży dla każdego ze stosowanych czynników. Manometry Również zestaw manometrów (rys. 8. i 9.), jaki serwisant musi posiadać, może być wspólny dla wszystkich stosowanych przez serwisanta czynników, a nie oddzielny zestaw dla każdego z czynnika chłodniczego. Trzeba jednak pamiętać, że zestaw manometrów musi być w odpowiednim zakresie dla wykorzystywanych substancji kontrolowanych i f-gazów. Co oznacza odpowiedni zakres? Przede wszystkim nie możemy stosować manometrów o zbyt małym zakresie dla danego czynnika, np. stosowanie tradycyjnego zestawu dla czynnika R410A. Problemem może być też zastosowanie zestawu manometrów przystosowanego do R410A, a więc czynnika pracującego na wysokim ciśnieniu do kontroli instalacji pracującej na R134a, a więc na dużo mniejszych ciśnieniach. Tutaj nie ma wprawdzie zagrożenia wycieku, ale dokładność pomiaru będzie niewielka. Dobrym rozwiązaniem będzie stosowanie ma- Rys. 10. Dwustopniowa pompa próżniowa SUPER EGO typ SEGO VAC 1.5 Rys. 11. Dwustopniowa pompa próżniowa ROTHENBERGER typ ROAIRVAC 28

4 Rys. 12. Waga z kontrolą wagi ROTHENBERGER typ ROSCALE 140 nometrów elektronicznych, bo zarówno zakres ich pracy jest zawsze odpowiedni, a też dodatkowo uzyskujemy jeszcze pomiar przegrzania zarówno na parowniku, jak i skraplaczu. Pompa próżniowa Kolejnym obowiązkowym urządzeniem jest pompa próżniowa. W tym przypadku wymagana jest pompa umożliwiająca osiągnięcie ciśnienia 270 Pa lub niższego, czy ciśnienia 2,7 mbar lub niższego. Pompy jednostopniowe najczęściej gwarantują ciśnienie na poziomie około 0,15 mbar, a pompy dwustopniowe (rys. 10. i 11.) pozwalają na osiąganie próżni na poziomie 0,05 mbar lub nawet niżej. Równocześnie pompa próżniowa od bardzo dawna jest na wyposażeniu serwisanta jako jedno z podstawowych urządzeń, więc można spokojnie przyjąć, że jest to urządzenie, które jest już teraz na wyposażeniu każdego serwisanta i spełnia warunki ustawy i rozporządzenia. Rys. 13. Waga SUPER EGO typ SEGO SCL Pojemniki ciśnieniowe W trakcie odzysku czynnika z instalacji musimy go gdzieś zmagazynować. W tym celu personel certyfikowany musi posiadać pojemniki ciśnieniowe do magazynowania czynnika. Dla każdego ze stosowanych czynników musi być oddzielny pojemnik ciśnieniowy. Dla celów serwisowania, konserwowania lub instalowania rozporządzenie nie określa ani co należy rozumieć pod pojęciem pojemnik, jak i też nie określa żadnych warunków, jaki ten pojemnik musi spełniać. Możemy więc wykorzystywać zarówno butle do czynników chłodniczych, jak i np. zbiorniki ciekłego czynnika. Sytuacja zmieni się jednak w przypadku odzyskiwania czynnika, o czym będzie nieco dalej. Waga i cylinder Oprócz pojemników ciśnieniowych na każdy z czynników niezależnie personel musi posiadać wagę (rys. 12. i 13.) lub cylinder. Waga musi mieć swój zakres dostosowany do wielkości napełnianego pojemnika. Jeśli zamiast wagi serwisant posiada cylinder, musi on mieć wymienną skalę, umożliwiającą dostosowanie cylindra do aktualnego zapotrzebowania. Zestaw do lutowania twardego W chłodnictwie większość stosowanych połączeń to połączenia lutowane. Inaczej wygląda to w klimatyzacji, szczególnie gdy mówimy o układach komercyjnych. Wprawdzie tam też jest przewaga połączeń lutowanych, są one jednak wykonywane przez pro- Rys. 14. Zestaw do lutowania twardego MAPP-GAS z tlenem ROTHENBERGER typ ALLGAS Rys. 15. Zestaw do lutowania twardego propan-butan z tlenem ROTHENBERGER typ ALLGAS

5 Rys. 16. Palnik do lutowania twardego propan-butan ROTHENBERGER typ ROCOLT Rys. 17. Lutownica ROTHENBERGER typ ROTHERM 2000 ducenta klimatyzatora. W trakcie montażu najczęściej nie ma potrzeby wykonywania połączeń lutowanych, ponieważ jednostki są łączone z instalacją za pomocą połączeń kielichowych skręcanych. Wiele osób zajmujących się montażem klimatyzacji nie tylko nie posiadało (i w dalszym ciągu nie posiada) zestawów do lutowania (rys. 14. i 15.), ale i nie ma uprawnień do lutowania twardego. Rozporządzenie dotyczące wyposażenia personelu wymaga jednak, by personel serwisujący, konserwujący lub instalujący posiadał zestaw do lutowania twardego. Może to być zestaw gazowy, a więc palnik propan-butan (rys. 16.), propan-butan z tlenem, czy też acetylen z tlenem. Można również posiadać zestaw do lutowania elektrycznego, stosowanego przy małych urządzeniach chłodniczych (rys. 17.). Amperomierz, woltomierz i omomierz Ostatnim urządzeniem wymaganym dla personelu zajmującego się serwisowaniem, konserwowaniem i instalowaniem urządzeń chłodniczych (a więc również klimatyzacyjnych i pomp ciepła), jest przyrząd (lub przyrządy) do pomiaru wielkości elektrycznych, czyli amperomierz, woltomierz i omomierz. Dodatkowe wyposażenie Wyposażenie wymienione powyżej było podane dla personelu, który zajmuje się serwisowaniem, konserwowaniem oraz instalowaniem instalacji chłodniczych niezależnie od ich napełnienia. Dla osób zajmujących się serwisowaniem, konserwowaniem i instalowaniem instalacji chłodniczych o napełnieniu powyżej 3 kg (czyli dla osób posiadających certyfikat kategorii I) wymagane są jeszcze dodatkowo inne urządzenia. Pierwszym z nich jest elektroniczny przyrząd do wykrywania nieszczelności o czułości minimum 5 g/rok. Jest to więc identyczny przyrząd, jaki jest wymagany dla osób zajmujących się kontrolą szczelności. Oprócz wykrywacza nieszczelności, należy posiadać również zestaw do wykonywania prób szczelności (rys. 18.) za pomocą gazu obojętnego, wliczając w to butlę z gazem obojętnym, jak i reduktor ciśnienia. Dla osób zajmujących się dużymi instalacjami, wymagany jest jeszcze jeden przyrząd: termometr (rys. 19.) o zakresie temperatury od -20 C do +150 C, i to z dokładnością co najmniej ±1 C. Wyposażenie osób zajmujących się odzyskiem Została nam jeszcze do omówienia jedna grupa osób i jej wyposażenie. Chodzi o osoby zajmujące odzyskiem czynnika chłodniczego z instalacji chłodniczych. Również w tym przypadku rozporządzenie Ministra Rozwoju informuje nas, jaki wyposażenie techniczne należy stosować w trakcie prac związanych z odzyskiem czynnika. Musimy pamiętać, że odzysk czynnika ma miejsce nie tylko w przypadku ściągnięcia całego czynnika z instalacji przy jej modernizacji czy też likwidacji, ale też w trakcie częściowego ściągnięcia czynnika w trakcie nawet prostych prac serwisowych związanych z otwarciem układu chłodniczego. Co zatem należy stosować jako wyposażenie techniczne? W większości przypadków jest to powtórzenie już wymienionego sprzętu. Pierwszym urządzeniem jest stacja do odzysku czynnika. Warto jedynie zwrócić uwagę, że w przypadku odzysku czynnika wymagana jest stacja odzysku przenośna. W przypadku serwisowania, konserwowania i instalowania instalacji chłodniczych nie było wymogu, by stacja odzysku czynnika była przenośna. Taka ciekawostka, nie mająca w sumie większego znaczenia, ponieważ większość stacji odzysku czynnika są stacjami przenośnymi. Przy odzysku czynnika potrzebujemy też pojemniki na odzyskany czynnik. Jednak w tym przypadku muszą to być już butle, i to butle dwuzaworowe. No i na każdy stosowany czynnik należy mieć inną butlę. Wraz z butlą należy mieć wagę o zakresie dostosowanym do napełnianych butli lub cylinder z wymienną skalą. Czyli nie licząc butli, podobna specyfikacja jak przy serwisowaniu. Pozostałe wyposażenie wymagane to węże ciśnieniowe z zaworami, zestaw manometrów z odpowiednimi ciśnieniami oraz przyrząd do pomiarów elektrycznych. W dokładnie takiej samej specyfikacji, jak w przypadku serwisowania, konserwowania i instalowania instalacji chłodniczych. Jest jednak jeszcze coś, co musimy posiadać: środki ochrony osobistej, w tym okulary ochronne oraz rękawice ochronne. Rozporządzenie nie określa szczegółów dotyczących wymagań dla środków ochrony osobistej, należy jednak przyjąć, że chodzi głownie o ochronę przed ciekłym czynnikiem oraz poparzeniami, związanymi właśnie z ciekłym czynnikiem, jak i ewentualnie z kontaktem z gorącymi elementami instalacji chłodniczej. Wyposażenie personelu jest wymagane po upływie 14 dni od opublikowania rozporządzenia, a więc od dnia 12 stycznia 2016 roku. To tyle jeśli chodzi o wyposażenie personelu. Wyposażenie przedsiębiorcy Czas przejść do wyposażenia przedsiębiorcy. Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 10 grudnia 2015 roku (Dz. U. poz z 15 grudnia 2015 roku) określa, jakie są wymagania dotyczące wyposażenia technicznego przedsiębiorcy prowadzącego działalność polegającą na instalacji, konserwacji lub serwisowaniu urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła zawierających 30

6 f-gazy. Podobnie, jak w przypadku wyposażenia personelu, również wyposażenie techniczne przedsiębiorcy musi uniemożliwić przedostawanie się czynnika chłodniczego do atmosfery w trakcie wykonywania prac serwisowych, konserwacyjnych lub w trakcie montażu instalacji chłodniczych, zawierających fluorowane gazy cieplarniane. Przedsiębiorca zajmujący się serwisowaniem i konserwowaniem instalacji zawierających substancje kontrolowane nie jest objęty tym rozporządzeniem, a wyposażenie techniczne jest określone tylko dla personelu obsługującego tego typu instalacje. Wyposażenie przedsiębiorcy obsługującego instalacje zawierającego f-gazy, w dużej mierze pokrywa się z wyposażeniem personelu. Podstawowym urządzeniem jest urządzenie do odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych. Rozporządzenie nie określa, że ma to być stacja od odzysku, tym bardziej przenośna, jak to jest w rozporządzeniu dotyczącym wyposażenia dla personelu, a jedynie, że ma to być urządzenie do odzysku. Kolejnym elementem wyposażenia przedsiębiorcy są pojemniki do czynnika chłodniczego. Dla każdego stosowanego f-gazu przed przedsiębiorcę wymagany jest oddzielny pojemnik. W rozporządzeniu dotyczącym wyposażenia dla przedsiębiorcy określono dodatkowo, że każdy z tych pojemników musi być oznakowany zgodnie z przepisami dotyczącymi oznakowania. Nie ma jednak wymogu, że muszą to być butle, i to jeszcze dwuzaworowe. Przedsiębiorca musi posiadać urządzenie do przeprowadzania prób szczelności oraz sprawdzania pod względem wycieków urządzeń chłodniczych. Co należy przez to rozumieć? Urządzeniem do przeprowadzania prób szczelności będzie butla z gazem obojętnym i reduktorem, wraz z całym niezbędnym wyposażeniem dodatkowym, typu węże czy zestawy manometrów. Urządzeniem takim też będą stacje wykonujące automatycznie próby ciśnieniowe w trakcie np. napełniania instalacji. Należy tylko pamiętać, że próbę szczelności przeprowadzamy nadciśnieniem, a nie za pomocą podciśnienia. Urządzeniami do sprawdzania instalacji pod względem wycieków będą elektroniczne wykrywacze nieszczelności, ultradźwiękowe wykrywacze nieszczelności jak i środki pieniące stosowane do znajdywania wycie- Rys. 18. Zestaw do próby ciśnieniowej azotem ROTHENBERGER Rys. 19. Termometr ROTHENBERGER typ RO-Therm 03 ków. Rozporządzenie nie określa jednak wymagań technicznych, jakie mają spełniać te urządzenia. Jednak bezsensem byłoby posiadać urządzenia jako przedsiębiorca, których nie mógłby wykorzystać do prac personel. Dlatego wyposażenie przedsiębiorcy warto kompletować zgodnie z wytycznymi technicznymi ujętymi w rozporządzeniu dotyczącym wyposażenia dla personelu. Pamiętamy, że w wyposażeniu dla personelu zajmującego się konserwowaniem, serwisowaniem i instalowaniem instalacji chłodniczych wymagane są gazowe lub elektryczne urządzenia do wykonywania połączeń lutowanych. Wyposażenie przedsiębiorcy również wymaga urządzeń do łączenia elementów i obiegów urządzeń chłodniczych, w szczególności do wykonywania połączeń nierozłącznych. Z tego wynika, że przedsiębiorca powinien posiadać urządzenia do wykonywania różnych rodzajów połączeń, nie tylko lutowanych, ale obowiązkowo musi posiadać urządzenia do wykonywania połączeń nierozłącznych. I jest to ostania grupa urządzeń wymaganych na mocy rozporządzenia od przedsiębiorcy posiadającego certyfikat do obsługi urządzeń zawierających f-gazy. Wyposażenie to jest wymagane po upływie 14 dni od opublikowania rozporządzenia, a więc od dnia 29 grudnia 2015 roku, czyli dwa tygodnie wcześniej niż zaczęło obowiązywać wyposażenie dla personelu. Różnice w wyposażeniu personelu i przedsiębiorcy Czym się różni wyposażenie dla personelu od wyposażenia dla przedsiębiorcy? Przecież wyposażenie przedsiębiorcy powtarza się również w wyposażeniu dla personelu. Różnica jest znacząca. Wyposażenie wymienione w rozporządzeniu dotyczącym przedsiębiorcy jest wymagane niezależnie od tego, jaki zakres prac jest przez przedsiębiorcę wykonywany, ale tylko dla instalacji napełnionych f-gazem. Jeśli przedsiębiorca zajmuje się tylko instalacjami zawierającymi substancje kontrolowane, nie musi posiadać wyposażenia wymienionego w rozporządzeniu z dnia 10 grudnia 2015 roku. Wyposażenie dla personelu obowiązuje niezależnie od tego, czy instalacja jest napełniona f-gazem, czy też substancją kontrolowaną. Personel jest obowiązany do posiadania wyposażenia technicznego zgodnego z aktualnie przeprowadzanymi pracami. Jak to rozumieć? Jeśli dany serwisant nie przeprowadza w danym momencie próby szczelności gazem obojętnym, nie musi posiadać butli z gazem obojętnym i reduktora, ale na wyposażeniu przedsiębiorcy taki zestaw musi być, nawet w przypadku, gdy w najbliższym czasie takich prób nie przewiduje. Więcej informacji w zakresie wyposażenia przedsiębiorcy i personelu dowiedzą się też Państwo w trakcie szkoleń przygotowujących do egzaminu dla personelu, przeprowadzanych przez certyfikowane jednostki szkolące. 31