Lek. Elżbieta Pachucka Włas Z-ca Dyrektora ds. Medycznych. Lek. Iwona Skórska Ciszewska Kierownik Poradni Chorób Zawodowych

Transkrypt

1 Lek. Elżbieta Pachucka Włas Z-ca Dyrektora ds. Medycznych Lek. Iwona Skórska Ciszewska Kierownik Poradni Chorób Zawodowych

2 AZBEST W PRZESZŁOŚCI Azbest jest nazwą handlową włóknistych minerałów naturalnie występującym w przyrodzie, które pod względem chemicznym są uwodnionymi krzemianami wapnia, magnezu, żelaza, glinu, sodu i jest znany ludzkości od tysięcy lat. Obdarzony tak cennymi cechami, jak miękkość, giętkość, odporność na ogień, na działanie chemikaliów, kwasów, zasad, wody morskiej oraz o dużej wytrzymałości mechanicznej postrzegany był w czasach starożytnych, jako jedwab tajemniczego świata minerałów. Nadawano mu wiele nazw. Znany był jako: kamień bawełniany, len kamienny, płótno niepalne..

3 AZBEST W PRZESZŁOŚCI Aktualnie używana nazwa azbest (nieugaszony, niegasnący) greckiego pochodzenia, odzwierciedla cechy surowca związane z jego odpornością na ogień. Azbest, czyli niegasnący jest nazwą stosowaną w języku angielskim i niemieckim. Termin amiantus ( nieplamisty ) stosowany do dzisiaj w języku francuskim wywodzi się stąd, iż minerał wrzucony do ognia nie spala się, nie traci na wadze, a staje się jakby czystszy. Tkane z włókien azbestu już w czasach starożytnych obrusy, chusteczki do nosa czyszczone były przez wrzucanie do ognia. Starożytni Rzymianie używali azbestu do wyrobu płótna zwanego linum vivum (żyjące płótno), w które owijali zwłoki władców, aby po spaleniu zachować ich prochy.

4 AZBEST W PRZESZŁOŚCI Stosowanie azbestu stwierdzono już około 4500 lat temu na podstawie wykopalisk dokonanych w Finlandii. W Europie Południowej znany jest od ponad 2500 lat. Pierwsze naukowe wzmianki o źródle pochodzenia azbestu znaleziono w XIII-sto wiecznym dzienniku z podróży do Chin Marco Polo, w którym to opisał kopalnię surowca, tym samym rozstrzygając mineralny rodowód azbestu. Trzysta lat później wnikliwe badania nad azbestem przeprowadził niemiecki uczony Georgius Agricola - jeden z twórców mineralogii. Wzmianki w różnego rodzaju kronikach świadczą, że od XV-XIX wieku azbest dodawany był do różnych surowców w celu uzyskania m.in. knotów do świec, niepalnego papieru, skóry, a także do wyrobów tekstylnych, np. sukna na płaszcze żołnierskie.

5 AZBEST W PRZESZŁOŚCI W końcu XIX wieku rozpoczęto wydobywanie azbestu na skalę przemysłową, początkowo w Kanadzie, następnie w Rosji, potem w Afryce na obszarach Rodezji i obecnej RPA. Po 1910 roku nastąpił szereg dalszych odkryć i eksploatacji złóż w różnych rejonach świata. Quebec - Kanada

6 AZBEST W PRZESZŁOŚCI W latach 60-tych ubiegłego stulecia przełomem było wykorzystanie azbestu do wyrobu niepalnej papy, zwłaszcza w okresie, gdy pożary budynków były prawdziwą plagą. Poza tym mieszaniny azbestu i cementu na skalę przemysłową używano do produkcji materiałów budowlanych lekkich i wytrzymałych pod nazwą eternit. Płyty te stosowano do pokryć dachowych oraz jako okładziny ścienne, czy też, jako wytłaczane panele do dekoracji ścian i sufitów. Azbest stał się też prawdziwym przebojem za sprawą silników parowych, których niezbędnym elementem poddanym działaniom gorącej pary były różnego rodzaju uszczelki i szczeliwa. Minerał ten w połączeniu z gumą w pełni spełniał oczekiwania konstruktorów.

7 AZBEST W PRZESZŁOŚCI Dzięki wspomnianym unikalnym właściwościom azbest był wykorzystywany, jako surowiec w ponad 1000 opisanych technologii. Najbardziej popularne to: wyroby azbestowo cementowe, wyroby włókiennicze, przędza, sznury, szczeliwa, uszczelki, wyroby cierne (klocki hamulcowe, tarcze sprzęgłowe), wyroby hydroizolacyjne (lepiki, papy dachowe), wojskowe maski przeciwgazowe.

8 Azbest pod względem chemicznym jest uwodnionym krzemianem różnych metali. W zależności, z jakim metalem krzemiany tworzą związek wyróżniamy kilka typów azbestu o różnej szkodliwości dla zdrowia. Bardzo ważna cechą w odniesieniu do chorobotwórczości azbestu jest budowa włóknista tego minerału, azbest występuje w dwóch grupach różniących się długością włókien: serpentynowej amfibolowej RODZAJE AZBESTU

9 RODZAJE AZBESTU Do grupy serpentynowej należy tylko jedna odmiana - azbest chryzotylowy nazywany też azbestem białym, który był wydobywany i stosowany w największych ilościach. Charakteryzuje się długimi, cienkimi, elastycznymi włóknami. Grupa amfibolowa występuje w pięciu odmianach: krokidolit amozyt antofyllit tremolit aktynolit Praktyczne znaczenie miały szczególnie dwie odmiany amozyt i krokidolit (nazywany też azbestem niebieskim) - o włóknach sztywnych, igłowych - które były szczególnie niebezpieczne dla zdrowia ludzi.

10 WŁÓKNA AZBESTOWE JAKO CZYNNIK CHOROBOTWÓRCZY Pierwsze udokumentowane doniesienia o szkodliwym wpływie na układ oddechowy pyłu zawierającego azbest datują się na lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku i pochodzą z wielkiej Brytanii. W 1924 r. patolog William Cooke opisał pierwszy przypadek azbestozy stwierdzony u pracownika fabryki azbestowej w Menchesterze - jako wynik wdychania włókien azbestu. Zmiany anatomopatologiczne w płucach, wywołane nagromadzeniem włókien azbestu w tym narządzie zostały opisane w 1933 r. W 1935 r. Lynch i Smith zasygnalizowali związek pomiędzy narażeniem zawodowym na pył azbestu a występowaniem raka płuca. Dwadzieścia lat później Richard Doll w pierwszym badaniu uznanym za epidemiologicznie poprawne udowodnił, że narażenie na azbest powoduje raka płuc. Po raz pierwszy natomiast zależność pomiędzy ekspozycją na krokidolit a powstaniem międzybłoniaka opłucnej opisał w 1960 r. Wagner - na podstawie 33 przypadków osób mieszkających w pobliżu kopalń azbestu niebieskiego w Afryce Południowej

11 WŁÓKNA AZBESTOWE JAKO CZYNNIK CHOROBOTWÓRCZY Pył azbestu na układ oddechowy ma działanie: drażniące, zwłókniające rakotwórcze.

12 PATOGENEZA Do układu oddechowego docierają włókna azbestu różnej wielkości. Większe włókna usuwane są z dróg oddechowych wraz ze śluzem poprzez odkrztuszanie, wypluwanie lub połykanie, natomiast małe włókna o długości poniżej 5 mikrometrów są fagocytowane przez makrofagi, oczyszczając w ten sposób układ oddechowy z włókien. Włókna dłuższe niż 10 mikrometrów z reguły nie mogą być w całości sfagocytowane przez makrofagi, są otaczane osłonką z mukopolisacharydów tworząc tak zwane ciałka azbestowe, których stwierdzenie w obrazie RTG płuc jest dowodem narażenia na azbest.

13 PATOGENEZA Za działanie chorobotwórcze azbestu odpowiedzialne są włókna respirabilne, których długość jest większa niż 5 mikrometrów, a średnica poniżej 3 mikrometrów, przy zachowanym stosunku długości do średnicy 3:1. Włókna te docierają i odkładają się w końcowych odcinkach dróg oddechowych, docierając do pęcherzyków płucnych i stąd mogą penetrować tkanką płucną. Zdeponowane włókna w układzie oddechowym inicjują proces chorobotwórczy, który trwa przez wiele lat. Wyjątkowo niebezpieczne są igłowate włókna azbestów amfibolowych, z łatwością przenikające do obrzeży płuc docierając do okolicy podopłucnowej i do węzłów chłonnych. Lokalizacja takich zmian dotyczy głównie płatów dolnych oraz przylegającej do nich opłucnej.

14 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Skutki zdrowotne zawodowej ekspozycji na pył azbestu: pylica azbestowa płuc (azbestoza) choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu : rozległe zgrubienia opłucnej, rozległe blaszki opłucnej lub osierdzia, wysięk opłucnowy nowotwory złośliwe : rak płuca, rak oskrzela, międzybłoniak opłucnej lub otrzewnej, przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli. W ekspozycji parazawodowej i środowiskowej praktycznie należy brać pod uwagę międzybłoniaka opłucnej i raka płuc. Doniesienia kliniczne i epidemiologiczne sugerują, że z azbestem może być również związane występowanie innych nowotworów: krtani, żołądka, jelit, trzustki, jajnika oraz chłoniaków. Ze względu jednak na rozbieżność wyników w różnych badaniach można jedynie określić je, jako prawdopodobne.

15 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Struktura chorób zawodowych spowodowanych pyłem azbestu w latach wg jednostek chorobowych n=2872 pylica azbestowa 52,1% rak płuca 14,7% pozostałe choroby 0,4% choroby opłucnej 21,4% inne nowotwory 0,6% międzybłoniak opłucnej 10,9%

16 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Pylica azbestowa, azbestoza czyli rozlane śródmiąższowe zwłóknienie tkanki płucnej o charakterze kolagenowym będące następstwem narażenia na azbest jest główną patologią zawodową pracowników narażonych na pył azbestu. Procesy zwłóknieniowe przebiegają powoli, latami. Objawy kliniczne są mało charakterystyczne początkowo w postaci suchego kaszlu, duszności wysiłkowej, uczucia ściskania w klatce piersiowej i ujawniają się po okresie dłuższym niż 10 lat pracy w narażenie na pył azbestu. Rozwój azbestozy zależy głównie od kumulowanej dawki włókien azbestu oraz od okresu jaki upłynął od pierwszego narażenia. Szacuje się na pylice azbestową zapada ok % osób zawodowo narażonych. Wystąpienie pylicy azbestowej istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka płuca. Azbestozy nie stwierdza się w warunkach narażenia środowiskowego (komunalnego). Zdjęcie rentgenowskie płuc osoby chorej na azbestozę. Fot. DU CANE /Agencja SE/East News

17 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Częstość rozpoznawanych pylic w programie Amiantus w latach ogółem nowe przypadki 23,4 21,4 22,9 24,9 23,3 25,8 24,3 25,4 22,8 22,6 22, ,6 17, ,9 10,5 2,4 2,4 2,4 8,5 9,5 7,6 4,3 3,0 5,4 3,6 2,9 2,5 2,7 1,7 1,1 1,

18 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Zmiany opłucnowe spowodowane pyłem azbestu występują pod postacią zgrubień opłucnej blaszek i zgrubień rozlanych. Łagodne zmiany opłucnowe nie maja znaczenia klinicznego, przy zmianach rozległych pojawia się duszność i hiperwentylacja.

19 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Zmiany nowotworowe azbestowe mają tendencję do umiejscawiania się w dolnej części płuca, w przeciwieństwie do innych nowotworów, których lokalizacja jest w górnych częściach płuc. U tych osób stwierdza się również procesy zwłóknieniowe tkanki płucnej, które pogarszają rokowanie. Obecnie niemożliwe jest również oddzielenie przypadków raka płuca spowodowanych paleniem papierosów od przypadków spowodowanych narażeniem na azbest. UWAGA! Ryzyko wystąpienia raka płuca u osób narażonych na pył azbestu wzrasta 50 krotnie u palaczy papierosów.

20 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Międzybłoniaki - nowotwory charakteryzujące się wysoką śmiertelnością i krótka przeżywalnością ok. 1,5 roku od wystąpienia najczęstszych objawów klinicznych kaszlu, bólu w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu. Nowotwór ten uznany jest za swoisty dla narażenia na pył azbestu. W Polsce przykładem licznych zachorowań na ten nowotwór są dane epidemiologiczne z badań przeprowadzonych w gminie Szczucin, gdzie mieszkańcy narażeni byli na pył azbestu w związku z aktywnie pracującym zakładem przetwórstwa azbestu. W latach wśród mieszkańców odnotowano 92 przypadki międzybłoniaka opłucnej, z czego 41 przypadki dotyczyły osób, które nigdy nie pracowały w wytwórni materiałów cementowoazbestowych, a 51 - to byli pracownicy zakładu. Szacuje się, że na świecie w ostatnich latach azbest był przyczyną ponad 100 tysięcy zgonów rocznie. Dlatego też współcześnie azbest uznany jest za jeden z najbardziej rozpowszechnionych czynników rakotwórczych w środowisku.

21 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU

22 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Na występowanie i typ patologii wpływa: rodzaj azbestu wymiary tworzących go włókien stężenie włókien czas trwania narażenia, a więc kumulowana dawka pyłu azbestu w ciągu życia osobniczego, (kumulowana dawka = średnie stężenie pyłu x czas trwania ekspozycji) efektywność biologicznych mechanizmów oczyszczania układu oddechowego.

23 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Cechy szczególne biologicznego działania pyłu azbestowego: występowanie patologii po długim okresie, od początku ekspozycji do wystąpienia objawów (długi okres latencji) lat, a nawet 50 lat, możliwość wystąpienia choroby po zaprzestaniu pracy w narażeniu zawodowym, występowanie międzybłoniaków związanych z narażeniem środowiskowym. Długi okres latencji zwłaszcza nowotworów oznacza, że aktualnie wykrywane skutki odnoszą się do warunków pracy, jakie istniały lat temu.

24 AZBEST JAKO CZYNNIK RAKOTWÓRCZY Azbest jest minerałem o udowodnionym działaniu rakotwórczym. Okres utajenia zależy od dawki kumulowanej. Niskie dawki mogą wydłużać okres latencji. Znaczne skrócenie okresu latencji występuje u osób po raz pierwszy eksponowanych na duże stężenia pyłu azbestowego po 45 roku życia. Tak, więc oprócz dawki znaczenie ma również wiek, w którym miała miejsce pierwsza ekspozycja. Ryzyko zachorowania na raka płuca wzrastało 50-krotnie u palaczy papierosów. Należy również podkreślić fakt, że rakotwórcze działanie azbestu może być potęgowane przez niektóre metali występujące, jako naturalny składnik włókna azbestowego lub będące zanieczyszczeniem. Są to: arsen, nikiel, chrom, kadm, beryl, ołów, żelazo aluminium. Skutki zdrowotne zawodowej ekspozycji na pył azbestu są od lat przedmiotem badań epidemiologicznych. W porównaniu do innych czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy azbest został zidentyfikowany jako czynnik chorobotwórczy stosunkowo późno, biorąc pod uwagę fakt, że znany był i stosowany już w czasach starożytnych.

25 DIAGNOSTYKA Największą wartość rozpoznawczą mają zmiany radiologiczne płuc. Do dokładnej oceny zmian radiologicznych układu oddechowego wykorzystuje się Międzynarodową Klasyfikację Pylic. Badania spirometryczne oceniające zaburzenia czynnościowe układu oddechowego. Tomografia klatki piersiowej. W 1997r. został opracowany przez grupę międzynarodowych ekspertów zbiór podstawowych zasad diagnozowania chorób azbestozależnych, w tym pylicy azbestowej pod nazwą kryteria helsińskie, który został zaktualizowany w 2014r.

26 Choroby zawodowe spowodowane narażeniem na pył azbestu w latach Rok Liczba przypadków pylica azbest owa rak płuca nowotwory złośliwe międzybłon iak inne Raze m nienowotworo we choroby opłucnej inne choroby Ogółem Razem

27 PROFILAKTYKA W wielu krajach wprowadzono zakaz produkcji i importu wyrobów azbestowych. W Polsce w 1997r. wprowadzono Ustawę o zakazie stosowania wyrobów azbestowych. Na mocy tej ustawy Ministerstwo Zdrowia w 2000r. wdrożyło program badań profilaktycznych - AMIANTUS obejmujący wszystkich byłych pracowników zakładów przetwarzających azbest.

28 AZBEST NA TERENIE LUBELSZCZYZNY Pierwszym zakładem na terenie Lubelszczyzny zajmującym się przetwórstwem azbestu był fabryka Eternitu braci Rylskich, która powstała około 1910 roku. Fabryka ta aktywnie pracowała w sposób nieprzerwany przez okres I wojny światowej i kryzysu przełomu lat tych. Po II wojnie światowej fabryka przeszła pod zarząd państwa i została przemianowana na Zakład Produkcji Płytek Cementowo- Azbestowych w Końskowoli oraz Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Parczewie. Szacunkowa liczba osób zatrudnionych w LZE wynosiła ok. 1300, w ZPA-C w Końskowoli - około 40 osób i kilka osób w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Parczewie. Nagromadzenie wyrobów zawierających azbest w poszczególnych województwach

29 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU Choroby zawodowe spowodowane azbestem w latach wg województw Liczba przypadków w tym nowotwory złośliwe Województwo Ogółe m płuco międzybłonia krtań pęcherz k moczowy Razem Polska dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie

30 SKUTKI ZDROWOTNE ZAWODOWEJ EKSPOZYCJI NA PYŁ AZBESTU

31 PROGRAM AMIANTUS Na mocy ustawy z dnia r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest Ministerstwo Zdrowia wdrożyło program badań profilaktycznych Amiantus obejmujący wszystkich pracowników zakładów przetwórstwa azbestu. WOMP CP-L w Lublinie w ramach realizacji tego programu objął opieką profilaktyczną pracowników zakładów z województwa lubelskiego. Pierwsze badania rozpoczęto pod koniec 2002 roku i są realizowane do chwili obecnej.

32 Regulacje prawne w Polsce dotyczące ochrony przed azbestem zawarte są w Ustawie z dnia r. O zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest oraz w rozporządzeniach wydanych na jej podstawie. Ustawa obejmuje szczegółową opieką zdrowotną byłych pracowników zatrudnionych w 28 zakładach przetwórstwa azbestu, gdzie do produkcji wyrobów azbestowych używany był surowiec. Ministerstwo zdrowia na mocy tej ustawy wdrożyło program Amiantus realizowany przez 13 wojewódzkich ośrodków medycyny pracy właściwych terytorialnie dla miejsca działalności byłych zakładów przetwórstwa azbestu. Koordynatorem całości badań jest Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Profilaktyczną opiekę medyczną nad pracownikami przetwórstwa azbestu reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z r. w sprawie okresowych badań lekarskich pracowników zatrudnionych w Zakładach, które stosowały azbest. Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

33 Okresowe badania lekarskie obejmują: Badania ogólnolekarskie Zdjęcia radiologiczne płuc Badania spirometryczne spoczynkowe Badania uzupełniające (laryngologiczne, EKG, gazometryczne spoczynkowe) oraz inne badania np. tomografia komputerowa klatki piersiowej, o ile zachodzi potrzeba poszerzenia diagnostyki. Każdy z badanych pacjentów w trakcie badań otrzymał specjalną książeczkę badań profilaktycznych, w której to lekarz przeprowadzający badania dokonuje odpowiednich wpisów i której posiadanie uprawnia do bezpłatnych leków związanych z chorobami azbestozależnymi oraz bezpłatnego leczenia uzdrowiskowego. Co roku Zakład Epidemiologii Środowiskowej IMP w Łodzi z Profesor Neonilą Szeszenią Dąbrowską podsumowuje realizację badań z 13-tu wojewódzkich ośrodków medycyny pracy. Na tegorocznym seminarium w IMP, które odbyło się 3 listopada 2016r. Przedstawiono wyniki badań programu Amiantus obejmujące cały dotychczasowy okres badań Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

34 Seminarium Łódź, IMP, 3 listopada 2016 Wyniki realizacji programu opracowała: Prof. Neonila Szeszenia-Dąbrowska Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

35 Liczba osób badanych w programie wg. lat, Liczba przeprowadzonych badań , liczba osób badanych % 85% 58% % 33% % 14% 12% 8% 13% 12% 11% 10% 10% 7% 11% Ogółem Po raz pierwszy Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

36 Liczba osób badanych w programie według rodzaju przetwórstwa azbestu, Wyroby azbestowo-cementowe ,1% Wyroby włókiennicze ,9% Wyroby cierne ,5% Wyroby uszczelniające ,3% Wyroby hydroizolacyjne, masy asfaltowe ,4% Wyroby pozostałe ,8% OGÓŁEM Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

37 Zmiany w strukturze badanych osób według wieku w latach % ,2 45,7 41,4 39,8 35,5 33,3 29,4 25,8 27,2 14,3 18,4 18,5 7,9 7,8 2,6 1, Grupy wieku Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

38 Pylice azbestowe stwierdzone w latach Liczba osób badanych Liczba przypadków azbestozy ,7% Analizy wykazały: wzrost częstości rozpoznanych pylic azbestowych z 6,9% w 2000 r. do 22,8% w 2015 wzrost rozpoznawanych azbestoz wraz ze wzrostem wieku osób badanych wśród osób z rozpoznaniem azbestozy ok 40% stanowią pracownicy o stażu pracy ponad 30 lat. Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

39 Częstość rozpoznanych pylic azbestowych w zależności od wieku w chwili badania % 52, ,4 7,1 17,0 32, Grupy wieku Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

40 Częstość rozpoznanych pylic azbestowych w latach ,0 25,0 20,0 Ogó³em Nowe przypadki 19,6 23,4 21,4 22,9 24,9 23,3 25,8 24,3 25,4 22,8 22,6 22,8 % 15,0 17,1 16,0 10,0 5,0 0,0 10,5 9,5 8,5 7,6 6,9 5,4 4,3 3,6 2,4 2,4 2,4 3,0 2,9 2,5 2,7 1,7 1,1 1, Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

41 Wyniki badań radiologicznych płuc Zmiany radiologiczne w obrazie rtg zacienienia - u 4974 osób - 64,7% w tym kategorie typu (kształt, rozmiar): s - 59,3% st - 14,7% t - 0,7% Liczba badań rtg Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

42 Zmiany w obrazie rtg Wyniki badań radiologicznych płuc zmiany opłucnowe - u 3562 osób 46,3% w tym: - rozlane zgrubienia opłucnej 56,9% -zgrubienia opłucnej przeponowej 30,1% - odgraniczone zgrubienia opłucnej (blaszki) 9,5% - zwapnienia opłucnej 7,8% - zarośnięcie kątów przepon.-żebrowych 7,6% Liczba badań rtg Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

43 Rak płuca Liczba osób badanych Liczba przypadków raka płuca - Analizy wykazały: 104-1,4% badanych 97% przypadków wśród pracowników wyrobów a-c ( Trzemeszno 22 przypadki, Wierzbica 17, Szczucin 14) 90% rozpoznań u osób w wieku powyżej 55 lat 97% okres latencji powyżej 20 lat 12% osób nigdy nie paliło papierosów Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

44 Międzybłoniak opłucnej Liczba osób badanych Liczba przypadków międzybłoniaka ,9% badanych Analizy wykazały: 70% przypadków wśród pracowników wyrobów a-c ( Szczucin 14 przyp. ) 78% rozpoznanie w wieku powyżej 55 lat 95 % okres latencji powyżej 20 lat 16 osób ze stażem pracy poniżej 4 lat Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

45 Realizacja programu w roku 2016 W bieżącym roku na dzień 30 października przebadanych zostało 1470 osób przybyło 165 osób - badanych po raz pierwszy w programie Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

46 W ramach programu Amiantus w latach do WOMP CP L w Lublinie zgłosili się na badania profilaktyczne pracownicy z 3 ech byłych zakładów pracy podlegających badaniom na mocy ustawy o zakazie stosowania wyrobów azbestowych: LUBELSKIE ZAKŁADY ETERNITU W LUBLINIE 424 ZAKŁAD PRODUKCJI PŁYTEK AZBESTOWO - CEMNTOWYCH W KOŃSKOWOLI 60 ROLNICZA SPÓŁDZIELNIA PRODUKCYJNA W PARCZEWIE 17 Na 501 osób kobiety stanowiły 147, mężczyźni 354. Ze względu na miejsce zamieszkania: miasto 331 osób, wieś 170. Ogółem w WOMP CP L w Lublinie w latach zgromadzono dane dotyczące 501 osób, u których przeprowadzono 3485 badań profilaktycznych. Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

47 140 Liczba osób do 20 r. ż r. ż r.ż r.ż Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

48 LICZBA OSÓB ZBADANYCH W RAMACH PROGRAMU AMIANTUS W LATACH WEDŁUG STAŻU PRACY: 160 Staż pracy do roku 1-5 lat 6-10 lat lat 16- więcej lat Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

49 STRUKTURA BADANYCH OSÓB WG LICZBY WYKONANYCH BADAŃ W LATACH : Ilość badań Liczba osób Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

50 Wśród badanych 501 osób: Rozpoznano chorobę zawodową Paliło 287 Nie paliło 214 Nie rozpoznano choroby Rozpoznano chorobę zawodową Nie rozpoznano choroby Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

51 Rozpoznano u 338 osób choroby zawodowe, nie rozpoznano u 163 osób. 32,50% 67,50% Nie rozpoznano choroby zawodowej Rozpoznano chorobę zawodową Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

52 Struktura rozpoznanych chorób zawodowych na 338 osób z chorobą zawodową. 4,10% 30,50% Pylica płuc azbestowa ze zgrubieniami opłucnej Zgrubienia opłucnej 65,40% Nowotwory płuc i opłucnej Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

53 UDZIAŁ ZMIAN OPŁUCNOWYCH POPRZEDZAJĄCYCH ZMIANY PYLICZE 31,20% zgrubienia opłucnej 68,80% pylica płuc ze zgrubieniami opłucnej Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

54 WYKRYTE ZMIANY RADIOLOGICZNE W OKRESIE W pierwszym badaniu ( na 501 osób ) Progresja zmian w ostatnim badaniu ( na 447 osób) Miąższ płuc Opłucna Miąższ płuc Opłucna ,1% 63,3% 54,6% 49,7% Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

55 Wieloletnie wyniki badań wskazują, że im wyższy jest: poziom narażenia, dłuższy okres pracy, WNIOSKI KOŃCOWE: oraz im starsza badana osoba, tym częstsze występowanie chorób azbestozależnychszczególnie pylicy płuc oraz zmian w obrazie rtg klatki piersiowej. Zwiększający się z roku na rok odsetek zmian radiologicznych w płucach, jak również wzrost osób z rozpoznaną pylicą azbestową świadczą o pogarszającej się wraz z wiekiem kondycji zdrowotnej pracowników objętych badaniami specjalistycznymi. Lek. Iwona Skórska - Ciszewska

56 Dziękujemy za uwagę!