dr Aleksandra Jakóbczyk-Gola Łukasz Wróbel GOTANIA KONCEPCJA IDEOWO-ARANŻACYJNA Warszawa, listopad 2010 marzec 2011

Transkrypt

1 dr Aleksandra Jakóbczyk-Gola GOTANIA KONCEPCJA IDEOWO-ARANŻACYJNA Warszawa, listopad 2010 marzec 2011 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata

2 SPIS TREŚCI ZAŁOŻENIA ORAZ CELE EDUKACYJNE. ZASADNICZE SCHEMATY INTERAKCJI ŚCIEŻKI ZWIEDZANIA (TEMATYCZNA ZASADA KONSTRUKCJI EKSPOZYCJI).4 WYODRĘBNIENIE I OPIS KLUCZOWYCH ATRAKCJI W RAMACH OBSZARU GOTANII OPRACOWANIE PROGRAMU ZWIEDZANIA OBSZARU HRUBIESZOWSKO- TOMASZOWSKO-ZAMOJSKIEGO PARKI ARCHEOLOGICZNE I INFRASTRUKTURA EKSPOZYCYJNA Strona 2 1. EKSPOZYCJA W GMINIE MIRCZE EKSPOZYCJA MUZEALNA W HRUBIESZOWIE ARCHEOPARK ULOKOWANY POD HRUBIESZOWEM PODZIAŁ ELEMENTÓW PROJEKTU (MODUŁY TEMATYCZNE) OSADA GOTÓW SPŁYW DŁUBANKAMI PO RZECE HUCZWIE PRZEMARSZ SURVIVALOWY KOWALSTWO HUTNICTWO GARNCARSTWO HANDEL TKACTWO, RĘKODZIELNICTWO GOCKIE WIERZENIA, RYTUAŁY POCHÓWKU MEDYCYNA GRY I HAZARD TOMASZÓW LUBELSKI OPRACOWANIE WYTYCZNYCH DLA MAKIETY SCENARIUSZ PREZENTACJI MULTIMEDIALNEJ ZAWIERAJĄCYCH OPIS KLUCZOWYCH PUNKTÓW ZWIEDZANIA W RAMACH OBSZARU GOTANII

3 Przedkładany zarys koncepcji ma charakter wstępny i ogólny. Pełni funkcję wprowadzenia do opracowania właściwej, szczegółowej koncepcji zagospodarowania całego parku. Z tego też względu opisane zostały tylko wybrane obiekty składające się na całość kompleksu. Dlatego też nie uwzględniono tutaj niezbędnego podziału pod względem wieku, dostosowującego ofertę parku, wykorzystane materiały historyczne i multimedialne do potrzeb i zainteresowań rozmaitych grup zwiedzających. Ten aspekt zostanie rozbudowany w toku dalszych prac. Całokształt tych kwestii omówiony zostanie w szczegółowym opracowaniu. Całość scenariusza konsultowana będzie z pracownikami odpowiednich instytucji kultury i placówek naukowych. Propozycje składające się na niniejszy zarys, wszelkie materiały (historyczne, multimedialne etc.), które do niego zostaną dopasowane będą opiniowane przez osoby zawodowo związane z podejmowaną tematyką. Strona 3 ZAŁOŻENIA ORAZ CELE EDUKACYJNE. ZASADNICZE SCHEMATY INTERAKCJI. Projekt Gotania skierowany jest do wszystkich, którzy pragną spędzać czas w sposób aktywny, bazujący także na potrzebie odkrywania i poznawania historii. Główną ideą jest umożliwienie zwiedzającym indywidualnego doświadczenia historii, zbudowania osobistych relacji w związku z wydarzeniami, które miały miejsce w starożytności. Poznanie kultury dawnych Gotów odbywa się poprzez spotkanie z ich zwyczajami, przedmiotami codziennego użytku, rzemiosłem. Nie chodzi tu jednak o nadanie współczesnym elementom gockiego kostiumu, a właśnie o próbę zrekonstruowania, na ile to możliwe, faktycznie istniejących wzorów kultury. Projekt parku został rozczłonkowany na poszczególne gminy. Dominantą całości jest wspólna myśl o prezentacji wiedzy na temat historii i kultury Gotów w oparciu o wykopaliska archeologiczne oraz o źródła historyczne. Jednak poszczególne jej aspekty zostały rozdzielone na określone gminy i tam mają miejsca różne wydarzenia kulturalne. Osobny temat prezentacji powiązanych z kulturą i osadnictwem Gotów w rejonie Kotliny Hrubieszowskiej stanowią parki archeologiczne oraz budynki o charakterze ekspozycyjnym i prezentacyjnym, umieszczone w najważniejszych centrach szlaku gockiego, z których to można rozpocząć jego zwiedzanie i podróż ścieżkami Gotów. Dzięki takiemu rozparcelowaniu prezentowanych treści na szereg składających się na Gotanię obiektów, uzyskamy określony porządek tematyczny i funkcjonalizację poszczególnych atrakcji. W dodatku zwiedzający zostanie zachęcony do

4 odwiedzenia wszystkich składających się na park obiektów, tylko wówczas będzie miał możliwość zetknięcia się z wszystkimi aspektami gockiej kultury. Szczegółowe opracowanie uwzględni oczywiście kwestię infrastruktury komunikacyjnej (miejsca parkingowe, lokalna komunikacja archeobusy), jak odpowiednio dobranych i przygotowanych szlaków komunikacyjnych (samochodowych, rowerowych, konnych, pieszych, wodnych). Strona 4 Plan zagospodarowania terenu parku archeologicznego uwzględnia następujące założenia: 1. układ całego przewidywanego parku archeologicznego Gotania musi stanowić pewną spójną, komplementarną całość; 2. zwiedzający korzystając z konkretnych obiektów stopniowo wkracza niejako w starożytny świat. Oznacza to, iż informacje i wiedza na całej długości trasy przeznaczonej dla zwiedzających (z uwzględnieniem kilku wariantów ścieżek i kierunków zwiedzania) udostępniane są (poprzez np. kioski multimedialne, system kierujących ruchem zwiedzania ulotek z odpowiednimi materiałami i informacjami) etapami i dostosowane do miejsca, w którym zwiedzający aktualnie przebywa. Przy czym każdy obiekt stanowi sam w sobie niezależną, jednolitą opowieść, łącząc się jednakże z obiektem wcześniejszym i późniejszym tematycznie, merytorycznie etc. W ten sposób oferowana wiedza udostępniana jest w sposób uporządkowany (kolejne obiekty poświęcone są odmiennym aspektom antycznego świata, zwiedzający zaś są zachęcani do pełnego skorzystania z całej oferty kompleksu. Trasy poruszania się umożliwiają przy tym komplementarną podróż przez cały kompleks, pozwalają też na wybiórcze korzystanie z oferowanych atrakcji, jak i na powracanie do obiektów zwiedzonych już wcześniej. ŚCIEŻKI ZWIEDZANIA (TEMATYCZNA ZASADA KONSTRUKCJI EKSPOZYCJI). W obrębie całej Gotanii zostanie wytyczonych kilka alternatywnych tematycznych ścieżek zwiedzania, które będą pełniły funkcję ścieżek edukacyjnych. Podstawową ideą przyświecającą doborowi, konstrukcji i organizacji przestrzenno-merytorycznej poszczególnych ścieżek będzie ich podporządkowanie programowi poznawczemu, edukacyjnemu całego kompleksu Gotania. To założenie determinuje jednocześnie kilkupoziomową pod względem zawartości merytorycznej prezentację odpowiednich materiałów.

5 Ścieżki będą adresowane do rozmaitych grup zwiedzających, osób w różnym wieku, o rozmaitym poziomie wykształcenia oraz rozbieżnych oczekiwaniach. Zarazem sposób aranżacji wszystkich materiałów będzie miał na celu popularyzację wiedzy o kulturze Gotów wśród ludzi młodych. Oznacza to, że pośród zakładanych grup docelowych znajdzie się młodzież gimnazjalna, licealna oraz studenci. Odpowiednio zróżnicowane ścieżki zwiedzania, a także dyferencjacja form uczestnictwa uczyni wizytę w Gotanii atrakcyjną również dla osób starszych. Osobną grupą docelową są oczywiście turyści z kraju i z zagranicy. W związku z tym przewidujemy prezentację wszystkich materiałów informacyjnych tak w języku polskim, jak i w innych wersjach językowych. Zakładamy również, że wydzieloną grupę zwiedzających mogą stanowić osoby hobbystycznie zajmujące się kulturą gocką dobór materiałów merytorycznych i ikonograficznych oraz sposób ich prezentacji będzie celował w oczekiwania zarówno osób niezaznajomionych z tematyką ekspozycji, jak i tych, które Gotami się pasjonują. Ekspozycja zadośćuczyni oczekiwaniom laików, jak i amatorów. Odrębną przewidywaną grupę adresatów ekspozycji stanowią oczywiście sami mieszkańcy lokalnych i sąsiednich gmin, miejscowości. Ekspozycja będzie w pewnym stopniu uwzględniała także bardziej współczesny kontekst lokalny (np. poprzez umieszczenie w ofercie gastronomicznej potraw charakterystycznych dla miejscowej kultury kulinarnej, przygotowywanych z lokalnych produktów) chcemy, by mieszkańcy powiatów hrubieszowskiego, tomaszowskiego oraz zamojskiego mogli w ekspozycji poświęconej dziejom i kulturze Gotów odnaleźć zarazem prezentację dziejów ich własnych ziem, by Gotania odsyłała do treści, które będą mogły współgrać z poczuciem lokalnej tożsamości. Strona 5 Układ ścieżek zwiedzania determinować będzie struktura rozmieszczenia poszczególnych modułów tematycznych. Każda ze ścieżek otrzyma czytelną identyfikację graficzną i kierunkową. Pozwoli to na kilkukrotne zwiedzanie terenu Gotanii, za każdym razem obfitujące w nowe informacje i doświadczenia. Proponowane tematy ścieżek zwiedzania parku:

6 a) ścieżka rzemiosła i handlu; b) ścieżka życia codziennego; c) ścieżka wojny i ekspansji. Strona 6 Oferowana zwiedzającym wiedza jest zatem po pierwsze stopniowo dozowana i uzależniona od wybranych przez nich ścieżek zwiedzania, po drugie zaś pod warunkiem zwiedzenia całego kompleksu zachowuje charakter całościowego pensum wiedzy o świecie Gotów. Zwiedzanie kompleksu zakłada odpowiednio ukierunkowane tematycznie ścieżki edukacyjne, które oferują na planie ogólnym i szczegółowym całościową i spójną wiedzę poświęconą podejmowanej w danym obiekcie tematyce. Celem jest wyposażenie zwiedzających w odpowiednią wiedzę, która umożliwi im jak najpełniejszą pod względem merytorycznym wizytę w parku. WYODRĘBNIENIE I OPIS KLUCZOWYCH ATRAKCJI W RAMACH OBSZARU GOTANII. Zadaniem projektu jest stworzenie interesującego parku archeologicznego, opartego na współdziałaniu zabawy i poznania. Myśl o połączeniu tych dwóch wartości patronować będzie całokształtowi projektu parku archeologicznego. W obszar Gotanii powinny wchodzić rejony powiatu hrubieszowskiego, w tym gminy: Dołhobyczów, Hrubieszów, Mircze, Trzeszczany, Uchanie i Werbkowice, a także Gmina Miejska Hrubieszów, powiatu zamojskiego (gmina Komarów-Osada), powiatu tomaszowskiego, w tym gminy: Tomaszów Lubelski, Tyszowce. Jest to obszar pokrywający się z terenem osad Gotów, budowanych w trakcie ich wędrówek na południe w okresie od III do V w. n.e., z terenem tak zwanej Kotliny Hrubieszowskiej. Co istotne, suma składających się na Gotanię obiektów nie jest jeszcze tym, do realizacji czego zmierza niniejsze opracowanie. Są one raczej swego rodzaju modułami przygotowanymi do określonego organizowania i dynamicznego

7 łączenia w rozmaite konfiguracje tematyczne. Dopiero specjalnie napisane programy edukacyjne, zaprojektowane ekspozycje stałe i czasowe w obrębie tych obiektów wraz z utworzonymi ścieżkami tematycznymi i odpowiednie zarządzanie taką całością utworzą w efekcie park archeologiczny, który będzie zarazem prawdziwą atrakcją turystyczną, jak i udanym przedsięwzięciem finansowym. Strona 7 Celem wizyty w rejonie Gotanii jest poznanie dawnej historii i kultury regionu, interesujących odkryć archeologicznych, które miały miejsce na tym obszarze, a także specyfiki ludów, które zamieszkiwały starożytną Polskę. Odwiedzenie Gotanii to właśnie zanurzenie się w dawny świat, możliwość brania udziału w różnego rodzaju kulturowych wydarzeniach, które mają na celu pozwolić odwiedzającym zidentyfikować się z członkami dawnych plemion. Zakres tematyczny projektu związany jest z odkryciami archeologicznymi prowadzonymi na tym terenie pod kierownictwem prof. Andrzeja Kokowskiego. Całokształt ma zatem realizować trzy komplementarne cele: poznawczy (edukacyjny); rozrywkowy oraz rekreacyjno-szkoleniowo-konferencyjny. W toku dalszych prac przygotowane zostaną materiały dodatkowe, warianty alternatywne konkretnych rozwiązań, każdorazowo dopasowane do wymogów, zainteresowań i temperamentu młodzieży szkolnej, licealnej i gimnazjalnej czy osób dorosłych. Propozycje adresowane do osób niepełnoletnich (dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, młodzieży gimnazjalnej i licealnej) będą również spełniały wymogi stawiane przez ministerialne podstawy programowe, dzięki czemu wizyta w parku archeologicznym spełni także rolę konkretnej lekcji historii czy geografii. Zakładamy także przygotowanie odpowiedniego zaplecza (m.in. wraz z tabliczkami opatrzonymi napisami w alfabecie Braille a), które stworzy możliwość organizowania Warsztatów Terapii Zajęciowej dla osób niepełnosprawnych i niewidomych w ramach programu Nauka przez dotyk. Zastosowane rozwiązania spełnią w tym względzie wszystkie normy

8 przystosowywania obiektów ekspozycyjnych, muzealnych etc. dla osób niewidomych i niepełnosprawnych. Realizację celów rozrywkowych zapewni szereg organizowanych wydarzeń i projektowanych atrakcji. W tym względzie przewidujemy m.in.: Strona 8 wykorzystanie stanowiska Warsztatów gockich. Zwiedzający (dzieci, młodzież i dorośli) będą mogli spróbować własnych sił w garncarstwie, szyciu skóry i płótna, przygotowywaniu biżuterii etc. W sposób interaktywny zostaną dzięki temu zaprezentowane techniki przygotowywania przedmiotów codziennego użytku, broni, biżuterii; dla dorosłych przeznaczona zostanie niewielka i w odpowiedni sposób zabezpieczona przestrzeń zaprojektowana do strzelania z łuku do celu (całość będzie się odbywała pod okiem posiadających odpowiednie przygotowanie pracowników); przewidujemy także organizację corocznego pokazu kowalstwa artystycznego; zorganizowane zostaną doroczne targi gockich ozdób, rzemiosła, wyrobów gliniarskich etc.; propozycją dla najmłodszych archeologów są piaskownice wyposażone w odpowiednie szczotki, pędzle i sitka pozwalające prowadzić małoletnim zwiedzającym ich własne prace archeologiczne. W samym piasku umieszczona zostaje pewna niewielka ilość starożytnych artefaktów, które dzieci będą mogły odnaleźć. W pobliżu samych stanowisk umieszczone zostaną również tablice z informacjami merytorycznymi oraz ikonografią, na podstawie których dzieci będą mogły dokonać odpowiedniej kwalifikacji wykopanych przez siebie znalezisk. Przewidujemy także realizację oczekiwań związanych z kwestiami rekreacyjnymi, szkoleniowymi i konferencyjnymi. Pomiędzy poszczególnymi

9 obiektami uruchomiona zostanie specjalna linia komunikacyjna (archeobusy). W każdym z obiektów zwiedzającym zapewniona zostanie oczywiście pełna infrastruktura turystyczna: baza noclegowa, gastronomiczna i handlowa. Należy tutaj zaznaczyć, że rolę podstawowego centrum wszelkich dalszych wypadów na teren parku będzie pełnił Hrubieszów. Strona 9 Oferta hotelowa nie sprowadzi się jedynie do miejsc noclegowych. W hotelach usytuowane zostaną sale szkoleniowe i konferencyjne (wyposażone w odpowiedni sprzęt multimedialny). Przewidujemy także zorganizowanie miejscowego archiwum wiedzy o kulturze Gotów. Idzie o to, by na miejscu gromadzić także publikacje, materiały ikonograficzne etc. poświęcone tematyce parku. Cele tego rozwiązania są dwa. Po pierwsze będzie ono współgrało z możliwością organizowania na miejscu lekcji dla młodzieży szkolnej. Po drugie zaś, także ze względu na udostępniane do oglądania rekwizyty o charakterze muzealnym, park wraz z muzeum i archiwum będą mogły pełnić dodatkowo rolę nie tylko jednostki dydaktycznej, ale również naukowej, badawczej. Wśród pomysłów podkreślających komplementarny, spójny charakter wszystkich obiektów Gotanii znajduje się też uwzględnienie specjalnej wewnątrzparkowej jednostki płatniczej grudki złota, gdyż Goci nie używali monet w charakterze środka płatniczego. Zwiedzający poprzez aktywny udział w rozlicznych atrakcjach oferowanych w parku będą mieli możliwość zdobycia tych jednostek płatniczych, które będzie też można wymienić na określone produkty spożywcze, gadżety, pamiątki, skorzystać z nich jako z formy płatności przy wybranych atrakcjach. Dodatkową atrakcję ma stanowić również karczma, a w zasadzie sieć karczm, które powinny oferować zwiedzającym dwie grupy kulinariów: po pierwsze należy odtworzyć gocki jadłospis (przewaga diety białkowej, w tym produkty mleczne, mięso wołowe, owcze, także wieprzowina),

10 po drugie zwiedzający powinni mieć możliwość skosztować wyrobów charakteryzujących po prostu kuchnię regionalną. Warto zaoferować dorosłym zwiedzającym również możliwość spróbowania miejscowych alkoholi, ale także alkoholi produkowanych według receptur gockich. Na ścianach karczm powinny zostać umieszczone informacje na temat gockiej hodowli i uprawy oraz narzędzi, jakich wtedy używano. Naczynia w karczmach także powinny być wykonane na wzór ceramiki gockiej z rejonu Masłomęcza. Istotne jest, by każdy element, komponent konstytuujący Gotanię dopasowany był do kreowanego przez nią świata. Tylko w ten sposób zwiedzającym zaproponuje się spójny produkt marketingowy. Strona 10 Należy dodatkowo rozważyć na dalszych etapach prac przygotowanie specjalnej edycji przewodnika turystycznego po regionie szlakami gockimi. Sama Gotania nie musi być jedyną opisaną w nim atrakcją, powinna jednak być jedną z głównych, jeśli nie najważniejszą. Wśród założeń parku archeologicznego jest przecież i to mówiące o powiązaniu oferty parku z regionalną bazą turystyczną, przemysłem spożywczym, rozmaitymi sektorami usługowymi. Przewodnik, omawiając trasy po Lubelszczyźnie, powinien więc uwzględniać tak Gotanię, jak i pozostałe miejsca w regionie, które warto polecić turystom. Integralnym komponentem przewodnika można też uczynić dodawaną na płycie DVD multimedialną prezentację przedstawiającą atrakcje składające się na całość oferty parku archeologicznego.

11 OPRACOWANIE PROGRAMU ZWIEDZANIA OBSZARU HRUBIESZOWSKO- TOMASZOWSKO-ZAMOJSKIEGO. PARKI ARCHEOLOGICZNE I INFRASTRUKTURA EKSPOZYCYJNA Strona EKSPOZYCJA W GMINIE MIRCZE SCENARIUSZ PODSTAWOWY: makieta szlaku gockiego w rejonie Gotanii z zaznaczonymi najważniejszymi punktami zwiedzania, a także z informacją o okolicznych ważnych obiektach historycznych i innych atrakcjach turystycznych. Istotne jest czytelne wyznaczenie regionu Gotanii i wyraźna jego dominancja nad innymi atrakcjami regionu; informacje na temat atrakcji szlaku materiały do pobrania (foldery, ulotki, większe przewodniki możliwość zakupu); prezentacja multimedialna, zachęcająca do podróży szlakiem (możliwość zakupienia materiałów multimedialnych); możliwość skorzystania z oferty przewodnika i przemierzenie z nim jednej ze ścieżek zwiedzania. SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: interaktywna mapa multimedialna centrum Europy według Ptolemeusza z zaznaczonymi nazwami poszczególnych starożytnych plemion (mapa może mieć także formę wielkoformatowego wydruku); wykorzystane zostaną multimedialne możliwości mapy zwiedzający będą mogli uzyskać konkretne informacje dotykowo, po wskazaniu na temat danego plemienia (istnieje też możliwość realizacji tego projektu na wydrukach).

12 2. EKSPOZYCJA MUZEALNA W HRUBIESZOWIE SCENARIUSZ PODSTAWOWY: Strona 12 Centrum noclegowe i wypadowe, z którego archeobusy będą rozwozić turystów po terenie Gotanii. Stworzenie pawilonu ekspozycyjnego prezentującego kulturę Gotów. SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: stworzenie nowoczesnej ekspozycji muzealnej albo w istniejącym Muzeum im. ks. Stanisława Staszica, albo w przeznaczonym na ten cel budynku, bądź wzniesionym pawilonie. Wystawa powinna korzystać ze zbiorów Muzeum; prezentacja najważniejszych zabytków archeologicznych dotyczących Gotów i ich osadnictwa w regionie Kotliny Hrubieszowskiej; informacje o ojczyźnie Gotów i ich związkach z innymi ludami Europy (szczególnie Sarmatami i Bałtami); możliwość realizowania programu edukacyjnego skierowanego do różnego rodzaju odbiorcy (budowanie ścieżek edukacyjnych, pozwalających na wykorzystanie prezentowanego materiału w formie lekcji muzealnych czy też projektów interaktywnych); tworzenie placówki dla zajęć warsztatowych możliwość wydłużenia sezonu turystycznego w Gotanii, możliwość wykorzystania systemów edukacyjnych zarówno dla młodzieży lokalnej, jak i przyjezdnej.

13 3. ARCHEOPARK ULOKOWANY POD HRUBIESZOWEM SCENARIUSZ PODSTAWOWY: archeologiczny park zabaw dla dzieci założenia archeologicznego parku dla dzieci wspomniane zostały już powyżej. Samo stanowisko archeologiczne dla najmłodszych zwiedzających ma za zadanie nie tylko dostarczenie rozrywki, ale i powinno pełnić rolę edukacyjną. Z tego względu zostanie ono wyposażone w odpowiednie narzędzia archeologiczne, w pobliżu umieszczone zostaną tablice z ikonograficznymi informacjami, dzięki którym dzieci będą mogły sprawdzić, co znalazły. Co istotne, otwarty zostanie także punkt, w którym młodzi archeolodzy nie tylko dowiedzą się od wykwalifikowanego pracownika, co znaleźli, ale będą też musieli przekazać mu swoje znaleziska (to tutaj kryje się jedna z funkcji dydaktycznych tej atrakcji, stanowisko archeologiczne ma nie tylko uzmysławiać wagę tego typu badań dla naszej kultury, ale w dodatku powinno uświadamiać, że nie powinno się znalezionych artefaktów zachowywać dla siebie); Strona 13 centrum edukacji i rozrywki m.in. przygotowane zostaną wydzielone miejsca, w których dorośli będą mogli sprawdzić swoje umiejętności w posługiwaniu się bronią białą (np. krótkim mieczem, oszczepem); z przygotowanych komponentów, będą też musieli przygotować, ustawić gockie obozowisko etc. W grę wchodzą tutaj nie tylko jednak aktywności związane wprost z kulturą gocką. Zakładamy, że oferta parku pozwoli zwiedzającym spędzić tutaj więcej niż jeden, dwa dni wypełnione zwiedzaniem. Z tego względu przewidujemy postawienie niewielkiej ścianki do wspinaczki i konstrukcji przeznaczonych do boulderingu (wspinaczka po wolnostojących, kilkumetrowych blokach skalnych bez użycia asekuracji liną).. Miejsca hotelowe należy wyposażyć w rowery, kajaki i inne sprzęty, które będą udostępniane zwiedzającym; rozszerzenie oferty edukacyjnej oferta edukacyjna będzie angażowała całość dostępnych możliwości technicznych. Napisane zostaną specjalne programy multimedialne i prezentacje interaktywne, które angażując zwiedzających, będą zarazem przekazywały założone pensum odpowiedniej wiedzy. Przewidujemy zorganizowanie salki

14 kinowej, w której będzie można emitować materiały filmowe związane z tematyką parku. Zostanie także utworzone centrum interaktywnych zabaw będzie ono celowało tak w interakcję korzystającą z technik multimedialnych, jak i interakcję angażującą fizycznie zwiedzających; archiwum wiedzy o kulturze gockiej miejsce, które będzie gromadziło materiały poświęcone tematyce parku. Biblioteka, mediateka, zbiory ikonograficzne powinny być w zgodzie z określonymi zasadami udostępniane grupom młodzieży szkolnej, indywidualnym zwiedzającym, jak i osobom prowadzącym badania naukowe. Strona 14 PODZIAŁ ELEMENTÓW PROJEKTU (MODUŁY TEMATYCZNE) 1. OSADA GOTÓW możliwość zwiedzania osady makieta osady analiza założeń urbanistycznych specyfika domów gockich: rozróżnienie na półziemianki i charakterystyczne budowle naziemne o konstrukcji słupowej informacje na temat rdzennego osadnictwa Gotów w Skandynawii porównanie z innymi typami budownictwa plemiennego starożytnej Polski i Europy Środkowej (budownictwa Słowian, Bałtów, Sarmatów) edukacja interaktywna: budowanie osady, budowanie domów z przestrzennych puzzli infografika prezentująca szerszą rekonstrukcję terenu karczma gocka możliwość wzięcia udziału w różnych warsztatach wiążących się z życiem codziennym Gotów

15 2. SPŁYW DŁUBANKAMI PO RZECE HUCZWIE a) początek spływu w Tyszowcach Strona 15 możliwość wzięcia udziału w spływie informacje na temat sposobu wykonywania łodzi (wykorzystanie łodzi grzebalnej jako wzoru) opcjonalnie dla chętnych dorosłych możliwość spróbowania swoich sił w budowie łodzi b) koniec spływu: Werbkowice SCENARIUSZ PODSTAWOWY: informacje na temat uzbrojenia Gotów; warsztaty poświęcone technicznym aspektom sporządzania broni, tarcz etc. (elementy nauki praktycznej); legenda Amazonek w Kotlinie Hrubieszowskiej (infografika). SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: teren inscenizacji bitwy (raz do roku inscenizacja bitwy Gotów z wykorzystaniem grup rekonstrukcyjnych). 3. PRZEMARSZ SURVIVALOWY przemarsz wzdłuż granicy osadnictwa Gotów (linia Mircze Tyszowce) aż do Kryłowa (opcjonalne oznakowanie szlaku)

16 wykorzystanie gockich narzędzi informacje na szlaku na temat kierunków i warunków rozprzestrzeniania się Gotów informacje na szlaku o najważniejszych bitwach Gotów (szczególnie tych, prowadzonych z Cesarstwem) Strona KOWALSTWO SCENARIUSZ PODSTAWOWY: prezentacja wyrobów rzemieślniczych; możliwość wzięcia udziału w wykuwaniu broni i przedmiotów codziennego użytku; rekonstrukcja stanowisk. SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: organizacja festiwali rzemieślniczych związanych z kowalstwem, festyn i konkurs rzemiosła (raz w roku). 5. HUTNICTWO SCENARIUSZ PODSTAWOWY: misy szklane odlewane w formach glinianych; infografika na temat jedynej odkrytej gockiej huty szkła w Komarowie na Ukrainie; rekonstrukcja stanowisk hutniczych;

17 narzędzia hutnicze; infografika na temat podejmowanych w regionie prób produkcji szkła (związanych właśnie z naddniestrzańską huta w Komarowie); infografika na temat wykonywanych ze stopów miedzi przedmiotów, które były następnie niklowane; Strona 17 infografika na temat roli mieszkańców Kotliny Hrubieszowskiej w handlu gockimi wyrobami szklanymi. 6. GARNCARSTWO SCENARIUSZ PODSTAWOWY: rekonstrukcja warsztatów garncarskich; infografika na temat typów naczyń, wyrabianych w Kotlinie Hrubieszowskiej; zachowane eksponaty naczynia; sposoby wykonywania naczyń w czasach gockiego osadnictwa: naczynia lepione ręcznie, na kole garncarskim (rzadko), naczynia drewniane, nauka wykonywania charakterystycznych ornamentów; zwrócenie uwagi na specyfikę naczyń: wyjątkowość ornamentu, naczynia ceramiczne naśladujące naczynia szklane. SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: warsztaty: garncarstwo (różne techniki wykonywania naczyń przez Gotów).

18 7. HANDEL SCENARIUSZ PODSTAWOWY: rekonstrukcja/stylizacja targowisk; Strona 18 typ handlu: wymienny, monety używane raczej jako ozdoby (przewiercane i noszone na rzemieniu); sprzedaż biżuterii, wyrobów rzemieślniczych wzorowanych na formach gockich; infografika, prezentacje multimedialne na temat roli jaką pełnił bursztyn w kontaktach handlowych z innymi plemionami i kulturami, ale także jak wykorzystywano go przy sporządzaniu amuletów, biżuterii etc.; prezentacja gockich typów fibul (ozdobne, metalowe zapinki do spinania szat) i gockich naczyń wykonywanych w Kotlinie (technika dekoracji odciskaną sprężynką fibuli); infografika na temat specyfiki fibul Kotliny Hrubieszowskiej; prezentacja gockiej biżuterii (naszyjniki, bransolety naramienne); grzebienie Gotów typy, znaczenie, techniki materiał wykonywania; biżuteria i ozdoby innych ludów, zamieszkujących Kotlinę Hrubieszowską. SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: warsztaty: jubilerstwo (samodzielne wykonywanie fibul, naszyjników i bransolet gockich, szczegółowe informacje na temat starożytnych technik złotniczych).

19 8. TKACTWO, RĘKODZIELNICTWO SCENARIUSZ PODSTAWOWY: Strona 19 rekonstrukcja ubioru Gotów; rekonstrukcja stanowisk tkackich; kopie zachowanych elementów warsztatów przęśliki; infografika na temat specyfiki gockich tkanin możliwość przyjrzenia się przykładowym fragmentom tkaniny. SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: warsztaty: tkactwo i rękodzielnictwo (szycie i tkanie ubiorów w gockim stylu, nauka charakterystycznych dla Gotów zdobień, przejętych także z ornamentyki ceramicznej). 9. GOCKIE WIERZENIA, RYTUAŁY POCHÓWKU SCENARIUSZ PODSTAWOWY: kultura wielbarska zakres pojęcia i specyfika kultury archeologicznej; kontekst innych kultur archeologicznych związanych z osadnictwem Gotów (kultura czernichowska i Sîntana de Mureş); informacje na temat gockich sposobów pochówku (birytualizm); budowa domków pogrzebowych; rekonstrukcje cmentarzysk i kurhanów; elementy gockich wierzeń (pozycja kultowa zwierząt).

20 SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: możliwość odwiedzenia cmentarzyska. MEDYCYNA Strona 20 SCENARIUSZ PODSTAWOWY: zagadnienia związane z gocką higieną: grzebienie, warunki życia; zachowane narzędzia chirurgiczne i świadectwa chirurgicznej interwencji; wiara w amulety ich znaczenie, techniki wykonywania, specyfika amuletów o charakterze zdrowotnym; infografika na temat gockich sposobów dbania o zdrowie, siłę i kondycję. SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: warsztaty: możliwość wykonania grzebienia z drewna, wykonywanie amuletów z różnych materiałów. 10. GRY I HAZARD SCENARIUSZ PODSTAWOWY: przykładowe zachowane kości do gry i różne przedmioty, który mogły być w tym celu używane; analiza porównawcza różnych typów gier ludów starożytnych (szczególnie zasad gier w kości). Odwołanie także do gier z regionu Cesarstwa; infografika na temat prawdopodobnych zasad gier;

21 alkohol i sposoby jego otrzymywania w czasach gockiego osadnictwa w Kotlinie Hrubieszowskiej. SCENARIUSZ UZUPEŁNIAJĄCY: Strona 21 warsztaty: możliwość wykonania gockich kości do gry. Inna sytuacja ma miejsce w Tomaszowie Lubelskim. Ze względu na pewne oddalenie od Kotliny Hrubieszowskiej i realizowanie przede wszystkim projektu aktywizacji Roztocza w tym regionie, Tomaszów ma pełnić swego rodzaju bramę do Gotanii. Ma za zadanie zainteresować turystów, którzy po odwiedzeniu Roztocza, powinni także ruszyć szlakami Gotów w kierunku Hrubieszowa. Dlatego w Tomaszowie pojawiają się informacje (także nie powtarzane nigdzie indziej) na temat relacji Gotów z innymi ludami Europy i Azji.Planujemy również usytuowanie w Tomaszowie części mobilnych atrakcji Gotanii, np. różnego rodzaju warsztatów (garncarstwo, szycie skór, jubilerstwo, broń), których funkcja będzie dwojaka: będą pełniły swego rodzaju reklamę dalszych atrakcji całego kompleksu (przy czym zakładamy zmienną ofertę warsztatów) oraz umożliwią organizowanie tzw. lekcji muzealnych dla miejscowej młodzieży szkolnej. 12. TOMASZÓW LUBELSKI infografika na temat kierunków gockiej ekspansji specyfika innych ludów i ich relacje z Gotami (Bałtowie, Sarmaci, Rzymianie, Germanie, Słowianie i inni) grupy plemienne Gotów (charakterystyka): np. Ostrogoci, Wizygoci, Wandalowie warsztaty (garncarstwo, szycie skór, jubilerstwo, broń etc.)

22 OPRACOWANIE WYTYCZNYCH DLA MAKIETY. Makieta o wymiarach 3 x 2 m, w skali 1:500 dostosowana do aranżacji zgodnie z przyszłym projektem wykonawczym. Konstrukcja planszy skrzynkowa, wykonana z płyty mdf, ukształtowanie terenu oraz elementów identyfikujących obiekty i obszary (elementy bryłowe) z odpowiednim oznakowaniem, wykonane z materiałów trwałych. Strona 22 Opracowanie i wykonanie projektu przy pomocy technik komputerowych, produkcja przy pomocy ploterów tnących i frezujących. Makieta prezentuje najważniejsze punkty turystycznych atrakcji regionu hrubieszowsko- tomaszowsko zamojskiego podzielone na określone ścieżki zwiedzania: a) ścieżka rzemiosła i handlu; b) ścieżka życia codziennego; c) ścieżka wojny i ekspansji. Każda z nich zostaje w sposób czytelny wydzielona graficznie na makiecie, dzięki czemu można łatwo opracować trasę turystyczną. Wszystkie turystyczne atrakcje zostają oznaczone na makiecie w sposób wyraźny i każda z nich zostaje powiązana z określoną ścieżka tematyczną. Zaznaczone punkty na makiecie to: 1. hrubieszowski Archeopark 2. osada Gotów 3. spływ dłubankami po rzece Huczwie 4. karczma/karczmy gockie 5. trasa przemarszu survivalowego 6. obszar związany z prezentacją kowalstwa