Propozycje tematów maturalnych M A T U R A I Literatura

Transkrypt

1 Propozycje tematów maturalnych M A T U R A I Literatura 1. Ukaż funkcjonowanie motywu Ikara na wybranych przykładach (od romantyzmu do literatury współczesnej). 2. Echa powstań narodowych w Lalce i Nad Niemnem. Rozważ wpływ wydarzeń historycznych na postawy bohaterów. 3. Motyw rycerza i rycerskiej walki w wybranych tekstach literackich. Rozwiń temat na podstawie utworów epoki średniowiecza i romantyzmu. 4. Portrety matek w literaturze polskiej i obcej XX wieku. Rozwiń temat na podstawie 5. Straceńcy, marzyciele, społecznicy - bohaterowie literatury czasów niewoli. Zaprezentuj i oceń postawy wybranych postaci. 6. Powołał mnie Pan na bunt St. Grochowiak gniewni i zbuntowani w literaturze polskiej i obcej. Rozwiń temat, opierając się o twórczość XX wieku. 7. Przedstaw i porównaj obraz Boga w liryce J. Kochanowskiego, M. Sępa-Szarzyńskiego i J. Kasprowicza. 8. Mity polskiego romantyzmu oraz ich kontynuacja w literaturze E. Orzeszkowej, S. Żeromskiego, St. Wyspiańskiego. Rozwiń temat na podstawie utworów wymienionych pisarzy. 9. Wolność fascynuje i napawa lękiem, dlatego zmusza, by nasza postawa wobec niej nie była nieokreślona (J. Tischner). Rozważ problem wolności człowieka na podstawie wybranych utworów literackich. 10. Ukaż motyw domu i rodziny na podstawie utworów Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Noce i dnie. 11. Wieś i jej mieszkańcy. Ukaż sposób ich kreowania w Chłopach Wł. Reymonta, Weselu St. Wyspiańskiego i opowiadaniach S. Żeromskiego. 13. Ukaż funkcjonowanie mitu genezyjskiego na wybranych przykładach (od literatury renesansu do romantyzmu).

2 14. Lektury młodego Europejczyka. Uzasadnij, które dzieła literatury polskiej dawnej i współczesnej poleciłbyś swoim rówieśnikom? 15. Jesteś spadkobiercą wartości ogólnoludzkich. Rozważ te problemy na przykładzie wybranych utworów literackich XX wieku. 16. Literatura dwudziestolecia międzywojennego w poszukiwaniu prawdy o człowieku. Rozważ temat na podstawie Granicy Z. Nałkowskiej i Ferdydurke W. Gombrowicza. 17. Dekalog bohaterów prozy G. Herlinga-Grudzińskiego. Rozważ temat na wybranych przykładach. 18. Porównaj motyw tańca w Panu Tadeuszu, Weselu i Tangu. 19. Człowiek współczesny w poszukiwaniu własnego ja. Rozważ temat na podstawie Kartoteki T. Różewicza i Tanga S. Mrożka. 20. Dopiero miłość, potężna siła, wyzwala człowieka i każe mu działać, dążyć naprzód, zdobywać... (K. Eberhardt). Rozważ słowa pisarza o miłości i jej roli w życiu człowieka na podstawie utworów epoki romantyzmu i pozytywizmu. 21. XIX-wieczny patriotyzm w postawach wybranych bohaterów literackich. Rozważ problem na podstawie utworów epoki romantyzmu i pozytywizmu. 22. Wpływ wojny na zachowanie się człowieka wobec siebie i innych. Omów zagadnienie na wybranych przykładach prozy i poezji polskiej. 23. Stosunek do zła sprawdzianem człowieczeństwa. Rozwiń temat posługując się wybranymi utworami literackimi XX wieku. 24. Jak twórcy literatury ukazywali wpływ historii na los człowieka? Rozważ problem na podstawie dzieł K. K. Baczyńskiego, Z. Herberta i J. Andrzejewskiego. 25. Na podstawie dwóch wybranych utworów literackich ukaż dramat człowieka zniewolonego w systemie totalitarnym. 26. Biografia jako klucz do odczytania twórczości A. Mickiewicza i J. Słowackiego. Rozważ zagadnienie na podstawie tekstów literackich wymienionych twórców. 27. Wizje utopii w literaturze różnych epok. Rozwiń temat na podstawie 28. Obrazy rewolucji w literaturze polskiej i obcej XIX i XX wiek. Rozwiń temat na podstawie 29. Topos domu w polskiej tradycji literackiej. Rozwiń temat na podstawie 30. Człowiek wobec wojny. Omawiając zagadnienie, odwołaj się do wybranych utworów literackich XX wieku. 31. Wpływ zbrodni na psychikę bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do

3 32. Bohaterowie literaccy różnych epok w poszukiwaniu szczęścia. Rozwiń temat na podstawie 33. Różne oblicza ojczyzny w literaturze romantyzmu i pozytywizmu. Ukaż problem odwołując się do utworów obu epok. 34. Portrety kobiet w literaturze polskiej i obcej XIX wieku. Rozwiń temat na podstawie 35. Ukaż funkcjonowanie motywu theatrum mundi na wybranych przykładach literatury renesansu i pozytywizmu. 36. Obłąkani i szaleni w dramatach W. Szekspira i utworach romantycznych. Ukaż różne kreacje bohaterów. 37. Pary małżeńskie w literaturze. Ukaż na wybranych przykładach literatury polskiej i obcej sposoby ich kreowania. 38. Rozmowy człowieka z Bogiem w literackim przekazie twórców różnych epok. Rozważ problem na wybranych przykładach. 39. Różne kreacje bohaterów prozy J.R.R. Tolkiena. Omów temat na wybranych przykładach 40. Dzieciństwo- Arkadia, z której odchodzimy i do której wracamy. Ukaż motyw w wybranych utworach literackich dwóch epok. 41. Holocaust widziany oczami kata i ofiary. Rozważ problem posługując się wybranymi tekstami literackimi XX wieku. 42. Uczta, wieczerza, przyjęcie, biesiada. Ukaż sposoby ich przedstawiania i funkcje w tekstach literackich epoki renesansu i romantyzmu. 43. Historia w Trylogii H. Sienkiewicza. Rozważ sposób prezentacji wydarzeń, postaci i realiów XVII wieku. 44. Ukaż funkcjonowanie motywu zemsty na podstawie wybranych utworów literackich. 45. Różne wizje apokalipsy w wybranych utworach literackich epoki romantyzmu i Młodej Polski. Dokonaj porównania. 46. Kostium, maska, przebranie. Rozważ postawy bohaterów ukrywających własną tożsamość na podstawie wybranych utworów literackich romantyzmu i Młodej Polski. 47.Ukaż wizerunek polskiego Sarmaty na podstawie wybranych utworów doby baroku. 48.Refleksja nad życiem i śmiercią w utworach Jana Kochanowskiego. Rozwiń temat na podstawie wybranych fraszek, pieśni i trenów poety. 49. Obraz zaświatów w literaturze. Ukaż na przykładach utworów epoki renesansu i XX lecia międzywojennego.

4 50. Wina i kara w literaturze. Rozważ temat na wybranych przykładach 51. Omów motyw wędrówki i jego funkcje w wybranych utworach różnych epok. 52. Omów wizerunek rycerza w literaturze polskiej i obcej różnych epok (na wybranych przykładach). 53. Cechy bohatera romantycznego. Scharakteryzuj na wybranych przykładach utworów literackich. 54. Obraz szaleńca w literaturze. Ukaż na wybranych przykładach. 55. Omów różne sposoby kreacji portretu Polaków w wybranych tekstach literackich. 56. Wieś i chłopi w dziełach twórców Młodej Polski. Rozwiń zagadnienie na podstawie 56. Powstania narodowe w literaturze romantyzmu i pozytywizmu. Rozwiń zagadnienie analizując wybrane przykłady. 57. Scharakteryzuj i porównaj trzech wybranych bohaterów romantycznych. 58. Fascynacja krajobrazem źródłem natchnienia romantycznego poety. Rozwiń temat na podstawie 59. Obserwacja świata i samego siebie tematem poetyckiej refleksji. Rozważ problem opierając się o wybrane utwory Wisławy Szymborskiej. 60. Słynne historie miłosne. Rozwiń temat odwołując się do wybranych utworów literackich epoki średniowiecza i renesansu. 61. Różne sposoby funkcjonowania motywów mitologicznych w literaturze polskiej. Omów analizując wybrane przykłady. 62. Mickiewiczowskie echa w nadniemeńskim krajobrazie opisanym przez Elizę Orzeszkową. Ukaż podobieństwa i różnice świata przedstawionego w Nad Niemnem i Panu Tadeuszu. 63. Wpływ władzy na charakter i postępowanie bohatera. Przedstaw problem na podstawie wybranych utworów epoki antyku i renesansu. 64. Poeci polscy wobec niepokojów i zagrożeń XX wieku. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady utworów literatury współczesnej. 65. Omów funkcje motywu śmierci w literaturze staropolskiej, analizując wybrane przykłady. 66. Groteska jako sposób wyrażania w literaturze tragiczności świata. Rozwiń temat w oparciu o wybrane utwory. 67. Świat współczesny w obliczu terroryzmu. Rozważ problem na wybranych przykładach utworów literackich Odwołując się do wybranych utworów, scharakteryzuj model życia człowieka w epoce oświecenia.

5 69. Kreacja bohatera-patrioty w literaturze polskiej. Dokonaj analizy porównawczej przykładów z dwóch epok literackich (renesansu i romantyzmu). 70. Człowiek wobec trudnych wyborów moralnych. Rozważ temat, odwołując się do wybranych utworów epoki romantyzmu. 71. Ukaż horacjański motyw exegi monumentum w poezji renesansu i romantyzmu. 72. Na podstawie wybranych utworów porównaj portrety Polek wykreowane w literaturze. 73. Adam Mickiewicz wieszcz i człowiek. Na podstawie wybranych utworów poety, rozważ, czy można poznać człowieka przez jego dzieła? 74. Arkadie i utopie. Analizując wybrane utwory różnych epok omów literackie krainy szczęścia i sposoby ich kreowania. 75. Omów motyw cierpienia w wybranych utworach z trzech wybranych epok literackich. 76. Motyw wyobcowania bohatera literackiego. Rozwiń temat na podstawie wybranych utworów dwóch epok. 77. Przedstaw i porównaj obraz Boga w literaturze, odwołując się do utworów trzech wybranych epok. 78. Cytat, motto, tytuł lub ostatnia scena jako klucz do interpretacji utworu. Rozwiń temat na podstawie wybranych przykładów. 79. W kręgu miłości. Ukaż bohaterów literackich, których podziwiasz, oskarżasz (na podstawie wybranych utworów literatury polskiej i obcej). 80. Życie jako labirynt. Scharakteryzuj różne ujęcia motywu, analizując wybrane teksty literackie z epoki XX-lecia międzywojennego. 81. Artysta jako bohater literacki. Rozważ temat na podstawie 82. Różne sposoby ujęcia opisu miasta w literaturze polskiej i obcej. Przedstaw problem na podstawie 83. Życie jako sen. Scharakteryzuj różne ujęcia motywu, analizując wybrane utwory literackie epoki baroku i romantyzmu. 84. Człowiek wobec zła. Scharakteryzuj różne postawy odwołując się do wybranych utworów literatury XX wieku. 85. Wskaż funkcje pieniądza w wyborach życiowych wybranych postaci literackich różnych epok. 86. Rola wizji, snu, proroctwa w utworach literackich. Omów zagadnienie odwołując się do literatury XIX i XX wieku. 87. Obłęd i szaleństwo jako element osobowości postaci literackich. Przedstaw odwołując się do wybranych przykładów.

6 88. Kobiecość jako przywilej i przekleństwo. Rozważ problem w odniesieniu do tekstów literackich wybranej epoki. 89. Motyw żeglugi w literaturze. Przedstaw jego znaczenie oraz sposoby ujęcia w wybranych utworach różnych epok. 90. Bohater - samobójca w literaturze. Ukaż różne postaci samobójców w wybranych utworach literackich. 91. Szkoła i środowisko uczniowskie jako inspiracja twórców literackich. Rozważ temat, odwołując się do wybranych przykładów 92. Obyczaje i tradycje szlacheckie w literaturze. Przedstaw problem na podstawie wybranych 94. Etos rycerski dawniej i dziś. Porównaj funkcjonowanie tego motywu, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 95. Czarny charakter w literaturze. Omów funkcjonowanie motywu, odwołując się do wybranych postaci z literatury różnych epok. 96. Typy bohaterów literatury fantasy. Omów problem na wybranych przykładach. 97. Motyw outsidera w literaturze. Przedstaw różne wizerunki wyobcowanych w literaturze XX wieku. 98. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w wybranych utworach. 99. Problem antysemityzmu i holocaustu w literaturze polskiej. Rozwiń temat na podstawie literatury XIX i XX wieku Problemy moralne bohaterów utworów Josepha Conrada. Przedstaw na wybranych przykładach. II Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki 1. Niezwykłość pejzażu romantycznego. Rozwiń temat na podstawie wybranych utworów literackich i malarskich epoki. 2. Między prawem do szczęścia a obowiązkiem wobec innych. Rozważ ludzkie dylematy na podstawie literatury, filmu i własnych przemyśleń.

7 3. Ukaż związki literatury polskiej z myślą filozoficzną i sztuką Europy na przykładzie wybranej epoki. 4. Różnorodne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Porównaj odwołując się do wybranych przykładów. 5. Artystyczna interpretacja historii w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł XIX wieku. 6. Powstanie styczniowe w literaturze, malarstwie i filmie. Rozwiń temat na podstawie 7. Ukaż różnorodne ujęcia motywu śmierci w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych utworów dwóch wybranych epok. 8. Wizja piekła w literaturze i sztuce różnych epok. Ukaż na podstawie 9. Kult Maryjny w literaturze i sztuce różnych epok. Rozwiń temat na podstawie wybranych 10. Ukaż funkcjonowanie motywu wampira w literaturze i filmie na podstawie wybranych 11. Różne ujęcie motywu szatana w literaturze, sztuce i filmie. Ukaż na podstawie wybranych 12. Ukaż funkcjonowanie motywu tańca w literaturze i malarstwie na wybranych tekstach kultury. 13. Ukaż funcjonowanie motywu zdjęcia z krzyża w malarstwie i literaturze średniowiecza i baroku. 14. Ekspresjonizm w literaturze i malarstwie. Rozwiń temat na podstawie 15. Omów rolę przyrody w wybranych dziełach z literatury i sztuki romantyzmu. 16. Przyroda doby baroku. Omów odwołując się do wybranych przykładów z literatury i sztuki. 17. Wizerunek aniołów w literaturze i sztukach plastycznych. Ukaż różne sposoby kreacji na przykładzie utworów romantyzmu i Młodej Polski. 18. Ukaż różne sposoby ukazywania Apokalipsy, odwołując się do co najmniej trzech przykładów z literatury i sztuki. 19. Motyw ogrodu i jego funkcje. Omów na wybranych przykładach z literatury i sztuki. 20. Omów rolę symbolu i alegorii w literaturze i sztuce średniowiecza. 21. Bunt w literaturze i sztuce. Omów zjawisko odwołując się do dzieł dwóch wybranych epok. 22. Spory sąsiedzkie w literaturze i innych tekstach kultury. Omów problem na podstawie

8 23. Scharakteryzuj obraz kobiety w czasach średniowiecza, odwołując się do przykładów z literatury i sztuki. 24. Surrealizm w literaturze i malarstwie XX wieku. Rozwiń zagadnienie na podstawie wybranych dzieł. 25. Ukaż sposoby wykorzystywania starożytnych mitów i średniowiecznych legend przez twórców literatury i filmu fantasy (na wybranych przykładach utworów). 26. Przedstaw motyw kobiety demonicznej w wybranych tekstach kultury różnych epok. 27. Kontakty z nieczystymi siłami. Ukaż najciekawsze realizacje tego tematu w wybranych tekstach kultury dwóch epok. 28. Ukaż najciekawsze realizacje motywu pojedynku w literaturze i filmie. 29. Omów symbolikę labiryntu w wybranych dziełach literackich i plastycznych. 30. Turpizm w literaturze i sztuce. Rozwiń zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady. 31. Impresjonizm jako nurt w malarstwie i jego wpływ na literaturę polską. Omów analizując wybrane utwory. 32. Funkcja symbolu w literaturze i malarstwie. Omów problem na podstawie wybranych 33. Socrealizm w kulturze polskiej. Przedstaw jego cechy i funkcje na wybranych przykładach tekstów kultury. 34. Pejzaż tatrzański w literaturze i sztuce modernizmu. Przedstaw temat na podstawie 35. Historia Polski XIX wieku w słowie i muzyce. Zaprezentuj temat, wykorzystując wybrane utwory literackie i muzyczne. 36. Motyw powstania narodowego w literaturze i malarstwie. Rozwiń temat na wybranych przykładach. 37. Wizerunek aniołów w literaturze i filmie. Ukaż różne sposoby kreacji na przykładzie utworów współczesnych i epoki romantyzmu. 38. Motyw genezyjski i jego funkcje w literaturze i sztuce. Omów na podstawie wybranych 39. Poezja i muzyka w jaki sposób słowo koresponduje z muzyką w poezji śpiewanej. Omów zagadnienie na wybranych przykładach współczesnych bardów. 40. W jaki sposób literatura i film tworzą portrety psychologiczne bohaterów? Omów na wybranych przykładach dzieł. 41. Motyw umierania w literaturze i sztuce różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach.

9 42. Różne sposoby ujmowania tematów tabu w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 43. Ekspresjonizm w filmie, literaturze i sztuce. Porównaj sposoby obrazowania i środki wyrazu na wybranych przykładach. 44. Kobieta anioł i kobieta demon. Porównaj wybrane wizerunki kobiet oraz omów ich funkcje w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 45. Komiksowy antybohater. Porównaj technikę kreacji postaci w wybranych komiksach współczesnych. 46. Powstanie warszawskie w literaturze i filmie. Przedstaw problem na wybranych przykładach dzieł. 47. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem na wybranych przykładach. 48. Przedstaw różne sposoby kreacji i znaczenie wizerunku diabła w literaturze i malarstwie na wybranych przykładach. 49. Motywy marynistyczne w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach. 50. Sylwetki żeglarzy, marynarzy, ludzi morza i ich zmagania z morskim żywiołem. Przedstaw odwołując się do wybranych przykładów z literatury i filmu. III Język 1. Dokonując analizy języka piosenek jednego z zespołów lat 90-tych, wyjaśnij zasadność doboru środków wyrazu. 2. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zanalizuj przykłady ze współczesnej polszczyzny. 3. Tragizm, komizm, ironia. Ukaż przykłady posługiwania się nimi w wybranych utworach literackich. 4. Zapożyczenia językowe. Scharakteryzuj zjawisko i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim na wybranych przykładach. 5. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje w dziele literackim na przykładzie wybranych pozycji literatury współczesnej. 6. Język filmu i język literatury. Porównaj wybrane dzieło literackie i jego filmową adaptację.

10 7. Etykieta językowa różnych czasów i środowisk. Zanalizuj wybrane przykłady literackie. 8. Poezja lingwistyczna i jej funkcje. Scharakteryzuj zagadnienie na podstawie twórczości M. Białoszewskiego. 9. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach. 10. Scharakteryzuj język wybranych postaci literackich ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i osobowość. 11. Funkcje archaizacji w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach 12. Norma językowa a błąd językowy. Scharakteryzuj zagadnienie na przykładzie języka własnego środowiska. 13. Etyka a reklama. Rozważ zagadnienie na wybranych przykładach reklam prasowych, telewizyjnych lub radiowych. 14. Język sprawozdawców sportowych. Scharakteryzuj zagadnienie na wybranych przykładach tekstów z prasy, telewizji lub radia. 15. Dokonując analizy języka piosenek wybranego polskiego zespołu muzycznego, oceń zasadność doboru środków wyrazu. 16. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i oceń zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego w dziedzinie nauki i techniki. 17. Zjawisko nowomowy w polskiej literaturze okresu PRL-u. Omów problem na wybranych przykładach. 18. Gwara uczniowska. Scharakteryzuj zagadnienie na wybranych przykładach. 19. Błędy językowe. Analizując zjawisko, przywołaj przykłady z radia, telewizji, prasy i inne. 20. Język zakochanych. Scharakteryzuj, odwołując się do wybranych przykładów z literatury. 21. Język przemówień współczesnych polityków. Omów temat na wybranych przykładach. 22. Zabawa słowem w poezji. Omawiając problem, odwołaj się do wybranych przykładów. 23. Stylizacja biblijna i jej funkcja. Omów na wybranych przykładach. 24. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje w dziele literackim na przykładzie wybranych pozycji literatury XIX wieku. 25. Gwara środowiskowa marynarzy. Scharakteryzuj zagadnienie na wybranych przykładach.

11