PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA
|
|
- Anatol Kaczmarczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA Bydgoszcz, listopad 2012 r.
2 Fot. Urząd Miasta Bydgoszczy Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) Autorzy opracowania: Zespół Consus Carbon Engineering sp. z o.o.: Przemysław Chudy Andrzej Haraśny Katarzyna Juras Justyna Wysocka-Golec Tomasz Pawelec (kierownik projektu) Wojciech Piskorski (weryfikacja) Urząd Miasta Bydgoszczy, Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska 2
3 SPIS TREŚCI SKRÓTY I DEFINICJE SYNTEZA WSTĘP STRATERGIA W ZAKRESIE OCHRONY KLIMATU Cele Obecna sytuacja i wizja na przyszłość Aspekty organizacyjne i finansowe Współpraca z interesariuszami BAZOWA INWENTARYZACJA EMISJI PLANOWANE DZIAŁANIA DO ROKU Strategia długoterminowa, cele i zobowiązania do roku Planowane działania PODSUMOWANIE LITERATURA I ŹRÓDŁA ZAŁĄCZNIK I - Potencjalne źródła finansowania dla działań przewidzianych w SEAP dla Miasta Bydgoszczy na lata ZAŁĄCZNIK II Szczegółowe wytyczne do stosowania zielonych zamówień publicznych ZAŁĄCZNIK III Uwagi zgłoszone w ramach konsultacji dokumentu oraz sposób ich rozpatrzenia
4 SKRÓTY I DEFINICJE COMO GHG GUS Mg CO 2 e NFOŚiGW OZE Plan POKASZK Sekretariat Porozumienia między Burmistrzami (Covenant of Mayors Office) Gazy cieplarniane (ang. Grenhouse Gases) Główny Urząd Statystyczny Tony ekwiwalentu dwutlenku węgla Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Odnawialne źródła energii Plan działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii (SEAP) Plan Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków Zmian Klimatu dla Miasta Bydgoszczy na lata Porozumienie Porozumienie między Burmistrzami SEAP UE WFOŚiGW WGK ZEC Jednostki miejskie Interesariusze zewnętrzni Plan działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii (ang. Sustainable Energy Action Plan) Unia Europejska Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz Wydziały Urzędu Miasta, jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, zakłady opieki zdrowotnej, samorządowe instytucje kultury, spółki z udziałem miasta Mieszkańcy miasta, biznes, instytucje publiczne, organizacje pozarządowe i in. nie będące jednostkami miejskimi kilo (k) = 10 3 = tysiąc mega (M) = 10 6 = milion giga (G) = 10 9 = miliard tera (T) = = bilion peta (P) = = biliard g = gram W = wat kwh = kilowatogodzina MWh = megawatogodzina (tysiąc kilowatogodzin) MJ = megadżul = tysiąc kj GJ = gigadżul = milion kj TJ = teradżul = miliard kj Uwaga: w opracowaniu, do celów przeliczeniowych przyjęto 1 TJ = 277,78 MWh 4
5 1. SYNTEZA Przystąpienie do Porozumienia między Burmistrzami oraz opracowanie SEAP stanowi kontynuację działań podejmowanych przez Miasto Bydgoszcz od roku 2009, kiedy to rozpoczęto realizację projektu LAKS Lokalna Odpowiedzialność za Realizację Celów Protokołu z Kioto ( Local Accountability for Kyoto Goals ), który był realizowany wspólnie z miastami partnerskimi Reggio Emilia (Włochy), Padwa (Włochy) i Girona (Hiszpania) oraz Agencją Ochrony Zdrowia i Środowiska regionu Emilia Romagna ARPA (Włochy). Celem projektu było podwyższenie świadomości i odpowiedzialności władz lokalnych, przedsiębiorców i obywateli za konieczność podjęcia działań na rzecz ograniczenia zmian klimatu i realizacji zobowiązań Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu. W ramach projektu został opracowany Plan Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków Zmian Klimatu dla Miasta Bydgoszczy, którego celem jest zaproponowanie wszystkich możliwych działań do 2020 roku w celu zredukowania emisji gazów cieplarnianych przez miasto Bydgoszcz o 20%, biorąc szczególnie pod uwagę sektory najbardziej odpowiedzialne za emisję gazów cieplarnianych. Opracowany Plan został przyjęty uchwałą Rady Miasta Bydgoszczy Nr LXXVIII/1164/10 w dniu r. i stanowi podstawę realizacji działań na rzecz ochrony klimatu i adaptacji do skutków zmian klimatu w mieście. Uchwałą Rady Miasta Bydgoszczy Nr. z dnia.. przyjęto aktualizację ww. dokumentu pn. Plan Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków Zmian Klimatu dla Miasta Bydgoszczy na lata SEAP jest spójny z funkcjonującym w mieście Planem Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków Zmian Klimatu, opiera się na tych samych założeniach i prezentuje te same działania, jednakże bez aspektu adaptacji do zmian klimatu. Polityka energetyczno-klimatyczna dla Miasta Bydgoszczy zawarta w SEAP dla Miasta Bydgoszczy na lata (oraz POKASZK) poza celem ochrony klimatu i redukcji emisji gazów cieplarnianych realizuje również lokalne cele w zakresie: Realizacji działań na rzecz efektywności energetycznej (m.in. wynikające z prawa); Zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego; Łagodzenia skutków wzrostu cen energii; Zapobiegania wyczerpywaniu się zasobów; Zapewnienia konkurencyjności gospodarki; Adaptacji do skutków zmian klimatu. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie planu działań i jego uwarunkowań, służących redukcji zużycia energii finalnej na terenie Bydgoszczy, a przez to redukcji emisji gazów cieplarnianych (CO 2 ). Potrzeba przygotowania Planu wynika ze zobowiązania, jakie poczyniło miasto Bydgoszcz przystępując do Porozumienia między Burmistrzami, w ramach którego członkowie przyjmują na siebie obowiązek realizacji unijnej polityki klimatyczno-energetycznej 3x20. Tym samym Miasto Bydgoszcz zobowiązało się do ograniczenia wielkości emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta o minimum 20% w roku 2020, w stosunku do roku bazowego, za który przyjęto rok W ramach przygotowania niniejszego dokumentu oraz, w związku z realizacją Planu Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków Zmian Klimatu, wykonano inwentaryzację emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta, a także przeanalizowano uwarunkowania i możliwości redukcji zużycia energii, możliwe scenariusze działań, wraz z oceną ich efektywności ekologiczno- 5
6 ekonomicznej. Dla wybranego wariantu działań opracowano ogólny harmonogram realizacji z określeniem odpowiedzialności za realizację. Oszacowano również koszty i przedstawiono potencjalne źródła finansowania zaplanowanych działań. Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (ang. Sustainable Energy Action Plan SEAP) jest kluczowym dokumentem pokazującym sposób, w jaki miasto, sygnatariusz Porozumienia między Burmistrzami, zamierza osiągnąć cele wyznaczone do realizacji do roku Wizja Bydgoszcz miastem zrównoważonej energii, liderem w zakresie wykorzystania technologii niskoemisyjnych i ochrony klimatu. Bydgoszcz miastem zrównoważonego rozwoju, inspirującym przykładem dla innych miast. Poprzez działania na rzecz ochrony klimatu miasto lepiej adoptuje się do energetycznych i środowiskowych wyzwań przyszłości. Cel Ograniczenie emisji CO 2 o 20% do 2020 roku, w stosunku do roku bazowego (2005 rok). Podsumowanie planowanych działań Planowane do realizacji działania w połączeniu z trendami jakie wystąpią niezależnie od działań miasta pozwolą osiągnąć w Bydgoszczy redukcję emisji o Mg CO 2 e (od roku 2011 do roku 2020), co stanowi ograniczenie emisji do poziomu niższego o 21,72% w stosunku do roku bazowego (2005 rok). Przewidywana emisja w roku 2020, z uwzględnieniem rezultatów Planu wyniesie Mg CO 2 e. Przewiduje się, że na skutek: wdrożenia do prawa polskiego dyrektyw UE dotyczących efektywności energetycznej, wdrożenia działań przewidzianych w polityce transportowej UE, naturalnego trendu wymiany sprzętu AGD, RTV i ITC, wdrożenia nowego prawa dot. OZE w Polsce, przewidującego wsparcie mikrogeneracji w OZE, modernizacji ZEC Bydgoszcz, wzrostu udziału energii z OZE w energii elektrycznej w Polsce, modernizacji sektora elektroenergetycznego w Polsce, emisje z terenu miasta zostaną ograniczone o Mg CO 2 e. Lukę w ograniczaniu emisji ( Mg CO 2 e) pomiędzy redukcją wynikającą z uwarunkowań zewnętrznych a docelowym poziomem emisji wypełniają działania realizowane przez samorząd Bydgoszczy, przewidziane w niniejszym Planie. Przewiduje się, że działania zaplanowane do realizacji w SEAP będą miały następujące rezultaty: Ograniczenie emisji CO 2 o Mg CO 2 e rocznie w roku 2020, Ograniczenie zużycia energii o MWh rocznie w roku 2020, Wzrost produkcji energii z OZE o MWh rocznie w roku Koszt zaplanowanych działań to 1 473,277 mln zł, z czego środki wydatkowane przez miasto to 1 254,1 mln zł. Ponad połowa tej kwoty (ponad 850 mln zł) to środki na inwestycje, które już są realizowane. Należy też mieć na uwadze fakt, że tylko niewielka część tej kwoty to środki 6
7 bezpośrednio obciążające budżet miasta, gdyż przewidziane działania w znacznym stopniu opierają się na pozyskaniu funduszy zewnętrznych (unijne i krajowe środki na działania na rzecz efektywności energetycznej i ochrony środowiska). Łącznie szacowane oszczędności dla całego miasta z tytułu zaoszczędzonej energii szacuje się na co najmniej 192 mln zł rocznie (według cen energii z 2011 roku) dla działań zrealizowanych przez miasto w ramach SEAP. Dodatkowym efektem, którego nie da się bezpośrednio wyrazić w wartości pieniężnej jest poprawa stanu środowiska i komfortu życia, poprzez: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza (ze źródeł indywidualnych, z transportu) zmniejszenie stężeń zanieczyszczeń pyłu zawieszonego, benzo-a-pirenu, tlenków azotu i siarki, co przyczyni się do poprawy stanu zdrowia mieszkańców; jednocześnie realizowane przez to będą zobowiązania nałożone na miasto w ramach programu ochrony powietrza; Upłynnienie ruchu i usprawnienie komunikacji publicznej na terenie miasta zmniejszy to czas potrzebny na dojazdy, ograniczy hałas komunikacyjny; Zwiększy się estetyka miasta, dzięki renowacjom budynków, wdrożeniu nowych rozwiązań komunikacyjnych, terenów zieleni; Poprawi się bezpieczeństwo energetyczne mieszkańców, a także niezawodność infrastruktury komunalnej (dostawy ciepła, dostawy wody, odbiór ścieków i odpadów). Realizując Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii dla Miasta Bydgoszczy na lata (SEAP), a także na skutek uwarunkowań zewnętrznych Bydgoszcz osiągnie w 2020 roku 21,72% redukcji emisji CO 2 w stosunku do roku bazowego. 7
8 2. WSTĘP Celem dokumentu Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) dla Miasta Bydgoszczy na lata , przyjętego uchwałą.. jest określenie koniecznej do osiągnięcia redukcji emisji gazów cieplarnianych z miasta Bydgoszczy oraz przedstawienie działań, które pozwolą osiągnąć wymaganą wielkość redukcji. Wymóg ograniczenia wielkości emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta Bydgoszczy wynika bezpośrednio z przystąpienia przez Miasto Bydgoszcz do Porozumienia między Burmistrzami, którego członkowie sygnatariusze zobowiązują się dobrowolnie do realizacji celów unijnej polityki energetyczno-klimatycznej. Cele te zakładają osiągnięcie do 2020 roku 20% redukcji emisji gazów cieplarnianych w całej Unii Europejskiej w stosunku do emisji z roku Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) przedstawia cel dla miasta Bydgoszczy w zakresie ograniczania emisji gazów cieplarnianych oraz działania, które pozwolą na jego osiągnięcie do roku Działania przyjęte do realizacji celu koncentrują się na zrównoważonym użytkowaniu energii przez wszystkich jej użytkowników na terenie miasta. Plan ten eksponuje kluczową rolę władz miasta w ograniczaniu emisji, realizuje tym samym wytyczne dyrektyw UE oraz polskiego prawa w zakresie wiodącej roli sektora publicznego w zakresie działań na rzecz efektywności energetycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Potrzeba prowadzenia przez Miasto Bydgoszcz polityki energetyczno-klimatycznej Potrzeba przygotowania i realizacji polityki energetyczno-klimatycznej (Plan działań na rzecz zrównoważonej energii oraz Plan Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków Zmian Klimatu ) nie wynika wyłącznie z przystąpienia miasta do Porozumienia między Burmistrzami. Realizację strategii energetyczno-klimatycznej przez miasto należy rozpatrywać również w kontekście: Realizacji działań na rzecz efektywności energetycznej zarówno wynikających z wymogów polskiego jak i europejskiego prawa, ale też ze zwykłego rachunku ekonomicznego; Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego wzrost efektywności energetycznej oraz energetyka rozproszona oparta na OZE zapewniają większą stabilność dostaw energii i mniejszą podatność miasta na awarie systemu energetycznego (sieć krajowa i duże źródła wytwórcze); Wzrost cen energii koszt energii elektrycznej, ciepła, gazu oraz paliw transportowych będzie systematycznie rósł, ze względu na wyczerpywanie się złóż tych surowców oraz regulacje administracyjne w zakresie ich użytkowania; oszczędność energii zapewni minimalizację kosztów dla miasta i mieszkańców; Wyczerpywanie się zasobów paliwa kopalne, na których opiera się obecnie gospodarka są wyczerpywalne, należy przygotować się do stosowania w jak najszerszym stopniu odnawialnych źródeł energii; Zapewnienie konkurencyjności gospodarki europejska gospodarka zazielenia się stosuje się coraz bardziej ekologiczne (niskoemisyjne, energooszczędne) technologie, sektory produkcyjny i usługowy również oferują coraz szerzej niskoemisyjne produkty należy wspierać w mieście przestawianie się gospodarki zgodnie z europejskimi trendami (energooszczędność, OZE); 8
9 Adaptacja do skutków zmian klimatu (zjawiska ekstremalne) zapewnienie w mieście korzystania z lokalnych zasobów energii odnawialnej, ograniczanie zapotrzebowania energetycznego oraz efektywna gospodarka wodna czynią miasto bardziej odpornym na skutki zmieniającego się klimatu, tj. nasilenie występowania zjawisk ekstremalnych (np. fale upałów, fale intensywnych mrozów, trąby powietrzne i huraganowe wiatry, które mogą uszkadzać m.in. infrastrukturę energetyczną). 9
10 3. STRATERGIA W ZAKRESIE OCHRONY KLIMATU Cele Strategia Europa 2020 określa drogę wzrostu Unii Europejskiej na lata w kierunku inteligentnej i zrównoważonej gospodarki sprzyjającej włączeniu społecznemu. Równoległa praca nad tymi trzema priorytetami powinna pomóc UE i państwom członkowskim w uzyskaniu wzrostu zatrudnienia oraz zwiększeniu produktywności i spójności społecznej. UE wyznaczyła konkretny plan obejmujący pięć celów w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji, włączenia społecznego oraz zmian klimatu/energii które należy osiągnąć do 2020 r. W każdym z tych obszarów wszystkie państwa członkowskie wyznaczyły z kolei własne cele krajowe. Konkretne działania na poziomie zarówno unijnym, jak i krajowym wzmacniają realizację strategii. Jednym z priorytetów tej strategii jest zrównoważony rozwój, co oznacza m.in.: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny, ochronę środowiska naturalnego, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zapobieganie utracie bioróżnorodności, wprowadzenie efektywnych, inteligentnych sieci energetycznych, pomaganie konsumentom w dokonywaniu świadomych wyborów. Unijne cele służące zapewnieniu zrównoważonego rozwoju obejmują: 1. do 2020 r. ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20 %. w stosunku do poziomu z 1990 r. 2. zwiększenie do 20 proc. udziału energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym zużyciu energii, 3. dążenie do zwiększenia efektywności wykorzystania energii o 20 %. Wyżej wymienione cele potocznie zwane są pakietem 3 x 20. Działania związane z realizacją ambitnych celów pakietu oraz innych inicjatyw spadają w dużej mierze na jednostki samorządu terytorialnego. To właśnie władze lokalne miast, w których żyje 75% mieszkańców Unii i w których konsumuje się 80% energii przekładającej się na emisję gazów cieplarnianych, stoją przed największymi wyzwaniami, ale mogą też najwięcej zmienić. Władze lokalne, mogą odnieść największe sukcesy, korzystając ze zintegrowanego podejścia w zarządzaniu środowiskiem miejskim poprzez przyjmowanie długoterminowych i średnioterminowych planów działań i ich aktywną realizację. Celem sygnatariuszy Porozumienia między Burmistrzami jest zrealizowanie, a nawet przekroczenie unijnego celu, zmniejszenia do 2020 roku emisji CO 2 o 20% poprzez wdrożenie planu działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP) dotyczącego efektywności energetycznej i wykorzystywania lokalnych odnawialnych źródeł energii. Cele wynikające dla Bydgoszczy z przystąpienia do Porozumienia Burmistrzów: Cel główny: Cel pomocniczy: ograniczenie emisji CO 2 o 20% do 2020 roku, w stosunku do roku bazowego (2005 rok) ograniczenie zużycia energii o 20% do 2020 roku, w stosunku do roku bazowego (2005 rok) 10
11 Spełnienie celu głównego jest obowiązkowe, cel pomocniczy nie stanowi formalnego zobowiązania miasta jego osiągnięcie nie jest wymagane. Wielkość emisji z obszaru miasta w roku bazowym (2005 r.) wynosiła Mg CO 2 e. Celem miasta Bydgoszczy jest redukcja emisji gazów cieplarnianych do 2020 roku o około 20% w stosunku do roku 2005, czyli do poziomu Mg CO 2 e. Wyniki kontrolnej inwentaryzacji emisji pokazują, że wielkość emisji gazów cieplarnianych z obszaru miasta w roku 2011 wynosiła Mg CO 2 e, co oznacza, że do osiągnięcia celu konieczne jest ograniczenie emisji o minimum Mg CO 2 e. Aby zachować zgodność z metodyką zalecaną przy opracowaniu SEAP, przy wyznaczaniu celu pominięto emisje oszacowane ze składowania odpadów (ocena emisji opiera się na końcowym zużyciu energii). Tabela 1. Cel dla Bydgoszczy w zakresie emisji CO 2 (cel obowiązkowy). Wskaźnik Wartość bazowa (2005 rok) Wartość obecna (2011 rok) Wartość docelowa (2020 rok) Wielkość emisji CO 2 (Mg CO 2 e/rok) Źródło: obliczenia własne Tabela 2. Cel dla Bydgoszczy w zakresie zużycia energii (cel nieobowiązkowy): Wskaźnik Wielkość zużycia energii (MWh/rok) Źródło: obliczenia własne Wartość bazowa (2005 rok) Wartość obecna (2011 rok) Wartość docelowa (2020 rok) Obecna sytuacja i wizja na przyszłość Na skutek naturalnych trendów (rozwój gospodarczy) emisja będzie ulegać zmianie. Według prognozy wykonanej według założeń biznes jak zwykle (BAU business as usual), do której przyjęto trendy założone w Polityce Energetycznej Polski do roku 2030, emisje GHG w Bydgoszczy w 2020 roku osiągnęłyby poziom Mg CO 2 e. Oznacza to, że gdyby zachować status quo i nie realizować żadnych działań w mieście nakierowanych na ograniczenie zużycia energii i ograniczenie emisji, a także nie wdrażać w skali kraju nowego prawa nakierowanego na te efekty, to emisja w Bydgoszczy osiągnęłaby poziom o 33% większy niż w roku bazowym. W związku z tym należy przewidzieć strategiczne działania służące ograniczeniu emisji. Strategia Rozwoju Bydgoszczy do 2015 roku, przyjęta w 2004 roku 2 wytycza podstawowe kierunki oraz wizję rozwoju miasta. Dzięki społecznej partycypacji, w powstawaniu strategii, 1 Bez uwzględnienia emisji ze składowania odpadów 2 Uchwała nr XXXVI/795/04 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 10 listopada 2004 roku w sprawie strategii rozwoju Bydgoszczy 11
12 UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) wykreowana została koncepcja rozwojowa uwzględniająca zagadnienia równowagi społecznej, aspiracje bydgoszczan, dobrą jakość życia, nowoczesną gospodarkę, troskę o przestrzeń publiczną miasta, wartości nauki i kultury, zintegrowanie z rozwojem regionu. Aktualizacja i uszczegółowienie strategii zawarta jest w Planie Rozwoju Bydgoszczy na lata przyjętym przez Radę Miasta Bydgoszczy 1 kwietnia 2009 roku. Plan Rozwoju Bydgoszczy to podstawowy dokument, służący optymalnemu zarządzaniu rozwojem Bydgoszczy. Jest on średniookresowym planem realizacyjnym. Jest on także podstawą przy ubieganiu się o środki z funduszy strukturalnych oraz Spójności Unii Europejskiej. Ponadto stanowi podstawę do konstruowania rocznych planów i budżetów miasta. Misja Miasta Bydgoszczy wg Strategii Rozwoju Miasta z 2004 roku oraz Planu Rozwoju Miasta: Bydgoszcz miastem bezpiecznym, przyjaznym ludziom i środowisku, nowoczesną i funkcjonalną metropolią sprzyjającą rozwojowi innowacyjnej gospodarki, znaczącym krajowym i międzynarodowym ośrodkiem administracyjnym, naukowym, kulturalnym, sportowym i turystycznym. Dokumenty te nie zawierają bezpośrednich odwołań do celów ochrony klimatu, w związku z tym w kontekście przyjętych zobowiązań podjętych poprzez przystąpienie do Porozumienia między Burmistrzami oraz ich realizacji w najbliższych ośmiu latach można nakreślić wizję dla miasta, związaną z szeroko rozumianym zagadnieniem ochrony klimatu. Wizja ta została uwzględniona również w POKASZK. Związana ona jest z realizacją zadań na wszystkich szczeblach zarządzania, jak również we wszystkich sektorach społeczeństwa miasta Bydgoszczy: Bydgoszcz miastem zrównoważonej energii, liderem w zakresie wykorzystania technologii niskoemisyjnych i ochrony klimatu. Bydgoszcz miastem zrównoważonego rozwoju, inspirującym przykładem dla innych miast. Poprzez działania na rzecz ochrony klimatu miasto lepiej adoptuje się do energetycznych i środowiskowych wyzwań przyszłości. Dla celów planowania działań wykonano analizę SWOT, w kontekście przyjętego celu dla miasta Bydgoszczy. Tabela 3. prezentuje najistotniejsze uwarunkowania. Tabela 3. Wyniki analizy SWOT możliwości realizacji działań w celu ograniczania emisji w Bydgoszczy (S) SILNE STRONY (W) SŁABE STRONY Aktywna postawa władz miasta w zakresie działań na rzecz ochrony środowiska i ochrony klimatu, Doświadczenia w realizacji projektów z zakresu efektywności energetycznej, Jednostki komunalne działają na rzecz racjonalnego zużycia energii Niewystarczające środki finansowe na realizację działań, Niewielki potencjał energii odnawialnej na terenie miasta, Niewielka świadomość społeczna w zakresie ochrony klimatu, 12
13 UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) (modernizacje sieci ciepłowniczej, energetyczne wykorzystanie biogazu i in.), Rozwinięta sieć ciepłownicza i duże źródła ciepła mogące zapewnić zaopatrzenie w ciepło sieciowe dla znacznego obszaru miasta, Duzy potencjał ograniczenia zużycia energii w obiektach publicznych, Wyższe uczelnie na terenie miasta, (O) SZANSE (T) ZAGROŻENIA Krajowe zobowiązania dotyczące zapewnienia odpowiedniego poziomu energii odnawialnej i biopaliw na poziomie krajowym, w zużyciu końcowym, Wymagania dotyczące efektywności energetycznej (dyrektywy UE), Wsparcie finansowe dla inwestycji w OZE, termomodernizację i rozbudowę sieci ciepłowniczej, fundusze zewnętrzne na działania na rzecz efektywności energetycznej i redukcji emisji (fundusze europejskie, środki krajowe), Wzrastająca presja na racjonalne gospodarowanie energią i ograniczanie emisji w skali europejskiej i krajowej, Rozwój technologii energooszczędnych oraz ich coraz większa dostępność (np. tanie świetlówki energooszczędne, oświetlenie LED), Naturalna wymiana floty transportowej na pojazdy zużywające coraz mniej paliwa, a także rozwój pojazdów elektrycznych i hybrydowych (coraz większa dostępność), Wzrost cen nośników energii powodujący presję na ograniczenie końcowego zużycia energii, Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa, Brak kompromisu w skali globalnej co do porozumienia w sprawie celów redukcji emisji GHG i osłabienie roli polityki klimatycznej UE, Ogólnokrajowy trend wzrostu zużycia energii elektrycznej, Wzrost udziału transportu indywidualnego i tranzytu w zużyciu energii i emisjach z sektora transportowego na terenie miasta 13
14 Planowane działania koncentrują się na wykorzystaniu szans i mocnych stron, przy jednoczesnym nacisku na minimalizację zagrożeń. Aspekty organizacyjne i finansowe Koordynacja i struktury organizacyjne przeznaczone do realizacji planu Realizacja SEAP podlega władzom miasta. Zadania wynikające z Planu są przypisane poszczególnym jednostkom podległym władzom miasta, a także interesariuszom zewnętrznym. Jednostką koordynującą i monitorującą realizację Planu Działań będzie nowo powołane stanowisko Energetyka Miejskiego. Monitoring realizacji Planu oraz jego aktualizacja podlegać będzie koordynatorowi. Rolą koordynatora Planu jest dopilnowanie, aby cele i kierunki działań wyznaczone w Planie były: przyjmowane w odpowiednich zapisach prawa lokalnego, uwzględniane w dokumentach strategicznych i planistycznych, uwzględniane w wewnętrznych instrukcjach Urzędu Miejskiego. Zaleca się również powołanie jednostki opiniująco-doradczej składającej się z przedstawicieli jednostek miejskich oraz interesariuszy zewnętrznych, która powinna działać w formie okresowych spotkań w formie Rady Energii. Głównym celem działania takiej jednostki powinno być opiniowanie i doradzanie władzom miasta w realizacji polityki energetyczno-klimatycznej (SEAP). Zasoby ludzkie Do realizacji SEAP przewiduje się zaangażowanie obecnie pracującego personelu w Urzędzie Miasta oraz jednostkach miejskich, które zarządzeniem prezydenta miasta zostały wytypowane do uczestniczenia w opracowaniu POKASZK oraz SEAP. Koordynacją realizacji polityki klimatycznej miasta będzie kierować Energetyk Miejski. Początkowo planowane jest zatrudnienie jednej osoby na stanowisku głównego specjalisty ds. zarządzania energią (Energetyk Miejski), natomiast docelowo powinno być powołane Biuro Zarządzania Energią przewiduje się zatrudnienie około 6 osób. Budżet i przewidziane finansowanie działań Działania przewidziane w SEAP będą finansowane ze środków zewnętrznych i własnych miasta. Środki na realizację powinny być zabezpieczone głównie w programach krajowych i europejskich, a we własnym zakresie konieczne jest wpisanie działań długofalowych do wieloletnich planów inwestycyjnych oraz uwzględnienie wszystkich działań w budżecie miasta i jednostek podległych na każdy rok. Przewiduje się pozyskanie zewnętrznego wsparcia finansowego (w formie bezzwrotnych dotacji i preferencyjnych pożyczek) dla prowadzonych działań. Ponieważ nie można zaplanować w budżecie miasta wydatków z wyprzedzeniem do roku 2020, stąd też kwoty przewidziane na realizację poszczególnych zadań należy traktować jako szacunkowe zapotrzebowanie na finansowanie, a nie planowane kwoty do wydatkowania. W ramach corocznego planowania budżetu miasta i jednostek miejskich na kolejny rok, wszystkie jednostki wskazane w Planie jako odpowiedzialne za realizację działań powinny zabezpieczyć w budżecie środki na realizację odpowiedniej części zadań przewidzianych w Planie. Pozostałe działania, dla których finansowanie nie zostanie zabezpieczone w budżecie, powinny być brane pod uwagę w ramach pozyskiwania środków z dostępnych funduszy zewnętrznych. 14
15 Obecnie kończy się okres programowania finansowego , stąd też dostępność funduszy zewnętrznych (europejskich) jest znacznie ograniczona, gdyż wiele źródeł zostało już wyczerpanych. Od roku 2014 będą dostępne fundusze z kolejnego okresu programowania. W załączniku I zestawiono i podsumowano przykłady obecnie dostępnych źródeł finansowania przedsięwzięć przewidzianych w Planie. Koszt zaplanowanych działań to 1 473,3 mln zł, z czego środki wydatkowane przez miasto to 1 254,1 mln zł. Ponad połowa tej kwoty (ponad 850 mln zł) to środki na inwestycje, które już są realizowane (m.in. budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów, wdrozenie systemu zarządzania ruchem, budowa linii tramwajowej do Fordonu). Należy też mieć na uwadze fakt, że tylko niewielka część tej kwoty to środki bezpośrednio obciążające budżet miasta, gdyż przewidziane działania w znacznym stopniu opierają się na pozyskaniu funduszy zewnętrznych (unijne i krajowe środki na działania na rzecz efektywności energetycznej i ochrony środowiska). Łącznie szacowane oszczędności dla całego miasta z tytułu zaoszczędzonej energii szacuje się na co najmniej 192 mln zł rocznie (według cen energii z 2011 roku). Monitoring i aktualizacja Planu Realizacja planu powinna podlegać stałemu monitoringowi. Wytyczne Porozumienia definiują dwa rodzaje sprawozdań: Raport z działań ( Action Report bez inwentaryzacji pośredniej), zawierający jakościowe informacje o implementacji SEAP wraz z analizą istniejącej sytuacji i wskazaniem ewentualnych działań korygujących. Raport implementacyjny ( Implementation Report z wynikami inwentaryzacji pośredniej), zawierający ilościowe informacje, takie jak: kontrolna inwentaryzacja emisji (roczne zestawienie) MEI (Monitoring Emission Inventory), informacje na temat działań realizowanych i ich wpływie na zużycie energii i wielkość emisji CO 2 (m.in. oszczędność energii, produkcja energii odnawialnej, redukcja emisji CO 2 ), analizę procesu wdrażania SEAP, włącznie ze środkami naprawczymi i zapobiegawczymi, gdy jest to wymagane. Raport Implementacyjny jest podstawowym raportem wymaganym przez COMO i powinien być przedkładany co dwa lata od przyjęcia SEAP. Ponieważ jest to obszerny raport, wytyczne wskazują, że Sygnatariusz może przygotowywać ten raport co cztery lata, zamiast co dwa. W takim wypadku, w pierwszej kolejności należy przygotować i przekazać do Porozumienia Raport z Działań (Action Report), a następnie po dwóch latach Raport Implementacyjny. W związku z powyższym zaleca się aby co dwa lata była sporządzana kontrolna inwentaryzacja emisji GHG, która pozwoli precyzyjnie określić efekty realizacji działań i zachodzące trendy w zakresie użytkowania energii na terenie całego miasta. Wyniki inwentaryzacji powinny być połączone z rezultatami monitoringu funkcjonującego w ramach Planu Ochrony Klimatu i Adaptacji do skutków Zmian Klimatu na lata Bilansu Klimatycznego i służyć ocenie realizacji założonych w Planie celów. Na podstawie tych raportów powinien być sporządzony Raport Implementacyjny. W razie zaistnienia takiej potrzeby Plan powinien być aktualizowany. 15
16 Współpraca z interesariuszami Pod pojęciem interesariuszy należy rozumieć jednostki, czy grupy i organizacje, na które SEAP bezpośrednio, bądź pośrednio oddziałuje. Interesariuszami bydgoskiego SEAP są wszyscy mieszkańcy Bydgoszczy, firmy działające na terenie miasta, a także mieszkańcy bydgoskiego obszaru metropolitalnego. Dwie główne grupy interesariuszy to: Jednostki miejskie Interesariusze zewnętrzni Wydziały Urzędu Miasta, jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, zakłady opieki zdrowotnej, samorządowe instytucje kultury, spółki z udziałem miasta Mieszkańcy miasta, biznes, instytucje publiczne, organizacje pozarządowe i in. nie będące jednostkami miejskimi Projekt Planu działań na rzecz zrównoważonej energii był udostępniony publicznie na stronach internetowych (BIP oraz 3 z możliwością składania uwag w okresie Projekt dokumentu udostępniono również w wersji papierowej w siedzibie Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Bydgoszczy. Do dnia 19 października br. zainteresowani mogli składać uwagi do projektu dokumentu. Ponadto działania proponowane w SEAP były omawiane na spotkaniach z interesariuszami wewnętrznymi (jednostki miejskie) oraz zewnętrznymi. W dniu 3 października odbyło się spotkanie w ramach realizacji projektu Dobry Klimat dla Powiatów tzw. Debata Klimatyczna. Celem Debaty było opracowanie społecznych założeń dla Powiatowego Programu Niskoemisyjnego Rozwoju (czyli strategii rozwoju przy założeniu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i adaptacji do jego zmian) w kontekście opracowania SEAP dla miasta. Rezultatem debaty, w której uczestniczyli przedstawiciele władz miasta (prezydent, radni), wydziałów, jednostek miejskich uczelni wyższych oraz przedsiębiorstw są społeczne założenia dla Powiatowego Programu Niskoemisyjnego Rozwoju, których postulaty zostały uwzględnione w SEAP w postaci konkretnych propozycji działań. Podsumowanie społecznych założeń do Planu zostało przedstawione poniżej. W dniu 4 października odbyły się również spotkania w ramach opracowania SEAP, na których dyskutowano przyjęte założenia do opracowania Planu działań na rzecz zrównoważonej energii dla Miasta Bydgoszczy na lata oraz proponowane działania, a także zgłaszano propozycje nowych działań do uwzględnienia w dokumencie. W spotkaniach tych uczestniczyli przedstawiciele prezydenta i rady miasta, jednostek miejskich, rad osiedli, organizacji ekologicznych oraz mieszkańcy miasta. W rezultacie spotkań wprowadzono uzupełnienia do projektu SEAP, tak aby uwzględnić postulaty interesariuszy. 3 ( ); ( ); Informację o możliwości zapoznania się z dokumentami przedstawiono na stronach internetowych: ( ); spo_ecze_stwa_w_tworzeniu_dokument_w_dotycz_cych_ochrony_klimatu.aspx#1 ( ); szenia/udzia spo_ecze_stwa_w_tworzeniu_dokument_w_dotycz_cych_klimatu_.aspx#0 ( ) 16
17 Ponadto w trakcie opracowania dokumentu wpłynęły uwagi od mieszkańców oraz jednostek miejskich zestawienie uwag oraz sposób ich rozpatrzenia przedstawiono w załączniku III. Zaleca się powołanie w mieście Rady Energii grona osób reprezentujących różne środowiska (interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych), które będą się spotykać w ustalonym czasie (np. raz na pół roku) w kontekście realizacji w mieście działań na rzecz zrównoważonej energii i ochrony klimatu. Rada powinna mieć funkcję opiniująco-doradczą w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej miasta, a wnioski z obrad Rady powinny być przekazywane władzom miasta. Przedstawiciele Rady Osiedla Piaski zgłosili chęć pilotażu i testowania niektórych rozwiązań z zakresu ekologii i ochrony klimatu (wyrażono chęć aby Piaski stały się osiedlem wzorcowym) w zakresie od zieleni poprzez segregację odpadów, nowatorskiego oświetlenia ulic po wykorzystanie hybrydowych układów (fotowoltaika + turbina wiatrowa) OZE w budynkach prywatnych. Skrót społecznych założeń do Planu Niskowęglowego Rozwoju 1. Uwarunkowania dla rozwoju miasta: Wskazywano na szanse jakie wiążą się z rozwojem technologii. Zauważono, że rozwijane są technologie wodo-, energo- i materiałooszczędne. Wykorzystanie ich w przyszłości może w znaczący sposób zmniejszyć presję na środowisko, poprzez bardziej racjonalne gospodarowanie zasobami. Wskazywano także na nowoczesne technologie w budownictwie takie jak wydajne systemy klimatyzacyjne, rekuperatory, domy energooszczędne i domy pasywne. W sposób obszerny nawiązano do zmian na rynku pracy. Podkreślano nowe możliwości jakie będą się wiązać z rozwojem nowych gałęzi gospodarki związanych z niskoemisyjnymi technologiami. Zwrócono także uwagę na fakt, że rozpoczęły się już prace związane z termomodernizacjami budynków. Uczestnicy debaty doszli do przekonania, że przy pracach termomodernizacyjnych znajdzie pracę spora liczba ludzi. Z drugiej strony wskazywano na możliwe ubytki miejsc pracy w gałęziach gospodarki cechujących się szkodliwym wpływem na środowisko przyrodnicze. Podnoszono także zagrożenia jakie mogą płynąć w przyszłości, które będą związane z występowaniem chorób, dotykających zarówno człowieka jak i przyrodę ożywioną. Kolejnym istotnym czynnikiem, który wskazywali uczestnicy debaty są zmiany w rolnictwie. Z jednej strony przypuszczalnie pojawią się nowe technologie, które umożliwią osiąganie wyższych zysków z działalności rolniczej. Przykładem wg uczestników mogą być np. nowe odmiany roślin, dające wyższe plony a przy tym odporne na choroby roślin i szkodniki, co zmniejszy stosowanie środków chemicznych. Jako zagrożenie postrzegano w trakcie debaty postępujący spadek bioróżnorodności, który może zagrażać zachwianiem równowagi w przyrodzie, w tym kurczenie się zasobów leśnych wynikający z postępującej urbanizacji. Podkreślano także wzrost znaczenia w przyszłości w aglomeracjach miejskich inteligentnych systemów zarządzania ruchem, oświetleniem, systemami związanymi z szeroko rozumianym transportem. Rozwiązania te pozwolą na znaczne zmniejszenie uciążliwości transportu poprzez redukcję emisji spalin. Uczestnicy debaty jako przykłady podawali pojazdy napędzane energią elektryczną, wyposażone w systemy 17
18 KERS, pojazdy hybrydowe. Podnoszono też znaczenie kompleksowych rozwiązań związanych z budową systemu ścieżek rowerowych i przyjaznych traktów pieszych. Zwrócono także uwagę na zwiększające się zainteresowanie produktami proekologicznymi. Dostrzeżono zwiększenie nakładów na działania proekologiczne, co w przyszłości stworzy nowe szanse i możliwości. Istotne także wg uczestników będą zmiany planistyczne, które będą polegać na dopasowaniu planów zagospodarowania przestrzennego do nowych realiów. 2. Wypracowane pomysły i wizje niskowęglowego rozwoju miasta: Zaproponowano by w Bydgoszczy powstał Instytut Badawczo-Rozwojowy związany z nowoczesnymi niskoemisyjnymi technologiami. Placówka ta mogłaby powstać w oparciu o potencjał naukowy i zasoby ludzkie UTP. Zadaniem tej placówki byłaby adaptacja nowoczesnych technologii na lokalny rynek oraz badania nad własnymi rozwiązaniami technologicznymi przyczyniającymi się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i oszczędności zasobów oraz racjonalnego ich wykorzystywania. Podawano przykłady możliwej działalności w zakresie: produkcji ogniw fotowoltaicznych, dachówek fotowoltaicznych, urządzeń związanych z nowoczesnymi technologiami przesyłania energii, a także kształcenia kadr przygotowanych do wdrażania i wykorzystywania nowoczesnych technologii w mieście. Uczestnicy przedstawiali Bydgoszcz jako miasto ze zintegrowanym, nowoczesnym systemem transportu. W związku z dogodnym położeniem Bydgoszczy i dobrej infrastrukturze, zaproponowano wizję komplementarnego systemu, w skład którego wchodzi transport kolejowy, wodny, rowerowy, tramwajowy, samochodowy oparty o odnawialne źródła energii i nowoczesne technologie. Podkreślano, że stworzenie takiego systemu przyjaznego środowisku i ludziom mogłoby zrewolucjonizować życie w dużej aglomeracji miejskiej. Kolejnym pomysłem była wizja Bydgoszczy jako miasta, które promuje postawy proekologiczne. W oparciu o edukację w szkołach, współpracę z organizacjami pozarządowymi, instytucjami samorządowymi wdrożono by system postaw i zachowań mających na celu ochronę środowiska. Wskazywano również na konieczność wdrożenia systemu zachęt wzmacniającego postawy proekologiczne. Inna wizja dotyczyła Bydgoszczy jako miasta z oszczędnymi budynkami mieszkaniowymi i użyteczności publicznej. Wyobrażano sobie wszystkie stare budynki po termomodernizacji. Nowe natomiast jako wznoszone w nowoczesnych technologiach domów pasywnych i energooszczędnych. Z tym zagadnieniem wiązano wzrost znaczenia wytwarzania energii przez tych co ją konsumują dla siebie samych i na sprzedaż czyli budowania postaw prosumenckich. Powstał również pomysł włączenia do wizji aglomeracji bydgoskiej koncepcji inteligentnych sieci elektroenergetycznych - inteligentna energetyka. Wybrano następującą wizję rozwoju dla Bydgoszczy: z zintegrowanym systemem transportu, z rozwiniętym transportem publicznym dostosowanym do potrzeb mieszkańców, w oparciu o odnawialne źródła energii, transport multimodalny. 18
19 W wyniku prac poszczególnych grup wskazano na istniejące zasoby: potencjał transportu multimodalnego, kolej, tramwaje, autobusy, szlak wodny, lotnisko, szlaki rowerowe. Ponadto mocno podkreślano istniejące zasoby ludzkie kadra naukowa na uczelniach wyższych, aktywni działacze organizacji pozarządowych, zaangażowanie władz samorządowych. 3. Wskazane przez uczestników debaty istotne zagadnienia: konieczność realizacji ciągłej kampanii edukacyjno-informacyjnej skierowanej do różnych grup społecznych, potrzeba ścisłej i systematycznej współpracy z mediami w celu dotarcia do jak największej liczby mieszkańców Bydgoszczy, niezbędność merytorycznego wsparcia jednostek oświatowych w celu wdrażania kampanii edukacyjno-informacyjnej, konieczność wykorzystania ekonomicznych argumentów w celu dotarcia do decydentów i dorosłych mieszkańców, trudności w zaangażowanie przedstawicieli różnych grup społecznych w proces wdrażania i monitorowania wypracowanej strategii. 19
20 4. BAZOWA INWENTARYZACJA EMISJI Porozumienie między Burmistrzami wymaga od sygnatariuszy redukcji emisji z obszaru miasta o minimum 20% w stosunku do roku bazowego. Zalecanym rokiem bazowym jest 1990 r., natomiast dopuszcza się wybór innego roku, dla którego miasto dysponuje pełnym zestawem wiarygodnych danych do określenia emisji. W ramach realizacji projektu LAKS przyjęto jako rok bazowy 2005 r., opracowany POKASZK określa działania w odniesieniu do tego roku, z tego powodu dla SEAP przyjęto również rok 2005 jako bazowy (w celu zachowania spójności celów i zadań). W ramach realizacji projektu LAKS zostały wykonane inwentaryzacje emisji dla lat W celu określenia punktu odniesienia zgodnie z wymogami Porozumienia, zinwentaryzowano również emisje gazów cieplarnianych w roku 2011, aktualizując jednocześnie inwentaryzacje za lata 2005 i Jako podstawę do opracowania działań w SEAP dla Miasta Bydgoszczy na lata przyjęto: wyniki inwentaryzacji emisji z roku 2005 jest to inwentaryzacja bazowa, tzw. BEI na podstawie wyników tej inwentaryzacji określono docelowy poziom emisji w roku 2020; wyniki inwentaryzacji emisji z roku 2009 jako inwentaryzacja kontrolna, tzw. MEI; wyniki inwentaryzacji emisji z roku 2011 jako inwentaryzacja kontrolna, tzw. MEI ta inwentaryzacja posłużyła do określenia obecnego celu redukcji wyrażonego w tonach emisji CO 2, na jej podstawie również sporządzono prognozy emisji. Inwentaryzacja emisji obejmuje swoim zakresem wszystkie emisje dwutlenku węgla z obszaru miasta oraz emisje metanu, wyrażonego jako ekwiwalent dwutlenku węgla (dotyczy to przede wszystkim emisji z transportu). Wielkość emisji została określona na podstawie końcowego zużycia energii na terenie miasta. Obliczeń emisji dokonano według wytycznych Porozumienia między Burmistrzami, biorąc pod uwagę zużycie energii finalnej we wskazanych latach. Wykorzystano standardowe wskaźniki emisji (według wytycznych Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatu). Pełny opis inwentaryzacji prezentowany jest w Raporcie z inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych dla miasta Bydgoszczy (za odpowiednie lata). Wyniki inwentaryzacji pozwalają na identyfikację głównych antropogenicznych źródeł emisji gazów cieplarnianych (CO 2 ) oraz na nadanie priorytetów odpowiednim działaniom na rzecz redukcji tychże emisji. Inwentaryzacja uwzględnia następujące emisje wynikające ze zużycia energii: emisje bezpośrednie wynikające ze spalania paliw budynki, urządzenia i wyposażenie, transport, emisje (pośrednie) wynikające z procesu wytwarzania energii elektrycznej, ciepła, chłodu. Tabele 4-9 prezentują wyniki inwentaryzacji według szablonu Porozumienia między Burmistrzami. Zmiany wielkości emisji pomiędzy sektorami usługowym oraz przemysłowym wynikają z różnego zakwalifikowania wielkości zużycia energii elektrycznej w tych grupach (w roku 2011 zastosowano inny sposób podziału zużycia energii elektrycznej pomiędzy tymi sektorami). 20
21 Tabela 4. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2005 bazowa inwentaryzacja emisji (BEI) końcowe zużycie energii KOŃCOWE ZUŻYCIE ENERGII [MWh] Kategoria BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektryczna Ciepło /chłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy Paliwa kopalne Olej napędowy Benzyna Węgiel brunatn y Węgiel kamienny Inne paliwa kopalne Olej roślinny Biopaliwo Energia odnawialna Inna biomasa Słoneczna cieplna Geot ermic zna Razem Budynki mieszkalne Komunalne oświetlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem Razem Źródło: obliczenia własne na podstawie wyników inwentaryzacji za rok
22 Tabela 5. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2005 bazowa inwentaryzacja emisji (BEI) emisje CO 2 e Kategoria BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektryczna Ciepło /chłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy Paliwa kopalne Olej napędowy Emisje CO2 [t]/emisje ekwiwalentu CO2 [t] Benzyna Węgiel brunatny Węgiel kamienny Inne paliwa kopalne Biopaliwo Olej roślinny Energia odnawialna Inna biomasa Słoneczna cieplna Geotermiczna Budynki mieszkalne Komunalne oświetlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ściekami Tutaj należy wskazać inne emisje Razem Razem Odnośne współczynniki emisji CO2 w [t/mwh] 0,982 0,3893 0,201 0,229 0,276 0,268 0,257 0,341 0, Źródło: obliczenia własne na podstawie wyników inwentaryzacji za rok
23 Tabela 6. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2009 kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) końcowe zużycie energii KOŃCOWE ZUŻYCIE ENERGII [MWh] Kategoria BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektryczna Ciepło /chłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy Paliwa kopalne Olej napędow y Benzyna Węgiel brunat ny Węgiel kamienny Inne paliwa kopalne Olej roślinny Biopaliw o Energia odnawialna Inna biomasa Słoneczn a cieplna Geotermiczn a Razem Budynki mieszkalne Komunalne oświetlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem Razem Źródło: obliczenia własne na podstawie wyników inwentaryzacji za rok
24 Tabela 7. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2009 kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) emisje CO 2 e Emisje CO2 [t]/emisje ekwiwalentu CO2 [t] Kategoria BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektryczn a Ciepło /chłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy Paliwa kopalne Olej napędow y Benzyna Węgiel brunatny Węgiel kamienny Inne paliwa kopalne Biopaliwo Olej roślinny Energia odnawialna Inna biomasa Słoneczn a cieplna Geotermiczn a Razem Budynki mieszkalne Komunalne oświetlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ściekami Tutaj należy wskazać inne emisje Razem Odnośne współczynniki emisji CO2 w [t/mwh] 0,982 0,3893 0,201 0,229 0,276 0,268 0,257 0,341 0, Źródło: obliczenia własne na podstawie wyników inwentaryzacji za rok
25 Tabela 8. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2011 kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) końcowe zużycie energii KOŃCOWE ZUŻYCIE ENERGII [MWh] Kategoria BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektryczna Ciepło /chłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy Paliwa kopalne Olej napędowy Benzyna Węgie l bruna tny Węgiel kamienny Inne paliwa kopalne Olej roślinny Biopaliwo Energia odnawialna Inna biomasa Słoneczna cieplna Geoter miczna Razem Budynki mieszkalne Komunalne oświetlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem Razem Źródło: obliczenia własne na podstawie wyników inwentaryzacji za rok
26 Tabela 9. Wyniki inwentaryzacji emisji za rok 2011 kontrolna inwentaryzacja emisji (MEI) emisje CO 2 e Emisje CO2 [t]/emisje ekwiwalentu CO2 [t] Kategoria BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ: Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Energia elektryczna Ciepło /chłód Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy Paliwa kopalne Olej napędowy Benzyna Węgiel brunatny Węgiel kamienny Inne paliwa kopalne Biopaliwo Olej roślinny Energia odnawialna Inna biomasa Słoneczna cieplna Geoter miczna Razem Budynki mieszkalne Komunalne oświetlenie publiczne Przemysł Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Tabor gminny Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ściekami Tutaj należy wskazać inne emisje Razem Odnośne współczynniki emisji CO2 w [t/mwh] 0,982 0,3893 0,201 0,229 0,276 0,268 0,257 0,341 0, Źródło: obliczenia własne na podstawie wyników inwentaryzacji za rok
27 Emisja Mg CO2e Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) Tabela 10. Podsumowanie wyników inwentaryzacji emisji za lata 2005, 2009 i emisje CO 2 e INWENTARYZACJE EMISJI [Mg CO 2e] BEI MEI Zmiana (%) MEI Zmiana (%) Zmiana (%) / / /2009 Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) ,42% ,84% -11,59% ,77% ,73% 115,16% Budynki mieszkalne ,61% ,14% 1,76% Komunalne oświetlenie publiczne ,88% ,59% -9,88% Przemysł ,98% ,83% -49,08% Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem ,99% ,60% -8,39% Tabor gminny ,07% ,32% 13,98% Transport publiczny ,48% ,65% -1,79% Transport prywatny i komercyjny ,76% ,18% 21,88% Transport razem ,50% ,22% 20,68% RAZEM: ,72% ,18% -1,35% Źródło: opracowanie własne Transport prywatny i komercyjny Transport publiczny Tabor gminny Przemysł Komunalne oświetlenie publiczne Rok inwentaryzacji Budynki mieszkalne Rysunek 1. Wielkość emisji w roku bazowym oraz latach kontrolnych według sektorów Źródło: opracowanie własne 27
28 Emisja Mg CO2e Emisja Mg CO2e Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) Rok inwentaryzacji Komunalne oświetlenie publiczne Transport publiczny Tabor gminny Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Rysunek 2. Wielkość emisji w roku bazowym oraz latach kontrolnych według sektorów w segmencie samorządowym. Źródło: opracowanie własne Transport prywatny i komercyjny Przemysł Budynki mieszkalne Rok inwentaryzacji Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Rysunek 3. Wielkość emisji w roku bazowym oraz latach kontrolnych według sektorów w segmencie społeczeństwa. Źródło: opracowanie własne 28
29 2005 0% 1% 22% 4% 10% Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Budynki mieszkalne 31% Komunalne oświetlenie publiczne 31% Przemysł Tabor gminny 1% % 3% 21% Budynki, wyposażenie/urządzenia komunalne Budynki, wyposażenie/urządzenia usługowe (niekomunalne) Budynki mieszkalne 1% 0% 18% 28% Komunalne oświetlenie publiczne Przemysł Tabor gminny 1% Rysunek 4. Udział emisji z poszczególnych sektorów w roku bazowym oraz roku Źródło: opracowanie własne Syntetyczne podsumowanie wyników inwentaryzacji prezentuje tabela 10. oraz rysunki 1 4. Analizując trendy w zakresie emisji w poszczególnych latach, od roku bazowego, do roku 2011 należy stwierdzić, że w segmencie samorządowym wystąpiła znaczna redukcja emisji ( Mg CO 2 e), co wynika przede wszystkim z ograniczenia zużycia energii w budynkach. Natomiast w segmencie społeczeństwa w porównaniu do roku 2005 nastąpił znaczny wzrost emisji (o 13,5%), który spowodowany był przede wszystkim wzrostem emisji z transportu (zużycie paliw w transporcie prywatnym) oraz wzrostem zużycia energii elektrycznej (mieszkalnictwo, sektor przemysłowy i usługowy). Pomiędzy latami 2011 a 2009 odnotowano nieznaczny spadek emisji o 1,35% (co jest związane z ograniczeniem zużycia energii w sektorze usługowym i przemysłowym). 29
PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA
PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA 2012-2020 PROJEKT Bydgoszcz, listopad 2012 r. Fot. Urząd Miasta Bydgoszczy Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP)
Bardziej szczegółowoSzablon planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej (SEAP)
Szablon planu działania na rzecz zrównoważonej polityki energetycznej (SEAP) Oto wersja robocza dla sygnatariuszy Porozumienia, ułatwiająca gromadzenie danych. Jednakże wersja online szablonu SEAP dostępna
Bardziej szczegółowoPorozumienie Burmistrzów i SEAP jako wzorcowy projekt realizacji polityki Unii Europejskiej i Polski
Porozumienie Burmistrzów i SEAP jako wzorcowy projekt realizacji polityki Unii Europejskiej i Polski Doskonalenie zarządzania usługami publicznymi i rozwojem w jednostkach samorządu Grupa Wymiany Doświadczeń:
Bardziej szczegółowoSkierniewice, 18.02.2015 r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej
Skierniewice, 18.02.2015 r. 1 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej 2 Agenda spotkania 1. Czym jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej i w jakim celu się go tworzy? 2. Uwarunkowania krajowe i międzynarodowe 3. Szczególne
Bardziej szczegółowoRAPORT Z REALIZACJI PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA RAPORT ZA LATA
Załącznik do Uchwały Nr XXXVII/710/16 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 30 listopada 2016 r. RAPORT Z REALIZACJI PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA 2012 2020
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce
Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) jest strategicznym dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla całego
Bardziej szczegółowoRAPORT Z REALIZACJI PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA
Załącznik do Uchwały Nr LXIII/1326/14 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 29 października 2014r. RAPORT Z REALIZACJI PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA 2012 2020
Bardziej szczegółowoLokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii
Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej oraz Plan działań na rzecz zrównoważonej energii jako elementy planowania energetycznego w gminie Łukasz Polakowski 1 SEAP Sustainable Energy Action
Bardziej szczegółowoPROJEKT PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA OLSZTYNA KONSULTACJE SPOŁECZNE
PROJEKT PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA OLSZTYNA 06.05.2015 KONSULTACJE SPOŁECZNE 1 Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Ważne fakty 3. O Planie gospodarki niskoemisyjnej 4. Inwentaryzacja emisji
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto. - podsumowanie realizacji zadania
Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto - podsumowanie realizacji zadania STARE MIASTO, LISTOPAD 2015 DARIUSZ KAŁUŻNY Czym jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej? Plan Gospodarki Niskoemisyjnej
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej zakres i struktura dokumentu
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zakres i struktura dokumentu Anna Pekar Zastępca Dyrektora
Bardziej szczegółowoRaport z inwentaryzacji emisji wraz z bilansem emisji CO2 z obszaru Gminy Miasto Płońsk
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 Raport z inwentaryzacji emisji wraz z bilansem
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK A DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ
ZAŁĄCZNIK A DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ BAZOWA - WYJŚCIOWA INWENTARYZACJA EMISJI 1) Rok inwentaryzacji 2014 2) Współczynnik emisji IPPC 3) Jednostka zgłaszania emisji Mg CO2e TABELA 1. Końcowe zużycie
Bardziej szczegółowoOpracowanie i przygotowanie do wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Opola
Opracowanie i przygotowanie do wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Opola Centrum Doradztwa Energetycznego Sp. z o.o. Styczeń 2015 Plan gospodarki niskoemisyjnej Realizowany w ramach projektu
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Mamy energię,
Bardziej szczegółowo2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
ZARZĄDZENIE Nr 2426/2015 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 07.09.2015 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie przyjęcia Planu gospodarki
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Mielca
Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Mielca Czym jest Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN)? Plan gospodarki niskoemisyjnej jest dokumentem bazującym na informacjach dotyczących wielkości zużycia energii
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej integruje dotychczasowe zadania Jednostek Samorządu
Bardziej szczegółowoDobry klimat dla powiatów I Samorządowa Konferencja Klimatyczna
I Samorządowa Konferencja Klimatyczna Doświadczenia projektu LAKS Lokalna odpowiedzialność za realizację celów Protokołu z Kioto Warszawa, 19-20 kwietnia 2012 r. Projekt realizowany przy wsparciu finansowym
Bardziej szczegółowoRaport z debaty klimatycznej. w Bydgoszczy
Raport z debaty klimatycznej w Bydgoszczy Społeczne założenia do powiatowego programu niskowęglowego rozwoju Materiał opracowany przez uczestników debaty zebrali moderatorzy: Bożena Gorczyca i Paweł Sikora
Bardziej szczegółowoPlan Działań SEAP AGENCJA ENERGETYCZNA. Warszawa,
Plan Działań na Rzecz Zrównoważonej Energii SEAP MAZOWIECKA AGENCJA ENERGETYCZNA Warszawa, 17.10.2011 Covenantof Mayors -Porozumienie między burmistrzami na rzecz zrównoważonej energii Uchwała Rady Gminy
Bardziej szczegółowoPLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r.
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r. Gospodarka niskoemisyjna co to takiego? Gospodarka niskoemisyjna (ang. low emission economy)
Bardziej szczegółowoG S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan Gospodarki Niskoemisyjnej w Gminie
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego
ATMOTERM S.A. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego Gdański Obszar Metropolitalny 2015 Projekt Plan gospodarki niskoemisyjnej dla
Bardziej szczegółowoXIX. Monitoring i raportowanie planu gospodarki niskoemisyjnej
XIX. Monitoring i raportowanie planu gospodarki niskoemisyjnej 1 XIX. MONITORING I RAPORTOWANIE PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ... 1 XIX.1. OGÓLNE ZASADY MONITOROWANIA... 3 XIX.1.1. System monitorowania
Bardziej szczegółowoZasady przygotowania SEAP z przykładami. Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA
Zasady przygotowania SEAP z przykładami Andrzej Szajner Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA aszajner@bape.com.pl Przygotowanie SEAP Plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP) dla liderów podejmujących
Bardziej szczegółowoRAPORT Z REALIZACJI PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA RAPORT ZA LATA
Załącznik do Uchwały Nr Rady Miasta Bydgoszczy z dnia RAPORT Z REALIZACJI PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA 2012 2020 RAPORT ZA LATA 2016-2017 Bydgoszcz,
Bardziej szczegółowoPLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA I GMINY PIASECZNO
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA I GMINY PIASECZNO Foto: Piotr Michalski Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoPiotr Kukla. Katowice 28.08.2013r.
Omówienie zasad składania wniosku w zakresie ogłoszonego konkursu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej konkursu w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013,
Bardziej szczegółowoCele, sukcesy i możliwości energetyka gminnego. Korzyści Dzierżoniowa z zatrudnienia specjalisty ds. energetycznych
Cele, sukcesy i możliwości energetyka gminnego Korzyści Dzierżoniowa z zatrudnienia specjalisty ds. energetycznych Województwo Dolnośląskie Gmina Miejska Dzierżoniów pow. 20 km² liczba ludności: 32,3 tys.
Bardziej szczegółowoRAPORT Z REALIZACJI PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA I GMINY PIASECZNO
RAPORT Z REALIZACJI PLANU DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII (SEAP) DLA MIASTA I GMINY PIASECZNO Lata 2013-2015 Piaseczno, listopad 2015 r. Strona2 Strona3 Autorzy opracowania: Consus Carbon Engineering
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII DLA MIASTA KOŚCIERZYNA
PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII DLA MIASTA KOŚCIERZYNA PRZYSTĄPIENIE DO POROZUMIENIA MIĘDZY BURMISTRZAMI 23 marca 2011 na mocy Uchwały Nr VII/38/11 Rady Miasta Kościerzyna przystępuje do grona
Bardziej szczegółowoPlany gospodarki niskoemisyjnej
Plany gospodarki niskoemisyjnej Beneficjenci: gminy oraz ich grupy (związki, stowarzyszenia, porozumienia) Termin naboru: 02.09.2013 31.10.2013 Budżet konkursu: 10,0 mln PLN Dofinansowanie: dotacja w wysokości
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1. Zadanie polegające na opracowaniu planu gospodarki niskoemisyjnej Miasta Kobyłka ma być zrealizowane zgodnie z wytycznymi i zaleceniami dotyczącymi konkursu Narodowego
Bardziej szczegółowoPLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY MOSINA. dr Jacek Zatoński Consus Carbon Engineering Sp. z o.o.
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY MOSINA dr Jacek Zatoński Consus Carbon Engineering Sp. z o.o. AGENDA Czym jest gospodarka niskoemisyjna PGN czym jest i do czego służy Dotychczasowy przebieg prac
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ
WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Bytom, 23 grudnia 2014 r. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (2011 rok) cel główny rozwój gospodarki niskoemisyjnej
Bardziej szczegółowoPlan działań na rzecz zrównoważonej energii dla miasta Bielska-Białej streszczenie dla decydentów
Załącznik nr 2 do uchwały Nr LII/1190/2010 Rady Miejskiej w Bielsku-Białej z dnia 26 stycznia 2010 r. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii dla miasta Bielska-Białej streszczenie dla decydentów Spis
Bardziej szczegółowoBazowa inwentaryzacja emisji CO 2
Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2 Patrycja Płonka Asystent Projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl
Bardziej szczegółowoTendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?
Miasto 2010 efektywność energetyczna w miastach Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego
Bardziej szczegółowoGospodarka niskoemisyjna
Pracownia Badań Strategicznych, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Gospodarka niskoemisyjna dr hab. Joanna Kulczycka, prof. AGH, mgr Marcin Cholewa Kraków, 02.06.2015
Bardziej szczegółowoKonferencja Transfer wiedzy w dziedzinie zrównoważonego wykorzystania energii Poznań, 22.05.2012. Tomasz Pawelec
DZIAŁANIA LOKALNE I REGIONALNE W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEJ ENERGII I OGRANICZANIA EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH PRZYKŁADY POLSKICH DOŚWIADCZEŃ REGIONALNYCH I LOKALNYCH Konferencja Transfer wiedzy w dziedzinie
Bardziej szczegółowoPLAN ZRÓWNOWAŻONEGO GOSPODAROWANIA ENERGIĄ OBSZARU FUNKCJONALNEGO AGLOMERACJI KONIŃSKIEJ
Projekt Aglomeracja konińska współpraca JST kluczem do nowoczesnego rozwoju gospodarczego jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc
Bardziej szczegółowoInnowacyjny program energooszczędnych inwestycji miejskich w ramach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego w Warszawie
Innowacyjny program energooszczędnych inwestycji miejskich w ramach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego w Warszawie Warszawa, 23 czerwca 2014 Leszek Drogosz Dyrektor Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy
Bardziej szczegółowoCele klimatyczne Warszawy\ kierunki rozwoju Miasta. Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, Urząd m.st. Warszawy
Cele klimatyczne Warszawy\ kierunki rozwoju Miasta Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, Urząd m.st. Warszawy Wyzwania Warszawy związane z polityką klimatyczną Dostosowanie gospodarki do zaostrzających
Bardziej szczegółowoFinansowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach
FUNDUSZ UNIA EUROPEJSKA SPÓJNOŚCI Finansowanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach IX oś priorytetowa POIiŚ, Działanie 9.3 Podtytuł prezentacji Dominik Pióro Główny Specjalista Departamentu Ochrony
Bardziej szczegółowoPLAN OCHRONY KLIMATU I ADAPTACJI DO SKUTKÓW ZMIAN KLIMATU DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA 2012-2020
PLAN OCHRONY KLIMATU I ADAPTACJI DO SKUTKÓW ZMIAN KLIMATU DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA 2012-2020 PROJEKT Bydgoszcz, listopad 2012 r. Fot. Urząd Miasta Bydgoszczy Plan Ochrony Klimatu i Adaptacji do Skutków
Bardziej szczegółowoKOŚCIERZYNA - SYGNATARIUSZ POROZUMIENIA MIĘDZY BURMISTRZAMI. Zdzisław Czucha Burmistrz Miasta Kościerzyna
KOŚCIERZYNA - SYGNATARIUSZ POROZUMIENIA MIĘDZY BURMISTRZAMI Zdzisław Czucha Burmistrz Miasta Kościerzyna PRZESŁANKI PRZYSTĄPIENIA DO POROZUMIENIA MIĘDZY BURMISTRZAMI Zmiany wynikające ze zobowiązań Polski
Bardziej szczegółowoPLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I INWENTARYZACJA EMISJI
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I INWENTARYZACJA EMISJI 1. ZAKRES PLANU 2. INWENTARYZACJA BAZOWA 3. CELE PLANU Bytom, 23 grudnia 2014 r. 1 Zakres PGN 1. Stan obecny - ocena sektorów, opracowanie bazy danych
Bardziej szczegółowoOferta dla jednostek samorządu terytorialnego
Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego Nasza działalność skupia się na zagadnieniach z dziedziny energetyki, w szczególności efektywności energetycznej, zarządzania energią oraz ochrony środowiska.
Bardziej szczegółowoPLAN OCHRONY KLIMATU I ADAPTACJI DO SKUTKÓW ZMIAN KLIMATU DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA ZAŁĄCZNIK II. 20% do 2020 roku
PLAN OCHRONY KLIMATU I ADAPTACJI DO SKUTKÓW ZMIAN KLIMATU DLA MIASTA BYDGOSZCZY NA LATA 2012-2020 ZAŁĄCZNIK II Ogólny Cel Redukcji CO2 20% do 2020 roku Rok bazowy 2005 emisji w roku bazowym (2005) 2 639
Bardziej szczegółowoTEMAT 2. Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI)
TEMAT 2 Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI) Treść prezentacji 1. Wprowadzenie: znaczenie BEI 2. Podstawowe zasady inwentaryzacji 3. Sektory, które należy uwzględnić w BEI 4. Jak wyliczyć wielkość emisji?
Bardziej szczegółowoDoświadczenia Warszawy w opracowaniu i realizacji Planu Działań na Rzecz Zrównoważonego Zużycia Energii
Doświadczenia Warszawy w opracowaniu i realizacji Planu Działań na Rzecz Zrównoważonego Zużycia Energii Marcin Wróblewski Biuro Infrastruktury Urzędu m. st. Warszawy Warszawa, 29.10.2012 Porozumienie Burmistrzów
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Załącznik nr 1 do zapytania ofertowego SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA I. Informacje ogólne 1. Celem opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Sanoka jest stworzenie odpowiednich warunków
Bardziej szczegółowoPolskie doświadczenia we wdrażaniu Planu działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii Miasto Stołeczne Warszawa
Polskie doświadczenia we wdrażaniu Planu działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii Miasto Stołeczne Warszawa Katarzyna Kacpura, Zastępca Dyrektora Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy Polityka
Bardziej szczegółowoPierwsze doświadczenia z prac nad PGN poziom ambicji
Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN poziom ambicji Szymon Liszka, FEWE Łukasz Polakowski, FEWE Olsztyn, 23 październik 2014 Zakres prezentacji Doświadczenia FEWE Rynek PGN PGN dla Katowic Najczęściej
Bardziej szczegółowoOBOWIĄZKI ORGANÓW I PODMIOTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA TERENIE STREFY OBJĘTEJ PROGRAMEM
Załącznik nr 3 do uchwały XXXVII/621/17 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 23 października 2017 r. OBOWIĄZKI ORGANÓW I PODMIOTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA TERENIE STREFY OBJĘTEJ PROGRAMEM Realizacja
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE SŁONECZNE DNI ENERGIA SŁOŃCA FOTOWOLTAIKA TECHNOLOGIE, OPŁACALNOSĆ, REALIZACJE
EUROPEJSKIE SŁONECZNE DNI ENERGIA SŁOŃCA FOTOWOLTAIKA TECHNOLOGIE, OPŁACALNOSĆ, REALIZACJE Uwarunkowania prawne wspierania instalacji fotowoltaicznych ze środków UE w latach 2014-2020 Wojewódzki Fundusz
Bardziej szczegółowoWsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Warszawa, 20 marca 2015 r.
Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Warszawa, 20 marca 2015 r. UMOWA PARTNERSTWA Dokument określający strategię interwencji funduszy europejskich
Bardziej szczegółowoAPAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE
APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE. . Dokąd zmierza świat?... eksploatacja Ziemi Musiało upłynąć 100 tysięcy lat byśmy osiągnęli 1 miliard. Następnie 100 lat byśmy to podwoili.
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki. Niskoemisyjnej dla miasta: SPOTKANIE Z PRZEDSIĘBIORCAMI
Plan Gospodarki. Niskoemisyjnej dla miasta: SPOTKANIE Z PRZEDSIĘBIORCAMI Miejski Ośrodek Kultury w Józefowie ul. Wyszyńskiego 1 9 kwietnia 2015 r. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Plan Gospodarki
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej dla GminyMiejskiej Turek
Projekt Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Miejskiej Turek współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Bardziej szczegółowoZagadnienia energooszczędności i nowoczesnego budownictwa w nadchodzącym okresie programowania 2014-2020
Zagadnienia energooszczędności i nowoczesnego budownictwa w nadchodzącym okresie programowania 2014-2020 Jakub Szymański Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego WM 11 grudnia
Bardziej szczegółowoPROGRAMY OCHRONY POWIETRZA PROGRAMY POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA. Zagadnienia, problemy, wskazania
PROGRAMY OCHRONY POWIETRZA PROGRAMY POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA Zagadnienia, problemy, wskazania Opracował: mgr inż. Jerzy Piszczek Katowice, grudzień 2009r. I. WPROWADZENIE Praktyczna realizacja zasad zrównoważonego
Bardziej szczegółowoElement realizacji celów redukcji emisji określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym.
Realizator: 1 Co to jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej? Dokument tworzony na poziomie gminy. Element realizacji celów redukcji emisji określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym. Dokument ocenia
Bardziej szczegółowoFinansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r.
Finansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r. Dokument określający strategię interwencji funduszy europejskich
Bardziej szczegółowoŚwiętokrzysko Podkarpacki Klaster Energetyczny OFERTA USŁUG
OFERTA USŁUG Prezentujemy ofertę usług skierowanych do przedsiębiorstw oraz jednostek samorządu terytorialnego. Oferta obejmuje usługi, które związane są z efektywnym wykorzystaniem energii. Oferta usług
Bardziej szczegółowoGdynia w Porozumieniu Burmistrzów. Łukasz Dąbrowski Asystent ds. energii Biuro Planowania Przestrzennego Miasta Gdyni
Gdynia w Porozumieniu Burmistrzów Łukasz Dąbrowski Asystent ds. energii Biuro Planowania Przestrzennego Miasta Gdyni Porozumienie między Burmistrzami Porozumienie między burmistrzami to ruch europejski
Bardziej szczegółowoPierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji
Pierwsze doświadczenia z prac nad PGN potrzeba standaryzacji Szymon Liszka, FEWE Piotr Kukla, FEWE Warszawa, 17 grudnia 2014 Zakres prezentacji Doświadczenia FEWE Rynek PGN Elementy standardu PGN na podstawie
Bardziej szczegółowoUżyteczność publiczna/infrastruktura komunalna
Załącznik 2 Numer karty BAS Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna Aktualizacja "Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Baranów Sandomierski" oraz "Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię
Bardziej szczegółowoSzkolenie III Baza emisji CO 2
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Szkolenie III Baza emisji CO 2 Dla Miasta
Bardziej szczegółowoPLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA NOWY DWÓR MAZOWIECKI. lipiec, 2015
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA NOWY DWÓR MAZOWIECKI lipiec, 2015 Agenda 1. Wstęp 2. Ogólne informacje dotyczące gospodarki niskoemisyjnej 3. Porozumienie między burmistrzami 4. Harmonogram realizacji
Bardziej szczegółowoKonferencja Polityka energetyczna Państwa a innowacyjne aspekty gospodarowania energią w regionie 18 czerwca 2009 r. Warszawa
1 Mazowsze wobec wyzwań przyszłości Konferencja Polityka energetyczna Państwa a innowacyjne aspekty gospodarowania energią w regionie 18 czerwca 2009 r. Warszawa 2 Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego
Bardziej szczegółowoOpracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Święciechowa
Opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Święciechowa Projekt współfinansowany w ramach działania 9.3. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej plany gospodarki niskoemisyjnej, priorytetu
Bardziej szczegółowoRealizacja planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Katowice Katowice, r.
IV KLIMATYCZNE FORUM METROPOLITALNE Realizacja planu gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Katowice Plan prezentacji 1. Wstęp. 2. Jak to przygotowaliśmy? 3. Jak to realizujemy? 4. Jak będziemy to monitorować?
Bardziej szczegółowoPolityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego
Polityka innowacyjna Województwa Mazowieckiego Konferencja Innowacje w przemyśle a zmiany klimatu Warszawa, dn. 28 maja 2009 r. 1 Warszawa, dn.28 maja 2009 r. Plan prezentacji: Regionalna Strategia Innowacji
Bardziej szczegółowounijnych i krajowych
Możliwości dofinansowania działań i inwestycji z zakresu gospodarki niskoemisyjnej. ze środków unijnych i krajowych SPOTKANIE Z PRZEDSIĘBIORCAMI Miejski Ośrodek Kultury w Józefowie ul. Wyszyńskiego 1 9
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Bardziej szczegółowoWojciech Piskorski Prezes Zarządu Carbon Engineering sp. z o.o. 27/09/2010 1
PRAKTYCZNE ASPEKTY OBLICZANIA REDUKCJI EMISJI NA POTRZEBY PROJEKTÓW WYKORZYSTUJĄCYCH DOFINANSOWANIE Z SYSTEMU ZIELONYCH INWESTYCJI W RAMACH PROGRAMU PRIORYTETOWEGO ZARZĄDZANIE ENERGIĄ W BUDYNKACH UŻYTECZNOŚCI
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej narzędzie do walki ze smogiem
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej narzędzie do walki ze smogiem Wasz partner w ochronie środowiska www.ekolog.pl Po co PGN? Posiadanie planu będzie jednym z warunków uzyskania dofinansowania w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoPGN a PONE wymagania w zakresie dokumentacji dla okresu programowania 2014-2020. Szymon Liszka, FEWE Piotr Kukla, FEWE
PGN a PONE wymagania w zakresie dokumentacji dla okresu programowania 2014-2020 Szymon Liszka, FEWE Piotr Kukla, FEWE Warszawa, 17 grudnia 2014 Zakres prezentacji Doświadczenia FEWE Rynek PGN PGN v.s.
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
ZPU.271.6.2014.KO Zaproszenie do składania ofert na wykonanie usługi polegającej na opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Łasin Na podstawie art. 4 pkt. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego
ATMOTERM S.A. Inteligentne rozwiązania aby chronić środowisko Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego Gdański Obszar Metropolitalny
Bardziej szczegółowoPlany Gospodarki Niskoemisyjnej Zakres i finansowanie. Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA
Plany Gospodarki Niskoemisyjnej Zakres i finansowanie Katarzyna Grecka Bałtycka Agencja Poszanowania Energii SA kgrecka@bape.com.pl POIiŚ 2007-2013 Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT
Załącznik nr 5 do Regulaminu zamówień publicznych UMiG w Staszowie ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT dla zamówień o wartości nie przekraczającej wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30 000 euro Gmina Staszów
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XLV/454/2017. Rady Miasta Tarnobrzega. z dnia 27 lipca 2017 r.
identyfikator XLV/454/2017/3 UCHWAŁA NR XLV/454/2017 Rady Miasta Tarnobrzega z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie zmiany w "Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1, art.
Bardziej szczegółowoPodsumowanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Miejskiej Kętrzyn
Podsumowanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Miejskiej Kętrzyn Kętrzyn, listopad 2015 roku Zamawiający: Gmina Miejska Kętrzyn 11-400 Kętrzyn ul.
Bardziej szczegółowoDziałania Miasta Bydgoszczy dla ochrony klimatu i adaptacji do zmian klimatu
Działania Miasta Bydgoszczy dla ochrony klimatu i adaptacji do zmian klimatu FORUM Bydgoskie Dni Energii dr Grażyna Ciemniak Zastępca Prezydenta Miasta Bydgoszczy Bydgoszcz, 6 listopada 2014r Dokumenty
Bardziej szczegółowoUżyteczność publiczna/infrastruktura komunalna. Aktualizacja "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Lędziny"
LED Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna Aktualizacja "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Lędziny" oraz Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla
Bardziej szczegółowoUżyteczność publiczna/infrastruktura komunalna
CZA Użyteczność publiczna/infrastruktura komunalna Aktualizacja "Planu gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Miasta Czarnkowa" oraz "Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
Bardziej szczegółowoKrajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
Wprowadzenie do zagadnień ochrony. klimatu i gospodarki niskoemisyjnej Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Zmiany klimatu W ostatnich latach termin
Bardziej szczegółowoZałącznik 4 - tabela główna PGN
Załącznik 4 tabela główna PGN L.p. Identyfikato r 1 KTW001 2 KTW002 3 KTW003 4 KTW004 5 KTW005 6 KTW006 7 KTW007 8 KTW008 9 KTW009 Sektor Nazwa działania Nakłady ogólne Nakłady miasta Zakup i wdrożenie
Bardziej szczegółowoNowoczesne platformy współpracy mające na celu kształtowanie i wdrażanie lokalnej oraz regionalnej polityki energetycznej
Nowoczesne platformy współpracy mające na celu kształtowanie i wdrażanie lokalnej oraz regionalnej polityki energetycznej II SPOTKANIE KOALICJI Katowice 12.06.2014r. BOŻENA HERBUŚ NACZELNIK WYDZIAŁU KOMUNALNEGO
Bardziej szczegółowoaktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska
Główne założenia aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska Planowanie rozwoju Raport Polska 2030 -opracowany przez ZespółDoradców
Bardziej szczegółowoPOROZUMIENIEBURMISTRZÓW. VI Pomorskie Dni Energii Gdańsk września 2016
POROZUMIENIEBURMISTRZÓW VI Pomorskie Dni Energii Gdańsk 16-17 września 2016 Czym jest Porozumienie Burmistrzów? Porozumienie Burmistrzów: Dobrowolna, ogólnoeuropejska inicjatywa, zrzeszająca elitę środowisk
Bardziej szczegółowoDoświadczenia NFOŚiGW we wdrażaniu projektów efektywności energetycznej. Warszawa, 18 grudnia 2012r.
Doświadczenia NFOŚiGW we wdrażaniu projektów efektywności energetycznej. Warszawa, 18 grudnia 2012r. Źródła pochodzenia środków w portfelu NFOŚiGW środki statutowe NFOŚiGW środki pochodzące z opłat zastępczych
Bardziej szczegółowoPorozumienie między Burmistrzami
Porozumienie między Burmistrzami 3. Pomorskie Dni Energii Katarzyna Grecka kgrecka@bape.com.pl Gdańsk, 24 Października 2013 Polityka EU Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę
Bardziej szczegółowoDruk nr 169 UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W DĄBROWIE GÓRNICZEJ
Druk nr 169 UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ W DĄBROWIE GÓRNICZEJ z dnia... w sprawie przyjęcia Planu Działań na rzecz Zrównoważonej Energii SEAP Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 18 ust. 1 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowo