Szczegółowy rozkład materiału nauczania oraz wymagania edukacyjne na poszczególne oceny szkolne GEOGRAFIA, CZĘŚĆ 2

Transkrypt

1 Szczegółowy rozkład materiału nauczania oraz wymagania edukacyjne na poszczególne oceny szkolne GEOGRAFIA, CZĘŚĆ 2 Dział 1. PROCESY LUDNOŚCIOWE I OSADNICZE NA ŚWIECIE Cele lekcji osiągnięcia ucznia Procedury Temat lekcji Ocena osiągania celów Uczeń potrafi: metody kształcenia 1. Rozmieszczenie wyjaśnić pojęcie: gęstość zaludnienia; ludności na świecie wymienić przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki warunkujące tekstem i mapą, rozmieszczenie ludności; pokaz, wskazać na mapie Rozmieszczenie ludności świata obszary gęsto i słabo pogadanka. zaludnione. wyjaśnić wpływ temperatury powietrza i dostępu do wody na rozmieszczenie ludności; wskazać na mapie Rozmieszczenie ludności świata obszary, na których temperatura powietrza i dostęp do wody mają decydujący wpływ na gęstość zaludnienia; obliczyć gęstość zaludnienia na wybranym obszarze. Środki dydaktyczne mapa Rozmieszczenie ludności świata, film edukacyjny.

2 bardzo wyjaśnić terminy: ekumena, subekumena, anekumena; wskazać na mapie Rozmieszczenie ludności świata ekumenę, subekumenę, anekumenę oraz wyjaśnić, co zadecydowało o różnej gęstości zaludnienia na wymienionych obszarach. omówić, na wybranych przykładach, wpływ czynników pozaprzyrodniczych na rozmieszczenie ludności świata. 2. Zmiany liczby posługując się Słownikiem terminów ch wyjaśnić terminy: ruch wykład, ludności na świecie naturalny, przyrost naturalny, ubytek naturalny, współczynnik przyrostu pogadanka, naturalnego; metody, wymienić źródła danych o liczbie ludności. praktyczne Słownik e terminów sformułować wniosek dotyczący zależności między poziomem rozwoju Słownikiem ch, społeczeństw a wskaźnikiem przyrostu naturalnego; terminów foliogram Fazy omówić tempo zmian liczby ludności w poszczególnych fazach cyklu ch. cyklu demograficznego. demograficznego

3 dopuszcz ający bardzo wyjaśnić, jakie czynniki wpływają na wielkość przyrostu naturalnego w. poszczególnych fazach cyklu demograficznego; wskazać na Mapie politycznej świata kraje o największym wzroście liczby ludności i kraje regresu demograficznego oraz wyjaśnić, jakie czynniki wpływają na liczbę ludności w wymienionych krajach. omówić społeczne, gospodarcze i polityczne skutki eksplozji demograficznej i regresu demograficznego; obliczyć wskaźnik przyrostu naturalnego dla wybranego kraju. 3. Migracje wyjaśnić pojęcia: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji; pogadanka na ludności na świecie wymienić główne przyczyny migracji na świecie. temat pozytywnych i, wyjaśnić pojęcie: reemigracja, repatriacja; negatywnych mapa Migracje dokonać podziału migracji, uwzględniając różne kryteria; skutków ludności na wskazać na mapie świata główne kierunki współczesnych migracji. migracji, świecie. wskazać na mapie świata główne kierunki migracji w czasach historycznych tekstem i z mapą i współczesnych oraz wyjaśnić ich przyczyny i skutki.

4 bardzo dostatecz ny bardzo wyjaśnić pojęcie uchodźstwo; scharakteryzować przyczyny i rozmiary uchodźstwa na świecie. 4. Struktura wyjaśnić pojęcia: struktura wieku, struktura płci, współczynnik feminizacji, pogadanka, ludności na świecie struktura zatrudnienia; danymi wymienić czynniki wpływające na strukturę wieku ludności; statystycznymi,, dokonać podziału ludności ze względu na wiek i zatrudnienie. interpretacja Rocznik dokonać podziału społeczeństw ze względu na ich strukturę wieku; wymienić cechy społeczeństwa starego i młodego; rozpoznać na podstawie piramidy wieku społeczeństwo młode i stare. obliczyć współczynnik feminizacji; omówić regionalne zróżnicowanie struktury płci, wymienić czynniki, które wpłynęły na strukturę płci w różnych krajach; piramid wieku i płci ludności wybranych krajów. statystyczny, piramidy wieku i płci wybranych krajów foliogramy. omówić, na podstawie piramidy wieku strukturę demograficzną wybranego kraju. wymienić i omówić główne etapy rozwoju cywilizacyjnego; przedstawić, na podstawie piramidy wieku, podobieństwa i różnice między społeczeństwami młodymi, zastojowymi i starymi; omówić kryteria definiowania bezrobocia oraz jego regionalne zróżnicowanie.

5 bardzo 5. Procesy wyjaśnić pojęcia: osadnictwo, system osadniczy, urbanizacja, wskaźnik pogadanka, przekształcania urbanizacji; wykład, sieci osadniczej wymienić elementy systemu osadniczego oraz czynniki kształtujące sieć, osadniczą; tekstem, Rocznik wskazać na mapie Urbanizacja na świecie państwa słabo i silnie analiza danych statystyczny, zurbanizowane; statystycznych. Słownik wymienić pozytywne i negatywne skutki urbanizacji. terminów dokonać podziału osadnictwa ze względu na sposób i formy zamieszkania; ch, scharakteryzować czynniki decydujące o powstaniu osiedli ludzkich; film sformułować zależność między poziomem rozwoju gospodarczego kraju a dydaktyczny. poziomem urbanizacji. wyjaśnić, co oznacza urbanizacja w aspekcie społecznym, ekonomicznym, przestrzennym, demograficznym; omówić różne typy zespołów miejskich oraz podać ich przykłady. wymienić i scharakteryzować typy fizjonomiczne miast; scharakteryzować poziom i przebieg procesów urbanizacyjnych w różnych częściach świata.

6 bardzo 6. Ludność i wskazać na mapie Rozmieszczenie ludności w Polsce obszary słabo i gęsto pogadanka, osadnictwo Polski zaludnione oraz wymienić czynniki wpływające na gęstość zaludnienia tych wykład, obszarów; na podstawie piramidy wieku ludności Polski wskazać okresy wyżów i tekstem, Polski, niżów demograficznych; interpretacja Rocznik wyjaśnić, dlaczego ludność Polski się starzeje. danych statystyczny, na podstawie danych statystycznych omówić zmiany struktury zawodowej statystycznych. foliogramy: w Polsce; piramida wieku i wskazać na mapie Migracje zewnętrzne i wewnętrzne w Polsce obszary o płci ludności dodatnim i ujemnym saldzie migracji. Polski. przedstawić czynniki kształtujące sieć osadniczą w Polsce; na podstawie mapy Bezrobocie omówić przestrzenny rozkład bezrobocia w Polsce i podać jego przyczyny; scharakteryzować strukturę płci i wieku ludności Polski na podstawie piramidy wieku. dokonać analizy zmian demograficznych i osadniczych w Polsce po II wojnie światowej; opracować prognozę demograficzną dla Polski podstawie piramidy wieku. Dział 2. ROLNICTWO

7 bardzo dostateczn y Cele lekcji osiągnięcia ucznia Procedury Środki Temat lekcji Ocena osiągania celów dydaktyczne Uczeń potrafi: metody kształcenia 7. Rolnictwo wymienić główne funkcje rolnictwa oraz warunki przyrodnicze i czynniki czynniki jego pozaprzyrodnicze jego rozwoju; tekstem, rozwoju i wpływ dokonać podziału użytków rolnych. pokaz, na środowisko pogadanka. świata, omówić wpływ warunków przyrodniczych na rozwój rolnictwa; wskazać na mapie świata obszary o najkorzystniejszych i najmniej korzystnych warunkach rozwoju rolnictwa. foliogramy, film dydaktyczny scharakteryzować wpływ czynników pozaprzyrodniczych na rozwój rolnictwa; omówić użytkowanie ziemi na świecie, podać czynniki, które zadecydowały o strukturze użytkowania ziemi na poszczególnych kontynentach. wskazać na mapie świata obszary uważane za kolebkę rolnictwa oraz wyjaśnić co zadecydowało o rozwoju rolnictwa pierwotnego na tych terenach; dokonać podziału i scharakteryzować rolnictwo ze względu na nakłady pracy i kapitału.

8 dopuszcz ający bardzo dostatecz ny dopuszczając y 8. Różne sposoby wymienić typy rolnictwa; gospodarowania wskazać na mapie Typy rolnictwa na świecie obszary, na których dominuje tekstem, mapa rolniczego rolnictwo pierwotne, tradycyjne, rynkowe i uspołecznione; pogadanka, Rolnictwo podać cechy rolnictwa ekologicznego. wyjaśniająca świata, wymienić różnice miedzy rolnictwem intensywnym i ekstensywnym oraz wykład. film wskazać na mapie świata obszary na których dominuje taki typ rolnictwa; dydaktyczny. podać przykłady wpływu rolnictwa na środowisko naturalne. scharakteryzować typy rolnictwa oraz podać przykłady obszarów na których dominują poszczególne typy; porównać cechy rolnictwa dominujące w krajach rozwijających się i wysoko rozwiniętych. omówić wpływ warunków przyrodniczych i czynników pozaprzyrodniczych na różny sposób gospodarowania rolnego na wybranych obszarach. 9. Gospodarcze wymienić rodzaje zasobów oceanów; wykorzystanie wskazać na mapie świata regiony intensywnego rybołówstwa morskiego. tekstem, foliogramy, zasobów oceanów pogadanka, Rocznik wymienić, korzystając z Rocznika statystycznego państwa mające wykład, statystyczny. największy udział w połowach światowych; wskazać na mapie świata główne obszary eksploatacji surowców interpretacja. mineralnych z dna morskiego. danych

9 bardzo dostatecz ny bardzo wymienić i omówić główne zagrożenia rozwoju rybołówstwa; statystycznych. podać przykłady zagrożeń wynikających z eksploatacji surowców mineralnych z dna oceanów. scharakteryzować na wybranych przykładach przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rybołówstwa; wyjaśnić przyczyny wysokich połowów w krajach należących do czołówki światowej. 10. omówić, na podstawie wykresu, udział kontynentów w zasobach leśnych Gospodarowanie świata; tekstem, zasobami leśnymi wskazać na mapie świata największe kompleksy leśne; pogadanka scharakteryzować znaczenie lasów dla środowiska przyrodniczego i wyjaśniająca, świata, gospodarki człowieka. wykład, Rocznik wyjaśnić na czym polega zrównoważona i rabunkowa gospodarka leśna oraz interpretacja statystyczny lub podać przykłady krajów, w których występuje; danych Świat w wymienić główne zagrożenia dla lasów w różnych strefach klimatycznych. statystycznych liczbach. omówić udział poszczególnych krajów w światowej produkcji i handlu przedstawionych drewnem. w postaci tabel i porównać sposoby gospodarowania zasobami leśnymi na różnych wykresów. obszarach.

10 bardzo 11. Rolnictwo, wymienić przyrodnicze czynniki rozwoju rolnictwa w Polsce; leśnictwo i omówić, na podstawie mapy, zróżnicowanie wskaźnika lesistości w Polsce tekstem, rybołówstwo w oraz wskazać ważniejsze kompleksy leśne; pogadanka, Polsce wymienić mocne i słabe strony polskiego rolnictwa. metody Polski, aktywizujące, foliogramy. omówić strukturę użytków rolnych w Polsce; SWOT. korzystając z mapy Okres wegetacji, Przydatność gleb dla rolnictwa wymienić obszary o najkorzystniejszych przyrodniczych warunkach dla rozwoju rolnictwa. ocenić przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce; scharakteryzować zróżnicowanie struktury własności i wielkości gospodarstw w Polsce. porównać, posługując się różnymi wskaźnikami poziom rolnictwa polskiego z rolnictwem innych krajów Unii Europejskiej; wymienić i scharakteryzować główne problemy polskiego rybołówstwa.

11 Dział 3. PRZEMYSŁ Cele lekcji osiągnięcia ucznia Procedury Środki Temat lekcji Ocena osiągania celów dydaktyczne Uczeń potrafi: metody kształcenia 12. Przemysł i jego wymienić główne czynniki lokalizacji przemysłu; lokalizacja wyjaśnić pojęcie: okręg przemysłowy. podręcznikiem, pogadanka wyjaśniająca, świata. wyjaśnić dlaczego przemysł wykazuje silne tendencje do przestrzennej koncentracji; wskazać na mapie świata tradycyjne okręgi przemysłowe i okręgi technologiczne; wymienić główne czynniki lokalizacji przemysłu zaawansowanych interpretacja danych statystycznych, metoda metaplanu. technologii. wyjaśnić, na wybranych przykładach, znaczenie węgla kamiennego w powstaniu okręgów przemysłowych; wymienić i omówić przyczyny kryzysu okręgów przemysłowych węgla i stali.

12 dopuszcz ający bardzo bardzo wyjaśnić na przykładzie Zagłębia Ruhry na czym polega rewitalizacja terenów przemysłowych. 13. Surowce dokonać podziału surowców mineralnych; mineralne wymienić surowce odgrywające szczególną rolę w wymianie międzynarodowej; podręcznikiem i wskazać na mapie świata głównych producentów i importerów ropy atlasem. świata, naftowej. Rocznik korzystając z atlasu wymienić obszary eksploatacji głównych surowców statystyczny. mineralnych; na podstawie danych w podręczniku wymienić kraje, których gospodarka uzależniona jest od eksportu surowców. wyjaśnić dlaczego ropa naftowa zajmuje pierwsze miejsce wśród surowców będących przedmiotem wymiany międzynarodowej; omówić rolę OPEC w międzynarodowym handlu ropą naftową. uzasadnić twierdzenie ropa rządzi światem ; podać przykłady makroekonomicznych problemów wynikających z uzależnienia gospodarki kraju od eksportu surowców mineralnych. 14. Zmiany wymienić cechy przemysłu zaawansowanych technologii; opis strukturalne w podać przykłady wyrobów produkowanych przez przemysł wyjaśniający, przemyśle zaawansowanych technologii.,

13 bardzo światowym wymienić główne czynniki lokalizacji przemysłu zaawansowanych tekstem i Rocznik technologii; mapami. statystyczny lub podać przykłady największych firm high-tech na świecie. Świat w liczbach. wyjaśnić na czym polega proces reindustrializacji; wymienić czynniki wpływające na zmianę struktury produkcji przemysłowej. uzasadnić twierdzenie, że region Azji Południowo-Wschodniej staje się lokomotywą gospodarki światowej ; scharakteryzować geograficzną strukturę światowej produkcji i eksportu. 15. Energetyka na podać przykłady odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii; świecie wyjaśnić dlaczego przemysł energetyczny decyduje o poziomie rozwoju tekstem i mapą, foliogramy, kraju; wymienić, korzystając z Rocznika statystycznego największych producentów wykład. energii elektrycznej oraz państwa o największej produkcji energii na jednego świata, mieszkańca. Rocznik omówić na podstawie wykresu zmiany w światowej strukturze statystyczny. wykorzystania nośników energii pierwotnej; porównać, uwzględniając różne kryteria, paliwa wykorzystywane w elektrowniach cieplnych.

14 bardzo dostatecz ny dopuszcz ający bardzo omówić i wyjaśnić różnice w strukturze produkcji energii w wybranych krajach; scharakteryzować czynniki sprzyjające i ograniczające wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. wyjaśnić przyczyny zmian w światowej strukturze wykorzystania nośników energii pierwotnej; wyjaśnić przyczyny ponownego wzrostu znaczenia energetyki jądrowej. 16. Przemysł a podać przykłady negatywnego wpływu przemysłu na środowisko oraz środowisko wyjaśnić, które z nich mają charakter globalny; film wyjaśnić pojęcia: rozwój zrównoważony, recykling, efekt cieplarniany. podręcznikiem. edukacyjny. wymienić główne źródła emisji dwutlenku węgla oraz omówić zagrożenia związane ze wzrostem jego ilości w atmosferze; przedstawić możliwości redukcji emisji gazów szklarniowych. scharakteryzować nowe instrumenty ochrony środowiska; wyjaśnić czym spowodowane jest zjawisko dziury ozonowej i kwaśnych opadów. wymienić i omówić znaczenie podstawowych dokumentów, które miały; przełomową rolę w debacie nad stanem i ochroną środowiska naturalnego; wyjaśnić jak zmieniały się relacje przemysł-środowisko w różnych strategiach rozwoju społeczno-gospodarczego.

15 bardzo 17. Przemysł w wskazać na mapie Polski największe okręgi przemysłowe; Polsce wskazać na mapie Przemysł energetyczny w Polsce główne elektrownie tekstem, foliogramy. cieplne oraz podać czynniki ich lokalizacji; pogadanka wymienić odnawialne źródła energii możliwe do wykorzystania w Polsce na wyjaśniająca. większa skalę. wskazać na mapie Przemysł energetyczny w Polsce ważniejsze hydroelektrownie; omówić strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce; ocenić wpływ struktury produkcji energii w Polsce na stan środowiska naturalnego w naszym kraju. wyjaśnić cele restrukturyzacji polskiego przemysłu; wymienić główne założenia strategii przyspieszonej industrializacji oraz strategii rozwoju przemysłu. wyjaśnić i ocenić zmiany wartości i struktury polskiego eksportu; podać sposoby zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego dla Polski; scharakteryzować rolę inwestycji zagranicznych w restrukturyzacji polskiego przemysłu. Dział 4. USŁUGI

16 Cele lekcji osiągnięcia ucznia Procedury Środki Temat lekcji Ocena osiągania celów dydaktyczne Uczeń potrafi: metody kształcenia 18. Usługi na podać przykłady różnej działalności usługowej; świecie wymienić cechy usług; tekstem, dokonać podziału usług ze względu na częstotliwość korzystania i mapą, przeznaczenie; interpretacja świata, dokonać podziału handlu ze względu na miejsce prowadzenia; danych Rocznik wyjaśnić pojęcia: import, eksport, saldo handlu zagranicznego. statystycznych, statystyczny. omówić zatrudnienie w usługach w państwach o różnym poziomie wykład, gospodarczym; dyskusja. wskazać na mapie świata państwa o największym i najmniejszym udziale usług w tworzeniu PKB; wymienić głównych importerów i eksporterów w handlu zagranicznym. scharakteryzować czynniki decydujące o rozwoju usług; omówić strukturę towarową handlu zagranicznego.

17 dopuszcz ający bardzo wykazać zależność między rozwojem usług a poziomem rozwoju gospodarczego kraju; scharakteryzować i ocenić strukturę towarową handlu zagranicznego w krajach rozwijających się i wysoko rozwiniętych. 19. Komunikacja przedstawić podział komunikacji; na świecie wymienić tradycyjne i nowoczesne formy łączności; metody Rocznik omówić zalety i zagrożenia wynikające z korzystania z internetu. operatywne statystyczny, wymienić zalety i wady poszczególnych rodzajów transportu; (analiza danych wymienić i wskazać na mapie ważniejsze porty morskie i lotnicze; statystycznych, omówić znaczenie transportu morskiego w przewozie towarów; praca z mapą). świata. wskazać na mapie najważniejsze, morskie i śródlądowe szlaki transportowe. wskazać na mapie państwa należące do tanich bander oraz państwa, w których dużą rolę odgrywa żegluga kabotażowa; wskazać na mapie i wyjaśnić znaczenie kanałów: Sueskiego, Panamskiego i Kolońskiego; przedstawić czynniki wpływające na gęstość dróg i linii kolejowych w wybranych krajach.

18 bardzo dopuszcz ający bardzo scharakteryzować zmianę znaczenia usług pocztowych i telekomunikacyjnych na świecie; na wybranych przykładach wyjaśnić wpływ poziomu rozwoju gospodarczego kraju na poziom komunikacji. 20. Usługi w Polsce wymienić elementy transportu przesyłowego; wymienić i wskazać na mapie międzynarodowe porty lotnicze w Polsce; burza mózgów, Rocznik przedstawić czynniki decydujące o rozwoju e-handlu. metody statystyczny, na podstawie danych statystycznych omówić udział usług zatrudnieniu i operatywne tworzeniu PKB w Polsce; (praca z wyjaśnić przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia sieci kolejowej i materiałami Polski. drogowej w Polsce; statystycznymi, wymienić czynniki sprzyjające i utrudniające rozwój usług w Polsce. źródłowymi, wyjaśnić przyczyny małego znaczenia transportu morskiego i śródlądowego mapą, w Polsce; podręcznikiem). scharakteryzować rolę transportu kolejowego i drogowego w Polsce; przedstawić strukturę geograficzną i towarową handlu zagranicznego Polski. wyjaśnić wpływ transformacji ustrojowej na strukturę geograficzną handlu zagranicznego Polski; porównać poszczególne branże transportu i ocenić szanse ich rozwoju w Polsce.

19 dopuszc zający bardzo dopuszc zający 21. Turystyka wymienić rodzaje turystyki uwzględniając różne kryteria podziału; światowa podać przykłady przyrodniczych i kulturowych walorów turystycznych. tekstem, Słownik wymienić czynniki sprzyjające rozwojowi turystyki; podać przykłady negatywnego wpływu turystyki na środowisko; wyjaśnić co oznaczają pojęcia: zagospodarowanie turystyczne, dostępność turystyczna. wymienić kraje uzyskujące największe wpływy z turystyki oraz kraje pogadanka, interpretacja danych statystycznych. terminów ch, film edukacyjny. najliczniej odwiedzane przez turystów; przedstawić schemat przyczynowo-skutkowy wzajemnych zależności między środowiskiem naturalnym a rozwojem turystyki. scharakteryzować dynamikę rozwoju turystyki światowej; scharakteryzować różne rodzaje turystyki; wyjaśnić wpływ turystyki na rozwój społeczny i gospodarczy kraju. 22. Atrakcyjność wyjaśnić co rozumiemy pod pojęciem region turystyczny ; wykład, turystyczna wymienić różne rodzaje regionów turystycznych. pogadanka, foliogramy, Europy i innych regionów świata wymienić i wskazać na mapie Europy główne regiony turystyczne kontynentu; mapą. przeźrocza, film. wyjaśnić co to jest Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

20 bardzo dostatecz ny dopuszczając y bardzo wyjaśnić co decyduje o atrakcyjności turystycznej Europy; wymienić i wskazać na mapie Europy miasta będące ośrodkami turystyki kulturalnej, pielgrzymkowej, handlowej, kongresowej i rozrywkowej. podać przykłady cudów świata, cudów natury na różnych kontynentach; omówić specyfikę walorów kulturowych różnych regionów turystycznych na poszczególnych kontynentach. 23. Turystyka w wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu turystyki Polsce wymienić walory przyrodnicze i pozaprzyrodnicze o szczególnym znaczeniu wykład, dla rozwoju turystyki referaty, przedstawić skutki rozwoju turystyki dla środowiska naturalnego Polski, wymienić główne walory ważniejszych regionów turystycznych Polski; materiałami zdjęcia, zaproponować działania mogące podnieść atrakcyjność turystyczną źródłowymi, przeźrocza. własnego regionu. mapami. scharakteryzować główne regiony turystyczne Polski; zaplanować trasę wycieczki po wybranym regionie Polski. wykazać, że turystyka jest szansą dla obszarów słabo rozwiniętych; porównać atrakcyjność turystyczną, zagospodarowanie turystyczne i dostępność wybranych regionów Polski.

21 bardzo dopuszczając y Dział 5. PROBLEMY WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA Cele lekcji osiągnięcia ucznia Procedury Środki Temat lekcji Ocena osiągania celów dydaktyczne Uczeń potrafi: metody kształcenia 24. Podział wymienić jednostki podziału politycznego świata oraz elementy wchodzące wykład, polityczny w skład terytorium państwa; współczesnego wskazać na mapie świata największe państwa oraz państwa-miasta; mapą. świata wymienić szczeble podziału administracyjnego Polski. świata, omówić zmiany na mapie politycznej Europy wywołane upadkiem systemu mapa socjalistycznego; administracyjna wskazać na mapie politycznej świata terytoria autonomiczne w Europie, Polski. należące do państw europejskich oraz terytoria zależne. wyjaśnić zasady politycznego podziału mórz i oceanów oraz status Antarktydy; wyjaśnić wpływ II wojny światowej na obecny kształt terytorium i przebieg granic Polski. scharakteryzować główne procesy polityczne w XX w. oraz ich wpływ na podział polityczny współczesnego świata.

22 bardzo dopuszczając y 25. Czynniki wymienić etapy rozwoju społeczeństw oraz podać dominujący charakter rozwoju społeczno- działalności gospodarczej w poszczególnych etapach; tekstem i mapą, gospodarczego wskazać na mapie fizycznej świata obszary o korzystnych i niekorzystnych dyskusja, warunkach przyrodniczych dla rozwoju gospodarczego. wykład. świata. scharakteryzować wpływ warunków przyrodniczych na gospodarczą działalność człowieka; przedstawić czynniki pozaprzyrodnicze wpływające na rozwój społecznogospodarczy obszaru; wskazać na mapie fizycznej świata obszary o wysokim i niskim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego. ocenić wpływ czynników przyrodniczych na działalność człowieka w miarę rozwoju społeczno-gospodarczego; na wybranych przykładach omówić przykłady naruszenia równowagi ekologicznej pod wpływem działalności człowieka. ocenić relacje człowiek środowisko przyrodnicze na poszczególnych etapach rozwoju; porównać wybrane obszary pod względem rozwoju społecznogospodarczego oraz wyjaśnić czynniki wpływające na to zróżnicowanie.

23 bardzo dopuszczając y 26. Zróżnicowanie wymienić i wyjaśnić co oznaczają wskaźniki rozwoju gospodarczego PKB i poziomu rozwoju HDI; film społeczno- wskazać na mapie politycznej świata kraje o najwyższym i najniższym podręcznikiem. edukacyjny, gospodarczego poziomie rozwoju gospodarczego. Rocznik świata wyjaśnić znaczenie pojęć: kraje Północy i Południa; statystyczny, wymienić cechy społeczno-gospodarcze krajów wysoko i słabo rozwiniętych; dokonać podziału świata na kraje wysoko rozwinięte gospodarczo, świata. postkomunistyczne i rozwijające się oraz podać ich przykłady; wymienić kraje należące do tygrysów azjatyckich naftowych i rynków wschodzących. omówić konsekwencje nierównomiernego rozwoju gospodarczego świata; podać przykłady działań podejmowanych przez społeczność międzynarodową na rzecz zmniejszenia ubóstwa. przewidzieć dalsze możliwości rozwoju krajów wysoko rozwiniętych i rozwijających się; scharakteryzować zagrożenia dla świata wynikające z dalszego pogłębiania się dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczym.

24 bardzo dostatecz ny 27. Procesy wyjaśnić co oznacza globalizacja w wymiarze gospodarczym, politycznym i wykład, globalizacji kulturowym; wskazać przejawy globalizacji w wymiarze społecznym; burza mózgów. wymienić najbardziej zglobalizowane sektory gospodarki światowej. świata, materiały źródłowe, wymienić i wskazać na mapie politycznej świata najbardziej zglobalizowane film. państwa; przedstawić pozytywne i negatywne skutki globalizacji. przedstawić zmiany technologiczne, ekonomiczne, polityczne i społeczne, które wystąpiły w ostatniej dekadzie przyczyniając się do globalizacji; podać przykłady krajów, które przeprowadziły modernizację i restrukturyzacje swoich gospodarek. omówić zróżnicowanie przebiegu procesów globalizacji na świecie; scharakteryzować czynniki wpływające na tempo procesów globalizacji na różnych obszarach; wyjaśnić jakie czynniki wpływają na rozmieszczenie centrów gospodarczych świata.

25 dopuszczając y bardzo 28. Zróżnicowanie wyjaśnić terminy: naród, mniejszość narodowa, rasa ludzka, terroryzm, ludności na świecie separatyzm, tolerancja; i konflikty zbrojne wymienić czynniki różnicujące ludność świata; tekstem wskazać na mapie rozmieszczenie głównych ras ludzkich; źródłowym, świata, wyjaśnić na czym polega postawa tolerancji w stosunku do ludności innej referaty, materiały rasy lub religii. mapą. źródłowe, podać przykłady i wskazać na mapie świata kraje wielonarodowościowe i prasa, wielojęzyczne; film omówić rozmieszczenie wyznawców głównych religii; edukacyjny. wymienić czynniki powodujące narastanie niepokojów społecznych. podać przykłady największych zamachów terrorystycznych, omówić ich przyczyny, skutki oraz sposoby zapobiegania; omówić rozmieszczenie głównych grup językowych. zlokalizować na mapie świata obszary konfliktów oraz przedstawić ich uwarunkowania; scharakteryzować główne organizacje terrorystyczne. 29. Izolacja i wyjaśnić pojęcie: izolacja, integracja; pogadanka, integracja wymienić rodzaje izolacji oraz podać ich skutki; wykład, Słownik wskazać na mapie świata obszary izolowane ze względu na różne czynniki. mapą i, materiałami

26 dostatecz ny bardzo podać przykłady głównych organizacji gospodarczych na świecie oraz źródłowymi. organizacji, do których należy Polska; świata, wymienić organizacje działające w ramach ONZ oraz podać cele ich różne działalności. materiały omówić, na wybranych przykładach, przyczyny i konsekwencje izolacji źródłowe. politycznej; przedstawić cele i zadania głównych organizacji międzynarodowych o charakterze gospodarczym i politycznym. omówić pozytywne i negatywne aspekty procesów integracji; wskazać zagrożenia dla procesów integracyjnych w Europie; podać przykłady udziału Polski w międzynarodowych akcjach pokojowych. 30. Unia wymienić trzy obszary działań filary Unii Europejskiej; elementy Europejska wskazać na mapie politycznej Europy zasięg terytorialny UE oraz państwa wykładu, mapa stowarzyszone; polityczna wymienić korzyści wynikające z przynależności Polski do Unii SWOT, Europy, Europejskiej. wywiad, materiały wyjaśnić na czym polega tworzenie wspólnego rynku wewnętrznego; źródłowe. wyjaśnić czego dotyczy Układ z Schengen; podręcznikiem, wymienić główne działania w ramach wspólnej polityki rolnej. mapą,

27 bardzo dopuszczając y bardzo scharakteryzować miejsce UE w gospodarce światowej; materiałami przedstawić główne instytucje i organy unijne. źródłowymi. omówić kolejne etapy powstawania i rozszerzania Unii Europejskiej; scharakteryzować rolę poszczególnych instytucji europejskich w realizacji zadań UE. 31. Współpraca wyjaśnić pojęcia: euroregion, miasta bliźniacze; drzewo podręcznik międzynarodowi, wymienić miasta bliźniacze swojej miejscowości; decyzyjne, mapa międzyregionalna, podać przykłady działań realizowanych w ramach współpracy europejskiej Euroregiony w transgraniczna w swoim regionie. strefie polskiego Polska-Europa wymienić i zlokalizować na mapie Europy środkowej euroregiony na podręcznikiem, pogranicza. obszarze polskiego pogranicza; mapą. podać przykłady działań realizowanych w ramach euroregionów; wymienić podmioty i działania, które mogą finansowane z funduszy unijnych. scharakteryzować cele europejskiej współpracy terytorialnej; przedstawić cele i zadania wybranych euroregionów oraz czynniki utrudniające współpracę na ich obszarach. zaproponować i uzasadnić lokalizację nowego euroregionu na obszarze polskiego pogranicza.

28