w jednostkach organizacyjnych Gminy Kluczbork

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XLIV/479/05 Rady Miejskiej w Kluczborku z dnia 9 listopada 2005 r. Plan racjonalizacji zuŝycia energii w jednostkach organizacyjnych Gminy Kluczbork Kluczbork

2 Spis treści: 1.Wstęp 2.Cele planu 3.Zapotrzebowanie na ciepło miasta, i gminy - stan aktualny 3.1.Zapotrzebowania na ciepło z systemu ciepłowniczego 3.2.Zapotrzebowanie na ciepło dla ogrzewań indywidualnych 3.3.Termomodernizacja. 3.4.Podsumowanie stanu aktualnego 3.5.Zapotrzebowanie na ciepło - przewidywane zmiany 4. Aktualny stan zuŝycia energii w jednostkach gminnych 4.1. Zakres planowanych inwestycji w ramach termomodernizacji obiektów gminnych Zestawienie planowanych usprawnień w poszczególnych obiektach Zestawienie kosztów realizacji planowanych inwestycji dla poszczególnych obiektów. 5.ZałoŜenia organizacyjne i czas realizacji 6.Proponowane źródła finansowania 7.Wykaz opracowań wykorzystanych przy sporządzaniu planu 2

3 1. Wstęp W roku 2030 Unia Europejska będzie importowała 70% potrzebnej energii Zakładając, Ŝe metody wytwarzania oraz przyzwyczajenia konsumpcyjne nie ulegną zmianie, zaleŝność od państw spoza UE będzie szczególnie wysoka w zakresie dostaw paliw płynnych. Jak wykazał wzrost ceny ropy naftowej w końcu roku 2000, uzaleŝnienie od państw spoza UE spowoduje istotne koszty ekonomiczne, polityczne oraz w zakresie środowiska. Dlatego teŝ Komisja Europejska w listopadzie 2000 roku opublikowała Zieloną Księgę dotyczącą europejskiej strategii dostaw energii. Wykazano, iŝ naleŝy zwiększyć bezpieczeństwo dostaw energii oraz aby sprostać wyzwaniom związanych ze zmianami klimatycznymi, UE musi doprowadzić do zmian struktury podaŝy poprzez skierowanie popytu na krajowe, ekologiczne, przyjazne źródła energii. W zakresie popytu Zielona Księga zawiera zalecenia dogłębnych zmian zwyczajów konsumentów, szczególnie w dziedzinach transportu, budownictwa i sprzętu elektrycznego. Zielona Księga zawiera propozycje strategii intensyfikacji działań UE poprzez instrumenty legislacyjne i pomoc finansową. Komisja Europejska przedstawiła propozycję nowych aktów prawnych zgodnych z tą strategią. Są nimi: - dyrektywa promująca odnawialne źródła energii elektrycznej, - dyrektywa dotycząca biopaliw, - dyrektywa dotycząca efektywności energetycznej budynków. ZałoŜenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku przyjęte przez Radę Ministrów w lutym 2000 roku stanowią dokument rządowy, w którym określone są główne kierunki i zadania polityki energetycznej kraju oraz sposoby ich realizacji. ZałoŜenia uwzględniają zobowiązania międzynarodowe Polski wynikające z następujących dokumentów: 1.Układ Europejski o stowarzyszeniu Polskie ze Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi. 2.Europejska Karta Energetyczna. 3.Konwencja Genewska. 4.Deklaracja Krajów Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ w sprawie racjonalnego gospodarowania odpadami i wprowadzania technologii mało i bezodpadowych. 5.Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu. Polityka energetyczna kraju odpowiada ogólnej strategii społeczno-gospodarczej i jest realizowana tak aby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne kraju rozumiane jako- -bezpieczeństwo dostaw energii, -uzasadnione społecznie ceny energii, -minimalne szkody dla środowiska. W zakresie kosztów energii polityka państwa sprowadza się do tworzenia mechanizmów ekonomicznych i regulacyjnych zapewniających : -stopniowe uszlachetnianie energii finalnej w kierunku zwiększenia udziału paliw ciekłych i gazowych oraz przede wszystkim energii elektrycznej, 3

4 -podwyŝszenie efektywności przedsiębiorstw energetycznych, -racjonalizację zuŝycia energii w gospodarce. W zakresie ochrony środowiska polityka energetyczna kraju sprowadza się do: -zmniejszenia emisji dwutlenku siarki, -redukcji emisji dwutlenku węgla, -rozwiązanie problemu zasolenia wód powierzchniowych spowodowanego przez zrzuty wód kopalnianych, -stworzenie warunków do rozszerzenia moŝliwości wykorzystania odpadów w gospodarce i ich bezpiecznego składowania w wyrobiskach kopalnianych. Zadania Gminy w świetle polityki energetycznej kraju zostały uregulowane w ustawie z dnia 08 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, póz z późn. zm.), która nakłada na gminy obowiązek zabezpieczenia zbiorowych potrzeb ich mieszkańców, między innymi zadania własne gminy obejmują zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną. RównieŜ przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz z późn. zm.) określają zadania własne gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną ciepło i paliwa gazowe naleŝy: -planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, -planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy, -finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg, znajdujących się na terenie gminy, dla których gmina jest zarządcą. 2. Cele planu - znaczna redukcja kosztów eksploatacyjnych, - skuteczne ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, - pozyskanie na potrzeby planu środków zewnętrznych, - promocja Gminy Kluczbork jako gminy przyjaznej środowisku, - edukacja społeczeństwa, - poprawa estetyki budynków. 3 Zapotrzebowanie na ciepło miasta i gminy - stan aktualny MoŜliwe dokładne określenie potrzeb cieplnych oraz sposobu ich pokrycia stanowi podstawę do szczegółowej dalszej analizy. W tym celu wykorzystano informacje posiadane przez Urząd Miejski w Kluczborku oraz Spółkę ECO Opolszczyzny Zakład 4

5 Energetyki Cieplnej Kluczbork. Na terenie gminy Kluczbork występują budynki mieszkalne o łącznej powierzchni ogrzewanej 831,3 tyś. m 2 w tym w mieście - 453,4 tyś. m 2. Na całym obszarze Miasta i Gminy Kluczbork występuje zapotrzebowanie ciepła na pokrycie potrzeb w zakresie ogrzewania, ciepłej wody uŝytkowej (c.w.u.) oraz wentylacji i klimatyzacji. Potrzeby te pokrywane są z: 1. miejskiego systemu ciepłowniczego, 2. kotłowni lokalnych i przemysłowych 3. ogrzewanie indywidualne (węglowe, gazowe oraz olejowe). Przez pojęcie miejski system ciepłowniczy rozumie się: kotłownię centralną wraz z siecią cieplną wysokotemperaturową i węzłami cieplnymi. Kotłownie lokalne - kotłownie zasilające bezpośrednio instalacje c.o., c.w.u., wentylacji dla obiektu/obiektów. Kotłownie przemysłowe - kotłownie będące własnością zakładów pracy. Ogrzewanie indywidualne - kotłownie zasilające dokładnie 1 obiekt (np. domek jednorodzinny) a takŝe paleniska indywidualne, ogrzewania etaŝowe, etc. Przygotowanie ciepłej wody uŝytkowej w znacznej części miasta odbywa się przy pomocy lokalnych piecyków gazowych. Pozostała część potrzeb miasta i gminy w zakresie c.w.u. zostaje pokryta przez miejski system ciepłowniczy, paleniska piecowe, kotły olejowe i róŝnego rodzaju podgrzewacze elektryczne. Ogólne zapotrzebowanie ciepła dla miasta i gminy dla celów c.o., c.w.u., wentylacji oraz klimatyzacji, z uwzględnieniem przemysłu i usług szacuje się na ok. 143 MWt w tym zapotrzebowanie na c.w.u ok. 13 MWt. Ogólne zapotrzebowanie ciepła dla miasta dla ww. celów szacuje się na ok. 90 MWt, w tym zapotrzebowanie na c.w.u ok. 7 MWt i potrzeby przemysłu oraz usług ok. 22,9 MWt. 3.1 Zapotrzebowania na ciepło z systemu ciepłowniczego Obecnie część potrzeb cieplnych miasta wynosząca ok. 38,4 MWt (pokrywające potrzeby c.o.- 35,7 MW, c.w.u. - 2,4 MW, wentylacji i technologii - 0,2 MW) jest pokrywana przez miejski scentralizowany system ciepłowniczy, (zarządzany przez Zakład Energetyki Cieplnej Kluczbork - będący w strukturze organizacyjnej Energetyki Cieplnej Opolszczyzny S.A. w Opolu). Miejski scentralizowany system ciepłowniczy składa się: z kotłowni centralnej o mocy zainstalowanej 46,26 MWt sieci cieplnej wysokich parametrów o łącznej długości ok. 12 km węzłów cieplnych: szt. o łącznej mocy zainstalowanej ok. 49,9 MWt. Ponadto w zarządzie ECO S.A. są równieŝ kotłownie gazowe: kotłownia przy ul. Opolskiej 21 o mocy zainstalowanej 0,037 MWt, 5

6 kotłownia przy ul. Jaronia o mocy zainstalowanej 1,43 MWt, kotłownia przy ul. Kościuszki 7 o mocy zainstalowanej 0,16 MWt, kotłownia przy ul. St. Batorego 6 o mocy zainstalowanej 0,25 MWt, kotłownia przy ul. Ossowskiego 56 o mocy zainstalowanej 0,99 MWt, kotłownia przy ul. Dąbrowskiego 16 o mocy zainstalowanej 0,2 MWt. Obecnie głównym nośnikiem energii na cele grzewcze oraz przemysłowe są paliwa stałe - węgiel i miał. W oparciu o nie jest realizowana produkcja ciepła z systemu ciepłowniczego w mieście Kluczbork (miał) oraz z kotłowni lokalnych o mocy zainstalowanej powyŝej 1 MWt. Natomiast, poza systemem ciepłowniczym, w grupie kotłowni lokalnych o mocy zainstalowanej do 1 MWt daje się zauwaŝyć duŝy udział kotłowni opalanych paliwem gazowym. Do miejskiego systemu ciepłowniczego przyłączone są przede wszystkim: - wielorodzinne budynki mieszkalne: - obiekty uŝyteczności publicznej, -zabudowa mieszkaniowa z rejonu śródmieścia, -odbiorcy indywidualni. Struktura odbiorców energii cieplnej w mieście Kluczbork została zaprezentowana na wykresie poniŝej: Struktura odbiorców ciepła wg zapotrzebowania na co z systemu ciepłowniczego w mieście Kluczbork 3.2. Zapotrzebowanie na ciepło dla ogrzewań indywidualnych Z pozyskanych danych wynika, iŝ większość budynków jednorodzinnych w mieście Kluczbork zasilana jest w ciepło przy wykorzystaniu paliw stałych - węgla i koksu. Tereny wiejskie gminy Kluczbork nie są zaopatrzone w centralny system zaopatrzenia w 6

7 ciepło. PrzewaŜa ogrzewanie piecowe oraz - do zaopatrzenia zabudowy wielorodzinnej, obiektów uŝyteczności publicznej, usługowych oraz zakładów produkcyjnych - małe kotłownie lokalne głównie na paliwo stałe (z wyjątkiem kotłowni gazowej w Bąkowie w Przedszkolu Publicznym). NaleŜy się spodziewać, iŝ budynki obecnie opalane paliwem węglowym w przyszłości będą przechodziły na alternatywny, ekologiczny sposób ogrzewania (głównie gaz i olej). 3.1Termomodernizacja W zdecydowanej większości obiekty mieszkalne, usługowe i przemysłowe wybudowane są w technologiach tradycyjnych w oparciu o stare normy cieplne. Zapotrzebowanie cieplne dla celów ogrzewania charakteryzuje wskaźnik 24 W/m 3, co daje średnie roczne zuŝycie energii cieplnej na jednostkę kubatury na poziomie ok. 47 kwh/m 3 /rok. Obecnie realizacja w oparciu o obowiązujące normy ochrony cieplnej budynków wymaga wskaźnika o wielkości w granicach kwh/m 3 /rok. DuŜa część budynków, szczególnie w rejonie śródmieścia, jest wyposaŝona w instalacje centralnego ogrzewania, które cechuje duŝa pojemność wodna, mały stopień wyposaŝenia w zawory termostatyczne przygrzejnikowe, w zawory regulacyjne, róŝnicy ciśnienia, przepływu wody instalacyjnej. Obowiązujące obecnie normy ochrony cieplnej, silne tendencje w kierunku ograniczania zuŝycia ciepła przez Odbiorców oraz w ogromnej większości rachunek ekonomiczny są podstawą do przeprowadzania prac termorenowacyjnych. Ze względu na brak danych trudno jest oszacować, jaki procent mieszkań zostanie ocieplonych do roku 2010, i jaką stanowić będzie to oszczędność, jeŝeli chodzi o zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło. Na dzień dzisiejszy nie dysponujemy danymi, co do planów termorenowacyjnych Miejskiego Zarządu Obiektów Komunalnych, Spółdzielni ani Wspólnot Mieszkaniowych w Kluczborku. Przy załoŝeniu utrzymania obecnego tempa prac termorenowacyjnych załoŝono, Ŝe do roku 2010 zostanie docieplonych 30% wszystkich zasobów mieszkaniowych zarządzanych przez MZOK, Wspólnoty Mieszkaniowe oraz Spółdzielnie Mieszkaniowe: Przyszłość, Metalowiec i Śląską Spółdzielnię Mieszkaniową a takŝe indywidualnych odbiorców energii - czyli ok. 99 tys.m 2, co spowoduje zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło o ok. 2,4 MWt. Na terenie gminy przewiduje się działania termorenowacyjne obejmujące 15% zabudowań mieszkalnych. Spowoduje to zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło o ok. 1,4 MW. Dzięki rosnącym tendencjom do termorenowacji naleŝy się spodziewać, Ŝe do roku 2010 średnie zuŝycie energii na jednostkę powierzchni spadnie do ok. 150 kwh/m 2 /rok. Prowadzone przez WPEC w latach prooszczędnościowe zadania modernizacyjne (np. zabudowa automatyki pogodowej w węzłach cieplnych, liczników ciepła, wymiana wyeksploatowanych urządzeń na nowe) jak i równieŝ podjęte działania termorenowacyjne ze strony Odbiorców, spowodowały obniŝenie jednostkowego rocznego średniego zuŝycia energii cieplnej na jednostkę powierzchni, co ilustruje poniŝszy wykres: 7

8 Zakres prac termorenowacyjnych przeprowadzanych w Kluczborku: 1. docieplanie ścian zewnętrznych 2. wymiana okien 3 docieplanie stropów. 3.1Podsumowanie stanu aktualnego Na terenie miasta i gminy Kluczbork występują potrzeby cieplne w zakresie ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych, przemysłowych, technologii, wentylacji i podgrzewania c.w.u., które zaspokajane są poprzez spalanie paliw stałych i gazowych, olejowych oraz w niewielkim stopniu z wykorzystaniem energii elektrycznej. Biorąc pod uwagę miasto i gminę Kluczbork ok. 38,4 MWt (27% całkowitego zapotrzebowania na ciepło) pokrywane jest z miejskiego systemu ciepłowniczego, ok. 13 MWt (ok. 9% całkowitego zapotrzebowania na ciepło) pokrywają kotłownie lokalne, natomiast ok. 76 MW (ok. 53 % całkowitego zapotrzebowania na ciepło) zapewniane jest przez ogrzewanie indywidualne oraz kotłownie przemysłowe. Biorąc pod uwagę miasto Kluczbork 38,4 MWt, co stanowi ok. 42% całkowitego zapotrzebowania na ciepło miasta Kluczbork pokrywane jest z systemu ciepłowniczego. Pozostała część potrzeb cieplnych jest zaspokajana przez przemysł z własnych kotłowni - ok.21 MWt oraz przez kotłownie lokalne i ogrzewanie indywidualne - 30,5 MWt. W mieście i gminie Kluczbork w poszczególnych sektorach pokrycie potrzeb cieplnych kształtuje się następująco: Sposób pokrycia potrzeb cieplnych w obiektach uŝyteczności publicznej w mieście i gminie Kluczbork 8

9 Sposób pokrycia potrzeb cieplnych w budownictwie mieszkaniowym w mieście i gminie Kluczbork Miejski system ciepłowniczy powinien być wykorzystywany dla pokrycia nowych potrzeb wynikających głównie z realizacji programu likwidacji niskiej emisji /przyłączeń budynków juŝ istniejących, budowy nowych osiedli mieszkaniowych, itp/. Jest on dobrą alternatywą z punktu widzenia wymogów ochrony środowiska dla zastępowania zarówno indywidualnych węglowych źródeł ciepła, jak i pieców węglowych, czy teŝ lokalnych kotłowni opalanych węglem. Jedynie w przypadkach technicznie i ekonomicznie uzasadnionych (duŝa odległość od miejskiego systemu ciepłowniczego) naleŝy rozwaŝać budowanie kotłowni gazowych (olejowych) Zapotrzebowanie na ciepło - przewidywane zmiany Określenie zapotrzebowania na ciepło do roku 2010 jest bardzo trudne i wymaga znajomości specyfiki miasta, jego charakteru oraz moŝliwości rozwojowych. Dla określenia potrzeb w sektorze produkcyjnym przeprowadzono szczegółową ankietyzację głównych odbiorców ciepła, natomiast dla określenia przyszłych terenów pod 9

10 zabudowę wykorzystano informacje posiadane przez Urząd Miejski w Kluczborku. Biorąc pod uwagę z jednej strony wzrost zapotrzebowania na energię cieplną spowodowany planowanym rozwojem miasta, a z drugiej zaś działania prowadzące do ograniczania zuŝycia ciepła (zarówno po stronie Dostawcy, jak i Odbiorcy) szacuje się, Ŝe istniejący system ciepłowniczy w perspektywie do roku 2010 nie będzie wymagał zwiększenia mocy cieplnej w źródle (kotłownia centralna). W ostatnich latach, podczas sezonów grzewczych obciąŝenie istniejącej ciepłowni centralnej wynosiło ponad 83 % jej wydajności tj. ok. 38,4 MWt, a jej moŝliwości produkcyjne nie były w pełni wykorzystane. Z uwagi na duŝe rezerwy mocy Zakład Energetyki Cieplnej Kluczbork powinien poszukiwać nowych odbiorców. Istniejąca ciepłownia posiada terenową moŝliwość rozbudowy do ewentualnych przyszłych, większych potrzeb cieplnych, natomiast sieć cieplna umoŝliwia swobodne podłączenie następnych odbiorców. RozwaŜa się kwestię podłączenia do miejskiego systemu ciepłowniczego budynków wielorodzinnych znajdujących się w centrum miasta. DuŜa ilość małych źródeł ciepła na paliwo stałe, mało wydajnych i nisko sprawnych jest przyczyną szczególnie w okresie zimowym, zwiększenia niskiej emisji do powietrza atmosferycznego. Z tego powodu zarówno na terenie miasta Kluczbork jak i na terenach gminy poŝądana jest realizacja źródeł ciepła dla większych zgrupowań obiektów, szczególnie we wsiach: Bąków, Bogacica, Borkowice, Krzywizna, Kujakowice Górne, Kuniów oraz Łowkowice. Rozwój ciepłownictwa na terenie miasta i gminy Kluczbork powinien zmierzać do dociąŝania istniejącego systemu ciepłowniczego, a takŝe wprowadzenia alternatywnych źródeł energii cieplnej. Fakt ten łączyć się będzie z likwidacją lokalnych kotłowni węglowych, włączaniem obiektów w istniejący system ciepłowniczy lub zamianą paliwa na gaz lub olej, bądź teŝ małe układy skojarzone. Realizacja prognozowanych przyłączeń zwiększy o ponad 5 MWt zapotrzebowanie cieplne pokrywane przez miejski system ciepłowniczy. Zapotrzebowanie to moŝe ulec zmniejszeniu poprzez działania termorenowacyjne. Na podstawie analiz potrzeb mieszkaniowych szacuje się, Ŝe do końca 2010 roku powinno zostać wybudowanych i oddanych do uŝytku 200 nowych mieszkań w mieście i 70 na terenie gminy (przy średnim metraŝu mieszkania w zabudowie jednorodzinnej m 2 ). Atrakcyjne dla budownictwa będą wsie Bogacica, Bąków, Kuniów, Ligota Zamecka, Krasków, Ligota Dolna, i Gotartów. pełniące funkcję mieszkaniową. Brak przemysłu na terenach wiejskich spowoduje rozwój budownictwa jednorodzinnego, w formach ekstensywnych. Dla ww. terenów z powodu braku racjonalnych ram czasowych określających wypełnienie danych rejonów poprzestano na określeniu maksymalnych potrzeb energetycznych bez podania sposobu ich pokrycia. Wybór nośnika energii powinien wynikać z analizy ekonomiczno - technicznej konkretnej inwestycji oraz działań marketingowych poszczególnych przedsiębiorstw energetycznych. Wzrost zapotrzebowania na energię cieplną wynikły z rozwoju struktury mieszkaniowej i przemysłowej wynosić będzie do roku 2010 o ok. 22,5 MWt, w tym: ok. 21,5 MWt dla miasta Kluczbork, w tym pod rozwój usług i przemysłu w Kluczborskiej Strefie Rozwoju ok. 19 MWt 10

11 ok. 1 MWt dla terenów wiejskich gminy Kluczbork. W mieście Kluczbork część wyŝej omówionego zapotrzebowania moŝe zostać pokryta poprzez przyłączenie obiektów do sieci ciepłowniczej (ok. 7,5 MW, w tym na obszarach rozwojowych oznaczonych jako MN, MW1-2,5 MW). Ten sposób realizacji powinien być preferowany przede wszystkim ze względów ekologicznych oraz ze względu na juŝ istniejącą i sprawną infrastrukturę ciepłowniczą. Istniejące na dzień dzisiejszy zakłady produkcyjne zlokalizowane na terenie miasta i gminy Kluczbork, zgodnie z przeprowadzoną ankietyzacją nie przewidują do roku 2010 wzrostu zapotrzebowania na ciepło. Ze względu na to, iŝ niemoŝliwe jest oszacowanie dokładnych danych co do tempa rozwoju i lokalizacji nowych obiektów przemysłowych, moŝna podać jedynie potrzeby energetyczne obszarów bez wskazania nośnika energii. ZaleŜeć to będzie w głównej mierze od moŝliwości rozwojowych przedsiębiorstw i ich kondycji ekonomicznej. Na terenach wiejskich gminy nie planuje się rozwoju przemysłu i usług. Podsumowując - w porównaniu z dniem dzisiejszym szacuje się zapotrzebowanie na energię cieplną w mieście Kluczbork w roku 2010 będzie większe o ok. 20 MWt (w tym potrzeby rozw. przemysłu ok. 19 MWt), natomiast na terenach wiejskich zmniejszy się o ok. 0,4 MWt wskutek działań termorenowacyjnych. Część zapotrzebowania na ciepło na terenie miasta moŝe być pokryta przez podłączenie do systemu ciepłowniczego. Część zapotrzebowania na ciepło na terenie miasta moŝe być pokryta przez podłączenie do systemu ciepłowniczego. Warunkiem granicznym jeŝeli chodzi o efektywność ekonomiczną przyłączenia odbiorcy do systemu ciepłowniczego jest odległość obiektów od sieci cieplnej. Odległość ta zaleŝy od wielkości zapotrzebowania na ciepło obiektu. Przykładowo obiekt o potrzebach cieplnych w granicach 20 kw, a znajdujący się do 25 m od sieci cieplnej, powinien być do niej przyłączony. Odległość ta rośnie w miarę wzrostu potrzeb cieplnych rozpatrywanego budynku. Stąd teŝ inne przypadki naleŝy rozpatrywać indywidualnie. Zapotrzebowanie na energię cieplną na terenach znajdujących się poza terenem miasta, lub na terenach znacznie oddalonych od sieci cieplnej moŝe być pokryte przez kotłownie lokalne - na terenach zgazyfikowanych - przez kotłownie gazowe, natomiast na terenach gdzie nie występuje sieć gazowa - przez kotłownie olejowe. 4. Aktualny stan zuŝycia energii w jednostkach gminnych. ObniŜenie energochłonności istniejących budynków czyli tzw. termomodernizacja stają się wobec stale rosnących cen energii, w wielu przypadkach koniecznością. Termomodernizacja nie powinna ograniczać się tylko do ocieplenia ścian czy wymiany okien, choć te właśnie działania mają najczęściej miejsce. Dobrze przeprowadzona 11

12 termomodernizacja powinna obejmować wszystkie kategorie strat cieplnych budynków jeśli to moŝliwe. Wraz z termomodernizacja po analizie naleŝy przeprowadzać modernizację źródła ciepła i ciepłej wody uŝytkowej wraz z modernizacją instalacji. Efektem tych zabiegów jest obniŝenie mocy zainstalowanych źródeł energii lub mocy zamówionej Z uwagi na to, iŝ większość budynków będących własnością Gminy Kluczbork została wybudowana przed rokiem 1945, konieczne staje się przeprowadzenie zabiegów termomodernizacyjnych, gdyŝ budynki te nie spełniają wymagań aktualnie obowiązującego prawa. Tabela nr 1. przedstawia kształtowanie się wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na ciepło dla budynków gminnych w porównaniu z wymogami prawa budowlanego i energooszczędnymi budynkami w Polsce. Aktualne wymagania Normowy wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło Eo[kWh/m2-rok] bez uwzględniania sprawności systemu grzewczego Aktualne polskie wymagania Prawa Budowlanego Energooszczędne budynki w Polsce Audytowane budynki jednostek gminy Wskaźnik przed termomodernizacją Wskaźnik po termomodernizacji Budynek KDK Budynek śłobka Miejskiego 392,62 249,8 Budynek Szkoły Podstawowej Nr 2 259,44 77,33 Budynek Przedszkola Nr 8 472, Budynek OPS O zaawansowaniu prac termomodernizacyjnych decydują nie tylko wartości energetyczne budynku, tzw. wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło, który określa ilość ciepła w kwh potrzebną do ogrzania 1m 2 powierzchni uŝytkowej budynku, ale równieŝ bierze się pod uwagę stan techniczny istniejącego budynku. Istotnym elementem obniŝającym koszty pozyskania ciepła oraz ciepłej wody uŝytkowej jest modernizacja źródeł ciepła oraz instalacji cieplnej. W przypadku budynków naleŝących do Gminy (pozostających w zarządzaniu jednostek Gminy) naleŝy we wszystkich obiektach przeprowadzić prace modernizacyjne instalacji cieplnej oraz w niektórych obiektach wymienić źródła ciepła. Wymiana źródeł ciepła wiąŝe się z decyzją jaki wybrać nośnik energii. Odpowiedź jest prosta - ekologiczny i tani oraz moŝliwy do zastosowania w danym obiekcie. Tabela 2. przedstawia aktualne ceny (2004/2005 ) wybranych nośników energii. 12

13 1. Węgiel kamienny (ceny podano bez 22% podatku VAT) Paliwo Wartość opałowa Ceny 1 tony [MJ/kg] [zł/mg] Węgiel - miał Węgiel - kostka Koks Olej opałowy (ceny podano bez 22% podatku VAT) Paliwo Wartość opałowa Cena 1 tony [MJ/kg] [zł/mg] Olej opałowy Ekoterm 42, Olej cięŝki 41, Biomasa (ceny podano bez 7% podatku VAT dla drewna i 3% dla słomy) Paliwo Wartość opałowa Cena 1 tony Drewno pocięte (wilgotność 40%) Zrębki (wilgotność 1 5%) Odpady drzewne (wilgotność 40%) Rośliny energetyczne (wilgotność 20%) Słoma (wilgotność 15-20%) [MJ/kg] [zł/mg] Drewno i odpady drzewne , , Słoma 14, Paliwa gazowe - gaz płynny LPG (propan) 13

14 Paliwo Wartość opałowa Cena 1 tony [MJ/kg] [zł/mg] LPG (propan) 46, Zakres planowanych inwestycji w ramach termomodernizacji obiektów gminnych. Obecnie Gmina Kluczbork ma przygotowaną wstępną dokumentację w postaci audytów energetycznych dla: 1.budynku Kluczborskiego Domu Kultury w Kluczborku, ul. Mickiewicza 5, 2.budynku śłobka Miejskiego w Kluczborku ul. Waryńskiego 26, 3.budynku Szkoły Podstawowej Nr 2 w Kluczborku, ul. Wolności 17, 4.budynku Przedszkola Publicznego Nr 8 w Kluczborku, ul. Ossowskiego 3, 5.budynku Ośrodka Pomocy Społecznej w Kluczborku, ul. Zamkowa 6. W trakcie przygotowania jest dokumentacja dla: 1. budynku Pawilonu Sportowego OSiR w Kluczborku. Sposób racjonalizacji zuŝycia energii zaproponowany w tych opracowaniach wybiera wariant optymalny dla danego obiektu. Szczegółowym kryterium jest SPBT czyli prosty okres zwrotu nakładów inwestycyjnych, który ma wpływ na kolejność wykonania inwestycji Tabela 3. Przedstawia zestawienie róŝnych usprawnień termomodernizacyjnych wpływających na zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych. Lp. Rodzaj i zakres usprawnienia termomodernizacyjnego Prosty okres zwrotu nakładów SPBT 1 Usprawnienia w układzie ciepłej wody uŝytkowej 0,5-2 2 Docieplenie stropodachu wentylowanego Uszczelnienie okien + nawiewniki

15 4 Docieplenie stropodachu pełnego Docieplenie stropu nad piwnicą nieogrzewaną Docieplenie ścian szczytowych Docieplenie ścian osłonowych Wymiana okien w pomieszczeniach mieszkalnych Wymiana okien na klatkach schodowych Działania inwestycyjne, które zaplanowano w mniejszym planie uzupełnione powinny być działaniami o charakterze edukacyjnym o szczególnym nasileniu w placówkach oświatowych, w których przeprowadzona będzie termomodernizacja. Te bezinwestycyjne działania poparte przykładem posiadają ogromny potencjał edukacyjny przenoszony poza placówkę oświatową. 3.1Zestawienie planowanych usprawnień w poszczególnych obiektach Budynek Kluczborskiego Domu Kultury w Kluczborku, ul. Mickiewicza 5 1 Wykaz rodzajów usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych wybranych na podstawie oceny stanu technicznego. Rodzaj usprawnień lub przedsięwzięć Docieplenie ścian Sposób realizacji Docieplenie zrealizować styropianem metodą lekką, mokrą z wyprawą z tynku akrylowego. Przy dociepleniu naleŝy uwzględnić wymianę obróbek blacharskich oraz rynien i rur spustowych 15

16 Rodzaj usprawnień lub przedsięwzięć Sposób realizacji Ocieplenie połaci dachu budynku głównego. Połać dachu docieplić wełną mineralną wyłoŝoną pomiędzy belkami więźby dachowej, zabezpieczyć folią oraz płytami kartonowe gipsowymi. Renowacja wiązała się będzie z wymianą części krokwi, z uwagi na zły stan techniczny w niektórych miejscach, sugeruje się konieczność gruntownej renowacji poszycia dachu. Przy dociepleniu dachu nad uŝytkową częścią poddasza (IV kondygnacji) oraz budynku będącego w podwórzu konieczne będzie zdemontowanie wewnętrznej części sufitu oraz odtworzenie jego połaci elementami podwieszanymi. Stare okna, szczególnie krosnowe i z szybą pojedynczą naleŝy wymienić na nowe PCV Wymiana okien na nowe PCV Wymiana i doposaŝenie instalacji wewnętrznej NaleŜy zaprojektować instalację dwururową z rur miedzianych zaizolowanych otuliną cieplną oraz montaŝ grzejników płytowych typu C i V wyposaŝonych w zawory p rŝy grzejnikowe z głowica termostatyczną w zestawie z blokadą ustawienia temperatury. Odpowietrzenie instalacji zaprojektowano jako indywidualne za pomocą odpowietrzników przygrzejnikowych i samoczynnych odpowietrzników mosięŝnych na końcówkach pionów zasilających. RozwaŜyć moŝliwość zabudowy kotłowni gazowej na gaz ziemny i propan - butan, olejowej oraz węglowej ekologicznej na ekogroszek oraz instalacji solarnych na cele podgrzania ciepłej wody uŝytkowej. Modernizacja kotłowni 16

17 2. Zestawienie optymalnych usprawnień w kolejności rosnącej wartości SPBT Lp Rodzaj i zakres usprawnienia modernizacyjnego SPBT 1 Docieplenie ściany łącznika od strony patio 3,5 2 Docieplenie ściany łącznika od strony patio 4,1 3 Docieplenie stropu czwartej kondygnacji 5,4 (poddasza uŝytkowego) 4 Docieplenie stropu trzeciej kondygnacji 6,0 5 Docieplenie ścian budynku 6,4 6 Wymiana okien na nowe PCV 30,2 3 Opis techniczny optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego przewidzianego do realizacji. Wybrany wariant przewiduje ocieplenie ścian budynku styropianem grubości 15 cm,metoda lekka suchą z wyprawą z tynku akrylowego oraz w kolorystyce zgodnej ze zdefiniowanymi w projekcie zabudowy rejonu barwami. Jednocześnie naleŝy przeprowadzić wymianą okien na nowe PCV lub drewniane. Ocieplenie stropów ostatniej kondygnacji w budynku głównym wykonać wełna mineralną grubości 20 cm, układaną pomiędzy belkami więźby dachowej oraz zabezpieczone folią paro przepuszczalną. Stropodachy budynku oficyny i uŝytkowej części poddasza zaizolować równieŝ wełną mineralną grubości 20 cm, po uprzednim zdemontowaniu sufitów. W koszt inwestycji wliczono montaŝ nowych sufitów podwieszanych. Modernizacja wewnętrznej instalacji grzewczej obejmuje całkowitą wymianę instalacji (z wyjątkiem sali widowiskowej) zabudowie nowych grzejników oraz doposaŝeniu ich w zawory termostatyczne. Dodatkowo zamontować naleŝy zawory regulacyjne w pionach i poszczególnych sekcjach (oddzielnie budynek główny oraz łączniki i oficyna). 17

18 Budynek śłobka Miejskiego w Kluczborku ul. Waryńskiego Wykaz rodzajów usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych wybranych na podstawie oceny stanu technicznego Rodzaj usprawnień lub przedsięwzięć Sposób realizacji Docieplenie ścian Docieplenie ścian naleŝy wykonać technologią lekką mokrą, z płyt styropianowych o grubości wynikającej z obliczeń audytorskich i wyprawie z tynku akrylowego. Przy dociepleniu naleŝy uwzględnić wymianę obróbek blacharskich oraz rynien i rur spustowych Docieplenie stropodachu Stropodach naleŝy docieplić poprzez wdmuchanie w słabowentylowaną warstwę powietrzną granulatu z wełny mineralnej. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na wykończenia dotychczasowych kratek wentylacyjnych. Zakłada się wymianę okien na okna PCV jednokomorowe z szybą U = 1,1 Wymiana starych okien Wymiana drzwi, zamurowanie zbędnych części przeszklonych wiatrołapu. Zły stan techniczny drzwi wejściowych uniemoŝliwia prawidłowe funkcjonowanie wiatrołapu. Ze względu na duŝe powierzchnie przeszklone zakłada się zamurowanie części z moŝliwością wykorzystania wiatrołapu jako pomieszczenia na wózki. 2 Zestawienie optymalnych usprawnień w kolejności rosnącej wartości SPBT. Lp Rodzaj i zakres usprawnienia modernizacyjnego SPBT 1 Docieplenie stropodachu przedszkola 2,10 2 Docieplenie ścian budynku styropianem o grubości 15 cm 7,23 3 Zastąpienie części powierzchni przeszklonych murem, wiatrołap 10,48 18

19 4 Wymiana okien na nowe PCV 18,23 3 Opis techniczny optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego przewidzianego do realizacji Wszelkie prace związane z realizacją zaproponowanych rozwiązań termomodernizacyjnych naleŝy przeprowadzić po uprzednim wykonaniu projektu budowlanego oraz kompletnym uzgodnieniu prac. Zakres prac w zasadzie uniemoŝliwia funkcjonowanie przedszkola w związku z powyŝszym ich realizacja musi być zaplanowana dokładnie aby zmieścić się w miesięcznym terminie letniej przerwy wakacyjnej. Wraz z doposaŝeniem wewnętrznej instalacji cieplnej naleŝy przeprowadzić regulację i płukanie oraz drobne prace konserwatorskie. Zły stan techniczny instalacji oraz róŝnorodność zainstalowanych grzejników znacznie utrudni przeprowadzenie regulacji. NaleŜy zwrócić szczególną uwagę aby rodzaj (podział) nowych okien odpowiadał obowiązującym obecnie normom zalecanym przez sanepid dla tego typu obiektów. Rodzaj zaproponowanego docieplenia stropodachu wynika przede wszystkim z szybkiego zwrotu nakładów z oszczędności w cieple. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na wykończenia dotychczasowych kratek wentylacyjnych. W celu uzyskania oczekiwanych oszczędności juŝ w pierwszym roku pracy zmodernizowanej instalacji, zaleca się przeprowadzenie akcji informacyjnej wśród osób dopowiedzianych za eksploatację instalacji. W obszarze ograniczenia strat przez przegrody, docieplenie ścian przedszkola naleŝy wykonać technologią lekką mokrą, z płyt styropianowych o grubości 15 cm i wyprawie z tynku akrylowego. Przy dociepleniu naleŝy uwzględnić wymianę obróbek blacharskich oraz rynien i rur spustowych Budynek Szkoły Podstawowej Nr 2 w Kluczborku, ul. Wolności Wykaz rodzajów usprawnień i przedsięwzięć termomodernizacyjnych wybranych na podstawie oceny stanu technicznego. Rodzaj usprawnień lub przedsięwzięć Sposób realizacji 19

20 Rodzaj usprawnień lub przedsięwzięć Sposób realizacji Docieplenie ścian Docieplenie ścian nowej części szkoły podstawowej naleŝy wykonać technologią lekką mokrą, z płyt styropianowych i wyprawie z tynku akrylowego. Przy dociepleniu naleŝy uwzględnić obróbki blacharskie oraz wymianę rynien i rur spustowych. Z uwagi na ochronę konserwatorską część ścian naleŝy odtworzyć podobnie jak oryginalną. W tym celu istnieje konieczność wykończenia części docieplenia wykładka klinkierową. Ocieplenie stropu dachu starej części szkoły Powierzchnię stropu starej części szkoły naleŝy ocieplić poprzez ułoŝenie na poddaszu warstwy wełny mineralnej i osłonięcie powierzchni płytami wiórowymi OSB na legarach drewnianych. Jednocześnie naleŝy docieplić styropianem mieszkanie zaadoptowane z części strychu. Stropodach naleŝy docieplić poprzez wypełnienie słabo wentylowanej warstwy powietrznej granulatem z wełny mineralnej. Docieplenie stropodachu nowej części szkoły i małej sali gimnastycznej Docieplenie stropodachu sali gimnastycznej Docieplenie naleŝy zrealizować poprzez wyłoŝenie na nowym suficie podwieszanym wełny mineralnej luzem o grubości wynikającej z obliczeń audytorskich. Zakłada się wymianę okien na okna PCV jednokomorowe z szybą zespoloną Wymiana okien Zastąpienie części powierzchni przeszklonych - ścianami Ze względu na duŝe powierzchnie przeszklone w sali gimnastycznej zakłada się podmurowanie części powierzchni okien. 20