Rada Unii Europejskiej Bruksela, 7 lipca 2016 r. (OR. en)

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 7 lipca 2016 r. (OR. en) 11007/16 ADD 1 ENV 482 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 6 lipca 2016 r. Do: Sekretariat Generalny Rady Nr dok. Kom.: D044470/03 - Annex 1 Dotyczy: ZAŁĄCZNIK do dokumentu referencyjnego dotyczącego najlepszych praktyk środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora budowlanego na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie eko i audytu we Wspólnocie (EMAS) Delegacje otrzymują w załączeniu dokument D044470/03 - Annex 1. Zał.: D044470/03 - Annex /16 ADD 1 mm DG E 1A PL

2 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia XXX r. D044470/03 [ ](2015) XXX draft ANNEX 1 ZAŁĄCZNIK Dokument referencyjny dotyczący najlepszych praktyk środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora budowlanego na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie eko i audytu we Wspólnocie (EMAS) PL PL

3 ZAŁĄCZNIK Dokument referencyjny dotyczący najlepszych praktyk środowiskowego, sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości dla sektora budowlanego na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie eko i audytu we Wspólnocie (EMAS) SPIS TREŚCI ZAŁĄCZNIK Wprowadzenie Zakres Najlepsze praktyki środowiskowego, sektorowe wskaźniki efektywności środowiskowej i kryteria doskonałości dla sektora budynków i budownictwa Projekt budowlany Zintegrowane rozwiązania w zakresie energooszczędnego projektowania budynków Poprawa charakterystyki energetycznej przegród zewnętrznych Poprawa charakterystyki energetycznej ścian Poprawa efektywności środowiskowej dachów Najlepsze możliwości w zakresie oszklenia Projekt i modernizacja systemu ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji (HVAC) Najbardziej wydajne oświetlenie Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Przyjazne dla środowiska systemy odprowadzania wody Armatury wodociągowe oszczędzające wodę Systemy recyklingu wody niezdatnej do picia Zapobieganie wytwarzaniu odpadów podczas budowy dzięki odpowiedniemu projektowi Projektowanie rozbiórki Zielone zamówienia publiczne na roboty budowlane Wyroby budowlane Wybór wyrobów budowlanych, elementów budynku i materiałów budowlanych przyjaznych dla środowiska PL 2 PL

4 Ponowne wykorzystanie wyrobów budowlanych, elementów budynku i materiałów budowlanych przyjaznych dla środowiska Wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu Budowa i renowacja Poprawa efektywności środowiskowej poprzez lepsze zarządzanie: określenie planów środowiskiem i specjalnych potrzeb systemów środowiskowego Monitorowanie efektywności środowiskowej obiektów Zapobieganie powstawaniu odpadów i gospodarowanie odpadami na placu budowy Zwiększenie efektywności wykorzystywania materiałów Zarządzanie odprowadzaniem wody i kontrola erozji na placu budowy Zapobieganie pyleniu i kontrola pylenia Zarządzanie zakłóceniami Zwiększanie efektywności energetycznej i ograniczanie zanieczyszczeń z silników Eksploatacja i konserwacja budynków Systemy budynkami Optymalizacja monitorowania zużycia wody, konserwacji systemów wodnych i nimi Przyjazne dla środowiska praktyki z zakresu sprzątania Wycofanie budynku z eksploatacji Stosowanie hierarchii postępowania z odpadami w odniesieniu do budynków wycofanych z eksploatacji Wybór przyjaznych dla środowiska technik rozbiórki/burzenia Sortowanie i przetwarzanie odpadów pochodzących z budowy i burzenia/rozbiórki ZALECANE KLUCZOWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ DLA POSZCZEGÓLNYCH SEKTORÓW PL 3 PL

5 1. WPROWADZENIE Niniejszy sektorowy dokument referencyjny opiera się na szczegółowym sprawozdaniu naukowym i politycznym 1 ( Sprawozdanie z najlepszych praktyk ) sporządzonym przez Instytut Perspektywicznych Studiów Technologicznych (IPTS), który jest jednym z siedmiu instytutów Wspólnego Centrum Badawczego (JRC) Komisji Europejskiej. Właściwe ramy prawne System eko i audytu we Wspólnocie (EMAS) wprowadzono w 1993 r. rozporządzeniem Rady (EWG) nr 1836/93 2 w celu umożliwienia dobrowolnego udziału organizacji w tym systemie. Następnie system EMAS poddano dwóm dużym rewizjom wprowadzonym na podstawie: rozporządzenia (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady 3 ; rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009. Istotnym nowym elementem ostatniej rewizji, która weszła w życie dnia 11 stycznia 2010 r., jest art. 46 dotyczący opracowania sektorowych dokumentów referencyjnych. W sektorowych dokumentach referencyjnych należy uwzględnić: najlepsze praktyki środowiskowego, wskaźniki efektywności środowiskowej dla poszczególnych sektorów oraz w stosownych przypadkach kryteria doskonałości i systemy oceny poziomu efektów działalności środowiskowej. Jak rozumieć i stosować niniejszy dokument System eko i audytu we Wspólnocie (EMAS) zakłada dobrowolny udział organizacji zaangażowanych w ciągłą poprawę stanu środowiska. W ramach tego systemu niniejszy sektorowy dokument referencyjny zawiera wytyczne sektorowe właściwe dla sektora budowlanego oraz wskazuje różne możliwości poprawy sytuacji, a także najlepsze praktyki. Dokument ten został sporządzony przez Komisję Europejską z wykorzystaniem opinii zainteresowanych stron. Techniczna grupa robocza złożona z ekspertów i zainteresowanych stron z sektora pod przewodnictwem JRC omówiła i ostatecznie uzgodniła najlepsze praktyki środowiskowego, sektorowe wskaźniki efektywności środowiskowej oraz kryteria doskonałości opisane w niniejszym dokumencie; w szczególności wspomniane Sprawozdanie naukowe i polityczne jest publicznie dostępne na stronach internetowych JRC-IPTS pod adresem: Wnioski dotyczące najlepszych praktyk środowiskowego i ich stosowania oraz szczegółowych wskaźników efektywności środowiskowej i kryteriów doskonałości określonych w niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym opierają się na ustaleniach udokumentowanych w sprawozdaniu naukowym i politycznym. W sprawozdaniu tym można znaleźć wszystkie podstawowe informacje i szczegóły techniczne. Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1836/93 z dnia 29 czerwca 1993 r. dopuszczające dobrowolny udział spółek sektora przemysłowego w systemie środowiskiem i audytu środowiskowego we Wspólnocie (Dz.U. L 168 z , s. 1). Rozporządzenie (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji w systemie eko i audytu we Wspólnocie (EMAS) (Dz.U. L 114 z , s. 1). PL 4 PL

6 kryteria zostały uznane za reprezentatywne dla poziomów efektywności środowiskowej, które osiągnęły organizacje mające najlepszą efektywność w danym sektorze. Celem sektorowego dokumentu referencyjnego jest zapewnienie pomocy i wsparcia wszystkim organizacjom, które zamierzają poprawić swoją efektywność środowiskową, polegających na dostarczeniu im pomysłów i inspiracji oraz praktycznych i technicznych wytycznych. Sektorowy dokument referencyjny skierowany jest w pierwszym rzędzie do organizacji już zarejestrowanych w EMAS; po drugie do organizacji, które rozważają rejestrację w EMAS w przyszłości; po trzecie do wszystkich organizacji, które chcą dowiedzieć się więcej o najlepszych praktykach środowiskowego, aby poprawić swoją efektywność środowiskową. Celem tego dokumentu jest więc wspieranie wszystkich organizacji w sektorze budowlanym w szczególnym uwzględnieniu stosownych bezpośrednich i pośrednich aspektów środowiskowych, a także w poszukiwaniu informacji na temat najlepszych praktyk, jak również właściwych sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej służących do pomiaru efektów efektywności środowiskowej oraz na temat sektorowych kryteriów doskonałości. W jaki sposób organizacje zarejestrowane w EMAS powinny uwzględniać sektorowe dokumenty referencyjne? Na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1221/2009 organizacje zarejestrowane w EMAS muszą uwzględniać sektorowe dokumenty referencyjne na dwóch różnych poziomach: 1) podczas opracowywania i wdrażania ich systemu środowiskowego w świetle wyników przeglądu środowiskowego (art. 4 ust. 1 lit. b)). Organizacje powinny wykorzystywać odpowiednie elementy sektorowego dokumentu referencyjnego przy określaniu i weryfikacji celów i zadań środowiskowych zgodnie z odpowiednimi aspektami środowiskowymi określonymi w przeglądzie środowiskowym i polityce w dziedzinie ochrony środowiska, a także podejmując decyzje w sprawie działań, które należy podjąć w celu poprawy efektywności środowiskowej; 2) podczas przygotowywania deklaracji środowiskowych (art. 4. ust. 1 lit. d) oraz art. 4 ust. 4). (a) Przy wyborze wskaźników 4 służących do sprawozdawczości dotyczącej efektywności środowiskowej organizacje powinny uwzględnić odpowiednie sektorowe wskaźniki efektywności środowiskowej określone w sektorowych dokumentach referencyjnych. 4 Przy wyborze zestawu wskaźników na potrzeby sprawozdawczości organizacje powinny uwzględniać wskaźniki zaproponowane w odpowiednich sektorowych dokumentach referencyjnych oraz ich stosowność dla znaczących aspektów środowiskowych określonych przez daną organizację w jej przeglądzie środowiskowym. Wskaźniki powinny być uwzględniane jedynie w przypadku, gdy Zgodnie z sekcją B lit. e) w załączniku IV do rozporządzenia w sprawie EMAS deklaracja środowiskowa zawiera: streszczenie dostępnych danych dotyczących efektów działalności środowiskowej organizacji w porównaniu z jej celami i zadaniami środowiskowymi, w odniesieniu do znaczącego wpływu organizacji na środowisko. Sprawozdawczość obejmuje główne wskaźniki i inne istniejące wskaźniki efektywności środowiskowej określone w sekcji C. Sekcja C w załączniku IV stanowi: każda organizacja składa co roku raport na temat efektów swojej działalności środowiskowej, odnosząc się do bardziej szczegółowych aspektów środowiskowych określonych w jej deklaracji środowiskowej oraz uwzględnia sektorowe dokumenty referencyjne, o których mowa w art. 46, jeśli są dostępne. PL 5 PL

7 (b) są one istotne dla tych aspektów środowiskowych, które oceniono w przeglądzie środowiskowym jako najbardziej znaczące. W deklaracji środowiskowej organizacje powinny określać, w jaki sposób uwzględnione zostały stosowne najlepsze praktyki środowiskowego oraz, jeżeli są dostępne, kryteria doskonałości. Należy opisać, w jaki sposób stosowne najlepsze praktyki środowiskowego oraz kryteria doskonałości (które wskazują poziom efektywności środowiskowej podmiotów osiągających najlepsze wyniki) zostały zastosowane w celu określenia środków i działań oraz ewentualnie ustalenia priorytetów w celu (dalszej) poprawy efektywności środowiskowej organizacji. Wdrożenie najlepszych praktyk środowiskowego lub spełnienie zidentyfikowanych kryteriów doskonałości nie jest obowiązkowe, ponieważ, z uwagi na dobrowolny charakter EMAS, ocenę wykonalności kryteriów doskonałości oraz wdrożenia najlepszych praktyk pod względem kosztów i korzyści pozostawia się samym organizacjom. Podobnie jak w przypadku wskaźników efektywności środowiskowej, adekwatność i możliwość zastosowania najlepszych praktyk środowiskowego oraz kryteriów doskonałości powinny zostać ocenione przez organizację stosownie do znaczących aspektów środowiskowych określonych przez organizację w jej przeglądzie środowiskowym, a także aspektów technicznych i finansowych. Elementy sektorowych dokumentów referencyjnych (wskaźniki, najlepsze praktyki środowiskowego lub kryteria doskonałości) uznane za nieadekwatne w odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowych określonych przez organizację w jej przeglądzie środowiskowym nie powinny być ujęte w sprawozdaniu ani opisane w deklaracji środowiskowej. Uczestnictwo w EMAS jest procesem ciągłym. Za każdym razem, gdy organizacja planuje poprawić swoją efektywność środowiskową (i dokonuje przeglądu swojej efektywności środowiskowej), odwołuje się do sektorowego dokumentu referencyjnego w odniesieniu do poszczególnych zagadnień, czerpiąc z niego inspirację co do problemów, które należy rozwiązać w następnej kolejności w ramach działania etapowego. Weryfikatorzy środowiskowi EMAS sprawdzają, czy i w jaki sposób organizacja uwzględniła sektorowy dokument referencyjny przy przygotowaniu swojej deklaracji środowiskowej (art. 18 ust. 5 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 1221/2009). W ramach kontroli akredytowani weryfikatorzy środowiskowi będą wymagali od organizacji wykazania, w jaki sposób wybrano w świetle przeglądu środowiskowego i uwzględniono stosowne elementy sektorowych dokumentów referencyjnych. Nie sprawdzają oni zgodności z opisanymi kryteriami doskonałości, lecz weryfikują dowody dotyczące sposobu stosowania sektorowego dokumentu referencyjnego jako przewodnika w celu identyfikacji wskaźników i właściwych dobrowolnych środków, które organizacja może wdrożyć, aby poprawić swoją efektywność środowiskową. Ze względu na dobrowolny charakter EMAS i sektorowych dokumentów referencyjnych nie należy nakładać zbytnich obciążeń na organizacje, które przedstawiają takie dowody. W szczególności weryfikatorzy nie powinni wymagać oddzielnego uzasadnienia dla każdej z najlepszych praktyk, każdego z sektorowych wskaźników efektywności środowiskowej oraz kryteriów doskonałości określonych w sektorowym dokumencie referencyjnym i nieuznanych za stosowne przez daną organizację w świetle jej przeglądu środowiskowego. Niemniej PL 6 PL

8 jednak mogą oni proponować organizacji uwzględnienie w przyszłości dodatkowych stosownych elementów w dowód swojego zaangażowania w ciągłą poprawę efektywności środowiskowej. Struktura sektorowego dokumentu referencyjnego Niniejszy dokument składa się z czterech rozdziałów. Rozdział 1 zawiera wprowadzenie do ram prawnych EMAS i opis sposobów korzystania z dokumentu, zaś w rozdziale 2 określa się zakres zastosowania niniejszego sektorowego dokumentu referencyjnego. W rozdziale 3 opisuje się w skrócie różne najlepsze praktyki środowiskowego 5 oraz przedstawia się informacje o ich zastosowaniu, w ujęciu ogólnym, a także na poziomie MŚP. W przypadku gdy dla danej najlepszej praktyki środowiskowego można opracować szczególne wskaźniki efektywności środowiskowej i kryteria doskonałości, są one również podane. Niektóre ze wskaźników i kryteriów dotyczą więcej niż jednej najlepszej praktyki środowiskowego, a zatem są one w razie potrzeby powtarzane. W rozdziale 4 przedstawia się całościową tabelę zawierającą zestawienie najbardziej stosownych wskaźników efektywności środowiskowej, odpowiednie objaśnienia oraz powiązane kryteria doskonałości. Z uwagi na specyfikę sektora, najlepsze praktyki opisane w dokumencie zostały sformułowane z perspektywy budownictwa / projektu. W przypadku organizacji zarejestrowanych w EMAS należy zatem uwzględnić w portfolio organizacji najlepsze praktyki i sprawozdawczość w zakresie wskaźników na poziomie projektu/obiektu/budynku lub na kilku tych poziomach (organizacja powinna przy tym określić, jaki odsetek pracy wykonywanej przez nią w skali roku jest przeznaczany na realizację tych projektów). Organizację zachęca się do wskazania, czy poziom efektywności osiągnięty w ramach wybranego projektu (wybranych projektów) jest typowy dla tej organizacji, czy też stanowi on przykład najwyższej efektywności osiągniętej przez tę organizację. 2. ZAKRES Niniejszy sektorowy dokument referencyjny dotyczy efektywności środowiskowej działań sektora budynków i budownictwa. W niniejszym dokumencie przyjmuje się, że sektor budynków i budownictwa składa się z przedsiębiorstw należących do następujących działów kodów NACE (zgodnie ze statystyczną klasyfikacją działalności gospodarczej ustanowioną rozporządzeniem (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 6 ): kody NACE 41 i 43: roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków i roboty budowlane specjalistyczne; 5 6 Szczegółowy opis każdej z najlepszych praktyk oraz praktyczne wytyczne dotyczące sposobu ich wdrożenia są dostępne w Sprawozdaniu z najlepszych praktyk opublikowanym przez JRC oraz pod adresem: Jeżeli organizacje chciałyby uzyskać więcej informacji na temat niektórych najlepszych praktyk opisanych w sektorowym dokumencie referencyjnym, zachęca się je do zapoznania ze wspomnianym sprawozdaniem. Rozporządzenie (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej NACE Rev. 2 i zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3037/90 oraz niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych (Dz.U. L 393 z , s. 1). PL 7 PL

9 kod NACE 71: działalność w zakresie architektury i inżynierii; badania i analizy techniczne; kody NACE 68 i 81: działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni. Grupę docelową niniejszego dokumentu stanowią przedsiębiorstwa zarejestrowane w ramach wymienionych kodów NACE (rys. 2.1). Energia elektryczna, gaz, para, klimatyzacja, NACE 35 Górnictwo i wydobywanie NACE 8.1 Cement, beton, wapno i gips NACE 23.5, 23.6 Cegły ceramiczne, płyty, ceramiki i inne NACE 23.3, 23.4 Drewno i wyroby drzewne NACE 16 Metale NACE 24 Maszyny dla budownictwa NACE Wykończenie wewnętrzne NACE 16, 20.3, 23.4, 31, Inne (dostawcy HVAC, usługi wodne itp.) Dystrybucja i logistyka Ponowne wykorzystanie MIEJSKIE PLANOWANIE PRZESTRZENNE Kierowanie podstawowymi rodzajami działalności publicznej, NACE 84,11 PROJEKT BUDOWLANY Działalność w zakresie architektury i inżynierii, NACE 71 BUDOWNICTWO Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków i roboty budowlane specjalistyczne, NACE 41, 43 RENOWACJA NACE 41, 43 ROZBIÓRKA NACE 43 Odnawialne źródła energii, NACE 35 Inne (zaopatrzenie w wodę, gospodarka odpadami itp.) Dystrybucja UŻYTKOWNICY Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, NACE 68 Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach, NACE 81 Recykling Gospodarowanie odpadami i odzyskiwanie NACE 38 Rys Przegląd różnych podmiotów należących do sektora budynków i budownictwa (grupę docelową niniejszego dokumentu zaznaczono kolorem niebieskim). Co więcej, najlepsze praktyki środowiskowego wskazane w niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym mogą posłużyć jako inspiracja również dla innych podmiotów współdziałających z powyższymi organizacjami, takich jak przedsiębiorstwa prowadzące działalność w zakresie robót inżynierii lądowej i wodnej, administracje publiczne odpowiedzialne za miejskie planowanie przestrzenne oraz organizacje z innych sektorów, które zamierzają wybudować, nabyć lub wynająć budynek lub zamówić usługi z sektora budowlanego. Niniejszy dokument nie jest jednak skierowany bezpośrednio do tych organizacji. Struktura niniejszego sektorowego dokumentu referencyjnego odpowiada różnym etapom cyklu życia budynku (tabela 2.1), od projektu budynku do zakończenia życia budynku oraz od wyboru najlepszych materiałów przyjaznych dla środowiska do przetwarzania odpadów i cykli recyklingu / ponownego użycia. Nie wszystkie etapy zostały omówione w sposób równie szczegółowy. Zastosowana w niniejszym dokumencie strategia wyboru najlepszej praktyki środowiskowego opiera się na ogólnym wpływie na środowisko podczas projektowania, budowy lub renowacji, etapie użytkowania oraz działaniach w zakresie rozbiórki. PL 8 PL

10 Tabela2.1: Odpowiednie etapy cyklu życia budynku uwzględnione w różnych rozdziałach niniejszego sektorowego dokumentu referencyjnego i odpowiadające im grupy docelowe Rozdział / etap cyklu życia Opis Grupa docelowa 3.1 Projekt budowlany W niniejszym rozdziale uwzględniono najlepsze praktyki, z których projektanci budowlani mogą skorzystać w celu zminimalizowania wpływu projektu z zakresu budownictwa mieszkaniowego/technicznego na środowisko na etapie budowy oraz w szczególności na etapie użytkowania. Główne omawiane aspekty środowiskowe to: wykorzystanie energii i wody na etapie użytkowania oraz wytwarzanie odpadów zarówno na etapie budowy, jak i na etapie wycofania budynku z eksploatacji. 3.2 Wyroby budowlane W niniejszym rozdziale przedstawiono wytyczne dotyczące wyboru wyrobów budowlanych, elementów budynku i materiałów budowlanych charakteryzujących się najniższym ogólnym wpływem na środowisko w ciągu cyklu życia. Wyboru dokonują projektanci budowlani albo przedsiębiorstwa budowlane (w zależności od materiału i konkretnego projektu). 3.3 Budowa i renowacja W niniejszym rozdziale uwzględniono wszystkie działania podejmowane na placu budowy zarówno w odniesieniu do nowych budynków, jak i renowacji budynków. Do najważniejszych omówionych aspektów środowiskowych należą: gospodarowanie odpadami i efektywność wykorzystania materiałów, gospodarka wodna, zapobieganie pyleniu i hałasowi, efektywność energetyczna na placu budowy. W większości przypadków wspomniane najlepsze praktyki środowiskowego mają również zastosowanie do terenów rozbiórki. NACE 71 NACE 41, 43, 71 NACE 41, Eksploatacja i konserwacja budynków Etap użytkowania budynku jest etapem, który wywiera największy wpływ na środowisko w całym cyklu życia budynku. Wpływ ten zależy jednak w większości od decyzji podjętych na etapie projektowania, w związku z czym omówiono je w rozdziale 3.1. Istotna jest jednak również rola przedsiębiorstw zajmujących się zarządzaniem budynkami i przedsiębiorstw świadczących usługi na potrzeby budynków. W niniejszym rozdziale opisano najlepsze praktyki, jakie wspomniane podmioty mogą wdrożyć w zakresie systemów budynkami i optymalizacji energii, gospodarki wodnej i praktyk z zakresu czyszczenia. NACE 68, Wycofanie budynku z eksploatacji W niniejszym rozdziale omówiono najlepsze praktyki dotyczące budynków, których cykl życia dobiegł końca, z naciskiem na selektywną rozbiórkę budynków charakteryzujących się wysokim współczynnikiem odzysku materiałów. NACE 41, 43 PL 9 PL

11 Oprócz etapów cyklu życia budynków opisanych w tabeli 2.1 i omówionych w sektorowym dokumencie referencyjnym duży potencjał poprawy efektywności środowiskowej budynków leży na początku tych etapów, w sferze administracji publicznych odpowiedzialnych za miejskie planowanie przestrzenne. Aspekty te omówiono w sprawozdaniu z najlepszych praktyk 7, na podstawie którego opracowano sektorowy dokument referencyjny i który zawiera najlepsze praktyki w zakresie: wyboru miejsca, użytkowania gruntu i unikania niekontrolowanego rozrastania się miast; ochrony różnorodności biologicznej; efektu miejskiej wyspy ciepła; oraz odprowadzania wody w zasklepionych glebach. Wspomniane najlepsze praktyki nie zostały uwzględnione w niniejszym sektorowym dokumencie referencyjnym, ponieważ administracje publiczne nie należą do grupy docelowej tego dokumentu oraz ponieważ aspekty te zostaną omówione w przyszłym sektorowym dokumencie referencyjnym EMAS na potrzeby administracji publicznej NAJLEPSZE PRAKTYKI ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO, SEKTOROWE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ I KRYTERIA DOSKONAŁOŚCI DLA SEKTORA BUDYNKÓW I BUDOWNICTWA 3.1. Projekt budowlany Niniejszy rozdział jest skierowany do projektantów budowlanych (kod NACE 71) Zintegrowane rozwiązania w zakresie energooszczędnego projektowania budynków Najlepszą praktyką środowiskowego jest wykorzystanie zintegrowanych podejść pozwalających na osiągnięcie najlepszej charakterystyki energetycznej i najlepszych kosztów cyklu życia 9. Zintegrowane podejście oznacza podejście mające na celu minimalizację zużycia energii w trakcie cyklu życia z punktu widzenia budynku jako całości (tj. wspólnego projektu obejmującego co najmniej przegrody zewnętrzne i system HVAC). Najlepszą praktyką środowiskowego jest osiągnięcie poziomu charakterystyki energetycznej, który jest znacznie wyższy od minimalnych wymogów określonych w Zob. przypis 1 na s. 2. Informacje dotyczące opracowania sektorowego dokumentu referencyjnego EMAS na potrzeby administracji publicznej są dostępne pod adresem: Najlepszą praktyką jest uwzględnianie nie tylko kosztów cyklu życia, lecz również wszystkich aspektów środowiskowych w ciągu całego cyklu życia budynku. Należą do nich między innymi materiały budowlane, które są zrównoważone i charakteryzują się niską energią wbudowaną (zob. najlepsza praktyka środowiskowego 3.2.1), projekt umożliwiający łatwe ponowne użycie (np. elastyczne plany pięter) oraz łatwą renowację, projekt umożliwiający rozbiórkę i recykling (zob. najlepsza praktyka środowiskowego ). PL 10 PL

12 krajowych kodeksach budowlanych 10, oraz projektowanie budynków o niemal zerowym zużyciu energii z wyprzedzeniem w stosunku do wymogów unijnych 11. Dobrym przykładem zintegrowanego rozwiązania w zakresie energooszczędnego projektowania budynków jest koncepcja domu pasywnego. Podejście to ma na celu zapewnienie lepszego środowiska wewnętrznego (jakości powietrza i komfortu termicznego) charakteryzującego się minimalnym zapotrzebowaniem na energię oraz minimalnymi kosztami. Podstawowym założeniem domu pasywnego jest usprawnienie przegrody do takiego stopnia, w którym zapotrzebowanie na ogrzewanie i chłodzenie staje się bardzo niskie. W poniższej tabeli przedstawiono przegląd wymogów określających koncepcję domu pasywnego oraz sposobów spełnienia tych wymogów. Tabela3.1: Przykładowe wymogi dotyczące zintegrowanego rozwiązania w zakresie energooszczędnego projektowania budynków: wymogi dotyczące domu pasywnego i środki umożliwiające spełnienie tych wymogów Wymogi Środki umożliwiające spełnienie wymogów Zapotrzebowanie budynku na ogrzewanie + chłodzenie musi być niższe niż 15 kwh/m 2 /rok Właściwe obciążenie cieplne powinno być niższe niż 10 W/m 2 Wyciek powietrza z budynku nie może przekraczać 0,6 objętości budynku w badaniu przy różnicy ciśnienia równej 50 Pa (wartość współczynnika n 50 ) Całkowite zapotrzebowanie budynku na energię pierwotną nie może przekraczać 120 kwh/m 2 /rok Ulepszona izolacja. Zalecane wartości współczynnika U poniżej 0,15 W/m 2 /K Projekt bez mostków cieplnych Wartości współczynnika U dla okien poniżej 0,85 W/m 2 /K Szczelność powietrzna. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła z powietrza wylotowego. Innowacyjna technologia grzewcza Pod względem technicznym zintegrowane podejścia można zastosować wszędzie, chociaż płynące z nich korzyści mogą różnić się w zależności od warunków klimatycznych. Przykładowo podejście domu pasywnego zostało opracowane na potrzeby domów zbudowanych w klimacie umiarkowanym, lecz jest ono odpowiednie i możliwe do zastosowania w innych cieplejszych lub chłodniejszych strefach klimatycznych, chociaż wyniki tego podejścia mogą być różne, ponieważ w podejściu tym dąży się do uzyskania Dyrektywa 2010/31/UE (dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków) nakłada na państwa członkowskie obowiązek ustalenia minimalnych norm w zakresie charakterystyki energetycznej budynków, które należy uwzględnić w krajowych kodeksach budowlanych. W dyrektywie wprowadzono system analizy porównawczej służący stopniowemu zwiększaniu poziomu ambicji wspomnianych wymogów w zakresie efektywności energetycznej poprzez poddawanie ich regularnemu przeglądowi. Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków nakłada obowiązek, zgodnie z którym do 2020 r. lub do 2018 r., jeżeli budynki są zajmowane przez organy publiczne lub do nich należą, wszystkie nowe budynki muszą charakteryzować się bardzo niskim lub niemal zerowym zużyciem energii ( budynki o niemal zerowym zużyciu energii ). PL 11 PL

13 optymalnej efektywności pod względem całkowitych kosztów poniesionych w trakcie cyklu życia budynku. Jedynym ograniczeniem związanym z wdrażaniem przedmiotowej najlepszej praktyki środowiskowego przez projektantów budowlanych może być konieczność poniesienia przez klienta większego nakładu inwestycji początkowej oraz zdobycia jego zaufania w związku z wdrażaniem zintegrowanego rozwiązania w zakresie efektywności energetycznej projektowania budynków. Przedmiotowa najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych z sektora MŚP, pod warunkiem że mogą oni zainwestować w odpowiednie szkolenia / budowanie zdolności. Wskaźniki środowiskowej efektywności Kryteria doskonałości (i1) Określony poziom zużycia energii końcowej w ramach danego procesu 12 na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i2) Określony poziom zużycia energii pierwotnej w ramach danego procesu 13 na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (b1) Jeżeli chodzi o nowe budynki, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 15 kwh/m 2 /rok lub by końcowe właściwe obciążenie cieplne dla ogrzewania lub chłodzenia było niższe niż 10 W/m 2, a całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok. (b2) Jeżeli chodzi o istniejące budynki poddawane renowacji, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 25 kwh/m 2 /rok oraz by całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok. (b3) Odnawialne źródła energii są wykorzystywane w koncepcji zintegrowanego projektowania, aby pokryć zapotrzebowanie budynku na energię Poprawa charakterystyki energetycznej przegród zewnętrznych Najlepszą praktyką środowiskowego jest izolacja budynku i utrzymanie szczelności w celu uniknięcia wystąpienia mostków cieplnych oraz w celu zminimalizowania transferu ciepła, bez znacznej utraty powierzchni użytkowej. W kolejnych trzech najlepszych praktykach środowiskowego przedstawiono specjalne rozwiązania dotyczące ścian, dachów i oszklenia Wskaźnik ten należy obliczyć dla następujących najważniejszych procesów (jeżeli ma to zastosowanie lub znaczenie): dla ogrzewania pomieszczeń, chłodzenia pomieszczeń, zaopatrzenia w ciepłą wodę, oświetlenia, urządzeń gospodarstwa domowego / sprzętu. Zob. przypis powyżej. PL 12 PL

14 Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich rodzajów budynków, w tym do istniejących budynków poddawanych renowacji. Koszty inwestycji są zwykle wysokie, lecz przyczynia się ona do oszczędności kosztów w dłuższej perspektywie. Jeżeli chodzi o cały cykl życia, w ramach optymalizacji izolacji należy uwzględnić klimat lokalny. Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych, niezależnie od ich wielkości. Wskaźniki środowiskowej efektywności Kryteria doskonałości (i1) Określony poziom zużycia energii końcowej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i2) Określony poziom zużycia energii pierwotnej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (b1) Jeżeli chodzi o nowe budynki, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 15 kwh/m 2 /rok lub by końcowe właściwe obciążenie cieplne dla ogrzewania lub chłodzenia było niższe niż 10 W/m 2, a całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok. (b2) Jeżeli chodzi o istniejące budynki poddawane renowacji, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 25 kwh/m 2 /rok oraz by całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok Poprawa charakterystyki energetycznej ścian Najlepszą praktyką środowiskowego jest wykorzystywanie innowacyjnych technik izolacji dla ścian o zwiększonej efektywności środowiskowej i lepszych wynikach ekonomicznych. Przykładowe techniki: izolacja transparentna ogranicza utratę ciepła i zwiększa pozyskanie energii słonecznej w porównaniu z izolacją nieprzezroczystą; w tym systemie promieniowanie słoneczne przenika przez warstwę izolacji transparentnej i zostaje przekształcone w ciepło na ciemnej, zewnętrznej powierzchni ściany wewnętrznej w stanie surowym; próżniowe panele izolacyjne charakteryzują się znacznie niższym przewodnictwem cieplnym właściwym niż konwencjonalne materiały izolacyjne (do 0,004 W/mK); ułatwia to wykorzystanie cieńszych warstw izolacyjnych w porównaniu z konstrukcjami budowanymi w sposób tradycyjny; próżniowy (1 mbar) materiał podstawowy panelu pokrywa się folią aluminiową o wysokiej wydajności. PL 13 PL

15 Nie ma ograniczeń dotyczących stosowania przedmiotowej praktyki. Strefy klimatyczne mogą mieć wpływ na realizację i ostateczne właściwości ściany, lecz nie na odpowiedniość techniki. Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych, niezależnie od ich wielkości. Wskaźniki środowiskowej efektywności Kryteria doskonałości (i1) Określony poziom zużycia energii końcowej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i2) Określony poziom zużycia energii pierwotnej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (b1) Jeżeli chodzi o nowe budynki, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 15 kwh/m 2 /rok lub by końcowe właściwe obciążenie cieplne dla ogrzewania lub chłodzenia było niższe niż 10 W/m 2, a całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok. (b2) Jeżeli chodzi o istniejące budynki poddawane renowacji, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 25 kwh/m 2 /rok oraz by całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok Poprawa efektywności środowiskowej dachów Najlepszą praktyką środowiskowego jest projektowanie i wykorzystanie zimnych, brązowych i zielonych dachów do poprawy zachowania termicznego budynku, co ma również pozytywny wpływ na różnorodność biologiczną, efektywność odprowadzania wody oraz ograniczenie efektu wyspy ciepła. Zimny dach jest systemem dachowym zdolnym do odbijania ciepła słonecznego i utrzymania niższej temperatury powierzchni dachowych w słońcu w taki sam sposób, jak dzieje się to w przypadku białych domów występujących powszechnie w krajach śródziemnomorskich. Wspomniana zdolność do utrzymania stosunkowo niskiej temperatury przy bezpośrednim nasłonecznieniu wynika z właściwości materiałów, które odbijają promieniowanie słoneczne (współczynnik odbicia promieniowania słonecznego lub albedo) i uwalniają ciepło, które pochłonęły (emisyjność promieniowania podczerwonego). Brązowe i zielone dachy, znane również jako żywe dachy, są porośnięte roślinnością. Najważniejszym celem projektowania takiego dachu jest wspieranie różnorodności biologicznej, np. poprzez rekompensatę utraty siedliska lub poprzez zapewnianie chronionych siedlisk na dachu. Gleba i gruz z budowy zebrane z budowy nowego budynku na terenie pod ponowną zabudowę można wykorzystać jako substrat brązowego dachu i zapewnić usytuowane na dachu siedlisko dla flory i fauny z byłego terenu pod ponowną zabudowę. Zielone dachy pełnią funkcję warstwy izolacyjnej: stabilizują temperaturę latem i zimą oraz zapewniają korzyści w zakresie zmniejszania efektu miejskiej wyspy ciepła. Ponadto absorpcja wody zmniejsza odpływ wód opadowych. PL 14 PL

16 Nie ma ograniczeń technicznych dotyczących stosowania zimnych dachów, lecz korzyści płynące z ich zastosowania są ograniczone do cieplejszych klimatów. Nie ma ograniczeń dla stosowania zielonych lub brązowych dachów, z wyjątkiem współczynnika oporu wody i odpowiedniego obciążenia mechanicznego (obciążenie zielonego dachu wynosi około 100 kg na m 2 ). Zielone dachy są źródłem korzyści ekonomicznych: ograniczają koszt systemu odwadniania, zwiększają okres trwałości warstwy wodoodpornej i mogą stanowić dodatkową izolację budynku. Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych z sektora MŚP. Wskaźniki efektywności środowiskowej (i1) Określony poziom zużycia energii końcowej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i2) Określony poziom zużycia energii pierwotnej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i3) Współczynnik odbicia promieniowania słonecznego dachu: zdolność materiału do odbijania światła słonecznego w skali 0 1. (i4) Emisyjność termiczna dachu: zdolność powierzchni materiału do emitowania energii drogą promieniowania. (i5) Wskaźnik różnorodności biologicznej: liczba gatunków zamieszkujących dach. Kryteria doskonałości (b1) Jeżeli chodzi o nowe budynki, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 15 kwh/m 2 /rok lub by końcowe właściwe obciążenie cieplne dla ogrzewania lub chłodzenia było niższe niż 10 W/m 2, a całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok. (b2) Jeżeli chodzi o istniejące budynki poddawane renowacji, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 25 kwh/m 2 /rok oraz by całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok Najlepsze możliwości w zakresie oszklenia Najlepszą praktyką środowiskowego jest wykorzystywanie układu budynku umożliwiającego zastosowanie najbardziej efektywnego oszklenia w celu zmaksymalizowania pozyskania ciepła z promieniowania słonecznego zimą oraz wykorzystanie systemów zacieniających. Najbardziej efektywne oszklenie występuje zwykle w nowych, dobrze izolowanych budynkach. W istniejących budynkach korzystna może być modernizacja poprzez wprowadzenie okien energooszczędnych. Okna o dużej efektywności można stosować wszędzie, lecz w klimatach cieplejszych może zaistnieć potrzeba doposażenia ich wydajnymi systemami zacieniającymi. PL 15 PL

17 Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych z sektora MŚP. Wskaźniki efektywności środowiskowej (i1) Określony poziom zużycia energii końcowej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i2) Określony poziom zużycia energii pierwotnej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i6) Emisyjność termiczna okien: zdolność powierzchni materiału do emitowania energii drogą promieniowania. (i7) Współczynnik U: charakterystyka energetyczna okien (W/m 2 /K). (i8) Współczynnik g: pozyskanie ciepła z promieniowania słonecznego (w przedziale 0 1). Kryteria doskonałości (b1) Jeżeli chodzi o nowe budynki, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 15 kwh/m 2 /rok lub by końcowe właściwe obciążenie cieplne dla ogrzewania lub chłodzenia było niższe niż 10 W/m 2, a całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok. (b2) Jeżeli chodzi o istniejące budynki poddawane renowacji, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 25 kwh/m 2 /rok oraz by całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok Projekt i modernizacja systemu ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji (HVAC) Najlepszą praktyką środowiskowego jest projektowanie lub modernizacja systemu HVAC zgodnie z: całkowitą integracją systemu w projekcie budynku (z uwzględnieniem charakterystyki przegrody zewnętrznej, optymalnego pozyskiwania energii słonecznej, zwiększonej szczelności, oczekiwanych zysków ciepła w budynku, integracji wentylacji naturalnej i mechanicznej), unikaniem przewymiarowania oraz zoptymalizowanym monitorowaniem i kontrolą; wykorzystaniem przyjaznych dla środowiska systemów ciepłowniczych i chłodniczych (systemów o udowodnionej efektywności w celu ograniczenia zapotrzebowania na energię pierwotną i niewywierających oddziaływania na procesy i środowisko w odniesieniu do innych aspektów środowiskowych), instalowaniem produktów najwyższych klas energetycznych (w stosownych przypadkach); optymalnymi cyklami konserwacyjnymi systemu. PL 16 PL

18 Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma szerokie zastosowanie. W odniesieniu do istniejących systemów HVAC dostępne są również pewne rozwiązania w zakresie modernizacji, które wiążą się z niskimi kosztami inwestycyjnymi. Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych, niezależnie od ich wielkości. Wskaźniki efektywności środowiskowej (i1) Określony poziom zużycia energii końcowej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i2) Określony poziom zużycia energii pierwotnej w ramach danego procesu na jednostkę powierzchni użytkowej w skali roku (kwh/m 2 /rok). (i9) (Dla pomp ciepła) współczynnik sezonowej wydajności grzewczej (HSPF): całkowite ciepło dostarczone w okresie grzewczym podzielone przez całkowite zużycie energii w tym samym okresie. (i10) (Dla pomp ciepła) współczynnik efektywności (COP): stosunek ciepła wytworzonego do dostarczonej energii elektrycznej lub gazu dla określonego źródła i temperatury wyjściowej. (i11) (Dla pomp ciepła w trybie chłodzenia) współczynnik efektywności energetycznej: stosunek mocy chłodzącej do dostarczonej energii elektrycznej lub gazu dla określonego źródła i temperatury wyjściowej. Kryteria doskonałości (b1) Jeżeli chodzi o nowe budynki, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 15 kwh/m 2 /rok lub by końcowe właściwe obciążenie cieplne dla ogrzewania lub chłodzenia było niższe niż 10 W/m 2, a całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok. (b2) Jeżeli chodzi o istniejące budynki poddawane renowacji, projektuje się je w taki sposób, by ich zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i chłodzenia było niższe niż 25 kwh/m 2 /rok oraz by całkowite zużycie energii pierwotnej (uwzględniające wszystkie zastosowania) było niższe niż 120 kwh/m 2 /rok Najbardziej wydajne oświetlenie Najlepszą praktyką środowiskowego jest ograniczenie zapotrzebowania na energię na potrzeby oświetlenia poprzez zastosowanie: strategii z zakresu oświetlenia: ograniczenie czasu użytkowania, np. poprzez instalowanie czujników obecności w obszarach mało użytkowanych; oświetlanie wyłącznie do wymaganego poziomu oświetlenia, np. poprzez przygaszanie niepotrzebnego oświetlenia; oświetlenia światłem dziennym: przemyślane rozmieszczanie okien, świetlików dachowych, półprzezroczystych paneli ściennych lub urządzeń do transportu światła słonecznego oraz powierzchni odbijających światło, aby w ciągu dnia naturalne światło dzienne zapewniało skuteczne oświetlenie wewnętrzne; PL 17 PL

19 wydajnych urządzeń oświetlających: optymalizacja strumienia świetlnego dzięki wydajnym lampom i oprawom oświetleniowym, instalowanie produktów najwyższych klas energetycznych (w stosownych przypadkach). Technicznie nie ma ograniczeń dotyczących stosowania strategii z zakresu najbardziej wydajnego oświetlenia ani urządzeń, które je wykorzystują, chociaż mogą występować ograniczenia geograficzne w zakresie uwzględniania światła dziennego. Okres zwrotu z inwestycji w modernizację oświetlenia jest zwykle bardzo krótki. Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych, niezależnie od ich wielkości. Wskaźniki efektywności środowiskowej (i12) Gęstość mocy oświetleniowej (LPD): moc oświetlenia zainstalowana w celu zaspokojenia zapotrzebowania na oświetlenie na jednostkę powierzchni (W/m 2 ). Kryteria doskonałości (i13) Liczbowy wskaźnik energii oświetlenia (LENI): roczne zużycie energii na oświetlenie na metr kwadratowy (kwh/m 2 /rok) Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Najlepszą praktyką środowiskowego jest wykorzystanie odpowiednich systemów energii odnawialnej w celu spełnienia wymogów energetycznych budynku po zminimalizowaniu tych wymogów poprzez zastosowanie odpowiednich najlepszych praktyk służących ograniczeniu zapotrzebowania na energię i zwiększeniu efektywności w ramach projektu lub planowanej renowacji budynku (zob. sekcje ). Ponadto najlepszą praktyką środowiskowego jest zapewnienie zdolności dostosowywania budynku do zapotrzebowania na energię w celu ograniczenia potrzeby korzystania z sieci o wysokiej emisji dwutlenku węgla. Możliwość wykorzystania poszczególnych odnawialnych źródeł energii na miejscu zależy od lokalizacji i właściwych dla danego miejsca czynników, takich jak klimat, zacienienie, dostępna przestrzeń itd. Kwestie te nie stanowią bariery dla inwestycji w instalacje wykorzystujące energię ze źródeł odnawialnych znajdujące się poza obiektem. Istotny wpływ na wynik ekonomiczny mają różne mechanizmy subsydiowania dostępne na szczeblu krajowym lub lokalnym. Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych z sektora MŚP. Wskaźniki efektywności środowiskowej Kryteria doskonałości PL 18 PL

20 (i14) Produkcja energii z odnawialnych źródeł energii jako odsetek całkowitego zapotrzebowania budynku na energię końcową, gdzie 100 % oznacza, że budynek jest budynkiem zużywającym energię na poziomie zerowym netto w ujęciu rocznym. (b3) Odnawialne źródła energii są wykorzystywane w koncepcji zintegrowanego projektowania, aby pokryć zapotrzebowanie budynku na energię Przyjazne dla środowiska systemy odprowadzania wody Najlepszą praktyką środowiskowego jest planowanie, projektowanie i optymalizacja odprowadzania wody na etapie projektowania budynku w celu podniesienia jakości wody odpływającej, zwiększenia przenikania i uniknięcia ryzyka powodzi. W tym celu za najlepszą praktykę uznaje się podejście określone w zasadzie dotyczącej zrównoważonych systemów odwadniania (SUDS), ponieważ jest ono zgodne z najbardziej aktualnymi zasadami: dąży do podniesienia jakości wody odpływającej, ogranicza spływ powierzchniowy, przyczynia się do zwiększania różnorodności biologicznej oraz zapewnia użyteczność publiczną; dąży do jak najdokładniejszego odtworzenia naturalnego odprowadzania wody sprzed budowy; podejście to charakteryzuje się zintegrowaną hierarchią zapobieganiem, kontrolą źródła i kontrolą obiektu. Określone techniki, które mają zostać wdrożone w konkretnych projektach budynku, należy ustalać indywidualnie, ponieważ są one w dużym stopniu zależne od warunków klimatycznych i opadowych danego regionu, oraz przestrzegając miejskiego planu gospodarowania wodą w gminie, jeżeli jest on dostępny. Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma pełne zastosowanie do projektantów budowlanych z sektora MŚP. Wskaźniki efektywności środowiskowej (i15) technik oczyszczania wstępnego (osadzanie, filtracja, polder przeciwpowodziowy) i zbierania wody deszczowej (t/n). Kryteria doskonałości (i16) oczyszczania fizyczno-chemicznego i biologicznego (t/n). (i17) Okresowy plan utrzymania systemu odwadniania i monitorowanie kontroli chemicznej gleby i wód podziemnych (t/n). PL 19 PL

21 Armatury wodociągowe oszczędzające wodę Najlepszą praktyką środowiskowego jest planowanie, projektowanie i zakładanie armatur oszczędzających wodę zgodnie z najlepszymi dostępnymi technikami oszczędzania wody i spełniania uznanych na szczeblu międzynarodowym kryteriów środowiskowych (takich jak oznakowanie ekologiczne UE armatury sanitarnej, toalet spłukiwanych i pisuarów). Armatury wodociągowe oszczędzające wodę można zakładać na etapie projektowania budynku lub w ramach renowacji. Napowietrzacze, ograniczniki przepływu, niskociśnieniowe krany i głowice natryskowe są niedrogie i odpowiednie, gdy ciśnienie wynosi co najmniej jeden bar, nie mogą być jednak stosowane z instalacjami grawitacyjnymi. Systemy oparte na zbiornikach ciśnieniowych mogą wymagać większych instalacji i powinny być zakładane przy większych renowacjach. Ta najlepsza praktyka środowiskowego ma zastosowanie do wszystkich projektantów budowlanych, w tym do MŚP. Wskaźniki efektywności środowiskowej (i18) Maksymalny przepływ w przypadku kranów (litry/min). (i19) Maksymalny przepływ w przypadku zestawów natryskowych (litry/min). (i20) Wykorzystywanie wody do spłukiwania toalet (litry/spłukanie). Kryteria doskonałości (b4) Maksymalne dostępne natężenie przepływu wody w baterii kuchennej i baterii umywalkowej bez urządzenia ograniczającego przepływ nie może przekraczać 6,0 l/min, zaś z urządzeniem ograniczającym przepływ nie może przekraczać 8,0 l/min 14. (b5) Maksymalne dostępne natężenie przepływu wody w głowicach natryskowych i zestawach natryskowych nie może przekraczać 8,0 l/min 15. (b6) W przypadku toalet spłukiwanych całkowita ilość wody wykorzystywanej do spłukiwania nie może przekraczać 6 l/spłukanie Systemy recyklingu wody niezdatnej do picia Najlepszą praktyką środowiskowego jest zbieranie wód opadowych i ich ponowne wykorzystanie oraz recykling szarej wody. Niektóre zastosowania wody w budynkach, takie jak spłukiwanie toalet i nawadnianie, nie wymagają wykorzystania wody pitnej. Wykorzystanie wody odzyskanej z systemu Baterie kuchenne i baterie umywalkowe, którym przyznano oznakowanie ekologiczne UE, osiągają ten poziom wydajności (zob. decyzja Komisji 2013/250/UE). Głowice natryskowe i zestawy natryskowe, którym przyznano oznakowanie ekologiczne UE, osiągają ten poziom wydajności (zob. decyzja Komisji 2013/250/UE). Toalety, którym przyznano oznakowanie ekologiczne UE, osiągają ten poziom wydajności (zob. decyzja Komisji 2013/641/UE). PL 20 PL