Łączenie instrumentów finansowych i instrumentów dotacyjnych w perspektywie finansowej Unii Europejskiej Informacja sygnalna

Transkrypt

1 Łączenie instrumentów finansowych i instrumentów dotacyjnych w perspektywie finansowej Unii Europejskiej Informacja sygnalna Jan Szczucki, Maciej Gajewski 17 marca 2016, Mszczonów

2 Doświadczenia okresu Całkowity brak jasności, pod jakimi warunkami dozwolone jest łączenie zróżnicowanych instrumentów. Dość niejasny i ogólny przepis Rozporządzenia Ogólnego 1083/2005 art. 54 ust. 5: Wydatki współfinansowane z funduszy nie otrzymują pomocy z innego wspólnotowego instrumentu finansowego. W związku z tym szereg nieporozumień i problemów z kwalifikowalnością wydatków, także w wyniku audytów Komisji Europejskiej. Bardzo korzystne byłoby uniknięcie takich problemów w okresie i są na to pewne, choć niestety malejące szanse. 2

3 Instrumenty finansowe i ich łączenie z innymi instrumentami w ramach środków strukturalnych Znacznie bardziej precyzyjne przepisy, opisujące sytuacje w których dopuszczalne jest łączenie różnych instrumentów i w których nie jest to dozwolone. Wydanie specjalnych wytycznych, precyzujących tę kwestię. W rezultacie w większości przypadków nie powinno być wątpliwości, co do (nie)dopuszczalności łączenia konkretnych instrumentów. Z drugiej strony pewna lista kwestii pozostaje nadal niedookreślona. Pewnym problemem może też być przekonanie przedsiębiorców o (nie)dopuszczalności łączenia danych instrumentów. Ważnym pytaniem pozostaje też sposób badania spełniania wymogów na poziomie odbiorcy ostatecznego przez instytucje udzielające wsparcia bezzwrotnego oraz przez pośredników finansowych. (wybrane wnioski z opracowania wykonanego przez PAG Uniconsult na zlecenie Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych UE) 3

4 Kwestie dopuszczalności łączenia różnych instrumentów zwrotnych i bezzwrotnych w ramach wsparcia UE przykłady Możliwość finansowania projektu za pomocą dotacji oraz pożyczki (w obu przypadkach pochodzących ze środków unijnych). Możliwość finansowania pożyczką udziału własnego w projekcie dotacyjnym. Możliwość prefinansowania projektu dotacyjnego za pomocą pożyczki lub kredytu komercyjnego poręczonego ze środków UE (w ramach krajowych/regionalnych programów operacyjnych lub programów oferowanych ze szczebla europejskiego). Możliwość finansowania za pomocą pożyczki ze środków UE firmy, która pozyskała wejście kapitałowe ze środków unijnych. 4

5 Łączenie instrumentów zwrotnych i bezzwrotnych rodzaje i zalety Możliwość wykorzystania zalet obu typu instrumentów bezzwrotnych (duży efekt zachęty, znacząca redukcja ryzyka projektu) i zwrotnych (niezależna, profesjonalna ocena przez instytucję udzielającą finansowania, bardziej przemyślana decyzja o realizacji projektu, większy nacisk na redukcję kosztów). Dobre przykłady tego typu instrumentów to kredyt technologiczny lub premia termodernizacyjna (dotacja + kredyt komercyjny). Inne formy to subsydiowanie odsetek od kredytów lub (np.) dotacje na przygotowanie wejścia kapitałowego. Instrumenty dość szeroko stosowane ze środków krajowych, natomiast bardzo rzadko dotąd stosowane z użyciem środków europejskich ( w pewnych sferach wręcz zakazane) - praktycznie jedyny przykład to kredyt technologiczny, także dotacje na przygotowanie wejść kapitałowych. 5

6 Faktyczne wykorzystanie łączenia różnych form finansowania ze środków strukturalnych w okresie Dotacja na częściową spłatę kredytu komercyjnego kredyt na innowacje technologiczne, poddziałanie PO IR jedyny znany nam przykład. Dotacje lub niefinansowe wsparcie bezzwrotne na przygotowanie przedsięwzięcia finansowanego zwrotnie - liczne działania, głównie skierowane do osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Subsydiowanie odsetek kredytów komercyjnych jak dotąd brak zastosowania. Łączenie wsparcia dotacyjnego i pożyczkowego w ramach PO IiŚ

7 Kluczowe wytyczne Wytyczne w sprawie łączenia instrumentów : EGESIF_15_ , 10/08/2015, European Commission, Guidance for Member States on Article 37 (7) (8) (9) CPR - Combination of support from a financial instrument with other support: /guidance_combination_support_en.pdf Wytyczne MIR: Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata : alifikowalnosc_wydatkow_effr_efs_fs_2014_20.pdf 7

8 Wybrane fragmenty krajowych wytycznych w sprawie kwalifikowalności Niedozwolone jest podwójne finansowanie wydatków. / / Podwójne finansowanie oznacza w szczególności: a) poświadczenie, zrefundowanie lub rozliczenie tego samego wydatku w ramach różnych projektów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności lub/oraz dotacji z krajowych środków publicznych, b) otrzymanie na wydatki kwalifikowalne danego projektu lub części projektu bezzwrotnej pomocy finansowej z kilku źródeł (krajowych, unijnych lub innych w wysokości łącznie wyższej niż 100% wydatków kwalifikowalnych projektu lub części projektu / /, f) sytuacja, w której środki na prefinansowanie wkładu unijnego zostały pozyskane w formie kredytu lub pożyczki, które następnie zostały umorzone, g) objęcie kosztów kwalifikowalnych projektu jednocześnie wsparciem pożyczkowym i gwarancyjnym. 8

9 Łączenie instrumentów kluczowa zasada Oddzielenie wydatków kwalifikowanych finansowanych za pomocą różnych instrumentów (finansowych lub bezzwrotnych). Pokrycie za pomocą różnych instrumentów finansowanych ze środków europejskich (nie tylko z Funduszu Strukturalnych!!!) nie więcej, niż 100% kosztów kwalifikowanych projektu. Podstawowe wyzwanie to sposób badania zachowania powyższych warunków z powodów wdrożeniowych może to być bardzo trudne. Zachowanie reguł, dotyczących dopuszczalności pomocy publicznej. 9

10 Zasadnicza kwestia Problemy z łączeniem różnych instrumentów dotyczą przepisów dotyczących kwalifikowalności wydatków!!! Przepisy dotyczące dopuszczalności pomocy publiczne mają charakter wyłącznie dodatkowy! Problem łączenia instrumentów dotyczy też sytuacji, w których wsparcie ze środków unijnych nie ma charakteru pomocy publicznej. 10

11 Rodzaje łączenia instrumentów finansowych i dotacji oraz różnych rodzajów IF W ramach oddzielnych tzw. operacji czyli na przykład różnych działań, czy różnych programów operacyjnych. W ramach tej samej operacji subsydiowanie prowizji poręczeniowych, dotacje na przygotowanie wejścia kapitałowego. Problem łączenia instrumentów dotyczy tylko sytuacji, gdy łączenie dotyczy 2 (lub większej liczby) instrumentów finansowanych ze środków europejskich. W przypadku łączenia instrumentów europejskich z instrumentami krajowymi znaczenie mają tylko przepisy dotycząca pomocy publicznej i przepisy dotyczące kwalifikowalności wydatków w ramach instrumentu finansowanego ze środków krajowych. 11

12 Poręczenia specyficzny przypadek Technicznie praktycznie niemożliwe wydzielenie zakresu poręczenia w stosunku do poręczanego kredytu, nawet w przypadku 50% poręczenia dotyczy ono w zasadzie całości kredytu. Łączenie poręczeń/gwarancji ze środków europejskich i kredytów/pożyczek ze środków europejskich w obecnej chwili jest bardzo trudne, realnie prawie niemożliwe. Nie istnieje bowiem możliwość wydzielenia wydatków kwalifikowanych, finansowanych w formie kredytu lub pożyczki, zabezpieczanych i nie zabezpieczanych poręczeniem lub gwarancją. 12

13 Łączenie instrumentów z perspektywy przedsiębiorców Przedsiębiorca bez odpowiedniego wsparcia informacyjnego i doradczego ma bardzo małe szanse na zrozumienie, jakie rodzaje łączenia wsparcia są dopuszczalne, a jakie nie. W chwili obecnej nie bardzo widać jakieś działania, mające ułatwić zrozumienie tej kwestii. W najgorszym wariancie znowu pojawią się wymogi, aby to pośrednicy finansowi badali ręcznie, czy dany przedsiębiorca nie korzystał z innego wsparcia. Obecnie jest to dozwolone, ale tylko w odniesieniu do oddzielnych wydatków kwalifikowalnych. Na poziomie wniosku o finansowanie i składanych tam oświadczeń kwestia bardzo trudna do wychwycenia. Dodatkowo prawdopodobne mylenie wymogów, dotyczących pomocy publicznej i dotyczących kwalifikowalności wydatków. 13

14 Różne podejścia i kształt oświadczeń odbiorców ostatecznych, dotyczących braku podwójnego finansowania projektu Program/działanie PO IR Poddziałanie Badania na rynek PARP PO IR Poddziałanie Szybka ścieżka RPO Województwa Pomorskiego PO IR gwarancje - BGK RPO Województwa Lubelskiego Rodzaj oświadczenia Ogólne oświadczenie o zakazie podwójnego finansowania Bardziej szczegółowe oświadczenie o zakazie podwójnego finansowania Ogólne oświadczenie o zakazie podwójnego finansowania Dość precyzyjne oświadczenie o zakazie podwójnego finansowania Oświadczenie o braku finansowania tych samych wydatków kwalifikowanych w ramach innych programów krajowych i regionalnych 14

15 Dobra praktyka Oświadczam/y, że kredyt w kwocie zabezpieczonej gwarancją FG POIG nie będzie przeznaczony na finansowanie kosztów kwalifikowalnych projektu, na które uzyskałem/uzyskaliśmy wsparcie bądź ubiegam/y się o przyznanie innego wsparcia finansowego pochodzącego ze środków UE. (Poddziałanie PO IR, BGK) 15

16 Standardowe podejście Oświadczam, iż w przypadku otrzymania dofinansowania na realizację projektu nie naruszę zasady zakazu podwójnego finansowania określonej w wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata (PARP PO IR Działanie Badania na rynek) 16

17 Dalsze plany W kwietniu lub maju 2016 PAG Uniconsult we współpracy z PZFP planuje zorganizowanie jednodniowego (odpłatnego) szkolenia, na którym analizowane będą szczegółowe kwestie łączenia instrumentów. Tematy: Scenariusz rozmowy z przedsiębiorcą ubiegającym się o pożyczkę w celu minimalizacji ryzyka wystąpienia podwójnego finansowania. (Brak) możliwości zastosowania pożyczki ze środków europejskich w celu prefinansowania projektu lub finansowania udziału własnego. Możliwość finansowania w formie pożyczek firm, pozyskujących wejścia kapitałowe ze środków europejskich. Możliwość finansowania w formie pożyczek firm, korzystających z programów oferowanych bezpośrednio ze szczebla europejskiego. Możliwość finansowania w formie pożyczek firm, korzystających z programów oferowanych z krajowych środków publicznych. Planujemy także organizację szkolenia dotyczącego nowego systemu przekazywania i rozliczania środków na instrumenty finansowe w transzach. 17

18 Dziękujemy za uwagę! Jan Szczucki, Maciej Gajewski PAG Uniconsult