Wymogi obowiązujące rolników na OSN w powiatach: tczewskim, starogardzkim, sztumskim. Zasady gospodarowania na OSN na przykładzie państw nadbałtyckich

Transkrypt

1 Wymogi obowiązujące rolników na OSN w powiatach: tczewskim, starogardzkim, sztumskim Zasady gospodarowania na OSN na przykładzie państw nadbałtyckich Katarzyna Radtke Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku Tczew, 6 grudzień 2012 r. Mapy OSN Mapy do pobrania: OSN w zlewni rzeki Drybok OSN w zlewni rzeki Młynówka Malborska OSN w zlewniach rzek Janka i Dopływ spod Piaseczna 1

2 Prezentacje z konferencji do pobrania Wymogi obowiązujące rolników na OSN 1. Ustawa o nawozach i nawożeniu (Dz.U , , ) 2. RozporządzenieMinistra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz.U , Dz.U ) 3. Rozporządzenienr 6/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku z dnia 1 października 2012 r. w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. Urz. woj. pomorskiego z 2012 r., poz. 3243) 2

3 mający na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych zatwierdzenie: 1 października 2012 opublikowanie: 17 października 2012 wejście w życie: 1 listopada 2012 zawartość: Podstawy prawne Obowiązki rolników Edukacja i doradztwo dla rolników (ODR, samorządy) Kontrola rolników (IOŚ) Monitorowanie realizacji programu (IOŚ, SChR, ODR) Harmonogram planowanych działań + ARiMR 1 listopad marzec październik 2016 od 1 listopada 2012 Kontrola Wojewódzcy Inspektorzy Ochrony Środowiska Inspektorzy Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w ramach kontroli norm i wymogów wzajemnej zgodności 1% (ok. 700) gospodarstw do końca roku pozostałe w sposób ciągły 3

4 Obowiązki rolników na OSN określone w PROGRAMIE DZIAŁAŃ 1. Okresy nawożenia 2. Warunki przechowywania nawozów naturalnych oraz postępowania z odciekami 3. Zasady nawożenia pól na terenie o dużym nachyleniu 4. Ograniczenia nawożenia na glebach podmokłych, zalanych, zamarzniętych lub pokrytych śniegiem 5. Nawożenie w pobliżu cieków 6. Dawki i sposoby nawożenia od 1 marca 2013 Nawozy naturalne i organiczne na gruntach ornych stosuje się od 1 marca do 15 listopada. 4

5 od 1 marca 2013 Nawozy płynnenaturalne na łąkach i pastwiskach trwałych stosuje się od dnia 1 marca do dnia 15 sierpnia. Nawozy stałe naturalne stosuje się: na łąkach trwałych od dnia 1 marca do 30 listopada; na pastwiskach trwałych od dnia1 marca do 15 kwietnia i 15 października do 30 listopada od 1 marca 2013 Nawozy azotowe mineralne stosuje się: na gruntach ornych w uprawach wieloletnich od1 marca do 15* listopada na łąkach i pastwiskach trwałych od1marcado15sierpnia 5

6 Rozporządzenie o stos. nawozów od 1 marca 2013 Terminy stosowania nawozów zakaz dla wszystkich * dotyczy również upraw wieloletnich (trawy, motylkowe, niektóre warzywa) ** nie dotyczy rolników, którzy zawarli umowę kontraktacyjną na dostawę buraków, kukurydzy po dniu 15 listopada zakaz dla wszystkich Rozporządzenie o stos. nawozów Obowiązek przykrycia lub wymieszania z glebą na GO nie później niż następnego dnia po ich zastosowaniu 6

7 Zabrania się stosowania nawozów: Ustawa o nawozach i nawożeniu, Rozporządzenie o stos. nawozów podczas opadów deszczu gdy poziom wody podziemnej jest powyżej 1,2 m na glebach zalanych wodą, przykrytych śniegiem, zamarzniętych do głębokości 30 cm od 1 marca 2013 na glebach zamarzniętych powierzchniowo wyjątek stanowi: pierwsza wiosenna dawka nawozów azotowych na uprawach roślin ozimych Ustawa o nawozach i nawożeniu ZAKAZ nawożenia przy braku okrywy roślinnej nawozami azotowymi, gnojówką i gnojowicą (aplikator na min. 6 cm*) osadami ściekowymi* od 1 marca 2013 Uprawa w poprzek stoku Orka z odkładaniem skiby w górę stoku 7

8 Rozporządzenie o stos. nawozów wszyscy od 3 lipca 2012 Zmiana minimalnych norm STREFY BUFOROWE Ciek naturalny rzeki, strugi, strumienie i potoki oraz inne wody płynące w sposób ciągły lub okresowy, naturalnymi lub uregulowanymi korytami Sztuczne koryto prowadzące wodę w sposób ciągły lub okresowy RÓW min. 5 m RÓW < 1,5 m < KANAŁ szer.dna przy ujściu Minimalne odległości stosowania: 5 mdla nawozów mineralnych, obornika, gnojówki 10 mdla gnojowicy Rozporządzenie o stos. nawozów wszyscy od 3 lipca 2012 nawozy mineralne obornik gnojówka gnojowica 10 m Jezioro lub zbiornik wodny o powierzchni: do 50 ha pow. 50 ha wszystkie nawozy 20 m wszystkie nawozy 20 m morski pas nadbrzeżny -do 3,5 km Strefy ochronne ujęć wody 8

9 od 1 marca 2013 zbiornik wodny* 20 m NIE Mycie rozsiewaczy nawozów Mycie opryskiwaczy Rozlewanie wody z mycia ciek wodny* *równieŝ oczka wodne, rowy Wodopoje lokalizuje się poza zbiornikami i ciekami wodnymi Ustawa o nawozach i nawożeniu Instrukcja realizacji kontroli w zakresie wzajemnej zgodności, ARiMR W-wa krów : 300 ha = 2,33 DJP/ha Roczna dawka na 1 ha nie powinna przekraczać: 45 m 3 gnojowicy 38 t obornika 40 m 3 gnojówki 9

10 Ustawa o nawozach i nawożeniu od 1 marca 2013 Przykładowe dawki: Dawki nawozów Maksymalne dawki azotu ze wszystkich źródeł, tzn. azotu pochodzącego z nawozów mineralnych oraz organicznych, naturalnych i środków do użyźniania gleby w przeliczeniu na równoważniki nawozowe (zał. nr 6), zostały określone w załączniku nr kg N trawy pastewne na zielonkę 260 kg N kukurydza na zielonkę 250 kg N ziemniaki późne 240 kg N rzepak, kukurydza na ziarno * 200 kg N pszenica ozima, buraki past. 160 kg N pszenica jara 120 kg N owies, żyto 100 kg N ziemniaki wczesne Np. 30 t obornika * 5 kg N/t obornika = 150 kg N * 0,3= 45 kg N 250 kg N (limit) 45 kg N w oborniku = 205 kg N limit w naw. Mineralnych czyli np. 600 kg saletry amonowej * np.: polepszacze glebowe, osady ściekowe i ścieki, środki wspomagające uprawę roślin i in. 13. max 85 kg N/ha/rok w nawozach płynnych naturalnych na TUZ przy użytkowaniu kośno-pastwiskowym lub wypasie kwaterowym (42 m 3 gnojowicy* 4 kg/m 3 *0,5= 84 kg N) 10

11 Nawożenie wg PLANU NAWOZOWEGO w gospodarstwach: od 1 marca 2013 Ustawa o nawozach i nawożeniu użytkujących powyżej 100 ha użytków rolnych na OSN utrzymujących: powyżej 40 tys. stanowisk dla drobiu 2000 dlaświńpowyżej30 kg 750 stanowisk dla macior odbierające nadwyżkę nawozów od ww. gospodarstw realizujących pakiet 1: rolnictwo zrównoważone od 1 marca 2013 dokumentacja wszystkich zabiegów agrotechnicznych wszystkie gospodarstwach na OSN Ustawa o nawozach i nawożeniu Przechowywanie nawozów naturalnych Gospodarstwa utrzymujące: powyżej 40 tys. stanowisk dla drobiu 2000 dlaświńpowyżej30 kg 750 stanowisk dla macior Obowiązek zagospodarowania min. 70 % gnojówki, gnojowicy na własnych gruntach UMOWA ZBYTU PLAN NAWOZOWY* 2x od zamknięte zbiorniki na gnojowicę i gnojówkę od nieprzepuszczalne płyty, zabezpieczone w taki sposób aby wycieki nie przedostawały się do gruntu Wszystkie gospodarstwa z produkcją zwierzęcą: od szczelne, zamkniętezbiornikina gnojowicę i gnojówkę o pojemności na 4 m-ce 11

12 od: 1 listopada marca października 2016 Przechowywanie nawozów naturalnych płynne nawozy naturalne należy przechowywać w taki sposób aby wycieki nie przedostawały się do gruntu i wód oborniknależy przechowywać w sposób zabezpieczający przed przenikaniem odcieków do wód oraz gruntów udokumentowanie, że nawozy są usuwane w sposób nieszkodliwy dla środowiska Zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę oraz miejsca do przechowywania obornika o wielkości mieszczącej produkcję nawozów naturalnych z 6 m-cy 12

13 * wypas: -30% ** wypas: -20%, przykrycie płyty: -20% Bydło, trzoda chlewna Okres przechowywania Zbiornik na gnojowicę Zbiornik na gnojówkę od r. 4 miesiące 7 m 3 /DJP 2 m 3 /DJP OSN m 3 /DJP 3 m 3 /DJP Program 6 miesięcy działań OSN do 31 października 7,8* m 3 /DJP 1,8** m 3 /DJP 2016 Fot.: Nawozy naturalne w postaci stałej(obornik) należy przechowywać przy utrzymywaniu zwierzątna głębokiej ściółce w budynku inwentarskim o nieprzepuszczalnym podłożu. Fot.: 13

14 Dopuszcza się złożenie obornika na pryzmie bezpośrednio na gruncie w okresie od dnia 1 marca do 31 października Warunki składowania obornika na pryźmie bezpośrednio na gruncie: poza zagłębieniami terenu, na możliwie płaskim terenie -dopuszczalny spadek do 3%, teren nie piaszczysty i nie podmokły, minimum 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych maksymalnie przez 12 tygodni, lokalizacja pryzmy oraz data złożenia obornika w danym roku na danej działce musi zostać zaznaczona na mapie lub szkicu działki, ww. dokument rolnik przechowujeprzez okres obowiązywania Programu i rok po jego zakończeniu w kolejnym sezonie wegetacyjnym pryzmy muszą być lokalizowane w innym miejscu Obornik złoŝony r. 14

15 Bydło, trzoda chlewna Okres przechowywania Płyta gnojowa dofinansowanie 4 miesiące 2,5 m 2 /DJP OSN OSN Program 6 miesięcy działań do 31 października 2016 * wypas b. mlecznego: -30% b. mięsnego, owiec: -50% 3,5 m 2 /DJP 2,7* m 3 /DJP Fot.: od 1 listopada 2012 Przechowywanie pasz soczystych i kiszonek Pasze soczyste przechowuje się na zabezpieczonym gruncie w taki sposób, aby wycieki nie przedostawały się do gruntu i wód, w szczególności w silosach, na płytach lub na podkładzie z foli i sieczki oraz pod przykryciem foliowym. Kiszonkiskładuje się w odległości większej niż 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych oraz źródeł i ujęć wody. 15

16 Zasady gospodarowania na OSN na przykładzie państw nadbałtyckich Wybrane wymogi EU-27, OSN ustanowione: przed od 2008 Stan z Cały kraj: Austria, Dania, Finlandia, Niemcy, Irlandia, Łotwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Słowenia 16

17 Przechowywanie nawozów naturalnych FINLANDIA: Musi być możliwość przechowywania odchodów zgromadzonych w ciągu 12 m-cy, z wyjątkiem odchodów pozostałych na pastwisku w okresie sezonu pastwiskowego. Odstępstwa od wymaganej pojemności są możliwe, jeżeli nawóz jest przekazywany do innego użytkownika lub gdy obornik jest przechowywany w prawidłowo wykonanych i przykrytych pryzmach. Odstępstwa muszą być zgłaszane do lokalnego organu ochrony środowiska. ŁOTWA: Gnojowica i gnojówka powinna być przechowywana w zbiornikach przez 7 m-cy. Obornik ma być przechowywany przez 6 m-cy; może być przechowywany w odpowiednio zlokalizowanych pryzmach. LITWA: Obowiązek budowania urządzeń do przechowywania obornika jest w gospodarstwach utrzymujących >10 szt. zwierząt, z wyjątkiem utrzymania na głębokiej ściółce. W gospodarstwach utrzymujących AU termin budowy urządzeń minął 1 stycznia 2012 roku. Pojemność: 8 m-cydla świń i drobiu, 6 m-cydla bydła, koni i owiec. Przechowywanie nawozów naturalnych SZWECJA: jednostka zwierzęca bydło, konie, owce kozy pozostałe zwierzęta, w tym świnie OSN Poza OSN OSN Poza OSN > m-cy 8 m-cy 10 m-cy 10 m-cy / 8 m-cy 6 m-cy 10 m-cy 6 / 10* m-cy m-cy - 6 m-cy - < * od

18 Strefy buforowe SZWECJA: grunty przylegające jeśli nachylenie terenu w kierunku wody przekracza 10%; Kristianstad: 6 m dla wszystkich nawozów FINLANDIA:5 m dla nawozów azotowych, 10 m jeśli nachylenie pola przekracza 2% ŁOTWA: 10 m egzekwowane w gospodarstwach realizujących program rolnośrodowiskowych, 50 m jeżeli pochylenie pochyłości co do cieku wodnego lub lustra wody przekracza 10 0 LITWA: 5 m jeśli nachylenie w kierunku wody < 5 0, 10 m jeśli , 25 m jeśli > 10 0 Rzeki km, zbiorniki 0,5-10 ha: strefa = 100 m Rzeki >50 km, zbiorniki ha: strefa = 200 m wzdłuż Niemna, Wilii i jezior >200 ha: strefa = 500 m Termin stosowania i przyorania nawozów naturalnych LITWA: Stosowanie nawozów organicznych jest dozwolone od 1.04 do Obornik powinien być wymieszany z glebą w ciągu 12 h po zastosowaniu. ŁOTWA: Obornik, gnojówka i gnojowica mogą być stosowane od ; co najmniej ½ nawozów płynnych zgromadzonych zimą wykorzystywana jest do nawożenia roślin uprawnych przed 1 lipca; przynajmniej ½ obornika zastosowana na gruntach ornych powinna być wymieszana z glebą w ciągu 24 h, natomiast gnojowica i gnojówka w ciągu 12 h; NORWEGIA: generalna zasada ; tylko jeżeli ziemia jest rozmarznięta i wystarczająco sucha; 24 h na przyoranie DANIA: od 1.02 do zbiorów; wyjątki jesiennego stosowania pod oziminy do Zastosowanie ciekłych nawozów zwierzęcych możliwe jest za pomocą iniekcji lub węży wleczonych, płytki rozbryzgowe i działka wodne są zabronione. 6 hna przyoranie jeżeli nie ma okrywy roślinnej. SZWECJA(Kristianstad): Wydział Środowiska i Komisja Zdrowia udziela czasowych zezwoleń na pisemny wniosek rolnika z mapką zastosowania nawozów w okresie: ; poza wolnymi dniami weekendu, poniedziałek piątek; 12 h na przyoranie obornika, ale nawozy na bazie mocznika muszą być zastosowane doglebowo lub przyorane w ciągu 4 h. 18

19 Maksymalnie 170 kg N z nawozów naturalnych ŁOTWA: 170 kg N/ha/rok od 2008, co odpowiada 1,7 jednostek żywych. LITWA: Ilość odchodów zwierzęcych stosowana każdego roku, w tym odchodów z wypasu, nie może przekroczyć równowartości 170 kg N/ha. Obsada zwierząt nie powinna przekraczać 1,7DJP na hektar użytków rolnych. SZWECJA(Kristianstad): nawozy naturalne maks. 5 t/ha NORWEGIA: jesienią można zastosować max 30 t/ha obornika lub 20 t/ha gnojowicy bydlęcej lub 15 t/ha gnojowicy świńskiej lub 10 ton/ha pomiotu kurzego lub odchodów zwierząt futerkowych DANIA r. KE przyjęła decyzję przyznającą odstępstwo zezwalając Danii na stosowanie rocznie na hektar do 230kg N pochodzącego z nawozu naturalnego w konkretnych gospodarstwach hodowli bydła. Od przedłużono odstępstwo do r. Ograniczenia w stosowaniu nawozów mineralnych ESTONIA: Ograniczenia do 170 kg N z naw. naturalnych i mineralnych, przy czym N mineralny nie może być w dawce pow. 140 kg/ha, a na obszarach rędzinowych i krasowych 100 kg/ha. SZWECJA: Maksymalnie 60 kg łatwo dostępnego azotu na hektar może być stosowane przed siewem jesiennym oleistych a 40 kg przed innymi roślinami ozimymi NORWEGIA: max dawki N ze wszystkich źródeł: 200 kg pod zboża ozime w tym 30 kg w okresie jesiennym, a 170 wiosną; 130 kg pod ziemniaki, 250 kg na TUZ, rośliny kiszonkowe i ogrodnicze; 170 kgpod zboża jare, buraki cukrowe, rośliny oleiste. Te ilości azotu są zmniejszone o 10 kg -na glebach piaszczystych i żwirowych, o 40 kg w przypadku uprawy zbóż lub buraków cukrowych na glebie torfowej, o 20 kg w obszarach operacyjnych Regionalnych Centrów Ochrony Środowiska Laponii, PólnocnejOstrobothnii Kainuu. 19

20 Wymagana dokumentacja ESTONIA: Rolnicy prowadzą szczegółowe karty pól i rozdysponowania obornika LITWA: Plany nawożenia są obowiązkowe w gospodarstwach rolnych, stosujących nawozy naturalne i mających ponad 50 ha użytków rolnych. DANIA: Rolnicy posiadają do plany nawożenia i rachunki za zakupione nawozy. Do 21 kwietnia, muszą obliczyć swój kontyngent azotu. Do 1 kwietnia roku następnego przedstawić do Duńskiej Dyrekcji Roślin rozliczenie kontyngentu azotu za rok poprzedni. Kontyngent azotu jest obliczany w zależności od rodzaju upraw, typu gleby, liczby zwierząt i standardowych norm dla azotu w nawozach zwierzęcych. Normy dla azotu w nawozach zwierzęcych ustalane są coroczniedla różnych rodzajów zwierząt i typów budynków. Podstawą są dane dotyczące żywienia oraz współczynniki dla emisji amoniaku w budynkach i w trakcie przechowywania nawozów naturalnych. Jeżeli rolnik może wykazać lepsze wykorzystanie azotu w sposób stabilny (np. dzięki diecie niskobiałkowej) dozwolone jest korzystanie z własnych danych. Kontyngent oparty jest na optymalnych dla roślin dawkach azotu, optymalny wskaźnik jest ustalany corocznie przez jednostki doradcze. W 1998 roku Ministerstwo Rolnictwa ustaliło, że dawki nawozów mają być o 10% niższe niż optymalne. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 20