polska Tauron Basket Liga Prof. Bralczyk: Taurona czy Tauronu? Rynek energii Słowacja

Transkrypt

1 polska EnerGIA magazyn NR 10 (24) październik 2010 grupy tauron ISSN Tauron Basket Liga Prof. Bralczyk: Taurona czy Tauronu? Rynek energii Słowacja

2 wydarzenia spis treści Jubileuszowa nagroda Senat Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie po raz 15. przyznał Nagrodę im. E. Kwiatkowskiego ustanowioną za najlepsze publikacje o tematyce ekonomicznej Wtym roku 19 członków jury, wśród których znalazł się reprezentujący spółkę Tauron Polska Energia dyrektor Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR Paweł Gniadek, po raz piętnasty oceniało prace nominowanych dziennikarzy. W konkursie oceniano 25 prac, cyklów i wykładów opublikowanych między 31 lipca 2009 r. a 31 lipca 2010 r. Wśród nominowanych znaleźli się profesorowie, dziennikarze doskonale znani z mediów, a także ich mniej znani, choć równie utalentowani koledzy. Podczas uroczystej inauguracji roku akademickiego na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, która miała miejsce 4 października, rozstrzygnięto XV edycję Nagrody im. E. Kwiatkowskiego. Jej laureatem został Wawrzyniec Smoczyński z Polityki, nominowany za artykuł Czas zapłaty. Zadłużony świat, w którym poruszył temat globalnego zadłużenia. Statuetkę patrona nagrody uroczyście wręczyła laureatowi dr Julita Maciejewicz-Ryś, wnuczka Eugeniusza Kwiatkowskiego. Prof. Roman Niestrój, rektor UEK, przekazał red. Smoczyńskiemu pamiątkowy dyplom. Główną nagrodę w konkursie czek na 15 tys. złotych wręczyła Ewa Szymkowska-Nowak z Deutsche Bank PBC SA (mecenas i sponsor nagrody). W gronie jury zasiedli m.in. Jan Krzysztof Bielecki, prof. Jerzy Hausner, przedstawiciele Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Krajowej Izby Gospodarczej, Inkubatorów Przedsiębiorczości, Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych, Komisji Nadzoru Finansowego, Giełdy Papierów Wartościowych, Statuetkę patrona nagrody wręczyła laureatowi dr Julita Maciejewicz-Ryś, wnuczka Eugeniusza Kwiatkowskiego. Prof. Roman Niestrój, rektor UEK, przekazał pamiątkowy dyplom Rady Polityki Pieniężnej, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Deutsche Bank, Red. Wawrzyniec Smoczyński, laureat Nagrody im. Eugeniusza Kwiatkowskiego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, rektorzy państwowych uczelni ekonomicznych oraz laureat ubiegłorocznej edycji Zbigniew Bartuś z Dziennika Polskiego i reprezentanci najlepszych polskich pracodawców. Patronat nad tegoroczną edycją objęli: Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Finansów, Marszałek Województwa Małopolskiego, Wojewoda Małopolski, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich oraz Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Nagroda im. Eugeniusza Kwiatkowskiego ustanowiona została w 1995 roku przez Senat Uniwersytetu Ekonomicznego FOTO: Rafał Cygan UEK w Krakowie (dawnej Akademii Ekonomicznej). Wśród dotychczasowych laureatów znajdują się m.in.: Joanna Solska ( Polityka ), Tadeusz Mosz (TVP 1), Roman Młodkowski (TVN i TVN24) i Witold Gadomski ( Gazeta Wyborcza ). (ao) LISTA NOMINOWANYCH Jan Cieński, Financial Times Jerzy Dudała, Nowy Przemysł Bartłomiej Dwornik, portal Money.pl Andrzej Dryszel, Przegląd Maciej Głogowski, TOK FM Prof. Tomasz Gruszecki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Paweł Jabłoński, Rzeczpospolita Sebastian Karbarczyk, Polska Agencja Prasowa Alicja Kostecka, Eurologistics Olga Kozierowska, Radio PiN Prof. Jacek Kulawik, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywności Jakub Kurasz, Rzeczpospolita Konrad Niklewicz, Gazeta Wyborcza Wojciech Orliński, Gazeta Wyborcza Ryszard Petru, Gazeta Wyborcza Paweł Pietkun, Gazeta Bankowa Krzysztof Rokosz, Ludzie Sukcesu Maciej Samcik, Gazeta Wyborcza Wawrzyniec Smoczyński, Polityka Ewa Sokólska, Gazeta Wyborcza Białystok Wojciech Szeląg, Polsat News Cezary Szymanek, Radio PiN Wojciech Wojnowski, miesięcznik UE Fundusze Strukturalne Michał Zieliński, TVP-OTV Lublin Jacek Żakowski, Polityka FOTO: Rafał Cygan UEK Pod banderą Chopina STR Wydarzenia Jubileuszowa nagroda 04 Flesz Joanna Schmid nowym wiceprezesem Taurona Stanisław Tokarski na czele zarządu PKE Zmiany w zarządach Enion Energia oraz EnergiaPro Gigawat Tauron wśród najlepszych marek na polskim rynku Taurona czy Tauronu? wypowiedź prof. Jerzego Bralczyka z Uniwersytetu Warszawskiego 06 wywiad z prof. Stefanem Taczanowskim Energetyka jądrowa wymaga pieniędzy, kadr i zmian prawa 08 Rynek Zmiana polityki energetycznej Polski 09 Notowania Komentarz miesiąca 10 wydarzenia Tauron nad Wełtawą 12 W Grupie 10 lat PKE Nowa linia technologiczna do brykietowania słomy Energetyczna 100-latka Enion Energia wspiera młode talenty Darowizna dla Straży Pożarnej Kulisy wiedzy Łączy nas ciepło 16 marketing Tauron przyjazny klientowi Energia do rozwoju biznesu Nowy Impuls dla Taurona Płać mniej za prąd 18 Energia w UE Europejski energy-mix szansą na optymalizację kosztów wprowadzenia pakietu klimatycznego 20 Wydarzenia Pod banderą Chopina 22 Raport Rynek energii Słowacja 24 wydarzenia Ruszyła Tauron Basket Liga Tauron wśród mecenasów krakowskiej kultury 26 Prawdy i mity Węgiel na cenzurowanym 28 Energia inaczej Wszystkie moce przeciw Wenecji 30 Felieton Piekielnie dobre chęci Wydawca: Tauron Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR, dyrektor Paweł Gniadek, pawel.gniadek@tauron-pe.pl, tel Redakcja: Polska Energia, ul. Lwowska 23, Katowice, fax , redakcja@tauron-pe.pl Redaktor naczelny: Marcin Lauer, marcin.lauer@tauron-pe.pl, tel Zastępca red. naczelnego: Magdalena Rusinek, magdalena.rusinek@tauron-pe.pl, tel Zespół redakcyjny: Jacek Sakrejda, jacek.sakrejda@tauron-pe.pl, tel , Marietta Stefaniak, marietta.stefaniak@tauron-pe.pl, tel Współpraca w Grupie Tauron: Południowy Koncern Węglowy SA: Zofia Mrożek, zmrozek@pkwsa.pl, tel ; Południowy Koncern Energetyczny SA: Dariusz Wójcik, dariusz.wojcik@pke.pl, tel ; Elektrownia Stalowa Wola SA: Jerzy Wieleba, j.wieleba@esw.pl, tel ; Enion SA: Ewa Groń, ewa.gron@enion.pl, tel ; EnergiaPro SA: Anna Wojcieszczyk, anna.wojcieszczyk@wr.energiapro.pl, tel ; Elektrociepłownia Tychy SA: Aleksandra Gajecka, aleksandra.gajecka@ec-tychy.pl, tel ; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Katowice SA: Karolina Kmon, kkmon@pec.katowice.pl, tel ; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie Górniczej SA: Marek Sztuka, msztuka@pecdg.pl, tel ; Enion Energia sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec, elzbieta.bukowiec@enionenergia.pl, tel ; EnergiaPro Gigawat sp. z o.o.: Marta Głuszek, marta.gluszek@gigawat.pl, tel Realizacja wydawnicza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, Warszawa Biuro reklamy: Anna Mocior, a.mocior@dp-group.com.pl Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. Zdjęcie na okładce: Aleksandra Górnicka Numer zamknięto 20 października 2010 r. Foto: marek bebłot Marcin Lauer Redaktor naczelny Dajemy z siebie coraz więcej Energetyka atomowa to ostatnio gorący temat, obecny także na naszych łamach w lipcu opublikowaliśmy wywiad z dr. inż. Emilem Brosiem, który spotkał się z dużym odzewem ze strony Czytelników. Dziś chciałbym zachęcić Państwa do zapoznania się z kolejnym materiałem na temat perspektyw energetyki jądrowej w Polsce. Rozmawialiśmy o tym z prof. Stefanem Taczanowskim z AGH. Mówiliśmy m.in. o realności terminu budowy pierwszej polskiej elektrowni atomowej w 2022 roku, o rozbieżnościach w wyliczaniu kosztów takiej budowy i o możliwości synergii pomiędzy energetyką jądrową a węglem. Ważnym wydarzeniem dla naszej spółki było seminarium w Pradze z udziałem przedstawicieli Grupy Tauron i czeskiej energetyki. W błysku fleszy i przy udziale licznego grona dziennikarzy podpisano umowę o rozpoczęciu działalności spółki Tauron Czech Energy na praskiej giełdzie energii Power Exchange Central Europe (PXE). W seminarium uczestniczyli m.in. ambasador RP w Republice Czeskiej Jan Pastwa, wiceprezes Taurona Krzysztof Zamasz, szefowie Tauron Czech Energy oraz David Kučera jeden z dyrektorów PXE. Tauron Polska Energia od dawna wspiera działalność Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach (a także jubileusz 75-lecia NOSPR). Ostatnio dopomógł w organizacji niezwykłego rejsu chopinowskiego. Zachęcamy do zapoznania się z relacją z wyprawy Pod banderą Chopina. Miło nam donieść, że nasza spółka została oficjalnym sponsorem rozgrywek polskiej ekstraklasy koszykówki mężczyzn, która od tej chwili nosi miano Tauron Basket Ligi. Mamy nadzieję, że spopularyzuje to markę Tauron i pozwoli kojarzyć ją z sukcesami polskiej koszykówki, a także przyczyni się do pozytywnych zmian w lidze i propagowania tej dyscypliny sportu w naszym kraju. Pomogą w tym zapewne transmisje meczów koszykarskich w TVP Sport. Na zakończenie pragnę poinformować wszystkich Czytelników, którzy mają wątpliwości, co do prawidłowej odmiany nazwy naszej spółki, że dylemat Taurona czy Tauronu rozstrzygnął prof. Jerzy Bralczyk z Uniwersytetu Warszawskiego. Zapraszam do lektury! 2 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 3

3 flesz gospodarczy Joanna Schmid nowym wiceprezesem Taurona Joanna Schmid objęła 1 października stanowisko wiceprezesa zarządu dyrektora ds. strategii i rozwoju Tauron Polska Energia. Joanna Schmid jest prawnikiem i finansistą. Od 1994 do 2001 r. pracowała w ING Banku Śląskim. W latach była wiceprezesem Grupy Kapitałowej Fundusz Górnośląski, a w latach podsekretarzem stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa. Jest absolwentką Wydziału Prawa na Uniwersytecie Śląskim oraz licznych studiów podyplomowych. W swojej karierze zawodowej realizowała projekty inwestycyjne i restrukturyzacyjne, w tym w sektorze energetyki i górnictwa węgla kamiennego. ER Stanisław Tokarski na czele zarządu PKE Stanisław Tokarski objął 1 października stanowisko prezesa zarządu Południowego Koncernu Energetycznego, największego wytwórcy energii elektrycznej z Grupy Tauron. Stanisław Tokarski w latach był dyrektorem ds. strategii i zarządzania w PKE. Od marca 2008 r. do końca sierpnia 2010 r. był wiceprezesem Tauron Polska Energia. Stanisław Tokarski uczestniczy w pracach organizacji Eurelectric (Europejskie Stowarzyszenie Przemysłu Energetycznego) w Brukseli, opiniującej projekty dyrektyw. Jest członkiem Rady Zarządzającej i przewodniczącym Komitetu Studiów Wytwarzania Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej. Dotychczasowy prezes, Jan Kurp, objął funkcję wiceprezesa zarządu PKE. W efekcie zarząd PKE pracuje w składzie: Stanisław Tokarski (prezes), Jan Kurp, Henryk Tymowski, Mariusz Rechul, Piotr Mateja i Tadeusz Koj (wiceprezesi). ER Zmiany w zarządach Enion Energia oraz EnergiaPro Gigawat FOTO: arc Doszło do zmian w zarządach spółek Enion Energia oraz EnergiaPro Gigawat zajmujących się obrotem energią w Grupie Tauron. Rezygnacje złożyli dotychczasowi wiceprezesi obu spółek: Marek Ciszyński (Enion Energia) i Piotr Rudziński (EnergiaPro Gigawat). Stanowiska wiceprezesów Enionu Energii objęli Piotr Rudziński i Maciej Dolny, z kolei wiceprezesami EnergiiPro Gigawat zostali Marek Ciszyński oraz Grzegorz Kinelski. Maciej Dolny był wcześniej dyrektorem Departamentu Marketingu i Sprzedaży w Tauron Polska Energia, zaś Grzegorz Kinelski jednym z dyrektorów w koncernie Vattenfall. Zmiany na stanowiskach wiceprezesów związane są z dokonującymi się w obu spółkach przeobrażeniami i nowymi zadaniami, jakie stoją przed tymi podmiotami. Enion Energia będzie zajmował się sprzedażą energii, zaś EnergiaPro Gigawat obsługą klientów. ER FOTO: arc Tauron wśród najlepszych marek na polskim rynku Tauron znalazł się wśród liderów rankingu najlepszych marek energetycznych na polskim rynku, przygotowanym przez miesięcznik Press. Press przygotował ranking Top Marka, w którym uwzględniono 55 najpopularniejszych polskich marek z 11 branż najczęściej wymienianych w mediach. Na potrzeby rankingu autorzy przeanalizowali ok. 310 tys. artykułów. Wśród najczęściej opisywanych branż znalazła się także energetyka. Na drugim miejscu zestawiania firm energetycznych znalazł się Tauron Polska Energia. Pierwsze miejsce przypadło PGE, a trzecie Grupie Energa. Autorzy rankingu podkreślają, że wysoka pozycja Taurona wynika m.in. z czerwcowego debiutu giełdowego tylko w czerwcu 2010 r. Tauronowi poświęcono ponad tysiąc publikacji. Wysokie miejsce Taurona to także efekt udanych, jak podkreślają autorzy Top Marki, akcji promocyjnych. Wśród tych działań wymieniono m.in. wspieranie drużyny żużlowej Tauron Azoty Tarnów oraz wsparcie wielu działań kulturalnych: festiwal Tauron Nowa Muzyka, Tauron Videozone, Art-Boom Tauron Festival czy Festiwal Światła. W uzasadnieniu rankingu podkreślono, że te działania mocno wypromowały markę Tauron i powodują, że wyrasta ona w branży energetycznej na pierwszoligowego mecenasa kultury. Przy tworzeniu rankingu przeanalizowano 3917 publikacji dotyczących Taurona, z czego 597 było pozytywnych, a 3292 neutralne. Zaledwie 28 publikacji było negatywnych, najmniej wśród firm energetycznych. ER FOTO: east news Taurona czy Tauronu? Czytając Trybunę Górniczą nr 40 z 7 października, można znaleźć artykuł Debiut na czeskiej giełdzie energii. W podpisie pod zdjęciem stoi jak, nomen omen, byk: Podpisy Jiřiego Michalika, Eugeniusza Sawickiego i Davida Kučery zwieńczyły wejście Tauronu na czeską giełdę energii. Oto Echo. Górnośląski Tygodnik Regionalny nr 40. Na str. 14, w tekście pt. Będzie swojski prezes? znajdujemy informację, że PKE jest częścią Tauronu. W Rzeczpospolitej nr 236 z 8 października w tekście Możliwa redukcja przy ofercie akcji giełdy także czytamy: Zakładając limit zapisu, jak w przypadku PZU i Tauronu. My, od początku istnienia miesięcznika Polska Energia, używamy odmiany Tauron Taurona. Ale może się mylimy, skoro tak wielu znakomitych kolegów stosuje odmianę Tauron Tauronu? O pomoc poprosiliśmy autorytet w dziedzinie polszczyzny, prof. Jerzego Bralczyka z Uniwersytetu Warszawskiego. Prof. Jerzy Bralczyk, Uniwersytet Warszawski Przychylam się do odmiany Tauron Taurona przede wszystkim ze względu na wyraźne odniesienia znaczeniowe. Tauron tauros z greckiego, taurus z łacińskiego, to przecież byk. Odniesienie do byczości Taurona jest dla mnie oczywiste, zważywszy choćby dawne logo spółki. W polszczyźnie istnieje jednak rozchwianie, jeśli chodzi o formy dopełniacza i biernika rzeczowników żywotnych, czy też w ogóle formy dopełniacza. W przypadku rzeczowników żywotnych biernik jest taki jak dopełniacz, przy nieżywotnych biernik staje się równy mianownikowi, a dopełniacz ma własną, inną formę. Jeśli chodzi o rzeczowniki nieżywotne, to końcówka u ma minimalnie wyższy status. Końcówce u jesteśmy w stanie przypisać pewną wyższość stylistyczną. Wybierając formę z oboczności wieczoru i wieczora, sięgamy po słowo wieczoru, gdyż będzie to bardziej uroczyste, np. w zdaniu W trakcie wieczoru poetyckiego. Ale już przy słowie krawat mamy większy dylemat, bo obie dozwolone formy krawatu i krawata używane są równorzędnie. Wybieramy tę, którą bardziej lubimy. W końcówkach rzeczowników żywotnych dominuje natomiast a. Tak więc możemy mieć dwie motywacje dla tego a w interesującej nas odmianie Tauron Taurona. Gdybyśmy potraktowali tę nazwę jako rzeczownik nieżywotny, wtedy formę Tauronu można by uznać za wersję elegancką i wyższą. Jeśli jednak uznamy, że byk Tauron jest rzeczownikiem żywotnym, wtedy wyboru nie mamy i właściwa jest wyłącznie końcówka a. Owszem, mamy wołu i bawołu, ale wyłącznie w użyciu archaicznym tych wyrazów. Obie te formy już odchodzą i dzisiaj częściej spotykamy woła i bawoła. W dodatku przecież spółka Tauron nie przypadkiem wzięła swoją nazwę! Jeśli firma chce kojarzyć się z siłą zwierzęcia, to ma to konotacje maskulinistyczne. Pierwiastek męskości odgrywa ważną rolę. Ta byczość związana z Taurusem taurosem Tauronem jest żywa w naszym języku. W Polsce powiedzenie o kimś, że jest byczy chłop, oznacza nie tylko silnego mężczyznę, ale też kogoś godnego zaufania, pewnego, niezawodzącego. Dobrego kumpla i przyjaciela. Te przesłanki skłaniają nas do widzenia w tej nazwie czegoś bardziej żywotnego. Nazwę spółki można też analizować per analogiam, na przykład w odniesieniu do mitycznego gryfona, ale i swojskiego barana. Przecież nikt nie mówi baranu tylko barana. Wysłuchał Andrzej Opala 4 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 5

4 wywiad Rozmowa z prof. Stefanem Taczanowskim, kierownikiem Katedry Energetyki Jądrowej Wydziału Energetyki i Paliw Akademii Górniczo-Hutniczej ENERGETYKA JĄDROWA WYMAGA PIENIĘDZY, KADR I ZMIAN PRAWA Trwają przygotowania do wdrożenia energetyki jądrowej w Polsce. Można jednak spotkać opinie, że energetyka jądrowa w naszym kraju jest niepotrzebna. Jakie jest Pana zdanie w tej kwestii? Nie można mieć wątpliwości, że rozwój energetyki jądrowej w Polsce jest potrzebny. Przemawia za tym kilka czynników: to nieunikniona droga do pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną, energia z elektrowni jądrowych jest tańsza niż energia z innych źródeł, a ponadto jest to czyste źródło energii. Obecnie polska energetyka opiera się na węglu kamiennym i brunatnym, co oznacza, że w kilkuletniej perspektywie wzrosną jej obciążenia związane z emisją CO 2. Z kolei począwszy od lat zaczną także obowiązywać odpowiednio limity emisji SO 2 oraz NO X pociągające za sobą dodatkowe koszty. Dość sceptycznie podchodzę do tego, że uda się powstrzymać zmiany klimatu (globalnego ocieplenia) przez ograniczanie emisji CO 2. To nie jest naukowo udowodnione, natomiast nie można mieć wątpliwości co do szkodliwości emisji SO 2 i NO X. Ministerstwo Gospodarki zapowiada, że pierwszy blok jądrowy w Polsce zostanie oddany do eksploatacji w roku 2022? Czy to realny termin? Nie jest zbyt optymistyczny? Trudno jednoznacznie na to pytanie odpowiedzieć, aby to zrobić, trzeba by mieć zdolności jasnowidza. Wybudowanie bloku jądrowego w ciągu 12 lat nie jest niemożliwe, ale będzie trudne. Pojawiają się liczne rozbieżności dotyczące kosztów budowy elektrowni jądrowych. Skąd one się biorą? Rozbieżności w podawanych kosztach budowy elektrowni jądrowych, wynoszące kilkadziesiąt, czasami nawet blisko 100 proc., wynikają z różnic w przyjętych założeniach. Różne źródła podają różne wielkości kosztów budowy elektrowni jądrowych, nie informując, przy jakich założeniach były one obliczane. Część źródeł podaje wyłącznie koszty budowy samego bloku jądrowego, bez kosztów przyłączenia elektrowni do sieci elektroenergetycznej, czasami liczącego setki kilometrów, oraz bez części klasycznej, jak wytwornice pary i generatory. Obliczenia prowadzone w ten sposób są dopuszczalne, ponieważ gdyby zamiast elektrowni jądrowej w tym samym miejscu wybudować elektrownię innego typu, to również dla niej trzeba by zbudować odpowiednią infrastrukturę, jak np. sieci energetyczne. Często mówi się o tzw. kosztach overnight, co oznacza, że spłacamy całość kosztów inwestycyjnych w jednym momencie; w innych przypadkach zakłada się, że spłata kredytu rozłożona jest na okres np. 20 lat. Koszt overnight jest fikcyjny, ponieważ nikt jednorazowo nie wyciąga z kieszeni kilku miliardów euro. Teoretycznie można by rozkładać koszty inwestycyjne elektrowni jądrowej na cały czas eksploatacji elektrowni. Uważa się, że blok jądrowy może pracować przez 60 lat. Jeżeli te koszty rozłożyć na ten okres, to choć ich suma jest pokaźna, jednak w skali roku okazałyby się stosunkowo niewielkie. Obecnie działające elektrownie jądrowe są już w dużej części zamortyzowane i ponosi się wyłącznie koszty bieżącej eksploatacji, które nie są wysokie. W takich warunkach energetyka jądrowa nie ma konkurencji. Paliwo jądrowe jest tanie, wkład kosztu uranu stanowi zaledwie kilka procent kosztów działalności elektrowni. O rzetelności podawanych danych można mówić tylko wtedy, kiedy wszystkie ich parametry są wyszczególnione: m.in. jakie jest oprocentowanie kapitału, czy są gwarancje państwa, że nie wycofa się z rozwoju energetyki jądrowej itp. Znane są przypadki, że nawet po zakończeniu budowy elektrowni jądrowych nie zostały one z powodów politycznych uruchomione. Żaden inwestor przy takim ryzyku nie zaangażuje swojego kapitału, muszą być więc gwarancje państwa, że z budowy się nie wycofa. Pojawiają się możliwości synergii pomiędzy energetyką jądrową a węglem, prace w tym zakresie prowadzone są także na AGH. Możliwości synergii węglowej są badane już od lat 60. XX w., m.in. Europie i Stanach Zjednoczonych. Polska posiada duże zasoby węgla i jest predestynowana do tego, aby wykorzystać możliwość współpracy obu dróg do zaspokajania energetycznych potrzeb społeczeństwa. Ponieważ nie jest to jeszcze technologia opanowana (synergii na skalę komercyjną jeszcze nigdzie nie osiągnięto), obecnie w fazie wdrażania energetyki jądrowej w Polsce to rozwiązanie nie jest brane pod uwagę. W Chinach i Japonii pracują już reaktory wysokotemperaturowe o niewielkiej mocy: 10 i 30 MW. Natomiast badania naukowe w tym obszarze powinny być prowadzone dużo wcześniej, ponieważ wymagają czasu. Na czym ta synergia węglowo-jądrowa miałaby polegać? Energia jądrowa ma służyć do produkcji wodoru, który z kolei w połączeniu z węglem mógłby być źródłem najróżniejszych paliw węglowodorowych, takich jak metan i płynne paliwa do silników diesla oraz lekkie benzyny. Wodór nie występuje w przyrodzie w postaci wolnej, trzeba go wyprodukować. Nie jest jednak konieczne czekanie na reaktory wysokotemperaturowe, które w skali komercyjnej pojawią się, jak się przewiduje, za 30 lat. Wodór można też uzyskiwać bez wykorzystywania wysokich temperatur za pomocą elektrolizy wody prowadzonej poza szczytem, kiedy energia elektryczna jest tańsza. Elektrownie jądrowe pracują wówczas przy stałym obciążeniu, a elektroliza mogłaby być prowadzona w godzinach, kiedy zapotrzebowanie na energię jest mniejsze, co byłoby korzystne dla elektrowni jądrowych. Eksploatacja elektrowni jądrowej będzie wymagała modernizacji i rozbudowy sieci przesyłowej. Krajowy System Elektroenergetyczny od lat jest niedoinwestowany, straty na przesyle są większe niż średnia dla UE, dlatego zupełnie niezależnie od rozwoju energetyki jądrowej KSE wymaga modernizacji. Dodatkowe koszty związane z rozwojem i modernizacją sieci wynikają z tego, że pierwsze elektrownie powstaną prawdopodobnie na północy Polski, gdzie sieci nie są zbyt gęste. Budowa elektrowni jądrowej będzie wymagać rozbudowy sieci energetycznej. Jednak gdyby w tym miejscu wybudowano elektrownię wykorzystującą inne paliwo, to inwestycje sieciowe nie byłyby mniejsze. Pojawianie się nowych jednostek dużych mocy w nowych miejscach w oczywisty sposób pociąga za sobą rozwój sieci. Foto: ARC Które miejsce jest najlepsze dla budowy elektrowni jądrowej w Polsce? Kryteria, jakie trzeba brać pod uwagę przy wyborze lokalizacji elektrowni jądrowej, wynikają z kilku uwarunkowań. Północ Polski jest odległa od węglowych źródeł energii, w związku z tym, dla uniknięcia strat przesyłowych i kosztów przesyłu, elektrownie jądrowe są predestynowane, by je tam budować. Z terenu całego kraju zgłoszono 28 propozycji lokalizacji elektrowni jądrowych. Niestety, żadna z tych 28 propozycji nie wyszła z pięciu województw leżących na południu Polski: dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego. Uważam to za duży błąd, ponieważ działające w tych województwach elektrownie węglowe eksploatowane są od bardzo dawna, niektóre nawet od lat 50. XX w., i będą musiały być zastąpione nowymi. Pożądane byłoby więc, by właśnie tam powstawały elektrownie jądrowe, z uwagi na rysujące się w nieodległej przyszłości opłaty za emisje CO 2 obciążające energetykę węglową, liczbę dużych (i indywidualnych) odbiorców oraz ze względu na istniejącą infrastrukturę, w tym sieci przesyłowe. Pewien konserwatyzm myślenia jednak to wykluczył. Na Śląsku i w Małopolsce istnieją plany budowy elektrowni węglowych i gazowych, nastąpi więc odnowienie mocy... Na kimś, kto będzie decydował o budowie elektrowni gazowej, spocznie odpowiedzialność za skutki ewentualnego braku gazu. Warto sobie też uświadomić, że zapotrzebowanie na gaz i energię elektryczną są dobrze skorelowane, co ogranicza ich wzajemną substytucyjność. Miejmy nadzieję, że w przyszłości możliwe będzie w Polsce wydobycie gazu łupkowego. Jakie są największe trudności w realizacji programu jądrowego? Sądzę, że największą trudnością będzie pozyskanie kapitału niezbędnego do budowy elektrowni jądrowej. Koszty inwestycyjne takiej elektrowni są większe niż np. elektrowni węglowych, choć eksploatacja jest tańsza. Inne problemy będzie można łatwiej pokonać. Dużą wagę będą odgrywały kwestie społeczne. Przez bardzo długi czas energia jądrowa miała wyłącznie złą prasę, a media niemal świętowały kolejne rocznice katastrofy w Czarnobylu. Mało kto zwraca jednak uwagę, że od katastrofy w Czarnobylu wiele tysięcy ludzi w Polsce zginęło pod kołami samochodów. Wprawdzie akceptacja społeczna dla rozwoju energetyki jądrowej jest wyższa niż jeszcze kilka lat temu, ale nie można powiedzieć, że już jest powszechna. Poważnym wyzwaniem będzie również zapewnienie kadr dla elektrowni jądrowych. Ponieważ pierwszy blok jądrowy ma zostać uruchomiony w 2022 r., do tego czasu jesteśmy zobligowani wykształcić odpowiednią liczbę fachowców. Nie chodzi tylko o kształcenie szeregowych techników, do wyszkolenia których wystarczy laptop, podręcznik czy tablica. Musimy wykształcić fachowców najwyższej klasy, z tytułami naukowymi, doktoratami, które zdobywa się poprzez realizację badań. Dlatego trzeba prowadzić badania naukowe, aby można było kształcić kadry elektrowni jądrowych. W krajach zachodnich w badania i kształcenie studentów angażują się także firmy energetyczne. Rozmawiał Igor Jackowicz 6 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 7

5 rynek 29 września Rada Ministrów znowelizowała dokument Polityka energetyczna Polski do roku Jedną z głównych zmian, których w nim dokonano, jest zgoda na kupno przez Polską Grupę Energetyczną spółki Energa ZMIANA POLITYKI ENERGETYCZNEJ POLSKI Działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz wypełnienie norm unijnych w zakresie ochrony środowiska wymagają nakładów inwestycyjnych w nowe bloki energetyczne. Szacuje się, że do 2023 r. wartość tych nakładów może wynieść ok. 38 mld euro. Planuje się ponadto, że do 2030 r. zbuduje się w Polsce pierwszą elektrownię atomową poinformowało Centrum Informacyjne Rządu (CIR). Zaostrzenie konkurencji Rząd zwraca uwagę, że polityka energetyczna Unii Europejskiej nastawiona jest na tworzenie rynków regionalnych (ponadnarodowych), co w przyszłości oznacza inwestycje w rozwój połączeń transgranicznych. W dalszej perspektywie ma powstać efektywny energetyczny rynek regionalny, który zastąpi rynek krajowy. Dla polskich przedsiębiorstw oznacza to realną utratę ich obecnej pozycji na rzecz znacznie potężniejszych przedsiębiorstw z krajów naszego regionu, które już obecnie mają bardzo silną pozycję na krajowych rynkach. W efekcie, polskie przedsiębiorstwa, dysponujące niedużym udziałem w rynku europejskim, mogą mieć ograniczony dostęp do źródeł finansowania, a to z kolei oznacza ograniczenie potencjału inwestycyjnego polskiej energetyki. Zdaniem Rady Ministrów należy podkreślić, że potencjał czołowych graczy europejskiego rynku elektroenergetycznego przewyższa wielokrotnie możliwości którejkolwiek z największych polskich grup energetycznych. Aby zapobiec takiemu scenariuszowi wydarzeń, należy podjąć skuteczne działania, których celem będzie zwiększenie roli i znaczenia polskich przedsiębiorstw energetycznych na rynku regionalnym podkreśla CIR. Połączone PGE i Energa będą posiadały większą zdolność realizacji programów inwestycyjnych, które w perspektywie długoterminowej gwarantują bezpieczeństwo dostaw energii oraz dywersyfikację struktury paliwowej Chodzi przede wszystkim o stworzenie warunków umożliwiających polskim firmom rozbudowę mocy wytwórczych poprzez odpowiedni poziom finansowania. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego wymaga poniesienia dużych nakładów inwestycyjnych, którymi dysponują jedynie podmioty silne, z odpowiednim kapitałem i możliwościami pozyskania relatywnie tańszego finansowania dłużnego. Duży może więcej Dlatego, zdaniem Rady Ministrów, na polskim rynku musi pojawić się podmiot, który będzie w stanie sprostać konkurencji w regionie. Połączenie kapitałowe spółki Energa z Grupą PGE, wyznaczoną do realizacji inwestycji energetyki jądrowej, jest zasadne nie tylko ze względu na strategiczne cele wyznaczone w Polityce energetycznej Polski do 2030 r., ale również ze względu na wymogi dywersyfikacji struktury wytwarzania energii elektrycznej z uwzględnieniem energetyki jądrowej. Należy zaznaczyć, że tylko silny kapitałowo podmiot będzie w stanie udźwignąć ciężar finansowy i technologiczny związany z budową elektrowni jądrowej. Z tego względu przejęcie na zasadach rynkowych spółki Energa przez Polską Grupę Energetyczną, z jednoczesnym zachowaniem odrębności oraz docelowym jej upublicznieniem, jest korzystne. Ponadto służyć będzie dokapitalizowaniu Grupy PGE wyjaśnia CIR. Według rządu, połączenie Energi i PGE nie zmieni znacząco warunków rynkowych funkcjonowania i rozwoju tego segmentu w Polsce. Nie wpłynie również na jego stan w kontekście konkurencji. Rywale PGE będą nadal wywierać na nią presję konkurencyjną, wymuszając racjonalne działania rynkowe. PGE podkreśla, że Polska, jako kraj członkowski Unii Europejskiej, zgodnie z obowiązującą strategią jest zobowiązana wcielać w życie idee wspólnego, europejskiego rynku energii opartego na rozwiniętych połączeniach międzysystemowych, umożliwiających swobodny handel energią. Implementacja polityki energetyczno-klimatycznej Unii Europejskiej w polskim sektorze energetycznym wymaga przeprowadzenia szeregu inwestycji pozwalających na zmianę struktury paliwowej, a co za tym idzie minimalizowanie kosztu związanego z emisją gazów cieplarnianych. Połączone PGE i Energa będą posiadały większą zdolność realizacji programów inwestycyjnych, które w perspektywie długoterminowej gwarantują bezpieczeństwo dostaw energii oraz dywersyfikację struktury paliwowej. PGE zadeklarowała program gwarantowanych inwestycji do realizacji w grupie kapitałowej Energa o wartości 5 mld zł w okresie 10 lat. Emil Różański Witold Lebek Biuro Analiz Rynku Tauron Polska Energia SA Komentarz miesiąca Po sierpniowym ochłodzeniu również we wrześniu odnotowaliśmy niższą temperaturą od średniej wieloletniej, co w pewnym stopniu znalazło swoje odzwierciedlenie na rynku energii. Pierwsze jesienne chłody znacznie obniżyły średnią temperaturę, która wyniosła 12,1 st. C i była niższa o ponad 3,1 st. C licząc rok do roku, a to w krajowym systemie elektroenergetycznym przełożyło się na wzrost zapotrzebowania na moc (rok do roku) o ponad 3,8 proc. Równocześnie w porównaniu do września 2009 r. wzrosła konsumpcja energii, co znajduje swoje potwierdzenie w kondycji krajowej gospodarki. Ze wstępnych danych wynika, że wzrost produkcji przemysłowej we wrześniu wyniósł około 10 proc. licząc rok do roku, zaś wzrost PKB w III kwartale br. przekroczył 3 proc. licząc rok do roku. Na rynku spot w minionym miesiącu obserwowaliśmy dalszy wzrost płynności, w porównaniu do sierpnia wolumen obrotu na RDN TGE wzrósł o ponad 57 proc. i przekroczył 884 GWh. Wzrost cen spowodowany był jednak w głównej mierze wzrostem zapotrzebowania na moc, które było wynikiem ochłodzenia oraz wzrostu zapotrzebowania zarówno po stronie gospodarstw domowych, jak i odbiorców przemysłowych. Ceny na TGE osiągnęły średni poziom 191,04 zł/mwh, co dało średniomiesięczny przyrost o około 2 proc., głównie za sprawą wzrostu cen w szczycie o ok. 7,8 zł/mwh do poziomu blisko 204 zł/mwh przy niezmienionym poziomie cen offpeak (180,1 zł/mwh). Średnia cena energii na rynku RDN TGE wyniosła 48,29 /MWh (pomimo tego, że we wrześniu kurs spadł o 1,8 proc. MtM do poziomu 3,96 zł/ ) i była wyższa zarówno od średniej na EEX o 2,43 /MWh, jak i na OTE o 2,35 /MWh. Najwyższe ceny we wrześniu odnotowano w Skandynawii, gdzie na giełdzie NordPool średnia cena zbliżyła się do 49,4 /MWh. Na rynku bilansującym w minionym miesiącu występowała silna korelacja trendu z RDN TGE, z wyjątkiem paru dni pod koniec pierwszej i trzeciej dekady miesiąca. Występowały wtedy lokalne wzrosty do poziomu ok zł/mwh w niektórych godzinach szczytowych 10, 27 i 28 dnia miesiąca. We wrześniu średnia cena CRO była wyższa o 3,79 zł/mwh Cena [zł/mwh] Cena [ /MWh] $/bbl USD/t Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej na TGE i Rynku Bilansującym we wrześniu 2010 r TGE CRO TGE CRO Średnie ceny energii w kontraktach SPOT na rynkach europejskich we wrześniu 2010 r. Ceny węgla, ropy naftowej oraz emisji CO 2 we wrześniu 2010 r. notowania od średniej z RDN TGE, natomiast w porównaniu z sierpniem średnia CRO spadła o 2,06 zł/mwh. We wrześniu można było zauważyć wzmożoną aktywność uczestników rynku związaną z kontraktacją na 2011 r. Na rynku kontraktów terminowych CAL11 Base charakteryzował się tendencją wzrostową i ostatecznie ukształtował się na średnim poziomie 194,81 zł/mwh (+0,82 zł/ /MWh MtM) przy dużym wzroście wolumenu do poziomu 4,2 TWh (+1,7 TWh MtM). Kontrakty front month ukształtowały się na poziomie 189,38 zł/mwh, co w porównaniu z sytuacją w sierpniu daje spadek o ponad 5 zł/mwh, natomiast kontrakty Q4-10 Base handlowane były średnio na poziomie 187,5 zł/mwh, co stanowi minimalny spadek (-0,3 zł/mwh) w porównaniu do sierpnia. W tym samym czasie ceny kontraktów CAL11 Base w Niemczech zawierały się w przedziale od 49,13 do 51,57 /MWh i spadły do poziomu 50,08 /MWh (-0,68 / /MWh MtM), zniżkując od drugiego tygodnia miesiąca. We ubiegłym miesiącu światowy rynek surowców, z wyjątkiem CO 2, był w trendzie wzrostowym, co odzwierciedlało generalną tendencję na rynkach finansowych, gdzie obserwowaliśmy dalsze osłabianie się dolara do euro spowodowane w głównej mierze informacjami na temat rosnącego deficytu w USA. Ceny ropy Brent w pierwszych dwóch dekadach miesiąca rosły do poziomu ponad 78 $/bbl. Po kilkudniowej korekcie na początku trzeciej dekady Brent Oil Coal CIF ARA BlueNext CO 2: EUA Spot EEX NordPool OTE TGE ,90 15,70 15,50 15,30 15,10 14,90 14,70 Wolumen [MWh] /t Źródło: Biuro Analiz Rynku Tauron Polska Energia SA zamknięcie miesiąca osiągnęło poziom 82,31 $/bbl (około 9,6 proc. powyżej zamknięcia sierpnia). Dużą korelacją z cenami ropy charakteryzował się rynek węgla, kontrakty CIF ARA front month na zamknięciu miesiąca notowane były po 96 $/t co stanowi blisko 4-proc. wzrost MtM. Odwrotna sytuacja miała miejsce na rynku uprawnień do emisji CO 2. W pierwszym tygodniu miesiąca cena BNX spot wzrosła do 15,66 /t, by po spadkach w drugiej dekadzie ustalić się na koniec miesiąca na poziomie 15,29 /t. Na rynku CO 2 sytuacja we wrześniu była stabilna, jednak prognozy średnioterminowe, oparte na analizach fundamentalnych, wskazują na możliwość wzrostu kontraktów EUADEC 2010 nawet powyżej 18 /t. 8 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 9

6 wywiad wydarzenia 29 września w Pradze odbyło się seminarium z udziałem przedstawicieli Grupy Tauron i reprezentantów czeskiej energetyki. Podpisano umowę o rozpoczęciu działalności polskiej firmy Tauron Czech Energy na praskiej giełdzie energii PXE Tauron nad Wełtawą Wojciech Kwinta publicysta Businessman.pl Wseminarium uczestniczyli Jan Pastwa, ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Czeskiej, Krzysztof Zamasz wiceprezes spółki Tauron Polska Energia, Eugeniusz Sawicki i Jiří Michalik zarządzający spółką Tauron Czech Energy, a także ze strony czeskiej: David Kučera dyrektor generalny platformy obrotu energią Power Exchange Central Europe (PXE) oraz Luděk Piskač sekretarz Stowarzyszenia Dużych Odbiorców Republiki Czeskiej. W spotkaniu uczestniczyła liczna grupa dziennikarzy z Polski i Czech. Najważniejszym wydarzeniem było podpisanie przez szefa PXE i prezesów Tauron Czech Energy umowy inicjującej działalność Grupy Tauron na czeskiej giełdzie energii. Podczas seminarium zaprezentowano plany polskiego koncernu i zagadnienia czeskiej elektroenergetyki. Ambasador RP w Republice Czeskiej Jan Pastwa (z prawej) oraz wiceprezes Tauron Polska Energia Krzysztof Zamasz z uwagą słuchali słów prelegentów Podwójny pierwszy krok Spotkanie w praskim Hiltonie, z panoramą stolicy Czech za oknami, budziło żywe zainteresowanie dziennikarzy. I nic dziwnego: do niedawna polskie firmy energetyczne ograniczały się do działalności w kraju. Tauron wykonał pierwszy krok i to podwójny: pod koniec ubiegłego roku powstała spółka Tauron Czech Energy, która rozpoczęła działalność na czeskim rynku, a ponadto wejście do gry na PXE umieszcza Grupę w naprawdę dobrym towarzystwie. Do uczestników giełdy należą także firmy ze Słowacji, z Węgier, Słowenii, Austrii, Niemiec, Danii, Wielkiej Brytanii, Belgii, Szwajcarii i Włoch (m.in. Vattenfall, E.ON., Electrabel, Dalkia). W przypadku elektroenergetyki sam fakt wyjścia z działalnością poza granice Polski jest ważnym wydarzeniem. Dlatego ambasador Jan Pastwa podkreślał, że jego placówka chętnie udzieli pomocy każdej polskiej firmie zainteresowanej wejściem do Czech, pomoże też firmom czeskim w zdobywaniu polskiego rynku. A Tauron realizuje strategię i odnosi pierwsze sukcesy w Czechach w handlu energią elektryczną i pozyskiwaniu nowych klientów. Ewenementem i niewątpliwym sukcesem Grupy Tauron jest fakt uruchomienia dwóch połączeń wyspowych 110 KV po stronie czeskiej, co daje możliwość zarówno eksportu energii do Polski, jak i przesyłania jej z Polski do Czech w zależności od różnic cenowych po obu stronach granicy. Wyspy zlokalizowane są na terenie działania dwóch dystrybutorów grupy EnergiiPro (Porici z rozdzielnią w Boguszowie) oraz Enionu (połączenie sieci dystrybucyjnej z Cieszyna do Trzyńca) mówił podczas seminarium Eugeniusz Sawicki. Jest to pierwszy przypadek w ostatnich latach, aby elektrownia zlokalizowana za granicą przyłączona była do polskiej sieci dystrybucyjnej 110 kv, a energią handlowała Grupa Tauron. Innym połączeniem płynie prąd z Cieszyna Enionu, drugiego dystrybutora w Grupie, do dużego odbiorcy działającego w Trzyńcu. Dzięki temu rozwiązaniu całkowicie legalnie uniknęliśmy opłat związanych z przesyłem w wymianie międzysystemowej dodał prezes Eugeniusz Sawicki. Tauron Czech Energy składa się z dwuosobowego zarządu i sześciu pracowników. To wystarczy do skutecznego działania. Chcemy pozyskiwać firmy działające i w Polsce, i w Czechach. Oferujemy pakiet, czyli sprzedaż energii elektrycznej łącznie, nawet za tę samą cenę, dla wszystkich oddziałów w poszczególnych krajach komentował E. Sawicki. FOTO: Marcin Lauer Otwarcie na zagranicę Prezentację czeskiej spółki Taurona podsumował wiceprezes TPE, Krzysztof Zamasz. Mamy już dwie wyspy, klientów końcowych, uczestniczymy w rynku hurtowym i realizujemy transakcje spotowe z podmiotami polskimi i czeskimi powiedział. Dodał, że w przyszłym roku powinny zostać wykorzystane w pełni obydwa uruchomione połączenia. Pozytywnie ocenił też efekty działalności Tauron Czech Energy, stwierdzając, że wstępne dane dają duże prawdopodobieństwo szybszego niż zakładano zwrotu z inwestycji. Krzysztof Zamasz przedstawił też potencjał i strategię Grupy Tauron. Posiada ona dwie kopalnie i dysponuje 20 proc. zasobów węgla kamiennego. Ma siedem elektrowni węglowych, cztery elektrociepłownie i 35 elektrowni wodnych o łącznej zainstalowanej mocy 5,4 GW. Jest drugim w Polsce producentem energii (18,6 TWh) i pierwszym dystrybutorem. Obsługuje 4,1 mln klientów, a obszar dystrybucji to 17 proc. powierzchni kraju. Atutem są klienci instytucjonalni, tacy jak ArcelorMittal Poland, CMC Zawiercie, KGHM Polska Miedź i Kompania Węglowa. Inwestycje mają do 2020 r. zwiększyć moc wytwarzania do 7,9 GW, po uwzględnieniu likwidacji ok. 1,7 GW. Położenie geograficzne powoduje, że rynki naszych południowych sąsiadów są naturalnym rozszerzeniem działalności. Po wejściu na rynek czeski Tauron planuje podobną operację na Słowacji. Jesteśmy przygotowani na akwizycje w obu krajach i kupno aktywów energetycznych powiedział wiceprezes Taurona. Dodatkową szansę na sukces stwarza sytuacja na rynku: duże firmy rezygnują z części inwestycji, zmieniają lokalizacje i zamierzają sprzedawać aktywa. Według Krzysztofa Zamasza możliwe jest dostosowanie strategii firmy do nowej sytuacji na rynku. Czeski rynek W trakcie seminarium David Kučera przedstawił czeską giełdę energii elektrycznej. PXE powstała na początku 2007 r. jako pierwsza platforma obrotu w Europie Środkowo-Wschodniej. Dziś prowadzi handel w Czechach, a także ze Słowacją i Węgrami. Obok kontraktów na sprzedaż z dostawą fizyczną, kontraktów futures i rynku spot, prowadzi także obrót instrumentami finansowymi. Pytany o obroty na PXE, dyrektor giełdy powiedział, że to ok. połowa rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną w Czechach, czyli 30 TWh przy zużyciu rzędu 60 TWh. Całkowity obrót to 120 TWh (efekt kilkukrotnych transakcji pomiędzy giełdowymi graczami). Handel giełdowy w Czechach jest rozwinięty lepiej niż w Polsce, co wynika z otwartości rynku. Proste procedury ułatwiają zmianę sprzedawcy (w pierwszej po- Po wprowadzeniu wygłoszonym przez prezesów Tauron Czech Energy, nastąpiło podpisanie umowy o wejściu firmy na giełdę PXE łowie 2010 r. dostawców zmieniło 100 tys. odbiorców), operator rynku OTE udostępnia wszelkie dane pomiarowe, a operacja zmiany dostawcy trwa maksymalnie siedem dni. Z drugiej strony liberalizacja i duża wymiana międzysystemowa, przede wszystkim z Niemcami, powodują, że ceny elektryczności w Czechach podążają za cenami europejskimi. Właśnie ceny są problemem dla czeskiego przemysłu. Sprawę tę poruszył Luděk Piskač, sekretarz Stowarzyszenia Dużych Odbiorców Republiki Czeskiej. Powiedział, że do 2008 r. dystrybutorzy kupowali energię głównie w kilkuletnich kontraktach. Część z nich zawarto podczas gwałtownego skoku cen i dziś wiele spółek dystrybucyjnych kupuje energię po cenach wyższych od rynkowych. Piskač dodał, że w najbliższej przyszłości nastąpi dalszy wzrost cen spowodowany unijną polityką przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Problemy czeskich odbiorców przemysłowych są więc takie same jak polskich. Po zakończeniu seminarium, jego uczestnicy udali się do siedziby ČEPS operatora czeskich sieci przesyłowych. Na miejscu Zbyněk Boldiš, członek zarządu firmy, przedstawił rozwój rynków energii elektrycznej w Europie Środkowo-Wschodniej i szanse na budowę wspólnego unijnego rynku energii. Miroslav Šula, dyrektor operacji sieciowych, zaprezentował czeski system przesyłowy. Dodatkową atrakcją była możliwość przyjrzenia się pracy zespołu nadzorującego pracę systemu przesyłowego, gdzie trzy osoby dbają o bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej. FOTO: Arc 10 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

7 w Grupie 10 lat Południowego koncernu energetycznego Tegoroczne obchody Dnia Energetyka w Południowym Koncernie Energetycznym były wyjątkowe ze względu na jubileusz 10-lecia powstania firmy. Tę jedną z najważniejszych dla regionu firm powołano do życia w maju 2000 r. Jubileusz świętowały wszystkie elektrownie i elektrociepłownie NOWA LINIA TECHNOLOGICZNA DO BRYKIETOWANIA SŁOMY W październiku na terenie Elektrowni Stalowa Wola zostanie zakończona budowa linii do brykietowania słomy i nastąpi jej rozruch technologiczny. inwestorem jest BUDO-TRANS, spółka zależna ESW foto: Driusz Wójcik Kulminacyjnym punktem uroczystości poświęconych 10-leciu koncernu było spotkanie zarządu z dyrektorami elektrowni, współpracujących firm i przedstawicielami władz wojewódzkich i samorządowych. Miało ono miejsce 10 września w Teatrze Śląskim w Katowicach. Uroczystą galę zaszczycili swoją obecnością m.in. wiceminister gospodarki Joanna Strzelec-Łobodzińska, wojewoda śląski Stanisław Dąbrowa, przewodniczący sejmiku województwa śląskiego Michał Czarski oraz wicemarszałek województwa śląskiego Adam Stach. Wyróżnionych pracowników koncernu uhonorowano podczas uroczystości odznaczeniami państwowymi. Wręczono również odznaki honorowe Za zasługi dla województwa śląskiego, przyznawane za działalność i realizację zadań, które przyczyniły się do gospodarczego, kulturalnego i społecznego rozwoju regionu. Podczas uroczystości przypomniano historię powstania firmy, przedstawiono najważniejsze osiągnięcia oraz plany na przyszłość. Zebrani goście życzyli firmie kolejnych okrągłych jubileuszy. (ph) To profesjonalna instalacja do produkcji brykietu z biomasy agro, do której najlepszym surowcem wsadowym jest słoma różnego rodzaju zbóż i rzepaku. W skład linii LTBS wchodzi zespół rozdrabniający i zespół brykietujący. Instalacja będzie produkować brykiet o średnicy 70 mm i długości przypadkowej od 30 do 100 mm. Wydajność linii określa się na kg/h, przy wilgotności słomy proc. Roczna zdolność produkcyjna linii określana jest na ok. osiem tysięcy ton brykietu. Biomasa w tej postaci jest paliwem bardzo pożądanym przy współspalaniu z węglem w kotłach energetycznych. Paliwo tego gatunku zapewnia stabilną kaloryczność, co jest bardzo istotnym parametrem w procesie spalania i prowadzeniu ruchowym jednostek wytwórczych. Ponadto brykiety nie zajmują dużo miejsca i są łatwe w transporcie. Zlokalizowanie instalacji na terenie elektrowni pozwala lepiej wykorzystać istniejącą infrastrukturę techniczną, znacząco obniżyć koszt produkcji brykietu oraz zapewnić zakładowi paliwo biomasowe w dobrych, stałych cenach. Tego typu działania inwestycyjne wymuszają wymogi przepisów Zespół brykietujący linii LTBS prawa w zakresie corocznego zwiększania udziału procentowego spalania biomasy agro przy produkcji energii odnawialnej w oparciu o biomasę. (jw) foto: jerzy Wieleba Energetyczna 100-latka Rok 2010 jest szczególnie ważny dla energetyki w regionie tarnowskim. Dokładnie 100 lat temu zakończono budowę elektrowni miejskiej Decyzję o jej wybudowaniu Rada Miejska podjęła w 1907 r. Równocześnie planowano budowę wodociągu miejskiego, dworca kolejowego i linii tramwajowej. Już wtedy rozważano zainstalowanie oświetlenia elektrycznego na ulicach miasta. Na początku 1908 r. rada zleciła opracowanie projektu elektrowni. Budowę zrealizowano w niezwykle szybkim tempie i zakończono we wrześniu 1910 r. W tym samym miesiącu Rada Miejska powierzyła stanowisko dyrektora elektrowni dr. Janowi Studniarskiemu, późniejszemu rektorowi krakowskiej Akademii Górniczej. 24 listopada 1910 r. ogłoszono Świętem Inwestycji w Tarnowie. W jednym dniu oddano do użytku dworzec kolejowy, elektrownię i wodociągi. Dla przypomnienia tego faktu i uhonorowania kilku pokoleń energetyków, tarnowski oddział Enionu zaplanował kilka ważnych wydarzeń. 17 września odbyły się oficjalne uroczystości jubileuszowe, zainaugurowane mszą w bazylice katedralnej, po której nastąpiło spotkanie poświęcone przede wszystkim historii energetyki. Wzięli w nim udział minister skarbu Aleksander Grad, wicewojewoda małopolski Stanisław Sorys, zastępca prezydenta Tarnowa Henryk Słomka-Narożański, prezes zarządu Taurona Dariusz Lubera, zarząd Enionu, posłowie ziemi tarnowskiej, przedstawiciele zaprzyjaźnionych firm i instytucji, władz samorządowych oraz wyższych uczelni regionu. W swoim wystąpieniu Janusz Onak, dyrektor naczelny oddziału Enionu w Tarnowie, podkreślił najważniejsze fakty historyczne. Czujemy się sukcesorami tradycji zapoczątkowanych przez elektrownię miejską w 1910 r., staramy się jak najlepiej kontynuować to dzieło i zapewnić energetyce tarnowskiej stabilną przyszłość powiedział. Głos zabrał także Dariusz Lubera, który przez 13 lat, jako dyrektor naczelny i prezes zarządu, kierował tarnowskim Zakładem Energetycznym. Podkreślił znaczenie jubileuszu 100-lecia i nawiązał do debiutu giełdowego spółki Tauron. Zaufało nam 130 inwestorów instytucjonalnych z kraju i zagranicy, a co szczególnie cieszy 230 tys. inwestorów indywidualnych. To zaszczyt i satysfakcja, ale też olbrzymie poczucie odpowiedzialności za powierzony nam kapitał powiedział prezes Taurona. Po wystąpieniach i gratulacjach najbardziej zasłużeni pracownicy zostali uhonorowani odznaczeniami państwowymi i resortowymi. Kilkukrotnie w wypowiedziach gości pojawiał się temat tegorocznej powodzi, która wyrządziła znaczne szkody w regionie tarnowskim. Krzysztof Pubrat, prezes zarządu Enionu, uroczyście przekazał wójtowi gminy Rzepiennik Strzyżewski Kazimierzowi Fudali i Jadwidze Rybie dyrektorowi tamtejszego gimnazjum, czek na kwotę 15 tysięcy złotych. Pieniądze mają zostać przeznaczone na odbudowę szkoły zniszczonej podczas powodzi. (BB) Uroczyste przekazanie czeku na 15 tys. zł wójtowi gminy Rzepiennik Strzyżewski, Kazimierzowi Fudali i dyr. Jadwidze Rybie foto: arc foto: arc 12 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

8 w Grupie Enion Energia wspiera młode talenty Darowizna dla Straży Pożarnej Dzięki pomocy spółki Enion Energia dwoje krakowskich dzieci będzie nadal mogło rozwijać swoje pasje Spółka sfinansuje kurs tańca dla 7-letniego Januszka oraz pokryje wszystkie koszty związane z treningami i zawodami 11-letniej Karolinki, która od pięciu lat trenuje gimnastykę. To wydatki, na które nie mogłyby sobie pozwolić ich rodziny. Prezes zarządu Enionu Energii, Ireneusz Perkowski, odwiedził podczas treningu Karolinkę, zawodniczkę Towarzystwa Sportowego Wisła, żeby przekazać jej dobre wiadomości. Nie można pozwolić, żeby zdolne dzieci traciły szanse na rozwijanie swoich talentów. Cieszymy się, że możemy wspierać utalentowane dzieci powiedział Ireneusz Perkowski. Enion Energia przystąpiła do akcji pomocy uzdolnionym uczniom przy współpracy z Faktem i Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Krakowie. (AG) Ulewne deszcze, które intensywnie padały w maju i czerwcu tego roku, doprowadziły do licznych zalań i podtopień. Także w Jaworznie żywioł spowodował wiele zniszczeń. Do usuwania skutków powodzi włączyła się straż pożarna, która wielokrotnie ratowała dobytek mieszkańców miasta Wuznaniu ciężkiej i ofiarnej pracy strażaków oraz mając na uwadze przyszłą sytuację powodziową, Południowy Koncern Węglowy zdecydował się ufundować dwie pompy dla oddziałów OSP w Jeleniu oraz Byczynie. Pierwszy z nich otrzymał motopompę samozasysającą Honda WT 30X o wydajności 1200 dm sześc. na minutę, natomiast drugi oddział motopompę pływającą M 4/2 Niagara 1 o wydajności 400 dm sześc. na minutę. Dzięki tej darowiźnie praca strażaków przy usuwaniu skutków różnych kataklizmów przebiegać będzie szybciej i sprawniej. (BW) Strażacy z Jelenia znakomicie spisali się podczas ciężkich walk z tegoroczną powodzią. W uznaniu ich poświęcenia i odwagi podarowano im nowoczesny sprzęt gaśniczy fot: Fakt foto: arc Kulisy wiedzy XIII Dolnośląski Festiwal Nauki zaplanowany został jako spotkanie z nauką i kulturą realizowane na wielu polach przez wszystkie wyższe uczelnie regionu. Warsztaty, prezentacje, happeningi, wycieczki, wykłady, dyskusje oraz kameralne spotkania były okazją do lepszego poznania otaczającego nas świata Wtym roku Dolnośląski Festiwal Nauki odbywał się w ośmiu miastach, z których cztery są siedzibami oddziałów EnergiiPro. We Wrocławiu, podczas Zabaw Pełnych Energii, dzieci i młodzież uczyły się pod opieką doświadczonych animatorów, czym jest prąd i jak bezpiecznie obchodzić się z urządzeniami elektrycznymi. Edukacji tej służyły liczne konkursy, zabawy i quizy. Z okazji festiwalu swoje podwoje otworzyło Muzeum Energetyki Jeleniogórskiej, a liczba odwiedzających wpłynęła na decyzję szerszego nieodpłatnego udostępnienia ekspozycji również w październiku. W Legnicy, w salach oddziału Politechniki Wrocławskiej, zorganizowano wystawę Liczniki energii elektrycznej w historii, na której zaprezentowane zostały urządzenia pomiarowe różnych typów, wyprodukowane w ostatnim sześćdziesięcioleciu w wielu państwach. W Wałbrzychu przygotowana została prezentacja robotów zbudowanych przez Koło Robotyki przy Zespole Szkół nr 8. Spośród trzynastu zbudowanych maszyn trzy noszą logo EnergiiPro. Dolnośląski Festiwal Nauki od lat aktywnie działa na forum europejskim w ramach Europejskiego Stowarzyszenia Festiwali Nauki (EUSCEA). W tym roku, 30 wybranych na drodze konkursu organizacji członkowskich EUSCEA z 17 krajów realizuje projekt o nazwie 2 WAYS. Jako jedyna polska organizacja jest wśród nich Dolnośląski Festiwal Nauki, a Wrocław jest jedynym polskim miastem biorącym udział w projekcie. (AW) foto: arc Łączy nas ciepło 8 października w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu miało miejsce spotkanie pod hasłem Łączy nas ciepło, które Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie Górniczej dedykowało swoim klientom W imieniu zarządu oraz pracowników spółki, zaproszonych gości przywitał prezes zarządu Jacek Nowak (na zdjęciu). W imieniu całej załogi Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Dąbrowie Górniczej oraz zarządu chciałem bardzo serdecznie przywitać wszystkich Państwa, życząc samych miłych i niezapomnianych chwil spędzonych wspólnie podczas dzisiejszego popołudnia. To dzięki Wam, Szanowni Państwo, docieramy do setek domów, tysięcy mieszkań, dając tym samym odrobinę komfortu i zadowolenia powiedział. Odczytane zostały również listy gratulacyjne, które napłynęły na ręce prezesa. W krótkiej prezentacji przedstawiona została historia przedsiębiorstwa, zachodzące w nim zmiany oraz jego perspektywy. (MS) foto: Krzysztof Stasikowski 14 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

9 marketing W imieniu Taurona certyfikat odebrał Maciej Dolny (trzeci z prawej w najwyższym rzędzie) Tauron Polska Energia może pochwalić się certyfikatem Firma Przyjazna Klientowi. 27 września w Warszawie odbyła się uroczysta gala ich wręczenia Tauron przyjazny klientowi FPK to ogólnopolski program certyfikacyjny, organizowany przez Fundację Obserwatorium Zarządzania. Program bada jakość obsługi klienta, udoskonala procesy z nią związane i potwierdza najwyższą jakość. Certyfikat Firmy Przyjaznej Klientowi otrzymały spółki sprzedażowe Grupy Enion Energia z Krakowa i EnergiaPro Gigawat z Wrocławia. Spółki przeszły szczegółowy audyt, którego celem było zdiagnozowanie jakości obsługi klienta w firmach. Opinia naszych klientów ma dla nas najwyższą wartość. Bardzo się cieszę, że ich pozytywna ocena skutkuje przyznaniem nam godła FPK mówił Maciej Dolny, wiceprezes ds. sprzedaży Enionu Energii, odbierając certyfikat. Uwagi zawarte w raporcie są dla nas tym cenniejsze, że jesteśmy na etapie wdrażania wielu nowych rozwiązań związanych z obsługą klientów, a potrzeby i uwagi sygnalizowane bezpośrednio przez klientów będą nam służyć jako wskazówka przy podejmowaniu kolejnych działań podkreślał Maciej Dolny. (MS) FOTO: Arc Forbes&Tauron Biznes Forum to cykl sześciu konferencji, podczas których przedsiębiorcy będą mogli dowiedzieć się m.in., w jaki sposób optymalizować koszty zakupu energii elektrycznej Energia do rozwoju biznesu Wspólne przedsięwzięcie Taurona i miesięcznika Forbes to okazja, by poznać nowoczesne rozwiązania dla biznesu, wziąć udział w panelach dyskusyjnych, których uczestnikami będą eksperci zarówno naukowcy, jak i konsultanci prestiżowych firm doradczych. Nie zabraknie także spotkań ze specjalnymi gośćmi z listy stu najbogatszych Polaków, którzy podczas rozmowy z redaktorem naczelnym miesięcznika Forbes opowiedzą o tym, jak skutecznie działać na rynku biznesowym w Polsce. Sześć miast, sześć konferencji Konferencje odbędą się na przełomie listopada i grudnia w Katowicach, Krakowie, Wrocławiu, Warszawie, Poznaniu i Sopocie. Wybór sprzedawcy energii to jedna z ważniejszych decyzji, która ma bezpośredni wpływ nie tylko na bezpieczeństwo i ciągłość funkcjonowania przedsiębiorstwa, ale także na jego wyniki finansowe mówi Krzysztof Zamasz, wiceprezes Tauron Polska Energia ds. handlowych. Dlatego zależy nam, aby przedsiębiorcy zarówno nasi klienci, jak i zainteresowani współpracą mogli świadomie wybierać sprzedawcę energii, mając pewną bazę merytoryczną. Okazją do zdobycia najnowszych informacji z tej dziedziny i do rozmowy z ekspertami będą konferencje organizowane wspólnie z miesięcznikiem Forbes, na które już dzisiaj zapraszam dodaje Krzysztof Zamasz. Zaufało już pół miliona firm Spotkania i konferencje będą również okazją do poznania oferty Taurona dla klientów biznesowych. Grupa Tauron posiada już niemal pół miliona klientów biznesowych i liczba ta stale rośnie. Mówimy zarówno o małych i średnich firmach, jak i dużych przedsiębiorstwach i instytucjach. Wyróżnikiem jest zdecydowanie możliwość indywidualnego dopasowania naszej oferty do potrzeb i oczekiwań klientów mówi Ireneusz Perkowski, prezes spółki Enion Energia z Krakowa. Oferta sprzedażowa szyta na miarę każdego z przedsiębiorstw jest naszym priorytetem. Dlatego zapewniamy pomoc specjalistów, którzy wskazują możliwe i najlepsze dla klienta sposoby optymalizacji kosztów energii elektrycznej. Przekłada się to bezpośrednio na efektywność funkcjonowania firmy oraz jej wyniki finansowe. Ale to nie wszystko: w ofercie znajdują się też m.in. gwarancja stałej ceny za energię elektryczną i pełna elastyczność w kwestiach oczekiwanych okresów rozliczeniowych wymienia Ireneusz Perkowski. Jak elementy tej oferty można wykorzystać w swojej firmie, a dzięki temu usprawnić jej funkcjonowanie i obniżyć koszty? Odpowiedzi na te pytania poznają uczestnicy konferencji Forbes&Tauron Biznes Forum. Szczegółowe informacje i terminy można znaleźć na stronie (MS) FOTO: Arc Spółka Tauron Polska Energia została wyróżniona nagrodą Nowy Impuls, przyznawaną przez miesięcznik Nowy Przemysł i portal wnp.pl. Nagrodę, wręczaną podczas VII Kongresu Nowego Przemysłu, odebrał Dariusz Stolarczyk, wiceprezes Taurona Nowy Impuls dla Taurona Wyróżnienie zostało przyznane za udane wejście na giełdę. To jeden z największych tegorocznych debiutów na warszawskim parkiecie, zrealizowany z sukcesem w mało stabilnym otoczeniu. Upublicznienie Grupy wskazuje na prywatyzację jako tendencję ważną i potrzebną polskiej energetyce i całej gospodarce napisano w uzasadnieniu nagrody dla spółki Tauron. Akcje Tauron Polska Energia zadebiutowały na GPW 30 czerwca 2010 r. Debiut energetycznej spółki nastąpił w trudnym momencie sytuacja na giełdzie w Warszawie i na innych giełdach świata była bardzo niestabilna, krótko przed debiutem Taurona miały miejsce inne, duże emisje, które również przyciągnęły inwestorów. Pomimo tych trudności, zainteresowanie akcjami Taurona było bardzo duże. Zapisy na akcje złożyło ok. 231 tys. inwestorów indywidualnych oraz wielu inwestorów instytucjonalnych. (ER) Płać mniej za prąd Prowadzisz małą lub średnią firmę? Dzięki promocji Naturalnie taniej dla Twojej firmy możesz zaoszczędzić na rachunkach za energię nawet 10 proc.! Oferta adresowana jest do klientów z grupy taryfowej C, którzy przystępując do promocji, mogą do końca 2011 r. korzystać z energii elektrycznej tańszej nawet o 10 proc. Uzyskują tym samym gwarancję niezmienności ceny. Jednak to FOTO: Arc Wiceprezes Tauron Polska Energia Dariusz Stolarczyk dziękuje organizatorom kongresu za przyznaną firmie nagrodę nie wszystko firmy mają także szansę wspierać środowisko, gdyż z każdej zużytej w ramach promocji 1 MWh, Tauron Polska Energia przeznacza złotówkę na sadzenie drzew. W jaki sposób przystąpić do promocji? To bardzo proste wystarczy wejść na stronę pobrać wniosek o udział w promocji i wypełnić go, a następnie wysłać lub zanieść do Biura Obsługi Klienta, którego adres można znaleźć na ostatniej fakturze. Czas na składanie wniosków upływa 12 listopada 2010 r., ale im szybciej firma zgłosi swój udział, tym dłużej będzie mogła korzystać z promocyjnych cen za prąd (promocja trwa do końca 2011 roku). Można skorzystać także z infolinii, dzwoniąc pod numer lub wysyłając SMS na numer (MS) 16 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

10 energia w UE Pakiet klimatyczny wprowadza duże zmiany w sposobie funkcjonowania sektora elektroenergetycznego. Będą one szczególnie widoczne w Polsce, gdzie ponad 90 proc. energii elektrycznej wytwarzane jest z węgla europejski energy-mix szansą na optymalizację kosztów wprowadzenia pakietu klimatycznego Stanisław Tokarski Jerzy Janikowski Wnaszym kraju konieczne będą nie tylko nowe inwestycje, ale także dodatkowe wydatki ukierunkowane na spełnienie nowych wymogów, np. w zakresie sposobu zakupów uprawnień do emisji czy zwiększenia udziału źródeł odnawialnych. Czy jest sposób na obniżenie tych kosztów? Działania wspólne czy indywidualne? Obserwacja celów wytyczanej unijnej polityki energetyczno-klimatycznej pokazuje, że często są one przyjmowane dla całej Unii, a potem rozdzielane pomiędzy poszczególne kraje członkowskie. W ten sposób można łatwiej je osiągnąć, bo wewnętrzne uwarunkowania poszczególnych państw są inne i niekiedy znacząco różnią się między sobą. Nie zawsze natomiast ta filozofia stosowana jest przy ocenianiu bądź pokazywaniu skutków wprowadzanych regulacji. Bardzo często można się spotkać z przeliczeniem wydatków średnio na jednego mieszkańca Unii bądź też na jedno statystyczne gospodarstwo domowe. Ma to czasem istotne znaczenie, bo wydatki w różnych krajach mogą znacznie od siebie odbiegać. Zdarza się zatem, że teoretycznie taki sam bądź wspólny cel kosztuje zupełnie inaczej poszczególne państwa członkowskie. Dobrym przykładem może być tutaj unijny system handlu uprawnieniami do emisji CO 2. Został on wprowadzony w życie, kiedy okazało się, że niektórzy członkowie Unii mają problem z realizacją celów Protokołu z Kioto. W ten sposób chciano osiągnąć wymagane redukcje po możliwie jak najniższych kosztach i zrobić to głównie w tych krajach, w których będą one łatwiejsze do uzyskania. Zapisy z takim uzasadnieniem można nawet odszukać Uzgodniony przez państwa członkowskie podział w obszarze wytwarzania energii musiałby się wiązać z systemem preferencji. W szczególności kraje węglowe, czy też ubogie w źródła odnawialne, otrzymałyby w ramach europejskiego limitu emisji CO 2 większy przydział, czy też niższe cele dla źródeł odnawialnych w dyrektywie 2003/87/WE, która ustanowiła unijny system handlu uprawnieniami do emisji. Czy realizacja pakietu klimatycznego ma być wszędzie taka sama? Jak wiadomo, wyznaczenie celu procentowego udziału danej technologii jest działaniem sprzecznym z wolnym rynkiem i zakłóca jego mechanizmy. Wydaje się zatem, że odgórne nakładanie na poszczególne kraje zobowiązań na przykład w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii bądź sztuczne obniżanie konkurencyjności innych nośników poprzez dodatkowe ograniczenia i limity nie jest najlepszym sposobem działania. Powoduje ono także znaczne różnice w kosztach ponoszonych przez poszczególnych członków Unii Europejskiej, bo ich specyficzne uwarunkowania są inne. Czy można zatem osiągnąć cele w inny sposób? Koncepcja europejskiego energy-mix Wydaje się, że ciekawą propozycją rozwiązania tego problemu jest koncepcja europejskiego energy-mix. Chodzi w niej o umożliwienie rozwijania w poszczególnych krajach takich technologii, jakie te kraje mają najlepiej opanowane i jakie uznają dla siebie za najlepsze. W ten sposób stwarza się warunki do najbardziej efektywnego ich wykorzystania oraz badań nad możliwymi usprawnieniami i nowymi rozwiązaniami, a ponadto poprawia bezpieczeństwo dostaw energii dla odbiorców końcowych. W ten sposób np. Francja, posiadająca bardzo bogate doświadczenia w zakresie energetyki jądrowej, mogłaby specjalizować się w rozwijaniu takich właśnie technologii, podobnie kraje skandynawskie w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a Polska mogłaby szerzej rozwijać technologie węglowe. Nie oznacza to ograniczenia w rozwijaniu innych technologii, w szczególności tych nieemisyjnych, ale pozwala podejmować decyzje o optymalnej kosztowo transformacji obszaru generacji energii elektrycznej. Oczywiście uzgodniony przez państwa członkowskie podział w obszarze wytwarzania energii musiałby się wiązać z systemem preferencji. W szczególności kraje węglowe, czy też ubogie w źródła odnawialne, otrzymałyby w ramach europejskiego limitu emisji CO 2 większy przydział, czy też niższe cele dla źródeł odnawialnych. W przeciwnym wypadku czeka nas porzucenie energetyki węglowej, czy też wynaturzenie w mechanizmach wspierania OZE, co istotnie podnosi koszty wprowadzenia pakietu klimatycznego. Cele pakietu klimatycznego byłyby zatem wypełnione w skali całej Unii Europejskiej, a nie na poziomie pojedynczych krajów. Ponadto dzięki takiemu podejściu poszczególne technologie mogą być rozwijane nie tylko skutecznie, ale również najbardziej efektywnie. Jest to jednocześnie jedyna realna możliwość optymalizacji kosztów redukcji emisji CO 2 w skali całej Unii Europejskiej. Szansa w czasie polskiej prezydencji Z punktu widzenia polskiej gospodarki opisana powyżej koncepcja jest korzystnym rozwiązaniem. W przyszłym roku Polska obejmie przywództwo w Unii Europejskiej, warto byłoby zatem wziąć pod uwagę możliwość szerszego działania na rzecz wdrożenia tej koncepcji w życie. Tym bardziej że propozycja ta nie kłóci się z żadnymi unijnymi zasadami, a co istotne wspiera funkcjonowanie wolnego rynku, tak ważne dla Unii. Dla naszego kraju byłby to równocześnie krok ułatwiający wdrożenie zapisów pakietu klimatycznego, który bardzo silnie wpłynie na sytuację gospodarczą Polski. Podejście to warto mieć również na uwadze podczas dyskusji nad kształtem przyszłej długoterminowej polityki energetycznej Unii. FOTO:Corbis 18 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

11 wywiad wydarzenia Morskie tournée najlepszych polskich symfoników, finansowane przez Ministerstwo Kultury z grantów przeznaczonych na Rok Chopinowski, okazało się jednym z bardziej oryginalnych pomysłów na uczczenie 200. rocznicy urodzin kompozytora. Rejs był objęty współpracą sponsoringową pomiędzy NOSPR A Tauronem Pod banderą Chopina Wtym roku jesteśmy ambasadorami Chopina. Byliśmy już z muzyką tego kompozytora w Zatoce Perskiej, w Niemczech i Szwajcarii, zawieźliśmy też Darem Młodzieży muzykę Chopina do wielu różnych państw tłumaczy Joanna Wnuk-Nazarowa, dyrektor NOSPR-u. Fryderyk Chopin tylko raz płynął statkiem, z Francji do Anglii, gdzie spędził siedem miesięcy w 1848 r. Nie był to długi dystans: z portu w Boulogne-sur-Mer do Folkstone, położonego obok Dover, raptem czterdzieści kilka kilometrów po morzu. Ale właśnie ten odcinek stał się inspiracją dla Joanny Wnuk-Nazarowej do zorganizowania pod banderą Chopina morskiej podróży Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Podróż najpiękniejszym polskim żaglowcem otwierała też jubileusz 75-lecia katowickiego zespołu, będącego najlepszą orkiestrą w Polsce. Znany plastyk Andrzej Pągowski zaprojektował specjalny żagiel, na którym widniała podobizna Chopina, i w ten oto sposób blisko 90 muzyków ruszyło we wrześniu pod żaglami w daleki rejs przez Bałtyk, mijając Bornholm, cieśniny duńskie, Półwysep Jutlandzki, wpływając w norweskie fiordy, by później przez Morze Północne dotrzeć aż do kanału La Manche i wrócić tą samą trasą do Gdyni. Podróż trwała 21 dni, muzycy przepłynęli statkiem 2180 mil morskich, wystąpili na sześciu koncertach w miastach nadmorskich: Kopenhadze, Göteborgu, Oslo, Dover, Boulogne-sur-Mer i Gdyni, gdzie zagrali w sumie dla ponad 3,5 tys. słuchaczy. Muzykom na statku towarzyszyło 40 kadetów Akademii Morskiej w Gdyni, zaś nad bezpieczeństwem orkiestry czuwała 37-osobowa załoga. Wszyscy podczas rejsu zjedli W programie jubileuszowego koncertu NOSPR 1 października w Katowicach nie mogło zabraknąć muzyki Fryderyka Chopina m.in.: 1,4 tony mięsa, 2 tony ziemniaków, 2,5 tony mąki, a także przetrwali sztorm osiągający 10 stopni w skali Beauforta, gdzie przechył statku sięgał 20 stopni. Najważniejsza była muzyka Dar Młodzieży z orkiestrą na pokładzie budził ogromne zainteresowanie. Na nabrzeżu witały polską fregatę tłumy zainteresowanych, a przez pokłady statku przewinęły się liczne wycieczki. Zwiedzających oprowadzali kadeci i nawet dyrektor Joanna Wnuk-Nazarowa, która doskonale znała Dar Młodzieży, choćby z pierwszego morskiego tournée NOSPR-u. Wówczas, cztery lata temu, z okazji 80-lecia Gdyni i 70. urodzin Jerzego Maksymiuka, jak też 70-lecia NOSPR, orkiestra także ruszyła żaglowcem do krajów nadbałtyckich. Podobnie jak podczas pierwszej podróży i tym razem najważniejsza była muzyka. Na repertuar tury pod banderą Chopina Foto: Izabela Lechowicz składały się przede wszystkim trzy utwory patrona rejsu: Fantazja na tematy polskie, Rondo à la Krakowiak oraz Andante spianato i wielki polonez Es-dur. Program dopełniały inspirowane morzem dzieła twórców z tych krajów, w których odbywały się koncerty: m.in. Duńczyka Carla Nielsena, Norwega Edvarda Griega, Brytyjczyka Benjamina Brittena, Francuza Claude a Debussy ego. Ponadto w Göteborgu zabrzmiała kompozycja Widoki znad morza polskiego twórcy Romana Maciejewskiego, artysty, którego 100-lecie obchodzimy w tym roku, a który 15 ostatnich lat swojego życia spędził właśnie w tym mieście. Orkiestrę prowadził Jacek Kaspszyk, zaś w partiach solowych wystąpił pianista Philippe Giusiano, laureat II nagrody w Konkursie Chopinowskim w 1995 r., który w ostatniej chwili, na kilka godzin przed rozpoczęciem tournée, zastąpił chorą Ewę Kupiec. Kopenhaga była pierwsza Pierwsze trzy koncerty w Kopenhadze, Oslo i Göteborgu należały do niezwykle prestiżowych. Odbyły się w doskonałych akustycznie salach koncertowych, przy reagującej entuzjastycznie publiczności. W Kopenhadze publiczność długo biła brawo, w Göteborgu słuchacze nagrodzili orkiestrę owacją na stojąco, w Oslo też niektórzy wstali na znak uznania. Chopin nie jest specjalnie znany w Danii; jego gwiazda nie jest tak mocna, aby przyciągnęła dużo publiczności. Magnesem natomiast jest dobra orkiestra, dobry dyrygent i Morze Debussy ego, które NOSPR wykonał mówi Eva Maria Jensen, organizatorka koncertu w Kopenhadze, mieszkająca ponad 40 lat w Danii, wykładowca muzykologii i doktor teologii. To, że zespół przypłynął do Kopenhagi najpiękniejszą polską fregatą, miało dla nas spore znaczenie promocyjne. Łatwiej było nam zdobyć pieniądze na koncert. Bo ten koncert, który był częścią obchodów w Danii Roku Chopinowskiego, sfinansowała Dania podkreśla. Przed koncertem symfonicznym w Göteborgu zagrało dla radnych w ratuszu żeńskie trio z NOSPR-u: Lucyna Fiedukiewicz (skrzypce), Beata Raszewska (altówka), Karolina Nowak-Waloszczyk (wiolonczela). Wykonały one Matinatę Romana Maciejewskiego. Muzyka miała przekonać tamtejszych radnych, aby nazwiskiem Maciejewskiego nazwali jedną z ulic. Być może stanie się to już w przyszłym roku Choć argument pani burmistrz, przeciwnej tej idei, jest logiczny: Szwedom ciężko będzie wymówić nazwę tej ulicy i pogotowie może nie przyjechać na czas. Dwa koncerty w miastach po obu stronach kanału La Manche: w Dover i w Boulognesur-Mer, stały się najbardziej symbolicznymi w podróży morskiej zespołu. Bo to właśnie w tych miejscach przebywał Chopin. Największym dla nas pozytywnym zaskoczeniem był koncert w Dover; niezwykły wieczór, na który przyjechały VIP-y z całego hrabstwa i który zakończył się także owacją na stojąco mówi dyrektor Joanna Wnuk-Nazarowa. Anglicy powiedzieli, że powinni uczyć się od Polaków, jak prowadzić politykę kulturalną. Koncert Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach był największym wydarzeniem w Dover. Tutaj jeszcze nigdy nie grała wielka orkiestra symfoniczna mówi Ewa Bogusz-Moore z Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. W Anglii, zwłaszcza w Londynie, miejsca, w których przebywał Chopin, są upamiętnione, ale o tym, że nasz kompozytor był kilka kilometrów od Dover, w Folkstone, nikt tu nie wiedział i my tym koncertem zwróciliśmy na to uwagę podkreśla. Koncert plenerowy w Gdyni na zakończenie rejsu był natomiast ukłonem w stronę polskiej publiczności. Jubileusz trwa Muzycy jeszcze nie zapomnieli słów komendanta Daru Młodzieży, kapitana Artura Króla, który mówił: Na początku bałem się rejsu z muzykami. Wykonujemy przecież tak różne profesje, że zastanawiałem się, jak będziemy się ze sobą porozumiewać. Ale okazało się, że mamy wiele wspólnych cech ; jeszcze wspominali wdrapywanie się na maszt, brasowanie rei, zawody sportowe z pomarańczą pod brodą, grupowe obieranie ziemniaków, a już 1 października zagrali w Katowicach koncert inaugurujący sezon. Podczas tego wieczoru, na który przyjechała Joanna Schmid, wiceprezes Taurona, który jest sponsorem NOSPR-u, orkiestra pod batutą Jacka Kaspszyka i z udziałem solistki Alexandry Petersamer wykonała starannie ułożony program. Zabrzmiała V Symfonia Mahlera, Wesendonk-Lieder Wagnera i preludium cis-moll Chopina w aranżacji Bodmana Rae, który udowodnił, że nie byłoby muzyki Wagnera i Mahlera, gdyby nie chopinowska melodyka i harmonia. Zaplanowany na cały sezon jubileusz NOSPR-u przyniesie wiele atrakcji, m.in. w listopadzie koncerty w Katowicach i Warszawie pod batutą Jerzego Semkowa, doradcy artystycznego zespołu (V Symfonie Beethovena i Czajkowskiego), w maju koncert pod batutą Stanisława Skrowaczewskiego, pierwszego gościnnego dyrygenta orkiestry, niedościgłego interpretatora muzyki Brucknera (VIII Symfonia), czy zaplanowaną na marzec 4. edycję słynnego już Festiwalu Prawykonań Polska Muzyka Najnowsza. Będzie w czym wybierać. Agnieszka Malatyńska-Stankiewicz Dziennik Polski Foto: Marek Bebłot 20 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

12 raport Atutem Słowacji, naszego południowego sąsiada, są elektrownie atomowe wytwarzające ponad połowę energii elektrycznej. Jednak Słowacja od kilku lat musi elektryczność importować. Jest też silnie uzależniona od dostaw paliw z Rosji Rynek energii: Słowacja Wojciech Kwinta publicysta Businessman.pl Blisko pięć i pół miliona obywateli Słowacji mieszka na obszarze o powierzchni prawie 49 tys. km kw. Moc zainstalowana słowackich elektrowni przekracza 7 GW, a zapotrzebowanie na energię elektryczną wynosi TWh rocznie. Słowacy zużywają rocznie o 25 proc. energii elektrycznej na osobę więcej w porównaniu z Polską, na jednego mieszkańca przypada też więcej mocy zainstalowanej (ok. 1,3 kw/osobę nad Wisłą ok. 0,9 kw/osobę). Elektryczność produkują przede wszystkim elektrownie cieplne (na gaz ziemny, mazut, węgiel brunatny i kamienny), elektrownie jądrowe i wodne. Największy udział w mocy zainstalowanej ma hydroenergetyka, ale największy wkład w wytwarzanie należy do energetyki nuklearnej. ploatacją, dostawą i sprzedażą. Stały się spółkami użyteczności publicznej i doprowadziły do rozwoju systemu elektroenergetycznego. W 1939 r. powołano w Bratysławie do życia centralne biuro koordynujące pracę tych przedsiębiorstw, które w czerwcu 1942 r. zostały połączone w jeden organizm spółkę Slovenské elektrárne. Po wojnie wszystkie firmy energetyczne w Czechosłowacji zostały znacjonalizowane. W latach 50. ubiegłego wieku rozbudowano system przesyłowy, w 1958 r. powstały pierwsze linie 400 kv, a w 1960 r. ukończono pełną elektryfikację Słowacji. W 1969 r. powołano do życia Slovenské energetické podniky (SEP) organizację zajmującą się rozdziałem i wytwarzaniem energii elektrycznej w słowackiej części kraju. Nadzór nad jej działaniami prowadzono z Pragi. W 1977 r. SEP przekształcono w koncern obejmujący m.in. trzy spółki dystrybucyjne i cztery wytwórcze. Taki stan rzeczy dotrwał do 1988 r., kiedy SEP zaczął działać samodzielnie na terytorium Słowacji. Po roku 1990 wydzielono z koncernu spółki dystrybucyjne, odtąd działające niezależnie. W listopadzie 1994 r. następcą SEP stała się spółka, której przywrócono historyczną nazwę Slovenské elektrárne. W 2000 r. zaczęto ją restrukturyzować, wydzielając jako osobne podmioty operatora sieci przesyłowej Slovenská elektrizačná prenosová sústava (SEPS) oraz ciepłownię Tepláreň Košice. W 2002 r. Slovenské elektrárne (SE) stały się właścicielem i operatorem elektrowni jądrowych, cieplnych i wodnych. Można ten okres uznać za początki liberalizacji rynku energii. Zmiany na rynku W 2000 r. opracowano politykę energetyczną zmierzającą do uwolnienia rynku. W roku 2001 rząd słowacki powołał do życia ÚRSO (Úrad pre reguláciu sieťových odvetví), odpowiednik polskiego Urzędu Regulacji Energetyki. W 2004 r. rozpoczęły się procesy deregulacyjne, a dwa lata później sprywatyzowano SE 66 proc. akcji objął włoski koncern energetyczny Enel, pozostałe należą do Produkcja energii elektrycznej według źródeł wytwarzania (GWh) Jądrowe Cieplne Wodne Inne Wytwarzanie razem Saldo (import) Zapotrzebowanie Funduszu Majątku Narodowego, podlegającego Ministerstwu Gospodarki. W lipcu 2007 r. rynek w pełni uwolniono, dopuszczając możliwość wyboru sprzedawcy przez wszystkich odbiorców. Decyzją ministrów gospodarki oraz handlu i przemysłu SEPS, operator sieci przesyłowej został w listopadzie 2008 r. zobowiązany do stworzenia krótkoterminowego rynku energii elektrycznej. Rynek wystartował 1 lipca ubiegłego roku. SEPS jest też operatorem rynku bilansującego. Na początku września 2009 r. doszło do integracji krótkoterminowego rynku słowackiego z czeskim i porozumienia w sprawie rynku wymiany międzysystemowej. Dzięki temu połączeniu handel na rynku dnia następnego i oferty traderów z obu krajów nie wymagają rezerwacji zdolności przesyłowych. Kolejna zmiana nastąpi na początku roku 2011: rolę operatora rynku krótkoterminowego i bilansującego przejmie od SEPS nowa, działająca niezależnie spółka OKTE. W 2009 r. na słowackim rynku krótkoterminowym obrót wyniósł ok. 1,3 TWh. Współcześnie słowacki rynek elektroenergetyki tworzy, obok operatora sieci przesyłowej, trzech dystrybutorów regionalnych, a obok dominującego wytwórcy mniejsi gracze. Na Słowacji działa ok. 170 lokalnych firm dystrybucyjnych, trzech dostawców elektryczności dla gospodarstw domowych i małych firm. Ok. 60 podmiotów ma licencje na wytwarzanie energii elektrycznej, a 330 na dostawy elektryczności (ok. 120 z nich działa wyłącznie na rynku hurtowym, bez dostaw dla odbiorców końcowych). Na rynku hurtowym ceny nie są regulowane, taryfy dla odbiorców domowych i małych firm ustala regulator. Wytwarzanie i dystrybucja Głównym producentem energii elektrycznej na Słowacji jest spółka Slovenské elektrárne. Wytwarza ok. 70 proc. elektryczności. Dysponuje 34 elektrowniami wodnymi położonymi w większości na rzece Wag i jej głównym dopływie Orawie. Posiada też elektrownię Gabčíkovo-Nagymaros o mocy 720 MW umiejscowioną na kanale zbudowanym równolegle do Dunaju przy granicy w Węgrami. Pomysł na jej budowę powstał już w 1977 r. i miała to być wspólna inwestycja węgiersko-czechosłowacka, jednak rząd w Budapeszcie wycofał się z niej pod koniec lat 80. Elektrownia działa, choć całe przedsięwzięcie nie zostało dokończone ze względu na węgierskie decyzje. W sumie moc istniejących elektrowni wodnych to prawie 2,5 GW. W planach pozostaje budowa kolejnych jednostek o łącznej mocy 690 MW. SE wytwarza też energię w dwóch elektrowniach cieplnych. Pierwsza, Elektrárne Nováky, składa się z bloku 78 MW na węgiel brunatny (powstał w latach 50. i został poddany rewitalizacji w 1996 r.) oraz z czterech jednostek 110 MW zasilanych węglem brunatnym lub mazutem. Druga, Elektrárne Vojany, to EVO I złożona z sześciu jednostek 110 MW na węgiel kamienny oraz EVO II sześć jednostek 110 MW na gaz ziemny lub mazut. Obecnie w EVO I i EVO II działają po cztery jednostki (w sumie 880 MW). Pozostałe zostały wyłączone w 2007 r., ponieważ nie spełniały norm emisji. Energię elektryczną produkują też elektrownie Udział źródeł wytwarzania i importu w pokryciu zapotrzebowania na energię elektryczną (proc.) Zainstalowane moce (MW) Elektrownie atomowe Elektrownie cieplne Elektrownie wodne Inne Elektrownie jądrowe 56 51,4 Elektrownie cieplne 18,9 17,4 Elektrownie wodne 14,4 17 Inne źródła 9 9,4 Import 1,7 4,8 25,6 34,9 11,2 28,3 Źródło: SEPS Historia słowackiej energetyki Tradycje elektroenergetyki na terytorium dzisiejszej Słowacji sięgają XIX w. Pierwsza elektrownia powstała w Bratysławie w 1884 r., pierwsza siłownia wodna o mocy 22 kw w 1889 r. w miejscowości Krompachy. Do 1918 r. z elektryczności korzystała część przemysłu i ok. 2 proc. gospodarstw i domów. Elektrownie stawiały głównie władze miejskie i przedsiębiorstwa przemysłowe. Podstawy elektryfikacji w pierwszej Republice Czechosłowacji nakreśliła ustawa uchwalona w 1919 r. Elektrownie wodne były budowane przez państwo lub w ramach współpracy firm państwowych z prywatnymi. Elektrownie cieplne i sieci dystrybucyjne stawiały przedsiębiorstwa zajmujące się wszystkim: budową, eksatomowe: Bohunice V2 oraz Mochovce. Obie składają się z dwóch bloków po 440 MW każdy. Pozostali wytwórcy to przede wszystkim przemysł dysponujący najczęściej elektrociepłowniami o mocy elektrycznej rzędu kilkudziesięciu MW. W tym roku zostanie uruchomiona elektrownia parowo-gazowa o mocy 430 MW, budowana przez E.ON w Malzenicach, 60 km od Bratysławy. Jej koszt to 500 mln euro. W planach jest też budowa pierwszej elektrowni geotermalnej, która może osiągnąć moc 8-9 MW. Projekt pochodzi z 1990 r. Elektrownia powinna zostać uruchomiona w 2012 r. i kosztować 30 mln euro, a koszty inwestycji powinny zwrócić się po 15 latach. Zielona energia na Słowacji to przede wszystkim biomasa stosowana do produkcji ciepła. Plany zakładają budowę ok. 150 MW w farmach wiatrowych (na razie zainstalowana moc to ok. 5 MW). Rządowe założenie przewiduje też, że do 2015 r. powstaną na Słowacji instalacje fotowoltaiczne produkujące 10 GWh elektryczności rocznie. Na system przesyłowy Słowacji składa się 1776 km linii 400 kv, 962 km linii 220 kv, 42 km linii 100 kv, 17 podstacji 400 kv, 8 podstacji 220 kv i jedna 110 kv. Całkowita moc transformatorów wynosi MVA. Terytorium Słowacji pokrywają trzy regionalne firmy dystrybucyjne. Zapadoslovenská distribúcia operuje w regionie Trnawy, Nitry i Bratysławy. 51 proc. akcji ma rząd, 40 proc. E.ON Slovensko, a 9 proc. EBOR. Stredoslovenská energetika w 49 proc. należy do EdF (resztę akcji ma państwo) i działa w okolicach Bańskiej Bystrzycy, Trenczyna i Żyliny. Východoslovenská distribucná (51 proc. akcji ma państwo, 49 proc. RWE) obsługuje obszar Koszyc i Preszowa oraz części regionu Bańskiej Bystrzycy. Budowa nowych mocy na Słowacji staje się koniecznością, jeśli kraj chce się uniezależnić od eksportu. Sytuację poprawi oddanie w tym roku nowej elektrowni. Będzie ona zasilana gazem ziemnym, ale jego dostawy praktycznie w całości pochodzą z Rosji. Takie uzależnienie doprowadziło już do kryzysu energetycznego i poważnych strat (rzędu miliarda euro) w 2009 r. podczas sporu między Rosją a Ukrainą. Właściwie dopiero po tym wydarzeniu władze w Bratysławie podjęły działania na rzecz dywersyfikacji kierunków dostaw gazu ziemnego. 22 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

13 wywiad wydarzenia Tauron Polska Energia, który podczas play-off sezonu 2009/2010 był sponsorem Polskiej Ligi Koszykówki, ponownie został patronem rozgrywek PKL. Umowę podpisano na rok 2010/2011 RUSZYŁA TAURON BASKET LIGA Wśrodę, 6 października, rozpoczęły się rozgrywki Tauron Basket Ligi najwyższej klasy rozgrywek w męskiej koszykówce w Polsce. Uczestniczy w niej 12 drużyn. Byliśmy bardzo zadowoleni ze współpracy ze spółką Tauron Polska Energia i z wielką radością przyjmujemy decyzję o jej związaniu się z najlepszą polską koszykówką na dłużej. Współpraca z Tauronem pozwoli nam na zrobienie kolejnych kroków na drodze do profesjonalizacji ligi mówi Jacek Jakubowski, prezes zarządu Polskiej Ligi Koszykówki. Tauron Polska Energia także pozytywnie ocenia dotychczasową współpracę z Polską Ligą Koszykówki. Sponsorowanie PLK w ubiegłym sezonie wzmocniło rozpoznawalność marki Tauron, szczególnie w okresie poprzedzającym debiut giełdowy spółki. Dobra efektywność medialna współpracy z PLK pozwala nam prowadzić ten projekt nadal, z nadzieją, że przyczyni się on również do pozytywnych zmian w lidze i popularyzacji tej dyscypliny sportu w naszym kraju ocenia Paweł Gniadek, dyrektor Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR w Tauronie. Zaangażowanie w Basket Ligę znacząco spopularyzuje markę Tauron, utrwali jej znajomość oraz pozwoli kojarzyć ją z sukcesami polskiej koszykówki. Według badań Pentagon Research w zakresie rozpoznawalności sponsorów przez kibiców, Tauron po dwumiesięcznej współpracy z PLK zajmuje drugą lokatę (45,9 proc.) po Prokomie (52,4 proc.) i nieznacznie wyprzedza Anwil (45,7 proc.). Telewizja pokaże W zwiększaniu popularności Tauron Basket Ligi pomoże jej współpraca z telewizją głównym partnerem telewizyjnym rozgrywek został ponownie kanał TVP Sport. W ramach umowy partnerskiej na antenie tej stacji pokazane zostanie na żywo co najmniej 30 meczów TBL w sezonie 2010/2011. TVP Sport jest dla nas kluczowym partnerem, więc przedłużenie współpracy przyjmuję z radością i satysfakcją. Niedawne transmisje z meczów reprezentacji Polski miały w TVP Sport sporą oglądalność i będziemy dążyli do tego, aby także spotkania Tauron Basket Ligi cieszyły się taką popularnością. Gwarancja co najmniej 30 meczów w dobrym paśmie TVP Sport, której oglądalność rośnie niemalże z tygodnia na tydzień, jest dla nas bardzo ważna komentuje Jacek Jakubowski. Bardzo się cieszę, że trzeci sezon z rzędu będziemy pokazywać rozgrywki Tauron Basket Ligi. Mam nadzieję, że dzięki nowej energii będą jeszcze bardziej atrakcyjne, co przełoży się także na liczbę widzów zarówno na trybunach, jak i przed telewizorami. Oczywiście mecze będą transmitowane nie tylko przez TVP Sport, ale także przez ośrodki regionalne Telewizji Polskiej. Liczę, że wysoki poziom sportowy Tauron Basket Ligi przełoży się także na grę reprezentacji, która w 2011 r. zagra na Litwie w EuroBaskecie mówi Włodzimierz Szaranowicz, dyrektor TVP Sport. Telewizja Polska przez dwa ostatnie sezony pokazywała rozgrywki Polskiej Ligi Koszykówki, a od 2007 r. transmituje także spotkania Polskiej Ligi Koszykówki Kobiet i występy kobiecych drużyn w europejskich pucharach. Od końca 2007 r. TVP transmitowała spotkania męskiej reprezentacji Polski, jak również rozgrywany w naszym kraju EuroBasket W kanale TVP Sport można było też obejrzeć mistrzostwa Europy kobiet. Obecnie można śledzić mistrzostwa świata mężczyzn, a wkrótce czempionat globu kobiet. W 2011 r. TVP pokaże EuroBasket mężczyzn. Umowa z Tauron Basket Ligą gwarantuje, że w TVP Sport pokazanych zostanie co najmniej 30 meczów w sezonie, większość z nich w niedziele o godzinie 18. Spotkania drużyn TBL będą też dodatkowo pokazywane w ośrodkach regionalnych TVP, z opcją pokazania w TVP Sport, oraz na platformie internetowej PLK TV. Łączna liczba transmisji we wszystkich kanałach będzie wynosiła co najmniej 50. opr. Emil Różański FOTO: Aleksandra Górnicka Osiem instytucji otrzymało statuetki Mecenasa Kultury Krakowa 2009 przyznawane przez prezydenta miasta na wniosek Bractwa Mecenatu Tauron wśród mecenasów krakowskiej kultury Foto: Jacek Balcewicz Mecenasi wrażliwi na potrzeby miasta wspierają znaczące festiwale, sponsorują małe kluby, pomagają urządzić wystawy, które bez takiej pomocy nigdy nie doszłyby do skutku. Ich hojność nagradza się regularnie od roku Jeśli chodzi o rok 2009, do kapituły wpłynęło 66 wniosków o uhonorowanie 52 donatorów, sponsorów i patronów imprez. Tytuł Złotego Donatora przypadł w udziale Elektrociepłowni Kraków. Na podium dla sponsorów znaleźli się: Krakowski Holding Komunalny, Coca Cola Poland Services i Tauron Polska Energia, który otrzymał tytuł Brązowego Sponsora. Wspierając kulturę, pokazujemy, że jesteśmy wrażliwi na potrzeby miasta, jesteśmy blisko jego mieszkańców, a naszych klientów powiedziała Elżbieta Elżbieta Karcz odbiera nagrodę dla sponsora krakowskiej kultury Karcz z Taurona. (ao) z rąk prezydenta miasta, Jacka Majchrowskiego 24 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

14 prawdy i mity Prowadzone dwa lata temu negocjacje pakietu klimatyczno-energetycznego uznawano za umiarkowany sukces strony polskiej. Dziś jednak wciąż pozostaje wiele niejasności i obaw o skutki jego wdrożenia Węgiel na cenzurowanym Wojciech Kwinta publicysta Businessman.pl Wgrudniu 2008 r. rozwiązania uzyskane w trakcie negocjacji miały zmniejszyć obciążenia finansowe i odciążyć przemysł oraz energetykę podczas działań na rzecz zakładanych w Unii Europejskiej celów, czyli obniżenia emisji CO 2 o 20 proc., zwiększenia efektywności energetycznej o 20 proc. i uzyskania 20-proc. (dla Polski 15-proc.) udziału energii odnawialnej w całkowitej konsumpcji. W inwestycjach miał pomóc mechanizm solidarności, przeznaczający wpływy z 12 proc. uprawnień do emisji na realizację niskoemisyjnych projektów w biedniejszych krajach UE. System derogacji miał pozwolić energetyce i przemysłowi na stopniowe dochodzenie do poziomu zakupów 100 proc. uprawnień do emisji. Przemysł energochłonny mógł ubiegać się o ulgowe traktowanie w celu zachowania miejsc pracy. Poza tym przedłużenie okresu derogacji można negocjować w 2018 r. W ten sposób przemysł i energetyka miały uniknąć szoku. Dziś nie jest jasne, czy powyższe mechanizmy zadziałają. Problemy z pakietem Problemem są niedoprecyzowane kwestie rozliczania środków zaoszczędzonych na darmowej puli emisji, które mają służyć inwestycjom niskoemisyjnym. Niejasna pozostaje też kwestia inwestycji rozpoczętych przed końcem 2008 r. i nieskończonych do połowy roku 2011 czy byłyby objęte systemem derogacji. Co więcej, Komisja Europejska, a przede wszystkim komisarz Connie Hedegaard, forsują nowy cel, czyli redukcję emisji CO 2 o 30 proc. do 2020 r., zamiast dotychczasowych 20 proc. Komisja Ochrony Środowiska Parlamentu Europejskiego już przyjęła stosowną rezolucję. KE uznała, że skoro do dzisiaj kraje UE zredukowały emisje o 10 proc. w stosunku do roku 1990, to nie będzie problemów z osiągnięciem bardziej ambitnych celów. Dodatkowe koszty tego przedsięwzięcia to ok. 33 mld euro. Polska sprzeciwia się zmianie ustaleń, ale Sygnały płynące z KE są jednoznaczne: węgiel staje się surowcem niepożądanym. Co gorsza, prawie wszyscy członkowie UE mogą pogodzić się z takim podejściem. Jednak w Polsce węgiel przez lata będzie ważnym paliwem dla energetyki nie wiadomo, czy uda się obronić pozycje. Spośród innych członków UE podobne stanowisko wyraziły Włochy. W maju także rządy Niemiec i Francji uznały, że w obecnej sytuacji gospodarczej podnoszenie wymagań w zakresie redukcji emisji CO 2 jest niepożądane. Trudno natomiast stwierdzić, czy wspomniane kraje utrzymają takie stanowisko. Może się okazać, że za ewentualne ulgi, np. w stosunku do przemysłu energochłonnego, wyrażą zgodę na trudniejsze kryteria. Redukcja emisji za wszelką cenę W obliczu zadań do wykonania w ramach pakietu klimatyczno-energetycznego w najtrudniejszej sytuacji jest Polska. Jeszcze kilka lat temu założenia unijne dotyczące bezpieczeństwa energetycznego i zrównoważonego rozwoju promowały wytwarzanie energii z różnych źródeł i surowców. Swoje miejsce miał także węgiel. Dzisiaj sygnały płynące z KE są jednoznaczne: węgiel staje się surowcem niepożądanym. Co gorsza, prawie wszyscy członkowie UE mogą pogodzić się z takim podejściem. Jednak w Polsce węgiel przez lata będzie ważnym paliwem dla energetyki. Reakcję na unijny przekaz już widać: firmy energetyczne wycofują się z planowanych inwestycji w elektrownie węglowe. RWE nie zbuduje siłowni na Śląsku, Vattenfall (który prawdopodobnie wycofa się z Polski) zrezygnował z planów budowy dwóch elektrowni węglowych, czeski CEZ praktycznie wycofuje się z naszego kraju (zarzucił projekt budowy bloku parowo- -gazowego w Skawinie), GdF Suez i PGE mogą nie zrealizować inwestycji w elektrociepłownię w Lublinie. Być może nawet planowany przez Grupę Tauron blok węglowy w Blachowni zostanie zastąpiony blokiem parowo-gazowym. Trudno się dziwić tym posunięciom właściwie nie ma wyjścia. Jeśli nowe inwestycje nie zostaną objęte systemem derogacji, będą musiały kupować całość pozwoleń na emisję CO 2. Dziś produkcja 1 MWh w Polsce oznacza emisję 950 kg CO 2, przy średniej unijnej na poziomie 360 kg. Prędzej czy później koszty w Polsce znacząco wzrosną, a nawet przyspieszenie rozwoju energetyki odnawialnej nie rozwiąże problemu redukcji emisji. Pozostaje energetyka jądrowa (ale pojawi się najwcześniej za 12 lat) i gazowa tu inwestycje są znacznie mniej czasochłonne. Być może taka strategia ułatwi dostosowanie do wymagań unijnych. O ile będziemy mieli zapewnione dostawy gazu ziemnego. Henryk Kaliś, przewodniczący Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu Zwiększone koszty energetyki i energochłonnego przemysłu wynikające z Europejskiego Systemu Handlu Emisjami miały być rekompensowane, jednak rozwiązań nie sprecyzowano. Mówiono o darmowych uprawnieniach do emisji, jednak nie poruszano kwestii podziału emisji na bezpośrednie (związane z działalnością przemysłu) i pośrednie (generujące koszty wynikające z uprawnień do emisji kupowanych przez energetykę i powodujących wzrost cen energii). Dziś widać, że sprawa ulg dla branż energochłonnych pozostaje niejasna, począwszy od warunków, jakie dana branża musi spełnić, żeby uznać ją za zagrożoną zjawiskiem carbon leakage, czyli możliwością przeniesienia działalności do krajów nieobjętych obowiązkiem zakupu uprawnień do emisji. Przyjęto, że miarą dla ewentualnych ulg i formą promocji najlepszych dostępnych technologii mają być benchmarki, ale dyskusje choć nie bez zastrzeżeń przynoszą efekty tylko w przypadku emisji bezpośrednich. W benchmarkach punktem odniesienia ma być 10 najbardziej efektywnych instalacji, jednak ich wybór nie zawsze jest reprezentatywny dla danego produktu. Z punktu widzenia polskiej gospodarki krzywdzący jest fakt, że w benchmarkach wskaźnikowym paliwem jest gaz ziemny, choć w naszym kraju nie ma energetyki gazowej. Jednak w przypadku emisji bezpośrednich dla krajowego przemysłu będą mniejsze w podobnym foto: reporter Zły klimat dla przemysłu Dwa lata temu po negocjacjach pakietu klimatyczno-energetycznego panował umiarkowany optymizm. Energetyka i przemysł uzyskały obietnice ulg, takich jak derogacja odsuwająca w czasie konieczność kupowania wszystkich pozwoleń na emisję CO 2. Ale im bliżej 2013 r., tym więcej widać zagrożeń płynących z pakietu stopniu dotkną wszystkich państw Unii Europejskiej. Poważne problemy Większym problemem pozostają koszty emisji pośrednich, uderzających w cały rodzimy przemysł. Jeśli skorzysta on z derogacji, koszt emisji bezpośrednich do 2027 r. to ok. 80 mld zł. W przypadku emisji pośrednich koszt jest rzędu 60 mld zł. To oznacza, że branże energochłonne wezmą na siebie dodatkowe koszty, porównywalne z kosztami emisji bezpośrednich. W tej dziedzinie nic się nie robi, a Komisja Europejska załatwiła problem jednym zapisem, dając państwom członkowskim możliwość przeznaczania środków na rekompensaty branżom narażonym na carbon leakage według własnego uznania. To niepokojące, ponieważ w Polsce z odpowiednimi regulacjami może być problem. A przemysł już traci konkurencyjność: od trzech lat dyskutujemy o akcyzie od energii elektrycznej i możliwości jej obniżenia dla energochłonnych firm, jednak Ministerstwo Finansów nie wykazuje zainteresowania. A taką formę redukcji kosztów stosuje 25 z 27 państw członkowskich. Konkurencyjność ciągną w dół także mechanizmy wsparcia energetyki odnawialnej i skojarzonej. W Europie Zachodniej przedsiębiorstwa narażone na carbon leakage nie ponoszą kosztów tego wsparcia. Polskie firmy muszą płacić jak wszyscy. Tego wzrostu kosztów nie da się niczym skompensować. Rok 2013 może okazać się tragiczny dla przemysłu. W przypadku energetyki opartej na węglu poziom emisji jest znacząco wyższy niż w przypadku innych paliw. A ceny energii wzrosną o koszty uprawnienia do emisji prawie jednej tony CO 2. Jeśli skorzystamy z derogacji, co nie jest pewne, formalnie koszty będą niższe nie będzie trzeba kupować 100 proc. uprawnień. Jednak Komisja Europejska wymaga w zamian inwestycji w restrukturyzację sektora energetycznego o wartości równej cenie darmowych uprawnień. Skąd się wezmą środki na te inwestycje? Obawiam się, że z podwyższonych cen energii. W ten sposób przemysł poniesie koszty całości uprawnień do emisji. Zresztą warunki KE zgłoszenie wniosku o derogację i dołączenie planu inwestycyjnego mogą spowodować, że rząd nie zdecyduje się na derogację. Dodatkowo środki przyznawane branżom energochłonnym muszą być zgodne z zasadami pomocy publicznej określanymi przez Komisję Europejską. A ta, dzięki zapisom w dyrektywie, może te zasady zmieniać i zablokować pomoc udzieloną zgodnie z wcześniejszymi kryteriami. To kolejny bodziec zniechęcający do derogacji. Polski przemysł jest zrestrukturyzowany, nowocześniejszy od zachodniego, osiąga lepsze wyniki. Unijna polityka klimatyczna i energetyczna postawi go w sytuacji dużo gorszej niż przemysł w innych krajach UE (nie wspominając o utracie konkurencyjności na świecie). Jeśli nic się nie zmieni i nie zostanie wypracowany sensowny system rekompensat, to szans na funkcjonowanie przemysłu energochłonnego w Polsce nie będzie. 26 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

15 energia inaczej Energia Słońca, wiatru i morza połączyły swoje siły, by zniszczyć wspaniałe miasto Wszystkie moce przeciw Wenecji Foto: Corbis Andrzej Hołdys publicysta Wiedzy i Życia Jesień to dla Wenecji jednego z najbardziej niezwykłych miast świata niebezpieczna pora. Adriatyk, sympatyczny i przyjacielski w porze letniej, zmienia się wtedy w niszczycielski żywioł. Wielkie masy wody wędrują ku zabytkowemu miastu, mając za nic jego wspaniałą ponadtysiącletnią historię. Zalewają je coraz wyżej i coraz częściej. Energia adriatyckich sztormów uderzających w Wenecję zależy od siły wiejących tu lokalnych wiatrów sirocco i bora, a tych moc jest z kolei moderowana jak odkryli ostatnio badacze przez największe w tej części kosmosu źródło energii, czyli Słońce. Nastroje północnego Adriatyku są, jak się okazuje, pochodną 11-letniego cyklu aktywności słonecznej. W fazie wysokiej aktywności gwiazdy, charakteryzującej się mnogością plam na jej powierzchni, morze bywa częściej wzburzone. Sirocco i bora sprawiają wtedy wrażenie, jakby karmiły się dodatkową energią gwiazdy. Pierwszy z wiatrów dmie z południowego wschodu i przybywa z Afryki. Drugi dmucha od wschodu i dociera w okolice tora metra. Wtedy zalane jest praktycznie całe miasto. Na placu św. Marka, jednym z najniższych punktów, woda ma wówczas pół metra głębokości. Dodajmy jednak, że dla Wenecji powodzie nie są niczym nowym. Najstarsza wzmianka o nich pochodzi z 527 r. Mieszkańcy miasta nazwali je acqua alta, czyli wysoką wodą. Według zapisów historycznych w 1240 r. ulice zalane były do wysokości półtora metra, podobnie zdarzyło się w roku Od tysięcleci laguna wenecka osiada w tempie 10 cm na sto lat. Dlatego wenecjanie musieli co jakiś czas podwyższać chodniki i dodatkowo umacniać wyspy. Gdy w XI w. wzniesiono bazylikę św. Marka, plac przed nią usytuowano 2 m powyżej lustra wody podczas spokojnego stanu morza. Dziś ta różnica zmniejszyła się do metra. W ostatnim wieku Wenecja zanurzała się w wodach laguny dwukrotnie szybciej, niż miało to miejsce wcześniej. Doszedł bowiem nowy czynnik: podnoszenie się poziomu oceanów. Jedną z konsekwencji tego zjawiska jest znaczny wzrost częstotliwości powodzi. Sto lat temu syreny alarmowe ostrzegające przed acqua alta włączano w Wenecji średnio dziesięć razy w roku. W dwóch ostatnich dekadach odzywały się one przeciętnie 60 razy w sezonie. Pierwsze ataki wzburzonego morza następują zwykle w październiku, a najwięcej jest ich w listopadzie i grudniu. Adriatyk uspokaja się dopiero z nastaniem wiosny. Oceanografowie mają własny termin na kataklizm, podczas którego wielkie masy wody spychane przez wiatr zalewają nisko położone fragmenty lądu. Nazywają je powodziami sztormowymi (ang. storm surge). Stanowią one zagrożenie nie tylko w Wenecji. Zimą 1953 r., podczas jednej z najtragiczniejszych w Europie powodzi sztormowych, wichury pchnęły Morze Północne w kierunku Holandii. Znaczna część kraju została zalana. Zginęło prawie 2 tys. ludzi. Wielkie powodzie sztormowe towarzyszą cyklonom tropikalnym. W 2005 r. podczas uderzenia huraganu Katrina w Nowy Orlean poziom wody w niektórych miejscach podniósł się o 7 m. W tym roku mija 40. rocznica tragicznego uderzenia cyklonu Bhola w Bangladesz i indyjski stan Bengal Zachodni. Zginęło wówczas blisko pół miliona ludzi, większość w wyniku wtargnięcia Oceanu Indyjskiego na gęsto zaludnione tereny w delcie Gangesu. Jednym ze skutków podnoszenia się poziomu mórz w XXI w. może być wzrost siły i częstotliwości takich właśnie powodzi sztormowych. To zła wieść także dla Wenecji. Każda kolejna seria wietrznych lat towarzyszących maksimum słonecznemu będzie dla niej coraz groźniejsza. Teoretycznie przed powodziami mają ją uratować potężne bariery instalowane obecnie w trzech przesmykach łączących lagunę wenecką z Morzem Adriatyckim. Projekt o nazwie MOSE (czyli Mojżesz po włosku), realizowany od 2003 r., miał być skończony w roku Do tej pory wykonano jednak dwie trzecie prac, a nowy termin ich ukończenia to rok Ułożone na dnie morza wrota będą podnoszone tylko podczas największych sztormów zagrażających miastu. Czy się sprawdzą? W najbliższych dekadach powinny zatrzymać napór morza, lecz potem wiele będzie zależało od tego, jak szybko będzie się podnosił poziom wody w oceanach. Negatywne scenariusze mówią o wzroście o metr do końca tego wieku. Wtedy bramy w przesmykach trzeba byłoby zamykać na znacznie dłuższy czas, a właściwie chyba na stałe, bo inaczej zwykły przypływ, osiągający w tej części Morza Adriatyckiego ponad pół metra, zalewałby miasto. To jednak jest nierealne, biorąc pod uwagę, że pomiędzy laguną wenecką a otwartym morzem Wenecji znad Bałkanów. Jesień i wczesna zima to ich ulubiona pora roku. Jednak nie wszystkie lata są takie same. Zwykle po kilku spokojnych przychodzi seria bardzo sztormowych, a następnie morze znów się uspokaja na pewien czas. To dlatego, że łagodnieje Słońce. W jaki sposób odległa gwiazda może sprawować kontrolę nad wiatrami wiejącymi na Morzu Śródziemnym? Rzecz nie jest jeszcze do końca wyjaśniona, ale rozwiązania zagadki trzeba prawdopodobnie szukać daleko od Wenecji, bo na północnym Atlantyku. Tam powstają wielkie niże atmosferyczne, które następnie suną do Europy. Okazuje się, że trasy ich wędrówek są uzależnione od fazy aktywności energetycznej gwiazdy. Podczas słonecznego maksimum przemieszczają się chętniej nad Wenecją. Wiatry południowe i wschodnie przybierają wtedy na sile, wywołując sztormy i popychając morze w kierunku laguny, w której skryło się miasto. Warto zauważyć, że wahania mocy Słońca w ramach 11-letniego cyklu wynoszą ułamki procenta. A mimo to nie są obojętne dla północnego Atlantyku oraz lądów leżących po obu jego stronach. Podczas największych powodzi lustro wody w Wenecji podnosi się nawet o półkursuje wiele statków, w tym tankowców do niedalekiej rafinerii. Zresztą całkowita izolacja laguny od dostaw świeżej wody morskiej skończyłaby się jej rychłą zagładą ekologiczną. A to wcześniej czy później oznaczałoby także śmierć Wenecji. Zwolennicy kontrowersyjnego projektu uważają jednak, że nawet jeśli za sto lat okaże się on nieprzydatny, to miasto zyska przynajmniej cenny czas potrzebny na opracowanie nowych sposobów jego ocalenia. Mówi się na przykład o podniesieniu najcenniejszych fragmentów, co jednak wydaje się zadaniem karkołomnym. Nic dziwnego, że pojawiają się i takie radykalne koncepcje, aby Wenecję pozostawić samą sobie nie ratować jej, lecz pozwolić umrzeć. Niech woda i wiatr, posłuszne woli Słońca, robią swoje. Czas Wenecji bowiem minął, co widać zresztą po szybko spadającej liczbie jej mieszkańców. Dziś jest ich zaledwie 60 tys., czyli o połowę mniej niż pół wieku temu. Każdy chce zobaczyć to niezwykłe miejsce, ale (prawie) nikt nie chce tu mieszkać. Wenecja stała się najcenniejszym na świecie skansenem. 28 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010 polska EnerGIA nr 10 (24)/

16 felieton wywiad Tak to już jest na tym najlepszym ze światów, że co rusz wyskakuje na estradę ktoś, na ogół polityk, aktywista lub akademik, z nowym najlepszym pomysłem na poprawę naszego losu Piekielnie dobre chęci Wojciech Kwinta publicysta Businessman.pl Ajak jego słowo zaczyna stawać się ciałem, szybko wychodzi szydło z worka i w efekcie tzw. opinia publiczna pęka ze śmiechu lub z wściekłości dostaje nadciśnienia. Nie ma co ukrywać, ten stan rzeczy nie ułatwia życia felietonistom. Bo jak tu rozbawić (albo rozwścieczyć to też sukces felietonu) Czytelników, skoro życie codziennie przynosi dawkę emocji przerastającą wyobraźnię. Obok pomysłów mniej lub bardziej lokalnych zbawicieli istnieje druga kategoria spraw najczęściej dotyczących polityki rozwikływanie problemów samodzielnie wygenerowanych. W Polsce jest to też okazja do odreagowania rodzimych kompleksów i głośnego oskarżania oponentów o zdradę stanu, zaprzedanie się odwiecznym i nieprzejednanym wrogom, doprowadzenie do utraty suwerenności i nie rzucim ziemi, skąd nasz ród. Najprostszy przykład to dostawy gazu. Lata temu ktoś wymyślił, że od dostaw lepsza jest ochrona interesów jednego z sąsiadów wbrew oczekiwaniom innego sąsiada. Skutek jest taki, że na morzu powstaje gazociąg, a nie ma drugiej nitki rurociągu jamalskiego. Później uznano, że gaz można sprowadzać z innej strony i kiedy już byliśmy w ogródku, już witaliśmy się z gąską, zmienił się rząd i uznał, że po co, skoro jednak jakiś gaz dostajemy. Po kolejnej zmianie zadecydowano, że najlepszy będzie gaz płynny i... w zasadzie tyle, bo realizacją zajęli się następcy. Po drodze zachodni sąsiad zawołał: podejdź no do płota, jako i ja podchodzę, i zaproponował deal: my odpuścimy rurę na morzu, a on nam na własny koszt machnie łącznik, uczenie zwany interkonektorem, do zachodniego systemu. Moglibyśmy wtedy kupować gaz z dwóch kierunków, ale znalazł się patriota, który zawołał: nie będzie łącznik pluł nam w twarz! I na tym skończył się biznes. Wszystko w imię interesu narodowego. Dowolna decyzja w sprawie gazu wiązała się z oskarżeniami o działalność agenturalną na rzecz wiadomego mocarstwa, zmieniali się tylko autorzy tych deklaracji. Dziś negocjacje Moglibyśmy kupować gaz z dwóch kierunków, ale znalazł się patriota, który zawołał: nie będzie łącznik pluł nam w twarz! I na tym skończył się biznes. Dowolna decyzja w sprawie gazu wiązała się z oskarżeniami o działalność agenturalną na rzecz wiadomego mocarstwa, zmieniali się tylko autorzy tych deklaracji dostaw także są nazywane zdradą przez tych, którzy parę lat temu podpisali jeszcze gorszy aneks do umowy. Ale wtedy nie było innego wyjścia. A teraz? Czyżby przybyło nam rurociągów? Czy mamy nagle przeogromne złoża? Kabaret, szkoda tylko, że kosztem gospodarki i podatników. A ów gaz by się przydał, bo matka Unia coś nie lubi palonego węgla. Zabawniejsza jest grupa zbawicieli. Każdy proponuje genialny przepis na eliksir szczęścia energetycznego i co znamienne jednocześnie neguje wszystkie inne pomysły. Jeśli geotermia, to po co jakieś głupie biomasy czy wiatraki? Jeśli energetyka rozproszona, to biogaz i kogeneracja, a nie inne dyrdymały. Jeśli wiatraki, to reszta ma siedzieć cicho. Aha, drodzy energetycy tradycyjni! Też jesteście z mafii. Specjalnie chcecie budować duże bloki, żeby przeszkodzić nowatorom. Jednym głosem geniusze lepszej energetyki wołają tylko wtedy, gdy w grę wchodzą elektrownie jądrowe: są złe i koniec. A że cała okolica, może poza Niemcami, buduje takie elektrownie, to nieważne. W końcu my, jak zawsze, wiemy lepiej. Z pewnością, tylko skąd tyle porażek w historii? Może jednak lepiej uczyć się od innych. W rewelacyjnych pomysłach najczęściej bryluje grono, biorąc rzecz ogólnie, profesorskie. Często są to ludzie z ogromnym dorobkiem, ale z przeszłości. A, jak wiadomo z Hollywood, każdy reżyser jest tak dobry, jak jego ostatni film. O rzeczonych luminarzach nauki prof. Ryszard Tadeusiewicz, kiedy był rektorem AGH, zwykł mawiać: zasłużeni, ale i wysłużeni. Chętnie przekonują, machając wykresami sprzed 40 czy 50 lat, że przy wszystkich wyrzeczeniach związanych z nowymi rozwiązaniami, pojawiają się liczne zalety. Niedawno ze zdumieniem przeczytałem artykuł trzech znanych postaci (od energetyki, nauki i władzy), że zaletą redukcji gazów cieplarnianych będzie m.in. zmniejszenie zależności od dostaw surowców energetycznych z zagranicy. W Polsce?! Gdzie CO 2 zredukujemy, ograniczając rodzimy węgiel na rzecz gazu i uranu (bo odnawialne źródła problemu nie rozwiążą)?! Czy Panowie wiedzą, co piszą? Pewnie wiedzą, bo naprawdę mają dobre chęci. Tyle, że dobrymi chęciami wybrukowano piekło. Wspieramy GOPR 30 polska EnerGIA nr 10 (24)/2010

17