PIONEER. O krok przed innymi. Indyjska gospodarka. Program Moja Perspektywa. Czy Rosji grozi bankructwo?

Transkrypt

1 Wydarzenia Wiedza Edukacja lipiec 2015 PIONEER Indyjska gospodarka Z potencjałem, ale też słabościami Program Moja Perspektywa Nowy Portfel Globalny Czy Rosji grozi bankructwo? Felieton prof. Witolda Orłowskiego O krok przed innymi o sztuce inwestowania w akcje mówi Bartosz Częścik, analityk i zarządzający w Pioneer Pekao Investment Management S.A.

2 spis treści Pioneer Alternatywny Globalnego Dochodu Pioneer Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Centrum Obsługi Klienta: lub (+48) * opłata za minutę połączenia zgodna z taryfą danego operatora *numer dostępny także dla dzwoniących z zagranicy oraz telefonów komórkowych Materiał reklamowy W ramach jednej strategii możesz mieć dostęp do starannie wybranych instrumentów finansowych z rynków o najlepszych perspektywach wzrostu. Uzupełnij swój portfel o subfundusz wykorzystujący różnorodne klasy aktywów z całego świata, charakteryzujące się regularnym przychodem oraz potencjałem wzrostu wartości w dłuższym terminie. O szczegóły inwestycji w subfundusz i związanego z nią ryzyka zapytaj Doradcę. Subfundusz Pioneer Alternatywny Globalnego Dochodu wchodzi w skład Pioneer Funduszy Globalnych SFIO. Subfundusz nie gwarantuje osiągnięcia zysku w rekomendowanym czasie inwestycji. Znaczna część aktywów subfunduszu Pioneer Alternatywny Globalnego Dochodu może być inwestowana w inne kategorie lokat niż papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego, tj. w tytuły uczestnictwa funduszy zagranicznych. Prospekty informacyjne funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez Pioneer Pekao TFI S.A. zawierające szczegółowy opis czynników ryzyka związanego z inwestowaniem, jak również: szczegółowe dane na temat sytuacji finansowej ww. funduszy, tabele opłat, sprawozdania finansowe oraz kluczowe informacje dla inwestorów dostępne są u podmiotów prowadzących dystrybucję oraz w Internecie na stronie Lista prowadzących dystrybucję dostępna jest na Żaden fundusz inwestycyjny nie gwarantuje realizacji założonego celu inwestycyjnego ani uzyskania określonego wyniku inwestycyjnego. Indywidualna stopa zwrotu z inwestycji w dany fundusz inwestycyjny jest uzależniona od dnia zbycia oraz dnia odkupienia jednostek uczestnictwa przez ten fundusz, a także od wysokości pobranych opłat manipulacyjnych, kategorii jednostek uczestnictwa oraz obowiązków podatkowych obciążających uczestnika, w szczególności wysokości podatku od dochodów kapitałowych. UWAGA! Inwestowanie w fundusze inwestycyjne wiąże się z ryzykiem wynikającym z wahań cen na giełdzie, zmian wysokości stóp procentowych, kursów walut itp. Uczestnik funduszu inwestycyjnego powinien mieć świadomość możliwości osiągnięcia zysku, ale również poniesienia straty. Przed podjęciem decyzji inwestycyjnej zalecane jest zapoznanie się z prospektem informacyjnym odpowiedniego funduszu oraz kluczowymi informacjami dla inwestorów. Niniejszy materiał został sporządzony w celu informacyjnym oraz reklamowym. Nie należy go traktować jako oferty funduszy inwestycyjnych lub towarzystwa funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Pioneer Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, Warszawa, ul. Marynarska 15, wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS , posługująca się numerem NIP Kapitał zakładowy: złotych, łączna kwota uiszczonych wkładów równa kapitałowi zakładowemu. Foto na okładce: Shutterstock.com Szanowni Państwo Z czym kojarzy się Państwu ryzyko? Zazwyczaj pierwsze odpowiedzi przynoszą negatywne konotacje strata, awersja czy strach Tymczasem, jak przekonuje w interesującym wywiadzie Bartosz Częścik, jeden z naszych zarządzających, ryzyko nie oznacza na pewno stracę, tylko dziś poniosę koszt dla niepewnego rezultatu. Ten rezultat może być pozytywny, jak na przykład wyższy od zakładanego zwrot z inwestycji. W tę definicję ryzyka jako szansy świetnie wpisuje się życie Ernesta Malinowskiego (str. 24). Genialny Polak zaryzykował wszystko, by stworzyć dzieło uznane za cud XIX-wiecznej inżynierii Centralną Kolej Transandyjską. Jak sprawić, by także w inwestycjach ryzyko oznaczało przede wszystkim szansę na dobry wynik? Jednym ze sposobów może być systematyczne długoterminowe oszczędzanie. Drugim powierzenie kapitału tym, którzy profesjonalnie zajmują się doborem aktywów o największym potencjale oraz uwzględniają w zarządzaniu wiele danych, takich jak kurs walutowy czy dług publiczny. O wpływie tych wskaźników na gospodarkę piszemy w artykułach na str. 13 i 16. Doświadczenie i wiedza zarządzających to nie jedyna przewaga funduszy inwestycyjnych. Bardzo ważna jest też możliwość lokowania środków na odległych rynkach o dużym potencjale (jeden z nich Indie prezentujemy na str. 7) oraz skorzystania ze złożonych strategii inwestycyjnych. Na koniec chcielibyśmy podziękować wszystkim naszym klientom za zaufanie, którym nas obdarzają od blisko 25 lat. Jego potwierdzeniem jest przyznany już po raz trzeci Laur Klienta w kategorii towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Z wakacyjnymi pozdrowieniami Zespół Pioneer Pekao TFI S.A. Wydarzenia 2 W skrócie 4 Inwestorzy wracają do Europy i Azji komentarz rynkowy Piotra Szuleca 7 Gospodarcza potęga z wieloma słabościami jaka przyszłość czeka indie, jedno z największych i najszybciej rozwijających się państw świata? Wiedza 10 O krok przed innymi o sztuce inwestowania w akcje opowiada Bartosz Częścik, analityk i zarządzający w Pioneer Pekao investment Management S.A. 13 Walutowa układanka co decyduje o wysokości kursu walutowego? 16 Państwo pod kreską, czyli negatywne konsekwencje nadmiernego zadłużenia budżetu 18 Wartość wartości nierówna podejmując decyzje finansowe, zapominamy często o tym, jak wraz z upływem czasu zmienia się wartość pieniądza Edukacja 20 Potencjał wielu klas aktywów nowy subfundusz Pioneer Alternatywny Globalnego Dochodu 22 Dobra perspektywa na przyszłość nowy Portfel globalny uzupełnia ofertę Programu Moja Perspektywa 24 Geniusz z pasją sylwetka Ernesta Malinowskiego, projektanta i wykonawcy centralnej Kolei Transandyjskiej 27 Czy Rosji grozi bankructwo? analizuje prof. Witold Orłowski Pioneer. Wydarzenia, Wiedza, Edukacja ; Właściciel: Pioneer Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A., ul. Marynarska 15, Warszawa; Wydawca:, ul. Nowogrodzka 42, Warszawa, biuro@cppolska.com.pl, Centrum Obsługi Klienta: lub (+48)

3 Wydarzenia Wydarzenia W skrócie Opracowanie: Zespół Pioneer Pekao TFI S.A. Czwarty rekord z rzędu 1 Od 3 początku 2015 roku z każdym miesiącem wartość aktywów zgromadzonych w polskich funduszach inwestycyjnych ustanawia kolejne maksima. Kwiecień br. zamknął się na poziomie 224,8 mld zł, czyli o 2% więcej niż na koniec marca. W ujęciu rocznym dynamika wzrostu aktywów przekroczyła 14% wynika z danych zebranych przez Analizy Online. Eksperci firmy wskazali, że najwyższym tempem wzrostu (5%) charakteryzowały się w kwietniu fundusze akcyjne oraz rynku surowców. 2 Zabezpieczeniu Doceniani przez klientów Już trzeci rok z rzędu Pioneer Pekao TFI S.A. zajęło pierwsze miejsce w XI edycji ogólnopolskiego plebiscytu popularności Laur Klienta w kategorii towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Trzykrotny triumf wiązał Długoterminowe oszczędzanie: nowe możliwości finansowemu przyszłości sprzyja dywersyfikacja lokowanych środków, a także możliwość elastycznej modyfikacji strategii w miarę upływu czasu i zmiany potrzeb życiowych. Dlatego Pioneer Pekao TFI S.A. sukcesywnie wzbogaca programy długoterminowego oszczędzania o nowe subfundusze. Od kwietnia br. uczestnicy Programu IKE 1 mogą lokować środki także w subfundusz Pioneer Strategii Globalnej, wchodzący w skład Pioneer Strategie Funduszowe SFIO, oraz 2 subfundusze wchodzące w skład Pioneer Funduszy Globalnych SFIO: Pioneer Wzrostu i Dochodu Rynku Europejskiego, Pioneer Wzrostu i Dochodu Rynku Amerykańskiego. Przypomnijmy, że Program IKE to wygodny sposób na długoterminowe oszczędzanie dodatkowych środków na przyszłą emeryturę na warunkach określonych w Ustawie IKE/IKZE 2. Umożliwia on zwolnienie z 19% podatku od dochodów kapitałowych dla każdego uczestnika Programu IKE, dokonującego wypłaty na warunkach się także z przyznaniem honorowego tytułu Grand Prix Laur Klienta Zwycięzcy konkursu wyłaniani są w drodze sondaży telefonicznych tytuł przypada firmie, która zyska najwięcej głosów ankietowanych. określonych w wyżej wymienionej ustawie. Pod koniec maja br. rozszerzyła się także oferta PAK Pro i PAK Junior 3. Inwestorzy systematycznie oszczędzający z myślą o przyszłości (zarówno swojej, jak i dzieci) obecnie mogą wybrać również: subfundusz Pioneer Pieniężny Plus, wchodzący w skład Pioneer FIO, a także 3 subfundusze wchodzące w skład Pioneer Funduszy Globalnych SFIO: Pioneer Wzrostu i Dochodu Rynku Amerykańskiego, Pioneer Alternatywny Globalnego Dochodu, Pioneer Wzrostu i Dochodu Rynku Europejskiego. Więcej informacji na temat wymienionych Programów znajdą Państwo m.in. na 1 program Pioneer Indywidualne Konta Emerytalne. 2 ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. 3 Program Akumulacji Kapitału Pro i Program Akumulacji Kapitału Junior. Foto: Archiwum, Shutterstock.com 3,5% wyniósł w polsce wzrost PKB w I kwartale 2015 roku (w ujęciu rocznym). Źródło: GUS Deflacja wyhamowuje 4 W zł kwietniu według danych GUS deflacja wyniosła w ujęciu rocznym 1,1%, podczas gdy jeszcze w marcu wskaźnik ten znajdował się na poziomie 1,5%. W ujęciu miesięcznym ceny ponownie wzrosły: w kwietniu towary i usługi konsumpcyjne zdrożały o 0,4% (wobec 0,2% w marcu). O kwietniowej deflacji w największym stopniu, w ocenie GUS, przesądziły obniżki opłat związanych z transportem (spadek o 9,1% r/r), niższe ceny odzieży i obuwia oraz żywności i napojów bezalkoholowych. Więcej musieliśmy zapłacić za łączność i mieszkania. zł zł Innowacyjność wciąż wiele do zrobienia 5 Na 6 W początku maja br. Komisja Europejska opublikowała kolejną edycję Europejskiego Rankingu Innowacyjności. W gronie czterech liderów znalazły się Szwecja, Dania, Finlandia oraz Niemcy. Polska po awansie o jedno oczko dołączyła do grona według Deficyt już nie taki straszny kwietniu Międzynarodowy Fundusz Walutowy oszacował, że deficyt sektora finansów publicznych w Polsce na koniec 2015 roku spadnie (w porównaniu z ubiegłym rokiem) z poziomu ok. 3,6 do 2,9%. Jeszcze lepsze perspektywy dla polskiej gospodarki prezentuje Komisja Europejska, która w majowej prognozie zapisała dla Polski wynik na poziomie 2,8%. Największym optymistą jest Mateusz Szczurek, minister finansów, zapowiadający zejście deficytu do 2,6 2,7% PKB. Trwałe przekroczenie progu 3% ma dla naszej gospodarki fundamentalne znaczenie. Pozwala Komisji nazewnictwa KE umiarkowanych innowatorów (wcześniej należeliśmy do grupy skromnych innowatorów ). Niestety, wciąż zajmujemy w tym zestawieniu pozycję w końcówce stawki. Gorzej od nas wypadły jedynie Litwa, Łotwa, Bułgaria i Rumunia. Europejskiej zdjąć z Polski nałożoną w 2009 roku procedurę nadmiernego deficytu. Ograniczeniem obejmowane są kraje, które nie wypełniają kryteriów spójności (ich deficyt przekracza 3% PKB lub dług publiczny jest większy niż 60% PKB). Zdjęcie z Polski procedury w krótkim terminie oznacza poprawę wiarygodności, w długim otwiera drogę do członkostwa w strefie euro. Nie zwalnia jednak rządu z kontynuacji polityki równoważenia budżetu Komisja Europejska zaleca dalszą reformę finansów publicznych, tak by deficyt w przyszłym roku mógł się zmniejszyć o kolejne 0,5 pp. 2 3

4 Wydarzenia Wydarzenia Inwestorzy wracają do Europy i Azji Ostatnie miesiące potwierdzają realizację scenariusza, w którym inwestorzy w poszukiwaniu nowych źródeł wzrostu stopniowo przenoszą swoje zainteresowanie z amerykańskiego rynku akcji w kierunku Europy oraz wybranych rynków azjatyckich, przede wszystkim Japonii i Chin. PPrzełom I i II kwartału tego roku okazał się bardzo udany dla wielu rynków wschodzących i rozwijających się. Zdecydowanie słabiej na tym tle wypadły kraje rozwinięte, które wcześniej notowały bardzo dobrą passę. Wytracenia impetu dotychczasowych wzrostów doświadczyły m.in. Niemcy i Francja. Mocniejsze euro, ograniczające konkurencyjność unijnych gospodarek, oraz zawirowania związane z prawdopodobną niewypłacalnością Grecji sprawiły, że rynki akcji na Starym Kontynencie zachowały się relatywnie słabo. Amerykański rynek, choć wciąż co jakiś czas notuje nowy historyczny rekord cenowy, także wyraźnie utknął w miejscu. Autor: Piotr Szulec, dyrektor ds. komunikacji inwestycyjnej Pioneer Pekao Investment Management S.A. Stany Zjednoczone Po miesiącach dobrej passy z amerykańskiej gospodarki spłynęły rozczarowujące dane makroekonomiczne. Mogą one skłonić Fed (bank centralny USA) do przesunięcia na wrzesień a może i przyszły rok podwyżki stóp procentowych. Amerykańskiej gospodarce z pewnością nie pomagały negatywne zaskoczenia związane z publikacją danych makroekonomicznych. Inwestorów najbardziej rozczarowało tempo wzrostu w I kwartale tego roku. Dynamika PKB w ujęciu zannualizowanym wyniosła zaledwie 0,2% (przy oczekiwaniach analityków w okolicach 1%). To wynik mizerny, jeśli zestawić go z 2,2% wzrostu odnotowanego w IV kwartale 2014 roku. Nastrojów nie poprawiły zdecydowanie gorsze od oczekiwań dane z amerykańskiego rynku pracy. Stopa bezrobocia spadła wprawdzie w kwietniu do poziomu 5,4%, a liczba nowych miejsc pracy w amerykańskim sektorze prywatnym ponownie przekroczyła poziom 200 tys. miesięcznie. Rynkowi trudno jednak było zapomnieć o fatalnym wyniku w marcu (126 tys. nowych miejsc pracy), który przerwał wielomiesięczną serię odczytów powyżej 200 tys. Pomimo słabnących danych makroekonomicznych Fed nie zmienił swojego nastawienia odnośnie do kierunku polityki monetarnej. Warto jednak wspomnieć o ważnym przesunięciu akcentów. Wcześniej amerykański bank centralny uzależniał decyzje o przyszłych podwyżkach stóp procentowych przede wszystkim od kondycji rynku pracy oraz inflacji. Ostatnie posiedzenie przyniosło przełom: Fed rozszerzył spektrum oceny o wszystkie ważne dane makroekonomiczne spływające z amerykańskiej gospodarki. Z uwagi na wyraźnie słabsze dane publikowane w marcu i kwietniu znacząco osłabiły się oczekiwania, że do pierwszej podwyżki stóp procentowych dojdzie w czerwcu. Analitycy w swoich prognozach przesunęli ten moment na wrzesień tego roku, a część nawet na przyszły rok. europa Ożywienie wraca na Stary Kontynent, potwierdzają to odczyty (m.in. indeksu PMI) oraz wskaźniki wyprzedzające. Znakiem zapytania pozostaje jednak wpływ mocniejszego euro na wyniki spółek zależnych od eksportu. Kwiecień i maj, po bardzo dobrym I kwartale br., przyniosły wyraźne osłabienie wzrostów na rynkach akcji. Najbardziej prawdopodobnym winowajcą PMI w przemyśle strefy euro w kwietniu wyniósł 52 pkt. Poprawiająca się koniunktura w strefie euro przekłada się pozytywnie na kondycję polskiego przemysłu. jest mocniejsze euro, które uderzyło m.in. w kursy akcji niemieckich eksporterów. Nie zmienia to jednak generalnego obrazu: ożywienie w Europie jest faktem. Indeks PMI strefy euro (mierzący Foto: Shutterstock.com koniunkturę w przemyśle) w kwietniu wyniósł 52 pkt (wobec oczekiwań na poziomie 51,9 pkt). Dobrą kondycję niemieckiej gospodarki potwierdzają również wskaźniki wyprzedzające, w tym indeks Ifo, obrazujący nastroje wśród przedsiębiorców niemieckich. Wzrósł on w kwietniu do poziomu 108,6 pkt z poziomu 107,9 pkt w marcu. Poprawiająca się koniunktura w strefie euro przekłada się pozytywnie również na sytuację w polskim przemyśle. Azja Już w poprzednim numerze magazynu zwracaliśmy uwagę na zwiększone zainteresowanie inwestorów kierunkiem azjatyckim. Ten scenariusz w kwietniu mocno się zmaterializował. Indeks giełdy w Szanghaju w samym tylko kwietniu wzrósł o blisko 20% (w skali 12 miesięcy o ponad 130%), mimo że publikowane dane dotyczące stanu chińskiej gospodarki były gorsze od oczekiwań. Rozczarowała produkcja Indeks giełdy w Szanghaju w samym tylko kwietniu wzrósł o blisko 20% (w skali 12 miesięcy o ponad 130%), mimo że publikowane dane dotyczące stanu chińskiej gospodarki były gorsze od oczekiwań. przemysłowa, ale też sprzedaż detaliczna i eksport. Indeks PMI dla chińskiego przemysłu wyniósł w kwietniu 48,9 pkt wobec 49,6 pkt jeszcze miesiąc wcześniej. Dalszy rozwój sytuacji w tym kraju w dużym stopniu będzie zależeć od kontynuowania wdrażanych reform oraz dalszych działań Chińskiego Banku Ludowego. Poprzez cięcia głównej stopy procentowej (w maju o kolejne 25 pb) czy zmniejszanie stopy rezerw obowiązkowych dla chińskich banków stara się on pobudzić chińską gospodarkę i poziom konsumpcji prywatnej w Chinach. Warto zauważyć, że za sprawą osłabienia dolara amerykańskiego i mocnego wzrostu cen ropy bardzo dobrze w kwietniu i maju zachowały się również brazylijski i rosyjski rynek akcji. Polska Pozytywne zaskoczenie we wstępnym szacunku wzrostu PKB za I kwartał przypisywane jest przede wszystkim ożywieniu koniunktury w strefie euro oraz poprawie eksportu netto. Niespodzianka jest tym milsza, że inne dane spływające w ostatnich miesiącach kwartału nie dawały przesadnych podstaw do oczekiwania, że polska gospodarka wkrótce wrzuci kolejny, jeszcze wyższy bieg. Indeks PMI dla Polski spadł w kwietniu do poziomu 54,0 pkt z poziomu 54,8 pkt jeszcze w marcu, jednak nadal pozostaje na wysokim poziomie. Dane potwierdzające, że wzrost PKB w najbliższych kwartałach może pozytywnie zaskoczyć, bardzo pomogły warszawskiemu parkietowi, zwłaszcza sektorowi małych i średnich firm. Z opublikowanego w połowie maja przez GUS odczytu flash polskiego PKB wynika, że w I kwartale 2015 roku PKB wzrósł o 3,5% w ujęciu rocznym (1,0% w ujęciu kwartalnym). GUS podtrzymał jednocześnie szacunek wzrostu o 3,3% w ujęciu rocznym za IV kwartał 2014 roku oraz skorygował w górę szacunek wzrostu w IV kwartale w ujęciu kwartalnym z 0,7% na 0,8%. Dane okazały się bardzo dobre i zdecydowanie lepsze od dotychczasowych oczekiwań analityków. Rynek spodziewał się odczytu na poziomie zbliżonym do IV kwartału zeszłego roku. Nie znając jeszcze struktury odnotowanego wzrostu, można założyć, że wzrost PKB w roku 2015 będzie 4 5

5 Wydarzenia przyspieszał, nawet do poziomu 4% na koniec tego roku. Pozytywne zaskoczenie wstępnym szacunkiem wzrostu PKB za I kwartał przypisywane jest przede wszystkim Wzrost PKB (w %) 2014 r r r. świat 3,4 3,5 3,9 UE 1,4 1,8 2,1 strefa euro 0,9 1,5 1,9 USA 2,4 3,1 3,0 Chiny 7,4 7,0 6,8 Niemcy 1,6 1,9 2,0 Polska 3,4 3,3 3,4 Inflacja (w %) 2014 r r r. świat UE 0,6 0,1 1,5 strefa euro 0,4 0,1 1,5 USA 1,6 0,4 2,2 Odczyt flash PKB (3,5% w I kwartale r/r) potwierdza z dużym prawdopodobieństwem, że ostatnia decyzja RPP o zakończeniu cyklu obniżek stóp procentowych była właściwa. ożywieniu koniunktury w strefie euro oraz poprawie eksportu netto. Zauważalnie w porównaniu z zeszłym rokiem wzrósł poziom polskiego eksportu do Niemiec. Analitycy widzą szansę na dalszą poprawę dynamiki konsumpcji prywatnej (dzięki rosnącej sile nabywczej wynagrodzeń oraz spadającemu bezrobociu) i inwestycji (efektywne wykorzystanie środków unijnych). Odczyt flash PKB potwierdza z dużym prawdopodobieństwem, że ostatnia decyzja RPP o zakończeniu cyklu obniżek stóp procentowych była właściwa. Nie należy przy tym zapominać, że w II kwartał weszliśmy z relatywnie silną złotówką, co może lekko hamować obserwowane przyspieszenie polskiego PKB. Ożywienie widać również w innych krajach regionu, w tym na Węgrzech i w Czechach. Nasi południowi sąsiedzi bardzo pozytywnie zaskoczyli rynek dynamiką wzrostu. Czeska gospodarka wzrosła w pierwszym kwartale o 3,9% w ujęciu rocznym, podczas gdy analitycy szacowali, że wynik ten będzie oscylował w granicach 2%. Jeszcze w I kwartale 2014 roku PKB Czech rosło w tempie 1,4% r/r. Dobre perspektywy naszego regionu, w tym Polski, zwiększają szansę na to, że w zakładanym przez nas scenariuszu stopniowego przesuwania zainteresowania inwestorów na inne rynki niż USA ważnym punktem na inwestycyjnej mapie będzie także warszawska giełda. Komentarz przygotowano 18 maja 2015 roku. Chiny 2,0 2,5 3,0 Niemcy 0,8 0,3 1,8 Polska 0,1-0,4 1,1 Bezrobocie (w %) 2014 r r r. świat UE 10,2 9,6 9,2 strefa euro 11,6 11,0 10,5 USA 6,2 5,4 5,0 Chiny Niemcy 5,0 4,6 4,4 Polska 9,0 8,4 7,9 Źródło: Prognoza Komisji Europejskiej, opublikowana 5 maja 2015 roku 6

6 Wydarzenia wiedza Gospodarcza potęga z wieloma słabościami Indie należą do największych i najszybciej rozwijających się państw na świecie. Wciąż jednak większość obywateli musi przeżyć za kilka dolarów dziennie, a gospodarkę blokuje biurokracja. Opracowanie: Zespół Pioneer Pekao TFI S.A. Nominalny PKB Indii wynosi 2 bln dolarów. To trzeci wynik w Azji, po Chinach i Japonii. Jednak ekonomiści z brytyjskiego Centrum ds. Badań Ekonomicznych i Biznesowych CEBR uważają, że Indie jeżeli utrzymają tempo rozwoju gospodarczego w ciągu najbliższych kilkunastu lat mają szansę wyprzedzić nie tylko Kraj Kwitnącej Wiśni, ale także kilka krajów Unii Europejskiej i zostać trzecią potęgą gospodarczą świata. Foto: Shutterstock.com N Azjatycki tygrys Indyjskie Centralne Biuro Statystyki szacuje, że dynamika PKB w 2015 roku wyniesie 7,4%. Choć wynik ten może budzić zazdrość w krajach rozwiniętych, dla Indii nie jest novum. Przez ostatnie 20 lat indyjska gospodarka rozwijała się w tempie ok. 6% rocznie. W latach poprzedzających kryzys finansowy z 2008 roku wzrost PKB sięgał nawet 10% w skali roku. Z najnowszych danych wynika, że Indie z tempem rozwoju na poziomie 7,5% w IV kwartale 2014 roku (w ujęciu rok do roku) rozwijają się szybciej niż Chiny, które borykają się ze spowolnieniem dynamiki. Zdaniem analityków cytowanych przez The Economist w raporcie na temat tego kraju tak wysokie tempo wzrostu może być zaskakujące, gdyż indyjska gospodarka doświadczała ostatnio lekkiego kryzysu, przejawiającego się słabą sprzedażą samochodów, niską dynamiką popytu na kredyty czy mniejszymi od spodziewanych przychodami firm notowanych na tamtejszej giełdzie. Jedną z najpoważniejszych bolączek indyjskiej gospodarki pozostaje wysoka inflacja. W 2010 roku zbliżyła się ona do 14%. Bank centralny podjął wówczas wiele działań, by zapanować nad zwyżką cen. Liczne podwyżki stóp procentowych (w krótkim czasie wzrosły one z poziomu 4,25 do 8,5%) pozwoliły obniżyć inflację do poziomu ok. 8% w 2014 roku. Największe sukcesy na tym polu odnotowano w ostatnich miesiącach. W marcu 2015 roku wzrost cen liczony rok do roku nieznacznie przekroczył 5%. 7

7 Wydarzenia Wydarzenia Za szybki spadek inflacji odpowiedzialne są przede wszystkim obniżki cen żywności oraz mniejszy popyt wewnętrzny, niż wcześniej zakładano. Eksperci spodziewają się jednak, że indyjski bank centralny nie zmieni w najbliższym czasie swojej polityki i będzie utrzymywał restrykcyjne nastawienie do stóp procentowych. Celem jest oczywiście trzymanie inflacji w ryzach, czyli na poziomie nieprzekraczającym 6% do końca 2015 roku. Złoto ciąży importowi Innym problemem indyjskiej gospodarki jest deficyt w handlu zagranicznym. Indie w odróżnieniu od Chin zdecydowanie więcej importują, niż eksportują. Za deficyt odpowiedzialny jest przede wszystkim import surowców, głównie ropy naftowej i złota. Indie są jednym z największych na świecie konsumentów tego kruszcu w postaci fizycznej. To rezultat między innymi uwarunkowań historycznych: dla tamtejszego społeczeństwa złoto jest najcenniejszą i najpewniejszą lokatą kapitału, uświęconą wielowiekową tradycją. Władze starają się problemowi zaradzić. W 2014 roku wartość deficytu handlowego uległa obniżeniu z 50 mld dolarów do 34 mld dolarów. Import zmniejszył się o 6,5%, w konsekwencji wprowadzenia wielorakich ograniczeń importu złota. W roku 2015 deficyt ma ulec niewielkiemu zwiększeniu z uwagi na ożywienie inwestycyjne, które według prognoz pociągnie za sobą zwyżkę importu o 10%. Równocześnie spodziewany jest wzrost eksportu. Do najważniejszych partnerów handlowych Indii należą USA, Chiny, Arabia Saudyjska oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie. 1,3 mld konsumentów Indyjska gospodarka rozwija się więc przede wszystkim dzięki ogromnemu rynkowi wewnętrznemu. Indie to drugi najliczniejszy kraj na świecie. Mieszka tu, według danych Banku Światowego za 2013 rok, prawie 1,3 mld osób. Dochody obywateli systematycznie rosną, co generuje coraz większy popyt wewnętrzny. Chociaż PKB na jednego mieszkańca, liczony według siły nabywczej, wynosi zaledwie ok. 3,5 tys. dolarów, to wskaźnik ten z każdym rokiem rośnie. Tylko w ciągu ostatniej dekady uległ podwojeniu. Należy jednak pamiętać, że społeczeństwo indyjskie wciąż należy do najuboższych na świecie. To między innymi efekt niekorzystnej struktury zatrudnienia, która zdecydowanie odbiega od wzorców obowiązujących w krajach rozwiniętych. Aż 52% siły roboczej w Indiach zatrudnione jest w rolnictwie. Tylko 34% pracuje w usługach, reszta w przemyśle. Stopa rejestrowanego bezrobocia znajduje się na dość wysokim poziomie (ok. 10%). Pustki w państwowej kasie Indyjski rząd musi walczyć z deficytem budżetowym, który w 2013 roku wynosił ponad 88 mld dolarów, czyli ok. 5% PKB. W 2014 roku udało się go ograniczyć do poziomu ok. 60 mld dolarów, między PKB na jednego mieszkańca, liczony według siły nabywczej, wynosi zaledwie ok. 3,5 tys. dolarów. Z każdym rokiem jednak rośnie, a tylko w ciągu ostatniej dekady uległ podwojeniu. innymi dzięki prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Zamiary rządu w tym zakresie nie zostały jednak do końca zrealizowane. Sama tylko sprzedaż 10% udziałów w Coal India miała przynieść ponad 3 mld dolarów przychodów, ale ze względu na sprzeciw związków zawodowych zaniechano tego planu. Foto: Getty Images Firmy działające na terenie Indii muszą się liczyć z biurokracją i to pomimo tego, że liberalizacja przepisów trwa tu od 20 lat. Rządowi udało się znieść wiele licencji dla większości gałęzi przemysłu. Sprywatyzowano dużo branż, wcześniej praktycznie w całości reprezentowanych przez przedsiębiorstwa państwowe. Udało się także zliberalizować handel zagraniczny poprzez redukcję części ceł. W gąszczu paradoksów Z perspektywy Europy duża część indyjskiej gospodarki pozostaje jednak pełna absurdów i niedorzeczności. W rękach rządu są cła na wiele towarów, instrumenty pozwalające zakazywać importu bądź eksportu określonych produktów, monopol na handel zagraniczny wieloma z nich, takimi jak najważniejsze towary żywnościowe czy nawozy służące do produkcji rolnej. Nadal istnieje na przykład lista towarów, które mogą być sprzedawane tylko przez lokalne małe firmy. Co ciekawe, rząd wciąż kontroluje ceny wielu towarów, jak choćby paliw, lekarstw czy części produktów spożywczych. Skalę problemów, z którymi często muszą się borykać działający w Indiach przedsiębiorcy, pokazuje szeroko omawiany w tamtejszych mediach przypadek zatrzymania rok temu w indyjskich portach dostaw towarów z Unii Europejskiej. Powodem było niewłaściwe, zdaniem służb celnych, oznakowanie wwożonych towarów. Otóż etykiety Wzrost PKB (w %, PKB w ujęciu rocznym) Źródło: Ministerstwo Statystyki Indii, Bank Rezerw Indii na opakowaniach zbiorczych produktów były naklejone. Tymczasem celnicy upierali się, że powinny być one nadrukowane. Podczas gdy spory prawne trwały, produkty tygodniami stały w portach i się psuły. Bariery wejścia Z wieloma ograniczeniami muszą też zmagać się zagraniczne podmioty pragnące inwestować w Indiach. W dalszym ciągu funkcjonuje tu, odziedziczona po czasach kolonialnych, obawa przed uzależnieniem od zagranicznego kapitału, co powoduje, że obcy kapitał napotyka szereg ograniczeń w dostępie do wielu branż. W 2013 roku rząd w Delhi zdecydował o złagodzeniu kilku restrykcyjnych regulacji w zakresie bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Pozwolono między innymi na przejmowanie przez obcy kapitał całości przedsiębiorstw farmaceutycznych, ale już na przykład w handlu hurtowym istnieje obowiązek zapewnienia w ofercie przez zagranicznego inwestora minimum 30% udziału krajowych produktów. A gdy formalnych przeszkód nie ma, na drodze do inwestycji często staje postawa pojedynczego urzędnika. Znany jest przypadek jednej z koreańskich korporacji planującej budowę nowej huty stali. Projekt wart, bagatela, 12 mld dolarów czekał prawie 10 lat na wydanie wszelkich wymaganych prawem pozwoleń. Z wyzwaniami mierzą się również miejscowe firmy. Liczne przeszkody muszą Bilans handlowy (jako % PKB) 8, , , , , , * 2015 ** 2016 ** 2017 ** * 2015 ** 2016 ** 2017 ** Kraje rozwijające się Indie Chiny * szacunek ** prognoza Czy wiesz, że... indie są drugim najludniejszym krajem świata. Żyje tu 1,29 mld osób. Walutą Indii jest rupia, jej wywożenie za granicę jest nielegalne. indie mają najgęstszą sieć pocztową na świecie. Funkcjonuje tu ponad 150 tys. urzędów pocztowych. Z Indii wywodzą się algebra, trygonometria i rachunkowość. System dziesiętny został stworzony w Indiach w 100 r. p.n.e. Mimo to 25% populacji stanowią analfabeci. W stolicy kraju Delhi obowiązuje całkowity zakaz używania plastikowych toreb. Według hinduizmu wśród siedmiu matek człowieka jest krowa. Zwierzęta te są traktowane w Indiach z ogromnym szacunkiem. Narodowym zwierzęciem Indii jest, często uważany za świętego, zagrożony wyginięciem tygrys bengalski. Najpopularniejszym sportem Indii jest krykiet, jednak za narodową dyscyplinę uważa się hokej. Kolor biały jest w Indiach kolorem żałoby. pokonywać choćby przedsiębiorstwa wydobywcze, niezależnie od kraju pochodzenia. Chodzi głównie o kłopoty w nabywaniu ziemi oraz uzyskiwaniu pozwoleń środowiskowych związanych z rozpoczęciem wydobycia. Proces zakupu ziemi może trwać nawet 8 lat. Paradoks polega na tym, że przedsiębiorstwa wydobywcze muszą w ciągu 3 lat od otrzymania zgody na wydobycie rozpocząć eksploatację złoża węgla czy rudy Efektem takich przepisów jest między innymi rosnący deficyt Indii w handlu zagranicznymi surowcami energetycznymi. Indie mają ogromny potencjał i szanse, by stać się trzecią światową potęgą. Pytanie, czy same sobie w osiągnięciu tego celu nie przeszkodzą. Wykorzystane w tekście dane pochodzą z Banku Rezerw Indii oraz Ministerstwa Statystyki Indii. 8 9