JAK ZOSTAĆ INWESTOREM GIEŁDOWYM

Transkrypt

1 JAK ZOSTAĆ INWESTOREM GIEŁDOWYM

2 JAK ZOSTAĆ INWESTOREM GIEŁDOWYM GPW WIELE MOŻLIWOŚCI INWESTOWANIA DzisiejszaGiełdaPapierówWartościowychwWarszawieumożliwiainwestoromlokowanieoszczędnościnadojrzałym,nowoczesnymibezpiecznymrynkuoferującymszeroką gamę instrumentów finansowych. Warszawska giełda zalicza się do najbardziej dynamicznych rynków europejskich, a w regionie Europy Środkowo-Wschodniej jest niekwestionowanym liderem pod względem kluczowych wskaźników opisujących stopień rozwoju rynku, takich jak kapitalizacja, wartość obrotów i liczba nowych firm wchodzących na rynek giełdowy. Pod względem liczby debiutów, giełda warszawska jest od kilku lat w ścisłej czołówce giełd europejskich, a w roku 2009 była pod tym względem najbardziej dynamicznym rynkiem w Europie. Do polskiego rynku giełdowego należy również rekord największej oferty publicznej w roku 2009 była nią spółka PGE sprywatyzowana przez Skarb Państwa poprzez warszawską giełdę. Tak dynamiczny i spektakularny rozwój Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie sprawia, że przyciąga ona inwestorów, emitentów oraz firmy pośredniczące w obrocie z wielu krajów świata, a warszawska giełda jest dziś rynkiem w pełni międzynarodowym. Rynek w trzech wymiarach Inwestorzy mają dziś na GPW możliwość inwestowania w wiele instrumentów finansowych notowanych na trzech rynkach. GłównyRynekGPWdziała od dnia uruchomienia GPW w dniu 16 kwietnia 1991 roku. Jest to tzw. rynek regulowany, a więc związany z wyższymi wymogami dla spółek aspirujących do notowań na tym rynku. Przedmiotem handlu na Głównym Rynku GPW są: akcje, obligacje, prawa poboru, prawa do akcji (PDA), certyfikaty inwestycyjne, produkty strukturyzowane oraz instrumenty pochodne: kontrakty terminowe, opcje i jednostki indeksowe. Na koniec marca 2010 r. na Głównym Rynku Giełdy notowanych było 378 spółek, w tym 24 zagraniczne. NewConecto zorganizowany i prowadzony przez Giełdę rynek działający w formule alternatywnego systemu obrotu. Taka formuła znacznie ułatwia nowym spółkom wejście i funkcjonowanie na giełdzie, a właśnie z myślą o młodych i rozwijających się firmach, działających zwłaszcza w obszarze nowych technologii, rynek ten został stworzony. NewConnect ruszył 30 sierpnia 2007 r. Przedmiotem obrotu w alternatywnym systemie mogą być akcje, prawa do akcji (PDA), prawa poboru, kwity depozytowe oraz inne udziałowe papiery wartościowe. Na koniec marca 2010 r. na rynku NewConnect notowanych było 120 spółek, w tym 2 zagraniczne. Catalysto rynek dłużnych instrumentów finansowych, który rozpoczął działalność 30 września 2009 roku. Prowadzony jest na platformach transakcyjnych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie i BondSpot. Catalyst tworzą cztery platformy obrotu. Dwie prowadzone przez GPW w formule rynku regulowanego i ASO - przeznaczone dla klientów detalicznych oraz analogiczne dwa rynki BondSpotu dedykowane klientom hurtowym. Na koniec marca 2010 r. na rynku Catalyst było 49 serii instrumentów dłużnych - obligacji komunalnych, korporacyjnych oraz listów zastawnych.

3 INWESTORZY INDYWIDUALNI Wśród kupujących i sprzedających papiery wartościowe notowane na giełdzie szczególną rolę odgrywają indywidualni, którzy poprzez swoją aktywność tworzą nieprzerwany strumień zleceń i transakcji, zwiększając efektywność rynku giełdowego. Udział krajowych inwestorów indywidualnych w obrotach akcjami waha się w granicach 30% na Głównym Rynku i aż 90% na rynku NewConnect. Na rynku kontraktów terminowych ponad połowa obrotu dokonywana jest przez inwestorów indywidualnych Struktura inwestorów na Głównym Rynku GPW (%) zagraniczni instytucjonalni indywidualni Struktura inwestorów na NewConnect (%) zagraniczni instytucjonalni indywidualni Giełda przenika do naszego życia nawet wtedy, gdy nie kupujemy na niej papierów wartościowych. W sposób pośredni na warszawskiej giełdzie inwestuje około 15 milionów Polaków związanych z OFE, a także kupujących jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne. W ten sposób oszczędności kilkunastu milionów Polaków, w większości nie posiadających rachunków inwestycyjnych w biurach maklerskich, są ściśle związane z koniunkturą panującą na giełdzie. Liczbarachunków maklerskich tys.szt ,7 87,0 96,0 879,7109,0 Rachunki tys.szt. internetowe % 14, , , , ,6 38 Liczba mln członkówofe 1,7 12,4 13,1 13,5 14,4 Liczba klientówtfi mln 1,4 2,1 3,5 3,3 2,5* *Dane na koniec września 2009 r.

4 OFERTY PRYWATYZACYJNE OKAZJA DLA INWESTORÓW Od początku istnienia giełdy największym zainteresowaniem inwestorów indywidualnych cieszą się akcje. Aktywność tej grupy szczególnie rośnie w okresach oferowania przez Skarb Państwa akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw. Polscy chętnie kupują akcje firm, które znają, będąc odbiorcami ich usług lub produktów. To bardzo cenne dla tych firm, że wiara w ich przyszły rozwój, już jako spółek prywatnych notowanych na GPW, bywa wynikiem nie tylko inwestorskiego, lecz i konsumenckiego spojrzenia na firmę. Największa liczba zapisów na oferty spółek Skarbu Państwa Lp. Spółka Datadebiutu Liczbazapisów 1 PKNOrlen PKOBP TPSA PEKAO PGNiG W przypadku większości dużych ofert prywatyzacyjnych indywidualni mieli powody do zadowolenia. Data Lp. Nazwa debiutu Zmiana kursów akcji największych spółek z rodowodem Skarbu Państwa Cena Kurs Kurs Zmiana Zmiana kursu kursu wofercie debiutu bieżący odebiutu odoferty 1PKOBP ,50 24,50 39,65 61,8% 93,4% 2PEKAO ,0 5,0 16,50 202,7% 270,0% 3KGHM ,0 23,50 102,60 36,6% 40,0% 4PKNOrlen ,50 2,20 37,91 70,8% 94,4% 5TPSA ,20 16,90 16,23-4,0% 6,8% (stan na koniec marca 2010 r.)

5 RUSZAMY DO AKCJI Zainteresowanieinwestowaniemwakcjewynikazprostotytegoinstrumentuiłatwościzrozumienia mechanizmówrządzącychwzrostamispadkamicen.nieoznaczatojednak,żezarobeknainwestycjachwakcjejestrzeczą prostą. Aby zwiększyć szanse powodzenia trzeba mieć jak najwięcej informacji o wybranej firmie. Należy poznać jej mocne i słabe strony, ocenić potencjał jej rozwoju oraz oszacować ryzyko, co daje podstawę do podjęcia decyzji. Musimy wiedzieć: czym zajmuje się spółka? jakie są jej mocne strony? czym różni się od innych spółek tej samej lub podobnej branży? na jakich rynkach funkcjonuje (regionalnym, ogólnokrajowym, czy może międzynarodowym)? jaki jest potencjał jej rozwoju? czy ma możliwość rozszerzenia rynku zbytu? czy jest w stanie pozyskać nowych klientów? jaki jest poziom jej rozwoju technologicznego? czy posiada odpowiednią sieć dystrybucji swoich produktów lub usług? i wreszcie, czy jest dobrze zarządzana? Jeśli mocne strony przeważą, warto rozważyć inwestowanie w papiery wartościowe tej firmy. Trzeba zaznaczyć, że wszechstronna analiza wszystkich za i przeciw zwiększa prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu, lecz go nie gwarantuje, ponieważ jest wiele innych czynników, które mogą wpływać na ceny akcji. Wpływ może mieć sytuacja polityczna i gospodarcza w kraju, aktualny i przewidywany trend na giełdzie, a nawet moda, czy sentyment inwestorów do określonych spółek. Często nie sposób przewidzieć wpływu wszystkich czynników. Oczywiście akcje to tylko jeden z instrumentów finansowych dostępnych na warszawskiej giełdzie. Są także obligacje, certyfikaty zamkniętych funduszy inwestycyjnych oraz cała grupa bardziej wyrafinowanych instrumentów strukturyzowanych oraz pochodnych. Te jednak wymagają od inwestorów wiedzy dużo bardziej zaawansowanej. Opis tych instrumentów, a także zasady inwestowania na giełdzie znaleźć można w wydawnictwach edukacyjnych GPW oraz na stronie internetowej warszawskiej giełdy JAK INWESTOWAĆ? Składanie zleceń Osoba, która zamierza dokonać transakcji na giełdzie warszawskiej, musi posiadać rachunek inwestycyjny w jednym z licencjonowanych domów maklerskich. Tam będzie składała wszystkie zlecenia, czyli dyspozycje, co i na jakich warunkach chce kupić lub sprzedać na giełdzie. Dom maklerski, któremu klient zlecił dokonanie transakcji giełdowej, odpowiada za prawidłowe wykonanie zlecenia. Wszystkie złożone przez inwestorów zlecenia są anonimowe, co oznacza, że nie wiedzą z kim mogą potencjalnie zawrzeć transakcje. Zlecenia można składać na kilka sposobów: przez Internet, telefonicznie, osobiście w domu maklerskim. Składanie zleceń za pośrednictwem Internetu jest coraz bardziej powszechne wśród polskich inwestorów. Jest szybkie, bezpieczne, pozwala na bieżące śledzenie sytuacji na rynku i jest tańsze, gdyż prowizje od transakcji zawieranych drogą internetową są niższe niż przy innych sposobach komunikacji z domem maklerskim. Złożone zlecenie przekazywane jest do centrali biura maklerskiego, skąd trafia za pomocą systemu informatycznego do systemu komputerowego GPW.

6 Udział transakcji realizowanych przez inwestorów indywidualnych za pośrednictwem Internetu (%) Inwestor składając zlecenie określa: stronę/rodzaj oferty (kupno, sprzedaż), limit ceny lub rodzaj zlecenia bez limitu ceny, termin ważności zlecenia, nazwę papieru wartościowego/instrumentu finansowego, który chce kupić/sprzedać, liczbę papierów wartościowych (wolumen), dodatkowe warunki wykonania zlecenia. Jest wiele rodzajów zleceń pozwalających na realizację różnorakich zamierzeń kupujących i sprzedających. Najpopularniejsze są zlecenia z limitem ceny. W zleceniach tych inwestor dokładnie określa kurs (zwany inaczej limitem ceny), po jakim chce kupić lub sprzedać dany walor. W zleceniu kupna określony przez inwestora limit, to maksymalny kurs, po którym jest skłonny kupić dany instrument, natomiast w zleceniu sprzedaży, określony limit, to kurs minimalny, po którym inwestor godzi się sprzedać dany instrument. Na przykład, jeżeli inwestor złoży zlecenie kupna 50 akcji spółki A określając limit ceny na 100 zł, oznacza to, że chce kupić akcje nie drożej niż po 100 zł. Zawieranie transakcji Obowiązujący na giełdzie warszawskiej system transakcyjny charakteryzuje się tym, że kursy poszczególnych papierów wartościowych ustalane są na podstawie zleceń kupujących i sprzedających. Oznacza to, że w celu ustalenia kursu sporządza się zestawienie zleceń zawierających dyspozycje kupna i sprzedaży. Inaczej mówiąc to sami kupujący i sprzedający wyznaczają kurs, po którym zawierane są transakcje. Zlecenie maklerskie złożone na giełdę trafia do tzw. arkusza zleceń. W arkuszu zleceń wszystkie zlecenia na dany instrument są automatycznie porządkowane i czekają na realizację. O kolejności, w jakiej realizowane są zlecenia, decyduje przede wszystkim cena zgłoszona przez inwestora, a następnie czas złożenia zlecenia. Ci, którzy chcą kupić drożej mają pierwszeństwo przed tymi, którzy chcą kupić taniej, a ci, którzy chcą sprzedać taniej, mają pierwszeństwo przed tymi, którzy chcą sprzedać drożej. W przypadku gdy dwóch lub więcej inwestorów złożyło zlecenia z tą samą ceną, o kolejności, w jakiej będą realizowane ich zlecenia decyduje czas zgłoszenia tych zleceń do systemu giełdowego. BEZPIECZEŃSTWO INWESTORÓW Bezpieczeństwo środków zgromadzonych na rachunkach inwestycyjnych zagwarantowane jest przez system rekompensat dla inwestorów zarządzany przez KDPW i nadzorowany przez KNF. Celem systemu rekompensat jest dodatkowe zabezpieczenie aktywów inwestorów przechowywanych na rachunkach oraz częściowe zrekompensowanie wartości utraconych papierów wartościowych i praw majątkowych przysługujących inwestorom z tytułu świadczonych usług. System zapewnia inwestorom wypłatę

7 środków pieniężnych, zgromadzonych przez nich na rachunkach, do wysokości określonej ustawą, w przypadku ogłoszenia upadłości firmy (np. domu maklerskiego) prowadzącej rachunek. PODATKI Zyski z inwestycji kapitałowych osiągane przez krajowe osoby fizyczne są opodatkowane jednolitą stawką podatkową w wysokości 19%. Taka sama stawka obowiązuje w odniesieniu do zysków uzyskiwanych z powyższego tytułu przez osoby prawne. Inwestorzy zagraniczni podlegają zasadniczo tym samym przepisom, co krajowi, przy czym ich obowiązek podatkowy regulowany jest dodatkowo odpowiednimi umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania. SKĄD CZERPAĆ WIEDZĘ? Oprócz organizacji obrotu i funkcji nadzorczych, ważnym zadaniem GPW jest działalność edukacyjna. Od 1999 r. trwa zorganizowany przez Giełdę w kilkunastu miastach Polski program edukacyjny "Szkoła Giełdowa". Program jest realizowany w porozumieniu z kilkunastoma ośrodkami akademickimi w całym kraju. Został przygotowany przez polskich specjalistów rynku kapitałowego na podstawie programu szkoły paryskiej. Organizacja i prowadzenie szkół odbywa się w ramach partnerskiego porozumienia między GPW a wyższymi uczelniami ekonomicznymi, biurami maklerskimi, bankami i innymi instytucjami finansowymi. Więcej informacji o programie i warunkach uczestnictwa pod adresem: w.szkolagieldowa.pl I BIEŻĄCE INFORMACJE? Aby móc świadomie i trafnie decydować o tym, gdzie lokować swoje oszczędności, trzeba mieć nie tylko wiedzę o zasadach funkcjonowania giełdy, sytuacji w gospodarce i branżach, z których pochodzą interesujące nas spółki, ale także na bieżąco śledzić to, co dzieje się na rynku i w spółkach. Giełda udostępnia inwestorom informacje poprzez bezpłatne serwisy internetowe. To obszerne źródło informacji z rynku giełdowego. Portal publikuje dane o notowaniach na Głównym Rynku GPW, bieżące komunikaty i uchwały władz Giełdy, obszerne dane statystyczne, informacje o organizacji, funkcjonowaniu i historii Giełdy, regulacje prawne, opis systemów notowań i notowanych instrumentów oraz wiele innych. Portal poświęcony prowadzonemu przez Giełdę rynkowi dla mniejszych spółek NewConnect. Publikuje wartości indeksu NCIndex oraz kursy notowanych spółek w czasie rzeczywistym, a ponadto bieżące komunikaty, regulacje prawne, statystyki, listy notowanych spółek i autoryzowanych doradców oraz wiele innych. Strona internetowa rynku instrumentów dłużnych Catalyst. Portal zawiera dane rynkowe, notowania, materiały edukacyjne dla inwestorów potencjalnych emitentów, raporty emitentów i inne informacje dotyczące rynku. To serwis informacyjny na temat polskich i zagranicznych spółek notowanych na GPW oraz rynków Europy Środkowo-Wschodniej.

8 ul. Książęca 4, Warszawa tel , fax Biuro Komunikacji Marketingowej tel , fax