W y ra z y, w y r aż eni a i s en tencj e ł ac i ński e

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "W y ra z y, w y r aż eni a i s en tencj e ł ac i ński e"

Jacek Cichoń
7 lat temu
Przeglądów:

1 1 W y ra z y, w y r aż eni a i s en tencj e ł ac i ński e Ad acta Ad calendas Graecas Ad hoc Ad rem Ad vocem Advocatus diaboli Alea iacta est Alter ego Amor vincit omnia A posteriori A priori Carpe diem Circa Cito Cogito, ergo sum Credo De facto Do akt (odłożyć sprawę) Odłożyć na czas nieokreślony W tym wypadku, specjalnie w tym celu; doraźnie, bez uprzedniego przygotowania Do rzeczy Do słowa; przychodzi mi na myśl Adwokat diabła (duchowny, który na procesie kanonizacyjnym ma wykazać brak podstaw do uznania kandydata za świętego) przeciwstawiający się ogólnemu zdaniu; atakujący słuszną sprawę Kości zostały rzucone Drugi ja, sobowtór; przyjaciel; przedstawiciel Miłość zwycięża wszystko Wychodząc z następnego, późniejszego; na podstawie posiadanych już doświadczeń, z doświadczenia Z góry (wnioskowanie niezależne od doświadczenia, faktów) dosł.: Chwytaj dzień; korzystaj z każdego dnia, nie marnuj mijających chwil (Horacy, Ody) Około, mniej więcej Szybko, pilnie (na recepcie) Myślę, więc jestem (Kartezjusz) Wierzę; wyznanie wiary; podstawa światopoglądu W istocie, w rzeczywistości

przychodzi mi na myśl Adwokat diabła (duchowny, który na procesie kanonizacyjnym ma wykazać brak podstaw do uznania kandydata za świętego) przeciwstawiający się ogólnemu zdaniu; atakujący słuszną

2 2 De gustibus non est disputandum Deus ex machina Dictum acerbum Dura lex, sed lex Ecce homo Eo ipso Ergo Errare humanun est Et cetera (etc.) Et tu, Brute, contra me? Ex capite Ex cathedra Ex definitione Ex post Explicite Expressis verbis Festina lente Gloria victis Hominis est errare dost.: Gusty nie podlegają dyskusji; o upodobania nie należy się spierać Bóg zstępujący z maszyny (niespodziewany i nienaturalny udział osoby lub wypadku w rozwiązaniu jakiejś sytuacji) dosł.: Gorzkie słowa, gorzka prawda Twarde prawo, lecz prawo Oto człowiek (słowa Piłata pod adresem Chrystusa) Tym samym A więc Błądzić - rzecz ludzka I tak dalej I ty, Brutusie, przeciwko mnie? (rzekome ostatnie słowa Juliusza Cezara przed śmiercią, skierowane do umiłowanego Brutusa) Z głowy, z pamięci orzekanie w sposób ucinający dyskusję, autorytatywnie Na mocy definicji Po fakcie Jasno, wyraźnie, bez ogródek Dobitnymi słowami, wyraźnie Spiesz się powoli (Oktawian August) Chwała zwyciężonym Rzeczą ludzką jest błądzić

: Gusty nie podlegają dyskusji; o upodobania nie należy się spierać Bóg zstępujący z maszyny (niespodziewany i nienaturalny udział osoby lub wypadku w rozwiązaniu jakiejś sytuacji) dosł.

3 3 Homo homini lupus est Homo sum, humani nihil alienum a me esse puto Imponderabilia In corpore In extenso In gremio In spe In statu nascendi In vino veritas Lapsus Memento mori Modus vivendi Nec Hercules contra plures Nolens volens Non omnis moriar Nota bene! (N.B.) Człowiek człowiekowi wilkiem (Plaut) Jestem człowiekiem i sądzę, że nic, co ludzkie, nie jest mi obce (Terencjusz) Wartości nie dające się zważyć (moralne) W całości, wszyscy razem Dokładnie, w całości Razem, wspólnie, zbiorowo W nadziei, w przyszłości W chwili powstawania, rodzenia się, w stanie początkowym W winie prawda (człowiek podpity mimowolnie mówi prawdę) Omyłka, mimowolny błąd Pamiętaj o śmierci Sposób współżycia, układania stosunków I Herkules nie sprosta wielu; siła złego na jednego Chcąc nie chcąc Nie wszystek umrę (Horacy, Ody) Notabene (nb.), nawiasem mówiąc 0, tempora, o mores! O czasy! O obyczaje! (Cycero) Pacta sunt servanda Pars pro toto Pecunia non olet Pleno titulo (P. T.) Post factum Układów trzeba dotrzymywać Część zamiast całości Pieniądz nie śmierdzi Z zachowaniem pełnego tytułu Po spełnionym, dokonanym czynie

) Człowiek człowiekowi wilkiem (Plaut) Jestem człowiekiem i sądzę, że nic, co ludzkie, nie jest mi obce (Terencjusz) Wartości nie dające się zważyć (moralne) W całości, wszyscy razem Dokładnie, w

4 4 Post scriptum (ES.) Primum non nocere Primus inter pares Pro publico bono Quarto Qui pro quo? Secundo Sensu largo Sensu stricto Sic! Spiritus movens Status quo Stricte Sui generis Tabula rasa Tempus fugit Terra incognita Tertio Varia Vel Veni, vidi, vici Postscriptum (PS), uzupełnienie listu Przede wszystkim nie szkodzić (Horacy) Pierwszy wśród równych sobie Dla dobra ogólnego, powszechnego Po czwarte Kto za kogo? (zabawna pomyłka, pomieszanie osób, nieporozumienie) Po drugie, po wtóre W szerokim rozumieniu W ścisłym znaczeniu Tak, dosłownie Motor działania, główna sprężyna Stan istniejący w danej chwili Dokładnie Swego rodzaju Czysta, nie zapisana tablica; dusza człowieka w chwili rodzenia się (J. Locke, angielski filozof żyjący w latach , przełożył na łacinę zwrot white paper") Czas ucieka Ziemia nieznana Po trzecie Rozmaitości Albo Przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem (tak zwięźle zawiadomił Cezar senat o bitwie pod Zelą Plutarch)

Pierwszy wśród równych sobie Dla dobra ogólnego, powszechnego Po czwarte Kto za kogo?

5 5 Verbum nobile Verte Veto Via Vice versa Vide! Vis comica Votum separatum Vox populi Słowo szlacheckie, słowo honoru Odwrócić (kartkę) na drugą stronę Nie pozwalam; sprzeciw Drogą, na drodze; w sposób Na odwrót, nawzajem Zobacz!, Patrz! (wskazówka odsyłająca do innego miejsca w tekście) Siła komizmu Zdanie odrębne, odrębny wniosek (zdanie mniejszości odmienne od wniosku większości) Głos ludu Literatura źródłowa: Kajetanowicz Helena Licz się ze słowami. Ćwiczenia leksykalne i frazeologiczne Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe- Gdańsk 1998

na drodze; w sposób Na odwrót, nawzajem Zobacz!, Patrz!

Podobne dokumenty

REGULAMIN XII POWIATOWEGO KONKURSU MITOLOGICZNEGO

REGULAMIN XII POWIATOWEGO KONKURSU MITOLOGICZNEGO Konkurs skierowany jest do uczniów klas siódmych i ósmych szkół podstawowych, szkół gimnazjalnych oraz klas pierwszych i drugich szkół ponadgimnazjalnych.