Teorie handlu. Teoria cyklu życia produktu Vernona

Transkrypt

1 Teorie handlu Teoria cyklu życia produktu Vernona

2 Teoria cyklu życia produktu Zgodnie z tą teorią lokalizacja produkcji zmienia się z jednych krajów na inne; Zmiany te zależą od poziomu rozwoju kraju i fazy cyklu życia produktu. Podstawowe założenie: każdy produkt przechodzi na rynku przez kolejne fazy rozwoju;

3 Teoria cyklu życia produktu założenia Różnicowanie produktów wg krajów Proces produkcji podlega ekonomii skali Obrót strumieniem informacji jest ograniczony Ulegają zmianie techniczne i marketingowe charakterystyki produktu i wzór tych zmian jest przewidywalny.

4 Teoria cyklu życia produktu - etapy początek wzrost dojrzałość zmierzch (produkt standardowy)

5

6 Teoria cyklu życia produktu Faza wstępna charakteryzuje się: Innowacyjnością w odpowiedzi na zaobserwowane potrzeby, Eksportem z krajów innowatorów, Rozwojem cech produktu

7 Teoria cyklu życia produktu Wzrost charakteryzuje się : Rosnącym eksportem z krajów - innowatorów Zwiększoną konkurencją (nowi producenci) Zwiększonym zapotrzebowaniem na kapitał Początkiem przemieszczeń lokalizacji produkcji dla realizacji korzyści (inne kraje rozwinięte)

8 Teoria cyklu życia produktu Dojrzałość charakteryzuje się: Spadkiem eksportu z kraju-innowatora Zwiększoną standaryzacją produktu Dużym zapotrzebowaniem na kapitał Rosnącą konkurencyjnością cenową Pojawieniem się produkcji na rynkach wschodzących

9 Teoria cyklu życia produktu Zmierzch charakteryzuje się: Koncentracją produkcji w krajach wschodzących, Kraj innowator staje się importerem netto

10 Faza Teoria cyklu życia produktu Lokalizacja produkcji Produkcja Początek Wzrost Dojrzałość Zmierzch Kraj - innowator Kraj innowator i inne kraje uprzemysłowione Wiele krajów Głównie w krajach rozwijających się (emerging markets)

11 Faza Teoria cyklu życia produktu Rynek docelowy Rynki Początek Wzrost Dojrzałość Zmierzch Głównie na rynek kraju innowatora - Mały eksport głównie w krajach uprzemysłowionych produkcja lokalna zastępuje eksport na tych rynkach wzrost produkcji na rynkach wschodzących spadek produkcji w krajach uprzemysłowionych głównie na rynkach wschodzących eksport z rynków wschodzących na rynki krajów uprzemysłowionych

12 Teoria cyklu życia produktu Czynniki konkurencyjne Faza Początek Wzrost Dojrzałość Zmierzch czynniki praktycznie pozycja monopolistyczna sprzedaż oparta raczej na unikalności niż cenie produkt w fazie rozwojowej zmiana charakterystyk produktu szybko rosnący popyt rosnąca liczba konkurentów niektórzy konkurenci zaczynają stosować obniżki cen produkt staje się bardziej wystandaryzowany praktycznie ustabilizowany popyt liczba konkurentów spada cena staje się kluczowym elementem strategii, szczególnie na rynkach krajów rozwijających się powolny, ale nasilający się spadek popytu cena to kluczowy element strategii coraz większa liczba producentów ogranicza produkcję

13 Faza Teoria cyklu życia produktu technologia produkcji Czynniki technologiczne Początek Wzrost Dojrzałość Zmierzch szybki czas uruchomienia krótkie serie, rozwój technologii następuje wraz z rozwojem produktu ważniejsza wykwalifikowana i doświadczona kadra nawet niż dostępność kapitału rosną nakłady kapitałowe technologie staja się standardowe długie serie z rosnącymi nakładami kapitałowymi ścisła standaryzacja mniejsze wymagania dotyczące jakości kadr niewykwalifikowane kadry lub produkcja zautomatyzowana

14 Rola inwestycji w różnych fazach cyklu życia produktu Źródło:Międzynarodowe stosunki gospodarcze, T. Rynarzewski, A. Zielińska-Głębocka, PWN, Warszawa 2006, s.159

15 Wady teorii cyklu życia produktu W modelu tym nie można rozpatrywać handlu surowcami, Model ten jest skupiony na inwestycjach bezpośrednich, a nie na eksporcie czy handlu licencjami, Analizie nie podlegają konkurencyjność firm międzynarodowych lub brak konkurencyjności podmiotów lokalnych.

16 Handel wewnątrzgałęziowy

17 Handel wewnątrzgałęziowy polega na wymianie w danym okresie-dóbr identycznych lub podobnych, będących bliskimi substytutami; Handel wewnątrzgałęziowy może obejmować 2 zasadnicze grupy dóbr: dobra jednorodne mające identyczne cechy użytkowe; różnią się jedynie ceną; dobra zróżnicowane bliskie substytuty w produkcji lub konsumpcji;

18 Handel wewnątrzgałęziowy Handel wewnątrzgałęziowy dobrami jednorodnymi można tłumaczyć teoriami klasycznymi jeśli doda się elementy: koszt transportu, magazynowania i uszlachetnienie; 1. Koszt transportu dla odbiorców zlokalizowanych przy granicy z Ukrainą import z Ukrainy węgla może być tańszy niż dostawy ze Śląska; 2. koszt magazynowania dwa kraje o różnych porach wegetacji mogą wymieniać okresowe nadwyżki płodów rolnych, jeśli koszty transportu okażą się niższe od kosztów przechowywania; 3. koszt uszlachetniania koszty opakowania, składowania, sortowania, czyszczenia itp. Wlk. Brytania jest znaczącym dostawcą kawy, herbaty ze strefy tropikalnej; Źródło: Świerkocki J., Zarys ekonomi międzynarodowej, PWE, Warszawa 2011

19 Handel wewnątrzgałęziowy: Znaczna większa część handlu wewnątrzgałęziowego przypada na dobra zróżnicowane np.. proste wyroby hutnicze: blachy, szyny; elektronika konsumpcyjna, samochody, sprzęt osp. domowego itd. kraj eksportuje odmiany towaru produkowane w długich seriach (korzyści skali produkcji), a importuje te, których nie opłaca się wytwarzać na miejscu, bo nie zapewniają korzyści skali; koncepcja cyklu życia prod. wyjaśnia handel wewnątrzgałęziowy dobrami o różnej generacji technicznej ze względu na przewagę technologiczną USA mogą jednocześnie eksportować dobra najnowocześniejsze (np.. telewizory plazmowe) i importować standardowe, na które stać mniej zamożnych Amerykanów; Źródło: Świerkocki J., Zarys ekonomi międzynarodowej, PWE, Warszawa 2011

20 Handel wewnątrzgałęziowy: udział h.w. w handlu światowym od wielu lat systematycznie rósł, podwajając się między 1960 a 2006 r.; wzrost znaczenia tego handlu dotyczył przede wszystkim krajów o wysokim i średnio wysokim poziomie dochodu na mieszkańca; w okresie od połowy lat 70.XXw. h.w. zaczął odgrywać większą rolę w przypadku części i materiałów do produkcji niż handlu dobrami finalnymi i hanlu surowcami; w okresie najszybciej wzrósł udział h.w. w grupie żywność i zwierzęta żywe. Źródło: Świerkocki J., Zarys ekonomi międzynarodowej, PWE, Warszawa 2011

21 Udział h.w. w handlu Polski z UE (w %) Grupy towarowe Lata Zmiana Całość obrotów 26,9 51,6 24,7 Przetwory spożywcze 17,5 55,1 37,7 Produkty mineralne 12,2 40,2 28,0 Maszyny i urządzenia 34,2 53,5 19,3 Sprzęt transportowy 48,5 69,2 20,7 Źródło: Świerkocki J., Zarys ekonomi międzynarodowej, PWE, Warszawa 2011