PIC. INFORMATOR PIC Polska Sp. z o.o. ul. Wazów 8a, Warszawa Tel: 022/ Fax: 022/ polskainfo@pic.

Transkrypt

1 INFORMATOR PIC Polska Sp. z o.o. ul. Wazów 8a, Warszawa Tel: 022/ Fax: 022/ polskainfo@pic.com PIC SZANOWNI KLIENCI PIC POLSKA Mijający rok, tak jak pewnie każdy, dał nam się trochę we znaki. Na początku świetne warunki, dobra cena, a końcówka do najlepszych nie należy. Zbliżają się jednak Święta Bożego Narodzenie i Nowy Rok. To czas na odpoczynek od codziennych zmartwień i bieganiny. Zachęcam dalej Państwa do wyciagnięcia długopisów, kalkulatorów i określenia gdzie jestem ze swoją hodowlą co dalej z jej opłacalnością. To już dziewiąte wydanie Informatora PIC. Teraz chcemy zaprezentować artykuły dotyczące tak istotnego dla wszystkich tematu zużycia paszy, problematyki związanej z produkcją tucznika, a dokładniej jego pochodzenia. Każdy ma przecież swojego ojca, ale na pewno ma matkę i po każdym z rodziców dziedziczymy. Ostatni artykuł wraca do tematu ochrony zdrowia, nie możemy ignorować tego tematu. Koszty funkcjonowania stada zdrowego są niższe, a loszka, czy knur przy przemieszczeniu ze stada namnażającego trafia do innych warunków środowiskowych i na pewno poradzi sobie w nich doskonale, jeżeli tylko to umożliwimy. Mam nadzieję, że informacje zawarte w dziewiątym wydaniu pozwolą Państwu inaczej spojrzeć na swoją produkcję. Wiem że dzisiaj z motywacją może być na bakier, ale jeżeli nie teraz, to kiedy? Czas na zmiany jest zawsze, a koniunktura nie. Do wiosny jeszcze trochę czasu, więc zachęcam do czytania i działania. Składam Państwu serdeczne życzenia wszelkiej pomyślności w Nowym Roku, a czas Bożego Narodzenia niech przyniesie Nam pokój i szczęście. Życzę Państwu planowania, systematyczności i konsekwencji. WESOŁYCH ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA ŻYCZĄ PRACOWNICY PIC POLSKA Pasze - zmniejszamy zużycie... str 3 Andrzej Łukijańczuk W NUMERZE: Każdy tucznik, prócz ojca ma także matkę... str 5 Potencjał genetyczny loszek i knurów hodowlanych PIC... str 8 Aktualności/ Analiza rynku... str 11 Kwartalnik - 1 -

2 NASZ KNUR ZROBI Z KAŻDEJ LOSZKI NAJLEPSZĄ MATKĘ PIC337 Jakość tuszy i mięsa. PIC408 Tempo przyrostu i jakość tuszy. PIC410 Tempo przyrostu i wydajność w rzeźni. Kwartalnik - 2 -

3 NASI KLIENCI PASZA - ZMNIEJSZAMY ZUŻYCIE... Przy obecnych wysokich cenach zbóż, koszty paszy wzrosły bardzo znacząco. Najbliższy okres nie zapowiada jednak zmian, i większość producentów szuka sposobów na powiększenie opłacalności produkcji. Niektórzy z nich skupiają swoją uwagę na optymalnym jej wykorzystaniu, inni na redukcji kosztów związanych z jej wytwarzaniem i wykorzystaniem. Efektywne zarządzanie kosztami i poprawa wydajności produkcji przez producentów trzody chlewnej jest doskonałym sposobem na redukcję kosztów. Jednak jednym ze skuteczniejszych sposób na podniesienie efektywności produkcji jest redukcja kosztów związanych z paszą w całości, przecież stanowią one 60-70% całkowitych kosztów produkcji. Możemy wyodrębnić kilka obszarów w produkcji trzody, które mają wpływ na wykorzystanie paszy w gospodarstwie: 1) genetyka, 2) obsługa i ustawienia automatów paszowych, 3) żywienie i przygotowanie paszy. Chciałbym w tym artykule odnieść się do każdego z tych obszarów i pokazać, jakie zmiany możemy poczynić w każdym z nich. o 25% (poprawiliśmy także procentową zawartość chudego mięsa w tuszy o około 22%) Te osiągnięcia są dowodem na to, że PIC koncentruje się na poprawie efektywności w wykorzystaniu paszy. Pomimo jednak tak znaczącego postępu Postęp genetyczny w wykorzystaniu paszy 379 kg przyrostu. Genetyk PIC Dr David Casey odkrył korelację między wykorzystaniem paszy, a zachowaniami żywieniowymi tuczników. Jego badania uwzględniały, aż siedem zachowań żywieniowych, w tym: PIC koncentruje się na poprawie efektywności w wykorzystaniu paszy. 100 kg FCR: % 1. Liczba wizyt przy automacie paszowym na dzień. 2. Spożycie paszy na wizytę. 3. Spożycie paszy na dzień. 4. Ile czasu tucznik spędza przy automacie podczas pobierania paszy. 5. Ile czasu spędzają tuczniki przy automacie przez cały dzień. 6. Jak szybko tucznik pobiera paszę podczas każdej wizyty. 7. Jaka jest jego wrażliwość na konkurencję przy pobieraniu paszy. Te cechy były badane indywidualnie dla każdej z linii PIC zarówno po stronie męskiej, jak i żeńskiej. Wykorzystywane były do tego urządzenie do indywidualnego żywienia tzw. FIREFEEDERS. Indywidualne pobranie paszy, liczba wizyt oraz czas dzienny spędzony przy automacie mają niewielki wpływ na wykorzystanie paszy (Wykres 1). Wizyty na dzień FCR: kg 125 kg 1) Genetyka. Kiedy PIC rozpoczęła prace nad zużyciem paszy, a miało to miejsce w 1972 r., przeciętne zużycie wynosiło 379 kg paszy na tucznika o wadze 100 kg. Łatwo więc przeliczyć że zużycie paszy wynosiło wtedy 3,8 kg/ kg przyrostu. Dziś te liczby dla świń PIC wynoszą odpowiednio 324 kg paszy do osiągnięcia 125 kg żywej wagi. Obecnie więc ten współczynnik wynosi odpowiednio 2,6 kg. To ogromy postęp, skutkuje on zmniejszeniem zużycia paszy, a w konsekwencji zwiększeniem w relacji paszy do zysku z 14,5% do 31,6% i odpowiednio zwiększeniem masy ciała ubijanego tucznika podstawowe pozostają proste cele: -zwiększenie wydajności produkcji (masa tusz-kg mięsa / lochę / rok), - zmniejszenie kosztów produkcji kg chudego mięsa. Powyższe założenia nigdy nie mogą być zrealizowane poprzez wybór selekcji w kierunku jednej cechy. Wykorzystanie paszy i wydajność produkcji musi być zrównoważona z tempem przyrostu tucznika, składem oraz jakością mięsa w tuszy.przecież ostatecznie tucznik musi odpowiadać zakładowi, a dla producenta być tani w produkcji i łatwo sprzedawalny. Celem selekcyjnym dla PIC od ponad 20 lat była zawsze efektywność w produkcji chudego tucznika i zmniejszenie wykorzystania paszy. W tym czasie tuczniki PIC stały się cięższe, bardziej mięsne, jedzą mniej paszy i są bardziej wydajne. Czy jest możliwe wykorzystanie paszy 2,0 kg/ kg przyrostu? Nagroda za niskie zużycie paszy jest coraz większa, a cel bardzo precyzyjny. PIC od lat prowadzi selekcję w tym kierunku, jak również różnorakie badania mogące doprowadzić do osiągnięcia wymarzonego wyniku 2,0 zużycia paszy/kg Największy wpływ na zużycie paszy ma sposób jej pobierania. Można tutaj podzielić tuczniki na dwie grupy jedzące posiłek i jedzące przekąski. Wyniki wykazały, że zjadacze posiłku (tuczniki, które podchodziły do automatu i jadły do syta w mniejszej ilości wizyt) były bardziej efektywne i w rezultacie osiągały w zużyciu paszy lepsze wyniki, niż zjadacze przekąsek. Wyniki wykazały również, że PIC337, PIC280 lub PIC380 mają tendencję do bycia zjadaczami posiłku natomiast PIC 327 były zjadaczami przekąsek (Wykres 2) Kwartalnik - 3 -

4 g/wizytę Pobór paszy na wizytę Dalsze prace na zachowaniami żywieniowymi tuczników są kontynuowane. Kierunek tych badań to wykorzystanie tej wiedzy w szacunkowych wartościach hodowlanych PIC (EBV). Dalsze obserwacje zwiększą prawidłowość cech wykorzystania paszy. Badania wykonane przez Mcsweeny (2002) wykazały, że dodanie cech związanych z zachowaniem przy pobieraniu paszy do oceny genetycznej może zwiększyć zysk uzyskiwany przez producentów. Małe zmiany mogą mieć ogromne znaczenie dla każdego producenta, a śledzenie pobierania paszy i wprowadzanie zmian przekłada się na większe zyski. 2) Obsługa i ustawienie automatów paszowych. cały czas. Im mniejsza wielkość cząstek paszy tym większa jej strawność i w taki sposób podnosimy efektywność. Idealnym rozmiarem jest od 650 do 750 mikronów. Wielkość cząstek poniżej 650 może powodować zwiększanie objętości śruty, a także wzrost kosztów energii w przygotowaniu paszy. Ponadto nadmierne rozdrabnianie paszy będzie powodowało owrzodzenia przewodu pokarmowego u świń. Z drugiej strony, podnoszenie wielkości cząstek paszy nie jest korzystna z powodu obniżania jej strawności i tak każde 100 mikronów powyżej 750, to koszt około 2 PLN/tucznika, z powodu ograniczenia wykorzystania paszy. Szanowni Państwo, wymieniliśmy tylko podstawowe czynniki wpływające na 60-70% kosztów produkcji, tylko tyle i aż tyle stanowi pasza. Nie możemy ich ignorować, a decyzje i podejmowane działania w tym obszarze powinny być systematyczne i przemyślane. Pamiętajmy, że każde 0,1kg paszy/kg przyrostu to 10 PLN/tucznika, chyba warto je mieć, a w szczególności dzisiaj. Życzę powodzenia w podejmowanych działaniach. Andrzej Łukijańczuk Straty paszy dodaje się szybko i dlatego tak ważna jest wydajność całego systemu. Koszty paszy stanowią od 60 do 70% kosztów produkcji trzody chlewnej, co oznacza, że pasza jest dosłownie żółtym złotem, które nie może być zmarnowane. Jednym z pierwszych i najbardziej skutecznych sposobów na redukcję zużycia paszy jest kontrola ustawień automatów paszowych. Niewłaściwe ustawienia prowadzą do powiększania strat. Pasza jest rozrzucana podczas jej pobierania, co może powodować tylko zwiększoną objętość gnojowicy, a przecież nie o takie oszczędności zabiegamy. Jeżeli nie wiemy jak ustawić automaty powinniśmy się zwrócić do producenta automatów po instrukcje. W przypadku, gdy mamy pracowników, powinniśmy zadbać o ich wiedzę i umiejętności w tym zakresie. Upewnijmy się czy Nasze instrukcje zostały zrozumiane, a zasady ustawienia automatów są znane i stosowane. W razie potrzeby powinniśmy umieścić w budynkach zdjęcia prawidłowo ustawionych automatów, jak i zasady ich regulacji. Lista codziennych czynności jakie pracownik powinien wykonać przy obsłudze budynku musi zawierać obsługę i regulację automatów paszowych. Lista czynności musi być umieszczona w takim miejscu, aby codziennie można było z niej skorzystać. Pamiętajmy także że inne ustawienia automatów są potrzebne przy zmianie paszy z sypkiej na granulowaną i odwrotnie. Każdy automat musi być indywidualnie zarządzany i dostosowany wiele razy do aktualnej sytuacji w kojcu. Pamiętajmy że pasza o zwiększonej zawartości tłuszczu lub włókna trudniej się osypuje, może się więc okazać, że konieczna jest dodatkowa regulacja. Nie powinniśmy stosować zbyt wielu pasz, gdyż każda pasza to inna regulacja automatu, a więc dodatkowa możliwość błędnego ustawienia i marnotrawstwa. Jeżeli pomnożymy te straty przez liczbę automatów, kojców, budynków, itd., to odpowiedź nasuwa się sama. Straty paszy dodają się szybko i dlatego tak ważna jest wydajność całego systemu. Ogólne zasady regulacji i ustawiania automatów są następujące: 1. Zamknij automat przed dodaniem paszy. 2. Szczelina w automacie powinna być na tyle otwarte, aby umożliwić niewielki przepływ paszy. 3. Potrząśnij mieszadłem automatu, tak aby pasza rozsypała się na 1/3 powierzchni do pobierania paszy. 4. Automaty czyść codziennie. 5. Nie powiększaj szczeliny, aby zwiększyć przepływ paszy ze względu na wilgotność paszy. Pamiętajmy, że idealnie wyregulowany automat to taki wokół którego nie ma rozsypanej paszy, a świnie które z niego pobierają pasze są najedzone i spokojne. 3) Żywienie i przygotowanie paszy. To właśnie dzisiaj powinniśmy zwracać szczególna uwagę na jakość surowców do produkcji pasz. Obniżanie parametrów paszy będzie zawsze skutkowało podwyższonym zużyciem paszy. Jednak jeżeli robimy to z kalkulatorem w ręku, a posunięcie ma pozytywny wpływ na koszt wyprodukowania kg żywca, a nie tylko na zmniejszenie ceny tony paszy, to należy je rozważyć. Zazwyczaj podniesienie poziomu energii w paszy pomaga poprawić jej wykorzystanie i wzrost średniego dziennego przyrost (ADG) w końcowej fazie tuczu. Nieustannie należy kontrolować dzienne pobranie paszy, aby być pewnym stanu zdrowia stada, i czy jest ono zgodne z zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe. Maksymalizowanie kontroli skutecznie podnosi wydajność, a zaangażowane środki nie są marnotrawione. Jeżeli jednak nie jesteśmy pewni jak zmiana składników w paszy wpłynie na jej zużycie, zadajmy pytanie naszemu doradcy żywieniowemu. Wielkość cząstek paszy jest ważna dla poprawy wykorzystania pasz i ten parametr powinien być monitorowane przez NAJLEPSZE ROZWIĄZANIE NA ROSNĄCE KOSZTY PASZY Kwartalnik - 4 -

5 TECHNOLOGIE KAŻDY TUCZNIK OPRÓCZ OJCA MA TAKŻE MATKĘ... W ostatnim artykule opisującym pracę hodowlaną PIC wspominałem o naszych celach, a także o odpowiedzialności jaka ciąży na każdej firmie hodowlanej. Podejmując decyzję o swoich produktach na wiele lat przed ich wprowadzeniem, musimy nie tylko doskonale znać własne możliwości, ale także przyszłe oczekiwania rynku. Niestety zwierzęta to nie gwoździe i nie można ich po prostu zdjąć z półki, zapakować i wysłać Wszystkich nas interesuje efekt, czyli rezultaty osiągane przez nasze zwierzęta w środowisku, które posiadamy (ferma, status zdrowotny, itp.). Jest to nic innego jak uwidocznienie się fenotypu - zespołu cech zwierzęcia, warunkowanego przez geny. W tym momencie każdy z nas zadaje sobie pytanie: jak silne muszą być geny by zobaczyć ich efekt na potomstwie? Fenotyp zwierzęcia = (50% genów po knurze + 50% genów po losze) + efekt środowiska. PIC od wielu lat utrzymuje wiele linii hodowlanych zarówno żeńskich, jak i męskich. Wszystkie posiadają swoją specyfikę: - cechy żeńskie: plenność, liczba prosiąt odsadzonych i ich masa urodzeniowa, - cechy męskie: mięsność, tempo przyrostu, Jednak nie zapominajmy, że wiele cech musimy rozwijać po obu stronach równocześnie bo tucznik ma 50% genów pochodzących od mamy lochy i 50% od ojca knura. Potencjał zwierzęcia to Genotyp, który nie może ujawnić się tylko w korzystnych warunkach środowiskowych. Kilka zdań wcześniej użyłem słowa odziedziczalność Co to właściwie jest? Wynika ona z różnorodności w obrębie danej cechy. A mówiąc już zupełnie prosto - określa jak bardzo potomstwo będzie przypominać swoich rodziców PEŁNY PROGRAM PEŁNY ZYSK PIC projektuje zwierzęta w taki sposób, by ich wartość kumulując się dawała maksymalny zysk. Odpowiedzią będzie słowo odziedziczalność, która odzwierciedla związek pomiędzy fenotypem (efektem), a wartością genów danego osobnika. Gdy odziedziczalność jest wysoka to obserwujemy silne podobieństwo spokrewnionych osobników: braci, sióstr, półrodzeństwa. Wynika to oczywiście z faktu, że osobniki mają wspólne geny Czy odziedziczalność możemy powiązać z występowaniem czterech nóg u świni? Nie, nie możemy, każda świnia ma cztery nogi i wiadomość ta jest zapisana w jej genomie, lecz nie ma w tej cesze zróżnicowania świnie mają cztery nogi i już Natomiast zróżnicowanie ich jakości (postawa) już tak i jest dziedziczona po obojgu rodzicach, dlatego praca hodowlana związana z jakością nóg musi być prowadzona u obydwojga z nich. W tym momencie nasuwają się dwa pytania: Które cechy usprawniane są równocześnie w liniach męskich i żeńskich? Cechy PIC 100 % materiał żeński w tuczu Firma konkurencyjna Wartość przewagi loszki (zł/szt.) Wykorzystanie paszy - 0,07 kg 0 5,82 zł Przyrost + 33 gram 0 4,15 zł Śmiertelność - 0,7 % 0 2,68 zł Mięsność + 0,9 % 0 4,90 zł Suma przewagi + 17,55 zł/ szt. Kwartalnik - 5 -

6 PIC od lat projektuje zwierzęta hodowlane w taki sposób, by ich wartość ekonomiczna kumulując się dawała maksymalny zysk, pamiętając, że tucznik to potomstwo łączące cechy obojga swoich rodziców. Głównym kosztem ogólnoprodukcyjnym jest pasza, więc poprawa jej wykorzystania, jak również przyspieszenie tempa przyrostu jest głównym zyskiem każdego dobrego programu hodowlanego. Policzyłem kiedyś jaki procentowy udział w zysku wypracowanym przez lochę/rok ma ich suma. Dla jednych wartość ta jest oczywista, ale dla innych bywa ona zaskoczeniem, bo stanowi, aż 57%. 57% zysku wynika tylko z faktu, że świnie PIC szybciej rosną i mniej jedzą na kilogram przyrostu. Zaskakuje więc fakt, że zwykle gorące dyskusje skupiają się na plenności 24%, czy mięsności 19% wartości zysku rocznego. Tymi procentami starałem się odpowiedzieć na zadane uprzednio pytanie. Dla nas wykorzystanie paszy i tempo przyrostu, a co za tym idzie apetyt, jest sposobem na uzyskanie wyznaczonego celu uwzględnianego zarówno w przypadku linii żeńskich, jak i męskich. Dla nich mierzone są te szacunkowe wartości hodowlane wchodząc w skład ich indeksów selekcyjnych. Pragnę podkreślić, że PIC nie tylko mówi o wykorzystaniu paszy, ale także mierzy ją we wszystkich centrach genetycznych! Doświadczenie nasze idzie jeszcze dalej, bo coraz łatwiej jest wyprodukować dużo prosiąt. Dlatego też cechy związane z ich twardością, łatwą adaptacją i przeżywalnością, nabierają coraz większego znaczenia w naszych krzyżowaniach. Udział procentowy wymienionych cech w indeksach dochodzi już do 36%! 57% zysku wynika tylko z faktu, że świnie PIC szybciej rosną i mniej jedzą na kilogram przyrostu. Czy wszystkie cechy dziedziczą się z taką samą siłą? Nie, odpowiedzialny za to będzie współczynnik odziedziczalności (h2), który jest wartością stałą (w przedziale od 0 do 1) dla danej populacji zwierząt i jego wartość odpowiada za szybkość selekcji w kierunku poprawy lub ustabilizowania danej cechy. Im wyższy h2, tym szybciej możemy spodziewać się osiągnięcia celu hodowlanego. I tak wartość odziedziczalności dla liczby prosiąt żywo urodzonych to 0,15, a grubości słoniny 0,5. Jaki cel łatwiej osiągnąć widać gołym okiem Jednak dokładna znajomość posiadanych zwierząt (PICtraq, XBred), ich potencjału, a także prawidłowa kompozycja indeksów pozwala na poprawę cech nawet tych nisko odziedziczalnych lub skorelowanych ujemnie. PIC od wielu lat prowadzi testy porównawcze wykorzystując do krycia loch nie PIC knurów PIC oraz do krycia loch PIC knurów konkurencji. Rezultaty ich potwierdzają dodatkową wartość ekonomiczną dostarczaną zarówno przez nasze żeńskie, jak i męskie produkty. Poniżej średnie wyniki z 9 testów porównawczych. Knur PIC x Locha Nie PIC >>> + 14,4 zł Knur Nie PIC x Locha PIC >>> + 13,9 zł Powyższe zestawienie potwierdza słuszność podjętej wiele lat temu koncepcji rozwoju wszystkich naszych linii z uwzględnieniem cech ekonomicznie najważniejszych dla naszych klientów. Równocześnie zauważamy, że nawet użycie jednego komponentu z naszego programu poprawi niedostatki loszek lub knurów nie będących częścią naszego programu hodowlanego. Lecz nie tylko ten wynik unaocznia wartości drzemiące w lochach PIC. W innym teście, w tych samych warunkach, bezpośrednio porównywaliśmy potencjał materiału żeńskiego PIC z analogicznym pochodzącym z konkurencyjnej firmy hodowlanej ( sztuk!). On też potwierdził, że oprócz cech typowo żeńskich, także te często niesłusznie uważane za męskie, mają wymierną wartość i są przekazywane potomstwu obniżając koszt jego odchowu i podnosząc wartość w rzeźni! Przewaga loszki PIC do nie PIC to, aż 17,50 PLN/tucznika. Pamiętajmy: za każdej wysokiej jakości knurem musi stać wysokiej jakości locha!. Arkadiusz Wasiczek Kontroler Jakości Produktu PIC Polska Knur PIC i loszka Camborough to tucznik PIC Kwartalnik - 6 -

7 PRODUKCYJNOŚĆ, MIĘSNOŚĆ, PLENNOŚĆ RODZINA Camborough daje Ci wybór Camborough24 Mięsność i ekonomika produkcji. Camborough46 Tempo przyrostu i plenność. GP1080 Plenność, tempo przyrostu i wykorzystanie paszy. Kwartalnik - 7 -

8 ZDROWIE LOSZKI I KNURKI HODOWLANE PIC Z POWODZENIEM UJAWNIAJĄ SWÓJ POTENCJAŁ GENETYCZNY W KAŻDYCH WARUNKACH PRODUKCYJNYCH... Cz. I. Weterynaryjne aspekty funkcjonowania stad zarodowych PIC. W pierwszej części tego opracowania chciałbym przedstawić metody ochrony i kontroli zdrowia w stadach namnażających materiał hodowlany PIC. Chcę również wyraźnie podkreślić, że zwierzęta hodowlane PIC są utrzymywane w warunkach konwencjonalnych, tzn. w obiektach, które spełniają odpowiednie normy pod względem warunków bytowych, żywieniowych, poziomu zarządzania i dobrostanu. Określone normy w tym zakresie powinny obowiązywać i obowiązują w wielu stadach, zajmujących się produkcją świń. Zasadnicza różnica pomiędzy stadem namnażającym PIC, a większością ferm towarowych jest status zdrowotny ferm produkujących materiał zarodowy oraz samo podejście do jego ochrony i kontroli. Poniżej przedstawiam główne założenia systemu ochrony i kontroli zdrowia w stadach PIC. Celem nadrzędnym PIC, od początku działalności, jest dbałość o status zdrowia oferowanych do sprzedaży loszek i knurków. To zdrowe zwierzęta remontowe stanowią jeden z ważniejszych czynników decydujących o produkcyjności i wydajności stad towarowych, szczególnie tych o wysokim, porównywalnym statusie zdrowotnym, ale również ferm o niższym poziomie zdrowia. Łatwiej i bezpieczniej jest bowiem zaaklimatyzować loszki wolne od wirusa PRRS, przed ich włączeniem do gospodarstwa zakażonego, niż wprowadzenie loszek zainfekowanych, co niesie ze sobą ryzyko zawleczenia do fermy innego pod względem antygenowym wirusa, a w konsekwencji do destabilizacji stada. Tworzenie stad zarodowych o wysokim statusie zdrowotnym, a następnie ich ochrona przed zawleczeniem zakażeń/ chorób istotnych zarówno z epidemiologicznego jak i ekonomicznego punktu widzenia jest, obok postępu genetycznego, jednym z ważniejszych zadań w działalności PIC. Takie postępowanie zapewnia wysoką jakość zdrowotną zwierząt sprzedawanych do stad klientów. Zasady funkcjonowania stad zarodowych PIC: - Namnażanie na własne potrzeby z możliwością sprzedaży na zewnątrz (grupy producenckie). - Namnażanie na sprzedaż i dla potrzeb własnego remontu stada. Warunki, jakie spełniają stada zarodowe PIC: - Wysoki status zdrowotny (wolne od ważnych/specyficznych chorób świń, w tym: PRRS, App, dyzenteria, ZZZN, choroba Aujeszkyego, Mhp, świerzb i inne). - Wysoki poziom bioasekuracji fermy, zapewniający utrzymanie zdrowia na dobrym poziomie przez dłuższy okres czasu. - Właściwy nadzór weterynaryjny nad ochroną i kontrolą zdrowia stada. - Odpowiedni poziom technologii produkcji, pozwalający na uzyskiwanie wysokiej wydajności stada. Cele ochrony i kontroli zdrowia stad zarodowych PIC: 1. Eliminowanie wpływu choroby na efektywność pracy hodowlanej. 2. Ochrona stad klientów przed zakażeniem specyficznymi patogenami (np. PRRS), pamiętając przy tym, że status zdrowotny poszczególnych ferm towarowych jest różny. 3. Minimalizowanie zaburzeń w ciągłości sprzedaży, wynikających z wybuchu określonej choroby (ochrona przed zakażeniem, szczególnie stad na najwyższym poziomie genetycznym i ferm namnażających). 4. Ograniczanie wpływu choroby na produkcyjność stad na różnym poziomie genetycznym piramidy hodowlanej. Metody ochrony zdrowia stad hodowlanych PIC: 1. Tworzenie nowych ferm przy użyciu świń możliwie o najwyższym statusie zdrowotnym. 2. Przestrzeganie zasad biobezpieczeństwa w fermie oraz w transporcie. 3. Regularna kompleksowa ocena statusu zdrowotnego stada w celu ewentualnego wczesnego wykrycia zagrożenia wybuchu choroby. 4. Opracowanie odpowiednich zasad szybkiego reagowania na wypadek podejrzenia choroby w stadzie oraz podjęcie próby jej całkowitej eliminacji. Ad:1. Tworzenie nowych ferm przy użyciu świń o najwyższym statusie zdrowotnym. Co to znaczy wysoki status zdrowotny? Oznacza to, że zwierzęta są wolne od najważniejszych chorób świń, wymienionych powyżej, mogących mieć negatywny wpływ na ekonomikę produkcji, jak również stanowić zagrożenie z epizootiologicznego punktu widzenia. Przy populacji stada hodowlanego, w zależności od poziomu w piramidzie hodowlanej, uwzględniane są następujące kategorie zdrowia zwierząt: Świnie SPF. Prosięta uzyskane w wyniku wczesnego odsadzania: (medicated early weaning MEW; modified medicated early weaning MMEW). Zwierzęta ze stad o określonym wysokim statusie zdrowia. Ad:2. Warunki oraz zasady bioasekuracji ferm zarodowych PIC. Jednym z najważniejszych czynników decydujących o długoterminowym utrzymaniu wysokiego i stabilnego statusu zdrowotnego świń w stadach zarodowych jest ich bezpieczne usytuowanie. Obiekty zlokalizowane w rejonie dużego zagęszczenia świń są przez cały czas Celem nadrzędnym PIC od początku działalności jest dbałość o status zdrowia narażone na ryzyko zawleczenia groźnych, z punktu widzenia stada hodowlanego, chorób zakaźnych. Kolejnym bardzo istotnym elementem w ramach zabezpieczenia przeciwepizootycznego jest właściwie zaprojektowana i zlokalizowana rampa (miejsce załadunku i wyładunku zwierząt). Są niezbite dowody na to, że środki transportowe jak i ich kierowcy stanowią główne źródło zakażenia fermy. Szczególnie dużym za- Kwartalnik - 8 -

9 grożeniem są pojazdy przewożące świnie do zakładów mięsnych. Samochody po każdym odbytym transporcie powinny być dokładnie umyte i wydezynfekowane. Dotyczy to także kierowców, którzy do każdego załadunku powinni zmieniać buty i kombinezony. Miejsce załadunku zwierząt powinno składać się z części czystej (od strony fermy) oraz części brudnej (od strony środka transportowego). Świnie, które raz zetknęły się z częścią brudną, w żadnym wypadku nie mogą wrócić do jednostki produkcyjnej. Po każdym załadunku/wyładunku zwierząt rampa powinna być dokładnie umyta i wydezynfekowana. Kolejnym zabezpieczeniem przeciwepizootycznym jest ogrodzenie, uniemożliwiające wchodzenie na teren fermy postronnych ludzi oraz zwierząt domowych i dzikich. Pracownicy zatrudnieni w danej fermie powinni być dokładnie zaznajomieni z zasadami bioasekuracji. Nie powinni oni mieć kontaktu z żadnymi innymi świniami, poza tymi na fermie. Na teren jednostki hodowlanej powinni wchodzić po wcześniejszym wzięciu prysznica i całkowitej zmianie odzieży. Wizyty gości należy ograniczyć do minimum. W przypadkach koniecznych, podobnie jak regularni pracownicy, goście zobowiązani są, przed wejściem do fermy, wziąć prysznic i zmienić odzież. Nie powinni być wpuszczani do fermy zarodowej ludzie, którzy w ciągu ostatnich 2 dni wizytowali inne fermy lub rzeźnie. Wiele innych potencjalnych czynników ryzyzka można by jeszcze wymienić m.in. różnego rodzaju zakupiony sprzęt i narzędzia, wodę, paszę, ptaki, dziki i inne niż świnie zwierzęta domowe; mają one jednak mniejsze znaczenie w sensie ryzyka zakażenia fermy. Wszystkie wyżej wymienione czynniki należy traktować z należytą uwagą, jednak szczególne przedsięwzięcia i koszty z tym związane powinny być ukierunkowane na status zdrowotny nowo wprowadzanych do stada zwierząt remontowych, źródło pochodzenia nasienia, wjeżdżający na teren fermy transport oraz wchodzących do fermy ludzi. Warto jeszcze raz podkreślić, że nie można utrzymać wysokiego statusu zdrowia fermy w dłuższym okresie czasu bez wdrożenia i konsekwentnego przestrzegania zasad bioasekuracji. Sytuacja zdrowotna stada namnażającego PIC jest klarowna!!! W tym celu są spełnione następujące warunki: Minimalny program szczepień. Minimalne zużycie antybiotyków (głównie do celów leczniczych). Unikanie rutynowego stosowania metafilaktyki tylko w uzasadnionych przypadkach. Z programu okresowej metafilaktyki są wyłączone takie antybiotyki jak tiamulina i linkospektyna mogą maskować wystąpienie dyzenterii świń. Program odrobaczania prowadzony jest przy użyciu odpowiednio dobranych do tego celu preparatów. W fermach hodowlanych profilaktyczne stosowanie antybiotyków i szczepionek jest ograniczone do minimum. Ma to na celu uniknięcie maskowania wczesnych-prognostycznych objawów niektórych chorób.tylko szczepionki przeciwko powszechnie występującym infekcjom, takim jak zakażenia E. coli, włoskowiec różycy, czy zakażenia parwowirusowe są dopuszczalne w fermach zarodowych. Nie stosuje się szczepionek przeciw takim chorobom jak mykoplazmowe zapalenie płuc, pleuropneumonia, czy zakaźne zanikowe zapalenie nosa; mogą one bowiem maskować świeże zakażenia, utrudniając ich wczesne rozpoznanie. Podobnie rzecz się ma z antybiotykami. Profilaktyczne stosowanie tiamuliny w stadzie wolnym od dyzenterii świń może maskować kliniczną formę choroby, w przypadku jej zawleczenia do stada. Zabezpieczenie przeciwepizootyczne fermy (bioasekuracja) obniża w istotnym stopniu ryzyko zakażenia, jednak nie eliminuje go całkowicie. Stąd też świadomość ciągłego zagrożenia ewentualną chorobą powinna napawać jeszcze większą ostrożnością. Czym bliżej szczytu piramidy hodowlanej choroba się ujawnia, tym większe implikacje dla hodowli zarodowej. Tak więc ustawiczna/regularna ocena statusu zdrowia stad zarodowych jest warunkiem koniecznym. Ad:3. Ocena statusu zdrowotnego świń w stadach zarodowych PIC Monitorowanie statusu zdrowia jest jednym z ważniejszych punktów szeroko pojętego programu zdrowotnego stada. Jego celem jest przede wszystkim analizowanie na bieżąco wszelkich zmian w jego stanie, jak również ochrona fermy przed zawleczeniem niepożądanych zakażeń/chorób. Stąd też kontrola zdrowia fermy w regularnych odstępach czasu, przy użyciu dokładnych i pewnych metod, jest warunkiem niezbędnym w osiągnięciu założonego celu. W skutecznym monitorowaniu statusu zdrowia świń w stadzie uwzględnione są następujące kryteria: - Analiza wyników produkcyjnych fermy (skuteczność krycia, liczba prosiąt żywo urodzonych, odsetek prosiąt zmumifikowanych oraz martwo urodzonych, śmiertelność przed odsadzeniem, odsetek poronień itd.). - Ocena stanu klinicznego świń w różnych grupach produkcyjnych (zachorowalność, śmiertelność, kaszel, biegunki, kulawizny, poronienia, zmiany na skórze). - Badania anatomopatologiczne. - Badania poubojowe. - Badania laboratoryjne w kierunku chorób, dla których dostępne są odpowiednie testy diagnostyczne, charakteryzujące się wysoką czułością i specyficznością np. PRRS, Mhp, leptospiroza, ZZZN, bruceloza, czy choroba Aujeszkyego. Przedstawione powyżej kryteria oceny zdrowia fermy, za wyjątkiem ostatniego punktu, nie są ukierunkowane na specyficzny patogen, mają raczej zastosowanie w bieżącej ocenie statusu zdrowotnego stada świń. W monitoringu mającym na celu wykrycie specyficznego zarazka chorobotwórczego, zarówno natury bakteryjnej, czy W fermach hodowlanych profilaktyczne stosowanie antybiotyków i szczepionek jest ograniczone do minimum. wirusowej, wykorzystuje się laboratoryjne metody i techniki diagnostyczne, pozwalające na wykrycie samego patogenu lub zmian w układzie immunologicznym gospodarza w odpowiedzi na dane zakażenie (przeciwciała). Wśród technik diagnostycznych, używanych do bezpośredniego wykrywania antygenu lub jego części, wymienić należy badania hodowlane, metody oparte o technikę PCR oraz immunohistochemiczne. Jako alternatywa dla wymienionych badań w praktyce najczęściej używane są testy serologiczne, służące do wykrywania obecności przeciwciał. W tym celu mogą być wykorzystane następujące techniki diagnostyczne: ELISA, immunofluorescencja, seroneutralizacja czy zahamowanie hemaglutynacji. Idealny test serologiczny to taki, który jednoznacznie wskazuje, że zwierzęta dodatnie są na pewno zwierzętami dodatnimi, a świnie ujemne są na pewno świniami ujemnymi. Innymi słowy taki test powinien charakteryzować się 100 proc. czułością (precyzyjnie określa prawdziwie dodatnie zwierzęta) oraz 100 proc. specyficznością (precyzyjnie określa prawdziwie ujemne świnie). W praktyce, niestety, takie metody nie istnieją. Są obciążone mniejszym lub większym ryzykiem dostarczania fałszywie dodatnich lub fałszywie ujemnych wyników. Fakt ten należy mieć zawsze na uwadze przy podejmowaniu decyzji o wysyłaniu prób do badań w określonym kierunku oraz w momencie interpretacji uzyskanych wyników. Kwartalnik - 9 -

10 Reasumując chciałbym mocno podkreślić znaczenie kompleksowej oceny statusu zdrowia stada zarodowego w oparciu o wszystkie w/w kryteria. Takie postępowanie pozwala na rzeczywistą i obiektywną ocenę aktualnej sytuacji zdrowotnej stada. Materiał hodowlany, pochodzący ze stad o wysokim statusie zdrowotnym może być, po uprzednim okresie kwarantanny, wprowadzany do ferm klientów o porównywalnym statusie zdrowotnym. Loszki i knurki produkowane w stadach o wysokim statusie zdrowia z powodzeniem mogą stanowić materiał remontowy także w gospodarstwach o niższym statusie zdrowia. W tych warunkach również będzie ujawniony potencjał genetyczny tych zwierząt. Przed ich wstawieniem zaleca się przeprowadzenie właściwej aklimatyzacji w odniesieniu do infekcji/chorób bytujących w fermie potencjalnego klienta, od których świnie PIC są wolne. W drugiej części opracowania zostaną przedstawione szczegółowo warunki izolacji i aklimatyzacji świń wprowadzanych do stad klientów, szczególnie tych o niższym lub niekiedy bliżej nieznanym statusie zdrowotnym. Dr hab. Kazimierz Tarasiuk Główny Lekarz Weterynarii PIC Polska i Europa Centralna Zdrowa genetyka przynosi korzyści. NIE WCHODZIĆ NO ENTRY Ferma Objęta Programem Ochrony Zdrowia Health Control Program W ciągu ostatnich 12 miesięcy PIC Polska w ramach kontroli zdrowia stad namnażających, dla zwiększenia bezpieczeństwa swoich klientów, sfinansowała badania laboratoryjne surowic, w kierunku wielu ważnych chorób świń. Jak Ty chronisz swoje stado? A jak Ciebie chroni Twój dostawca? Zdrowy zysk! Kwartalnik

11 AKTUALNOŚCI Uzupełnienie do artykułu Wybór właściwej genetyki podstawa sukcesu * Kilka tygodni temu nasz kolega Adam dostał SMS-a Zobacz co narobiłeś PIC mi się proszą i mają szt. Zaraz za tym przyszło zdjęcie. Adam otrzymała je od Pana Krzysztofa Kwella z miejscowości Pułkowice w województwie pomorskim, powiat Kwidzyn. Pan Krzysztof posiada 90 loch w tym 80 F1, pierwsze loszki PIC dostarczyliśmy maj/czerwiec Było to 10 loszek C 24 z GR Plitt. Koniec października 2010 pierwsze wyproszenia od 12 do 15 prosiąt żywo urodzonych. Loszki kryte nasieniem PIC 410. Opinia Pana Krzysztofa: Żywy prosiak, dobrze zbudowany, od razu garnie się do jedzenia. * Zaraz po napisaniu wymienionego wyżej artykułu Adam dostał jeszcze kilka informacji od klientów. Tym razem dotyczyły mięsności. Świeże wyniki z zakładów równiutkie 60% mięsności ze sprzedanych 200 sztuk. Życzymy dalej takich wyników. Wynik osiągnął Pan Dariusz Kalisiak. Oczywiście Adam dysponuje kilkoma podobnymi wynikami od innych zadowolonych klientów. Krzyżowanie zapewniające takie wyniki to loszka C24 z knurem PIC410 i PIC337. W przypadku dodatkowych pytań prosimy o kontakt z Adamem: , adam.bielinski@pic.com ANALIZA RYNKU * Ocenia się, że w bieżącym roku nie można liczyć na zmianę cen. Najbliższe zmiany przewidywane w okolicach wiosny. Obok wykres koniunkturalny. * Ceny wieprzowiny spadają na wszystkich kontynentach, jednak ceny wieprzowiny były w roku 2010, aż o 14% wyższe w porównaniu do roku poprzedniego. * Następuje dalszy powolny wzrost cen zbóż i roślin oleistych, są one najwyższe od 2008 roku. * Kryzys ekonomiczny wpływa na zmniejszenie konsumpcji mięsa wierzpowego, spadek szacuje się na 0,4 kg. * Jednocześnie przewiduje się dalszy wzrost produkcji trzody na świecie. Ma on wynosić do roku 0,9 %. Cena w Euro za 100kg półtuszy Średnia cena półtuszy wieprzowej w latach yr Avg (05-09) Aby dokonać właściwego doboru produktów, skontaktuj się z Przedstawicielem PIC: Polska północno-zachodnia: Piotr Paszkiel tel.: piotr.paszkiel@pic.com Polska południowo-zachodnia: Piotr Szeja tel.: piotr.szeja@pic.com Polska zachodnia: Bronisław Breninek tel bronislaw.breninek@pic.com PP BB PSZ AB Nasienie można zamówić w Stacjach: PIC Skotniki tel.: gtcskotniki@pic.com WetRol tel.: ; wetrol@wp.pl Polska północna i centralna: Adam Bieliński tel.: adam.bielinski@pic.com Polska północno-wschodnia: Krzysztof Fil tel krzysztof.fil@pic.com Polska południowo-wschodnia: Jakub Baltaziak tel jakub.baltaziak@pic.com Kwartalnik KF JB

12 NAJTAŃSZE ROZWIĄZANIE REMONTU STADA NASIENIE MOŻNA ZAMÓWIĆ W STACJACH: SKOTNIKI TEL WETROL TEL NASIENIE DOSTĘPNE TAKŻE W OPAKOWANIU TYPU GEDIS. KNURY DO PRODUKCJI LOSZEK GP1010 GP1020 GP1125 Kwartalnik