żywienia i stan odżywiania poszczególnych grup ludności 5. choroby zakaźne 6. poziom higieny w zakresie ochrony zdrowia w różnych grupach społecznych

Transkrypt

1 Informacja o stanie sanitarnym i sytuacji epidemiologicznej miasta BiaŁystok w roku 2012

2 Zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest ochrona zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych, w tym głównie profilaktyka chorób zakaźnych i zawodowych. Realizacja powyższego odbywa się poprzez prowadzenie systematycznego nadzoru nad: warunkami higieny środowiska stanem sanitarnym zakładów prowadzących działalności lecznicza przestrzeganiem zasad profilaktyki chorób zakaźnych i zwalczaniem zakażeń warunkami higieny pracy w zakładach pracy warunkami zdrowotnymi żywności i żywienia warunkami higieny nauczania i wychowania w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych Celem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest eliminowanie lub ograniczanie zagrożeń zdrowotnych występujących w wymienionych wyżej obszarach. Kluczowe znaczenie mają te zagrożenia dla zdrowia, które związane są z powszechną i długotrwałą ekspozycją człowieka na ich oddziaływanie. Czynniki, które niosą ww zagrożenia to: 1. jakość wody wykorzystywanej do picia i na potrzeby gospodarcze 2. sposób gromadzenia i utylizacji odpadów stałych i płynnych 3. środowisko pracy dzieci, młodzieży i dorosłych 4. jakość żywności, jej zanieczyszczenia chemiczne i mikrobiologiczne, sposób żywienia i stan odżywiania poszczególnych grup ludności 5. choroby zakaźne 6. poziom higieny w zakresie ochrony zdrowia w różnych grupach społecznych Przedstawione materiały obrazują stan sanitarny miasta Białystok za rok 2012 w porównaniu z sytuacją w roku poprzednim. Przedstawiono także działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej podejmowane w analizowanym okresie w celu eliminacji lub ograniczenia określonych zagrożeń zdrowotnych wymienionych na wstępie. 1

3 Dane demograficzne Białegostoku na dzień 31 grudnia 2011 Rok 2011 Powierzchnia w km Liczba ludności Gęstość zaludnienia na km Struktura ludności wg płci: - mężczyźni kobiety Urodzenia żywe w liczbach bezwzględnych 2849 Przyrost naturalny w liczbach bezwzględnych 557 Zgony w liczbach bezwzględnych 2292 Ludność w wieku produkcyjnym Źródło: Urząd Statystyczny w Białymstoku 2

4 I. Sytuacja epidemiologiczna miasta Białystok w roku Choroby szerzące się droga pokarmową Na obszarze miasta w 2012 roku nie notowano zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome, czerwonkę oraz zatruć jadem kiełbasianym. Na terenie miasta Białegostoku w roku 2012 odnotowano 4 ogniska zbiorowego zatrucia pokarmowego wywołane pałeczką Salmonella Enteritidis (2 w przedszkolu, 1 w zakładzie poprawczym, 1 w mieszkaniu prywatnym) oraz 1 ognisko zbiorowego zakażenia pokarmowego wywołane norovirusem (hotel). Powodem zachorowań było m.in. niedostateczne przestrzeganie zasad higieny przy przygotowywaniu potraw będących nośnikami zakażenia. W porównaniu z rokiem 2011 zaobserwowano spadek zachorowań ( , ) na wirusowe zakażenia jelit wśród dorosłych. W przypadku grupy dzieci do lat 2 zarejestrowano spadek o 196 przypadków zachorowań na wirusowe zakażenia jelit; ponadto zgłoszono o 8 % mniej biegunek u dzieci do lat 2 w stosunku do roku poprzedniego. Natomiast zaobserwowano 3-krotny wzrost zachorowań wywołanych pałeczką Salmonella. W 2012 roku na terenie miasta Białegostoku nie odnotowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A podobnie jak w roku Sytuacja epidemiologiczna w zakażeniach krwiopochodnych Liczba rozpoznań zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B wzrosła z 40 do 45 w stosunku do roku 2011, z kolei zachorowalność na wzw typu C zmniejszyła się Należy zwrócić uwagę, iż obecnie istnieje większe ryzyko zakażenia HCV niż HBV, gdyż odporność populacji na wirusa wzw typ B została podniesiona szczepieniami ochronnymi (obowiązkowymi dla dzieci, młodzieży, pracowników ochrony zdrowia i osób dializowanych jak również szczepieniami zalecanymi), zaś w przypadku wzw typ C brak opracowanej skutecznej szczepionki uniemożliwia bierne uodpornianie populacji. Problemem niezmiernie ważnym w zapobieganiu i zwalczaniu wzw typu B i C są podejmowane działania w zakresie profilaktyki, a także nadzór i monitorowanie procedur higienicznych, w tym procedur dekontaminacji związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i innych usług niemedycznych (np. gabinet kosmetyczki, tatuażu) w trakcie których może dojść do przerwania ciągłości skóry. Znajomość procedur higienicznych, ich poprawność stosowania i umiejętność wykorzystania pozwala w znaczący sposób zapobiegać szerzeniom się zakażeniom i chorobom zakaźnym w tym wzw typ B i wzw typ C. 3

5 3. Sytuacja epidemiologiczna w chorobach, przeciwko którym stosowane są obowiązkowe szczepienia ochronne W roku sprawozdawczym liczba zachorowań na różyczkę wyniosła 17; jest to spadek zachorowań w porównaniu do roku 2011 (24 przypadki). Niepokojąco wzrosła, w stosunku do roku 2011, bo aż trzykrotnie liczba zachorowań na krztusiec ( , ). Krztusiec należy do mocno zakaźnych i groźnych chorób, które dotykają przede wszystkim dzieci i młodzież, ale w ostatnim roku połowa chorych to osoby powyżej 20 roku życia. Wzrosła liczba zachorowań na świnkę ( , ). Ważnym problemem epidemiologicznym w ostatnich latach były zachorowania na ospę wietrzną ( , ). Istnieje możliwość szczepień, są to jednak szczepienia zalecane. Podobnie jak w latach ubiegłych nie odnotowano zachorowań na błonicę, poliomyelitis, tężec i odrę. 4. Inne W roku sprawozdawczym odnotowano 10 (2011-8) przypadków wirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i 17( ) zachorowań na bakteryjne zapalenia opon mózgowordzeniowych. Liczba zarejestrowanych zachorowań na wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze w 2012 r. dwukrotnie wzrosła z 13 do 28 przypadków. Zapewne znaczący wpływ na sytuację epidemiologiczną uzyskałoby się, gdyby osoby (pracownicy rolni, leśni) z grup wysokiego ryzyka, jak również wszystkich inne, które przebywają na terenach endemicznych poddane zostały szczepieniom. Szczepienia przeciwko kzm (kleszczowemu zapaleniu mózgu), są szczepieniami zalecanymi ( niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie MZ). W porównaniu z rokiem poprzednim zarejestrowano wzrost o 76 (z 110 na 186) zachorowań na boreliozę; niewykluczone, iż to efekt większej świadomości i wiedzy osób, które rozpoznając u siebie objawy zgłaszają się do lekarza. Natomiast nastąpił znaczący spadek zachorowań na płonicę (szkarlatynę), ( , ). Innym ważnym problemem pozostają nadal pokąsania przez nieznane (wałęsające się, bezpańskie) zwierzęta, po których konieczne jest podejmowanie szczepień przeciw wściekliźnie. Sytuacja epidemiologiczna w roku sprawozdawczym utrzymuje się na tym samym poziomie, co 2011r.. Liczba osób poddanych szczepieniom przeciwko wściekliźnie po pokąsaniu przez zwierzęta podejrzane o tę chorobę wynosiła 32 (w 2011r.- 34). Należy zaznaczyć, iż w 2012 roku odnotowano zachorowań grypopodobnych (w roku 2011 było 4665). Żaden z tych przypadków nie był zidentyfikowany jako zachorowanie na grypę typu AH1N1 (w roku 2011 było 12 przypadków tej grypy). 4

6 Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w roku 2012 w porównaniu do lat poprzednich- Białystok - powiat grodzki * Jednostka chorobowa liczba zapadalność liczba zapadalność liczba zapadalność Salmonellozy , , ,8 Dur brzuszny Wirusowe zakażenia jelitowe Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat , , , , , ,7 Biegunka u dzieci do lat , , ,0 Wirusowe zapalenie wątroby typ A Wirusowe zapalenie wątroby typ B Wirusowe zapalenie wątroby typ C-definicja 2005 Wirusowe zapalenie wątroby typ C-definicja , , , ,9 11 3, ,1 27 9,2 Różyczka 43 14,6 24 8,1 17 5,8 Krztusiec , , ,4 Choroba meningokokowa (zapalenie opon, posocznica) Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze ,3 4 1,4 10 3,4 16 5,4 17 5,8 26 8,8 8 2,7 10 3, ,5 13 4,4 28 9,5 Borelioza 80 27, , ,2 Płonica (szkarlatyna) 94 31, , ,5 Ospa wietrzna , , ,6 Świnka 30 10,2 28 9, ,9 Bąblowica 2 0, ,7 Źródło: PSSE-Białystok * -zapadalność liczona jest na osób, Liczba ludności w powiecie grodzkim w tym dzieci do lat (stan na r.) 5

7 5. Bieżący nadzór nad placówkami opieki zdrowotnej W roku 2012 w placówkach służby zdrowia na terenie miasta Białegostoku sporządzono 491 protokołów z kontroli w tym 101 protokołów ze stwierdzonymi uchybieniami. Ogółem wydano 451 decyzji administracyjnych. Nadzorowano szpitale publiczne (6) oraz niepubliczne (7),w jednym obiekcie (Centrum Medycyny Oddechowej- R. M. Mróz, ul. Piasta 19a, Białystok) nie uruchomiono dla pacjentów części szpitalnej, usługi świadczono w ramach przychodni. W roku 2012 uruchomiono w Białymstoku 4 szpitale (N ZOZ Centrum Medyczne,,B. Larsen, ul. Chrobrego 16A lok. 2; N ZOZ Ośrodek Okulistyczny,,Tęczówka, ul. Węglowa 6; ORTOTRAUMA Spółka z o.o., ul. Ogrodniczki 51; Centrum Medycyny Oddechowej - R. M. Mróz, ul. Piasta 19a) oraz przekształcono 1 z chirurgii jednego dnia na szpital - N ZOZ,,VISUS, ul. Św. Rocha 12A. Z przeprowadzonej analizy wynika, że z roku na rok ewidentnie ulega poprawie stan sanitarnotechniczny podmiotów leczniczych i gabinetów praktyki zawodowej. Zgodnie z ustawą o działalności leczniczej podmioty lecznicze niespełniające kryteriów rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą do dnia r. złożyły programy dostosowawcze z realizacją ich do 2016r. Programy dostosowawcze przede wszystkim złożone zostały przez szpitale. Podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne oraz praktykę zawodową w większości spełniają warunki obowiązujących przepisów prawa. W Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. J. Śniadeckiego w Białymstoku w 2011r. rozpoczęła się restrukturyzacja i modernizacja całego obiektu. Przy ul. M. Skłodowskiej-Curie prowadzone są prace budowlane, które uwzględniają m.in. blok operacyjny, centralną sterylizatornię. Zakończenie prac adaptacyjnych i uruchomienie przewidziane jest na pierwsze półrocze 2013r. Na terenie Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku prowadzona jest, rozpoczęta w latach poprzednich, inwestycja budowlana. W pozostałych publicznych zamkniętych zakładach opieki zdrowotnej wydano decyzje administracyjne na dokonanie bieżących napraw. Podczas kontroli najczęściej stwierdzane usterki natury technicznej to między innymi: zniszczone: powierzchnie ścian i sufitów oraz sprzętu będącego na wyposażeniu, uszkodzenia stolarki drzwiowej i okiennej, nieszczelności wykładziny podłogowej, ubytki oraz pęknięcia płytek PCV, glazury i terakoty, popękana, zużyta armatura łazienkowa, popękana tapicerka foteli, zniszczone szafki, ubytki farby na szafkach przyłóżkowych, popękane kosze na odpady. W bardzo dobrym stanie pod względem technicznym znajdują się prywatne szpitale, niemniej nie wszystkie spełniają wymogi obowiązujących przepisów. Przykładem tego jest Prywatna Klinika Położniczo-Ginekologicznej, ul. Parkowej 6 w Białymstoku. Opracowany został tam program dostosowawczy, który będzie realizowany do 2016r. Na podstawie prowadzonego nadzoru należy stwierdzić, iż kierownicy przejawiają ogromną dbałość w zakresie zapewnienia jak najlepszego stanu technicznego. Bieżące naprawy odbywają się sukcesywnie 6

8 i w krótkim czasie. Podnoszony jest standard obiektów i dostosowanie pomieszczeń do obowiązujących przepisów prawnych. Indywidualne, specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie oraz indywidualna i grupowa praktyka pielęgniarska pod względem przystosowania pomieszczeń i wyposażenia na terenie działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Białymstoku, na ogół odpowiadają wymaganiom przepisów prawnych. W nielicznych przypadkach stwierdzano drobne usterki natury technicznej. Naprawy wykonywane są w krótkich terminach, często jeszcze przed wydaniem decyzji administracyjnej. W Hospicjum Dom Opatrzności Bożej przy ul. Sobieskiego 1 w Białymstoku dobiegła końca rozbudowa obiektu. Bieżący stan techniczny laboratoriów nie budził zastrzeżeń, ale nie wszystkie spełniają wymogi przepisów. W pozostałych obiektach, gdzie są świadczone usługi medyczne, a nie są zakładami opieki zdrowotnej (areszt śledczy, zakład karny, zakład poprawczy) stan techniczny nie budził większych zastrzeżeń. Często prowadzone są bieżące naprawy oraz sukcesywne odnawianie pomieszczeń. 6. Ocena w zakresie szczepień ochronnych za rok 2012 W 2012 roku 73 świadczeniodawców prowadziło szczepienia ochronne w mieście. W trakcie wykonywania czynności kontrolnych w placówkach podlegających nadzorowi Powiatowej Stacji Sanitarno-epidemiologicznej w Białymstoku pracownicy zwracali szczególną uwagę na: a) opracowanie i wdrożenie przez kierowników zakładów opieki zdrowotnej procedur zapobiegających zakażeniom i chorobom zakaźnym związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, b) kwalifikacje w zakresie szczepień ochronnych personelu medycznego pracującego w punktach szczepień, c) sposób przekazywania kart uodpornienia między świadczeniodawcami, d) sposób prowadzenia rejestrów osób przybyłych i wybyłych z placówek, e) prawidłową gospodarkę szczepionkami, f) zachowanie warunków łańcucha chłodniczego, g) prawidłowe wykonywanie sprawozdań kwartalnych i rocznych (błędy omawiano w trakcie kontroli), h) wykorzystanie preparatów szczepionkowych wysoce skojarzonych do szczepień zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, i) prowadzono bieżący instruktaż w zakresie szczepień ochronnych. 7

9 Analiza procentowa wykonawstwa szczepień na terenie miasta za rok % 90% procentowe wykonawstwo szczepień 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 94,70% 97,30% 95,04% 95,04% 91,04% 97,50% 97,40% 10% 0% p/wzw typ B (rocznik ) p/błonicy, tężcowi (rocznik ) p/krztuścowi (rocznik ) p/polio (rocznik ) p/haemophilus influenzae typu b (rocznik ) p/śwince- odrze- różyczce (roczniki ) p/ różyczce dziewczynki (roczniki ) W placówkach wykonujących szczepienia ochronne na terenie miasta wykonawstwo szczepień w 2012r. było stosunkowo wysokie 8

10 II. Warunki zdrowotne bytowania człowieka obiekty komunalne obiekty żywienia i żywności zakłady pracy obiekty nauczania i wychowania nadzór zapobiegawczy działalność z zakresu promocji zdrowia 9

11 Obiekty komunalne I. Zaopatrzenie w wodę przeznaczoną do spożycia dla ludzi Powiat białostocki grodzki zaopatrywany był w wodę do spożycia przez wodociąg zbiorowego zaopatrzenia Białystok i oraz wodociąg lokalny o charakterze publicznym - FADOM-BUD. Wodociąg Białystok zaopatrywał w wodę osób, wodociąg FADOM-BUD dostarczał wodę dla 170 odbiorców. Woda dla potrzeb wodociągu Białystok eksploatowana była z trzech ujęć, tj. ujęcia wody głębinowej w Jurowcach oraz ujęć wody powierzchniowej i infiltracyjnej w Wasilkowie. Woda powierzchniowa ujmowana ze stawu infiltracyjnego w Wasilkowie była przesyłana do Wydziału Produkcji Wody Wasilków-Pietrasze w Białymstoku, ul. Wysockiego 160, następnie była poddawana wstępnemu ozonowaniu, koagulacji, flokulacji, filtracji na filtrach pospiesznych, pośredniemu ozonowaniu, filtracji na filtrach węglowych i dezynfekcji końcowej chlorem gazowym. Woda z ujęcia infiltracyjnego była poddawana wstępnemu ozonowaniu oraz filtracji na filtrach kontaktowych w Wydziale Produkcji Wody w Wasilkowie i przesyłana do Wydziału Produkcji Wody na Pietraszach w Białymstoku w celu dalszego jej uzdatnienia, tj. filtracji na filtrach pospiesznych, pośredniemu ozonowaniu, filtracji na filtrach węglowych, dezynfekcji końcowej chlorem gazowym. Woda przeznaczona do spożycia dostarczana dla gminy Wasilków była dodezynfekowywana dwutlenkiem chloru w Wydziale Produkcji Wody w Wasilkowie. Woda pochodząca z ujęcia głębinowego w Jurowcach była uzdatniana w Wydziale Produkcji Wody Jurowce w Białymstoku, ul lecia PP 77 poddawano ją wstępnemu ozonowaniu, filtracji na filtrach antracytowo-piaskowych i dezynfekcji końcowej chlorem gazowym. Woda dostarczana ludności powiatu białostockiego grodzkiego była systematycznie kontrolowana, z częstotliwością określoną w obowiązujących przepisach prawnych: - w 3 punktach w wodociągu lokalnym o charakterze publicznym - FADOM-BUD, - w 12 punktach w wodociągu Białystok. W roku sprawozdawczym 170 mieszkańców powiatu białostockiego grodzkiego spożywało przez 7 dni wodę o kwestionowanej jakości. Byli to odbiorcy wody z wodociągu FADOM-BUD. Jakość wody w tym wodociągu była kwestionowana z uwagi na dużą w niej ogólną liczbę mikroorganizmów powyżej 300 w (22 ±2) o C po 72h w 1 ml wody. Informację o niewłaściwej jakości wody w omawianym wodociągu przekazano faksem jego właścicielowi, tj. FADOM-BUD Sp. z o.o. w Białymstoku, ul. Aleja Jana Pawła II 79. Strona podjęła działania, które doprowadziły do poprawy jakości wody. Informacja o jakości wody w wodociągu Białystok była przekazana dwukrotnie w 2012r., po każdym półroczu, władzom samorządowym gmin m. Białystok, Wasilków, Supraśl, Choroszcz oraz do wiadomości Podlaskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Białymstoku. 10

12 II Obiekty użyteczności publicznej Baseny kąpielowe W Białymstoku jest 9 basenów kąpielowych. W celu wyeliminowania zagrożeń zdrowotnych powodowanych niewłaściwą jakością wody prowadzono systematyczne kontrole jej jakości we wszystkich obiektach. Wydano jedną decyzję dotyczącą likwidacji usterek technicznych: Maniac GYM ul. Warszawska 79A - zawilgocone ściany w pomieszczeniu z prysznicami, odpryski farby oraz zabrudzenia na ścianach w pomieszczeniu z nieckami, ubytki farby w niecce dużego basenu. W pozostałych obiektach ściany i podłogi posiadały powierzchnie łatwo zmywalne, gładkie, umożliwiające mycie i dezynfekcję. We wszystkich basenach prowadzono dezynfekcję niecek basenowych i podłogi wokół nich. Sprzęt do nauki pływania był utrzymany czysto. Nie stwierdzono zaniedbań w utrzymaniu bieżącej czystości. Woda w basenach była poddawana uzdatnianiu oraz dezynfekowana podchlorynem sodu. Magazynki środków dezynfekcyjnych znajdowały się w wydzielonym pomieszczeniu zabezpieczone przed dostępem osób postronnych. Zaopatrzenie w wodę z wodociągu miejskiego. Ścieki odprowadzane do kanalizacji miejskiej. Otoczenie obiektów uporządkowane, drogi dojazdowe utwardzone. Z użytkowania przez cały rok był wyłączony basen Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego ul. Waszyngtona 17. Ustępy publiczne Na terenie miasta znajduje się ustęp publiczny przy ul. M Skłodowskiej-Curie. Był on objęty nadzorem. Uchybień nie stwierdzono. Czystość bieżąca nie budziła zastrzeżeń. Ponadto skontrolowano ustęp WC- MINI na skwerze im. Tamary Sołoniewicz w Białymstoku. Kontrola nie wykazała uchybień sanitarnych. Kontrolowano ustępy na terenie dworca PKP oraz na terenie dworca PKS. Ich stan sanitarnohigieniczny nie budził zastrzeżeń. Kabiny były zaopatrzone w papier toaletowy, środki dezynfekcyjne, kosze na odpadki z workami foliowymi. Przy umywalkach było mydło oraz ręcznik jednorazowego użytku. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i solaria, zakłady odnowy biologicznej: Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, solaria oraz zakłady odnowy biologicznej: Skontrolowano 104 zakłady fryzjerskie, 63 kosmetyczne, 4 tatuażu i 8 zakładów, w których świadczy się więcej, niż jeden rodzaj usług, razem 179 obiektów. Ich stan sanitarno-techniczny był zróżnicowany. Większość była zaopatrzona w bieżącą wodę ciepłą i zimną. Posiadały środki do dezynfekcji narzędzi. Elementy wyposażenia miały na ogół powierzchnię umożliwiającą mycie i dezynfekcję. Bielizna czysta była przechowywana w wydzielonych szafach. Coraz częściej stosuje się bieliznę jednorazową w zakładach kosmetycznych i jednorazowe ręczniki w zakładach fryzjerskich. 11

13 Nieprawidłowości stwierdzono w 10 zakładach fryzjerskich, 8 kosmetycznych, 1 obiekcie świadczącym więcej niż jeden rodzaj usług. Najczęściej dotyczyły one: braku sterylizacji i dezynfekcji narzędzi do wykonywania usług, stosowania brudnej bielizny przy wykonywaniu usług, braku szaf na sprzęt porządkowy, kosmetyki i czystą bieliznę, braku procedur postępowania przy zabiegach naruszających ciągłość tkanek, braku ciepłej wody przy umywalkach w pomieszczeniach wykonywania usług i w toaletach. Nałożono 7 mandatów karnych na sumę 900 zł, głównie z powodu wykonywania usług kosmetycznych niesterylnymi narzędziami, brudnych niedezynfekowanych przyborów fryzjerskich, używania brudnej bielizny oraz niewłaściwego stanu higieniczno-sanitarnego zakładów. Zakłady opieki dla osób starszych i bezdomnych Nadzorem objęto 6 obiektów. - Dom Opieki Kościoła Chrześcijan Baptystów ul. Kujawska 24, - Dom Opieki Społecznej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Cierpiących przy ul. Proletariackiej 8, - Dom Dla Bezdomnych i Noclegownia CARITAS Archidiecezji Białostockiej przy ul. Sienkiewicza 81/9, - Dom dla bezdomnych CARITAS Archidiecezji Białostockiej ul. Raginisa 55, - Ogrzewalnia CARITAS Archidiecezji Białostockiej ul. Kolejowa 26A, - Schronisko dla bezdomnych Patronat ul. Świętojańska 2. Wszystkie obiekty były zaopatrzone w wodę z wodociągu Białystok. Ścieki odprowadza się do kanalizacji miejskiej. Odpady komunalne gromadzone są w kontenerach i odbierane przez uprawnione firmy. Wszystkie obiekty są utrzymane we właściwym stanie sanitarnym. Otoczenie budynków uporządkowane. Kontrole nie wykazały nieprawidłowości. Izba wytrzeźwień przy ul. Zaściańskiej 84 Kontrola nie wykazała uchybień. Stan sanitarny obiektu dostateczny. Czystość bieżąca zachowana. W toaletach są ręczniki jednorazowe, mydło w płynie, papier toaletowy. W zakładzie stosuje się bieliznę jednorazową. Jej zapas jest przechowywany w wydzielonej szafie. Zakład Karny ul. Hetmańska 89 Kontrola nie wykazała uchybień. Obiekt pod względem technicznym oceniono jako dostateczny. Stan sanitarno-porządkowy właściwy. Skazani sami sprzątają i są odpowiedzialni za utrzymanie czystości. Środki do utrzymania higieny osobistej osadzonych oraz czystości w celach są zapewnione. Zakład korzysta z pralni Aresztu Śledczego. Czysta bielizna przechowywana prawidłowo, w wydzielonym pomieszczeniu utrzymanym we właściwym stanie sanitarnym. Odpady medyczne odbiera uprawniona firma. 12

14 Areszt Śledczy, ul. Kopernika 21 Obiekt jest zlokalizowany w bardzo starym budynku, dlatego wymaga ciągłych remontów, co jest sukcesywnie wykonywane. W 2012r. wydano 2 decyzje: z nakazem odnowienia zniszczonych ścian w dwóch celach oraz uzupełnienia ubytków płytek terakoty w kąciku sanitarnym w jednej celi, z nakazem zlikwidowania ubytków tynku i złuszczenia farby w korytarzu oraz w dwóch celach i pomieszczeniu dezynfektorni, Część poleceń została wykonana. Do wykonania pozostało odnowienie kącików sanitarnych w dwóch celach w terminie do Areszt ma własną pralnię w wydzielonym budynku z możliwością zachowania właściwego procesu pralniczego. Jest również komora dezynfekcyjna. Czysta bielizna jest przechowywana w magazynie utrzymanym we właściwym stanie sanitarnym. Stan sanitarno-porządkowy obiektu nie budził zastrzeżeń. Osadzeni posiadają środki do utrzymania higieny osobistej i czystości wydawane zgodnie z wykazem zawartym w załączniku nr 1 Zestaw 1/H Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. 186, poz. 1820). Sami sprzątają swoje cele i są odpowiedzialni za utrzymanie w nich czystości. Baza noclegowa W 2012 roku przeprowadzono 26 kontroli sanitarnych obiektów należących do bazy noclegowej miasta Białegostoku. Skontrolowano 11 hoteli oraz 15 innych obiektów świadczących usługi noclegowe. Nieprawidłowości stwierdzono w 3 obiektach: 1. hotel Branicki ul. Zamenhofa 25 - zniszczona powierzchnia ścian w holu, korytarzu, wc, 2. dwa inne obiekty świadczące usługi noclegowe: - Mendelson, ul. Kawaleryjska 38 ciemne smugi w narożach, zabrudzenia na ścianach i podłogach w części pokoi oraz magazynie brudnej pościeli, - Ilona ul. Kolejowa 26A obiekt o bardzo niskim standardzie. Stwierdzone uchybienia: brudne umywalki, brudne kratki wentylacyjne, część materaców brudna, poplamiona i zniszczona wykładzina podłogowa w korytarzu, brudne brodziki, brak zapasu środków do utrzymania czystości, brak porządku wokół budynku. Nałożono jeden mandat karny w wysokości 200 zł za brak bieżącej czystości w zakładzie. Wydano 3 decyzje z nakazem usunięcia stwierdzonych uchybień. Wszystkie zostały wykonane. Obiekty sportowe W 2012 r. roku skontrolowano 3 obiekty sportowe na terenie miasta Białegostoku: - Lodowisko sztuczne przy ul. 11 Listopada kontrola nie wykazała uchybień. Czystość bieżąca zachowana. - Stadion Miejski ul. Słoneczna 1 Trwa gruntowna przebudowa obiektu. Zaplecze sanitarne zorganizowane w kontenerach utrzymane we właściwym stanie sanitarno-higienicznym. 13

15 Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. - Stadion Lekkoatletyczny ul. 11 Listopada 28 Stan sanitarno-porządkowy obiektu zastrzeżeń nie budził. W Białymstoku brak jest nowoczesnej hali widowiskowo-sportowej, w której mogłyby odbywać się imprezy masowe i sportowe. Dworce autobusowe oraz dworce i stacje kolejowe - Dworzec PKS Białystok - kontrola wykazała uchybienia techniczne: ubytki posadzki na I piętrze, zniszczone ściany w tunelu prowadzącym na perony. Wydano decyzję nakazującą usunięcie uchybień. Obiekt wymaga unowocześnienia i dostosowania do obecnych standardów. - Dworzec PKP jest w dobrym stanie sanitarnym i technicznym. Kontrola wykazała pękniętą szybę w drzwiach na I piętrze. Wydano decyzję z nakazem usunięcia usterki. Polecenie zostało zrealizowane. - Przystanek PKP Białystok Bacieczki - zniszczone ściany w poczekalni i wc. Wydano decyzję. Uchybienia zostały usunięte. Na obu dworcach PKP i PKS przeprowadzone kontrole sanitarne sanitariatów. Toalety były utrzymane czysto, dezynfekowane, zaopatrzone w niezbędne środki dezynfekcyjne oraz środki higieniczne (papier toaletowy, mydło w płynie, ręczniki jednorazowe). Transport osobowy W roku 2012 r. skontrolowano 15 autobusów komunikacji miejskiej oraz 25 wagonów w pociągach dalekobieżnych i 28 wagonów w pociągach podmiejskich. W 13 wagonach dalekobieżnych i 2 wagonach podmiejskich stwierdzono uchybienia techniczne: w toaletach zniszczone, powycierane powierzchnie podłóg, ścian, umywalek, sedesów, zniszczone obudowy grzejników. Wydano 2 decyzje nakazujące likwidację nieprawidłowości, co zostało już wykonane. Pozostałe skontrolowane pociągi były utrzymane czysto, zaopatrzone w podstawowe środki sanitarno-higieniczne: papier toaletowy, mydło, ręczniki papierowe. W dwóch autobusach komunikacji miejskiej była uszkodzona podłoga oraz brudna, uszkodzona tapicerka na siedzeniach pasażerów. Została wydana decyzja nakazująca likwidację stwierdzonych uchybień, co zostało już wykonane. Kąpielisko Białystok posiada jedno miejsce wyznaczone do kąpieli na Zalewie w Dojlidach przy ul. Plażowej. W 2012r. obowiązek kontroli jakości wody spoczywał na organizatorze. Próbki wody pobierano dwukrotnie w ciągu sezonu. Woda odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Teren kąpieliska jest ogrodzony, z wyznaczoną strefą do kąpieli. Stan sanitarno-porządkowy plaż był właściwy. Zaplecze sanitarne utrzymane we właściwym stanie sanitarnym. 14

16 Badanie wody ciepłej w kierunku Legionella sp. W 2012r. przeprowadzono badania ciepłej wody pobranej z instalacji budynków w kierunku bakterii Legionella sp. w 6 próbkach w 3 placówkach, w tym w 2 szpitalach i 1 domu opieki Woda nie odpowiadała obowiązującym wymaganiom w 3 próbkach pobranych w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. J. Śniadeckiego przy ul. M. Skłodowskiej Curie. W związku z niewłaściwą jakością wody została wydana decyzja z nakazem doprowadzenia wody do obowiązujących wymagań. Działania podjęte przez szpital, polegające na przeprowadzeniu dezynfekcji termicznej w instalacji wody ciepłej, doprowadziły jakość wody do obowiązujących wymagań. WNIOSKI: 1. Modernizacji wymaga dworzec autobusowy w Białymstoku. 2. Konieczne jest kontynuowanie budowy szaletów publicznych w mieście. 3. Niezbędne jest prowadzenie dalszych działań mających na celu powstanie nowoczesnej hali widowiskowo-sportowej, w której będą się odbywać imprezy masowe. 15

17 Obiekty żywności i żywienia I. Ocena stanu sanitarnego obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku W roku 2012 na terenie miasta Białystok nadzorowano 2010 zakładów żywności i żywienia oraz 27 zakładów produkcji i obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością. Wszystkie zakłady zostały skontrolowane. W wyniku oceny przeprowadzonej w oparciu o jednolite w skali kraju kryteria zawarte w arkuszach oceny stanu sanitarnego zakładów lub w wyniku oceny subiektywnej 29 zakładów nie spełniało wymagań obowiązującego prawa żywnościowego. Stanowi to 1,4%. Należy stwierdzić, że stan sanitarny zakładów żywności i żywienia w roku 2012, w porównaniu do roku 2011, uległ niewielkiej poprawie. W roku 2012 oceny niezgodne z wymaganiami uzyskało 1,4% zakładów, w roku ,9%, a w roku ,3%, co przedstawia poniższy wykres: Stan sanitarny zakładów żywienia i żywności w roku 2012 w porównaniu do lat ,3% 1,9% 1,4% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 97,7% 98,1% 98,6% 40% 30% 20% 10% 0% odsetek obiektów zgodnych z wymaganiami odsetek obiektów niezgodnych z wymaganiami W roku 2012 odnotowano pogorszenie stanu sanitarnego zakładów żywienia zbiorowego otwartego. Na takim samym poziomie utrzymywał się stan sanitarny wytwórni lodów, automatów do lodów, piekarni, ciastkarni, przetwórni owocowo-warzywnych, browaru, zakładów garmażeryjnych, zakładów przemysłu zbożowo-młynarskiego, zakładów należących do grupy innych wytwórni żywności oraz środków transportu. Zakłady te, podobnie jak w roku 2011 ocenione były pozytywnie. Poprawił się natomiast stan sanitarny sklepów spożywczych, kiosków, magazynów hurtowych, obiektów ruchomych i tymczasowych oraz zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego. 16

18 Odsetek negatywnie ocenianych poszczególnych grup zakładów na przestrzeni lat przedstawia tabela: Rodzaj obiektu Ilość zakładów kontrolowanych Ilość zakładów złych % zakładów złych Ilość zakładów skontrolo wanych Ilość zakładów złych % zakładów złych Ilość zakładów kontrolowanych Ilość zakładów złych % zakładów złych Wytwórnie lodów Automaty do lodów Piekarnie Ciastkarnie Przetwórnie owocowowarzywne Browar Wytwórnie napojów bezalkoholowych 1 0 Zakłady garmażeryjne Zakłady przemysłu zbożowomłynarskiego Inne wytwórnie żywności Sklepy spożywcze , , ,3 w tym super- i hipermarkety , ,2 Kioski , , ,0 - w tym: kioski na targowiskach sprzedające inne środki spożywcze Magazyny hurtowe , w tym: hurtownie suplementów diety Obiekty ruchome i tymczasowe , Środki transportu ,9 Inne obiekty obrotu żywnością Zakłady żywienia zbiorowego otwartego , , ,5 w tym: zakłady małej gastronomii , , ,3 Zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego, w tym: , , ,9 stołówki pracownicze bufety przy zakładach pracy , ,3 bloki żywienia w szpitalach w tym: w systemie cateringowym kuchnie niemowlęce

19 Rodzaj obiektu Ilość zakładów kontrolowanych Ilość zakładów złych % zakładów złych Ilość zakładów skontrolo wanych Ilość zakładów złych % zakładów złych Ilość zakładów kontrolowanych Ilość zakładów złych % zakładów złych bloki żyw. w domach opieki społecznej w tym: w systemie cateringowym stołówki w żłobkach stołówki szkolne w tym: w systemie cateringowym stołówki w bursach i internatach stołówki w przedszkolach w tym: w systemie cateringowym stołówki w domach dziecka stołówki w zakładach specjalnych i wychowawczych zakłady usług cateringowych , ,0 inne zakłady żywienia , Wytwórnie przedmiotów użytku Miejsca obrotu przedmiotami użytku RAZEM , , , w tym: hurtownie sklepy RAZEM OGÓŁEM , , ,3 Z nieprawidłowości najczęściej odnotowywanych w skontrolowanych w 2012 roku zakładach należy wymienić: zły stan techniczny pomieszczeń zakładu, brak zabezpieczenia zakładu przed dostępem szkodników nieszczelne drzwi, brak procedury zabezpieczenia zakładu przed szkodnikami, brak czystości i porządku, nieprawidłowe warunki przechowywania środków spożywczych: żywność łatwo psująca się przechowywana w temperaturze niezgodnej z deklaracją producentów, brak segregacji asortymentowej środków spożywczych, środki spożywcze nieopakowane oferowane do sprzedaży samoobsługowej narażone na zanieczyszczenie i dotykanie przez kupujących, brak do wglądu orzeczeń lekarskich do celów sanitarno-epidemiologicznych, brak systematycznych zapisów dokumentujących realizację GHP/GMP, nieprzestrzeganie przez personel ustalonych zasad GHP/GMP lub brak dowodów potwierdzających zachowanie zgodności z zasadami higieny, brak dowodów potwierdzających kontynuację wdrażania procedur opartych na zasadach systemu HACCP. 18

20 Oprócz kontroli kompleksowych przeprowadzanych z wykorzystaniem arkuszy oceny stanu sanitarnego przeprowadzano również kontrole tematyczne m.in. w zakresie: przestrzegania obowiązujących wymagań prawa przez zakłady żywności i żywienia, które od wielu lat wykazują negatywny stan sanitarny oraz obiekty, które ze względu na znaczącą produkcję lub obrót przekładają się na dużą liczbę konsumentów (super- i hipermarkety) oraz jakości zdrowotnej środków spożywczych w nich wytwarzanych, konfekcjonowanych i sprzedawanych, prowadzenia nadzoru nad bezpieczeństwem kosmetyków, ze szczególnym uwzględnieniem kontroli wyrobów przeznaczonych do farbowania włosów oraz past do zębów pod kątem zawartości fluoru egzekwowania od nadzorowanych podmiotów przestrzegania warunków określonych w rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1829/2003 i nr 1830/2003 dotyczących żywności genetycznie zmodyfikowanej, ze szczególnym uwzględnieniem prawidłowego znakowania środków spożywczych zawierających GMO oraz dokumentacji towarzyszącej ww. środkom spożywczym oceny prawidłowości wprowadzania do obrotu suplementów diety, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz żywności wzbogacanej z uwzględnieniem informacji zawartych w odpowiedziach Głównego Inspektora Sanitarnego na powiadomienia przedsiębiorców składane w trybie art. 29 ustawy z dnia r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oceny prawidłowości znakowania środków spożywczych wytwarzanych i wprowadzanych do obrotu w zakładach funkcjonujących na terenie powiatu oceny stanu sanitarnego bloków żywienia oraz jakości żywienia w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego, ze szczególnym uwzględnieniem placówek prowadzących żywienie dzieci i młodzieży funkcjonujących na terenie działania PSSE nadzoru nad wdrażaniem i stosowaniem przez nadzorowane zakłady systemów bezpieczeństwa żywności opartych o zasady GHP (Dobra Praktyka Higieniczna), GMP (Dobra Praktyka Produkcyjna) oraz zasady HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli), uwzględniając elastyczne podejście przewidziane dla niektórych przedsiębiorstw sektora spożywczego oraz obowiązek weryfikacji prawidłowości funkcjonowania systemów nadzoru nad zakładami żywności i żywienia zlokalizowanymi w miejscowościach turystycznych oraz na trasach dojazdowych oceny prawidłowości stosowania w produkcji i przetwórstwie żywności substancji dodatkowych dozwolonych, aromatów i rozpuszczalników oceny warunków produkcji i jakości zdrowotnej naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych, wód stołowych oraz napojów bezalkoholowych oceny warunków produkcji przetworów grzybowych, oceny prawidłowości wprowadzania do obrotu grzybów świeżych i przetworów grzybowych, jak też oceny warunków skupu grzybów świeżych oraz owoców sezonowych oceny prawidłowości wprowadzania do obrotu żywności ekologicznej oceny jakości zdrowotnej środków spożywczych krajowych produkowanych i wprowadzanych do obrotu, 19

21 prowadzenia nadzoru nad bezpieczeństwem kosmetyków, ze szczególnym uwzględnieniem kontroli wyrobów przeznaczonych do farbowania włosów oraz past do zębów pod kątem zawartości fluoru. Poza kontrolami kompleksowymi i tematycznymi przeprowadzano kontrole w związku z wnoszonymi przez klientów interwencjami na niewłaściwy stan sanitarny obiektów lub niewłaściwą jakość zdrowotną żywności. W roku 2012 wpłynęło do PSSE w Białymstoku 160 interwencji. W 52 przypadkach interwencje potwierdziły się, co stanowi 32,5%. II. Ocena jakości zdrowotnej środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością produkowanych i wprowadzanych do obrotu na terenie miasta Białystok Plan pobierania próbek na terenie działania PSSE w Białymstoku został określony przez Podlaskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego na podstawie wskazań Głównego Inspektora Sanitarnego. Podlaski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny określił ilość, asortyment oraz kierunki badań środków spożywczych, zarówno w ramach urzędowej kontroli żywności, jak i monitoringu. Niezależnie od powyższego planu, pracownicy PSSE pobierali próbki do badań laboratoryjnych w przypadku podejrzenia niewłaściwej jakości zdrowotnej środków spożywczych, interwencji od ludności wpływających do PSSE oraz wystąpienia ognisk zatruć pokarmowych lub zachorowań. W roku 2012 z zakładów zlokalizowanych na terenie miasta pobrano do badania 298 próbek środków spożywczych. Zakwestionowano 17 próbek, co stanowi 5,9%. Zakwestionowano 6 próbek grzybów suszonych z uwagi na zmienione cechy organoleptyczne, 6 próbek wody źródlanej niegazowanej z powodu obecności bakterii, 1 próbkę rodzynek sułtańskich z powodu niewłaściwych cech organoleptycznych (zapach lekko zmieniony nietypowy, smak słodki, obcy posmak, 2 próbki tatara z uwagi na obecność bakterii Escherichia coli, 1 próbka masy jajowej z uwagi na niewłaściwe znakowanie brak danych identyfikujących w języku polskim producenta oraz 1 próbkę jaj z uwagi na obecność pałeczki Salmonella. W roku 2011 z 413 zbadanych próbek środków spożywczych zakwestionowano 34, tj. 8,2%. Zbiorcze dane odnośnie jakości zdrowotnej środków spożywczych zbadanych na przestrzeni lat przedstawia wykres: 100% 7,6% 8,2% 5,9% 90% 80% 70% 60% 50% 92,4% 91,8% 94,1% 40% 30% 20% 10% 0% odsetek próbek prawidłowych odsetek próbek zakwestionowanych 20

22 Podsumowując wyniki przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że jakość zdrowotna żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu w roku 2012, w porównaniu do roku poprzedniego, uległa poprawie. W celu oceny czystości mikrobiologicznej naczyń stołowych, sprzętu i rąk personelu w roku 2012 pobrano do badań laboratoryjnych 47 próbek wymazów sanitarnych, zakwestionowano 14 próbek co stanowi 23,4%. Zakwestionowano 7 próbki wymazów z rąk personelu oraz 7 ze sprzętu produkcyjnego. Zakwestionowano próbki wymazów z rąk z uwagi na ponadnormatywną (niepoliczalną) ogólną liczbę drobnoustrojów tlenowych, pobrane próbki ze sprzętu zakwestionowano z uwagi na ponadnormatywną (niepoliczalną) ogólną liczbę drobnoustrojów tlenowych lub obecność bakterii z grupy coli. W celu oceny obecności zanieczyszczeń biologicznych, w tym szkodników i ich pozostałości pobrano do badań laboratoryjnych 2 próbki zmiotek z piekarni. Próbek nie kwestionowano. W roku 2012 ramach realizacji zadań ustawowych pracownicy PSSE dokonywali również oceny warunków produkcji oraz jakości zdrowotnej produkowanych i wprowadzanych do obrotu materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością i kosmetyków. W roku 2012 pobrano do badań laboratoryjnych 11 próbek materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz 21 próbek kosmetyków. Zakwestionowano 1 próbkę materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością z uwagi na niewłaściwe cechy organoleptyczne przekazywanie smaku. Próbek kosmetyków nie kwestionowano. III. Nadzór nad jakością zdrowotną partii produktów z importu W roku 2012 oceniono 11 partii środków spożywczych, w tym: 4 partie kurek w solance (Cantharellus Cibarius) imp. Białoruś, 1 partię borowików mrożonych (Boletus Edulis) imp. Chiny, 1 partię kurek świeżych Cantharellus Cibarius) imp. Rosja, 1 partię borowików sterylizowanych krojonych puszka (Boletus Edulis) zwrot towaru ze Szwajcarii, 1 partię borowików marynowanych (Boletus Edulis), 1 partię żurawiny mrożonej imp. Kanada, 2 partie suplementu diety pn.: Regital imp. USA. Z ocenionych 11 partii importowanych produktów do badań laboratoryjnych pobrano 28 próbek, w tym: 5 próbek kurek w solance i 1 próbkę kurek świeżych w kierunku skażeń promieniotwórczych, 1 próbkę borowików mrożonych do oceny organoleptycznej i oznaczenia zawartości kadmu oraz 21 próbek borowików sterylizowanych krojonych puszka (zwrot towaru ze Szwajcarii) do oceny organoleptycznej. Próbki nie były kwestionowane. W wyniku przeprowadzonych kontroli granicznych w miejscach docelowego przeznaczenia wystawiono 10 świadectw spełnienia wymagań zdrowotnych przez środek spożywczy, 1 świadectwo dla produktu niespełniającego wymagań zdrowotnych pn. Borowiki sterylizowane krojone puszka zwróconego ze Szwajcarii z uwagi na zardzewiałe puszki oraz 1 decyzję zakazującą wprowadzania 21

23 do obrotu na terenie RP produktu pn. Borowiki sterylizowane krojone puszka i zezwalającą na przetwórstwo spożywcze ww. produktu. Szczegółowe dane przedstawia tabela: Grupa asortymentowa ocenianego towaru Funkcja technolog iczna Liczba ocenionych partii Ilość wydanych świadect w dla produktó w spełniając ych wymagani a Ilość wydanych świadectw dla produktów nie spełniających wymagań (podać przyczynę!) Liczba i rodzaj wydanych decyzji Liczba pobranyc h próbek w ramach oceny importow anych produktó w Uwagi (import/eksp ort) i inne istotne informacje Grzyby w solance Grzyby mrożone Grzyby świeże Środki spożywcze Suplementy diety 2 2 Żurawina mrożona 1 1 Borowiki sterylizowane krojone puszka 1 1 z uwagi na zardzewiałe puszki produktu zwróconego ze Szwajcarii 1 decyzja zakazująca wprowadzania do obrotu na terenie RP oraz zezwalającą na przetwórstwo spożywcze produktu pn. Borowiki sterylizowane krojone puszka 21 Razem W roku 2012 oceniono 70 partii wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. W wyniku przeprowadzonych kontroli oraz przeglądu dokumentacji wystawiono 70 świadectw spełnienia wymagań zdrowotnych przez wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością. Świadectwa spełnienia wymagań zdrowotnych wystawiono na następujące partie wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością: 13 partii elementów grzejnych do czajników elektrycznych, 15 partii podzespołów do ekspresów z elementem grzejnym, 19 partii części do ekspresów do kawy tacki, końcówka wylewki, zestaw obudowy, 3 partie tacek uchwytu do parzenia kawy, 6 partii części metalowych do blendera, 9 partii ostrzy tnących do blendera, 3 partie ostrzy tnących do szatkownicy, 1 partię końcówki wylewki, 1 partię ekspresu do kawy. Ocenionych 70 partii wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością z importu pochodziło z Chin. Próbek wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością do badań laboratoryjnych nie pobierano. Współpraca ze Służbą Celną polegała głównie na przeprowadzaniu wspólnych kontroli środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością w składach celnych i miejscach docelowego przeznaczenia. W roku 2012 w magazynach importerów i w składach celnych oceniono 81 partii importowanych towarów, w tym 11 partii środków spożywczych i 70 partii wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Wystawiono 10 świadectw dla środków spożywczych 22

24 spełniających wymagania jakości zdrowotnej, 1 świadectwo dla produktu niespełniającego wymagań jakości zdrowotnej, 1 decyzję zakazującą wprowadzania do obrotu na terenie RP oraz zezwalającą na przetwórstwo spożywcze partii towaru oraz 70 świadectw spełnienia wymagań zdrowotnych przez wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością. Szczegółowe dane przedstawia tabela: Grupa asortymentowa ocenianego towaru Funkcja technolog iczna Liczba ocenionych partii Ilość wydanych świadectw dla produktów spełniających wymagania Ilość wydanych świadectw dla produktów nie spełniających wymagań (podać przyczynę!) Liczba i rodzaj wydanych decyzji Liczba pobranych próbek w ramach oceny importowanych produktów Uwagi (import/eksport) i inne istotne informacje Wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością Elementy grzejne do czajników elektrycznych Tacki uchwytu do parzenia kawy Podzespoły do ekspresów z elementem grzejnym Części do ekspresów do kawy Zestaw obudowy wylewki Elementy grzejne (bojlery) do ekspresów Mechanizmy tnące do mikserów spożywczych Części metalowe do mikserów spożywczych Razem IV. Ocena sposobu oraz jakości żywienia w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego Badaniami sposobu żywienia w 2012 roku objęto 151 obiektów żywienia zbiorowego zamkniętego, w tym 19 zakładów prowadzących żywienie w systemie cateringowym. Oceniano jakość żywienia w 5 blokach żywienia w szpitalach, w tym w 2 blokach żywienia prowadzących żywienie w systemie cateringowym, w 5 blokach żywienia w domach opieki społecznej, w tym w 1 bloku żywienia prowadzącym żywienie w systemie cateringowym, w 7 stołówkach w żłobkach, w 47 stołówkach w szkołach, w tym w 8 stołówkach prowadzących żywienie w systemie cateringowym, w 2 stołówkach w internatach, w 79 stołówkach w przedszkolach, w tym w 16 stołówkach prowadzących żywienie w systemie cateringowym, w 1 stołówce w domu dziecka, w 4 stołówkach w zakładach specjalnych i wychowawczych oraz w 1 zakładzie usług cateringowych. Ocenę jakości żywienia przeprowadzano na podstawie teoretycznej analizy jadłospisów oraz analiz dekadowych zestawień produktów zużytych do produkcji posiłków, jak też pobierano próbki posiłków do badań laboratoryjnych. Podczas kontroli oceniono 179 jadłospisów: 5 w blokach żywienia w szpitalach, w tym 2 w blokach żywienia w szpitalach prowadzących żywienie w systemie cateringowym, 5 w blokach 23

25 żywienia w domach opieki społecznej, w tym w 1 bloku żywienia prowadzącym żywienie w systemie cateringowym, 2 w stołówce w domu dziecka, 7 w stołówkach w żłobkach, 82 w stołówkach w przedszkolach, w tym 16 w stołówkach prowadzących żywienie w systemie cateringowym, 64 w stołówkach w szkołach, w tym 8 w stołówkach prowadzących żywienie w systemie cateringowym, 5 w stołówkach w internatach, 5 w stołówkach w zakładach specjalnych i wychowawczych oraz 4 w zakładzie usług cateringowym. W wyniku oceny jadłospisów nie kwestionowano. Stwierdzono, że planowane były one zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia. Posiłki podstawowe zawierały w swoim składzie pełnowartościowe białko, sezonowe owoce i warzywa oraz były urozmaicone pod względem kolorystyki i techniki przyrządzania potraw. Do teoretycznej oceny sposobu żywienia pobrano 21 próbek dekadowych zestawień produktów (6 z bloków żywienia w szpitalach, w tym 3 z bloków żywienia prowadzących żywienie w systemie cateringowym, 2 z bloków żywienia w domach opieki społecznej, 2 ze stołówek w internatach, 1 ze stołówki w domu dziecka, 4 ze stołówek w zakładach specjalnych i wychowawczych, 4 ze stołówki w przedszkolu oraz 2 ze stołówek w żłobkach). Wszystkie oceniane próbki nie spełniały zalecanych norm. Głównym powodem kwestionowania był zawyżony udział energii pochodzącej z tłuszczu w całodziennej racji pokarmowej oraz zaniżona podaż produktów bogatych w wapń i żelazo. Ponadto w części przypadków stwierdzono zaniżoną wartość energetyczną. W celu oceny sposobu żywienia pobierano również próbki posiłków do badań laboratoryjnych. Pobrano łącznie 43 próbki, w tym 7 próbek posiłku obiadowego oraz 36 próbek posiłków stanowiących całodzienną rację pokarmową. Pobrano 2 próbki posiłków obiadowych ze stołówek w przedszkolu, 1 ze stołówki w żłobku oraz 4 ze stołówek w szkole. Pobrano 9 próbek posiłków stanowiących całodzienną rację pokarmową z bloków żywienia w szpitalach, 6 z bloków żywienia w domach opieki społecznej, 3 ze stołówek w przedszkolu, 3 ze stołówek w żłobku, 3 ze stołówek w domach dziecka, 3 ze stołówek w internatach oraz 9 ze stołówek w zakładach specjalnych i wychowawczych (w 1 stołówce pobierano dwukrotnie). W wyniku wykonanych badań laboratoryjnych wszystkie pobrane próbki posiłków zostały zakwestionowane. Główną przyczyną kwestionowania pobranych próbek była ich nieprawidłowa wartość kaloryczna za wysoka wartość energetyczna śniadań, zaś za niska posiłków obiadowych. Ponadto w części przypadków wykazano zawyżony udział energii pochodzącej z tłuszczu oraz za dużą zawartość chlorku sodu w posiłkach podawanych na śniadanie, obiad i kolację. Sposób żywienia w roku 2012 utrzymywał się na podobnym poziomie, jak w latach poprzednich. 24

26 V. Działalność administracyjna i represyjna będąca wynikiem urzędowych kontroli żywności na przestrzeni lat (wykres): Ilość obiektów w ewidencji Ilość przeprowadzonych kontroli Ilość wydanych decyzji Ilość mandatów W roku 2012 w celu poprawy stanu sanitarnego wydano 628 decyzji administracyjnych, a w 2427 przypadkach wydano decyzje umarzające (kontrole bez uchybień). Ponadto w 2012 roku wydano 310 decyzji dotyczące zatwierdzenia nowouruchomionych obiektów oraz 2 decyzje odmawiające wpisu zakładów do rejestru (zakład nie spełniał wymagań obowiązującego prawa żywnościowego). WNIOSKI Podsumowując wyniki przeprowadzanych działań kontrolnych należy stwierdzić, że: 1. Stan sanitarny zakładów branży spożywczej funkcjonujących na terenie działania PSSE w Białymstoku w roku 2012, w porównaniu do roku 2011, uległ poprawie. 2. Jakość zdrowotna żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu na terenie działania PSSE w Białymstoku w roku 2012, w porównaniu do roku 2011, uległa poprawie. 3. Jakość sposobu żywienia w zakładach żywienia zbiorowego w dalszym ciągu jest niezadowalająca i od lat nie ulega poprawie, pomimo wystąpień kierowanych do osób planujących i realizujących żywienie wskazujących na potrzebę planowania żywienia zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia w obiektach. Na powyższe wpływa zbyt mała stawka żywieniowa. 25