Czy cierpisz na niedobór witaminy D?

Transkrypt

1 NOWE METODY LECZENIA NATURALNEGO POTWIERDZONE NAUKOWO Thierry Souccar Grudzień 2013 (nr 9) Raport specjalny Czy cierpisz na niedobór witaminy D? Zmień to, a przekonasz się, jak poprawi się Twoje zdrowie! W latach dziewięćdziesiątych należałem do pionierskiego grona naukowców badających właściwości witaminy D. W książce Le Nouveau Guide des Vitamines ( Nowy przewodnik po witaminach ) wydanej w 1996 roku pisałem, że witamina ta może pomóc w zapobieganiu i leczeniu niektórych rodzajów nowotworów, a także chorób autoimmunologicznych takich jak cukrzyca typu 1. Informowałem również, że niedobory tej witaminy są powszechne, a wartości zalecanego spożycia zbyt niskie. Kilkanaście lat później moje spostrzeżenia wcale nie straciły na aktualności. Zmieniło się jedno: przeprowadzono jeszcze więcej badań, które wykazały korzyści wynikające z przyjmowania odpowiednich dawek witaminy D. Witaminy, która działa jak hormon i która jest syntetyzowana przede wszystkim podczas pogodnych dni dzięki promieniowaniu UVB. pewne. Musisz zrobić wszystko, aby nie dopuścić do jej niedoboru ani u Ciebie ani u Twoich bliskich. Dlatego chcę Ci zalecić suplementację witaminy D już od około października listopada. W tym czasie zaczynają się bowiem wyczerpywać jej zapasy, które zgromadziłeś latem. Najlepiej jest utrzymywać stężenie witaminy D na poziomie od 30 do 60 ng/ml. Dzięki takiemu poziomowi możesz skutecznie walczyć z zimowymi infekcjami, zapobiegać złamaniom i zmniejszać ryzyko zachorowania na niektóre rodzaje raka. Zbyt niskie stężenie witaminy D we krwi wymaga uzupełniania jej lekami przepisanymi przez (które można też stosować w dużych dawkach raz lub dwa razy na miesiąc) albo suplementami diety (mała dawka witaminy D przyjmowana codziennie). W tym raporcie specjalnym przedstawię Ci najczęstsze pytania dotyczące tej witaminy, udzielę na nie odpowiedzi oraz wskażę, czym grożą jej niedobory. A gdy już się dowiesz, z jak poważnymi problemami zdrowotnymi wiąże się niewystarczający poziom tej witaminy w organizmie jedno jest Witamina D nie jest panaceum środkiem leczniczym przeciw wszystkim chorobom. Sama w sobie nie zapobiega chorobom przewlekłym ani ich nie leczy. Jednakże od milionów lat odgrywa niezwykle ważną rolę, regulując działanie ludzkiego organizmu. Nie powinno Ci więc jej brakować ani latem, ani zimą. Ciąg dalszy na stronie 2 Thierry Souccar to jeden z najlepszych specjalistów francuskich do spraw żywienia oraz biologii starzenia się. Jest członkiem American College of Nutrition i autorem licznych książek, spośród których prawdziwym hitem stało się Zdrowie, kłamstwa i propaganda, napisane wraz z adwokatem Isabelle Robbard. Thierry Souccar stworzył też pierwszą rubrykę na temat żywienia w Sciences & Avenir w Nouvel Observateur.

2 W 1996 roku francuski inspektorat sanitarny pomylił się, podając wartość zalecanej dawki dla osób dorosłych, czyli nie więcej niż 200 j.m. (5 µg) witaminy D dziennie. Co więcej jest to dawka zalecana w całej Unii Europejskiej. W rzeczywistości jednak zapotrzebowanie na witaminę D jest aż od siedmiu do dziesięciu razy większe! Dzięki temu raportowi dowiesz się, w jaki sposób skorzystać z sezonu letniego, aby zmagazynować jak najwięcej witaminy D, a także, jakie preparaty stosować zimą, jeśli cierpisz na jej niedobór. Podziel się tymi informacjami z innymi! Na zdrowie! Jasna skóra Europejczyków pozwala na syntetyzowanie witaminy D. Nasi przodkowie, którzy mieszkali w Afryce miliony lat temu, mieli ciemną skórę. Dlaczego więc odcień ich skóry stawał się coraz jaśniejszy w miarę migrowania do Europy i Azji? Czym ciemniejsza skóra, tym trudniej syntetyzować witaminę D W krajach tropikalnych, w których ludzie spędzają na słońcu dużo czasu i otrzymują odpowiednie dawki dobrego promieniowania UV, ciemna karnacja nie stanowi problemu. Ale u plemion, które przeniosły się na teren Europy, niestety tak. Nie sprzyja bowiem syntetyzowaniu witaminy D w wystarczających ilościach promieniowanie UVB w tym regionie jest znacznie słabsze. Z tego właśnie powodu osoby o ciemnej karnacji mieszkające na półkuli północnej cierpią na poważne niedobory witaminy D. które powoduje przekształcenie pochodnej cholesterolu (7-hydroksycholeterolu) do witaminy D3 (cholekacyferolu). Codzienna ekspozycja na słońce już od marca (od 15 do 30 minut dziennie) pozwala Twojemu organizmowi na wytworzenie sporych ilości witaminy D, pod warunkiem, że wychodzisz na dwór w południe, a nie po południu. W południe skorzystasz z większej dawki promieniowania UVB, natomiast po południu przeważa promieniowanie UVA. Uwaga: wystawiaj na słońce jak największą powierzchnię ciała, chroń twarz i uważaj, aby nie dopuścić do zaczerwienienia skóry. Po takiej kąpieli słonecznej najlepiej schroń się przed słońcem lub po prostu inaczej się ubierz, przykrywając odsłonięte partie ciała. Aby zapobiegać niedoborom witaminy D, należy wychodzić na słońce po godzinie 16. FAŁSZ Rozjaśnienie odcienia skóry było więc uzasadnionym dostosowaniem się naszego gatunku do nowych warunków życia. Twoja skóra syntetyzuje witaminę D w słoneczne i pogodne dni dzięki promieniowaniu UVB, Twój organizm wytwarza witaminę D wtedy, gdy długość fal promieniowania słonecznego wynosi od 290 do 315 nanometrów (1 nm = 10 9 m). Intensywność promieniowania zmniejsza się wraz ze zwiększaniem się odległości od równika, a także wtedy, gdy zmniejsza się kąt padania pro- 2

3 mieni słonecznych, jak to ma miejsce od jesieni do wiosny. Ze względu na to, że w Polsce pomiędzy listopadem a lutym długość fal promieniowania słonecznego wynosi około 300 nm, więc w tym okresie Twój organizm wytwarza niewiele witaminy D. Na naszej szerokości geograficznej w zasadzie nie jesteśmy w stanie wytworzyć tej witaminy pomiędzy połową października a połową kwietnia 1. wtedy należy zbadać stężenie witaminy D we krwi i sprawdzić, czy konieczna jest jej suplementacja. Niemal wszyscy ludzie na świecie cierpią na niedobory witaminy D w okresie zimowym. Zapasy witaminy D zgromadzone latem starczą nam aż do wiosny. FAŁSZ Zapasy witaminy D zgromadzone latem wyczerpują się już jesienią. Badania wykazały, że regularna ekspozycja na promienie słoneczne latem dostarcza w zależności od koloru skóry, powierzchni wystawionej na słońce oraz czasu ekspozycji od 2000 j.m. do j.m. witaminy D dziennie. Szacuje się, że każdego dnia nasze ciało zużywa około 5000 j.m. tej witaminy. Tak więc wszelkie zgromadzone zapasy zużywają się już na początku października lub listopada (dotyczy to osób mieszkających na półkuli północnej) 2. To właśnie Większość Francuzów i Francuzek, tak jak Polek i Polaków, cierpi na niedobór witaminy D przez sześć miesięcy w roku Na przykład we francuskim badaniu SU.VI.MAX przeprowadzonym zimą 1997 roku wykazano, że dotyczy to 74% mężczyzn i 78% kobiet w wieku od 35 do 65 lat. Niedobór ten był poważny u 14% badanych osób 3. Podczas badania przeprowadzonego w rejonie Rhône-Alpes oraz w Gironde pomiędzy lutym a kwietniem 2009 roku na grupie 281 mężczyzn w wieku od 19 do 59 lat stwierdzono, że u 94% z nich występowały niedobory witaminy D, przy czym u 27% były one niezwykle poważne. 1: Webb AR. Sunlight regulates the cutaneous production of vitamin D3 by causing its photodegradation. J Clin Endocrinol May;68(5): : Barger-Lux MJ, Heaney RP. Effects of above average summer sun exposure on serum 25-hydroxyvitamin D and calcium absorption. J Clin Endocrinol Metab 2002; 87(11): : Chapuy MC, Preziosi P, Maamer M, Arnaud S, Galan P, Hercberg S, Meunier PJ. Prevalence of vitamin D insufficiency in an adult normal population. Osteoporos Int. 1997;7(5): PubMed PMID:

4 Dodatkowo we Francji pomiędzy rokiem 2006 a 2007 zbadano ponad 1500 osób dorosłych w wieku od 18 do 74 lat. Wyniki: u 80,1% stwierdzono niedobór witaminy D, a 42,5% miało niedobór na poziomie od średniego do poważnego. Najmniej witaminy D w organizmie miały osoby, które: rzadko wyjeżdżały na wakacje, szczególnie latem, nie miały jasnej skóry, nie mieszkały na południu Francji i rzadko uprawiały sport 4. Zawartość witaminy D w pożywieniu jest niewystarczająca. Bardzo niewiele produktów żywnościowych zawiera witaminę D. Znajduje się ona w mięsie tłustych ryb takich jak łosoś, makrela czy śledź, które mają od 400 do 800 j.m. witaminy D w 100 gramach. Skorupiaki mogą zawierać od 200 do 300 j.m., a sardynki z puszki około 100 j.m. W jaki sposób mierzy się stężenie witaminy D we krwi? Zawartość witaminy D w pożywieniu oraz suplementach diety jest podawana w jednostkach międzynarodowych (j.m.) lub mikrogramach (µg), co przelicza się następująco: 1 j.m. = 0,025 µg kalcyferolu lub 1 µg = 40 j.m. W osoczu mierzy się stężenie witaminy D w formie 25(OH)D3 (25-hydroksycholekalcyferol). W tym celu wykorzystuje się wartość mierzoną w nanogramach na mililitr (ng/ml) lub nanomolach na litr (nmol/l). Nanogramy na mililitry przelicza się na nanomole na litr, mnożąc pierwszą wartość przez 2,5. Czyli na przykład 30 ng/ml = 75 nmol/l. W ramach prowadzonego w 1997 roku badania SU.VI.MAX wykazano, że średnio dostarczamy organizmowi wraz z pożywieniem 136 j.m. witaminy D dziennie, czyli znacznie mniej niż zalecane w Polsce (i w całej Unii Europejskiej) 200 j.m., a tym bardziej mniej też zalecane przez naukowców na całym świecie 1000 lub 1500 j.m. Przeprowadzona w 1999 roku ankieta żywieniowa INCA dotycząca zwyczajów żywieniowych Francuzów pokazała, że średnie spożycie witaminy D we Francji wynosi 2,6 µg, czyli 104 j.m. dziennie. Dlatego też od 2001 roku wzbogaca się niektóre produkty żywnościowe (mleko i nabiał oraz oleje stołowe) o witaminę D. Na przykład nabiał o 0,75 do 1,25 µg/100g (tj. od 30 do 50 j.m./100 g). Jest to jednak zbyt mało, aby podnieść stężenie witaminy D u osób, które tego potrzebują. Witamina D wspomaga naturalną odporność, dzięki której Twój układ odpornościowy może szybko reagować na obecność takich patogenów jak bakterie, wirusy i grzyby. 4: Vernay M. et al. Vitamin D status in the French adult population: the French Nutrition and Health Survey (ENNS, ). Usen, invs, Avril

5 Witamina D może pomóc nam uchronić się przed zachorowaniem na grypę Podczas badania prowadzonego z udziałem 334 uczniów japońskich szkół połowie uczestników podawano 200 j.m. witaminy D dziennie, czyli dokładnie tyle, ile wynosi zalecane dzienne spożycie w Unii Europejskiej, natomiast druga połowa uczestników otrzymywała dawkę sześciokrotnie wyższą: 1200 j.m. witaminy D dziennie. Wyniki: u uczniów, którzy przyjmowali wysokie dawki, ryzyko zachorowania na grypę zmniejszyło się o 64% w stosunku do uczniów, którzy przyjmowali zalecaną dzienną dawkę witaminy D 5. Oto dowód na to, że zalecane obecnie dzienne spożycie najprawdopodobniej jest zbyt małe, aby ochronić nas przed wirusem grypy 6. W ramach kontrolowanego badania klinicznego porównywano działanie placebo oraz suplementów witaminy D na różne choroby. U kobiet, którym podawano witaminę D, odnotowano mniej przeziębień i zachorowań na grypę niż u kobiet, które przyjmowały placebo. Dawka witaminy D w wysokości 800 j.m. dziennie pozwoliła zmniejszyć częstotliwość zachorowania na przeziębienie lub grypę. Bardzo wysoka dawka (2000 j.m. dziennie) podawana przez pierwszy rok trwania badania pozwoliła niemal całkowicie zapobiec przeziębieniu i grypie. Jednakże nie wszystkie wyniki badań są tak pozytywne. Na przykład podczas norweskiego badania, w którym wykorzystywano suplementację witaminy D (w dawkach od 1111 do 6800 j.m. na dzień) nie stwierdzono zmniejszenia ryzyka zachorowania na grypę 7. Ale też nie podano dokładnych informacji dotyczących stężenia witaminy D w osoczu uczestników. Należy regularnie sprawdzać stężenie witaminy D we krwi, ponieważ zapotrzebowanie na nią różni się w zależności od osoby. I stąd mimo przyjmowania identycznych dawek tej witaminy, różne może być jej stężenie w osoczu. W brytyjskim badaniu, którego wyniki opublikowano w listopadzie 2011 roku i w którym wzięło udział 6789 osób urodzonych w 1958 roku, stwierdzono, że każde 4 ng/ml witaminy D więcej w osoczu powoduje zmniejszenie ryzyka zachorowania na infekcję dróg oddechowych o 7% 8. 5: Urashima M, Segawa T, Okazaki M, Kurihara M, Wada Y, Ida H.Randomized trial of vitamin D supplementation to prevent seasonal influenza A in schoolchildren. Am J Clin Nutr 2010;91: : Aloia JF, Li-Ng M. Re: epidemic influenza and vitamin D. Epidemiol Infect2007;135:1095 6; author reply : Jorde R, Witham M, Janssens W, Rolighed L, Borchhardt K, Boer IH, Grimnes G, Hutchinson MS. Vitamin D supplementation did not prevent influenza-like illness as diagnosed retrospectively by questionnaires in subjects participating in randomized clinical trials. Scand J Infect Dis Oct 25. [Epub ahead of print] PubMed PMID: : Berry DJ, Hesketh K, Power C, Hyppönen E. Vitamin D status has a linear association with seasonal infections and lung function in British adults. Br J Nutr Nov;106(9): Epub 2011 Jun 6. PubMed PMID:

6 Zimą stężenie witaminy D powinno więc wynosić co najmniej 40 ng/ml Witamina D zapobiega złamaniom kości w przebiegu osteoporozy. Witamina D wspomaga wchłanianie wapnia i pomaga w utrzymaniu odpowiedniego stężenia wapnia oraz fosforanów, dzięki którym kości są odpowiednio zmineralizowane. Odgrywa ona także pewną rolę w procesach wzrostu i odbudowy kości. Kości osób, które cierpią na niedobory witaminy D, są bardzo kruche. Poważny jej niedobór powoduje krzywicę, zmiękczenie kości oraz prowadzi do samoistnych złamań. Suplementy witaminy D zażywane wraz z wapniem (lub bez niego) pozwalają na zmniejszenie ryzyka złamań po 65. roku życia od 10 do 30%, jak wynika z analizy danych zebranych z dwunastu interwencyjnych badań klinicznych 9. Korzyści wynikające z przyjmowania suplementów są o wiele większe przy dawkach przekraczających 400 j.m. dziennie. Badania te wykazały, że w celu zapobiegania złamaniom należy utrzymywać stężenie witaminy D we krwi na poziomie 75 nmol/l (30 ng/ml). Nie ma natomiast potrzeby przyjmować wraz z witaminą D suplementów wapnia (chyba że cierpimy na jego niedobór), ponieważ nie udowodniono ich skuteczności. Ekspozycja na słońce prowadzi do zwiększenia ryzyka zachorowania na raka. FAŁSZ Wylegiwanie się na słońcu latem, po długiej zimie, jak robi to wielu urlopowiczów, rzeczywiście zwiększa ryzyko zachorowania na raka skóry, a w szczególności na czerniaka. Jednakże regularne i umiarkowane korzystanie ze słońca nie wydaje się stwarzać takiego ryzyka. A jeśli już chcielibyśmy wspomnieć słońce jako jeden z czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka skóry, to jednocześnie musimy powiedzieć o dobroczynnym wpływie promieni słonecznych na zapobieganie innym nowotworom. W Wielkiej Brytanii udowodniono, że mężczyźni, którzy regularnie spędzają czas na słońcu lub wyjeżdżają na wakacje w nasłonecznione miejsca, mogą liczyć na zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka prostaty w stosunku do tych, którzy wakacje spędzają w domu i unikają słońca. Wyniki innego badania wskazują, że u dorosłych mężczyzn, którzy jako dzieci spędzali sporo czasu na słońcu, ryzyko zachorowania na raka prostaty jest niewielkie 10. Ponadto nowotwory, jeśli się u nich pojawiają, to w wieku późniejszym (średnio około 72,1. roku życia) niż u osób, które rzad- 9: Heike A. Prevention of Nonvertebral Fractures With Oral Vitamin D and Dose Dependency. Arch Intern Med. 2009;169(6): : Bodiwala, D., Luscombe, C.J., Liu, S., Saxby, M., French, M., Jones, P. W. et al., Prostate cancer risk and exposure to ultraviolet radiation: further support for the protective effect of sunlight. Cancer Lett 2003;192:

7 ko spędzały czas na słońcu (67,7 r.ż.) 11. Podobnie jest w przypadku chłoniaka: osoby, które w dzieciństwie dużo korzystały ze słońca, rzadziej chorują na ten typ nowotworu 12. Podczas badania prowadzonego w 175 krajach wykazano, że w krajach o słabym nasłonecznieniu lub w tych, w których natężenie promieniowania UVB jest niskie z powodu gęstości warstwy ozonowej, odnotowuje się więcej przypadków raka jajników 13. W ramach innego z badań naukowcy doszli do wniosku, że gdyby nasłonecznienie w Wielkiej Brytanii było tak duże jak na Florydzie, to liczba zgonów spowodowanych nowotworami byłaby mniejsza aż o Z analizy pięciu badań dotyczących raka okrężnicy, w czasie których mierzono stężenie witaminy D w surowicy, wynika, że ryzyko zachorowania na raka jest dwukrotnie niższe u osób, u których stężenie to przekracza 33 ng/ml, niż u osób, u których nie przekracza ono 12 ng/ml. Aby zapewnić sobie taki stopień ochrony, należy przyjmować od 1000 do 2000 j.m. witaminy D dziennie 15. W marcu 2007 roku przeprowadzono analizę dotyczącą stężenia witaminy D u 1760 kobiet. Okazało się, że ryzyko zachorowania na raka piersi było dwa razy mniejsze u tych, u których stężenie 25(OH)D3 wynosiło około 52 ng/ml, niż u kobiet, u których wynosiło ono mniej niż 13 ng/ml. Odpowiada to przyjmowaniu 4000 j.m. dziennie, czyli czterokrotności dziennego limitu dopuszczalnej maksymalnie dawki ustanowionej przez francuskie władze sanitarne wynoszącej 1000 j.m. dziennie. W ramach dużego amerykańskiego badania z udziałem uczestników stwierdzono, że wysokie stężenie witaminy D w osoczu wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na raka trzonu macicy, przełyku, żołądka, nerek, jajników i trzustki oraz na chłoniaka nieziarniczego 16. Tak więc dobroczynny wpływ słońca nie wydaje się być ograniczony wyłącznie do raka okrężnicy, piersi, prostaty. Kobiety po pięćdziesiątym roku życia mogą obniżyć ryzyko zachorowania na raka dzięki zażywaniu witaminy D. Potwierdziło to amerykańskie badanie WHI. W ramach tego badania kobiety po menopauzie i w wieku od 50 do 79 lat otrzymywały 11: Luscombe, C.J., Fryer, A.A., French, M.E., Liu, S., Saxby, M.F., Jones, P.W. et al., Exposure to ultraviolet radiation: association with susceptibility and age at presentation with prostate cancer. Lancet 2001,358: : Smedby, K. E., Hjalgrim, H., Melbye, M., Torrang, A., Rostgaard, K., Munksgaard, L. et al., Ultraviolet radiation exposure and risk of malignant lymphomas. J Natl Cancer Inst 2005; 97(3): : Garland CF, Mohr SB, Gorham ED, Grant WB, Garland FC. Role of ultraviolet B irradiance and vitamin D in prevention of ovarian cancer. Am J Prev Med Dec;31(6): : Grant WB, Garland CF, Holick MF. Comparisons of estimated economic burdens due to insufficient solar ultraviolet irradiance and vitamin D and excess solar UV irradiance for the United States. Photochem Photobiol 2005; 81: : Gorham ED, Garland CF, Garland FC, Grant WB, Mohr SB, Lipkin M, Newmark HL, Giovannucci E, Wei M, Holick MF. Optimal vitamin D status for colorectal cancer prevention: a quantitative meta analysis.am J Prev Med Mar;32(3): : Helzlsouer KJ. Overview of the Cohort Consortium Vitamin D Pooling Project of Rarer Cancers. Am J Epidemiol Jul 1;172(1):4 9. Epub 2010 Jun

8 przez siedem lat albo placebo, albo 1000 mg węglanu wapnia oraz 400 j.m. witaminy D w celu obniżenia ryzyka zachorowania na raka okrężnicy. U kobiet, które otrzymywały suplementy, zaobserwowano zmniejszenie się ryzyka zachorowania na raka w ogóle, na raka piersi in situ oraz inwazyjnego raka piersi od 14 do 20% 17. Witamina D może zapobiegać chorobom autoimmunologicznym, poczynając od stwardnienia rozsianego, a kończąc na cukrzycy typu 1. W przypadku chorób autoimmunologicznych pewien wpływ ma podłoże genetyczne, jednakże słońce oraz witamina D odgrywają również ważną rolę. Przykładem może być ryzyko zachorowania na stwardnienie rozsiane, które dotyczy przede wszystkim kobiet i które jest największe w regionach o najmniejszym nasłonecznieniu. Na południu Australii odnotowuje się od pięciu do sześciu razy więcej przypadków zachorowania na mieszkańców (136 przypadków na Tasmanii) niż na północy, gdzie nasłonecznienie jest większe (20 przypadków na terytoriach północnych). Badanie przeprowadzone przez Christiana Confavreux (w Szpitalu Neurologicznym Pierre Wertheimer w Lyonie) potwierdziło, że na północy kraju występuje więcej przypadków stwardnienia rozsianego: 103 na mieszkańców w porównaniu z 45 przypadkami na Korsyce. W ramach badania przeprowadzonego w Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Danii na osób ze stwardnieniem rozsianym wykazano, że ryzyko zachorowania było większe u dzieci urodzonych latem, prawdopodobnie dlatego, że ich matki cierpiały w czasie ciąży przypadającej zimą na niedobory witaminy D. Witamina D wpływa w podobny sposób na ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1, która jest chorobą autoimmunologiczną rozwijającą się w wieku dziecięcym. Podczas badania EURODIAB prowadzonego w siedmiu krajach europejskich stwierdzono, że ryzyko zachorowania na cukrzycę u dzieci, które podczas pierwszego roku życia otrzymywały suplementy witaminy D, było mniejsze o 33% niż u dzieci, które nie otrzymywały takich suplementów 18. A wyniki badania przeprowadzonego w Finlandii pokazują, że u dzieci przyjmujących suplementy witaminy D podczas pierwszego roku życia ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 zmniejsza się o 80% w wieku 31 lat. Ponadto u tych dzieci, które otrzymywały witaminę D, zaobserwowano obniżenie ryzyka zachorowania na cukrzycę o 80% przy dawkach w wysokości 2000 j.m : Bolland MJ. Calcium and vitamin D supplements and health outcomes: a reanalysis of the Women s Health Initiative (WHI) limited-access data set. Am J Clin Nutr Oct;94(4): Epub 2011 Aug : The EURODIAB Substudy 2 Study Group. Vitamin D supplement in early childhood and risk for Type I (insulin-dependent) diabetes mellitus. Diabetologia 1999; 42: : Hyppönen, E., Läärä, E., Reunanen, A., Järvelin, M. and Virtanen, S. M., Intake of vitamin D and risk of type 1 diabetes: a birth- -cohort study. Lancet 2001, 358:1,500 1,

9 Witamina D pomaga spalać tłuszcz. Naukowcy przeprowadzili badania z udziałem 77 kobiet otyłych lub z nadwagą o średniej wieku 38 lat, które przez 12 tygodni otrzymywały losowo albo 1000 j.m. witaminy D3 pod postacią suplementu diety lub placebo. Podczas badania analizowana była zawartość tłuszczu w organizmie uczestniczek. Na tej podstawie wykazano, że kobiety, które przyjmowały witaminę D, straciły średnio 2,7 kg tłuszczu, natomiast w grupie przyjmującej placebo nie stwierdzono żadnej znaczącej zmiany w tym zakresie. Ze względu na to, że masa ciała uczestniczek nie uległa znacznej zmianie, stwierdzono, że przyjmowanie witaminy D doprowadziło do zwiększenia masy mięśniowej i kostnej przy równoczesnym zmniejszeniu ilości tłuszczu w organizmie 20. W ramach innego badania przez 12 tygodni podawano 4000 j.m. witaminy D3 dziennie lub placebo 23 osobom z nadwagą o średniej wieku 26 lat. Wyniki: po czterech tygodniach osoby z grupy zażywającej witaminę D poczuły się znacznie silniejsze. Po 12 tygodniach u tych osób, u których stężenie witaminy D w osoczu było najwyższe, odnotowano największe zmniejszenie zawartości tłuszczu w organizmie oraz obwodu w talii. Naukowcy podkreślają, że zmniejszony obwód w talii oznacza zmniejszenie ryzyka zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego oraz choroby metaboliczne takie jak cukrzyca 21. Nie potrzeba nam więcej niż 200 j.m. witaminy D dziennie. FAŁSZ 200 j.m. witaminy D dziennie jest dawką zalecaną w Polsce i w całej Unii Europejskiej, jednakże jest to zdecydowanie za mało. Niedobór witaminy D u osób dorosłych stwierdza się już przy stężeniu tej witaminy w osoczu poniżej 75 nmol/l (30 ng/ml). Aby stężenie kalcyferolu pozostało na poziomie wyższym niż 30 ng/ml, należy spożywać 1000 j.m. witaminy D3 dziennie. Ochrona przed rakiem piersi zapewniona jest przy stężeniu 25(OH)D3 wynoszącym ponad 52 ng/ml 22. W jaki sposób zapewnić sobie takie stężenie witaminy D w osoczu? Należy zażywać 2000 j.m. witaminy D dziennie, a mieszkańcy półkuli północnej muszą od marca/kwietnia spędzać kilkanaście minut na słońcu w południe (odpowiada to doustnemu zażyciu 3000 j.m. witaminy D3). Najlepiej jest utrzymywać stężenie na poziomie od 30 do 60 ng/ml. W tym celu osoba dorosła musi zażywać od 1000 do 2000 j.m. dziennie, jeżeli dodatkowo nie wychodzi na słońce. Wielu specjalistów zaleca utrzymywanie stężenia wi- 20: Amin Salehpour, Farhad Hosseinpanah, Farzad Shidfar, Mohammadreza Vafa, Maryam Razaghi, Sahar Dehghani, Anahita Hoshiarrad, Mahmoodreza Gohari. A 12-week double-blind randomized clinical trial of vitamin D3 supplementation on body fat mass in healthy overweight and obese women. Nutrition Journal 2012, 11:78 doi: / : Andres E. Carrillo, Michael G. Flynn, Catherine Pinkston, Melissa M. Markofski, Yan Jiang, Shawn S. Donkin, Dorothy Teegarden. Impact of vitamin D supplementation during a resistance training intervention on body composition, muscle function, and glucose tolerance in overweight and obese adults. Clinical Nutrition 03 September 2012 ( /j.clnu ). 22: Garland CF, Gorham ED, Mohr SB, Grant WB, Giovannucci EL, Lipkin M, Newmark H, Holick MF, Garland FC. Vitamin D and prevention of breast cancer: pooled analysis. J Steroid Biochem Mol Biol Mar;103(3-5):

10 taminy D na poziomie co najmniej 100 nmol/l (40 ng/ml), co pozwoli uniknąć problemów związanych z niedoborem witaminy D. Wszystkie rodzaje witaminy D są tak samo dobre. FAŁSZ Witamina D dostępna jest na rynku pod dwiema postaciami, jako: witamina D3 (cholekalcyferol), czyli ta postać witaminy D, która wytwarzana jest z cholesterolu pod wpływem działania promieniowania UVB na skórę. Witamina D3 znajdująca się w suplementach diety i lekach może być pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego. Uzyskuje się ją z wątroby ryb lub poprzez poddanie lanoliny (wosku z wełny owczej) działaniu promieniowania UVB. witamina D2 (ergokalcyferol) pochodzenia roślinnego, znajdująca się także w niektórych lekach, takich jak Sterogyl. Otrzymuje się ją poprzez poddanie grzybów działaniu promieniowania ultrafioletowego. Witaminy D2 i D3 to naturalne prowitaminy, z których nasz organizm może wytwarzać witaminę D. Jednakże lepiej jest zażywać witaminę D3, ponieważ możemy uzyskiwać ją w sposób naturalny. Wydaje się również, że jej aktywność biologiczna jest wyższa niż witaminy D2, a na pewno ulega ona wolniejszemu rozkładowi. Wyobraźmy sobie, że podamy dorosłym mężczyznom j.m. witaminy D w jednej bądź drugiej postaci. Stężenie witaminy D w osoczu tych mężczyzn wzrośnie, jednakże po trzech dniach będzie ono niższe u tych osób, które otrzymały witaminę D2 23. Wyniki badań, w których wykorzystywano te postaci witaminy D, wskazują, że suplementy witaminy D3 zmniejszają śmiertelność (szczególnie u kobiet w podeszłym wieku), natomiast nie dzieje się tak w przypadku suplementów zawierających witaminę D2 24. Olej z wątroby dorsza to dobry sposób na dostarczenie organizmowi witaminy D. FAŁSZ Olej z wątroby dorsza zawiera sporo witaminy D3 i od dawna podawano go dzieciom, aby zapobiegać występowaniu u nich krzywicy. Niestety, olej ten zawiera także bardzo dużo witaminy A, która w dużych ilościach powoduje zahamowanie działania witaminy D. W związku z tym, pijąc tran nie należy przekraczać jego zalecanych dobowych dawek, a wit. D3, zażywać dodatkowo, oddzielnie : Armas, L.A.; Hollis, B.W.; Heaney, R.P. Vitamin D2 is much less effective than vitamin D3 in humans. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2004, 89, : Bjelakovic G, Gluud LL, Nikolova D et al. Vitamin D supplementation for prevention of mortality in adults. [Review]. Cochrane Database of Systematic Reviews (7):CD007470, ;CD : Cannell JJ, Vieth R, Willett W, Zasloff M, Hathcock JN, White JH, Tanumihardjo SA, Larson-Meyer DE, Bischoff-Ferrari HA, Lamberg-Allardt CJ, Lappe JM, Norman AW, Zittermann A, Whiting SJ, Grant WB, Hollis BW, Giovannucci E. Cod liver oil, vitamin A toxicity, frequent respiratory infections, and the vitamin D deficiency epidemic. Ann Otol Rhinol Laryngol Nov;117(11):

11 Nie trzeba zażywać suplementów witaminy D wtedy, kiedy często wychodzimy na słońce. Nie można przedawkować witaminy D pozyskiwanej z syntetyzowania jej przez skórę wystawioną na działanie promieni słonecznych. Jednak może się tak stać w przypadku suplementów diety, ponieważ nie zadziała w ich przypadku naturalna ochrona przed przedawkowaniem. W czasie, gdy korzystamy ze słońca w ładne letnie dni (lub na przykład na Antylach również w zimowe), sami syntetyzujemy witaminę D i nie należy wówczas przyjmować jej suplementów. Nie wolno przyjmować powyżej j.m. witaminy D przez dłuższy czas Zgodnie z literaturą naukową można przyjmować do j.m. witaminy D dziennie przez pięć miesięcy bez ryzyka zatrucia. Witamina D mogłaby być toksyczna w dawkach od do j.m. dziennie przyjmowanych przez dłuższy czas. Najczęstsze przypadki zatrucia witaminą D spowodowane są niezamierzonym przyjmowaniem od tysięcy do milionów jednostek międzynarodowych przed dłuższy czas. Zdarza się to niezwykle rzadko. Witaminę D można przyjmować wtedy, kiedy chcemy: raz dziennie, raz na tydzień albo raz na miesiąc. FAŁSZ Kiedy zażywasz witaminę D codziennie, symulujesz naturalne zachowanie się organizmu pod- Dossier Naturalnych Terapii Nowe metody leczenia naturalnego potwierdzone naukowo raport specjalny Autor: Thierry Souccar Redakcja: Jean-Marc Dupuis Konsultacja merytoryczna wydania polskiego: dr n. med. Małgorzata Sawicka Konsultacja farmaceutyczna: mgr farm. Marcin Adamski Tłumaczenie: Tatiana Saternus (Reddo Translations) Redakcja wydania polskiego: Agnieszka Spólna Poczta Zdrowia sp. z o.o. Kontakt: kontakt@pocztazdrowia.pl Adres: ul. Marii Curie-Skłodowskiej 3/63, Białystok NIP: KRS: Sąd Rejonowy w Białymstoku, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego. Kapitał zakładowy: 6550,00 zł Dossier Naturalnych Terapii jest chroniony prawem autorskim. Przedruk bez zgody wydawcy jest zabroniony, za wyjątkiem cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Informacje zawarte w Dossier Naturalnych Terapii są publikowane w celu informacyjnym i nie mogą być traktowane jako indywidualne porady lecznicze. Zalecamy, aby przed rozpoczęciem jakiejkolwiek kuracji skonsultować się z lekarzem lub terapeutą. Wydawca nie ma intencji wchodzenia ze swoimi Czytelnikami w relację lekarz pacjent. Wydawca nie odpowiada za niezawodność, skuteczność ani za poprawne korzystanie z informacji zawartych w Dossier Naturalnych Terapii, ani za problemy zdrowotne, które mogą wystąpić na skutek omawianych terapii. Poczta Zdrowia wydawca Dossier Naturalnych Terapii nie jest powiązana w jakikolwiek sposób z producentami preparatów, których nazwy są wymieniane w treści numeru. 11

12 czas pogodnych dni. Najlepiej byłoby właśnie w taki sposób zażywać suplementy tej witaminy. Niestety, czasem bardziej praktycznie jest przyjmować samemu lub podawać dzieciom wyższą dawkę co tydzień czy co miesiąc. Nasze ciało jest w stanie magazynować witaminę D, którą wykorzystuje w późniejszym okresie, więc na dłuższą metę rezultaty są mniej więcej takie same. Wadą większych dawek jest to, że trudniej jest oznaczyć prawidłowe stężenie witaminy D w osoczu. Wchłanianie witaminy D jest znacznie lepsze w obecności tłuszczów Jeśli więc zażywasz witaminę D w formie tabletek lub kapsułek, przyjmuj ją podczas jednego z posiłków. A jeśli ma ona formę preparatu zawierającego tłuszcze, możesz ją zażywać przed posiłkiem lub po nim. Wybrane preparaty dostępne w aptekach: Składnik aktywny Nazwa preparatu Producent Skład Opakowanie i średnia cena Dawkowanie wg producenta Witamina D3 Vitrum D3 Unipharm Colecalciferol 1000 j.m. 60 tabl. 19 zł 120 tabl. 34 zł 1 tabl. dziennie Vitrum D3 forte Unipharm Colecalciferol 2000 j.m 60 tabl. 25 zł 120 tabl. 37 zł 1 tabl. dziennie Witamina D3 Puritan s Pride Colecalciferol 1000 j.m 100 kaps. 36 zł 1 tabl. dziennie Ibuvit D Polpharma Colecalciferol 400 j.m. 30 kaps. twist-off 12 zł Vita D Dicofarm Colecalciferol 400 j.m. 30 kaps. twist-off 12 zł Bioaron D Phytopharm Klęka Colecalciferol 400 j.m. 90 kaps. 20 zł Vigantoletten 500* Merck Colecalciferol 500 j.m 30 tabl. Vigantoletten 1000* Merck Colecalciferol 1000 j.m. 30 tabl. Devikap* Medana Pharma SA Colecalciferol j.m./ml (1 kropla zawiera 500 j.m.) 1 butelka 10 ml Juvit D3* Hasco Lek SA Colecalciferol j.m./ml (1 kropla zawiera 590 j.m.) 1 butelka 10 ml Vigantol* Merck Colecalciferol j.m./ml (1 kropla zawiera 500 j.m.) 1 butelka 10 ml * Preparaty dostępne na receptę. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. Podane dawkowanie dotyczy osób dorosłych i powinno być skonsultowane z lekarzem. Poczta Zdrowia nie jest powiązana w jakikolwiek sposób z producentami preparatów wymienionych w zestawieniu. 12