Podstawy organizacji i zarządzania

Transkrypt

1 Podstawy organizacji i zarządzania mgr Magdalena Marczewska TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mmarczewska@wz.uw.edu.pl

2 Organizacja Znaczenie przedmiotowe/rzeczowe obiekt (rozróżnienie: ma cechy charakterystyczne) Znaczenie atrybutowe cecha przedmiotów złożonych (zorganizowanie) Znaczenie czynnościowe usprawnianie, konstruowanie, organizowanie całośd, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości powodzenie realizacja osobistych potrzeb, zamierzeo i ambicji członków organizacji Źródło: Koźmioski, A., Organizacja w: red. Koźmioski, A., Piotrowski, W. Zarządzania. Teoria i praktyka, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN 2000, s. 29

3 Cechy organizacji wyposażenie w odpowiednie zasoby połączenie ludzi jako podstawowego czynnika twórczego celowe zorientowanie ustrukturalizowanie posiadanie wspólnego członu kierowniczego zarządu rozmyślne zachowanie się zdolnośd do utrwalania pozytywnych wzorców działao współdziałanie z otoczeniem Źródło: Bogdanienko J., Istota zarządzania organizacjami, w: red. Bogdanienko J., Organizacja i zarządzanie w zarysie, Warszawa: Wyd. Naukowe WZ UW 2010, s. 12

4 Cykl życia organizacji

5 Cykl życia organizacji Jest to ciąg zmian, którym podlega organizacja od jej narodzin, aż do śmierci. W przenośni można więc powiedzied o: Rodzeniu się Wzroście/Rośnięciu Dojrzałości Starzeniu się Umieraniu Niekiedy - Odrodzeniu

6 Cykl życia organizacji wg Gościoskiego Faza przedsiębiorczości Faza odnowy Faza zespołowości Faza formalizacji

7 Czy istnieje możliwośd wpływania na naturalny cykl życia organizacji?

8 Wielkośd i znaczenie Cykl życia organizacji Rewitalizacja Formalizacja Reanimacja Rozwój Przedsiębiorczośd Powstanie Firmy Skostnienie Stagnacja Upadek Rozpad Rezurekcja Inicjacja Czas

9 Organizacje rosnące i starzejące się Rosnące Poszukiwanie szans (podejmowanie ryzyka) Unikanie zagrożeo Starzejące się Działanie nastawione na szybkie efekty Przestrzeganie procedur Nagradzanie za efekty Nagradzanie za legalizm i konformizm Struktury: zadaniowe i procesowe, płynne i zmienne Struktury funkcjonalne, ale sztywne i nienaruszalne Władza i jej zakres ma sytuacyjny, zmienny charakter Władza formalna jest większa niż władza rzeczywista Ogólne upoważnienie do działania Działanie ograniczone różnymi formalnymi przepisami, regułami, procedurami, a także kulturą organizacyjną, zwyczajowością Stosunkowo wysoki poziom tolerancji dla popełnianych błędów Brak tolerancji dla błędów, kary Koalicje proaktywne i ofensywne Stabilne i silne nieformalne grupy interesów

10 Cykl życia organizacji wg L. Greinera

11 Cykl życia organizacji wg L. Greinera - kryzysy kryzys przywództwa tarcia/walka o przywództwo; ustępowanie pola managerom; stopniowe wprowadzanie procedury, kształtowanie formalnej struktury organizacji; kryzys autonomii wertykalne tarcia o kompetencje; potrzeba większej swobody dla managerów niższego szczebla; koniecznośd przekazania części władzy; kryzys kontroli usamodzielnianie się części pracowników w zbyt dużym stopniu; zwiększanie kontroli;

12 Cykl życia organizacji wg L. Greinera - kryzysy kryzys biurokracji rozrost procedur i nadmierna biurokracja; nadmierne formalne planowanie i procesy decyzyjne (redukcja elastyczności i innowacyjności); kryzys? rozwój przez współpracę może przyczynid się do kryzysu wypalenia zawodowego (powstanie struktury macierzowej; redukcja managerów; zbytnie obciążenie pracą)

13 Co ma wpływ na Cykl Życia Organizacji? Według Greinera: Wielkośd organizacji Wiek Tempo rozwoju branży (długośd trwania) etapów ewolucji i rewolucji Inne wyznaczniki: Forma własności i sposób zarządzania Dywersyfikacja działalności w układzie produktowym i rynkowym

14 Cykl życia produktu

15 Wielkośd sprzedaży Cykl życia produktu w kontekście organizacji Stabilizacja Wzrost Spadek Inicjacja Degradacja Rewitalizacja? Innowacja Czas

16 Macierz BCG Przedłużanie życia poprzez marki (wiele/pojawianie się nowych)

17 BCG: Gillette 1999 WZROST RYNKU 100% 80% Szczoteczki elektryczne 12% wysoki 10% 8% Maszynki i ostrza Baterie 7% Sprzęt AGD 4% Szczoteczki do zębów niski 2% Depilatory Kosmetyki Produkty do pisania Pasty+ płyny do zębów Golarki elektryczne ,8 0,5 0,1 0 wysoki niski WZGLĘDNY UDZIAŁ W RYNKU

18 BCG: Apple 2011

19 Cykl życia branży M. Gort i S. Klepper faza nieaktywna niewielka liczba konkurentów korzysta z dobrodziejstwa oligopolu; faza pobudzenia nowi gracze pojawiają się na rynku, niewielu go opuszcza; faza wysokich obrotów wielu nowych graczy na rynku, ale równie wielu go opuszcza; faza redukcji masowo opuszczany rynek przez graczy (bankructwa, przejęcia, fuzje)

20 Cykl życia branży M. Gort i S. Klepper faza stabilizacji ponowne kształtowanie się oligopolu Na fazy i długośd ich trwania wpływają bezpośrednio między innymi: Cykl życia produktu Tempo rozwoju innowacji Regulacje prawne (liberalizacja/zaostrzenie) Zmiany w zakresie techniki transportu Zmiany w kosztach transakcyjnych

21 Podsumowanie Cykl życia organizacji jak i poszczególne jego fazy można świadomie planowad i realizowad Teorie CŻO starają się określid: cechy skutecznej organizacji w poszczególnych fazach cyklu, skuteczne sposoby zarządzania ewolucją firmy, przechodzeniem do kolejnych faz, sposoby tworzenia szansy odnowy starej firmy, zrozumied typowe problemy organizacji w poszczególnych fazach cyklu i wynaleźd sposoby ich rozwiązywania Praktycznie nie istnieją firmy, które przechodzą z jednej fazy do drugiej bez kryzysów W większości przypadków liderzy nieakceptujący potrzeby zmian w organizacji