Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Góra na lata STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY GÓRA NA LATA

Transkrypt

1 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY GÓRA NA LATA GÓRA

2 Spis treści I. WPROWADZENIE... 4 II. METODOLOGIA OPRACOWANIA STRATEGII... 6 III. DIAGNOZA UKŁADU LOKALNEGO... 8 III.1 Uwarunkowania ekologiczno-przestrzenne... 8 III.1.2 Opis zasobów naturalnych III.1.3 Opis zasobów kulturowych III.2 SFERA SPOŁECZNA III.2.1 Demografia III.2.2 Bezpieczeństwo publiczne III.2.3 Pomoc społeczna III.2.4 Ochrona zdrowia III.2.5 Edukacja II.2.6 Kultura III.2.7 Sport i rekreacja III.2.8 Organizacje pozarządowe III.3 SFERA GOSPODARCZA III.3.1 Rynek pracy III.3.2 Struktura podstawowych branż gospodarki (przemysł, MŚP) III Rolnictwo III Usługi III Turystyka III.4 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA III.4.1 Infrastruktura komunikacyjna III Sieć wodociągowa i kanalizacyjna III Utrzymanie czystości i gospodarka odpadami III Infrastruktura energetyczna III Mieszkalnictwo, gospodarka nieruchomościami IV. AKTYWNOŚĆ PROMOCYJNA GMINY V. ANALIZA SWOT VI. MISJA I WIZJA STRATEGII VII. CELE STRATEGICZNE VIII. CELE OPERACYJNE ORAZ OBSZARY ZADANIOWE IX. ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI IX.1. ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI UNIJNYMI IX.2. SPÓJNOŚĆ Z DOKUMENTAMI KRAJOWYMI IX.3. ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI REGIONALNYMI IX.4. ZGODNOŚĆ Z DOKUMENTAMI LOKALNYMI X. SYSTEM WDRAŻANIA I MONITORINGU XI. LISTA PROJEKTÓW DO REALIZACJI ZAKOŃCZENIE

3 SPIS TABEL SPIS WYKRESÓW

4 I. WPROWADZENIE Zarządzanie strategiczne jednostką samorządu terytorialnego jest w dzisiejszym otoczeniu mikro i makroekonomicznym niezbędne do prawidłowego planowania i diagnozowania działań w obrębie świadczenia usług publicznych, zaspokajania podstawowych potrzeb społeczności lokalnej, oraz racjonalizację wydatków budżetowych. Dobre strategiczne planowanie i zarządzanie wpływa na jakość i sprawność działania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie społecznym, prawnym i ekonomicznym. Stworzenie dobrej strategii nie jest możliwe bez prawidłowego zdiagnozowania stanu wyjściowego oraz określenia potrzeb i wartości mieszkańców. W tym celu została przeprowadzona ankieta potrzeb wśród mieszkańców Gminy Góra, zostały połączone wysiłki przedstawicieli władz samorządowych gminy, radnych gminnych, lokalnych liderów łączących przedstawicieli różnorodnych grup społecznych, środowisk twórczych i zawodowych oraz ekspertów z Dolnośląskiego Centrum Rozwoju Lokalnego z Wrocławia, w celu uzyskania jak największej wiedzy jakościowej i operacyjnej, umożliwiającej sformułowanie kolejnych celów na lata Opracowana Strategia rozwoju gminy, zaakceptowana przez społeczność lokalną i uchwalona przez Radę Gminy, powinna być podstawowym dokumentem umożliwiającym dynamiczny rozwój, powinna być także dokumentem dzięki któremu możliwe będzie bieżące monitorowanie i adoptowanie się do zachodzących zmian. Przy takim założeniu ważnym zagadnieniem jest wypracowanie sposobu wdrażania i monitorowania realizacji założonych w strategii przedsięwzięć, co umożliwi bieżącą analizę i weryfikację przyjętych kierunków działań strategicznych oraz wspólnie wypracowanych planów zadaniowych. Powstała strategia jest dokumentem skierowanym dwutorowo: do wewnątrz, a więc dla społeczności Miasta i Gminy, jego mieszkańców, organizacji, interesariuszy, podmiotów gospodarczych daje bowiem możliwość określenia i zdefiniowania kierunków rozwoju oraz wskazuje hierarchię i priorytety działania; oraz na zewnątrz pokazuje potencjalnym inwestorom i partnerom Gminy, samorządowi województwa spójny wizerunek gminy, a przez to uwiarygodnia jej obraz jako partnera i potencjalnego projektodawcę. Strategia składa się z jedenastu rozdziałów, w pierwszej części zawarta jest diagnoza stanu zastałego, umożliwiającego przeanalizowanie zasobów Gminy, druga część jest wynikiem wspólnych prac społeczeństwa, przedstawicieli administracji oraz ekspertów - prezentowane są w niej wizja i misja, oraz cele i obszary zadaniowe. W związku z tym, iż działalność Gminy powinna być spójna z założeniami strategicznych dokumentów unijnych i 4

5 krajowych - dokument zawiera analizę kompatybilności zapisów Strategii z celami, priorytetami takich dokumentów. Strategia zawiera również systemie wdrażania i monitorowania jej postępów. Cały dokument zamyka lista kluczowych zadań, które Władze Gminy pragną wykonać priorytetowo w okresie jego obowiązywania. 5

6 II. METODOLOGIA OPRACOWANIA STRATEGII Przy opracowaniu niniejszej strategii przyjęto model ekspercko - partycypacyjny, polegający na możliwie szerokim udziale społeczności lokalnej, lokalnych władz przy jednoczesnym zaangażowaniu ekspertów zewnętrznych. Prace nad strategią trwały około czterech miesięcy i można je zaprezentować w następujących etapach: analiza obowiązujących w gminie dokumentów o charakterze strategicznym, zapoznanie się z ewaluacją wdrażania poprzedniej Strategii pod kątem prawnym, organizacyjnym, społecznym i ekonomicznym; konsultacje społeczne, służące weryfikacji analizy strategicznej, wypracowaniu wspólnej misji i wizji rozwoju, określeniu celów strategicznych i operacyjnych identyfikacja zadań kluczowych mogących wpłynąć na osiągnięcie celów określonych w strategii ostateczna konsultacja Strategii, podczas której mieszkańcy oraz interesariusze mogą wnieść uwagi i opinię do konsultowanego dokumentu Źródłami informacji, na podstawie których powstało niniejsze opracowanie, były materiały uzyskane w Urzędzie Miasta i Gminy w Górze (z poszczególnych referatów), w tym na podstawie ankiety opracowanej przez pracowników DCRL i skierowanej do osób zarządzających poszczególnymi jednostkami organizacyjnymi gminy; dane zawarte w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego; ponadto wykorzystano informacje zaczerpnięte w wyniku spotkań (wywiadów z osobami reprezentującymi jednostki organizacyjne Gminy), a także warsztatów z mieszkańcami, organizacjami pozarządowymi, lokalnymi liderami. Przy opracowywaniu Strategii wzięto pod uwagę następujące założenia: Strategia w żaden sposób nie może ograniczać mieszkańców oraz jednostkę samorządu terytorialnego w dostępie do możliwych źródeł zewnętrznych, ma być dokumentem który ułatwi dialog podczas aplikowania i absorpcji środków współfinansowanych z Unii Europejskiej, Strategia ma za zadanie ułatwić nawiązywanie współpracy gospodarczej i partnerstw o różnej formie prawnej i różnym zakresie zobowiązań; 6

7 Strategia powinna umożliwić pełną i swobodną współpracę i partycypację lokalnego środowiska - zarówno zrzeszonego jak i działającego ad hoc. umożliwić relatywnie najlepszą komunikację pomiędzy władzami Gminy a jej mieszkańcami, interesariuszami i kontrahentami. Poniżej mamy przyjemność zaprezentować Państwu efekt wspólnej pracy, dziękując jednocześnie wszystkim zaangażowanym stronom. Zapewne jest to początek wspólnej pracy związany z implementacją założeń Strategii. 7

8 III. DIAGNOZA UKŁADU LOKALNEGO III.1 Uwarunkowania ekologiczno-przestrzenne III.1.1 Charakterystyka geopolityczna Gmina Góra położona jest w północnej części województwa dolnośląskiego. Stanowi środkową oraz północną część powiatu górowskiego. Od południowego wschodu graniczy z gminą Wąsosz, od południa z gminą Jemielno, od zachodu z gminą Niechlów. Na bardzo krótkim odcinku północno - zachodnim, graniczy z gminą Wschowa, w województwie lubuskim. Od północy i wschodu graniczy z 3 gminami województwa wielkopolskiego: Święciechowa, Rydzyna i Bojanowo. W jej środkowej części położone jest miasto Góra; siedziba władz samorządowych - gminnych i powiatowych. Gmina położona jest w dorzeczu rzeki Baryczy, w dwóch makroregionach Wielkopolsko-Śląskiej podprowincji geograficznej Niziny Środkowopolskiej: południowa część w mezoregionie Pradolina Głogowska (makroregion Obniżenie Milicko-Głogowskie), północna i środkowa część w mezoregionie Wysoczyzna Leszczyńska (makroregion Nizina Południowowielkopolska). Obszar Gminy obejmuje miasto Góra położone w centralnej części gminy, 35 wsi sołeckich oraz 11 przysiółków. Graniczy ona z następującymi gminami: od północy i wschodu z gminami województwa wielkopolskiego: Święciechowa, Rydzyna i Bojanowo, od południowego wschodu z gminą powiatu górowskiego Wąsosz, od południa z gminą powiatu górowskiego Jemielno, od zachodu z gminą powiatu górowskiego Niechlów. Przy liczbie ludności zajmuje ona powierzchnię ,39 ha. W skład gminy wchodzi 35 wsi i 11 przysiółków. 8

9 Ryc.1 Położenie Gminy Góra w województwie dolnośląskim źródło: Miasto Góra leży w odległości 35 km na wschód od Głogowa, 22 km na południe od Leszna, 24 km na północny zachód od Rawicza, 90 km na północ od Wrocławia i 110 km na południe od Poznania. Położenie Gminy pod względem geopolitycznym jest dobre, dostęp do większych ośrodków miejskich takich jak Wrocław czy Poznań pozwala na planowanie przestrzenne i strategiczne uwzględniające zasięg tych ośrodków. Ryc.2. Położenie Gminy Góra w Powiecie Górowskim 9

10 Miasto i Gmina Góra położone jest w środkowej i północnej części Powiatu Górowskiego. Powierzchnia gminy zajmuje 268,74 km2, składa się z 35 sołectw (tab.1.) o charakterze wyraźnie rolniczym. Największą część terytorium gminy zajmują grunty rolne, które wpływają na rolniczy charakter gminy. Tabela 1. Sołectwa wchodzące w skład Gminy Góra: Sołectwo Miejscowości Powierzchnia (które wchodzą dodatkowo w skład sołectwa, poza miejscowością, która jest (km2) siedzibą sołectwa) 1 Borszyn Mały 3,81 Borszyn Mały wieś 2 Borszyn Wielki 4,94 Borszyn Wielki wieś 3 Bronów 4,27 Bronów wieś 4 Brzeżany 6,23 Brzeżany wieś Ułanka przysiółek 5 Chróścina 16,80 Chróścina wieś Bylica część wsi Chróścina 6 Czernina 6,90 Czernina wieś 7 Czernina Dolna 11,84 Czernina Dolna wieś 8 Czernina Górna 3,54 Czernina Górna wieś 9 Glinka 8,64 Glinka wieś 10 Gola Górowska 3,28 Gola Górowska wieś 11 Grabowno 5,09 Grabowno wieś 12 Jastrzębia 8,85 Jastrzębia - wieś 13 Kłoda Górowska 5,41 Kłoda Górowska wieś 14 Kruszyniec 2,25 Kruszyniec - wieś 15 Ligota 7,88 Ligota wieś 16 Łagiszyn 3,22 Łagiszyn wieś 17 Nowa Wioska 2,40 Nowa Wioska wieś 18 Osetno 13,15 Osetno - wieś 19 Osetno Małe 4,14 Osetno Małe wieś Kietlów - przysiółek 20 Polanowo 1,82 Polanowo wieś Polanowiec przysiółek 21 Radosław Rogów Górowski 11,28 4,75 Radosław wieś Rogów Górowski wieś 23 Ryczeń 18,19 Ryczeń wieś Dziczek część wsi Ryczeń Różany część wsi Ryczeń 24 Sławęcice 6,96 Sławęcice wieś 25 Stara Góra 11,78 Stara Góra wieś Włodków Górny przysiółek 26 Strumienna 3,23 Strumienna wieś 27 Strumyk 2,29 Strumyk wieś 10

11 28 Sułków 7,18 Sułków wieś Żarki przysiółek 29 Szedziec 6,11 Szedziec wieś Kuklice część wsi Szedziec 30 Ślubów 9,37 Ślubów wieś Wieruszowice - przysiółek 31 Wierzowice Małe 14,02 Wierzowice Małe wieś 32 Wierzowice Wielkie 7,34 Wierzowice Wielkie wieś 33 Witoszyce 13,79 Witoszyce wieś Laskowa przysiółek 34 Włodków Dolny 3,59 Włodków Dolny wieś 35 Zawieścice 6,28 Zawieścice - wieś źródło: opracowanie na podstawie danych Gminy Góra III.1.2 Opis zasobów naturalnych Gmina Góra, położona jest w obrębie regionu śląsko-wielkopolskiego, który znajduje się na obszarze pozostającym pod wpływem wilgotnych mas powietrza znad Oceanu Atlantyckiego. Amplitudy temperatur są niższe od przeciętnych w kraju. Średnia roczna temperatura wynosi 8,5 C. Zima jest łagodna i krótka a lato, długie i ciepłe. Pokrywa śnieżna zalega od 50 do 60 dni. Okres wegetacyjny trwa dni. Opady atmosferyczne są niższe od średniej krajowej i wynoszą mm rocznie. Średnia prędkość wiatru wynosi około 3 m/s. W związku z różnicami pomiędzy obszarem wzgórz morenowych a łąkami w dolinach Rowu Polskiego i Rowu Śląskiego występuje zmienność warunków klimatycznych. 1 Gmina Góra leży w dolinach dwóch rzek: Rowu Polskiego i Baryczy. Posiada wysokie walory przyrodniczo-krajobrazowe, dużą mozaikę terenów leśno - łąkowych oraz liczne zadrzewienia śródpolne. Naturalne zespoły roślinne zajmują ok. 35% powierzchni gminy, w tym lasy ok. 23 %. Najbardziej atrakcyjnym obszarem pod względem przyrodniczokrajobrazowym jest Park Krajobrazowy Doliny Baryczy, który znajduje się w południowej części gminy. Na terenie gminy wyznaczona jest sieć szlaków turystycznych oraz ścieżek przyrodniczych (m.in. rowerowa ścieżka dydaktyczna Dziczek ). Ziemia górowska posiada zasoby surowców, głównie gazu ziemnego i kruszyw naturalnych. Ukształtowanie powierzchni Gminy jest mocno zróżnicowane. Północna jej część usytuowana jest na Wysoczyźnie Leszczyńskiej, z wysokością około 80 m. n.p.m. Podłoże budują tu aluwialne osady piaszczysto - żwirowe oraz utwory rzeczno-bagienne,

12 torfy i namuły organiczne, osiągające miąższość kilkunastu metrów. Część środkowa i zachodnia Gminy leży na płaskiej i rozległej wysoczyźnie o rzędnej od 93 m n.p.m. do 110 m n.p.m. W skrajnie zachodniej części Gminy występują najniżej położone tereny dolin rzecznych (Baryczy i Rowu Polskiego). Występują tutaj gliny piaszczyste, piaski gliniaste oraz żwiry pochodzenia lodowcowego. Wschodnia część Gminy położona jest na wysoczyźnie, na którą składają się wzgórza moreny czołowej spiętrzonej. Najwyższy punkt Gminy znajduje się na terenie Wzgórz Rudkowskich na wschód od Góry w rejonie Bronowa i wynosi 154,5 m n.p. 2 m. Gmina Góra charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem występujących na jej terenie gleb. Grunty I klasy nie występują, a klasy II zajmują 0,8% powierzchni. Najwięcej gleb jest w klasach IIIb, IVa i V, nieco mniej w klasie IIIa, IVa i VI. Największe powierzchnie gleb II i III klasy bonitacji występują w zachodniej części Gminy, na rozległej płaskiej wysoczyźnie, w siedmiu obrębach (Brzeżany, Polanowo, Glinka, Sławęcice, Strumienna, Jastrzębia) oraz na wschodzie w Borszynie Małym i Bronowie. Na terenie tych wsi udział gleb najlepszych wynosi ponad 50% powierzchni gruntów ornych. W większości są to gleby brunatne wytworzone z glin zwałowych lub piasków gliniastych. Gleby średniej jakości IV klasy bonitacyjnej zajmują 32,8% gruntów ornych Gminy. Występują one w rozproszeniu na całym jej terenie i nie tworzą większych zwartych skupisk. W 14 miejscowościach ich udział oscyluje w granicach 42% powierzchni gruntów ornych. Są to gleby brunatne właściwe i wyługowane oraz brunatne kwaśne wytworzone z piasków gliniastych lekkich i słabogliniastych. Należą one do kompleksu żytniego bardzo dobrego i żytniego dobrego. Grunty te są mniej urodzajne oraz wrażliwe na suszę. Gleby słabe i najsłabsze (klasy bonitacyjne: V, VI i VIz) stanowią 29,1% powierzchni gruntów ornych. Największe ich powierzchnie znajdują się w dwóch obrębach: Wierzowice Małe i Włodków Dolny. Udział tych gleb przekracza tu 90%. Wytworzone są one z piasków luźnych i słabogliniastych różnej genezy. Są to grunty kompleksów żytnich: słabego i bardzo słabego oraz rolniczo nieprzydatne, predysponowane do zalesienia

13 Tabela 2. Struktura użytkowania gruntów w gminie Góra 1. użytki rolne stanowią ha (66,90%) 2. grunty pod lasami ha (27,31%) 3. grunty pod wodami- 180ha (0,68%) 4. użytki kopalne -12 ha (0,04%) 5. tereny komunikacyjne- 833 ha (3,13%) 6. tereny mieszkaniowe-110 ha (0,41%) 7. pozostałe grunty-406 ha (1,53%) źródło: opracowanie na podstawie danych Gminy Góra W zachodniej części gminy istnieje korytarz ekologiczny wzdłuż doliny Baryczy, w niektórych częściach Gminy istnieją mało zmienione siedliska. Tak sprzyjające warunki stwarzają dobre warunki dla rozwoju różnych grup gatunków roślin: gatunki górskie np. dziki bez koralowy, olsza szara, świerk pospolity; gatunki o charakterze oceanicznym np. bluszcz pospolity, goździk kartuzek, kokorycz pusta, wiciokrzew pomorski; gatunki osiągające w Polsce granice swego występowania np. jałowiec pospolity, zawciąg pospolity; Na terenie Gminy Góra pod ochroną znajdują się 23 gatunki roślin naczyniowych, a 27 jest zagrożonych.wśród gatunków roślin zagrożonych, rzadkich i chronionych występujących na terenie Gminy, wymienić należy ciemiężyk drobnokwiatowy, cis pospolity, goryczka wąskolistna, groszek błotny, grzybienie białe, kokorycz pustą, miodownik melisowaty. Na terenie Gminy wytypowano następujące siedliska przyrodnicze, które docelowo powinny zostać objęte ochroną: wydmy śródlądowe z murawami szczotlichowymi (Spergulo-Corynephoretum), starorzecza i inne naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne (Nympaenion i Potamogetonion), Zalewne muliste brzegi rzek (Bidentetalia tripartiti), Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion), Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), 13

14 Niżowe łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatheretum medioeuropaeum), Grąd środkowoeuropejski (Galio-Carpinetum), Acydofilne dąbrowy (Quercion roboli-petraeae), Łęg jesionowo-olszowy (Fagino-Alnetum), Łęg wiązowo-jesionowy (Filario-Ulmetum minoris), Olsy i łozowska (Alnete glutinosae), Śródlądowy bór chrobotkowy (Cladonio-Pinetum). 3 Występuje tu również 151 gatunków zwierząt objętych ochroną prawną. Spośród nich, 28 to gatunki zagrożone w całej Europie, a 85 - gatunki zagrożone i rzadkie na obszarze Gminy Góra. Do najcenniejszych należą m. in.: czerwończyk nieparek, bielinek rukiewnik, kosternik leśniak, certa wpływająca do Baryczy na tarło, śliz, kumak nizinny, ropucha zielona, ropucha szara, rzekotka drzewna, bekas, błotniak stawowy, bocian czarny, brodziec samotny, wydra, bóbr europejski. Największą grupę, spośród zwierząt objętych ochroną gatunkową, stanowią ptaki. Na obszarze Gminy stwierdzono ich aż 125 gatunków. Znacznie mniej jest płazów i gadów, które w sumie liczą 13 gatunków 4. III.1.3 Opis zasobów kulturowych Góra pełni funkcję kulturalną jako ośrodek gminny i powiatowy. W mieście działa Dom Kultury, sala kinowa oraz Ośrodek Kultury Fizycznej. We wsiach znajdują się świetlice wiejskie wokół których toczy się życie kulturalne poszczególnych miejscowości. Niektóre z nich wymagają remontu i doposażenia. Jak przedstawia Tabela 3, większa część świetlic posiada wyposażenie, w pozostałych wyposażenie nie zawsze zapewnia pełnie wykorzystanie świetlicy jako centrum życia kulturalno- społecznego na wsi. Tabela 3. Wyposażenie świetlic w Gminie Góra Miejscowość Zaplecze kuchenne Sprzęt AGD Wyposażenie Borszyn Mały, małe Słabe Borszyn Wielki - Brak Brak Bronów jest Kuchnia, chłodziarka Jest Chróścina 124, jest Mikrofala, kuchnia gaz - ele Jest Czernina, Rynek 22 jest Mikrofala jest Czernina Dolna małe Lodówka, gazówka jest Czernina Górna małe Brak Słabe Gola Górowska jest Lodówka, mikrofala Jest Jastrzębia małe Gazówka Słabe Kłoda Górowska jest Pełne jest Kruszyniec jest Brak Słabe

15 Ligota - lodówka Słabe Nowa Wioska Osetno jest pełne Jest Radosław 69A jest pełne jest Rogów Górowski jest pełne Jest Ryczeń 17 jest pełne Jest Sławęcice Jest pełne jest Stara Góra jest pełne Jest Strumienna jest pełne Jest Sułków Szedziec małe Kuchnia elek. jest Ślubów jest pełne Jest Wierzowice Małe Wierzowice Wielkie brak - Zawieścice źródło: opracowanie na podstawie danych Gminy Góra Na terenie Gminy znajdują się cenne historycznie budowle, wpisane do Rejestru Zabytków, przedstawia je poniższa tabela: Tabela 4. Zabytki w gminie Góra lp. Zabytek Nr rejestru 1 zespół budowlany i założenie urbanistyczne, XIV-XIX nr rej.: 360 z oraz 1334/Az kościół par. p.w. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, , poł. XVIII, nr rej.: A/1110/852 z wiatrak-młyn, ul. Sikorskiego 25, 2 poł. XIX nr rej.: 1086/A z kościół cmentarny p.w. Bożego Ciała, k.xv, , 1705 nr rej.: A/1111/851 z wieża zamkowa, XV/XIX nr rej.: 845 z brama Głogowska, k. XIV-XIX nr rej.: 853 z dom, ul. Bolesława Chrobrego 22, pocz. XVIII, XIX/XX nr rej.: 1080 z dom, ul. Piłsudskiego 29, pocz. XIX nr rej.: 2049 z szkoła, ul. Poznańska 2, nr rej.: 1515/A z domy, ul. Starogórska 17 i 19, 1 poł. XIX nr rej.: 2051 z dom, ul. Ściegiennego 27, XVIII, XIX/XX nr rej.: 2050 z dom (z pozostałością Bramy Polskiej), ul. Wrocławska 1, XV, XVIII, XIX/XX nr rej.: 1372 z Część zabytków przyciąga turystów i miłośników historii - najczęściej odwiedzane to: Wieża Głogowska zbudowana w XV wieku; stanowiła część umocnień miejskich, pełniła też rolę wieży obronnej przy Bramie Głogowskiej; Mury obronne pozostałość średniowiecznych fortyfikacji miejskich pierwotnie w postaci obwarowania drewniano-ziemnego z palisadą w XV wieku zastąpionym ceglano kamiennym (mury wzmocnione były wieżami strażniczymi); 15

16 Wieża Ciśnień potężna, monumentalna budowla wolnostojąca w Górze u zbiegu ulicy Hirszfelda i Armii Polskiej; mimo upływu lat doskonale spełnia swoje zadanie stabilizując ciśnienie wody w sieci miejskiej; Kościół p.w. Św. Katarzyny Aleksandryjskiej obiekt gotycki o barokowym wnętrzu; pierwotnie na jego miejscu stał kościółek wzniesiony zaraz po lokacji miasta (spłonął w 1457 roku), obecny pochodzi z przełomu XV/XVI wieku; Kościół pw. Bożego Ciała budowla późnogotycka (XV/XVI wiek), położona w odległości ok. 2 km od centrum miasta, wzniesiona na miejscu wcześniejszego obiektu sakralnego; Więzienie dawna baszta obronna, jedna z wielu wchodzących w skład umocnień miejskich (pierwotnie budynek, będąc wieżą strażniczą, pełnił funkcje usługowe w stosunku do zamku, usytuowanego poza nim, w kierunku południowo-wschodnim); obecnie jest to budynek dwukondygnacyjny, pochodzący w swej dolnej części z XIV/XV wieku, piętro z XVI wieku; do obiektu w 1890 roku dobudowano część ze szczytami schodkowymi, a wnętrze przebudowano. Obiektami, które warto zobaczyć na terenie gminy są również: Krzyż pokutny w Glince, Kościół Parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła w Starej Górze, Kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła w Chróścinie i Kościół parafialny p.w. św. Michała w Osetnie. 16

17 III.2 Sfera społeczna III.2.1 Demografia Liczba ludności w Gminie na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat waha się nieznacznie. Trendy, które zachodzą w gminie, nie odbiegają od tych z którymi mamy do czynienia w województwie czy kraju. Na to, jak zmienia się struktura demograficzna Gminy niewątpliwie mają wpływ przemiany strukturalne w sferze społeczno-demograficznej oraz ekonomicznej. Głównym, już w zasadzie problemem, z jakim borykamy się w odniesieniu do zmian w strukturze demograficznej, jest zmniejszający się przyrost naturalny. Drugim czynnikiem wpływającym na obecny kształt wskaźników demograficznych jest odpływ ludności do większych, bardziej atrakcyjnych metropolii, ale również zmiana miejsca zamieszkania na inny region (kraj). Zmiany te są niezaprzeczalnie spowodowane nieatrakcyjnymi czynnikami ekonomicznymi zlokalizowanymi obszarowo takimi jak, utrzymujące się bezrobocie, niskie dochody ludności i brak wyraźnych perspektyw w aspekcie ekonomicznym. W powiecie w 2011 roku było ludności z czego zamieszkiwało obszar Gminy (w tym kobiet). Urodzeń żywych odnotowano 188, zgonów 187. Saldo migracji na terenie gminy wynosiło W 2013 roku powiat zamieszkiwało ludności z czego obszar miasta i obszar wiejski Gminy. W 2012 roku na 1 km2 w mieście Góra przypadało 915 osób, w roku następnym przypadało tych osób o 6 mniej. Na obszarze wiejskim ludności na 1 km2, zarówno w 2012 jak i w 2013, przypadało średnio 33 osoby. Ryc. 3 Gęstość zaludnienia w Gminie Góra z podziałem na obszar miejski i wiejski Źródło: 17

18 Wpływ na zmieniającą się liczbę mieszkańców gminy ma już od 2011 roku ruch migracyjny jak imigracyjny. W latach liczba urodzeń żywych wahała się (216 w 2009 r., 257 w 2010r., 193 w 2011 r.), podobnie jak liczba zgonów (239 w 2009 r., 187 w 2010 r., 195 w 2011 r.).w analizowanym okresie zmieniało się również saldo migracji (-60 w 2009 r., -35w 2010 r., w 2011 r.). Migracja odbywała się głównie w ruchu wewnętrznym. Biorąc pod uwagę powyższe dane, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na systematycznie zwiększającą się liczbę osób w wieku poprodukcyjnym 5, co niewątpliwie potwierdza zjawisko "starzenia się" ludności na obszarze Gminy. W ciągu najbliższych lat można spodziewać się wzrostu liczby osób w wieku poprodukcyjnym, bowiem znajdą się w tej grupie osoby urodzone w wyżu demograficznym lat 50 ubiegłego wieku. W 2011 roku najwięcej osób było w wieku produkcyjnym, gdzie w mieście zamieszkiwało ich blisko 9000, na wsi 6000.Dwie trzecie tej grupy stanowią osoby będące w wieku produkcyjnym mobilnym. Ryc 4. Ilość osób w poszczególnych grupach wiekowych wg BDL Liczba urodzeń żywych systematycznie spada w Mieście Góra w 2010 było ich prawie 11, w , by w 2013 spaść do 7,7 (przypadających na 1000 ludności). Wskaźnik zgonów od 2010 ma tendencję wzrostową, w 2013 roku ilość zgonów przewyższyła ilość urodzeń ( 1,31). Na obszarze wiejskim w roku 2010 odnotowano 13 urodzeń żywych na za GUS, Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Góra na lata (uchwała nr XXXVII/256/13 Rady Miejskiej Góry z dnia 28 lutego 2013 r.) 18

19 ludności liczba ta spadła do 10 w 2013 (w ,4, w ). Liczba zgonów od 2010 roku waha się pomiędzy 9 a 10 przypadających na 1000 ludności. Podobne tendencje można zauważyć również na obszarze wiejskim - tutaj liczba zgonów pozostaje raczej niezmienna, natomiast większe wahania zauważalne są w przypadku urodzeń. Tendencja ta również widoczna jest w skali całego powiatu Górowskiego, gdzie w 2013 roku odnotowano ujemny przyrost naturalny (na 1000 ludności) urodzenia żywe na 1000 ludności zgony na 1000 ludności Ryc. 5. Stosunek urodzeń do zgonów na terenie miasta Góra. źródło.stat.gov.pl Ryc. 6. Stosunek urodzeń do zgonów na terenie wiejskim gminy Góra źródło.stat.gov.pl 19

20 10,4 10,2 10 9,8 9,6 9,4 9,2 9 8,8 8, zgony urodzenia zgony urodzenia Ryc.7. Stosunek urodzeń do zgonów w powiecie Górowskim w latach (na 1000 ludności) źródło.stat.gov.pl W Gminie mamy ujemny przyrost naturalny na terenie miejskim (-1,3) w 2013 roku i niewysoki, ale dodatni, na obszarze wiejskim. Jednak od 2010 roku widoczny jest spadek wskaźnika. W 2013 r. tam też odnotowano ujemny przyrost naturalny. Ryc 8. Przyrost naturalny w Gminie Góra źródło.stat.gov.pl 20

21 Struktura ludności według płci wskazuje, iż w grupie wiekowej przedprodukcyjnej, produkcyjnej mobilnej i niemobilnej nie ma drastycznych dysproporcji pomiędzy liczbą kobiet i mężczyzn wartości te plasują się w podobnych wartościach. Natomiast w grupie powyżej 65 roku, zauważalna zaczyna być różnica pomiędzy grupą kobiet i mężczyzn, zapewne wynikająca z podwyższonej liczby zgonów wśród mężczyzn w wieku Ryc 9. Ludność według wieku i płci w 2011 roku w gminie miejsko-wiejskiej Góra Źródło: W Gminie miejsko-wiejskiej Góra od 2010 roku zameldowało się 928 osób, z czego 499 w mieście, 429 na wsi. Dynamikę zameldowań w poszczególnych latach pokazuje poniższy wykres os os os os ogółem Góra - miasto Góra - obszar wiejski Ryc 9. Zameldowania w Gminie Góra w latach Źródło:stat.gov.pl 21

22 W ciągu tego samego okresu z Gminy Góra wymeldowało się 1274, w tym z samego miasta- 755 i 519 z obszaru wiejskiego. Ryc 10. Dynamika wymeldowań z Gminy Góra w latach źródło: Migracje, zmniejszenie liczby urodzeń przy jednoczesnym wzroście liczby zgonów, to zjawiska o których można mówić jako tendencji krajowej. Bezpośrednią przyczyną takiej sytuacji jest zmniejszanie się poziomu dzietności, na co bezpośredni wpływ ma sytuacja ekonomiczna społeczeństwa. Tu nie bez znaczenia pozostaje fakt otwarcia zagranicznych rynków pracy i kreowania warunków przyjaznych dla podejmowania pracy zawodowej. Ludność województwa starzeje się z każdym rokiem, to samo zjawisko odnotowywane jest na poziomie gmin. Tendencje na obszarze Gminy, z jakimi będzie się można spotkać w ciągu najbliższych lat to: starzenie się społeczeństwa, spadek liczby urodzeń, migracje. III.2.2 Bezpieczeństwo publiczne Za bezpieczeństwo publiczne na obszarze Gminy Góra odpowiedzialna jest Komenda Powiatowa Policji w Górze, Straż Miejska Gminy Góra oraz Ochotnicza Straż Pożarna. W ramach struktur organizacyjnych policji państwowej Gminę Góra obejmuje swoim zasięgiem 1 Rewir dzielnicowych w Górze. Wskaźnik wykrywalności przestępczości w powiecie jest wysoki w ,7%, w ,5%, w ,9%. W 2011 roku w powiecie było 988 przestępstw, z czego 181 odnotowano wśród nieletnich. Aż 828 z odnotowanych w tym okresie odnosi się do gminy Góra (640 miasto, 188 obszar wiejski). W 2012 roku w powiecie odnotowano 1017 przestępstw (165 wśród osób nieletnich). Z tej liczby 536 odnotowano w mieście Góra a 226 na obszarze wiejskim Gminy. W 2013 roku odnotowano nieznaczny spadek przestępstw w stosunku do dwóch poprzednich lat było

23 w skali całego powiatu (123 wśród nieletnich). W przestępstwa zarejestrowano w mieście Góra i 2016 na jej obszarze wiejskim. Ryc 11. Przestępczość, wskaźnik dynamiki, wykrywalność przestępstw na terenie Gminy Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Powiatowej Policji w Górze Najczęściej popełniane przestępstwa w Gminie to: Kradzież z włamaniem Kradzież Zniszczenie mienia Straż Miejska w chwili obecnej ma swoją siedzibę w Urzędzie Miasta i Gminy. W ramach jej struktur zatrudnionych jest 4 strażników miejskich. W gminie funkcjonuje 5 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych bardzo dobrze wyposażonych (Tabela 5) i zrzeszających w sumie 144 strażaków Dokonując analizy struktury wydatków na bezpieczeństwo publiczne i ochronę przeciwpożarową, w Gminie wydaje się rocznie 0,8% wartości wszystkich wydatków publicznych. Tabela 5. Wyposażenie i ilość etatów w gminie Góra. Miejscowość adres OSP STARA GÓRA Stara Góra 33, Góra Liczba strażaków 38: 5- honorowych 33- czynnych, w tym: 13 - JOT Ilość i rodzaj posiadanego sprzętu - star 266 GBM 2/8 rok Ford Transit GLB rok Agregat prądotwórczy jednofazowy 2 szt. - Pompa szlamowa 2 szt. - Piła do cięcia stali i betonu Stihl 1 szt. - Piła do drewna Stihl 1 szt. - Motopompa pływająca Niagara 1 szt. 23

24 OSP OSETNO Osetno 78, Góra OSP CZERNINA Czernina, ul. Zamkowa 3, Góra OSP CHRÓŚCINA Chróścina 28, Góra OSP WIERZOWICE MAŁE Wierzowice Małe 1, Góra 31: 31- czynnych, w tym: 1 kobieta 9 JOT 8 MDP 21: 2 honorowych 19 czynnych, w tym: 3 kobiety 16 JOT 8 MDP 33: 5 honorowych 28 czynnych, w tym: 3 kobiety 17 JOT 8 MDP 21: 21 czynnych, w tym: 1 kobieta 12 - JOT - Urządzenie hydrauliczne LUKAS Do - ratownictwa technicznego 1 kpl - Star 142 GBA rok Mercedes Benz LA 911 BMA-96 rok Motopompa pływająca Niagara 1 szt. - Pompa szlamowa Honda 1 szt. - Agregat prądotwórczy jednofazowy 1 szt. - Piła do drewna Stihl 1 szt. - Piła do cięcia stali i betonu 1 szt. - Motopompa PO5 2 szt. - Urządzenie hydrauliczne LUKAS do ratownictwa - technicznego 1 kpl - Łódź płaskodenne z silnikiem zaburtowym 1 szt. - Star 244 GBA 2,5/16 rok Żuk GLM 8 rok Motopompa pływająca Niagara 1 szt. - Pompa szlamowa Honda 1 szt. - Agregat prądotwórczy jednofazowy 1 szt. - Piła do drewna Stihl 1 szt. - Piła do cięcia stali i betonu 1 szt. - Motopompa PO5 1 szt. - Motopompa PO3 1 szt. - Pompa dużej wydajności własność powiat górowski 1 szt. - Żuk SON rok Żuk GLM 8 rok Motopompa pływająca Niagara 1 szt. - Piła do drewna Stihl 1 szt. - Motopompa PO5 2 szt. - Kuchnia polowa 1 szt. - Star P 244 rok Żuk GLM 8 rok Agregat prądotwórczy jednofazowy 1 szt. - Piła do drewna Stihl 1 szt. - Motopompa PO5 1 szt. - Kuchnia polowa 1 szt. źródło: opracowanie na podstawie danych Gminy Góra Ryc 12. Usytuowanie Ochotniczych Straży Pożarnych w powiecie Górowskim źródło: 2008 Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP W ramach zapewniania bezpieczeństwa mieszkańcom gmina dofinansowuje działalność OSP, w tym środki z lat kierowane były na: a) zakup materiałów i wyposażenia w tym: zakup materiałów i części zamiennych do samochodów pożarniczych oraz sprzętu pożarniczego, zakup nagród Młodzież zapobiega 24

25 pożarom oraz na zawody sportowo - pożarnicze, zakup węży tłocznych dla OSP Stara Góra, wymiana zużytych akumulatorów do samochodów pożarniczych, b) usługi remontowe (naprawa samochodu pożarniczego OSP Stara Góra i OSP Osetno oraz konserwacja aparatów powietrznych Lukas), c) przegląd gaśnic i ich naprawa, przeglądy techniczne samochodów i sprzętu OSP oraz wymiana tablic rejestracyjnych, d) zakup motopompy szlamowej dla OSP Czernina. Ponadto zdaniem Gminy jest utrzymanie porządku publicznego na jej terenie i zapewnienie bezpieczeństwa ruchu samochodowego prowadzonego po drogach. III.2.3 Pomoc społeczna Polityka społeczna w gminie stanowi bardzo ważny element w obszarze wspierania ludności i pomocy społecznej. Zadania pomocy społecznej w Gminie Góra wykonuje Ośrodek Pomocy Społecznej Górze. Jednostka ta realizuje również zadania wynikające z innych, aniżeli ustawa o pomocy społecznej, aktów prawnych. Należą do nich w szczególności: ustawa o świadczeniach rodzinnych, ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawa o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawa o powszechnym ubezpieczeniu społecznym oraz ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej swoim obszarem działania objął priorytetowo następujące zadania: 1) pomoc rodzinie w trudnościach materialnych w szczególności poprzez pomoc rzeczową i materialną, 2) przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, 3) tworzenie alternatywnych form działania oraz programów dożywiania i wsparcia rzeczowego oraz usługowego, kierowanego do dzieci wychowujących się w rodzinach o niskim statusie materialnym, 4) realizacja działań mających na celu utrzymanie dziecka w rodzinie naturalnej, 5)wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych, 7) aktywizowanie osób bezrobotnych i niepełnosprawnych poprzez realizację projektów finansowanych ze środków EFS. 25

26 Wydatki Gminy, w zakresie pomocy społecznej i innych zadań w zakresie polityki społecznej, stanowią blisko 24% wszystkich wydatków gminy. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2011 roku wydatki te wyniosły ,3 tys. zł. Udział osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem w Gminie plasowała się w 2011 roku się na poziomie 7%, gdzie w powiecie średnia ta wynosiła ok. 16%, a w skali województwa blisko 15%. (dane 2011/12 rok). W 2013 r. z różnych form świadczeń materialnych pomocy społecznej w ramach zadań własnych i zleconych skorzystało osób z 1347 rodzin. Stanowiło to około % ogółu mieszkańców Miasta i Gminy Góra. 6 Udział osób korzystających ze świadczeń pomocowych wzrósł w stosunku do roku 2011 prawie o 10%. Dominującym powodem korzystania ze świadczeń pomocy społecznej jest bezrobocie, długotrwała i ciężka choroba, niepełnosprawność oraz ubóstwo rozumiane jako uzyskiwanie dochodów poniżej ustawowego kryterium dochodowego, które oscyluje na granicy minimum egzystencji. Tabela 6. Powody przyznania pomocy oraz dynamika ich zmian Powód trudnej sytuacji życiowej Liczba rodzin w 2012 Liczba rodzin w 2013 Liczba rodzin w rodzinach w 212 Liczba osób w rodzinach 2013 ubóstwo bezdomność potrzeba ochrony macierzyństwa bezrobocie niepełnosprawność długotrwała lub ciężka choroba bezradność w sprawach opiekuńczawychowawczych przemoc w rodzinie alkoholizm narkomania trudności w przystosowaniu się do życia po opuszczeniu zakładu karnego zdarzenie losowe sytuacja kryzysowa Liczba rodzin w kolumnie nie sumuje się od ogólny liczby rodzin korzystających z pomocy, ponieważ uwzględnione są wszystkie problemy, jakie występują w jednej rodzinie, co oznacza że jedna rodzina dotknięta jest kilkoma problemami i korzysta z kilku ofert pomocy Źródło: Sprawozdanie z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Górze Sprawozdanie z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Górze 2013 r. 26

27 Najwięcej korzystających ze wsparcia OPS jest osób, których trudna sytuacja życiowa wynika z ubóstwa, bezrobocia, bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych a także niezdolności do funkcjonowania z powodu długotrwałych chorób. Najbardziej niepokojącym zjawiskiem jest wzrost beneficjentów OPS wymagających wsparcia z powodu ubóstwa. Gmina ma rozbudowany system wspierania negatywnych zjawisk społecznych poprzez tworzenie narzędzi zarządzania i monitowania implementacji działań w obszarze pomocy społecznej takich jak: 1. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata (uchwała nr XXIX/197/12 Rady Miejskiej Góry z dnia 3 lipca 2012 r.). 2. Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Narkomanii dla Gminy Góra na rok 2013 (uchwała nr XXXVI/238/12 Rady Miejskiej Góry z dnia 28 grudnia 2012 r.). 3. Program współpracy Gminy Góra z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2014 ; 4. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Góra na lata (uchwała nr XXXVII/256/13 Rady Miejskiej Góry z dnia 28 lutego 2013 r.) 5.Gminny Program Wspierania Rodziny Gminy Góra na lata (uchwała nr XXXVI/239/12 Rady Miejskiej Góry z dnia 28 grudnia 2012 r. Ośrodek Pomocy Społecznej w Górze w roku 2013 został wyróżniony nagrodą pieniężną Ministra Pracy i Polityki Społecznej za wybitne, nowatorskie rozwiązania w zakresie pomocy społecznej. W uzasadnieniu nagrody podano za działalność stymulującą środowisko lokalne do zintegrowanych działań na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, w tym inicjowanie działalności wolontarystycznej oraz efektywne wykorzystywanie metody CAL. Pracownicy Ośrodka, poza zadaniami ustawowymi podejmują także działania w celu wielokierunkowej aktywizacji i integracji społecznej na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Opracowują programy pomocowe, poszukują nowych rozwiązań, form wsparcia i rozwoju pozamaterialnych rodzajów pomocy skierowanych do osób potrzebujących. 27

28 III.2.4 Ochrona zdrowia W gminie Góra funkcjonuje 11 zakładów opieki zdrowotnej, prowadzonych jest 10 prywatnych praktyk lekarskich (głównie świadczących usługi stomatologiczne) oraz działa 8 aptek. Średnia liczba osób przypadających na jeden zakład wynosi 2086 osób. Tabela 7. Jednostki oferujące usługi w zakresie ochrony zdrowia w gminie Góra Rodzaj placówki Polskie Centrum Zdrowia Sp. z o.o. ul. Hirszfelda, Góra Pogotowie Ratunkowe. NZOZ Nowy Szpital we Wschowie Góra, os. Kazimierza Wielkiego 8f Poradnie oraz specjaliści Oddziały: - Chorób Wewnętrznych - Chirurgii Ogólnej - Ginekologiczno-Położniczy - Pediatryczny - Izba Przyjęć Pogotowie ratunkowe TE-Med. S.c Zespół poradni specjalistycznych NZOZ ul. Piastów 14, Góra Amicus NZOZ ul. Świętosławy 1/5, Góra Przychodnia Lekarzy Specjalistów Pharma Medica Świętosławy 1, Góra Poradnia audiologiczna, dermatologiczna, medycyny pracy, neurologiczna, otorynolaryngologiczna, zdrowia psychicznego, psychologiczna, psychoterapeutyczna Poradnia lekarza rodzinnego POZ - Poradnia Ogólna (Lekarze pierwszego kontaktu; Pielęgniarki Środowiskowe, Położne) Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna: Poradnia Alergologiczna, Poradnia Chirurgii Ogólnej, Poradnia Diabetologiczna, Poradnia Ginekologiczno-Położnicza, Poradnia Kardiologiczna,Poradnia Okulistyczna,Poradnia Onkologiczna,Poradnia Reumatologiczna,Poradnia Urologiczna Opieka Psychiatryczna i Leczenie uzależnień: Poradnia Leczenia Uzależnień, Poradnia Zdrowia Psychicznego Praktyka Lekarzy Rodzinnych D.Gocha-Chmielewska J.Chmielewski s.c os. Kazimierza Wielkiego 15B, Góra Przychodnia Lekarska w Górze ul. Mickiewicza 1, Góra Ośrodek Rehabilitacji Dzieci Niepełnosprawnych w Górze, osiedle Kazimierza Wielkiego 25, Góra Przychodnia Rejowa w Górze ul. Armii Polskiej 8, Góra INTER- Med ul. Rydzyńska 31 Czernina Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ARKA, Chróścina Góra Mazur- Hryń Elżbieta ul. Matejki 33, Góra Łęcka Dorota ul. Konopnickiej 2, Góra Izabela Grabka GRADENT ul. Mickiewicza 2e, Góra Andrzej Okoń ortodonta, ul. Piastów 6, Góra Krystyna Ruszczyńska ul. Dworcowa 15, Góra Ewa Sas-Domaszewska ul. Podwale 29 Poradnia urologiczna, stomatologiczna, ginekologiczna, poradnia lekarza rodzinnego Poradnia alergologiczna, nefrologiczna, poradnia pediatryczna, poradnia lekarza rodzinnego Poradnia rehabilitacyjna, pracownia fizjoterapii, ośrodek rehabilitacji dziennej, poradnia logopedyczna Poradnia chirurgiczna poradnia ortopedyczna, poradnia ginekologiczna praktyka prywatna praktyka prywatna praktyka prywatna praktyka prywatna praktyka prywatna praktyka prywatna praktyka prywatna praktyka prywatna 28

29 Marcin Matysiak ul. Dworcowa 17, Góra Mariusz Dańko, ul. Piłsudskiego 18, Góra Donata Szulc, Armii Polskiej 8, Góra Połomka Artur os. Kazimierza Wielkiego 15B praktyka prywatna praktyka prywatna praktyka prywatna praktyka prywatna III.2.5 Edukacja Zadania związane z edukacją dzieci i młodzieży, zarówno te które są w kompetencjach Gminy, jak i te których założycielami są inne jednostki samorządowe lub prywatne, zlokalizowane są głównie w mieście Góra. W analizie zostaną przedstawione wszystkie dostępne placówki mające w swoim zakresie kształcenie przedszkolne, podstawowe, gimnazjalne i średnie. W 2011, według Głównego Urzędu Statystycznego, wydatki na Oświatę i wychowanie wynoszą 37,3 % wydatków gminy ogółem, dodatkowo na edukacyjną opiekę wychowawczą przeznacza się 1,7 % wydatków. Dochody związane z oświatą i wychowaniem w strukturach budżetu gminnego stanowią ok. 3.8 % ogółu wszystkich przychodów, edukacyjna opieka wychowawcza ok. 1%. Placówek wychowania przedszkolnego w gminie jest 7. Na terenie gminy nie ma żłobków. W roku szkolnym 2013/2014 w gminie Góra funkcjonowało: 7 przedszkoli, 6 szkół podstawowych, 3 gimnazja i 3 szkoły ponadgimnazjalne. Wychowanie przedszkolne Dane z 2014 wskazują, iż w Gminie znajduje się 7 placówek wychowania przedszkolnego (w tym 2 przedszkola niepubliczne) w których zatrudnionych jest blisko 50 nauczycieli. W Gminie jest 668 miejsc przedszkolnych, w tym 40 miejsc w przedszkolach niepublicznych.- liczba miejsc od 2010 roku pozostaje na podobnym poziomie. 29

30 Ryc 13. Zestawienie ilości miejsc przedszkolnych, ilości dzieci przedszkoli i oddziałów Góra Miasto Na powyższym wykresach (ryc 13 i 14) widać, iż liczba obiektów i oddziałów nie zmienia się na przestrzeni lat (Tab.5), jednakże warto zwrócić uwagę na sytuację, gdzie liczba dzieci przekracza liczbę miejsc - z taką sytuacją mamy do czynienia od 2006 roku na obszarze miejskim Gminy i w 2013 na obszarze wiejskim. Ryc 14. Zestawienie ilości miejsc przedszkolnych, ilości dzieci przedszkoli i oddziałów Góra obszar wiejski źródło: Tabela 5. Placówki przedszkolne na terenie gminy Góra Nazwa placówki Miejscowość 2010/ / / /2014 Przedszkole Publiczne Nr 1 im. Marii Konopnickiej w Górze Przedszkole Publiczne Nr 3 im. Jasia i Małgosi w Górze Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Glince od roku szk. 2012/2013: Zespół Szkolno Przedszkolny z Oddziałami Integracyjnymi w Glince

31 Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Ślubowie Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Witoszycach Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Przedszkole Niepubliczne PUCHATKOWO S.C. w Górze Przedszkole Niepubliczne AKADEMIA MALUCHA w Górze X X X 1 Źródło: SIO na dzień 31 marca danego roku szkolnego Tabela 8. Liczba dzieci w przedszkolach Nazwa placówki Miejscowość 2010/ / / /2014 Przedszkole Publiczne Nr 1 im. Marii Konopnickiej w Górze Przedszkole Publiczne Nr 3 im. Jasia i Małgosi w Górze Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Glince W roku szk. 2012/2013: Zespół Szkolno Przedszkolny z Oddziałami Integracyjnymi w Glince Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Ślubowie Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Witoszycach Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Przedszkole Niepubliczne PUCHATKOWO S.C. w Górze Przedszkole Niepubliczne AKADEMIA MALUCHA w Górze X X X 23 Źródło: SIO na dzień 31 marca danego roku szkolnego Tabela 9. Liczba oddziałów w przedszkolach Nazwa placówki Miejscowość 2010/ / / /2014 Przedszkole Publiczne Nr 1 im. Marii Konopnickiej w Górze Przedszkole Publiczne Nr 3 im. Jasia i Małgosi w Górze Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Glince W roku szk. 2013/2014: Zespół Szkolno Przedszkolny z Oddziałami Integracyjnymi w Glince Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Ślubowie Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Witoszycach Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Przedszkole Niepubliczne PUCHATKOWO S.C. w Górze Przedszkole Niepubliczne AKADEMIA MALUCHA w Górze X X X 1 Źródło: SIO na dzień 31 marca danego roku szkolnego 31

32 Tabela 10. Liczba nauczycieli w przedszkolach Nazwa placówki Miejscowość 2010/ / / /2014 Przedszkole Publiczne Nr 1 im. Marii Konopnickiej w Górze Przedszkole Publiczne Nr 3 im. Jasia i Małgosi w Górze Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Glince w roku szk. 2013/2014: Zespół Szkolno Przedszkolny z Oddziałami Integracyjnymi w Glince Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Ślubowie Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Witoszycach Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Przedszkole Niepubliczne PUCHATKOWO S.C. w Górze Przedszkole Niepubliczne AKADEMIA MALUCHA w Górze X X X 2 Źródło: dane ze szkół Szkoły podstawowe Na terenie Gminy jest 6 publicznych szkół podstawowych, do których uczęszcza 1309 dzieci, z czego ponad 1/3 na obszarach wiejskich Gminy. Liczba dzieci w szkołach nie zmieniła się radykalnie od 2010 roku. Nazwa placówki Miejscowość Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Bolesława Prusa w Górze Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Wł. Broniewskiego w Górze Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Glince od roku szk. 2012/2013: Zespół Szkolno Przedszkolny z Oddziałami Integracyjnymi w Glince Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Ślubowie Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Witoszycach Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Tabela 11. Szkoły podstawowe na terenie gminy Góra 2010/ / / / Źródło: SIO na dzień 31 marca danego roku szkolnego Tabela 12. Liczba dzieci w szkołach podstawowych Nazwa placówki Miejscowość 2010/ / / /2014 Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Bolesława Prusa w Górze

33 Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Wł. Broniewskiego w Górze Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Glince od roku szk. 2012/2013: Zespół Szkolno Przedszkolny z Oddziałami Integracyjnymi w Glince Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Ślubowie Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Witoszycach Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Źródło: SIO na dzień 31 marca danego roku szkolnego W gminie, w 2013 roku zatrudnionych było 151 nauczycieli w placówkach wychowania szkolnego w charakterze podstawowym. Największe zmiany w zatrudnieniu zostały odnotowane w Szkole Podstawowej Nr 1 oraz Nr 3. Tabela 13. Liczba nauczycieli w szkołach podstawowych Nazwa placówki Miejscowość 2010/ / / /2014 Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Bolesława Prusa w Górze Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Wł. Broniewskiego w Górze Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Glince od roku szk. 2012/2013: Zespół Szkolno Przedszkolny z Oddziałami Integracyjnymi w Glince Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Ślubowie Zespół Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Witoszycach Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Źródło: dane ze szkół W Gminie, w szkołach podstawowych, jest 10 pracowni komputerowych, zawierających blisko 140 miejsc z dostępem do Internetu. Na jedno stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu przypada około 13 uczniów. Wszystkie szkoły prowadzą zajęcia pozalekcyjne, głównie w obszarze informatycznym, technicznym. przedmiotowym, artystycznym i sportowym. W roku szkolnym 2013/2014 do placówek szkolnych dowożonych było średnio 700 uczniów. Gimnazja W Gminie Góra są 3 gimnazja, 2 znajdują się w mieście Góra, 1 w Czerninie. Uczęszcza do nich 666 uczniów. Na terenie Gminy zatrudnionych w gimnazjach jest 76 nauczycieli. W szkołach są 3 pracownie komputerowe, gdzie jest 38 miejsc z dostępem do Internetu. Nie wszystkie szkoły są zaopatrzone w świetlice. Wszystkie prowadzą zajęcia 33

34 pozalekcyjne w zakresie: informatycznym, technicznym. przedmiotowym, artystycznym i sportowym. Nazwa placówki Miejscowość Gimnazjum Nr 1 im. M. Skłodowskiej Curie w Górze Gimnazjum Nr 2 im. M. Kopernika w Górze Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Tabela 14. Gimnazja w Gminie Góra Adres placówki 2010/ / / /2014 ul. Szkolna 2; Góra ul. Poznańska 2a; Góra Czernina, ul. Szkolna Góra Źródło: SIO na dzień 31 marca danego roku szkolnego Tabela 13. Liczba dzieci w gimnazjach Nazwa placówki Miejscowość 2010/ / / /2014 Gimnazjum Nr 1 im. M. Skłodowskiej Curie w Górze Gimnazjum Nr 2 im. M. Kopernika w Górze Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie Źródło: SIO na dzień 31 marca danego roku szkolnego Tabela 15. Liczba nauczycieli w gimnazjach Nazwa placówki Miejscowość Gimnazjum Nr 1 im. M. Skłodowskiej Curie w Górze Gimnazjum Nr 2 im. M. Kopernika w Górze Zespół Szkoła Podstawowa Gimnazjum i Przedszkole w Czerninie 2010/ / / / Źródło: dane ze szkól W Gminie Góra nauczyciele systematycznie podnoszą swoje kwalifikacje. Z 245,88 etatów w Gminie aż 227,05 etatów obsadzonych jest przez nauczycieli, którzy uzyskali stopień doktora lub dyplom ukończenia studiów magisterskich i jednocześnie mają przygotowanie pedagogiczne, na 112,91 etatach zatrudnieni są nauczyciele dyplomowani, na 68,89 - mianowani, 34,35 - kontraktowi, na 9,90 - stażyści. Nauczyciele systematycznie podnoszą swoje kwalifikacje, korzystając również ze wsparcia projektów współfinasowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Szczegółowy podział etatów, z uwzględnieniem liczby nauczycieli, liczby etatów oraz ich kwalifikacji, przedstawia tabela: 34