Lista tematów z języka polskiego do części ustnej egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2013/2014

Transkrypt

1 Lista tematów z języka polskiego do części ustnej egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2013/2014 I LITERATURA 1. Starożytny rodowód humanizmu i jego artystyczne realizacje w literaturze wybranych epok. Rozważ problem w odniesieniu do dowolnych utworów. 2. Dokonaj analizy i interpretacji wybranego motywu (np. ojca, matki, dziecka) zawartego w utworach literackich pochodzących z różnych epok. 3. Uniwersalne wartości w twórczości polskich laureatów literackiej Nagrody Nobla. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów pod kątem problematyki zawartej w temacie. 4. Obraz małej ojczyzny w utworach sławnych twórców literackich Twojego regionu. Dokonaj samodzielnego wyboru tekstów oraz oceń sposób przedstawiania tego zjawiska literackiego, uwzględniając czas powstania dzieł. 5. Ewolucja dramatu europejskiego na przestrzeni wieków. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów pochodzących z różnych epok literackich. 6. Bohaterowie romantyczni w oczach współczesnego odbiorcy. Scharakteryzuj wybranie postacie, wskaż w ich kreacji wartości ponadczasowe. 7. Problem krzywdy wyrządzonej człowiekowi przez los, przez zbiorowość, przez nieludzkie prawo. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów literackich z różnych epok. 8. Rola artysty i sztuki. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literackich pochodzących z różnych epok. 9. Rola artysty i sztuki. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literackich pochodzących z różnych epok. 10. Literacki portret chłopa. Dokonaj charakterystyki wybranych postaci, zwracając uwagę na czas powstania utworów, z których pochodzą Twoi bohaterowie. 11. Twórcy literatury przewodnikami po trudnej drodze życia. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów lub ich fragmentów, pochodzących z różnych epok literackich. 12. Flirt, żart, komplement adresowany do kobiety. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów lub ich fragmentów, pochodzących z różnych epok literackich. 13. Scharakteryzuj różne obrazy wsi i jej mieszkańców utrwalone w literaturze staropolskiej. (na podstawie wybranych utworów lub ich fragmentów). 14. Scharakteryzuj różne obrazy wsi i jej mieszkańców utrwalone w literaturze XIX i XX wieku, odwołaj się do wybranych utworów literackich. 15. Porównaj i oceń wzory osobowe dwóch epok w kontekście światopoglądowym, filozoficznym i społecznym (średniowiecze-renesans). Zanalizuj wybrane utwory, sformułuj wnioski. 16. Oceń żywotność tradycji romantycznej w literaturze następnych epok. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów. 17. Zaprezentuj i oceń różnorodne portrety bohatera szlacheckiego w literaturze staropolskiej, odwołując się do wybranych utworów. 18. Zaprezentuj i oceń różnorodne portrety bohatera szlacheckiego w literaturze nowożytnej, odwołując się do wybranych utworów. 19. Scharakteryzuj, wskazując cechy wspólne lub różne wzorów osobowych dwóch epok w kontekście światopoglądowym, filozoficznym i społecznym (renesans-barok), odwołując się do wybranych przykładów. 20. Scharakteryzuj i oceń wzory osobowy dwóch epok w kontekście światopoglądowym, filozoficznym i społecznym (barok-oświecenie), odwołując się do wybranych przykładów. 21. Literatura w kształtowaniu postaw obywatelskich. Porównaj modele postaw patriotycznych, proponowanych przez autorów renesansu i oświecenia, sformułuj wnioski. 22. Dydaktyzm małych form literackich (fraszki, bajki, figle, nowele, obrazki). Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów, uwzględniając ich przesłanie oraz osobę adresata.

2 23. Dokonaj analizy i interpretacji motywu polskiego domu (azyl, twierdza, świątynia, ruina), odwołując się do wybranych przykładów literackich. 24. Romantyczna a pozytywistyczna koncepcja patriotyzmu. Rozważ problem na wybranych przykładach, sformułuj wnioski. 25. Oceń bohatera tragicznego w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej odwołując się do wybranych tekstów. 26. Uzasadnij, odwołując się do wybranych tekstów, że motyw bohatera dziecięcego stanowi inspirację twórczą artystów różnych epok literackich. 27. Polemiki, spory, prowokacje starcie pokoleń literackich. Zinterpretuj wybrane utwory i manifesty programowe z różnych epok, sformułuj stosowne wnioski. 28. Metamorfoza bohatera i jej sens. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów. Sformułuj wnioski. 29. Racjonaliści i pragmatycy w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach pochodzących z różnych epok. 30. Satyryczny obraz społeczeństwa w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu, uwzględniając specyfikę wypowiedzi krytycznej. 31. Średniowiecze źródłem motywów i wątków dla literatury fantasy. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów. 32. Różnorodne portrety władców i różne sposoby sprawowania władzy. Rozważ problem na podstawie wybranych utworów. 33. Karykatura i groteska jako sposób kreowania bohatera literackiego. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych przykładów pochodzących z różnych epok. 34. Portret matki, żony i kochanki w literaturze różnych epok. Dokonaj analizy i interpretacji tematu, odwołując się do wybranych utworów. 35. Heroizacja i deheroizacja postaci historycznych w literaturze. Dokonaj analizy i interpretacji tematu, w oparciu o wybrane utwory. 36. W poszukiwaniu Itaki. Rozważ cele i kierunki wędrówek wybranych bohaterów literackich. 37. Rozważ topos nieszczęśliwej miłości w literaturze polskiej, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok. 38. Buntownicy i outsiderzy. Dokonaj analizy i interpretacji tematu w odwołaniu do wybranych utworów literackich. 39. Kreacja pielgrzyma w literaturze romantycznej. Dokonaj analizy tematu, odwołując się do wybranych utworów. 40. Pamiętniki w literaturze polskiej. Oceń ich rolę w oparciu o wybrane utwory literackie różnych epok. 41. Literackie portrety ojców. Przeanalizuj sposoby ich kreowania, odwołując się do wybranych utworów. Sformułuj wnioski. 42. Oceń funkcje artystyczne opisów przyrody w wybranych utworach literackich. 43. Motyw pracy w wybranych utworach literackich polskiego pozytywizmu i Młodej Polski. Dokonaj analizy i interpretacji tematu w oparciu o wybrane utwory. 44. Kreacjonizm czy dokumentaryzm? Która z artystycznych metod trafniej przedstawia świat? Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 45. Wolna i zniewolona, w marzeniach i rzeczywistości, ale zawsze Polska. Rozważ funkcjonowanie motywu ojczyzny w wybranych utworach literackich. 46. Literacki wizerunek ukochanej kobiety w epoce romantyzmu. Dokonaj analizy i interpretacji tematu odwołując się do wybranych utworów. 47. Poeci pokolenia 56 o miejscu i kondycji człowieka w świecie. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literackich. 48. Antyk źródłem motywów i wątków dla literatury fantasy. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literackich. 49. Motyw miasta i jego mieszkańców w literaturze XX wieku. Oceń sposoby ich prezentowania w wybranych utworach. 50. Od Rolanda do Pana Cogito przedstaw porter mężczyzny w wybranych utworach literackich, zwracając uwagę na jego rolę w społeczeństwie i rodzinie.

3 51. Kontrast jako zasada kompozycji w wybranych dziełach literackich. Dokonaj analizy i interpretacji tego zagadnienia, odwołując się do twórczości autorów różnych epok. 52. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach różnych epok. 53. Bezbronność, tchórzostwo, męstwo odwołując się do wybranych utworów, rozważ temat postawy człowieka wobec zła otaczającego świata. 54. Jaką rolę w twórczości autorów XIX i XX wieku pełnią legendy i mity narodowe? Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów literackich. Sformułuj wnioski. 55. Scharakteryzuj i porównaj różne koncepcje poezji i jej stosunku do tradycji w Polsce niepodległej. Odwołaj się do wybranych utworów lub ich fragmentów. 56. Rozważ rolę tytułu i motta w utworze literackim, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok historyczno-literackich. 57. Tragizm, komizm, ironia w utworze literackim. Rozważ i oceń, jaką rolę pełnią te kategorie estetyczne w wybranych tekstach literackich. 58. Rozważ i oceń różne funkcje narratora w epice, odwołując się do wybranych utworów literackich lub ich fragmentów pochodzących z różnych epok. 59. Utwory literackie adresowane do ludzi młodych. Rozważ problem i odnieś się do kontekstu historyczno-społecznego oraz filozoficznego. 60. Biografia jako klucz do odczytywania twórczości pisarza. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 61. Artysta jako bohater literacki. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów różnych epok. 62. Dialog twórców literatury z filozofami. Rozważ problem na wybranych przykładach dzieł literatury dawnej lub współczesnej. 63. Motyw rzeki w utworach literackich. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok. 64. Motyw labiryntu w literaturze. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów pochodzących z rożnych epok. 65. Przestrzeń w ujęciu dosłownym i metafizycznym jako motyw wiodący wybranych utworów literackich. Porównaj i oceń sposoby jej prezentacji. 66. Fascynacje czasem jako kategoria filozoficzna. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów pod kątem tematu, zwracając uwagę na powtarzające się stale motywy i obrazy. 67. Drogi do kariery i sukcesu wybranych bohaterów literackich. Rozważ problem na wybranych przykładach. 68. Jak żyć? Literatura przewodniczka po trudnej drodze życia. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów pod kątem tematu, opracuj zbiór użytecznych wskazówek dla współczesnego człowieka. 69. Młody człowiek jako twórca bohater (antybohater) współczesnych tekstów kultury. Oceń jego portret, zwracając uwagę na jego kontekst społeczny i światopoglądowy. 70. Folklor jako inspiracja twórców w różnych epokach. Rozważ problem odwołując się do różnych przykładów. 71. Kamienica, blok, osiedle jako przestrzeń życia człowieka. Rozważ problem na wybranych przykładach. 72. Karczma, zajazd, kawiarnia, pub jako miejsce spotkań. Omów motyw, eksponując jego funkcję społeczną i artystyczną w wybranych przykładach. 73. Taniec jako inspiracja różnych tekstów kultury. Rozważ problem na wybranych przykładach, uwzględniając jego funkcje społeczną i kulturową. 74. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych przykładów. II ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Obraz ogrodu w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł pod kątem szczególnego znaczenia tego miejsca dla człowieka. 2. Zmienność pór roku w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł, zwracając uwagę na związek człowieka z naturą.

4 3. Przyroda bohaterem literatury i innych dzieł sztuki. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów literackich, muzycznych, filmowych lub plastycznych, uwzględniając jej rolę w życiu człowieka. 4. Rzeka, potok, strumień... w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł, uwzględniając również metafizyczne znaczenie płynącej w niej wody. 5. Słońce, gwiazdy, księżyc... w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł, uwzględniając charakterystyczne środki artystyczne stosowane przez twórców do prezentacji tych zjawisk. 6. Impresjonizm w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł lub ich fragmentów, zwracając szczególną uwagę na wykorzystywane przez twórców sposoby artystycznego obrazowania. 7. Ekspresjonizm w literaturze i malarstwie. Zanalizuj i zinterpretuj wybrane przykłady dzieł lub ich fragmentów, zwracając szczególną uwagę na sposób przedstawienia bohaterów. 8. Naturalizm w literaturze i malarstwie. Oceń sposób funkcjonowania motywu w wybranych dziełach sztuki, podkreśl charakterystyczne cechy tego kierunku. 9. Oceń sposoby przedstawienia obrazu gór i ich mieszkańców w polskiej pieśni patriotycznej i biesiadnej. Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów. 10. Uniformizacja czy indywidualizacja? Odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmów, oceń tendencje współczesnej mody młodzieżowej jako wyrazu poszukiwań tożsamości współczesnego człowieka. 11. Alegoria jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. Dokonaj analizy i interpretacji zjawiska na wybranych przykładach. 12. Odwołując się do wybranych przykładów porównaj obrazy Śląska w literaturze i filmie. 13. Bohaterowie i świat prowincji w wybranych utworach literackich i filmach. Scharakteryzuj stereotypowe wyobrażenie miejsc i ludzi oraz sposoby ich kreacji. 14. Motyw arkadyjski w literaturze, malarstwie i filmie. Omów temat, odwołując się do wybranych dzieł pochodzących z różnych epok. 15. Anioł w literaturze, filmie i sztukach plastycznych. Odwołując się do wybranych przykładów oceń sposób ujmowania wizerunku, wskaż różnice i podobieństwa. 16. Karczma w literaturze, malarstwie i filmie. Odwołując się do wybranych przykładów, porównaj i oceń sposoby prezentacji motywu w różnych epokach. 17. Scharakteryzuj motywy heroicznej śmierci w literaturze, malarstwie i filmie, zwracając uwagę na konteksty historyczne i światopoglądowe wybranych dzieł. 18. Dialog z tradycją literacką w animowanych filmach W. Disneya. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 19. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje wybranych dzieł literatury polskiej. Ustosunkuj się do problemu, oceń walory obrazów reżysera. 20. Filmy Jerzego Hoffmana jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Oceń wybrane przykłady, odnosząc się do ich pierwowzorów. 21. Funkcja brzydoty w literaturze i innych dziełach sztuki. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł lub ich fragmentów. 22. Rozważ problem tragedii narodu żydowskiego na podstawie analizy i interpretacji wybranych utworów literackich i filmów, sformułuj stosowne wnioski. 23. Dialog z tradycją literacką w obrazach i rzeźbach. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł, zwracając szczególną uwagę na kontekst kulturowy, historyczny i filozoficzny. 24. Problem mniejszości narodowych w ujęciu literackim i filmowym. Dokonaj oceny adaptacji filmowej i porównaj jego różnorodne ujęcia. 25. Motyw relaksu, wyciszenia, wybuchu emocji w tekstach kultury na przestrzeni wieków. Scharakteryzuj i porównaj jego różnorodne ujęcia. 26. Motyw rozstania z ukochaną osobą, ojczyzną, życiem i światem w różnych tekstach kultury porównaj i oceń, odwołując się do wybranych utworów. 27. Polskie obrzędy ludowe związane z cyklami przyrody i świętami liturgicznymi jako inspiracja artystyczna. Przeanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach z literatury, pieśni ludowych i filmu, zwracając uwagę na powtarzanie się pewnych elementów wspólnych.

5 28. Przyroda tatrzańska jako inspiracja dla poetów i malarzy w okresie Młodej Polski. Analizując temat powołaj się na wybrane przykłady z literatury i malarstwa. 29. Przeanalizuj w jak sposób wielkie karty naszej historii inspirowały literatów, malarzy u twórców innych dzieł sztuki. Dokonaj wyboru utworów, sformułuj wnioski. 30. Rozważ, odwołując się do wybranych przykładów, jako różnorodny jest portret rycerza w literaturze, filmie oraz rzeźbie nagrobnej. 31. Śmierć w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych utworów i obrazów. Sformułuj wnioski. 32. Scharakteryzuj portret kobiety w epoce baroku i innych epokach, odwołując się do wybranych utworów literackich oraz dzieł malarskich. 33. Herosi filmowi naszych czasów a ich pierwowzory antyczne. Analizując temat, zwróć uwagę na cechy wspólne, odwołaj się do wybranych utworów. 34. Rozważ funkcjonowanie i ewolucję wątku prometejskiego w literaturze i malarstwie różnych epok, odwołując się do wybranych przykładów. 35. Rozważ funkcjonowanie wątku ikaryjskiego w literaturze i malarstwie różnych epok, odwołując się do wybranych przykładów. 36. Scharakteryzuj obraz wsi i jej mieszkańców utrwalony w literaturze i malarstwie młodopolskim, odwołując się do wybranych przykładów. 37. Sceny batalistyczne w literaturze i malarstwie lub w literaturze i filmie. Scharakteryzuj i porównaj sposób ich prezentacji, odwołując się do wybranych przykładów. 38. Porównaj wybrany utwór literacki z jego filmową adaptacją. 39. Scharakteryzuj i porównaj, odwołując się do wybranych przykładów, artystyczne wizje piekła utrwalone w literaturze, malarstwie i muzyce. 40. Saga, powieść w odcinkach a współczesna telenowela. Omów ich cechy gatunkowe na wybranych przykładach, sformułuj wnioski. 41. Scharakteryzuj i porównaj, odwołując się do wybranych przykładów, literackie i malarskie wyobrażenie zaświatów. 42. Scharakteryzuj i porównaj artystyczną i biblijną wizję zła i Szatana w wybranych dziełach literackich i innych dziedzinach sztuki. 43. Scharakteryzuj i oceń literackie i filmowe wizje przyszłości. Odwołaj się do wybranych przykładów. 44. Dokonaj analizy i interpretacji motywów apokaliptycznych w powieściach grozy i filmach sciencefiction, odwołując się do wybranych przykładów. 45. Rozważ i oceń sposób przedstawienia i funkcjonowania motywów cierpienia, choroby duszy i ciała w literaturze i muzyce. Odwołaj się do wybranych przykładów. 46. Scharakteryzuj i porównaj obrzędy związane ze śmiercią i jej kultem, odwołując się do wybranych przykładów literackich, filmowych i liturgicznych. 47. Scharakteryzuj i porównaj obyczaje weselne, odwołując się do literatury, jej filmowych adaptacji i obrzędów regionalnych. 48. Rozważ i oceń funkcjonowanie motywu powstańczego w różnych tekstach kultury (malarstwo, pieśni, film), odwołując się do wybranych przykładów. III JĘZYK 1. Wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły odzwierciedlenie w nazwach różnych przedmiotów i zjawisk. Sformułuj stosowne wnioski. 2. Perswazyjny charakter przekazu tekstu reklamowego. Zgromadź materiał rzeczowy, dokonaj analizy jego języka oraz aspektu wizualnego. 3. Oceń rolę stylizacji gwarowej, charakteryzując język wybranych utworów literackich. 4. Od listu i SMS-a rozważ na wybranych przykładach, w jakim kierunku zmierza ewolucja języka i stylu komunikacji międzyludzkiej. 5. Kształtowanie się rozwój polskiej pieśni patriotycznej. Scharakteryzuj język oraz sposób obrazowania najistotniejszej treści, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok.

6 6. Przeanalizuj język śląskich dowcipów i anegdot w odniesieniu do zmieniającej się rzeczywistości. W wybranych tekstach wskaż istotne środki artystyczne oraz cechy komizmu. 7. Język przekazów o tematyce sportowej. Przeanalizuj zgromadzone materiały. Sformułuj wnioski, uwzględniając specyficzną sytuację nadawczo-odbiorczą. 8. Wpływ języków obcych na polszczyznę (na przestrzeni wieków). Dokonaj analizy i interpretacji wybranych zapożyczeń językowych, uwzględniając konteksty historyczne. 9. Język prasy. Scharakteryzuj na zgromadzonych przykładach różne odmiany stylu publicystycznego. Sformułuj stosowne wnioski, uwzględniając konkretnego odbiorcę. 10. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zinterpretuj to zjawisko językowe, analizując zgromadzone przykłady. Określ, z czego wynika ich popularność. 11. Oceń rolę archaizmów, charakteryzując język bohaterów wybranych powieści i filmów historycznych. 12. Specyficzne cechy języka w literaturze młodzieżowej. Dokonaj analizy zagadnienia, odwołując się do wybranych utworów, sformułuj wnioski. 13. Porównaj cechy gwary uczniowskiej i języka ogólnopolskiego na podstawie zgromadzonego przez Ciebie materiału. Sformułuj wnioski.