Tematy na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014

Transkrypt

1 Tematy na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014 LITERATURA 1. Przedstaw literackie portrety dzieci w twórczości pozytywistów, analizując wybrane utwory epoki. 2. Przeanalizuj wpływ biografii Jana Kasprowicza na jego twórczość. Odwołaj się do wybranych utworów autora. 3. Romantyczne fascynacje Orientem. Omów, analizując wybrane utwory literackie. 4. Dwór ziemiański jego wygląd i znaczenie. Omów, analizując wybrane utwory literatury polskiej. 5. Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego. Omów, porównując wybrane przykłady literackie z różnych epok. 6. Obecność motywu samotności w literaturze. Zanalizuj temat, wybierając dowolne teksty literatury polskiej i powszechnej. 7. Literackie portrety matek. Omów temat, odwołując się do wybranych przez siebie przykładów literackich z różnych epok. 8. Odmienne sposoby sprawowania władzy. Przeanalizuj temat w kontekście wybranych utworów z różnych epok. 9. Na wybranych przez siebie przykładach przedstaw kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństwa podczas II wojny światowej. Pokaż ich problemy i próby odbudowania świata wartości. 10. Jakiej wiedzy o osobowości autora i jego pisarstwie dostarcza dziennik? Przeanalizuj temat, odwołując się do utworów S. Żeromskiego i W. Gombrowicza. 11. Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Przedstaw je i określ ich konsekwencje dla ludzkiego istnienia, odwołując się do tekstów literackich różnych epok. 12. Różne postawy człowieka wobec totalitaryzmu w literaturze. Przedstaw je, analizując wybrane utwory literatury współczesnej. 1

2 13. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literatury wojny i okupacji. 14. Poczucie egzystencjalnej pustki i zagubienia w świecie. Scharakteryzuj ich przejawy, odwołując się do wybranych utworów literackich modernizmu. 15. Rubasznie i subtelnie o miłości zmysłowej. Omów odmienne ujęcia tematyki erotycznej w twórczości wybranych pisarzy różnych epok. 16. Dwie epoki dwie drogi do odzyskania wolności. Na podstawie wybranych utworów literackich porównaj walkę o wolną ojczyznę romantyków i pozytywistów. 17. Jak powstał świat? Porównaj mity stworzenia świata i człowieka zapisane w mitologiach różnych krajów świata. 18. Walka dobra ze złem jako temat utworów literackich. Wykaż wiodącą rolę tego motywu, analizując teksty pochodzące z trzech wybranych epok. 19. Wizja człowieka i Boga w twórczości średniowiecza, renesansu i baroku. Określ podobieństwa i różnice w sposobie ujęcia tego tematu w wybranych utworach literackich. 20. Przyroda jako temat utworów literackich. Wykaż różne ujęcia i funkcje tego motywu w wybranych tekstach pochodzących z trzech epok. 21. Portret matki cierpiącej w literaturze polskiej różnych epok. Scharakteryzuj postaci, odwołując się do wybranych utworów. 22. Motyw przemijania w literaturze staropolskiej. Omów, odwołując się do wybranych utworów. 23. Motyw apokalipsy w literaturze polskiej i obcej. Omów, odwołując się do wybranych utworów. 24. Różne sposoby funkcjonowania motywu zbrodni i kary w literaturze. Omów, odwołując się do wybranych przykładów. 25. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Analizując wybrane utwory spoza kanonu lektur, omów przyczyny popularności niektórych autorów i ich książek. 26. Różne modele rodziny w literaturze. Omów, analizując wypowiedź przykładami tekstów z trzech wybranych epok. 27. Biografia poety romantycznego jako tworzywo literackie. Omów teksty zawierające wątki biograficzne i wskaż na zależność pomiędzy biografią romantycznego twórcy a kreowanym przez niego bohaterem literackim. 2

3 28. Człowiek w sytuacji wyboru pomiędzy dobrem i złem. Porównaj kreacje wybranych bohaterów literackich, zwracając szczególną uwagę na czynniki mające wpływ na ich decyzje. Omów, analizując celowo dobrane utwory z literatury XX wieku. 29. Przy polskim stole. Scharakteryzuj polskie tradycje kulinarne, odwołując się do wybranych dzieł literatury polskiej. 30. Ubiór jako sposób wyrażania siebie. Scharakteryzuj polską modę i stroje różnych epok, odwołując się do literackich opisów pochodzących z tekstów XIX i XX wieku. 31. Miasto przestrzeń wroga czy przyjazna? Dokonaj analizy dzieł pisarzy trzech różnych epok. Przedstaw obecność tego motywu oraz sposób jego prezentacji, analizując wybrane utwory. 32. Rozmowy z Bogiem w literaturze polskiej. Analizując przykłady zaczerpnięte z trzech gatunków literackich, zwróć uwagę na konteksty sytuacyjne i wymowę utworów. 33. Wizja ojczyzny w twórczości Czesława Miłosza. Omów, analizując wybrane teksty prozatorskie, poetyckie i eseistyczne pisarza. 34. Odmienność, obcość, alienacja bohaterów literackich. Przedstaw przyczyny i skutki owego wyobcowania, analizując dowolnie wybrane teksty. 35. Naprawdę kocha się tylko raz. Analizując wybrane teksty, przedstaw i omów kreacje bohaterów przeżywających wielką miłość. 36. Bohater podróżnik. Przedstaw i omów funkcje motywu wędrówki, odwołując się do wybranych tekstów literackich różnych epok. 37. W poszukiwaniu sensu życia. Omów różne kreacje bohaterów, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 38. Prawdziwa odwaga i inteligencja to umiejętność bycia innym niż wszyscy. Analizując nieprzeciętność i indywidualność postaw bohaterów literackich różnych epok, wskaż przyczyny i skutki ich wyborów. 39. Polskie tradycje ludowe inspiracją dla poetów różnych epok. Omów zagadnienie na wybranych przykładach dzieł literackich. 40. Artysta jako bohater utworu literackiego. Omów jego cechy i zadania na wybranych przykładach z literatury polskiej XIX i XX w. 41. Literatura antyku jako źródło inspiracji dla pisarzy współczesnych. Omów, analizując wybrane przykłady literackie. 3

4 42. Motyw rozstania (odejścia) w literaturze. Przedstaw okoliczności, przyczyny i skutki zaistniałej sytuacji, analizując co najmniej trzy utwory z różnych epok. 43. Emigracja jako temat literacki: między dramatem wykorzenienia a próbą wolności absolutnej. Omów, analizując wybrane utwory z literatury współczesnej. 44. Nowe kreacje bohatera międzywojennej prozy psychologicznej. Przedstaw zagadnienie, powołując się na utwory literatury polskiej i obcej. 45. Obraz kraju lat dziecinnych w literaturze polskiej. Omów, analizując wybrane przykłady pochodzące z różnych epok. 46. Obywatelska refleksja w literaturze renesansu i oświecenia. Przedstaw, w jaki sposób literatura tych epok próbowała wywierać wpływ na reformę państwa. 47. Człowiek i natura. Omów związki człowieka z przyrodą na przykładach wybranych utworów literackich różnych epok. 48. Pan i sługa. Przeanalizuj różne przykłady realizacji tego motywu, opierając się na wybranych tekstach literackich. Zwróć uwagę na okoliczności, przejawy i skutki tych relacji. 49. Od Prusa do Kapuścińskiego. Omów ewolucję felietonu od początków istnienia gatunku do czasów współczesnych na podstawie celowo wybranych przykładów. 50. Życie jako teatr. Omów, przedstawiając różne ujęcia tego motywu w wybranych utworach. 51. Portrety samotnych kobiet w literaturze. Omów w oparciu o przykłady z różnych epok. Przedstaw przyczyny, przejawy i skutki samotności bohaterek. 52. Obraz polskiej wsi w literaturze. Przedstaw sposoby kreowania obrazów wsi, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 53. Sny i widzenia jako sposoby przedstawiania świata wewnętrznego bohatera. Omów, analizując wybrane przykłady literatury z różnych epok. 54. Motywy historyczne w twórczości Jacka Kaczmarskiego. Przeanalizuj ich funkcje w oparciu o wiersze i pieśni autora. 55. Problem Holocaustu i antysemityzmu w literaturze polskiej. Omów sposoby funkcjonowania zagadnienia w oparciu o wybrane utwory literackie. 56. Różne wyobrażenia wizerunku diabła. Omów, analizując utwory literackie pochodzące z trzech wybranych epok. Zwróć uwagę na kontekst kulturowy każdego okresu. 57. Motyw uczty, biesiady i zabawy w dziełach literackich. Omów różne sposoby jego ujęcia na podstawie utworów wybranych epok. 4

5 Związek literatury z innymi dziedzinami sztuki 1. Portret pielgrzyma-tułacza w literaturze i malarstwie. Omów sposoby jego ukazania w dziełach twórców różnych epok. 2. Afryka i jej mieszkańcy jako temat literatury i sztuki. Przedstaw różne ujęcia tematu, odwołując się do wybranych dzieł z epoki pozytywizmu i współczesności. 3. Sztuka i literatura na usługach władzy. Omów zjawisko socrealizmu, analizując przykłady z dziedziny sztuki i literatury. 4. Różne sposoby kreacji światów baśniowych w literaturze i sztuce. Omów, analizując wybrane przykłady. 5. Porównaj różne sposoby ukazywania motywu sportu i sportowca w literaturze, sztukach plastycznych oraz filmie, analizując celowo dobrane teksty kultury. 6. Wielkie wydarzenia z historii Polski w literaturze, filmie i malarstwie. Omów, analizując wybrane przykłady z epoki romantyzmu, pozytywizmu oraz współczesności. 7. Literatura jako inspiracja dla reżyserskich dokonań Andrzeja Wajdy. Omów temat na wybranych przykładach. 8. Dzieło literackie i jego adaptacja filmowa. Porównaj i oceń dwa wybrane filmy z ich literackim pierwowzorem. 9. Artystyczne inspiracje pejzażem wiejskim w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł z epoki Młodej Polski. 10. Różne ujęcia raju w literaturze i sztuce. Omów funkcjonowanie motywu, odwołując się do wybranych przykładów literatury i sztuki starożytnej oraz współczesnej. 11. Człowiek i natura w poezji i malarstwie romantycznym. Porównaj sposoby ukazania motywu na wybranych przykładach. 12. Muzyczne interpretacje znanych utworów poetyckich. Omów, analizując wybrane przykłady. 13. Literackie i malarskie realizacje motywu Madonny. Porównaj na przykładzie wybranych dzieł z dwóch różnych epok. 14. Literackie, malarskie i filmowe portrety dzieci i młodzieży. Omów, analizując wybrane przykłady. 15. Inspiracje antykiem w kulturze współczesnej. Omów je, analizując wybrane dzieła ( literackie, rzeźbiarskie, malarskie, architektoniczne). 5

6 16. Kreacje bohaterów literackich, historycznych i filmowych, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny światowej. Omów problem, analizując celowo dobrane utwory. 17. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej celowo dobranych dzieł. 18. Apokalipsa jako temat i motyw w sztuce. Omów sposoby jego prezentacji i funkcje w utworach literackich, malarskich, filmowych. 19. Dzieło literackie a jego realizacja teatralna. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów. 20. Średniowieczny sposób wyobrażenia nieba, piekła, śmierci, szatana i Sądu Ostatecznego. Omów na wybranych przykładach z literatury i innych dziedzin sztuki. 21. Porównaj wzorzec piękna w literaturze, malarstwie i architekturze dwóch wybranych epok. Dokonaj analizy celowo dobranych przykładów. 22. Ucztowanie, biesiadowanie, jedzenie i ich artystyczny obraz w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy wybranych przykładów realizacji tego motywu. 23. Komizm jako kategoria estetyczna i sposób opisania świata. Omów sposoby jego funkcjonowania w twórczości wybranego reżysera filmowego. 24. Przedstaw motyw kariery w wybranych utworach literackich i filmowych. 25. Motyw pożegnania w literaturze i sztuce. Przedstaw różnorodne ujęcie tego tematu na wybranych przykładach z dwóch różnych epok. 26. Boże Narodzenie w literaturze i sztuce. Omów funkcjonowanie motywu w wybranych dziełach. 27. Obcy, inny, odmieniec w literaturze i filmie. Omów temat na wybranych przykładach. 28. Na wybranych przykładach zaprezentuj plastyczne i literackie przedstawienia Arkadii. 29. Karykatura jako jeden ze sposobów prezentacji człowieka w różnych tekstach kultury. Omów temat na wybranych przykładach. 30. Fascynacje tatrzańskie w literaturze i sztuce Młodej Polski. Omów, analizując wybrane przykłady. 31. Ruiny, groby, opustoszałe zamki. Omów znaczenie i funkcje motywu w dziewiętnastowiecznych tekstach kultury. 32. Portret polskiego inteligenta w filmie i dwudziestowiecznej literaturze. Rozważ zagadnienie, analizując kreacje bohaterów w różnych dziełach. 33. Istoty pozaziemskie w literaturze i plastyce. Zinterpretuj na wybranych przykładach różnorodne przedstawienia aniołów i demonów. 6

7 34. Powaga i śmiech w literaturze i sztuce średniowiecznej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 35. Wieś w powieści Reymonta i na obrazach Chełmońskiego. Przedstaw podobieństwa i różnice, posługując się wybranymi fragmentami Chłopów i dziełami malarskimi Chełmońskiego. 36. Rola scenografii w teatrze różnych epok. Omów zagadnienie, analizując utwory literackie oraz wybrane realizacje teatralne (teatr żywego planu, teatr TV). 37. Różne oblicza totalitaryzmu w tekstach kultury. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych dzieł. 38. Motyw katastrofy w literaturze, malarstwie i filmie. Omów różnorodność ujęć tego motywu na wybranych przykładach. 39. Różne sposoby ukazywania piękna ludzkiego ciała. Porównaj je, odwołując się do literatury i sztuki współczesnej. Język 1. Język Internetu. Dokonując analizy zgromadzonego materiału językowego, scharakteryzuj i oceń poprawność języka Internetu. 2. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów funkcje na przykładach wybranych utworów. 3. Twórcze wykorzystanie różnych stylów funkcjonalnych (potocznego, urzędowego, naukowego) w poezji XX wieku. Przedstaw na wybranych przykładach. 4. Perswazyjna funkcja języka w tekstach propagandy politycznej. Omów, wykorzystując zgromadzony materiał językowy. 5. Mitologiczna i biblijna frazeologia we współczesnym języku polskim. Omów przykłady w oparciu o literaturę i publicystykę. 6. Imiona i nazwiska znaczące w tekstach literackich. Omów ich funkcje w utworach, analizując wybrane przykłady. 7. Język komentatorów sportowych. Zgromadź materiał i omów charakterystyczne cechy języka tej grupy zawodowej oraz oceń jego poprawność. 8. Zbadaj język nazw handlowych. Oceń celowość używania w nich zapożyczeń z języków obcych. 7

8 9. Język i styl wyznań miłosnych. Zanalizuj temat na przykładach tekstów epistolarnych z dwóch różnych epok. 10. Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Omów na wybranych przykładach. 11. Neologizm jako środek artystycznego wyrazu. Dokonaj analizy tekstów literackich, wskaż zastosowanie, funkcje i znaczenia użytych neologizmów. 12. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok. 13. Najczęściej popełniane błędy językowe we współczesnej polszczyźnie. Na podstawie zgromadzonego materiału omów zagadnienie i wyjaśnij jego przyczyny. 14. Język reklam telewizyjnych i ogłoszeń prasowych. Zgromadź materiał, dokonaj jego charakterystyki, analizując stosownie wybrany materiał. 15. Kicz językowy. Przedstaw zjawisko i określ jego funkcje, analizując współczesną komunikację językową. 16. Współczesne formy komunikacji (mail, sms). Dokonaj analizy językowej i stylistycznej zgromadzonego materiału językowego. 17. Dziennik, pamiętnik czy blog jako formy wypowiedzi osobistej i literackiej. Dokonaj analizy stylu i języka wybranej formy. 18. Przedstaw zjawisko poetyckiego wykorzystania procesów słowotwórczych na podstawie analizy utworów B. Leśmiana i J. Tuwima. 19. Język muzyki hip hopowej. Analizując zgromadzony materiał, przedstaw charakterystyczne cechy tego języka. 20. Zanalizuj funkcję gwary podhalańskiej jako tworzywa literackiego na podstawie twórczości K. Przerwy Tetmajera i S. Witkiewicza. 21. Omów cechy języka potocznego. Wskaż przykłady wykorzystania tej odmiany języka we współczesnej literaturze. 22. Językowe gry z cenzurą. Omów problem na przykładzie wybranych tekstów literackich i kabaretowych. 23. Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw cechy języka i stylu utworów literackich w dowolnie wybranej epoce. 24. Język jako instrument walki o władzę we współczesnej publicystyce. Dokonaj analizy, przedstaw i omów jego cechy na podstawie zebranego materiału. 25. Język i styl polskich czasopism tabloidów. Omów, analizując wybrane teksty. 8

9 26. Scharakteryzuj środki ekspresji językowo artystycznej w tekstach piosenek wybranej polskiej grypy muzycznej i omów ich funkcje. 27. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś. 28. Zanalizuj pod względem językowo stylistycznym przysłowia polskie o określonej tematyce. 29. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość. 30. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Wyjaśnij to zagadnienie, analizując przykłady ze współczesnej polszczyzny. 9