Koncepcja obywatelska restrukturyzacji kredytów walutowych w CHF

Transkrypt

1 Koncepcja obywatelska restrukturyzacji kredytów walutowych w CHF ADRESACI: Minister Finansów Dr Mateusz Szczurek Przewodniczący Komitetu Stabilności Finansowej Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa kancelaria@mf.gov.pl Dariusz Kacprzyk Prezes Zarządu Bank Gospodarstwa Krajowego Al. Jerozolimskie 7, Warszawa bgk@bgk.pl Dr Janusz Lewandowski Przewodniczący Rady Gospodarczej Kancelaria Prezesa Rady Ministrów Al. Ujazdowskie 1/ Warszawa sprm@kprm.gov.pl Opracowanie: Rafał Łyczek Fundacja KupFranki.org fundacjakupfranki@gmail.com

2 Wstęp: Niniejszy zarys koncepcji systemowego rozwiązania problemu społecznego wynikającego z sytuacji polskich rodzin zadłużonych we franku szwajcarskim (CHF), ma na celu prezentację sposobu restrukturyzacji kredytów walutowych w CHF. Przygotowany jest dla potrzeb analizy przez stronę Rządową w konsultacji z Ministerstwem Finansów RP oraz Bankiem Gospodarstwa Krajowego, jako organem Państwa Polskiego. Jednocześnie autor ma świadomość, iż sukces poniższej koncepcji wymaga woli politycznej i zaangażowania ze strony najwyższych organów RP, banków komercyjnych, Związku Banków Polskich. Propozycja ukierunkowana jest na skuteczne, komercyjne rozwiązanie problemu społecznego poprzez równe traktowanie kredytobiorców zadłużonych w CHF względem tych, którzy zadłużyli się w PLN. Jako rozwiązanie komercyjne, dba o sytuację finansów publicznych oraz chroni przed pogorszeniem się kondycji polskiej gospodarki. Należy zauważyć, że w przypadku kredytów walutowych - oprócz realnej możliwości dalszej deprecjacji złotego - dodatkowym czynnikiem ryzyka jest kwestia wpływu ewentualnego wzrostu stóp procentowych na spłacalność tego typu kredytów, co w oczywisty sposób będzie miało wpływ na zmniejszenie poziomu konsumpcji i rozwoju gospodarczego RP. Najważniejsze wnioski: Zgłaszana propozycja rozwiązania problemu społecznego ponad 550 tys. polskich rodzin spłacających kredyty walutowe w CHF jest rozwiązaniem typu wygrany-wygrany, a właściwie 3 x wygrany. Przy zaangażowaniu Państwa, w oparciu o rozwiązania komercyjne wszystkie podmioty uczestniczące w procesie restrukturyzacji kredytów walutowych w CHF, w drodze porozumienia, mogą odnieść korzyści bez obciążania innych grup społecznych niezadłużonych w CHF. Jednocześnie brak systemowego, racjonalnego rozwiązania niniejszego problemu będzie miał negatywne konsekwencje dla ogółu polskiego społeczeństwa. Podstawowe korzyści dla uczestników procesu restrukturyzacji zadłużenia w CHF: 1. Kredytobiorcy: - jasne, klarowne zasady zapewniające stabilność i bezpieczeństwo w postaci stałego oprocentowania kredytu, chroniące przed wzrostem wskaźnika referencyjnego - Libor, - ochrona przed nadmiernym ryzykiem kursowym, zabezpieczenie w postaci max. poziomu kursowego uruchamiające ochronę kredytobiorców przed gwałtownym osłabieniem PLN w relacji do CHF oraz możliwość skorzystania z wakacji kredytowych (na żądanie kredytobiorcy, brak wymagalności płatności części kapitałowej raty kredytu, jednokrotnie w ciągu 24 miesięcy, przez cały okres kredytowania.). - przejrzyste i niskie koszty obsługi zadłużenia w stosunku do aktualnie stosowanych przez banki komercyjne spreadów bankowych (kurs średni NBP z dnia wymagalności raty kredytowej + 0,05 PLN).

3 2. Banki komercyjne: - możliwość wycofania się przez banki z missellingu jakim niewątpliwie było oferowanie długookresowych kredytów hipotecznych w CHF, przy jednoczesnym braku zabezpieczenia nieprofesjonalnych uczestników rynku - osób indywidualnych, konsumentów i jednoczesnym 100 proc. obarczeniu tej grupy ryzykiem kursowym - poprawienie struktury bilansowej banków, poprzez odsprzedaż problematycznych i długookresowych należności obarczonych wysokim ryzykiem wynikłym z zniżanych poziomów stosowanych marż dla kredytów walutowych, możliwością zakupu franków z pominięciem wysokich cen naliczanych przez bank kredytobiorcy przy ich przeliczaniu oraz występujących ujemnych wartości wskaźnika Libor stosowanego zwykle jako punkt odniesienia dla kalkulacji wysokości oprocentowania kredytu, - wyeliminowanie ryzyka psucia portfela kredytów hipotecznych - statystycznie po ok latach następuje pogorszenie spłacalności zobowiązań z tytułu obsługi kredytów hipotecznych - element wahań kursowych i ryzyka sytuacji patowej, w której z jednej strony bank będzie narażony na wysokie zagrożenie niespłacalności tego typu zobowiązań, a z drugiej strony, ze względu na skalę problemu, bank stanie przed problemem braku realnej możliwości zbycia tego typu zobowiązań na rzecz firm windykacyjnych. 3. Państwo Polskie poprzez Bank Gospodarstwa Krajowego: - zgodnie z zasadami etyki, które przyświecają Bankowi Gospodarstwa Krajowego jako jednej z najważniejszych instytucji finansowych w Polsce od 1924 r., a także w związku z dążeniem do przestrzegania zasad społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (w tym banków), BGK ma niepowtarzalną okazję zrestrukturyzowania na rynku polskim niebezpiecznego produktu bankowego jakim są hipoteczne kredyty walutowe w CHF - BGK, jako jedyny w Polsce w 100 proc. państwowy bank, dzieląc swoją działalność na rynku finansowym pomiędzy realizowanie zadań zleconych przez państwo oraz typową działalność bankową, może - działając w imieniu Państwa Polskiego - odnieść korzyści komercyjne zakładane w procesie restrukturyzacji tego typu zadłużenia, eliminując skutecznie pokusę drenażu polskiego rynku kapitałowego w celu ratowania zagranicznych banków matek - dzięki jasnym zasadom fair-play, BGK ma szansę przywrócenia zaufania społecznego do instytucji bankowych i kredytu hipotecznego poprzez restrukturyzację tego typu zadłużenia, co realnie przyczyni się do ograniczenia gwałtownego spadku konsumpcji wewnętrznej oraz idącego za tym zmniejszenia wpływów podatkowych. 4. Główne założenia projektu Fundacji KupFranki: 1. Przejęcie zobowiązań kredytowych w CHF od banków komercyjnych via BGK. 2. Dalsze spłacanie kredytów do BGK w złotówkach.

4 3. Wykorzystanie do finansowania projektu emisji obligacji państwowych w CHF z długim okresem zapadalności lub długookresowego kredytu walutowego w CHF (30 lat), zaciągniętego przez Rzeczpospolitą Polską. Z wykorzystaniem przyznanej Polsce przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy elastycznej linii kredytowej w kwocie 20 mld EUR. 4. Przejęcie zobowiązań indeksowanych/denominowanych w CHF jedynie z opóźnieniem w spłacie nie dłuższym niż 6 miesięcy 5. Parametry przejętych zobowiązań: - waluta skupu zobowiązań: CHF - ceny skupu zobowiązań: 55% wartości 36 mld CHF aktywnych umów kredytowych - zakładany budżet skupu: 20 mld CHF - zakładany budżet projektu wraz z kosztami operacyjnymi: 22 mld CHF. 5. Co przemawia za zbyciem kredytów walutowych w CHF przez banki komercyjne na rzecz organu państwowego: - uwolnienie kursu CHF przez SNB historycznie najwyższy kurs CHF/PLN, zmienność, wysoki koszt obsługi kredytu przez kredytobiorców uzyskujących przychody w PLN, - niski poziomu marż stosowanych przez banki komercyjne dodatkowo pomniejszonych o ujemne stawki Libor, - realne zagrożenie pogorszenia kondycji portfela kredytów walutowych i skokowy wzrost kredytów obsługiwanych nieterminowo z 3,1% do 25% - brak alternatywnej możliwości zbycia problematycznych kredytów w CHF w dużej skali firmom windykacyjnym w celu pozbycia się przez banki komercyjne pozycji kredytów w CHF z pozycji bilansowych. 6. Założenia warunków obsługi kredytów w CHF przez powołany w tym celu Departament Kredytów Walutowych przy BGK: - raty kredytobiorców w CHF, płacone po cenie CHF, w oparciu o algorytm kalkulacji ceny jednostkowej (kurs średni NBP w dniu zapadalności raty kredytu CHF + 0,05 PLN), - poziom oprocentowania kredytów przejętych przez BGK: Oprocentowanie stałe na poziomie 2,5-3%, bez stosowania stopy referencyjnej Libor. - progowe zamrożenie kursu CHF na wartości max. CHF/PLN na poziomie max. 3,80. Jeżeli w dniu zapadalności kredytu kurs CHF/PLN 3,80, to: a) wysokość należnej raty kapitałowej kredytu do spłaty w danym miesiącu 50%, b) oprocentowanie płatne w 100%, c) aktualizacja preliminarza spłat uwzględniającego, powstałe karencje w spłacie rat kapitałowych, co 24 miesiące,

5 - możliwość 1 na 24 miesiące wakacji kredytowych, (brak konieczności płatności części kapitałowej raty kredytowej, na wniosek kredytobiorcy z miesięcznym wyprzedzeniem), - możliwość uzyskania 10% umorzenia kapitału kredytu przy terminowej obsłudze wszystkich pozostałych rat kredytu, na koniec spłaty kredytu. Również w sytuacji wcześniejszej spłaty kredytu, pod warunkiem, że wszystkie dotychczasowe raty były płacone w terminowo, - opłata za wcześniejszą spłatę kredytu 1,5%. *** Fundacja KupFranki powstała dla realizacji potrzeb społeczności inicjatywy KupFranki.pl, zrzeszającej obecnie ponad 17,5 tys. rodzin zadłużonych w walutach obcych. Znaczącym sukcesem działań Kupfranki.pl było wprowadzenie zmian legislacyjnych, tzw. Ustawy antyspreadowej. Serwis pełnił rolę konsultanta społecznego Ministerstwa Gospodarki w zakresie spreadu walutowego i praktyk banków względem klientów. Kupfranki.pl prowadziły z sukcesem akcję edukacyjną na temat praw kredytobiorców do zwrotu nienależnie pobieranych przez banki opłat. Działania Kupfranki.pl nakłoniły też jeden z dużych banków do anulowania blisko tysiąca rażąco niekorzystnych dla klientów aneksów do umów kredytowych.