Pozytywne skutki rozświetlania nocy

Transkrypt

1

2 Pozytywne skutki rozświetlania nocy bezpieczeństwo aktywność estetyka źródło ilustracji: Internet

3 Negatywne skutki rozświetlania nocy? brak ciemności źródło ilustracji: Internet

4 Skutki braku ciemności w nocy: zaburzenie naturalnego cyklu dobowego flory i fauny, w tym człowieka utrudnienie dla obserwacji astronomicznych, zubożenie krajobrazu źródło ilustracji: Internet

5 Zanieczyszczenie światłem to zaburzanie nocnego środowiska naturalnego sztucznym światłem emitowanym (głównie) przez oświetlenie zewnętrze źródło ilustracji: Internet

6 światło dźwięk hałas Teneryfa, świetlny smog zanieczyszczeni e światłem Problem z problemem zanieczyszczenia światłem kopciuszek wśród zanieczyszczeń hamulec symboliki światło-ciemność regulacje prawne dla poziomu hałasu -> tak samo powinno być ze światłem źródło ilustracji:

7 Mierzenie zanieczyszczenia światłem Obserwacje z orbity okołoziemskiej umożliwiają dokładnie pomiary ilości sztucznego światła źródło ilustracji: NASA earthobservatory.nasa.gov/iotd/view.php?id=76777 Półwysep Iberyjski, widok z ISS

8 Mierzenie zanieczyszczenia światłem Obserwacje z orbity okołoziemskiej umożliwiają dokładnie pomiary ilości sztucznego światła Ziemia w nocy 2012 (Suomi NPP/VIIRS) źródło ilustracji: NASA earthobservatory.nasa.gov/naturalhazards/view.php?id=79765

9 Mierzenie zanieczyszczenia światłem Obserwacje z orbity okołoziemskiej umożliwiają śledzenie zmian ilości sztucznego światła Europa w nocy 1992 (DMSP/OLS) źródło danych i ilustracji: NGDC/DMSP/ESA

10 Mierzenie zanieczyszczenia światłem Obserwacje z orbity okołoziemskiej umożliwiają śledzenie zmian ilości sztucznego światła Europa w nocy 2010 (DMSP/OLS) źródło danych i ilustracji: NGDC/DMSP/ESA

11 Mierzenie zanieczyszczenia światłem Przykład ilościowej analizy zmian ilości sztucznego światła w Europie wykonanej na danych DMSP/OLS Contrasting trends in light pollution across Europe based on satellite observed night time lights Bennie J. i in., Scientific Reports 01/2014

12 Modelowanie zanieczyszczenia światłem autorzy: P. Cinzano, F. Falchi University of Padova, C. D. Elvidge NOAA National Geophysical Data Center, Boulder źródło danych i ilustracji: NGDC/DMSP/ESA dane satelitarne mogą być wykorzystane do numerycznych modeli wyznaczających poziom zanieczyszczania światłem Zanieczyszczenie światłem nie ogranicza się do obszarów zamieszkanych (oświetlanych), ale rozlewa się na obszary sąsiednie. Zjawisko to pokazuje porównanie zdjęcia satelitarnego (po lewej, DMSP/OLS) z modelem tzw. sztucznej jasność nocnego nieba (po prawej). Kolory w modelu kodują iloraz jasności sztucznej nieba do jasności naturalnej, patrz slajd 14.

13 Nocne niebo wskaźnik poziomu zanieczyszczenia światłem Zanieczyszczenie światłem powoduje zwiększenie jasności mocnego nieba, dlatego jasność nieba używana jest jako wskaźnik poziomu zanieczyszczenia światłem, np. w modelach numerycznych odludzie miasto Droga Mleczna w kierunku gwiazdozbioru Skorpiona. Zdjęcie po lewej wykonano w Leamington (Utah, USA), po prawej w zespole miejskim Provo-Orem (Utah, USA) autor: J. Stanley

14 Modelowanie zanieczyszczenia światłem dane satelitarne mogą być wykorzystane do numerycznych modeli wyznaczających poziom zanieczyszczania światłem Przykładowa mapa jasności nocnego nieba policzona na podstawie danych satelitarnych z roku 2006 autor: Lorenz D. djlorenz.github.io/astronomy/lp2006 iloraz sztucznej do naturalnej jasności nieba

15 Redukcja zanieczyszczenia światłem numeryczny test rozwiązań technicznych Czy redukcja strumienia świetlnego emitowanego do górnej półsfery zmniejsza zanieczyszczenie światłem? skala barwna na mapach (następne 3 slajdy) pokazuje iloraz sztucznej do naturalnej jasności nieba Model z pracy Bessolaz (2009) prawdziwa sieć osiedli (okolice Grenoble) uwzględnione ukształtowanie terenu uwzględnione dane statystyczne na temat oświetlenia publicznego założone oświetlenie z lampami HPS 150 W ULOR zmienny (15%, 3%, 0%) (ULOR, Upwards flux Light Output Ratio) Bessolaz N. 2009, Towards an efficient control of light pollution: the optimization of the public lighting system from an accurate modelling of light pollution (

16 Redukcja zanieczyszczenia światłem numeryczny test rozwiązań technicznych Czy redukcja strumienia świetlnego emitowanego do górnej półsfery zmniejsza zanieczyszczenie światłem? Annecy Chambéry Grenoble mapa zanieczyszczenia światłem, model dla ULOR = 15% Bessolaz N. 2009, Towards an efficient control of light pollution: the optimization of the public lighting system from an accurate modelling of light pollution (

19 Redukcja zanieczyszczenia światłem numeryczny test rozwiązań technicznych Czy redukcja strumienia świetlnego emitowanego do górnej półsfery zmniejsza zanieczyszczenie światłem? Wnioski z pracy Bessolaz (2009): Ograniczenie emisji do górnej półsfery obniża wyraźnie zanieczyszczenie światłem na obszarach, gdzie nie ma oświetlenia zewnętrznego (ograniczenie rozlewania zanieczyszczenia światłem poza obszary oświetlane) Emisja w kierunkach bliskich 90 powoduje najsilniejsze rozlewanie się zanieczyszczenia światłem na duże odległości od obszaru oświetlanego Uwzględnienie ograniczenia ULOR=0% w przepisach prawnych dotyczących oświetlenia zewnętrznego ma istotny wpływ na redukcję zanieczyszczenia światłem 180 Strefy (kierunki emisji) wrażliwe ze względu na redukcję zanieczyszczenia światłem (oraz zjawisko olśnienia i ucieczkę światła) A, kierunki 0-85 bezpieczna strefa dla oświetlania B, C, D, kierunki istotny wpływ na zanieczyszczenia światłem daleko poza obszarem oświetlanym (propagacja światła na duże odległości) 90 E, kierunki istotny wpływ na rozjaśnianie nieba nad obszarem źródłowym 0 Rysunek wykonany przez Chrisa Baddiley a na podstawie systemu TM-15 Luminaire Classification System for Outdoor Luminaires (tzw. klasyfikacja BUG Backlight, Uplight, Glare) opracowanego przez IES (IES Illuminating Engineering Society of North America).

20 Problem zanieczyszczenia sztucznym światłem Wysiłek legislacyjny musi promować zmianę nawyków dotyczących oświetlania i musi być podjęty jak najszybciej gdyż zanieczyszczenie świetlne gwałtownie wzrasta, a wskaźnik tego wzrostu osiąga w niektórych rejonach ponad 7% rocznie (IDA, 2007).

21 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Stany Zjednoczone źródło ilustracji: Nie istnieje federalne prawo ograniczające używanie nadmiernego oświetlenia. W wielu miejscach natomiast istnieje prawo lokalne, które ma na celu ochronę ciemnego nieba. Zazwyczaj jest to prawo ograniczone do danej miejscowości lub hrabstwa. Wbrew pozorom, tego typu regulacje są całkiem powszechne, czego dowodem może być lista miejscowości w stanie Kalifornia, które ograniczają nadmierne oświetlenie (ok. 60%). Regulacje są zazwyczaj bazowane na MLO (Model Lighting Ordinance Zasady Prawidłowego Oświetlania) stworzonego przez IDA. MLO bierze pod uwagę wszystkie najważniejsze problemy związane z nadmiernym oświetleniem oświetlenie nierównoległe do oświetlanej powierzchni, zbyt intesywne oświetlenie, oświetlanie miejsc, które nie wymagają oświetlenia, etc. Ponadto MLO dopasowuje się do wyników nowych badań na temat oświetlenia przykładowo, po odkryciu szkodliwego wpływu zimnych LEDów na organizmy oraz nocne obserwacje, MLO proponuje używanie lamp o temperaturze barwowej 2700K.

22 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Stany Zjednoczone źródło ilustracji: Niektóre stany przyjęły ustawy chroniące przed nadmiernym oświetleniem. Przykładowo Arizona: Rozdział 7: A. Wszystkie zewnętrzne oprawy oświetleniowe powinny być w całości lub częściowo osłonięte z wyjątkiem żarówek do 150 watów i innych źródeł do 70 watów lub mniej. B. Powyższe nie odnosi się do oświetlenia awaryjnego, które jest używane przez policję, strażaków, personel poprawczy i medyczny. Zasada ta jest stosowana tak długo, jak sytuacja awaryjna istnieje. [ ] zewnętrzne oprawy oświetleniowe, które nie spełniają postanowień niniejszego artykułu są dozwolone pod warunkiem że takie urządzenia są wygaszone w godzinach od północy i wschodu przez automatyczne urządzenie odcinające. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do systemów oświetleniowych nawigacyjnych na lotniskach. Postanowienia niniejszego artykułu mają charakter kumulatywny i uzupełniający i nie mają zastosowania w hrabstwach, miastach lub miejscowościach, które w drodze rozporządzenia lub uchwały przyjęły przepisy ograniczające zanieczyszczenie światłem, które są równe lub bardziej rygorystyczne niż przepisy niniejszego rozdziału.

23 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem ilustracji: Stany Zjednoczone źródło ad_monthly.html Arkansas: Stan Arkansas przyjął podobną ustawę z tym, że ograniczenia te dotyczą tylko lamp ufundowanych z publicznych pieniędzy. Ponadto, jeśli koszt opraw przyjaznych ciemnemu niebu jest zdecydowanie wyższy, władze mogą zdecydować się na tańsze, nieekologiczne oprawy. Kalifornia: Stan Kalifornia przekazał władzę w temacie oświetlenia do California Energy Commission która zajmuje się tematem ekologicznego produkowania i wykorzystywania energii. Kolorado: Stan Kolorado wprowadził w życie prawo dotyczące oświetlenia fundowanego z publicznych środków. Oprócz określenia w jaki sposób lampy powinny być osłonięte, opisano również maksymalne natężenie światła w lumenach. Pozostałe stany, które przyjęły ustawy ograniczające nadmierne oświetlenie to: Connecticut Texsas Georgia Rhode Island Hawaii Wyoming Maine oraz 11 innych stanów prowadzących właśnie nad tym prace. New Jersey New Mexico

24 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Czechy źródło ilustracji: ad_monthly.html 27 lutego 2002 roku, Czechy jako pierwsze państwo na świecie wprowadziły ogólnokrajowe prawo zabraniające nadmiernego oświetlenia. Prawo to określa zanieczyszczenie światłem jako jakakolwiek forma oświetlenia przez sztuczne światło, które jest rozproszone w kierunku, w którym nie było to zamierzone przede wszystkim ponad oprawę, w kierunku nieba. Przewidziane też zostały kary wobec osób nie stosujących się do tego prawa czeskich koron. Niestety w praktyce przepisy te pozostają martwe ze względu na brak rozporządzeń wykonawczych i mało doprecyzowane zapisy, a ich przestrzeganie jest bardzo rzadkie (głównie wokół konkretnych obiektów, miejsc badawczych lub niektórych parków).

25 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Włochy Prawie wszystkie okręgi administracyjne we Włoszech wprowadziły prawo ograniczające zanieczyszczenie sztucznym światłem. Ponad 2/3 populacji Włoch są objęte tym prawem. Prawo to zostało wprowadzone po raz pierwszy w Lombardii, gdzie 25 tysięcy mieszkańców podpisało się pod petycją o utworzenie regulacji dotyczących zanieczyszczenia sztucznym światłem. Kluczowe punkty tego prawa to: 1. Regulacje muszą być wprowadzone na terenie całego okręgu, ponieważ zanieczyszczenie światłem pochodzące źródło ilustracji: z jednego miejsca staje się problemem na znacznie obszarze (przede wszystkim chodzi o łunę). 2. Prawo to powinno być zastosowane do NOWEGO oświetlenia 3. Powinno się stosować ściemniacze czasowe, jednak natężenie światła nigdy nie może być mniejsze niż takie, które zapewnia bezpieczeństwo (przy prowadzeniu samochodu, czy przemieszczaniu się pieszo). 4. Ograniczenie ucieczki światła w górę powinno się odbywać poprzez specjalnie zaprojektowane oprawy. 5. Budynki i pomniki powinny być oświetlone od góry.

26 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Francja Minister Ekologii, Zrównoważonego Rozwoju i Energii, Delphine Batho, ogłosił w styczniu 2013 roku wprowadzenie nowego prawa dot. zanieczyszczenia światłem we Francji. Przepisy dot. obiektów niemieszkalnych, a dokładniej właścicieli sklepów, obiektów handlowych itp. w tym kraju, gdzie wymaga się aby: - oświetlenie wewnętrzne w budynkach biurowych było wyłączane jedną godzinę po opuszczeniu budynku przez personel, źródło ilustracji: ad_monthly.html - oświetlenie zewnętrzne stosowane do oświetlania elewacji budynków może być włączane na godzinę przed zachodem Słońca, ale musi być wyłączone przed godz. 1:00 w nocy - oświetlenie okien i witryn w budynkach komercyjnych musi być wyłączane między godz. 1:00 w nocy a 7:00 rano. Budynki, które są atrakcją turystyczną przez cały rok są zwolnione z nowego prawa, jak i światła instalowane z okazji Świąt Bożego Narodzenia oraz lokalnych świąt i festiwali.

27 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Słowenia 30 sierpnia 2007r. Słowenia przyjęła jak dotychczas najbardziej kompleksowe i zarazem najbardziej restrykcyjne prawo dot. zmniejszenia zanieczyszczenia sztucznym światłem na świecie. W świecie działaczy na rzecz ochrony przed sztucznym światłem jest to jednak przykład najlepszego rozwiązania tego problemu przy maksymalnym uzyskaniu społecznego kompromisu. Autorzy prawa liczą, że przykład słoweński pomoże stworzyć prawodawstwo europejskie, a projekt Life at Night, finansowany przez Unię Europejską, przysłuży się badaniu zanieczyszczenia świetlnego. Projekt Life at Night pilotowany m.in. przez UNESCO pozwolił wykonać pierwszy krok ku międzynarodowej normalizacji oświetlenia patrymonialnego. I w ten sposób słoweńskie kościoły przestały być cmentarzami motyli oraz migrujących ptaków. W ramach jego działań oświetlenie nocne zostało dostosowane do kształtu budynków, intensywności świetlnej oraz różnych kolorów fasad. Ustawa z 2007 roku przewiduje:... źródło ilustracji: ad_monthly.html

28 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem ilustracji: Słowenia źródło ad_monthly.html Artykuł 1: Prawo wymaga stosowania opraw zewnętrznych spełniających zasadę ULOR=0%. Artykuł 2: Ustawa nie ma zastosowania do: - oświetlenia bezpieczeństwa, jeżeli jego funkcjonowanie jest regulowane przepisami dotyczącymi systemów zabezpieczeń technicznych lub odpowiada ich standardom, - bezpieczeństwa osób i budynków strzeżonych zgodnie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa niektórych osób, budynków i otoczenia budynków, w których znajdują się urzędy organów krajowych lub policji, - sygnalizacji drogowej, kolejowej i lotniczej, - wydarzeń publicznych i prywatnych (jednak zakaz obejmuje projektory świecące w niebo), - oświetlenia dekoracyjnego od 10 grudnia do 15 stycznia. Artykuł 3: (usunięto) Artykuł 4: W otoczeniu zabytków, iluminacja musi przebiegać z mniej niż 5% stratą światła nad horyzontem i jednocześnie jeżeli spełnione są następujące warunki: - moc jednej oprawy powinna być mniejsza niż 20 W, - średnia oświetlenia powinna być mniejsza niż 2 lx, - ograniczenie prędkości na drogach w tym obszarze powinno być mniejsze niż 30 km / h.

29 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Słowenia źródło ilustracji: ad_monthly.html Artykuł 5: Roczne zużycie energii elektrycznej dla oświetlenia publicznego na mieszkańca gminy nie może przekraczać 44,5 kwh. Artykuł 6: Dla lotnisk, portów i kolei, stosuje się oprawy świecące 0% nad horyzontem. Artykuł 7: Dla zakładów produkcyjnych i oświetlenia przemysłowego, stosuje się oprawy zewnętrzne świecące 0% ponad horyzontem. Dla opraw tych wytyczne są następujące: - 0,090 W / m 2 w czasie procesu produkcyjnego i 30 min przed i po zakończeniu procesu - 0,015 W / m 2 poza czasem procesu produkcji. Niezależnie od tego, ogranicza się oprawy do łącznej mocy 300 W dla każdego zakładu produkcyjnego. Artykuł 8: Dla obiektów biznesowych/biurowych, stosuje się oprawy świecące 0% ponad horyzontem. Dla opraw tych wytyczne są następujące: - 0,075 W / m 2 w czasie pracy i 30 min przed i po jej zakończeniu, - 0,015 W / m 2 poza czasem pracy. Niezależnie od tego, ogranicza się oprawy do łącznej mocy 180 W dla każdego obiektu biznesowego/biurowego.

30 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Słowenia źródło ilustracji: ad_monthly.html Artykuł 9: Dla instytucji (szkół, gmin, przedszkoli, itp), stosuje się oprawy świecące 0% ponad horyzontem. Wytyczne dla tych opraw są następujące: - 0,060 W / m 2 w czasie procesu produkcyjnego i 30 min przed i po zakończeniu procesu. - 0,015 W / m 2 poza czasie procesu produkcji. Niezależnie od tego, ogranicza się oprawy do łącznej mocy 180 W dla każdej instytucji. Artykuł 10: Na elewacjach, stosuje się oprawy świecące 0% ponad horyzontem. Średnia jasność oświetlonej części elewacji nie może przekraczać 1 cd / m 2. Artykuł 11: Natężenie oświetlonych zabytków nie może przekraczać 1 cd / m 2. Urządzenia oświetleniowe muszą być montowane do 1 m poniżej dolnej części dachu lub 1m pod górną częścią budowli bez dachu. Nie więcej niż 10% strumienia światła może przejść obok fasady zabytku kultury. Artykuł 12: Jeśli występują zagrożone gatunki zwierząt w budynku, powierzchnie zawierające obszary stałego zamieszkania (np.gniazda) tych gatunków zwierząt, nie mogą być oświetlone.

31 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Słowenia źródło ilustracji: ad_monthly.html Artykuł 13: Moc elektryczna wszystkich wewnętrznych opraw do oświetlenia obiektu reklamowego nie może przekraczać następujących wartości granicznych ustalonych na podstawie powierzchni obiektu reklamowego, który jest przeznaczony do wyświetlania obrazu znaku (zwany dalej: powierzchnią reklamy): - 17 W / m 2 na powierzchniach reklamowych większą niż 18,5 m 2, 27 W / m 2 na powierzchniach reklamowych większą niż 12,5 m 2 i mniejszy niż 18,5 m 2, 35 W / m 2 powierzchni reklamowych dla większych niż 3,5 m 2 i mniejsza niż 12,5 m 2, 60 W / m 2 dla powierzchni reklamowych większej niż 2 m 2 i mniejsza niż 3,5 m 2, 80 W / m 2 dla reklamy powierzchni mniejszy niż 2 m2. Jednocześnie jeśli powierzchnia reklamowa jest większa niż 20 m 2 to oprawy muszą być wyłączane pomiędzy 24:00 do 5:00 rano. Artykuł 14 Na boiskach sportowych stosuje się tylko oprawy do ULOR=0,5%. Oświetlenie powinno być wyłączone najpóźniej 1 godzinę po zakończeniu działań sportowych lub innych wydarzeń. Nie stosuje się żadnych ograniczeń mocy. Artykuł.

32 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Słowenia źródło ilustracji: ad_monthly.html Artykuł 16: Zabrania się stosowania projektorów świecących w niebo. Zabrania się także oświetlania budynków gdzie na ścianach znajdują się okna z lokali mieszkalnych. [...] Artykuł 26: Grzywny za łamanie tego prawa ustala się na kwoty 600 EUR, 2400 EUR i EUR. Artykuł 27: Do oświetlania portów, lotnisk, obiektów handlowych, zakładów produkcyjnych i instytucji, stosuje się normę EN Oświetlenie miejsca pracy, nie może być większe niż 10% więcej od wartości zawartych w normie. Artykuł 28: Oprawy istniejącego oświetlenia, które umożliwiają zachowanie ULOR=0%, powinny być odpowiednio ustawione do dnia 31 grudnia 2008 r. Istniejące oświetlenie obiektów reklamowych koryguje się do dnia 31 grudnia 2008 r. Istniejące oświetlenie elewacji należy dostosować do dnia 31 grudnia 2010 r. [...] Istniejące oświetlenie kolei musi być dostosowywane do dnia 31 grudnia 2017 roku...

33 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem Inne kraje źródło ilustracji: Hiszpania: Prawo ochrony nieba uchwalone w 1992 roku ma na celu ochronę ciemności wokół obserwatoriów astronomicznych. W 2001 roku wprowadzono przepisy dot. ochrony przed światłem Nokturnów i Nocnych Eko-Systemów w Katalonii, uprawniające gminy do wprowadzenia planów zagospodarowania przestrzennego w ich oparciu. Chile: "Norma Lumina" uchwalona w 1999 roku, w celu zapobiegania zanieczyszczeniu światłem w obszarach astronomicznie wrażliwych (obserwatoria, parki i dostrzegalnie astronomiczne). Japonia: Przepisy dotyczące ochrony nocnego nieba wprowadzono w mieście Bisei w 1989 roku! Przepisy mają zastosowanie jednak tylko w okręgach wokół obserwatoriów. Austria: W ramach wytycznych CIE oraz norm UE stosuje się przepisy dot. oświetlania autostrad (oprawy zmniejszające olśnienie z płaską szybą): w tym przepisy dot. maksymalnej luminancji dla urządzeń reklamowych w pobliżu ruchu autostradowego. RPA: Astronomy Geographic Advantage Akt 21 z 2007 roku, dotyczy ochrony miejsc odpowiednich do obserwacji astronomicznych i radioastronomii, poprzez ograniczenie zanieczyszczenia świetlnego i zredukowanie interferencji fal radiowych.

34 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem w Polsce? Paragraf 293 ust. 6 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku, mówiący iż "Urządzenia oświetleniowe, w tym reklamy, umieszczone na zewnątrz budynku lub w jego otoczeniu nie mogą powodować uciążliwości dla jego użytkowników ani też przechodniów i kierowców." Bardzo ważna jest jednak nowelizacja z 12 marca 2009 roku (Dz. U. z 2009 nr 56 poz. 461), wg. której natężenie oświetlenia skierowanego na elewację budynku zawierającego okna, nie może przekroczyć 5 luksów dla światła białego i 3 luksy w przypadku kolorowego. źródło ilustracji: g/viirs/download_month ly.html źródło ilustracji:

35 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem w Polsce? Propozycja zapisów prawnych dla Polski: - oprawy spełniające zasadę ULOR=0%, - oprawy wyposażone w reduktor mocy, - oświetlanie równolegle do powierzchni, - oprawy LED emitujące światło z przedziału 2600K-3700K, - iluminacja obiektów zawsze z góry w dół, - redukcja światła późną nocą, - stosowanie masek konturowych na oprawy zalewowe. źródło ilustracji:

36 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem w Sopotni Wielkiej. źródło ilustracji: Po raz pierwszy w Polsce zachowano zasady: - oprawy spełniające zasadę ULOR=0%, - oprawy wyposażone w reduktor mocy, - oświetlanie równolegle do powierzchni, - oprawy LED emitujące światło z przedziału 2600K-3700K, - iluminacja obiektów zawsze z góry w dół, - redukcja światła późną nocą, - stosowanie masek konturowych na oprawy zalewowe (w realizacji).

37 Redukcja zanieczyszczenia sztucznym światłem w Polsce. źródło ilustracji: źródło ilustracji: Fot. Tomasz Mrozek

38 Zaproszenie do udziału w OKZŚ 2016 Ogólnopolska konferencja na temat Zanieczyszczenia Światłem Organizowana od 2013 (OKZŚ 2013 Warszawa, OKZŚ 2014 Wrocław, OKZŚ Kraków) Konferencja ma charakter interdyscyplinarny Do udziału zapraszamy osoby związane z astronomią, ochroną przyrody, medycyną, techniką oświetleniową, architekturą, urbanistyką, przedstawicieli samorządów terytorialnych, przedstawicieli organizacji pozarządowych działających na rzecz ochrony nocnego środowiska oraz wszystkich zainteresowanych tematyką konferencji

39 Więcej informacji i wybrane źródła: I inne.