Wydano w ramach projektu: Zachowanie walorów przyrodniczych terenów otwartych Podlaskiego Prze³omu Bugu

Transkrypt

1 Siedlce 2005

2 Towarzystwo Przyrodnicze Bocian ul. Jagie³³y 10, Siedlce tel./fax. (025) Park Krajobrazowy Podlaski Prze³om Bugu ul. Pi³sudskiego 10, Janów Podlaski tel. (083) Koordynator projektu:dominik Krupiñski Tekst: Dominik Krupiñski Zdjêcia: Ireneusz Ka³uga [IK], Dominik Krupiñski [DK], Miros³aw Rzêpa³a [MRz], Artur Tabor [AT] Zdjêcie na ok³adce: Dominik Krupiñski Rysunek: Dorota ukasik Wydano w ramach projektu: Zachowanie walorów przyrodniczych terenów otwartych Podlaskiego Prze³omu Bugu Projekt, sk³ad i druk: KOZAK DRUK, Siedlce, tel. (025) ISBN Nak³ad: 1500 egz.

3 Europejska Sieæ Ekologiczna NATURA 2000 NATU RA To sieæ obszarów chronionych na terenie Unii Europejskiej. Celem wyznaczania tych obszarów jest ochrona cennych i zagro onych gatunków zwierz¹t, roœlin oraz siedlisk przyrodniczych, wa nych w skali ca³ej Unii Europejskiej. Tworzenie sieci Natura 2000 jest obowi¹zkiem ka dego kraju cz³onkowskiego UE. Polska zosta³a zobowi¹zana do wyznaczenia obszarów Natura 2000 na swoim terytorium do dnia akcesji. Podstaw¹ prawn¹ sieci Natura 2000 s¹ dwa akty prawne: Dyrektywa Ptasia (z 1972 r. o ochronie dzikich ptaków) oraz Dyrektywa Siedliskowa (z 1992 r. o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory). W sk³ad sieci Natura 2000 wchodz¹: Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSOP) Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOOS) Podlaski Prze³om Bugu [DK] Ostoje Natura 2000 tworzone s¹ na terenach objêtych ju krajow¹ form¹ ochrony przyrody (np. park narodowy, park krajobrazowy, rezerwat przyrody) oraz na obszarach do tej pory nie objêtych adn¹ form¹ ochrony. Program rolnoœrodowiskowy jest jednym z g³ównych instrumentów realizacji ochrony przyrody na terenach Natura Rolnik gospodaruj¹cy na dzia³kach rolnych znajduj¹cych siê w granicach ostoi Natura 2000 otrzyma zwiêkszon¹ o 20% 1

4 Podlaski Prze³om Bugu Podlaski Prze³om Bugu jest mezoregionem, który charakteryzuje siê wysokim stopniem naturalnoœci. Nieuregulowane koryto rzeki p³yn¹ce na tym odcinku, dobrze zachowany taras zalewowy i nadzalewowy, ró norodnoœæ siedlisk i ekosystemów to czynniki, które sprawiaj¹, e dolina jest ostoj¹ wielu rzadkich i zagro onych gatunków flory i fauny. Bug - nieregulowana dolina rzeczna [DK] Ekstensywne sposoby gospodarowania (wypas byd³a, owiec i koni) na terenach zalewowych rzeki spowodowa³y wykszta³cenie siê specyficznych siedlisk o unikatowych walorach przyrodniczych. W 1994 r., w celu ochrony walorów przyrodniczych i krajobrazowych mezoregionu, zosta³ utworzony Park Krajobrazowy Podlaski Prze³om Bugu. 2 Wypas na pastwiskach wspólnoty w Krzyczewie [DK]

5 O wyj¹tkowej randze Podlaskiego Prze³omu Bugu œwiadczy tak e fakt, i znacz¹ca czêœæ terenów znajduj¹cych siê w granicach Parku Krajobrazowego zosta³a w³¹czona do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura Na omawianym odcinku Bugu wyznaczono Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków o nazwie Dolina Dolnego Bugu oraz Specjalny Obszar Ochronny Siedlisk o nazwie Ostoja Nadbu añska. Jako Europejski Korytarz Ekologiczny dolina Bugu zosta³a zaliczona do ostoi o znaczeniu miêdzynarodowym w projekcie sieci obszarów ECONET Polska. W dolinie Bugu wyznaczono równie strefy priorytetowe, w granicach których bêd¹ wdra ane programy rolnoœrodowiskowe. Cech¹ charakterystyczn¹ krajobrazu Podlaskiego Prze³omu Bugu jest wystêpowanie du ych powierzchni tradycyjnie u ytkowanych pastwisk nale ¹cych do wspólnot wiejskich. Na pastwiskach tych wykszta³ci³y siê rozleg³e p³aty muraw napiaskowych: goÿdzikowo-zawci¹gowych i szczotlichowych. Istotnym elementem, o du ych walorach estetycznych i przyrodniczych, tutejszego krajobrazu s¹ starorzecza powstaj¹ce w wyniku meandrowania koryta rzeki. Stanowi¹ one, wraz z otaczaj¹cymi ³¹kami i murawami, miejsca rozrodu i erowania zagro onych gatunków zwierz¹t i roœlin. Ciep³olubna murawa napiaskowa [DK] Zarastaj¹ce pastwiska [DK] Do niedawna tereny nadrzeczne by³y ekstensywnie u ytkowane. Taki model gospodarki sprzyja³ utrzymywaniu bioró norodnoœci. Niestety, pogarszaj¹ca siê w ostatnich latach sytuacja ekonomiczna w rolnictwie, a w szczególnoœci ma³a op³acalnoœæ sprzeda y mleka, powoduje zmniejszanie liczby hodowanych zwierz¹t, a w konsekwencji zaniechanie pierwotnych metod gospodarowania - wypasu i u ytkowania koœnego ³¹k. Najcenniejsze tereny nara one s¹ na sukcesjê wtórn¹, w wyniku której na tereny te wkracza roœlinnoœæ drzewiasta. Murawy i zmienno wilgotne ³¹ki ulegaj¹ zarastaniu, g³ównie przez sosnê zwyczajn¹ i olszê czarn¹. Proces ten powoduje zanikanie gatunków preferuj¹cych tereny otwarte, co w znacz¹cy sposób zuba a ró norodnoœæ biologiczn¹. 3

6 Roœliny muraw napiaskowych GoŸdzik kropkowany [DK] Kocanki piaskowe [DK] Macierzanka piaskowa [DK] Rozchodnik ostry [DK] Chrobotek ³agodny [DK] Zawci¹g pospolity [DK] 4

7 Ptaki nadbu añskich ³¹k i pastwisk Czajka [AT] Rycyk [AT] Sieweczka obro na [AT] Dudek [AT] G¹siorek [MRz] Bocian bia³y [IK] 5

8 Roœliny podmok³ych ³¹k Kosaciec ó³ty [MRz] Kuku³ka krwista [DK] Rdest wê ownik [MRz] Niezapominajka b³otna [MRz] Dzwonek rozpierzch³y [DK] Rze ucha ³¹kowa [MRz] 6

9 Ochrona W 2005 roku Towarzystwo Przyrodnicze Bocian oraz Dyrekcja Parku Krajobrazowego Podlaski Prze³om Bugu przyst¹pi³y do realizacji projektu pt. Zachowanie walorów przyrodniczych terenów otwartych Podlaskiego Prze³omu Bugu. G³ównym celem projektu jest zachowanie ciep³olubnych muraw napiaskowyuch w rezerwacie Kózki, projektowanym rez. Wajkowska Wyspa, rez. Kalinik, Sokorynie, pastwiskach wspólnoty w Krzyczenie oraz przywrócenie u ytkowania koœnego ³¹k na obszarze projektowanego rezerwatu Trojan. Dzia³ania zaplanowane w projekcie polegaj¹ na zahamowaniu sukcesji roœlinnoœci drzewiastej (wycinka samosiewów), a nastêpnie wspieraniu lub przywracaniu wypasu oraz koszenia ³¹k (promocja hodowli byd³a miêsnego, programów rolnoœrodowiskowych). 7

10 Program ochrony terenów otwartych Podlaskiego Prze³omu Bugu jest projektem d³ugoterminowym, którego rezultatem bêdzie utrzymanie lub przywrócenie ekstensywnych metod gospodarowania na obszarach najcenniejszych pod wzglêdem przyrodniczym. W latach w projekcie zaplanowano: Promocjê programów rolnoœrodowiskowych (g³ównie pakietów utrzymanie ³¹k ekstensywnych, utrzymanie pastwisk ekstensywnych oraz zachowanie lokalnych ras zwierz¹t gospodarskich ) na terenie PK Podlaski Prze³om Bugu. W tym celu w 13 miejscowoœciach zosta³y przeprowadzone szkolenia dla rolników. Wdro enie pakietu utrzymanie pastwisk ekstensywnych na nadbu añskich pastwiskach. Uzyskane z tego tytu³u dochody pozwol¹ na poprawienie op³acalnoœci hodowli byd³a, stan¹ siê jednoczeœnie czynnikiem zachêcaj¹cym do kontynuowania ekstensywnego wypasu. Przekwalifikowanie profilu hodowli byd³a mlecznego na byd³o miêsne. Odkrzaczanie z samosiewów muraw napiaskowych oraz koszenie fragmentów ³¹k. Wykupienie i przekazanie w zarz¹d Dyrekcji Parku Krajobrazowego Podlaski Prze³om Bugu dzia³ek znajduj¹cych siê w granicach projektowanego rezerwatu krajobrazowego Trojan ko³o Zabu a. Spodziewane efekty ekologiczne projektu: 1. Powstrzymanie sukcesji wtórnej przebiegaj¹cej w kierunku ubogich borów sosnowych (w przypadku pastwisk) lub olsów i zaroœli wierzbowych (w przypadku ³¹k). 2. Przywrócenie otwartego krajobrazu. 3. Umo liwienie swobodnego wypasu. 4. Odtworzenie i zachowanie muraw napiaskowych: goÿdzikowo-zawci¹gowych, szczotlichowych wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej UE. 5. Stworzenie dogodnych warunków do gniazdowania ptakom siewkowym (np. sieweczce obro nej, rycykowi, czajce, krwawodziobowi, kszykowi). 6. Zachowanie siedlisk rzadkich motyli dziennych i nocnych. 7. Zachowanie bazy pokarmowej (prostoskrzyd³e) srokosza, g¹siorka i dudka. 8. Zachowanie populacji zwierz¹t bezkrêgowych zwi¹zanych z go³ym piaskiem. 9. Zachowanie bogatych florystycznie zbiorowisk ³¹kowych i zio³oroœli. 10. Zachowanie populacji cennych gatunków roœlin naczyniowych. Koordynator projektu: Dominik Krupiñski tel. kom dominik@bocian.org.pl, 8

11 Krajowy Program Rolnoœrodowiskowy Czym jest program rolnoœrodowiskowy Program Rolnoœrodowiskowy jest jedn¹ z form finansowej pomocy udzielanej rolnikom przez Uniê Europejsk¹. G³ównym przes³aniem programu jest: promowanie praktyk rolniczych s³u ¹cych ochronie œrodowiska; zachowanie walorów przyrodniczych siedlisk pó³naturalnych; zachowanie starych ras zwierz¹t hodowlanych i odmian roœlin uprawnych; podniesienie œwiadomoœci ekologicznej mieszkañców wsi. Udzia³ w programie rolnoœrodowiskowym jest ca³kowicie dobrowolny! Za udzia³ w programie rolnik bêdzie otrzymywa³ wynagrodzenie w formie rekompensaty za ograniczenia lub prace wykonane na rzecz ró norodnoœci biologicznej, œrodowiska i krajobrazu. Beneficjenci W programie rolnoœrodowiskowym bêd¹ mogli uczestniczyæ producenci rolni (osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadaj¹ce osobowoœci prawnej) posiadaj¹cy (lub dzier awi¹cy) gospodarstwo rolne, którzy prowadz¹ dzia³alnoœæ rolnicz¹ na powierzchni co najmniej 1 ha u ytków rolnych. Zasiêg wdra ania programu Program bêdzie obecny w ka dym województwie, z tym, e w pierwszych latach niektóre pakiety ograniczone bêd¹ do 69 wydzielonych geograficznie stref priorytetowych o ³¹cznej powierzchni stanowi¹cej 32% powierzchni kraju. Wszystkie Gminy (Platerów, Sarnaki, Konstantynów, Janów Podlaski, Rokitno, Terespol), na terenie których znajduje siê Park Krajobrazowy Podlaski Prze³om Bugu wchodz¹ w sk³ad 2 stref priorytetowych! Program w gospodarstwie musi trwaæ przez okres 5 lat, z mo liwoœci¹ jego wyd³u enia o dalsze piêæ lat. Rolnicy zobowi¹zuj¹ siê do przestrzegania Zwyk³ej Dobrej Praktyki Rolniczej na terenie ca³ego gospodarstwa, nie wy³¹czaj¹c dzia³ek, które nie s¹ objête zobowi¹zaniami rolnoœrodowiskowym. P³atnoœci rolnoœrodowiskowe nie wykluczaj¹ siê z innymi p³atnoœciami finansowanymi przez Uniê Europejsk¹ (np. dop³atami bezpoœrednimi). 9

12 Zwyk³a Dobra Praktyka Rolnicza Przez ZDPR rozumie siê standard gospodarowania, który bêdzie przestrzegany przez rolnika. Obejmie on obowi¹zuj¹ce przepisy prawa ochrony œrodowiska. ZDPR obejmuje standardy dotycz¹ce: wykorzystania odpadów w gospodarstwie dla celów rolniczych; stosowanie i przechowywanie nawozów naturalnych i mineralnych; stosowania œrodków ochrony roœlin; gospodarowania na u ytkach zielonych; ochrony siedlisk naturalnych; utrzymanie czystoœci i porz¹dku w gospodarstwie; ochrona gleb przed erozj¹; ochrona wód przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego. Kto pomo e rolnikowi w decyzji o przyst¹pieniu do programu 1. Warunkiem przyst¹pienia do programu jest uzyskanie numeru identyfikacyjnego! 2. Rolnik musi wype³niæ odpowiedni wniosek i opracowaæ plan rolnoœrodowiskowy dla swego gospodarstwa. W wype³nianiu wniosku oraz opracowaniu planu bêd¹ pomagali przeszkoleni doradcy z Oœrodków Doradztwa Rolniczego. 3. Wniosek rolnoœrodowiskowy, wraz z za³¹cznikami, rolnik bêdzie sk³ada³ w dowolnym terminie przez ca³y rok w najbli szym Biurze Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) Rolnik bêdzie musia³ zgromadziæ we w³asnym zakresie za³¹czniki do wniosku, m.in.: kopiê mapy z zaznaczonymi dzia³kami ewidencyjnymi, na których bêd¹ realizowane pakiety rolnoœrodowiskowe; oœwiadczenie w³aœciciela gruntów lub dzier awcy o wyra eniu zgody na realizacje pakietów na gruntach dzier awionych; zaœwiadczenie o zgodnoœci z planem ochrony na terenie obszarów chronionych (np. parku krajobrazowego i narodowego czy obszaru Natury 2000); zaœwiadczenie o wpisie zwierz¹t gospodarskich do ksi¹g hodowlanych, w przypadku wdra ania pakietu G01 przez krajowe zwi¹zki hodowców. Poza tym podczas kontroli na miejscu rolnik powinien posiadaæ: plan rolnoœrodowiskowy poœwiadczony przez doradcê rolnoœrodowiskowego oraz rejestr dzia³alnoœci w gospodarstwie. 10

13 Rozpoczêcie realizacji programu bêdzie mo liwe po uzyskaniu pozytywnej decyzji przez Kierownika Biura Powiatowego ARiMR. Œrodki finansowe bêd¹ wyp³acane po 1 roku realizacji Programu, po przeprowadzeniu dzia³añ kontrolnych, które obejm¹ ok. 5% beneficjentów. P³atnoœci bêd¹ wyp³acane co roku przez 5 lat trwania programu! Program sk³ada siê z 7 tzw. pakietów rolnoœrodowiskowych, które dziel¹ siê na 40 ró nych wariantów i opcji. Tworz¹ one katalog pakietów rolnoœrodowiskowych. KPRS obejmuje ró ne pakiety rolnoœrodowiskowe do których zaliczono: rolnictwo zrównowa one; rolnictwo ekologiczne; utrzymanie ³¹k ekstensywnych; utrzymanie pastwisk ekstensywnych; ochrona gleb i wód; strefy buforowe; ochrona rodzimych ras zwierz¹t gospodarskich. W celu zwiêkszenia efektu œrodowiskowego rolnik mo e wdra aæ równoczeœnie nawet 3 pakiety. ¹ka z ostro eniem ³¹kowym [MRz] 11

14 Pakiet: Utrzymanie ³¹k ekstensywnych (Kod: P01) Wyró niono nastêpuj¹ce opcje pakietu: 1. Pó³naturalne ³¹ki jednokoœne - wykaszanie rêczne. 2. Pó³naturalne ³¹ki jednokoœne - wykaszanie mechanicznie. 3. Pó³naturalne ³¹ki dwukoœne. Do wszystkich wyró nionych opcji obowi¹zywaæ bêd¹ nastêpuj¹ce wymogi: przestrzeganie Zwyk³ej Dobrej Praktyki Rolniczej; rezygnacja z od³ogowania b¹dÿ nadmiernej ekstensyfikacji; rezygnacja ze stosowania praktyk takich jak: przeorywanie, wa³owanie, budowanie nowych systemów melioracyjnych, stosowanie pestycydów i dosiewanie nasion; koszenie od œrodka do zewn¹trz ³anu; przy koszeniu mechanicznym stosowanie wyp³aszaczy; usuwanie skoszonej trawy. Rys. Dorota ukasik 12

15 Opcje: ¹ki pó³naturalne jednokoœne (Kod: P01a) Do ³¹k jednokoœnych zaliczono ³¹ki bagienne (turzycowiska i mechowiska), ³¹ki trzêœlicowe i ³¹ki ciep³olubne, które maj¹ nisk¹ wartoœæ paszow¹, ale wysok¹ rangê ze wzglêdu na rzadk¹ florê. S¹ one wa nym miejscem gniazdowania i erowania rzadkich gatunków ptaków. Wymogi pakietu: wypas mo liwy przy obsadzie do 0,5 DJP/ha (1 krowa na 2 ha); termin koszenia nie wczeœniej ni 1 lipca (po 15 sierpnia dla ³¹k trzêœlicowych). P³atnoœci: opcja wykaszanie rêczne z³/ha rocznie + 20% Natura 2000; opcja wykaszanie mechaniczne - 400z³/ha rocznie + 20% Natura Wymogi pakietu: Opcja: ¹ki pó³naturalne dwukoœne (Kod: P01b) wapnowanie i ograniczenie nawo enia azotem (do 60 kg/ha/rok) dopuszczalne poza ³¹kami nawo onymi przez namu³y rzeczne; stosowanie pestycydów ograniczone do selektywnego niszczenia szczególnie uci¹- liwych chwastów, z u yciem mazaczy herbicydowych; w przypadku u ytkowania koœno-pastwiskowego kontrolowany wypas kwaterowy lub wolny po pierwszym lub drugim pokosie przy maksymalnej obsadzie stada 1,0 DJP/ha; opóÿnienie 1 pokosu do 1 lipca. P³atnoœæ: 880 z³/ha rocznie + 20% Natura

16 Czerwoñczyk fioletek [MRz] Pakiet: Utrzymanie pastwisk ekstensywnych (Kod: P02) Opcja: Pastwiska nizinne z wypasem tradycyjnym (Kod: P02b01) Wymogi opcji: stosowanie siê do ZDPR; wypas byd³a, koni, owiec przy obsadzie nie wiêkszej ni 1,0 DJP/ha; sezon pastwiskowy od 20 maja do 15 paÿdziernika; dopuszczalne tylko selektywne niszczenie uci¹ liwych chwastów; nawo enie azotem ze wszystkich Ÿróde³ do 60 kg/ha/rok w dawkach podzielonych. P³atnoœæ: 400 z³/ha rocznie + 20% Natura

17 Pakiet: Ochrona zasobów genetycznych (Kod: G01) Rodzime rasy s¹ doskonale przystosowane do lokalnych, czêsto bardzo trudnych warunków œrodowiska. Cechuje je zwykle ni sza wydajnoœæ, rekompensowana jednak mniejszymi wymaganiami pokarmowymi i dobrym wykorzystaniem pasz, g³ównie gospodarskich. Zwierzêta tych ras s¹ odporne na choroby, ywotne, d³ugowieczne i p³odne. Program obejmuje rasy byd³a, koni i owiec, objêtych w Polsce programami hodowlanymi. Rasy te to: byd³o - polskie czerwone, bia³ogrzbiete; konie - konik polski, hucu³, konik œl¹ski i ma³opolski; owce - rasy wrzosówka, œwiniarka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej merynos barwny, uhruska, wielkopolska, eleÿniañska, korideil, kamieniecka, pomorska. Wymogi pakietu: Stosowanie siê do ZDPR; Zwierzêta wymienionych ras hodowane jako stada wydzielone lub jako uzupe³nienie stad innych ras; Liczebnoœæ stada co najmniej: 1. 4 krowy lub 2. 3 klacze lub 3. 5 matek owcy olkuskiej lub matek owiec pozosta³ych ras, wpisanych do ksi¹g hodowlanych danej rasy; Wpis zwierz¹t do ksi¹g hodowlanych i prowadzenie dokumentacji hodowlanej stada; Kojarzenie klaczy z ogierem tej samej rasy; Chów zwierz¹t czystorasowych, tylko w przypadku byd³a polskiego czerwonego dopuszczalny jest 50% udzia³ genotypu innej rasy czerwonej. P³atnoœci: byd³o z³/krowê rocznie; konie z³/klacz rocznie; owce 310 z³/matkê rocznie. 15

18 Towarzystwo Przyrodnicze Bocian Jest organizacj¹ pozarz¹dow¹, maj¹c¹ status organizacji po ytku publicznego. Jesteœmy organizacj¹ ogólnopolsk¹ i masow¹. Nasz¹ misj¹ jest ochrona dziko yj¹cych gatunków roœlin, zwierz¹t oraz siedlisk. Nasze dzia³ania polegaj¹ przede wszystkim na opracowywaniu i wdra aniu programów czynnej ochrony przyrody. Formalnie istniejemy od roku 1994, ale nasze pocz¹tki siêgaj¹ pierwszej po³owy lat osiemdziesi¹tych ubieg³ego stulecia. Realizujemy programy ochrony rodzimych gatunków (m. in. bociana bia³ego, bociana czarnego, p³omykówki, uszatki, kraski, pustu³ki, popielicy i koszatki, nietoperzy, p³azów oraz owadów), chronimy rzadkie i zagro one gatunki roœlin oraz cenne przyrodniczo tereny (m.in. w dolinie Bugu). Prowadzimy liczne prelekcje w szko³ach, szkolenia dla rolników, lekarzy weterynarii, pracowników Lasów Pañstwowych oraz samorz¹dów. Wspó³pracujemy z mediami (prasa. telewizja) promujemy i kszta³tujemy w spo³eczeñstwie postawy proprzyrodnicze. Gromadzimy dane faunistyczne (Kartoteka Przyrodnicza), opracowujemy plany ochrony dla obszarów chronionych, sprz¹dzamy dokumentacje przyrodnicze dla cennych przyrodniczo terenów. Uczestniczymy w interwencjach przyrodniczych. Si³¹ Towarzystwa s¹ nasi cz³onkowie i wspó³pracownicy. Oni realizuj¹ wiele projektów, które dotycz¹ ochrony przyrody. Koordynatorami wiêkszoœci przedsiêwziêæ s¹ stali pracownicy Towarzystwa. Fundusze na realizacjê projektów pochodz¹ z dotacji (przyznawanych przez fundacje finansuj¹ce ochronê przyrody), darowizn oraz sk³adek cz³onkowskich. Jednostki terenowe Towarzystwa tworzy Oddzia³: Warszawski, Ko³a: Dzia³dowskie, Po³udniowopodlaskie, Ma³opolskie oraz 4 Sekcje tematyczne: botaniczna, entomologiczna, turystyki przyrodniczej i teriologiczna. Park Krajobrazowy Podlaski Prze³om Bugu Zosta³ powo³any w 1994 roku przez wojewodê bialskopodlaskiego. Park obejmuje fragment doliny dolnego Bugu od Terespola do rzeki Tocznej oraz du e kompleksy leœne. D³ugoœæ Parku w linii prostej wynosi 65 km, przeciêtna szerokoœæ czêœci zachodniej, le ¹cej w granicach woj. mazowieckiego, wynosi 6 km, czêœci wschodniej, po³o onej w woj. lubelskim i granicz¹cej z Bia³orusi¹, 3-5 km. Park zajmuje powierzchniê ha, a otulina ha. Lasy zajmuj¹ 33,4% powierzchni parku, ³¹ki i pastwiska 21,6%, a wody powierzchniowe 2,6%. Na terenie Parku znajduje siê 6 rezerwatów przyrody. Jest to: rez. Kózki, rez. Zabu e, rez. Stary Las, rez. êg Dêbowy, rez. Czapli Stóg oraz rez. Szwajcaria Podlaska. Teren Parku, ze wzglêdu na sw¹ naturalnoœæ, piêkny, zró nicowany, a zarazem spokojny krajobraz oraz czyste wody i zdrowe powietrze, jest idealnym miejscem rekreacji i wypoczynku dla osób pragn¹cych bliskiego kontaktu z przyrod¹. Specyfik¹ Parku, z uwagi na wartoœci kulturowe, s¹ œlady pozostawione przez ludnoœæ zamieszkuj¹c¹ te tereny na przestrzeni wieków. Szczególnie zaznaczy³y siê wp³ywy prawos³awia, które wspó³istnia³o z religi¹ katolick¹. 16

19 Towarzystwo Przyrodnicze Bocian ul. Jagie³³y 10, Siedlce tel./fax (025) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ul. Wspólna 30, Warszawa tel. (022) kancelaria@monrol.gov.pl Ministerstwo Œrodowiska ul. Wawelska 52/54, Warszawa tel. (022) info@mos.gov.pl Wa ne adresy Park Krajobrazowy Podlaski Prze³om Bugu ul. Pi³sudskiego 10, Janów Podlaski tel. (083) kumak@podlaskiprzelombugu.pl Biuro powiatowe ARiMR w osicach (powiat ³osicki) ul. Krasickiego 1, osice tel./fax Biuro powiatowe ARiMR w Bia³ej Podlaskiej (powiat bialski) ul. Pi³sudskiego 38, Bia³a Podlaska tel./fax Oœrodek Doradztwa Rolniczego w Grabanowie (powiat bialski) Bia³a Podlaska tel. (083) , fax Oœrodek Doradztwa Rolniczego w Siedlcach (powiat ³osicki) ul. Kazimierzowska 21, Siedlce tel./fax (025)

20 Projekt finansowany przez: Fundacjê EkoFundusz GEF/SGP, UNDP