Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia (SOPZ)

Transkrypt

1 ZP Załącznik Nr 9 do SIWZ Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia (SOPZ) Ewaluacja ex-ante dla projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego z uwzględnieniem możliwości wdrożenia instrumentów finansowych dla realizacji celów rozwojowych województwa I. UZASADNIENIE BADANIA W związku z nadchodzącą nową perspektywą finansową Unii Europejskiej, przed województwem łódzkim (dalej Województwo ) stoi możliwość nadgonienia zaległości rozwojowych oraz istotnego przyspieszenia zrównoważonego rozwoju i zmniejszenia luki pomiędzy najlepiej rozwiniętymi regionami Polski oraz Europy. Obowiązek realizacji ewaluacji ex-ante programu operacyjnego dla nowej perspektywy finansowej UE wynika bezpośrednio z zapisów projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1083/ Zakres i ogólne zasady realizacji ewaluacji ex-ante programów operacyjnych realizowanych w ramach polityki spójności w okresie zostały zdefiniowane w art. 48 ww. projektu rozporządzenia ogólnego. Komisja Europejska doprecyzowała zapisy i rozumienie rozporządzenia w dokumencie Programming Period Monitoring and Evaluation of European Cohesion Policy. Guidance document on ex-ante evaluation. European Regional Development Fund. European Social Fund. Cohesion Fund. Dodatkowe informacje dotyczące sposobu realizacji procesu ewaluacji ex-ante programów operacyjnych w Polsce zawarte zostały w dokumencie przygotowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego pt. Zalecenia w zakresie ewaluacji ex-ante programów operacyjnych na lata Z uwzględnieniem propozycji zmian uzgodnionych w ramach negocjacji zapisów rozporządzenia w trakcie duńskiej i kolejnych prezydencji. 1

2 II. CEL BADANIA Celem głównym ewaluacji ex-ante jest ocena projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego w kontekście przyjętej logiki interwencji (mechanizmu łączącego zidentyfikowane problemy/wyzwania i odpowiadające im potrzeby z proponowanymi działaniami i oczekiwanymi rezultatami). Ewaluacja ex-ante jest ściśle powiązana z procesem programowania. Jej głównym produktem są wnioski i rekomendacje, przybierające postać dookreślenia proponowanych obszarów interwencji oraz propozycji zmian w przygotowywanym projekcie RPO. Ponadto celem ewaluacji ex-ante jest osadzenie procesu programowania w ramach teoretycznych poprzez wykorzystanie dostępnej wiedzy do poprawy jakości RPO. Dzięki procesowi ewaluacji ex-ante urzeczywistniana jest zasada polityki opartej na dowodach (evidence based policy) wiedza i doświadczenie programujących uzupełniane są w sposób usystematyzowany wiedzą naukową i ekspercką. Ewaluacja ex-ante pełni również funkcję edukacyjną oraz społeczno-mobilizacyjną. Istotną wartością dodaną ewaluacji jest bowiem lepsze zrozumienie przez osoby zaangażowane we wdrażanie programu mechanizmów jego funkcjonowania dzięki możliwej, partycypacyjnej metodzie tworzenia dokumentu, która polega na aktywnej współpracy Zamawiającego, Wykonawcy oraz interesariuszy w trakcie trwania prac oraz doskonaleniu kompetencji potrzebnych do zarządzania i wdrażania programu operacyjnego. Jednocześnie na podstawie niniejszej analizy ex-ante, Wykonawca będzie zobowiązany do wsparcia w zakresie budowania kompetencji Zamawiającego, a także zaproponowania właściwych sposobów przygotowania i realizacji interwencji w ramach RPO oraz wskazania potencjalnych zagrożeń realizacyjnych i sposobów ich mitygacji. Wsparcie w budowaniu kompetencji będzie się odbywało poprzez partycypacyjny model realizacji zamówienia i cykl szkoleń dla osób zaangażowanych w tworzenie i wdrażanie RPO po stronie Zamawiającego. III. PYTANIA EWALUACYJNE Przedmiotem ewaluacji ex-ante jest projekt RPO na lata Punktem wyjścia dla ewaluacji jest wstępny zarys RPO, a badanie musi zawierać przekrojową analizę w zakresie zastosowania instrumentów finansowych (IF) w ramach interwencji RPO. Zadaniem Wykonawcy jest odpowiedź na sformułowane poniżej pytania ewaluacyjne w ramach poszczególnych części badawczych, realizujących cele szczegółowe badania. Na podstawie odpowiedzi na poniższe pytania Wykonawca sformułuje wnioski i rekomendacje w zakresie zmian/usprawnień w RPO. Cele szczegółowe badania: 1. Ocena trafności i spójności wewnętrznej RPO, 3. Ocena systemu realizacji RPO, 2. Ocena spójności zewnętrznej RPO. Wykonawca powinien w trakcie realizacji badania odpowiedzieć na następujące pytania badawcze: 1. Czy interwencja publiczna w postaci RPO trafnie odpowiada na zdiagnozowane wyzwania i potrzeby społeczno-ekonomiczne? 2. Czy założenia i cele RPO są spójne z nową warunkowością funduszy strukturalnych oraz najważniejszymi politykami i strategiami unijnymi, krajowymi i regionalnymi, w tym w szczególności ze Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, Strategią Europa 2020, Wspólnymi Ramami Strategicznymi, Umową Partnerstwa oraz założeniami do kontraktów terytorialnych? 2

3 3. Czy otoczenie strategiczne, w rozumieniu dokumentów strategicznych odnoszących się do regionu, odpowiada celom rozwojowym i umożliwia realizację celów interwencji z funduszy strukturalnych? 4. Czy zaproponowana w ramach RPO logika interwencji umożliwi realizację założonych celów rozwojowych? 5. Czy proponowane sposoby osiągnięcia celów są najbardziej efektywne biorąc pod uwagę uwarunkowania rynkowe Województwa Łódzkiego? 6. Czy i w jakim zakresie RPO uwzględnia i przyczynia się do realizacji zasad horyzontalnych zgodnie z pkt. 6 w zał. 1 projektu rozporządzenia ogólnego 2? 7. Czy i w jakim zakresie istniejący układ instytucjonalny, w tym zasoby ludzkie, jest wystarczający do realizacji założeń i celów RPO? 8. Czy założenia RPO umożliwiają skuteczną i efektywną realizację procesów monitorowania i ewaluacji? Pytanie 1. Czy interwencja publiczna w postaci przygotowanego projektu programu operacyjnego trafnie odpowiada na zdiagnozowane wyzwania i potrzeby społecznoekonomiczne? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie, Wykonawca powinien uwzględnić co najmniej Zasadność interwencji publicznej w poszczególnych obszarach RPO, Rzetelność i trafność diagnozy społeczno-ekonomicznej, na podstawie której przygotowano projekt RPO, Sposób hierarchizacji zidentyfikowanych w diagnozie wyzwań i potrzeb społecznoekonomicznych Województwa, Aktualność i trafność przeprowadzonej analizy trendów społeczno-ekonomicznych wykorzystanych w diagnozie społeczno-ekonomicznej Województwa, Trafność zaproponowanych celów RPO w kontekście zidentyfikowanych/zdefiniowanych wyzwań i potrzeb społeczno-ekonomicznych: o Czy problemy, kwestie oraz wyzwania przedstawione w diagnozie przekładają się we właściwych proporcjach na cele RPO? o Czy poszczególnym kwestiom nadana została odpowiednia waga? o Czy trafnie uwzględniona i zastosowana została zasada koncentracji tematycznej (ring-fencing) w odniesieniu do proponowanych celów i działań? o Czy, i ewentualnie z jakiego powodu problemy, kwestie i wyzwania zidentyfikowane w diagnozie zostały pominięte? 2 Projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1083/2006, z uwzględnieniem propozycji zmian uzgodnionych w ramach negocjacji zapisów rozporządzenia w trakcie duńskiej i kolejnych prezydencji. 3

4 Udzielając odpowiedzi na powyższe pytania, w szczególności zostaną uwzględnione i wykonane następujące rodzaje prac: Analiza przesłanek podejmowania interwencji publicznej w danym obszarze przez odpowiedzenie na pytanie, czy zidentyfikowany problem ma charakter niesprawności rynku (ang. market failure) lub stanowi istotny problem społeczny lub gospodarczy, którego rozwiązanie nie byłoby możliwe bez interwencji publicznej, Identyfikacja obszarów, których wsparcie ze środków publicznych w ramach RPO powinno zostać ograniczone z uwagi na ryzyko wystąpienia efektu jałowej straty (ang. deadweight loss), czyli wystąpienia sytuacji, gdy przedsięwzięcie, któremu udzielono pomocy mogłoby zostać zrealizowane również bez wsparcia ze środków publicznych, Wskazanie sposobów przygotowania i realizacji interwencji ze środków funduszy strukturalnych UE zgodnie z najlepszymi metodami zaspokajania potrzeb w zidentyfikowanych obszarach za pomocą narzędzi wsparcia w formie bezzwrotnej oraz zwrotnej. Pytanie 2. Czy założenia i cele RPO są spójne z nową warunkowością funduszy strukturalnych oraz najważniejszymi politykami i strategiami unijnymi, krajowymi i regionalnymi, w tym w szczególności ze Strategią Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, Strategią Europa 2020, Wspólnymi Ramami Strategicznymi, Umową Partnerstwa oraz założeniami do kontraktów terytorialnych? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie, Wykonawca powinien uwzględnić co najmniej Spójność założeń i celów RPO (w tym zdefiniowanych w diagnozie potrzeb, kwestii i wyzwań rozwojowych) z najważniejszymi unijnymi, krajowymi i regionalnymi celami strategicznymi dla okresu , w tym z nową, wyższą warunkowością wykorzystania funduszy strukturalnych, Spójność z zapisami Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, Spójność RPO z określonymi liniami demarkacyjnymi określonymi w Umowie Partnerstwa, Spójność z założeniami kontraktu terytorialnego. Ocena spójności zewnętrznej powinna odnosić się m.in. do następujących dokumentów strategicznych: Strategia Europa 2020, z uwzględnieniem Krajowego Programu Reform, Wspólne Ramy Strategiczne oraz najbardziej bieżące wersje: Projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1083/2006 (Rozporządzenie ogólne), Projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących EFRR i celu Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1080/2006, 4

5 Projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu Europejska współpraca terytorialna, Projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji ( ), Umowa Partnerstwa (lub jej projekt/założenia do niej w zależności od stanu przygotowań), Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju, Strategie zintegrowane (właściwe dla danego programu operacyjnego), Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego, Strategie regionalne i makroregionalne, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020, Założenia kontraktu terytorialnego dla województwa łódzkiego, Istotne dla RPO dokumenty strategiczne, związane z obszarami wsparcia wskazanymi w programie operacyjnym, w tym w szczególności dokumenty strategiczne, projekty i koncepcje odnoszące się do Województwa, Adekwatne studia ewaluacyjne z zakresu instrumentów finansowych UE. Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie w szczególności zostaną uwzględnione i wykonane następujące rodzaje prac: Przygotowanie diagramów obrazujących związki przyczynowo-skutkowe zachodzące pomiędzy spodziewanymi efektami programu a celami najważniejszych strategii na poziomie regionalnym, krajowym oraz unijnym, Szczegółowa analiza (wraz z diagramami prezentującymi związki przyczynowoskutkowe) dla co najmniej każdego z trzech głównych celów Strategii Europa Pytanie 3. Czy otoczenie strategiczne, w rozumieniu dokumentów strategicznych odnoszących się do regionu, odpowiada celom rozwojowym i umożliwia realizację celów interwencji z funduszy strukturalnych? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie Wykonawca powinien uwzględnić co najmniej Istnienie zgodnego ze Wspólnymi Ramami Strategicznymi oraz Umową Partnerstwa otoczenia strategicznego, w rozumieniu dokumentów strategicznych odnoszących się do regionu, które będzie umożliwiało interwencję na poziomie wyboru beneficjentów, Potencjalne rekomendacje w zakresie aktualizacji i/lub stworzenia zgodnego ze Wspólnymi Ramami Strategicznymi oraz Umową Partnerstwa otoczenia strategicznego, w rozumieniu dokumentów strategicznych odnoszących się do regionu, które będzie umożliwiało interwencję na poziomie wyboru beneficjentów. Pytanie 4. Czy zaproponowana w ramach RPO logika interwencji umożliwi realizację założonych celów rozwojowych? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie Wykonawca powinien uwzględnić co najmniej Analiza i ocena związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy zaplanowanymi w ramach RPO działaniami i ich produktami a oczekiwanymi rezultatami, Ogólna ocena wpływu realizacji RPO na sytuację społeczno-ekonomiczną regionu (w tym prawdopodobne a nieprzewidziane w projekcie RPO pozytywne i negatywne efekty oddziaływania RPO) ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów sektora MŚP, Analiza alternatywnych sposobów realizacji założonych celów, 5

6 Sposób zastosowania zasady koncentracji tematycznej (ang. ring-fencing), w tym przede wszystkim uzasadnienie oraz spójność z logiką interwencji w zakresie realizacji celów szczegółowych RPO, Spójność wewnętrzna celów i działań planowych do realizacji w ramach planowanych osi priorytetowych, jak i pomiędzy poszczególnymi osiami priorytetowymi, w celu oceny stopnia i zakresu ich komplementarności, w tym spodziewanych efektów synergicznych. Zamawiający powinien poświęcić szczególną uwagę roli i zakresowi zaangażowania MŚP w planowanych osiach, Trafność sposobu uwzględnienia wymiaru terytorialnego interwencji oraz zasady zintegrowanego podejścia do rozwoju społeczno-ekonomicznego, w szczególności w odniesieniu do interwencji ukierunkowanych na obszary problemowe, w tym Obszary Strategicznej Interwencji wskazane w KSRR, Zintegrowane Inwestycje Terytorialne. Przewidywany wpływ ewentualnych projektów dużych i projektów kluczowych na realizację celów priorytetów i RPO, w tym z uwzględnieniem skutków dla podmiotów sektora MŚP, Uzasadnienie empiryczne i teoretyczne związków przyczynowo-skutkowych, na których zbudowana jest logika interwencji RPO i osi priorytetowych (potwierdzenie czy logika interwencji programu wynika z ogólnie przyjętych teorii społecznoekonomicznych oraz czy oparta jest na przytoczonych w programie dowodach empirycznych w postaci badań naukowych, ewaluacyjnych, analiz, studiów, ekspertyz itp.), Realność osiągnięcia wartości docelowych i pośrednich wskaźników realizacji (produktów i rezultatów) w odniesieniu do wartości bazowych i w kontekście zaproponowanej logiki interwencji, w tym alokowanych środków finansowych z uwzględnieniem czynników zewnętrznych w odniesieniu do przytoczonych w RPO dowodów empirycznych w postaci badań naukowych, badań ewaluacyjnych, analiz, studiów, ekspertyz itp. oraz na potrzeby rezerwy wykonania. W przypadku braku dostępności wartości bazowych oraz konieczności zgromadzenia danych pozwalających je określić, Wykonawca zobowiązany jest do wskazania źródeł i metod gromadzenia informacji lub do przeprowadzenia badań ustalających te wartości. Wpływ na realizację założeń i celów RPO pozostałych istotnych polityk, strategii i programów wdrażanych na poziomie unijnym, krajowym i regionalnym oraz innych czynników zewnętrznych związanych z bieżącą i prognozowaną sytuacją społecznoekonomiczną, Uwarunkowania zewnętrzne w stosunku do RPO mające wpływ na jego skuteczność i efektywność, w tym warunki wstępne (uwarunkowania ex-ante zgodne z załącznikiem IV do rozporządzenia ogólnego), których zasady stosowania zawarte zostały w art. 17 projektu rozporządzenia ogólnego, w tym: o Zasadność użytych dla RPO warunków wstępnych: Czy spełnienie zaproponowanych warunków wstępnych przyczyni się do zwiększenia skuteczności i efektywności realizacji RPO? o Zakres i stopień spełnienia warunków wstępnych: Czy i w jakim zakresie warunki zaproponowane dla RPO zostały spełnione? Jakie są możliwości spełnienia w przewidzianych terminach pozostałych do uwzględnienia warunków wstępnych (ocena zaplanowanych działań zmierzających do spełnienia warunków)? o Inne istotne uwarunkowania zewnętrzne w stosunku do RPO nie uwzględnione w ramach zasady warunkowości wstępnej: Czy istnieją inne niespełnione warunki zewnętrzne, mające istotny wpływ na skuteczność i efektywność realizacji programu? Jaki będzie wpływ nie spełnienia innych 6

7 istotnych warunków zewnętrznych na skuteczność i efektywności RPO? Jakie są możliwości i perspektywa czasowa spełnienia innych istotnych warunków zewnętrznych? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie, w szczególności zostaną uwzględnione i wykonane następujące rodzaje prac: Przygotowanie dla RPO oraz osobno dla każdej z planowanych osi priorytetowej diagramu/modelu logicznego obrazującego związki przyczynowo-skutkowe zachodzące pomiędzy zdiagnozowanymi potrzebami, zaplanowanymi w ramach programu działaniami i ich produktami a oczekiwanymi rezultatami (mierzonymi wskaźnikami realizacji), z uwzględnieniem czynników zewnętrznych oraz roli i zakresu zaangażowania MŚP w zaspokajanie zidentyfikowanych potrzeb i planowanych do podjęcia działań, Przygotowanie ilościowego narzędzia ekonomicznego oceniającego wpływ realizacji programu operacyjnego na sytuację społeczno-ekonomiczną kraju oraz regionu, Analiza spójności wewnętrznej celów i działań planowanych do realizacji w ramach osi priorytetowych, jak i pomiędzy poszczególnymi osiami priorytetowymi oraz ocena stopnia i zakresu ich komplementarności, w tym spodziewanych efektów synergicznych i integralnego charakteru proponowanego wsparcia przez analizę komplementarności interwencji o charakterze infrastrukturalnym z interwencjami służącymi wspieraniu wymiaru społecznego. Pytanie 5. Czy proponowane sposoby osiągnięcia celów są najbardziej efektywne biorąc pod uwagę uwarunkowania rynkowe Województwa Łódzkiego? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie Wykonawca powinien uwzględnić co najmniej Ocena trafności wielkości i struktury nakładów finansowych ze względu na kryterium adekwatności do wyzwań i potrzeb, planowanych działań oraz założonych celów, z uwzględnieniem zasady koncentracji tematycznej (ang. ring-fencing) oraz możliwości stosowania wsparcia o charakterze zwrotnym w formie Instrumentu Finansowego, Trafność zastosowania poszczególnych form wsparcia, w tym przede wszystkim podziału instrumentów wsparcia na dotacyjne oraz zwrotne (Instrumenty Finansowe). Przy odpowiedzi na powyższe pytanie wymagane jest zastosowanie metodologii ewaluacji wskazanych w dokumentach regulujących wydatkowanie środków w nowej perspektywie finansowej (w tym projekt rozporządzenia finansowego oraz projekt rozporządzenia ogólnego dla funduszy strukturalnych na lata ). W szczególności zostaną uwzględnione i wykonane następujące rodzaje prac: Testowanie popytu na wsparcie w formie zwrotnej wśród podmiotów, co do których na podstawie wstępnego badania portfolio przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w okresie , przewiduje się możliwość realizacji za pomocą instrumentów wsparcia w formie zwrotnej (gdyby mogły stanowić najbardziej efektywną formę wsparcia), w tym wśród grupy podmiotów, co do których dotychczasowa forma wsparcia oparta była o logikę grantową (ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów sektora MŚP) wraz ze wskazaniem dla jakiego typu projektów i jakich beneficjentów jaki konkretny instrument finansowy jest rekomendowany, Analiza możliwych skutków wprowadzenia wsparcia w formie zwrotnej wśród podmiotów, co do których dotychczasowa forma wsparcia oparta była o logikę 7

8 grantową oraz nieuwzględnianej grupy beneficjentów w dotychczasowych programach operacyjnych, Analiza realizowalności interwencji zwrotnych we wskazanych obszarach zgodnie ze znanymi najlepszymi europejskimi metodami i szczególnym uwzględnieniem możliwości włączania MŚP do planowanych przedsięwzięć, Na podstawie powyższych prac, wskazanie, w jakich osiach priorytetowych, dla jakiego typu projektów i jakich beneficjentów, jaki konkretny IF jest rekomendowany, Wskazanie, jeżeli rekomendowane, innych form współfinansowania środkami publicznymi i prywatnymi inwestycji pozostającymi w obszarach interwencji RPO, Testowanie popytu na wykorzystanie Partnerstwa Publiczno-Prywatnego wśród podmiotów wraz ze wskazaniem dla jakiego typu projektów i jakich beneficjentów jest rekomendowane. Pytanie 6. Czy i w jakim zakresie RPO uwzględnia i przyczynia się do realizacji celów zasad horyzontalnych zgodnie z pkt. 6 w zał. 1 projektu rozporządzenia ogólnego 3? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie, Wykonawca powinien uwzględnić co najmniej Stopień i zakres uwzględnienia zasad horyzontalnych w procesie programowania (czy w ramach przygotowywania diagnozy oraz całego programu brane były pod uwagę/poddawane analizie zasady horyzontalne), Przewidywany wkład RPO do realizacji zasad horyzontalnych (czy w ramach programu przewidziane zostały konkretne działania/instrumenty służące realizacji zasad horyzontalnych oraz jaka będzie ich spodziewana skuteczność i efektywność), Sposób uwzględnienia zasad horyzontalnych w procesie programowania, wdrażania, zarządzania, monitorowania i ewaluacji RPO. Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie w szczególności zostaną uwzględnione i wykonane następujące rodzaje prac: Ocena, czy w ramach RPO przewidziane zostały konkretne działania/instrumenty służące realizacji zasad horyzontalnych oraz jaka będzie ich spodziewana skuteczność i efektywność. Pytanie 7. Czy i w jakim zakresie istniejący układ instytucjonalny, w tym zasoby ludzkie, jest wystarczający do realizacji założeń i celów RPO? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie Wykonawca powinien uwzględnić co najmniej Identyfikacja instytucji mających zarządzać i wdrażać RPO z uwzględnieniem instrumentów wsparcia w formie zwrotnej i dotacyjnej, Potencjał administracyjny, w tym kadry instytucji, które będą zaangażowane w zarządzanie i wdrażanie RPO, 3 Projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1083/2006, z uwzględnieniem propozycji zmian uzgodnionych w ramach negocjacji zapisów rozporządzenia w trakcie duńskiej i kolejnych prezydencji. 8

9 Adekwatność kompetencji reprezentowanych przez kadry instytucji do potrzeb wynikających z zaangażowania w zarządzanie i wdrażanie RPO (w przypadku zidentyfikowania braków kompetencyjnych przygotowanie listy kompetencji), Obszary ryzyka i bariery dla skutecznej i efektywnej realizacji RPO, struktury i rozwiązania organizacyjne (w tym usprawniające proces wdrażania programu), w ramach oraz pomiędzy instytucjami systemu wdrażania RPO (m.in. podział kompetencji/zadań, koordynacja działań, mechanizmy koordynacji i monitorowania realizacji programu), w tym w szczególności w programach dwufunduszowych, Komplementarność i efekty synergiczne w podejmowanych działaniach, potencjał w zakresie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej, w tym systemy elektronicznej wymiany danych, zasoby kadrowe, wiedza i doświadczenie pracowników uwzględniając system szkoleń, system rekrutacji i selekcji, system motywacyjny, fluktuację kadr, warunki pracy i inne zasoby instytucji mających zarządzać i wdrażać program operacyjny. Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie, w szczególności zostaną uwzględnione i wykonane następujące rodzaje prac: Analiza dokumentów odnoszących się do potencjału instytucjonalnego, w tym dostępne wyniki raportów, kontroli, audytów, Wywiady indywidualne z osobami, które swoim doświadczeniem i wiedzą przyczynią się do osiągnięcia celów ewaluacji. Pytanie 8. Czy założenia RPO umożliwiają skuteczną i efektywną realizację procesów monitorowania i ewaluacji? Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie Wykonawca powinien uwzględnić co najmniej Trafność, przejrzystość, wiarygodność statystyczna, agregowalność, dostępność, solidność (ang. robustness) wskaźników realizacji (produktu i rezultatu) RPO, Dobór wskaźników (oraz ich wartości) dla oceny realizacji celów pośrednich tzw. kamieni milowych (ang. milestones) oraz trafność doboru, tzn. czy wskaźniki odnoszą się do zidentyfikowanych celów rozwojowych oraz dostarczają odpowiedniej informacji na temat postępów we wdrażaniu; realność ich osiągnięcia w wyznaczonych terminach, dostępność niezbędnych danych; przedstawienie czynników zewnętrznych mogących mieć wpływ na realizację wskaźników rezultatu; odpowiedzenie na pytanie czy wskaźniki wybrane jako podstawa do dokonywania ewentualnych korekt finansowych są reprezentatywne dla działań podejmowanych w ramach poszczególnych priorytetów, Sposoby umożliwiające terminowe dostarczanie odpowiedniego zakresu danych m.in. na użytek sprawozdań rocznych, Źródła oraz metody generowania danych oraz sposoby służące zapewnieniu wysokiej jakości pozyskiwanych danych, w tym w przypadku stosowania metod kontrfaktycznych, Potrzeby w zakresie dostępu do danych niezbędnych do skutecznej realizacji procesu ewaluacji, w tym w szczególności dla zaawansowanych metodycznie badań ewaluacyjnych, Kadry oraz potencjał instytucjonalny systemu monitorowania i ewaluacji (obszary ryzyka i bariery dla skutecznej i efektywnej realizacji procesów monitorowania i ewaluacji), Systemy informatyczne i komunikacyjne w kontekście przydatności do zarządzania i wdrażania RPO, 9

10 Trafność określonych wartości bazowych i docelowych poszczególnych wskaźników produktów i rezultatów oraz realność ich osiągnięcia, Efektywność systemu monitorowania i ewaluacji w projektach kluczowych RPO. Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie, w szczególności zostaną uwzględnione i wykonane następujące rodzaje prac: Przygotowanie wstępnej koncepcji procesu ewaluacji RPO, która posłuży Instytucji Zarządzającej programem operacyjnym do przygotowania planu ewaluacji na lata (Plan ewaluacji powinien zawierać listę tematów badań ewaluacyjnych wraz z uzasadnieniem ich realizacji, metody przewidziane do zastosowania wraz z określeniem zapotrzebowania na dane, sposoby zapewnienia dostarczenia odpowiedniego zakresu danych na użytek ewaluacji, harmonogram procesu ewaluacji, sposoby komunikacji wyników ewaluacji, zasoby ludzkie, budżet, plan szkoleń). Odpowiadając na pytania badawcze Wykonawca zobowiązany jest do zaproponowania właściwych, zgodnych z wytycznymi oraz zaleceniami KE oraz MRR sposobów przygotowania i realizacji interwencji w ramach RPO, w tym w zakresie oceny zasadności zaproponowanych połączeń celów tematycznych w ramach osi priorytetowych RPO. Odpowiadając na pytania badawcze Wykonawca wskaże wraz z uzasadnieniem, obszary wsparcia, w których zasadna jest realizacja projektów kluczowych (np. tylko projekty samorządu województwa w obszarze transportu, ochrona środowiska, kultura i zdrowie). IV. MINIMUM METODYCZNE BADANIA Wykonawca przedstawi w ofercie wstępną metodykę realizacji badania ewaluacyjnego. Metodyka ewaluacji zastosowana przez Wykonawcę powinna umożliwić udzielenie wyczerpujących odpowiedzi na postawione przez Zamawiającego pytania ewaluacyjne. Proces badawczy powinien bazować na teorii (theory based evaluation) oraz metodach i technikach badań społecznych, służących uspołecznieniu procesu ewaluacji. Wykonawca powinien zastosować metody i techniki badawcze, adekwatne do odpowiedzenia na pytania badawcze i odpowiednie dla realizacji celów badawczych. Metodyka badania stanowić będzie główny element oceny ofert złożonych przez potencjalnych Wykonawców badania. Końcowy, szczegółowy i wyczerpujący opis sposobu realizacji badania ewaluacyjnego zostanie przedstawiony w raporcie metodycznym, który powstanie po udzieleniu zamówienia. V. SPOSÓB PREZENTACJI WYNIKÓW BADANIA ORAZ MODEL WSPÓŁPRACY Z ZAMAWIAJĄCYM W wyniku realizacji procesu badawczego przygotowane zostaną następujące najważniejsze produkty: Raport metodyczny, Raport końcowy z ewaluacji ex-ante z uwzględnieniem elementów wskazanych w uszczegółowieniu pytań badawczych, w tym w szczególności: Diagramy obrazujące związki przyczynowo-skutkowe zachodzące pomiędzy zaplanowanymi w ramach RPO działaniami i ich produktami a oczekiwanymi rezultatami, uwzględniające rolę i zakres zaangażowania podmiotów sektora MŚP, 10

11 Diagramy obrazujące związki przyczynowo-skutkowe zachodzące pomiędzy spodziewanymi efektami RPO a celami najważniejszych strategii na poziomie regionalnym, krajowym i unijnym, Wstępna koncepcja procesu ewaluacji RPO. Ze względu na krótki termin związany z przygotowaniem projektu RPO i przekazaniem go do Komisji Europejskiej wraz raportem końcowym z ewaluacji ex-ante, Zamawiający zdecydował się na zastosowanie partycypacyjnego modelu współpracy, który wymaga od Wykonawcy: Przeprowadzenia spotkania otwierającego na początku prac badawczych, którego celem byłoby przedyskutowanie z zespołem Zamawiającego założeń strategicznych RPO, Bieżącego rekomendowania zmian w powstającym RPO, w tym w zakresie diagnozy społeczno-gospodarczej, analizy SWOT, propozycji celu głównego wraz z celami szczegółowymi, części strategicznej RPO wraz z propozycjami wskaźników monitorowania, propozycji osi priorytetowych wraz ze wstępnym oszacowaniem alokacji oraz propozycjami wskaźników monitorowania, propozycji założeń systemu wdrażania, Bieżącego oceniania i opiniowania poszczególnych elementów projektu RPO, w tym zastosowania partycypacyjnego modelu przy szacowaniu wskaźników realizacji programu, Asystowania Zamawiającemu w negocjacjach z Komisją Europejską, związanych z zatwierdzeniem RPO przez KE, Udziału w posiedzeniach/spotkaniach grup roboczych ds. RPO oraz innych istotnych spotkaniach dotyczących przygotowania RPO, Przygotowania dodatkowych analiz uzupełniających w ramach wsparcia merytorycznego, dotyczących wyników ewaluacji ex-ante w trakcie negocjacji RPO z Komisją Europejską, w tym udzielania odpowiedzi na pojawiające się pytania/wątpliwości Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz KE, Udziału w procesie konsultacji społecznych RPO oraz opracowanie w ramach wsparcia merytorycznego opinii do uwag zgłaszanych do projektu RPO w trakcie konsultacji społecznych, Współpracy z ekspertami wykonującymi strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko dla RPO. Wykonawca w ofercie zaproponuje minimalną liczbę godzin, którą spędzi z Zamawiającym na wyżej wymienionym zakresie prac wynikającym z przedstawionego powyżej modelu partycypacyjnego współpracy. Liczba ta nie może być mniejsza niż 70 godzin. VI. BUDOWANIE NOWYCH KOMPETENCJI INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ I/LUB PODMIOTÓW PRZEWIDZIANYCH DO ZARZĄDZANIA I WDRAŻANIA RPO W trakcie realizacji zamówienia, Wykonawca zobowiązany jest do zorganizowania i przeprowadzenia dla Zamawiającego, w wymiarze minimum 50 godzin, 5 warsztatów/szkoleń w zakresie zidentyfikowanych potrzeb budowania nowych kompetencji związanych z zarządzaniem i wdrażaniem RPO w nowej perspektywie finansowej UE : 1. Warsztat/szkolenie z zakresu przygotowania wytycznych do założeń RPO na lata , z uwzględnieniem zakresu minimalnego obejmującego: Założenia dotyczące krajowych programów operacyjnych, 11

12 Zagadnienia finansowych instrumentów zwrotnych, Zagadnienia dokumentów strategicznych właściwych dla Województwa. 2. Warsztat/szkolenie z zakresu przygotowania projektów transportowych na bazie dostępnych wytycznych na lata , z uwzględnieniem zakresu minimalnego obejmującego: Przygotowanie formularza umożliwiającego wstępną selekcję projektów będących elementami planów komunikacyjnych regionu pod kątem optymalnej struktury finansowania i włączenia tych projektów w ramy RPO, Krajowego Programu Operacyjnego w zakresie infrastruktury transportowej oraz instrumentu Łącząc Europę, jeśli okaże się to właściwe, Kluczowe kwestie wynikające z Europejskiej Polityki Transportowej oraz założeń krajowych dokumentów strategicznych, Komplementarność oraz linię demarkacyjną między RPO, Krajowym Programem Operacyjnym obejmującym infrastrukturę transportową i instrumentem Łącząc Europę, Przeprowadzenie ewaluacji trzech projektów wybranych przez Zamawiającego, będących elementami planów komunikacyjnych regionu. 3. Warsztat/szkolenie w zakresie tworzenia i wyboru zintegrowanych inwestycji terytorialnych do realizacji i finansowania w nowej perspektywie finansowej , z uwzględnieniem zakresu minimalnego obejmującego: Zagadnienia tworzenia i implementacji zintegrowanych inwestycji terytorialnych z uwzględnieniem wymogów i celów KE w odniesieniu do wspierania badań i rozwoju, ochrony środowiska i efektywności energetycznej, promowania zrównoważonego transportu, wspierania włączenia społecznego i walki z ubóstwem, Moderowanie warsztatów mających na celu zaprezentowanie przez zespół roboczy składający się z pracowników Zamawiającego, potencjalnych projektów do realizacji w ramach zintegrowanych inwestycji terytorialnych. 4. Warsztat/szkolenie z zakresu stosowania PPP i innych instrumentów pozabilansowych w przyszłej perspektywie finansowej , z uwzględnieniem zakresu minimalnego obejmującego: Analizę dotyczącą stosowania PPP i innych propozycji pozabilansowych (sekurytyzacja, obligacje przychodowe, factoring, ESCO) w kontekście programów współfinansowanych z funduszy unijnych, Omówienie możliwości zastosowania rozwiązań pozabilansowych w świetle dokumentów strategicznych Województwa. 5. Warsztat/szkolenie zakresu ochrony zdrowia oraz kultury i dziedzictwa kulturowego, w zakresie zmian w sposobach finansowania ww. obszarów, na bazie dostępnych wytycznych MRR i KE na lata

13 VII. FORMAT RAPORTU KOŃCOWEGO Raport (nie mniej niż 75, nie więcej niż 160 str. bez aneksów) powinien zostać przygotowany w języku polskim (oraz w języku angielskim w wersji ostatecznej) i mieć następującą strukturę: (1) Streszczenie raportu nie więcej niż 5 stron A4 w języku polskim i angielskim, (2) Spis treści, (3) Wprowadzenie, (4) Ogólny opis przebiegu procesu ewaluacji (w tym informacje dotyczące podmiotów zaangażowanych w proces), (5) Syntetyczny opis zastosowanych metod i technik badawczych, (6) Opis wyników badania (w tym jako osobna część ogólna ocena projektu RPO), (7) Wnioski i rekomendacje (w formie wariantowej), (8) Aneksy w tym m.in.: Opis zakresu i sposobu uwzględnienia w RPO wniosków i rekomendacji (zmiany/usprawnienia programu operacyjnego), Raport metodyczny, Koncepcja procesu ewaluacji RPO, Synteza wyników strategicznej oceny oddziaływania na środowisko opracowana przez ekspertów wykonujących strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko RPO. Raport z ewaluacji ex-ante powinien zostać przygotowany w sposób, który m.in. pomoże Instytucji Zarządzającej w trakcie negocjacji z KE uzasadnić jej decyzje strategiczne, trafność doboru wskaźników rezultatu, realność osiągnięcia wartości docelowych, a także odpowiedniość wskaźników/kluczowych etapów realizacji na potrzeby oceny i rezerwy wykonania oraz oszacowanych wartości docelowych i pośrednich (ang. milestones). Raport oraz inne dokumenty powstałe w wyniku prac Wykonawcy, powinny być zaopatrzone w logotypy zgodnie z wytycznymi obowiązującymi w momencie ich wytworzenia. VIII. HARMONOGRAM I KOORDYNACJA PROCESU EWALUACJI EX-ANTE Całość zamówienia należy zrealizować w terminie do dnia 15 grudnia 2014 r. Proces ewaluacji ex-ante będzie miał charakter partycypacyjny, a ewaluacja prowadzona będzie równolegle z procesem programowania. W planowanym modelu Wykonawca będzie współpracował z osobami odpowiedzialnymi za przygotowanie RPO i na bieżąco dokonywał analizy i oceny. Wszystkie prace objęte procesem partycypacyjnym dotyczą okresu trwania umowy. Ewentualne rekomendowane zmiany w RPO wprowadzane będą na bieżąco. Punktem wyjścia dla procesu ewaluacji ex-ante jest projekt RPO. Realizacja badania i przygotowanie raportu końcowego będzie przebiegać zgodnie z następującym harmonogramem: W terminie do 2 tygodni od dnia odpisania umowy zorganizowanie spotkania, którego celem będzie przedyskutowanie z Zamawiającym założeń strategicznych RPO, 13

14 W terminie do 8 tygodni od dnia podpisania umowy przygotowanie projektu raportu metodycznego (z uwzględnieniem źródeł danych potrzebnych do przeprowadzenia analiz i propozycji sposobu współpracy w zakresie koordynacji procesu ewaluacji i procesu programowania), W terminie do 12 tygodni od dnia podpisania umowy przygotowanie ostatecznej wersji raportu metodycznego (z uwzględnieniem źródeł danych potrzebnych do przeprowadzenia analiz i propozycji sposobu współpracy w zakresie koordynacji procesu ewaluacji i procesu programowania), Między 13 a 22 tygodniem od dnia podpisania umowy przeprowadzenie warsztatów/szkoleń (określonych w części VI SOPZ), Między 13 a 32 tygodniem od dnia podpisania umowy prace nad raportem końcowym, Między 32 a 38 tygodniem od dnia podpisania umowy uzgodnienie finalnej wersji raportu końcowego. Raporty przekazane Zamawiającemu w trakcie realizacji prac będą miały formę elektroniczną i drukowaną (min. 2 egzemplarze dla każdego z przekazywanych raportów). 14