PODEJ CIA STOSOWANE WE WSPOMAGANIU STEROWANIA SIECI WODOCI GOW
|
|
- Piotr Wawrzyniak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PODEJ CIA STOSOWANE WE WSPOMAGANIU STEROWANIA SIECI WODOCI GOW IZABELA ROJEK Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Streszczenie W referacie przedstawiono podej cia stosowane we wspomaganiu sterowania sieci wodoci gow. Omówiono klasyczne podej cie do sterowania sieci wodoci gow oraz autorskie podej cie z u yciem metod sztucznej inteligencji. U ycie metod sztucznej inteligencji jest szczególnie wa ne w sytuacji kryzysowej i wyst pieniu awarii w zło onych systemach technicznych, do których nale y sterowanie sieci wodoci gow. Słowa kluczowe: wspomaganie, sterowanie, sie wodoci gowa 1. Wst p Przedsi biorstwo wodoci gowe w zakresie sieci wodoci gowej powinno zajmowa si dystrybucj wody dobrej jako ci w ilo ci gwarantuj cej zaspokojenie potrzeb odbiorców, poprawn eksploatacj sieci wodoci gowej zapewniaj c wła ciwe ci nienie w w złach odbiorczych, sprawnym usuwaniem awarii oraz planowaniem i wykonywaniem prac zwi zanych z konserwacj, modernizacj i rozbudow sieci [1]. Sterowanie sieci wodoci gow jest trudnym i kompleksowym procesem. Istniej ró ne podej cia do wspomagania sterowania sieci wodoci gow. Jednym z podej modelowania w czasie rzeczywistym systemu wodoci gowego jest podej cie prezentowane w pracy [2]. Modelowanie numeryczne zostało zastosowane do sterowania sieci wodoci gow, w tym analiz jako ci wody, dystrybucj wody oraz redukcj przeciekania wody. Odpowiednie modele, zawieraj c wysoko rozwini te technologie takie jak geograficzny system informacyjny i systemy telemetrii stały si niezb dnym narz dziem dla operatora sieci wodoci gowej. Matematyczny model systemu dostarczania wody został skalibrowany i zweryfikowany dla rzeczywistej sieci wodoci gowej. W innej pracy równie zaprezentowano model matematyczny sterowania dla systemu wodoci gowego [3]. Matematyczny model dotyczy okre lania norm poboru wody wg planu konsumpcji zasobów wody. Model jest opisany przez nieliniowe programowanie dla dystrybucji wody w sieci, symuluj c ródło zasobów wody z nieograniczon pojemno ci, umieszczone w wybranym w le. Kolejna praca równie zawiera badania dotycz ce systemów wodoci gowych, w których zostały wykorzystane matematyczne modele dotycz ce wybranych problemów sterowania sieci wodoci gow [4]. W pracy [5] przedstawiono inteligentny system monitorowania sieci wodoci gowych sygnalizuj cy pojawienie si awarii sieci i wspomagaj cy ich lokalizacj. Podstawowym zało eniem omawianego systemu było przyj cie metody wykrywania awarii stosowanej dotychczas w diagnostyce technicznej maszyn i procesów przemysłowych. Bazuj c na niewielkiej liczbie czujników przepływu zainstalowanych na sieci wodoci gowej i wytrenowanej sieci neuronowej, pojawiaj ce
2 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 18, si awarie sieci s wykrywane i lokalizowane. Do znalezienia najlepszych lokalizacji czujników został u yty algorytm genetyczny. W Instytucie Bada Systemowych w zespole pod kierunkiem dr hab. in. Jana Studzi skiego prowadzone s prace dotycz ce opracowania zintegrowanego systemu komputerowego do zarz dzania miejsk gospodark wodno- ciekow powstaj cego w ramach projektu badawczego finansowego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy szego1. Równolegle prowadzono prace dotycz ce sieci wodoci gowej, sieci kanalizacyjnej oraz oczyszczalni cieków. Podej cie prezentowane przez autork artykułu wi e si z zastosowaniem metod sztucznej inteligencji do wspomagania sterowania sieci wodoci gow. Podej cie to w istotny sposób mo e wzbogaci klasyczne podej cia wspomagania sterowania sieci wodoci gow. To podej cie równie jest rozwijane w ramach tego samego projektu badawczego. U ycie metod sztucznej inteligencji jest szczególnie wa ne w sytuacji kryzysowej i wyst pieniu awarii w zło onych systemach technicznych, do których nale y sterowanie sieci wodoci gow. 2. Klasyczne podej cie do sterowania sieci wodoci gow Idea informatycznego systemu wspomagania do zarz dzania, sterowania operacyjnego i planowania miejskiego systemu wodno- ciekowego powstała w wyniku obserwacji, e poszczególne obiekty zarz dzane przez typowe przedsi biorstwo wodoci gowe nie funkcjonuj niezale nie, a s elementami jednego układu wzajemnie na siebie wpływaj cymi. Funkcj centraln pełni w tym układzie sie wodoci gowa a jej zmieniaj ce si w czasie obci enie wpływa na działanie zestawów pompowych w stacji uj cia wody, na obci enie hydrauliczne sieci kanalizacyjnej i w rezultacie na jako pracy oczyszczalni cieków. Poprawne przewidywanie obci enia i sterowanie operacyjne sieci wodoci gow pozwoli energooszcz dnie sterowa pompami na uj ciu wody oraz efektywnie sterowa procesem technologicznym w oczyszczalni, przygotowuj c j odpowiednio wcze nie do przyj cia okre lonej ilo ci cieków i ładunku zanieczyszcze [1]. Dotychczasowy stan informatyzacji krajowych wodoci gów jest zły. Na ogół sprowadza si do instalacji niepełnych systemów monitoringu na sieciach wodoci gowych i w oczyszczalniach cieków oraz na opracowywaniu map numerycznych dla sieci wodoci gowych. Bardzo rzadko stosuje si modele matematyczne do oblicze hydraulicznych sieci wodoci gowych. Sterowanie pompowniami na uj ciach wody i w sieciach wodoci gowych oraz sterowanie napełnianiem zbiorników wyrównawczych w wodoci gach i sterowanie napowietrzaniem cieków w oczyszczalniach realizuj zwykle układy regulacji automatycznej, zapewniaj ce utrzymanie zadanych nastaw regulatorów. Ponadto programy ju u ywane s zwykle eksploatowane niezale nie nie tworz c zintegrowanych systemów wspomagania decyzji [1]. Koncepcja komputerowego systemu wspomagania decyzji operatora sieci wodoci gowej została przedstawiona na rys. 1. Najwa niejszymi elementami tego systemu jest bran owa baza danych, mapa numeryczna sieci wodoci gowej, system monitoringu oraz model hydrauliczny z algorytmami optymalizacji [6]. Bran owa baza danych jest ródłem technicznych, technologicznych i eksploatacyjnych danych o sieci. Zdefiniowane zostały obiekty sieci wodoci gowej. Mapa numeryczna pozwala na wizualizacj sieci poprzez generowanie grafu sieci wodoci gowej. Pierwszy graf geodezyjny powstaje na podstawie przyrostowej aktualizacji danych pobiera- 1 Praca wykonana w ramach projektu badawczego MNiSzW nr R
3 160 Podej cia stosowane we wspomaganiu sterowania sieci wodoci gow nych z geodezji miejskiej. Graf topologiczny poprawia topologi grafu geodezyjnego poprzez eliminacj nieci gło ci i przeci gni. Graf hydrauliczny umo liwia generowanie w złów hydraulicznych sieci. System monitoringu sieci pokazuje rzeczywiste i bie ce informacje o pracy i stanie sieci. Pomiary z monitoringu dalej słu do kalibracji i weryfikacji modelu hydraulicznego sieci. Nale ało dokona wyboru punktów pomiarowych, wyboru rodzaju urz dze pomiarowych (przepływomierze, ci nieniomierze), instalacji urz dze pomiarowych, wyboru rodzaju transmisji danych (telemetria, telefonia komórkowa, radio), ustalenia zasad transmisji danych oraz wyboru programu archiwizacji i wizualizacji danych. Poziom funkcji Wizualizacja Obliczenia Kalibracja Optymalizacja Sterowanie grafu sieci hydrauliczne modelu sieci sieci Poziom modułów Mapa Model System Algorytm Algorytm numeryczna hydrauliczny monitoringu optymalizacji sterowania Bran owa Baza Danych Poziom danych Rys. 1. Koncepcja komputerowego systemu wspomagania decyzji operatora sieci wodoci gowej [6] Model hydrauliczny pozwala na obliczanie przepływów wody w przewodach i ci nie w w złach sieci. Model ten został opisany liniowymi i nieliniowymi równaniami algebraicznymi (równania liniowe z I prawa Kirchhoffa (K), równania nieliniowe z II prawa Kirchhoffa (S), równania liniowe z równania Bernoulliego (K 1)). Problemem obliczeniowym jest wybór kombinacji pier- cieni do formułowania równa nieliniowych z II prawa Kirchhoffa oraz wybór algorytmu rozwi zywania tego równa nieliniowego. Zastosowano algorytm Crossa obliczania równa nieliniowych. Został opracowany program oblicze hydraulicznych. Program ten posiada rozbudowany edytor graficzny, rozbiory w złowe w postaci miesi cznych rozbiorów rednich, rozbiory w złowe w postaci rozkładów godzinowych oraz wbudowany algorytm optymalizacji [7]. Zadaniem systemu komputerowego jest optymalizacja i sterowanie sieci wodoci gow. Wyró niono dwa zadania optymalizacji: projektowanie i sterowanie sieci oraz dwa zadania projektowania: rekonstrukcj i rozbudow sieci. Projektowanie sieci polegało na doborze parametrów technicznych sieci spełniaj cym okre- lone wymagania techniczne, technologiczne i ekonomiczne. Zastosowano dwie metody projektowania: symulacj oraz optymalizacj jednokryterialn i wielokryterialn. Symulacja i optymaliza-
4 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 18, cja została wykorzystana do doboru zmienianych parametrów sieci, w obliczeniach symulacyjnych za pomoc modelu hydraulicznego, w ocenie wyników, do powtarzania oblicze dla innych wariantów zmian parametrów oraz wyboru najlepszego rozwi zania. Podsumowuj c komputeryzacja sieci wodoci gowej polegała na opracowaniu i wdro eniu systemu informatycznego zarz dzania obiektem z uwzgl dnieniem funkcji technicznych i administracyjnych realizowanych w ramach zarz dzania [8]. Funkcje techniczne to: monitoring przepływów i ci nie w wybranych punktach sieci, obliczenia hydrauliczne wykonane dla wszystkich rur i w złów sieci wodoci gowej, wizualizacja sieci w postaci mapy numerycznej, lokalizacja awarii, optymalizacja i projektowanie oraz generowanie planów rewitalizacji sieci, sterowanie sieci wodoci gow, wykonywanie ró norodnych analiz przestrzenno-tematycznych. Z kolei funkcje administracyjne to: rejestracja u ytkowników sieci, rejestracja opracowanych projektów technicznych i ledzenie ich realizacji, rejestracja odbiorców technicznych stanów awaryjnych, ewidencja i ledzenie realizacji planowych przegl dów eksploatacyjnych. Nie wszystkie moduły s ju zako czone i równie nie mo na uzna, e struktura tego systemu jest ju zamkni ta i adne nowe aplikacje nie zostan do niego wł czone, poniewa system wykonywany w postaci autonomicznych i jednocze nie współpracuj cych ze sob modułów jest otwarty i znajduje si ci gle jeszcze w fazie rozbudowy [8]. 3. Zastosowanie metod sztucznej inteligencji do sterowania sieci wodoci gow System wspomagania sterowania sieci wodoci gow z udziałem metod sztucznej inteligencji jest opracowywany etapami. System ten składa si z wielu elementów, a mianowicie: bazy danych, bazy wiedzy, bazy modeli i metod, systemów wspomagania w postaci systemów ekspertowych ukierunkowanych na okre lone podproblemy oraz systemów pozyskiwania wiedzy wykorzystuj cych wcze niej opracowane modele klasyfikuj ce, predykcyjne i preferencji oraz hybrydowy system klasyfikuj cy, który uwzgl dnia predykcj i preferencje. Z jednej strony korzysta on z danych pomiarowych zgromadzonych w bazie danych przesłanych przez system monitoringu sieci. Z drugiej strony wykorzystuje on modele prognostyczne do prognozowania obci enia sieci wodoci gowej, które powstały w systemie pozyskiwania wiedzy. System wspomagania na podstawie opracowanych modeli umo liwia opracowanie scenariuszy sterowania sieci wodoci gow. Opracowanie odpowiednich modeli i algorytmów pozwoli w automatyczny sposób wspomaga kadr in ynieryjn przedsi biorstwa wodoci gowego, która obecnie te zadania wykonuje r cznie. Opracowane modele i algorytmy to algorytmy optymalizacji i sterowania pompami (które pozwol na zoptymalizowanie: zu ycia energii elektrycznej, ci nienia i przepływu wody), modele sterowania sieci wodoci gow, modele prognozowania obci enia i awaryjno ci sieci wodoci gowej, algorytmy napełniania i opró niania zbiorników retencyjnych oraz modele jako ci wody w w złach sieci wodoci gowej [9]. Inteligentny system wspomagania zawiera zarówno wspomaganie decyzji oraz sterowanie działaniem urz dze pracuj cych w sieci wodoci gowej. W ród parametrów, którymi si steruje mo na wyró ni poziom wody w zbiornikach, stałe ci nienie i przepływ wody w sieci. Utrzymanie tych parametrów jest bardzo trudne ze wzgl du na szybkie i du e zmiany warunków np. zmian obci enia sieci wodoci gowej. Obci enie sieci wodoci gowej wpływa na prac pomp oraz na napełnianie zbiorników retencyjnych. St d prognoza obci enia sieci wodoci gowej jest istotnym elementem sterowania sieci. Poprawne przewidywanie obci enia i sterowanie operacyjne sieci wodoci gow pozwoli, zatem energooszcz dnie sterowa pompami, które odpowiadaj za utrzy-
5 162 Podej cia stosowane we wspomaganiu sterowania sieci wodoci gow manie wła ciwego poziomu ci nienia i przepływu wody w sieci wodoci gowej oraz wła ciwego poziomu wody w zbiornikach. System wspomagania w czasie rzeczywistym sprawdza, czy bie ce parametry ci nienia i przepływu wody mieszcz si w granicy normy. W przypadku parametrów poni ej normy, system wskazuje potrzeb uruchomienia pompy w celu wyrównania poziomu ci- nienia wody. W przypadku przekraczania górnej normy ci nienia, system sygnalizuje potrzeb wył czenia pompy. Wykorzystuj c wbudowane modele mo na według nich przewidywa potencjalne obci enie i sterowa pompami, w zale no ci od pory roku, miesi ca, dnia, czy nawet cz ci dnia. W oparciu o zasady metodologii analizy systemowej model systemu mo e by ogólnie scharakteryzowany zbiorem (1) [10]: S=< D, C, Og, Wi, Wo, Amod, Amet, K, Oc, Pref, Proc> (1) gdzie: D- dziedzina przedmiotowa systemu, w której system działa C- cele (funkcje) systemu zwi zane z rozwi zaniem problemów/zada Og- ograniczenia, przy których system działa Wi- wej cie systemu Wo- wyj cie systemu (rozwi zanie w postaci decyzji, działania) Amod- zbiór alternatywnych modeli Amet- zbiór alternatywnych metod K- zbiór kryteriów wyboru decyzji, działania, modelu Oc- zbiór ocen metod i modeli Pref- zbiór preferencji u ytkownika systemu i odbiorcy Proc- zbiór procesów zachodz cych w systemie, w postaci wej cia/wyj cia y(t)=f(x(t-1),,x(t-n)), t- czas dyskretny, x()- wektor wej, y()- wektor wyj, f- funkcja bazuj ca na przykładach. Na rys. 2 pokazano architektur systemu wspomagania sterowania sieci wodoci gow [11]. Na wej ciu systemu znajduj si u ytkownik systemu, okre lona rzeczywisto, na któr powinien zareagowa u ytkownik systemu oraz odbiorca, który ma okre lone oczekiwania, co do systemu. W skład systemu wchodz moduły zawieraj ce: model sytuacji decyzyjnej, model preferencji u ytkownika systemu z uwzgl dnieniem preferencji odbiorcy w postaci reguł decyzyjnych, które zawieraj warianty, kryteria, ograniczenia, prognozy i preferencje, system pozyskiwania wiedzy, który dostarcza wiedzy niezb dnej zarówno do tworzenia preferencji i wspomagania decyzji oraz system wspomagania decyzji. Moduły systemu korzystaj z baz danych, baz wiedzy, baz metod i baz modeli, zawieraj cych niezb dne informacje do zarz dzania procesami w systemie. Podstaw analizy i podj cia decyzji w systemie jest wła ciwy model opisuj cy sytuacj decyzyjn lub działanie. Model jest budowany, a nast pnie aktualizowany na podstawie informacji zewn trznych, takich jak dane historyczne, oceny ekspertów. Model b dzie inny dla ka dej rozpatrywanej sytuacji decyzyjnej. Zarówno informacje zewn trzne oraz modele s pami tane w odpowiednich bazach danych, wiedzy, metod i modeli. Model sytuacji decyzyjnej powi zany jest z modelem preferencji. Model preferencji zawiera opis preferencji u ytkownika systemu w postaci reguł decyzyjnych. Preferencje s uwzgl d-
6 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 18, niane w trakcie analizy sytuacji decyzyjnej zarówno w modelach klasyfikacji jak i na etapie klasyfikacji. Zakłada si, e preferencje mog si zmienia w trakcie analizy decyzyjnej. Zauwa ono równie, e w trakcie analizy decyzyjnej nast puje proces uczenia, polegaj cy na tym, e u ytkownik uzyskuj c kolejne informacje o mo liwych efektach decyzji, cz sto koryguje swoje preferencje. System pozyskiwania wiedzy na podstawie danych historycznych pozyskuje wiedz, która jest niezb dna w systemie wspomagania decyzji do klasyfikacji według okre lonych kryteriów, prognozowania, tworzenia preferencji, wspomagania decyzji oraz optymalizacji podj tych decyzji. System wspomagania decyzji/działania generuje wielko ci wyj ciowe dla zadanych scenariuszy zmiennych decyzyjnych zgodnie z preferencjami u ytkownika oraz wyznacza decyzje optymalne. Na wyj ciu systemu znajduje si rozwi zanie kompromisowe. Opracowanie modelu systemu wspomagania nale ało przeprowadzi etapami. Po pierwsze okre lono dziedzin przedmiotow, dla której system ma działa. Kolejno okre lono ograniczenia, przy których system działa, wej cia systemu, wyj cia systemu, zbiór alternatywnych metod do rozwi zywania okre lonych problemów oraz zbiór alternatywnych modeli (klasyfikacji, predykcji), zbiór ocen metod i modeli, zbiór preferencji u ytkownika systemu i odbiorcy oraz zbiór procesów zachodz cych w systemie. Wszystkie dane, metody, modele i wiedza mieszcz si w odpowiednich bazach. Szczególnie interesuj cy okazał si etap budowy modeli klasyfikacji, predykcji i preferencji. Celem budowy modelu klasyfikacji było kontrolowanie, czy warto ci wej ciowe s w normie, czy te nie. W celu uzyskania najlepszych efektów jako modele klasyfikacyjne opracowano i przebadano sieci neuronowe: jednokierunkowe wielowarstwowe ze wsteczn propagacj bł du, liniowe i RBF, klasyfikatory proste oraz wielokrotne w postaci drzew decyzyjnych. Opracowano klasyfikator zło ony, w którym dodano preferencje i wyj tki. Celem budowy modeli predykcji było dokładniejsze przewidywanie warto ci wej ciowych oraz szybsze reagowanie na nieprawidłowo ci w systemie. Modele predykcji zbudowane zostały przy u yciu sieci neuronowej. Porównano ró ne ich typy: jednokierunkowe wielowarstwowe ze wsteczn propagacj bł du, liniowe i RBF. Na podstawie modelu klasyfikacji i predykcji utworzono reguły decyzyjne w systemie wspomagania. W regułach tych zawarto metody zarz dzania i sterowania elementami systemu. W celu wzmocnienia inteligentnego wspomagania opracowano modele preferencji, które wprowadzono do modeli klasyfikacyjnych i predykcyjnych jako przykłady, w celu dokładniejszego opracowania reguł i procedur zawartych w systemie inteligentnego wspomagania. 4. Podsumowanie Zastosowanie metod sztucznej inteligencji we wspomaganiu sterowania sieci wodoci gow wprowadziło now jako do sterowania sieci wodoci gow oraz mo e sta si podstaw algorytmizacji nowych systemów zwanych inteligentnymi. Wykorzystanie metod sztucznej inteligencji umo liwia utworzenie systemu wspomagania, który w sposób automatyczny pozyskuje wiedz i ma wła ciwo adaptacji. Jest to szczególnie wa ne przy opracowywaniu systemu dla zło onych systemów rzeczywistych, w których nast puj ci głe zmiany i jedne podprocesy zale od innych oraz wiele czynników zale y jeden od drugiego i ka da zmiana powoduje zmiany kolejne.
7 164 Podej cia stosowane we wspomaganiu sterowania sieci wodoci gow Korzy ci ze stosowania metod sztucznej inteligencji wielokrotnie przekraczaj pracochłonno ich tworzenia. W rzeczywisto ci najdłu szym etapem procesu ich tworzenia jest zgromadzenie i przygotowanie danych ródłowych, chocia poprzez automatyczne gromadzenie danych równie ten etap ulega skróceniu. Zastosowanie wła ciwych metod sztucznej inteligencji do tworzenia modeli oraz samo tworzenie modeli, oczywi cie po opracowaniu odpowiednich procedur komputerowych, w najdłu szych przypadkach zajmuje kilka do kilkunastu minut. Inteligentny system wspomagania pozwala na pozyskanie danych, wiedzy i do wiadczenia ludzi w sposób komplementarny. Wykorzystano zarówno do tego celu bazy danych istniej ce w przedsi biorstwie oraz metody sztucznej inteligencji. Kompleksowe podej cie jest istotnym osi gni ciem w stosunku do tradycyjnych systemów opartych wył cznie na wiedzy pozyskanej od ekspertów ludzi. Jest to szczególnie istotne w sytuacjach, gdy wiedza taka nie jest dost pna, b d jest trudna do sformalizowania, niepełna i niepewna. Rys. 2. Architektura inteligentnego systemu wspomagania sterowania sieci wodoci gow [11]
8 POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 18, Bibliografia 1. Studzi ski J., Bogdan L.: Informatyczny system wspomagania decyzji do zarz dzania, sterowania operacyjnego i planowania miejskiego systemu wodno- ciekowego. W: Studzi ski J., Drelichowski L., Hryniewicz O. (Red.): Rozwój i zastosowania metod ilo ciowych i technik informatycznych wspomagaj cych procesy decyzyjne, Instytut Bada Systemowych Polska Akademia Nauk, Badania Systemowe 49, Warszawa Farmani R., Ingeduld P., Savic D., Walters G., Svitak Z., Berka J.: Real-time modeling of a major water supply system, International Conference on Computing and Control for the Water Industry N o 8, Exeter, ROYAUME-UNI, vol. 160, no 2, str , Iskenderov A.A.: A Mathematical Model of Water Supply System Management, MAIK Nauka/Interperiodica, Water Resources, vol. 30, no 4, str (9), Chung G., Kim J., Kim T-W: System dynamics modeling approach to water supply system, KSCE Journal of Civil Engineering, vol. 12, no. 4, str , Wyczółkowski R., Wysogl d B.: An optimization of heuristic model of water supply network, Computer Assisted Mechanics and Engineering Science, CAMES, no 14, str , Studzi ski J.: Optymalizacja i zarz dzanie operacyjne miejskimi sieciami wodoci gowymi, wykład habilitacyjny, IBS PAN, Warszawa, Studzi ski J.: Projektowanie zintegrowanego systemu informatycznego zarz dzania miejsk sieci wodoci gow, w: Bojar W., Budzi ski R., Straszak A., Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarz dzania Wiedz, vol. 17, str , Bydgoszcz Studzi ski J.: Wspomaganie zarz dzania miejskim przedsi biorstwem wodoci gowym za pomoc informacji z systemu monitoringu i mapy numerycznej, w: Budzi ski R., Drelichowski L., Straszak A. (2008) Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarz dzania Wiedz, vol. 14, str , Bydgoszcz Rojek I.: Inteligentny system wspomagania decyzji dla sterowania sieci wodoci gow, materiały konferencyjne II Krajowej Konferencji Naukowej Technologie przetwarzania danych, wydawnictwo Politechniki Pozna skiej, str , Pozna Rojek I.: Model of Intelligent Decision Support System Using Methods of Artificial Intelligence, Polish Journal of Environmental Studies, vol. 17, no. 3B, str , Rojek I.: Inteligentne zarz dzanie preferencjami poboru wody w sieci wodoci gowej, red. Bojar W., Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarz dzania Wiedz, vol. 14, str , Bydgoszcz 2008
9 166 Podej cia stosowane we wspomaganiu sterowania sieci wodoci gow APPROACHES APPLIED TO SUPPORT OF CONTROL WATER SUPPLY SYSTEM Summary In the paper approaches applied to support of control of water-supply system were introduced. The classic approach to control of water-supply system and the author's approach with use of the methods of artificial intelligence were presented. The application of artificial intelligence methods is particularly important in critical situation and pronouncement of average in complex technical systems, to which control of water-supply system belonged. Keywords: support, control, water-supply system Instytut Mechaniki rodowiska i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Bydgoszcz, ul. Chodkiewicza 30 izarojek@ukw.edu.pl
ZAANGA OWANIE PRACOWNIKÓW W PROJEKTY INFORMATYCZNE
ZAANGA OWANIE PRACOWNIKÓW W PROJEKTY INFORMATYCZNE LESZEK MISZTAL Politechnika Szczeci ska Streszczenie Celem artykułu jest przedstawienie metody rozwi zania problemu dotycz cego zaanga owania pracowników
Bardziej szczegółowoWIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZ
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. w Koninie 62-510 Konin, ul. Poznańska 49 WIELOLETNI PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I URZĄDZEŃ KANALIZACYJNYCH BĘDĄCYCH W POSIADANIU
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XXVII/543/13 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 29 maja 2013 r.
dotycząca przyjęcia planu aglomeracji Orzysz. Uchwała Nr XXVII/543/13 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 29 maja 2013 r. Na podstawie art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
Bardziej szczegółowoPolitechnika Warszawska Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych ul. Koszykowa 75, 00-662 Warszawa
Zamawiający: Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych Politechniki Warszawskiej 00-662 Warszawa, ul. Koszykowa 75 Przedmiot zamówienia: Produkcja Interaktywnej gry matematycznej Nr postępowania: WMiNI-39/44/AM/13
Bardziej szczegółowoIzabela Zimoch Zenon Szlęk Biuro Badań i Rozwoju Technologicznego. Katowice, dnia 13.08.2013 r.
System informatyczny wspomagający optymalizację i administrowanie produkcją i dystrybucją wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi subregionu centralnego i zachodniego województwa śląskiego Izabela Zimoch
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA INTELIGENTNEGO SYSTEMU DETEKCJI AWARII SIECI WODOCI GOWEJ 1
KONCEPCJA INTELIGENTNEGO SYSTEMU DETEKCJI AWARII SIECI WODOCI GOWEJ 1 IZABELA ROJEK, JAN STUDZI SKI Streszczenie W artykule przedstawiono koncepcj inteligentnego systemu detekcji awarii sieci wodoci gowej.
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ
INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ Część ogólna Tekst obowiązujący od dnia:. SPIS TREŚCI I.A. Postanowienia ogólne... 3 I.B. Podstawy prawne opracowania IRiESD... 3 I.C. Zakres przedmiotowy
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia...
Projekt Druk Nr 13/19 UCHWAŁA... Rady Miejskiej w Słupsku z dnia... w sprawie aneksu do porozumienia międzygminnego zawartego pomiędzy Gminą Miejską Słupsk a Gminą Kobylnica i Gminą Słupsk dotyczącego
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)
Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Bardziej szczegółowoW Y B R A N E P R O B L E M Y I N Y N I E R S K I E
W Y B R A N E P R O B L E M Y I N Y N I E R S K I E Z E S Z Y T Y N A U K O W E I N S T Y T U T U A U T O M A T Y Z A C J I P R O C E S Ó W T E C H N O L O G I C Z N Y C H I Z I N T E G R O W A N Y C H
Bardziej szczegółowoPROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów
I. Postanowienia ogólne 1.Cel PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Urzędzie Gminy Mściwojów Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu: Załącznik A Zarządzenia oceny ryzyka zawodowego monitorowanie
Bardziej szczegółowoPRAKTYKA ZAWODOWA. TECHNIK INFORMATYK 312 [01]/T, SP/MENiS/2004.06.14. Stara podstawa programowa. TRWANIA PRAKTYKI 4 TYGODNIE x 5 dni = 20 dni
PRAKTYKA ZAWODOWA TECHNIK INFORMATYK 312 [01]/T, SP/MENiS/2004.06.14 Stara podstawa programowa CZAS TRWANIA PRAKTYKI 4 TYGODNIE x 5 dni = 20 dni Szczegółowe cele kształcenia: W wyniku procesu kształcenia
Bardziej szczegółowoRegulamin serwisu internetowego ramowka.fm
Regulamin serwisu internetowego ramowka.fm Art. 1 DEFINICJE 1. Serwis internetowy serwis informacyjny, będący zbiorem treści o charakterze informacyjnym, funkcjonujący pod adresem: www.ramowka.fm. 2. Administrator
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZAMIARZE PRZEPROWADZENIA DIALOGU TECHNICZNEGO
OGŁOSZENIE O ZAMIARZE PRZEPROWADZENIA DIALOGU TECHNICZNEGO I. ZAMAWIAJ CY Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A., z siedzib w Warszawie ul. Bagatela 12, 00-585 Warszawa, zarejestrowana
Bardziej szczegółowoCzęść II.A. Informacje o studiach podyplomowych ANALIZA DANYCH METODY, NARZĘDZIA, PRAKTYKA (nazwa studiów podyplomowych)
Część II.A. Informacje o studiach podyplomowych ANALIZA DANYCH METODY, NARZĘDZIA, PRAKTYKA (nazwa studiów podyplomowych) 1. Ogólna charakterystyka studiów podyplomowych 1.1 Ogólne cele kształcenia oraz
Bardziej szczegółowoProjekt U S T A W A. z dnia
Projekt z dnia U S T A W A o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA NAUCZANIA PRZEDMIOTU RACHUNKOWOŚĆ SKOMPUTERYZOWANA" NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO
KONCEPCJA NAUCZANIA PRZEDMIOTU RACHUNKOWOŚĆ SKOMPUTERYZOWANA" NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO Grzegorz Bucior Uniwersytet Gdański, Katedra Rachunkowości 1. Wprowadzenie Rachunkowość przedsiębiorstwa
Bardziej szczegółowoPostanowienia ogólne. Usługodawcy oraz prawa do Witryn internetowych lub Aplikacji internetowych
Wyciąg z Uchwały Rady Badania nr 455 z 21 listopada 2012 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Uchwała o poszerzeniu możliwości
Bardziej szczegółowoPROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH
PROJEKTOWANIE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH Do celów projektowania naleŝy ustalić model procesu wytwórczego: Zakłócenia i warunki otoczenia Wpływ na otoczenie WEJŚCIE materiały i półprodukty wyposaŝenie produkcyjne
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ
FIRMA OPONIARSKA D BICA S.A. w D bicy INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ CZ OGÓLNA Tekst obowi zuje od dnia: data:15.02.2012 wersja:1 Strona 1 z 7 SPIS TRE CI I.A. Postanowienia Ogólne...
Bardziej szczegółowoRegulamin organizacyjny spó ki pod firm Siódmy Narodowy Fundusz Inwestycyjny im. Kazimierza. Wielkiego Spó ka Akcyjna z siedzib w Warszawie.
Regulamin organizacyjny spó ki pod firm Siódmy Narodowy Fundusz Inwestycyjny im. Kazimierza Wielkiego Spó ka Akcyjna z siedzib w Warszawie Definicje: Ilekro w niniejszym Regulaminie jest mowa o: a) Funduszu
Bardziej szczegółowoWzór Umowy. a... zwanym dalej Wykonawcą, reprezentowanym przez: 1... 2...
Załącznik nr 5 do SIWZ TT-2/Z/09/2013 Wzór Umowy Umowa zawarta w dniu... pomiędzy: Zakładem Wodociągów i Kanalizacji - z siedzibą w Policach ul. Grzybowa 50 zwanym dalej ODBIORCĄ, reprezentowanym przez:
Bardziej szczegółowoZestawienie wartości dostępnej mocy przyłączeniowej źródeł w sieci RWE Stoen Operator o napięciu znamionowym powyżej 1 kv
Zestawienie wartości dostępnej mocy przyłączeniowej źródeł w sieci RWE Stoen Operator o napięciu znamionowym powyżej 1 kv stan na: lipiec 2016 r. RWE Stoen Operator Sp. z o.o. 28/06/2016 STRONA 1 Podstawa
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr 103/2012 Burmistrza Miasta i Gminy Skawina z dnia 19 czerwca 2012 r. PROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO MÓDL SIĘ TAK, JAKBY WSZYSTKO ZALEśAŁO OD
Bardziej szczegółowoJak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach.
Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach. 1 PROJEKTY KOSZTOWE 2 PROJEKTY PRZYCHODOWE 3 PODZIAŁ PROJEKTÓW ZE WZGLĘDU
Bardziej szczegółowoGENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH dr Wojciech R. Wiewiórowski DOLiS - 035 1997/13/KR Warszawa, dnia 8 sierpnia 2013 r. Pan Sławomir Nowak Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
Bardziej szczegółowoRegulamin organizacji przetwarzania i ochrony danych osobowych w Powiatowym Centrum Kształcenia Zawodowego im. Komisji Edukacji Narodowej w Jaworze
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9/11/12 dyrektora PCKZ w Jaworze z dnia 30 marca 2012 r. Regulamin organizacji przetwarzania i ochrony danych osobowych w Powiatowym Centrum Kształcenia Zawodowego im.
Bardziej szczegółowoOpis modułu analitycznego do śledzenia rotacji towaru oraz planowania dostaw dla programu WF-Mag dla Windows.
Opis modułu analitycznego do śledzenia rotacji towaru oraz planowania dostaw dla programu WF-Mag dla Windows. Zadaniem modułu jest wspomaganie zarządzania magazynem wg. algorytmu just in time, czyli planowanie
Bardziej szczegółowoRegulamin oferty Taniej z Energą
Regulamin oferty Taniej z Energą ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Niniejszy Regulamin określa zasady i warunki skorzystania z oferty Taniej z Energą (zwanej dalej Ofertą) dla Odbiorców, którzy w okresie
Bardziej szczegółowoWyszczególnienie. Wyszczególnienie
TARYFY DLA ZBIOROWEGO ZAOPATRZENIA W WODĘ I ZBIOROWEGO ODPROWADZANIA ŚCIEKÓW obowiązujące na terenie Gminy Miasta Tarnowa w roku taryfowym 2009 (od 1 marca 2009 r. do 28 lutego 2010 r.) Niniejsze taryfy
Bardziej szczegółowoAutomatyka. Etymologicznie automatyka pochodzi od grec.
Automatyka Etymologicznie automatyka pochodzi od grec. : samoczynny. Automatyka to: dyscyplina naukowa zajmująca się podstawami teoretycznymi, dział techniki zajmujący się praktyczną realizacją urządzeń
Bardziej szczegółowo1. Reforma procesu kształcenia jako filar linii programowej PSRP
1. Reforma procesu kształcenia jako filar linii programowej PSRP Stanowisko PSRP w sprawie pilnego nadania priorytetu pracom nad Krajową Ramą Kwalifikacji (marzec 2009) Wystąpienie Przewodniczącego PSRP
Bardziej szczegółowoProcedura weryfikacji badania czasu przebiegu 1 paczek pocztowych
Procedura weryfikacji badania czasu przebiegu 1 paczek pocztowych Warszawa 2012 (nowelizacja 2014) 1 zmiana nazwy zgodnie z terminologią zawartą w ustawie Prawo pocztowe Jednostka zlecająca: Urząd Komunikacji
Bardziej szczegółowoHiTiN Sp. z o. o. Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR. 40 432 Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32) 353 41 31. www.hitin.
HiTiN Sp. z o. o. 40 432 Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32) 353 41 31 www.hitin.pl Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR Katowice, 1999 r. 1 1. Wstęp. Przekaźnik elektroniczny RTT-4/2
Bardziej szczegółowo13. Subsydiowanie zatrudnienia jako alternatywy wobec zwolnień grupowych.
13. Subsydiowanie zatrudnienia jako alternatywy wobec zwolnień grupowych. Przyjęte w ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców rozwiązania uwzględniły fakt, że
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?
1 z 6 2013-10-03 14:58 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?id=221 Szczecin: Usługa zorganizowania szkolenia specjalistycznego
Bardziej szczegółowoModuł. Rama 2D suplement do wersji Konstruktora 4.6
Moduł Rama 2D suplement do wersji Konstruktora 4.6 110-1 Spis treści 110. RAMA 2D - SUPLEMENT...3 110.1 OPIS ZMIAN...3 110.1.1 Nowy tryb wymiarowania...3 110.1.2 Moduł dynamicznego przeglądania wyników...5
Bardziej szczegółowoLublin, 19.07.2013. Zapytanie ofertowe
Lublin, 19.07.2013 Zapytanie ofertowe na wyłonienie wykonawcy/dostawcy 1. Wartości niematerialne i prawne a) System zarządzania magazynem WMS Asseco SAFO, 2. usług informatycznych i technicznych związanych
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Podstawy i specjalne systemy wodociągowo-kanalizacyjne The basics of operation and special water supply and sewerage systems Kierunek: inżynieria środowiska Rodzaj przedmiotu: Poziom
Bardziej szczegółowoSystem Informatyczny CELAB. Przygotowanie programu do pracy - Ewidencja Czasu Pracy
Instrukcja obsługi programu 2.11. Przygotowanie programu do pracy - ECP Architektura inter/intranetowa System Informatyczny CELAB Przygotowanie programu do pracy - Ewidencja Czasu Pracy Spis treści 1.
Bardziej szczegółowoHarmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Bardziej szczegółowoProces certyfikacji ISO 9001:2015. Wydanie normy ISO 9001:2015 dotyczące systemów zarządzania jakością obowiązuje od 15 września 2015 roku.
ISO 9001:2015 Wydanie normy ISO 9001:2015 dotyczące systemów zarządzania jakością obowiązuje od 15 września 2015 roku. Nowelizacje normy to coś więcej, niż tylko kosmetyczne zmiany; pociągają one za sobą
Bardziej szczegółowoALGORYTMY LOKALIZACJI AWARII W SIECI WODOCI GOWEJ PRZY U YCIU SIECI NEURONOWYCH
ALGORYTMY LOKALIZACJI AWARII W SIECI WODOCI GOWEJ PRZY U YCIU SIECI NEURONOWYCH IZABELA ROJEK, JAN STUDZIŃSKI Streszczenie W artykule przedstawiono algorytmy lokalizacji awarii sieci wodoci gowej przy
Bardziej szczegółowoV zamówienia publicznego zawarcia umowy ramowej ustanowienia dynamicznego systemu zakupów (DSZ) SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA
Kraków: Dostawa paliw do pojazdów służbowych i agregatów prądotwórczych Straży Miejskiej Miasta Krakowa Numer ogłoszenia: 326484-2015; data zamieszczenia: 01.12.2015 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy Zamieszczanie
Bardziej szczegółowotel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751
Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego 33-300 Nowy Sącz ul. Zamenhoffa 1 tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 http://zpkz.nowysacz.pl e-mail biuro@ckp-ns.edu.pl NIP 7343246017 Regon 120493751 Wskazówki
Bardziej szczegółowoKrajowa Rada Zarządów Dróg Powiatowych
Krajowa Rada Zarządów Dróg Powiatowych KRAJOWA RADA ZARZ DÓW DRÓG POWIATOWYCH Przy cza. Wsparcie udzielone przez Norwegi poprzez dofinansowanie ze rodków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 1 USTAWA z dnia
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe. Projekt realizowany przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020
Zapytanie ofertowe Wydział Rozwoju Miasta Urzędu Miasta Włocławek, ul. Zielony Rynek 11/13, składa zapytanie ofertowe na opracowanie, utrzymanie i serwis interaktywnej cyfrowej mapy funkcjonalnej wraz
Bardziej szczegółowoWIELOLETNI PROGRAM GOSPODAROWANIA MIESZKANIOWYM ZASOBEM GMINY JANÓW PODLASKI NA LATA
Zał cznik do uchwały Nr XII/125/16 Rady Gminy Janów Podlaski z dnia 10 wrze nia 2016 r. WIELOLETNI PROGRAM GOSPODAROWANIA MIESZKANIOWYM ZASOBEM GMINY JANÓW PODLASKI NA LATA 2016-2021 Celem niniejszego
Bardziej szczegółowoProjekt. Umowa o dzieło
Umowa o dzieło Zawarta w dniu...2012 r. w Jedwabnie pomiędzy Gminą Jedwabno z siedzibą w Urzędzie Gminy Jedwabno ul. Warmińska 2 12-122 Jedwabno reprezentowaną przez Pana mgr inż. Krzysztofa Otulakowskiego
Bardziej szczegółowoU M O W A. zwanym w dalszej części umowy Wykonawcą
U M O W A zawarta w dniu pomiędzy: Miejskim Centrum Medycznym Śródmieście sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi przy ul. Próchnika 11 reprezentowaną przez: zwanym dalej Zamawiający a zwanym w dalszej części umowy
Bardziej szczegółowoRegulamin korzystania z serwisu http://www.monitorceidg.pl
Regulamin korzystania z serwisu http://www.monitorceidg.pl 1 [POSTANOWIENIA OGÓLNE] 1. Niniejszy regulamin (dalej: Regulamin ) określa zasady korzystania z serwisu internetowego http://www.monitorceidg.pl
Bardziej szczegółowoOPISU SYSTEMU ZARZĄDZANIA I KONTROLI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA
Wykaz zmian do OPISU SYSTEMU ZARZĄDZANIA I KONTROLI REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA 2007-2013 (OSZiK) na mocy uchwały Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia 3 września 2008
Bardziej szczegółowoNowości w module: BI, w wersji 9.0
Nowości w module: BI, w wersji 9.0 Copyright 1997-2009 COMARCH S.A. Spis treści Wstęp... 3 Obszary analityczne... 3 1. Nowa kostka CRM... 3 2. Zmiany w obszarze: Księgowość... 4 3. Analizy Data Mining...
Bardziej szczegółowoSterowanie maszyn i urządzeń
Sterowanie maszyn i urządzeń Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Sterowanie objętościowe Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie zasad sterowania objętościowego oraz wyznaczenie chłonności jednostkowej
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE. ZAOCZNE PODYPLOMOWE STUDIA KWALIFIKACYJNE dla nauczycieli
STUDIA PODYPLOMOWE WYDZIAŁ ELEKTRONIKI i INFORMATYKI ul. Śniadeckich 2 75-453 Koszalin tel. (094) 34 78 742 fax. (094) 34 33 479 ZAOCZNE PODYPLOMOWE STUDIA KWALIFIKACYJNE dla nauczycieli "INFORMATYKA,
Bardziej szczegółowoObowiązki przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu Art. 21. Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu powinien zapewniać bezpieczne dla
Obowiązki przedsiębiorców prowadzących stacje demontażu Art. 21. Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu powinien zapewniać bezpieczne dla środowiska i zdrowia ludzi przetwarzanie pojazdów wycofanych
Bardziej szczegółowoPolska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398
1 / 7 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:161398-2016:text:pl:html Polska-Warszawa: Usługi skanowania 2016/S 090-161398 Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy
Bardziej szczegółowoNadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym
Nadzór nad systemami zarządzania w transporcie kolejowym W ciągu ostatnich lat Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zintensyfikował działania nadzorcze w zakresie bezpieczeństwa ruchu kolejowego w Polsce,
Bardziej szczegółowoOPINIA NAUKOWA. przydatności instalacji BIONOR Sludge do utylizacji osadów w małych gminnych oczyszczalniach ścieków
Częstochowa, 27.02.2015 Prof. dr hab. inż. January Bień Prof. dr hab. inż. Małgorzata Kacprzak Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Kamizela Dr Anna Grobelak OPINIA NAUKOWA przydatności instalacji BIONOR Sludge
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 2 stycznia 2014 r. Poz. 2 OBWIESZCZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 24 września 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 2 stycznia 2014 r. Poz. 2 OBWIESZCZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 24 września 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra
Bardziej szczegółowoKrótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42
Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42 Anna Salata 0 1. Zaproponowanie strategii zarządzania środkami pieniężnymi. Celem zarządzania środkami pieniężnymi jest wyznaczenie
Bardziej szczegółowoPrzypomnienie najważniejszych pojęć z baz danych. Co to jest baza danych?
Przypomnienie najważniejszych pojęć z baz danych. Co to jest baza danych? 1 Podstawowe pojęcia: 2 3 4 5 Dana (ang.data) najmniejsza, elementarna jednostka informacji o obiekcie będąca przedmiotem przetwarzania
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: bip.powiat.rzeszow.pl/
Strona 1 z 6 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: bip.powiat.rzeszow.pl/ Rzeszów: Instalacje elektryczne i teletechniczne oraz instalacja
Bardziej szczegółowoI. INFORMACJA O KOMITECIE AUDYTU. Podstawa prawna dzialania Komitetu Audytu
w Przewodniczący Jan Robert Halina Podsekretarz Sprawozdanie z realizacji zadań Komitetu Audytu dla dzialów administracja publiczna, informatyzacja, łączność, wyznania religijne oraz mniejszości narodowej
Bardziej szczegółowoDZIENNICZEK PRAKTYKI ZAWODOWEJ
DZIENNICZEK PRAKTYKI ZAWODOWEJ ZESPÓŁ SZKÓŁ HOTELARSKO TURYSTYCZNYCH im. WŁADYSŁAWA ZAMOYSKIEGO w ZAKOPANEM ul. Partyzantów 1/5, 34-500 Zakopane Typ szkoły: TECHNIK INFORMATYK 312[01] (Imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoSieci komputerowe cel
Sieci komputerowe cel współuŝytkowanie programów i plików; współuŝytkowanie innych zasobów: drukarek, ploterów, pamięci masowych, itd. współuŝytkowanie baz danych; ograniczenie wydatków na zakup stacji
Bardziej szczegółowoA.1 WNIOSEK O DOTACJĘ. (Wniosek o dotację NFOŚiGW na częściową spłatę kapitału kredytu)
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ul. Konstruktorska 3A, 02-673 Warszawa A.1 WNIOSEK O DOTACJĘ (Wniosek o dotację NFOŚiGW na częściową spłatę kapitału kredytu) Od: [Beneficjent] Do:
Bardziej szczegółowow sprawie zawarcia porozumienia międzygminnego z Miastem Konstantynów Łódzki. uchwala, co następuje:
Druk Nr Projekt z dnia UCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia w sprawie zawarcia porozumienia międzygminnego z Miastem Konstantynów Łódzki. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 12 oraz art. 74 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XX/176/2016 RADY GMINY PABIANICE. z dnia 29 lutego 2016 r.
UCHWAŁA NR XX/176/2016 RADY GMINY PABIANICE z dnia 29 lutego 2016 r. w sprawie Programu wsparcia budowy przyłączy kanalizacyjnych oraz przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie Gminy Pabianice w latach
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRZEPROWADZANIA EGZAMINU KONKURSOWEGO NA APLIKACJĘ KURATORSKĄ W SĄDZIE OKRĘGOWYM W TARNOWIE
Dnia 13 marca 2012 roku REGULAMIN PRZEPROWADZANIA EGZAMINU KONKURSOWEGO NA APLIKACJĘ KURATORSKĄ W SĄDZIE OKRĘGOWYM W TARNOWIE 1 1. Konkurs na aplikację kuratorską składa się z części pisemnej i ustnej.
Bardziej szczegółowoSPIS TRE CI. Gospodarka inwestycyjna STRONA
FABRYKA MASZYN SPO YWCZYCH SPOMASZ PLESZEW S.A. PROCES: UTRZYMANIE RUCHU Gospodarka inwestycyjna K-1.00.00 Wydanie 4 Strona 2 Stron 7 SPIS TRE CI 1. Cel procedury... 2. Powi zania.... Zakres stosowania...
Bardziej szczegółowoKielce, dnia 8 czerwca 2016 r. Poz. 1798 UCHWAŁA NR XXVIII/167/16 RADY MIEJSKIEJ W KUNOWIE. z dnia 31 maja 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, dnia 8 czerwca 2016 r. Poz. 1798 UCHWAŁA NR XXVIII/167/16 RADY MIEJSKIEJ W KUNOWIE z dnia 31 maja 2016 r. w sprawie zatwierdzenia Lokalnego Programu
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH
PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 3/2012 do CZĘŚCI II KADŁUB 2011 GDAŃSK Zmiany Nr 3/2012 do Części II Kadłub 2011, Przepisów klasyfikacji i budowy statków morskich, zostały zatwierdzone
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PODSTAW PSYCHOLOGII W KLASIE DRUGIEJ. Ocenianie wewnątrzszkolne na przedmiocie podstawy psychologii ma na celu:
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PODSTAW PSYCHOLOGII W KLASIE DRUGIEJ Zasady ogólne Ocenianie wewnątrzszkolne na przedmiocie podstawy psychologii ma na celu: 1. informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 72/2014/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 14 lipca 2015 roku
Uchwała Nr 72/2014/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 14 lipca 2015 roku w sprawie: zasad ustalania zakresu obowiązków nauczycieli akademickich, rodzaju zajęć
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności APWiR Rodzaj zajęć: projekt I KARTA PRZEDMIOTU PRACA PRZEJŚCIOWA Control work Forma studiów: stacjonarne
Bardziej szczegółowoLekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.
Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z
Bardziej szczegółowoTemat: Co to jest optymalizacja? Maksymalizacja objętości naczynia prostopadłościennego za pomocą arkusza kalkulacyjngo.
Konspekt lekcji Przedmiot: Informatyka Typ szkoły: Gimnazjum Klasa: II Nr programu nauczania: DKW-4014-87/99 Czas trwania zajęć: 90min Temat: Co to jest optymalizacja? Maksymalizacja objętości naczynia
Bardziej szczegółowoDANE UCZESTNIKÓW PROJEKTÓW (PRACOWNIKÓW INSTYTUCJI), KTÓRZY OTRZYMUJĄ WSPARCIE W RAMACH EFS
DANE UCZESTNIKÓW PROJEKTÓW (PRACOWNIKÓW INSTYTUCJI), KTÓRZY OTRZYMUJĄ WSPARCIE W RAMACH EFS Dane uczestników projektów, którzy otrzymują wsparcie w ramach EFS Dane uczestnika Lp. Nazwa Możliwe wartości
Bardziej szczegółowoMicrosoft Management Console
Microsoft Management Console Konsola zarządzania jest narzędziem pozwalającym w prosty sposób konfigurować i kontrolować pracę praktycznie wszystkich mechanizmów i usług dostępnych w sieci Microsoft. Co
Bardziej szczegółowo6. Projektowanie składu chemicznego stali szybkotn cych o wymaganej twardo ci i odporno ci na p kanie
6. Projektowanie składu chemicznego stali szybkotn cych o wymaganej twardo ci i odporno ci na p kanie Do projektowania składu chemicznego stali szybkotn cych, które jest zadaniem optymalizacyjnym, wykorzystano
Bardziej szczegółowoOCENA SKUTKÓW REGULACJI
Uzasadnienie Nowelizacja rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie legitymacji służbowych policjantów (Dz. U. nr 241 poz. 2091 z późn. zm.) wynika ze
Bardziej szczegółowoz dnia 26.04.2010 roku w sprawie zasad wykupu Inwestorskich Odcinków Sieci wybudowanych przez Inwestora
UCHWAŁA ZARZĄDU NR 7/04/2010 z dnia 26.04.2010 roku w sprawie zasad wykupu Inwestorskich Odcinków Sieci wybudowanych przez Inwestora Działając na podstawie ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu
Bardziej szczegółowoWojewództwo Lubuskie, 2016 r.
Województwo Lubuskie, 2016 r. Kursy kwalifikacyjne, szkolenia doskonalące dla nauczycieli w zakresie tematyki związanej z nauczanym zawodem. Studia podyplomowe itp. Np. uczelnie wyższe w przypadku szkoleń
Bardziej szczegółowoProjektowanie bazy danych
Projektowanie bazy danych Pierwszą fazą tworzenia projektu bazy danych jest postawienie definicji celu, założeo wstępnych i określenie podstawowych funkcji aplikacji. Każda baza danych jest projektowana
Bardziej szczegółowoKLAUZULE ARBITRAŻOWE
KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE arbitrażowe ICC Zalecane jest, aby strony chcące w swych kontraktach zawrzeć odniesienie do arbitrażu ICC, skorzystały ze standardowych klauzul, wskazanych poniżej. Standardowa
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
Bardziej szczegółowoGorzów Wielkopolski, dnia 22 marca 2016 r. Poz. 619 UCHWAŁA NR 0007.197.2016 RADY MIEJSKIEJ W SULECHOWIE. z dnia 15 marca 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 22 marca 2016 r. Poz. 619 UCHWAŁA NR 0007.197.2016 RADY MIEJSKIEJ W SULECHOWIE z dnia 15 marca 2016 r. w sprawie zasad udzielania dotacji
Bardziej szczegółowo7. Symulacje komputerowe z wykorzystaniem opracowanych modeli
Opracowane w ramach wykonanych bada modele sieci neuronowych pozwalaj na przeprowadzanie symulacji komputerowych, w tym dotycz cych m.in.: zmian twardo ci stali szybkotn cych w zale no ci od zmieniaj cej
Bardziej szczegółowoROLA ENERGETYKA KOMUNALNEGO W GMINIE
Prof. dr hab. inŝ. Joachim Kozioł, prof. zw. w Pol. Śl. Dyrektor Politechniki Śląskiej Centrum Kształcenia InŜynierów w Rybniku Kierownik Laboratorium Nowoczesnych Technologii Przemysłowych Opiekun specjalności:
Bardziej szczegółowoZarządzenie nr 538 Wójta Gminy Zarszyn z dnia 9 czerwca 2014 r.
Zarządzenie nr 538 Wójta Gminy Zarszyn z dnia 9 czerwca 2014 r. w sprawie: ustalenia instrukcji dokumentowania i rozliczania wyjść prywatnych pracowników Urzędu Gminy w Zarszynie Na podstawie art. 151
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 325/09 Burmistrza Miasta Bielsk Podlaski z dnia 29 czerwca 2009 r.
Zarządzenie Nr 325/09 Burmistrza Miasta Bielsk Podlaski z dnia 29 czerwca 2009 r. w sprawie wprowadzenia w Urzędzie Miasta Bielsk Podlaski regulaminu okresowej oceny pracowników Na podstawie art. 28 ustawy
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA I STEROWANIE MIEJSKIEJ SIECI WODOCI GOWEJ NA PODSTAWIE MODELI MATEMATYCZNYCH 1
OPTYMALIZACJA I STEROWANIE MIEJSKIEJ SIECI WODOCI GOWEJ NA PODSTAWIE MODELI MATEMATYCZNYCH 1 JAN STUDZI SKI, Instytut Bada Systemowych REINHARD STRAUBEL REUS GmbH, Berlin Streszczenie W ostatnich dwóch
Bardziej szczegółowoTABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych
-...~.. TABELA ZGODNOŚCI Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz.
Bardziej szczegółowoKomentarz technik dróg i mostów kolejowych 311[06]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 14 Strona 2 z 14 Strona 3 z 14 Strona 4 z 14 Strona 5 z 14 Strona 6 z 14 Uwagi ogólne Egzamin praktyczny w zawodzie technik dróg i mostów kolejowych zdawały wyłącznie osoby w wieku wskazującym
Bardziej szczegółowoZamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego. SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY
Remont dachu, przebudowa wentylacji mechanicznej w centralnym laboratorium, remont pomieszczeń i korytarza oraz remont klatki schodowej w budynku Zespołu Wojewódzkich Przychodni Specjalistycznych w Katowicach
Bardziej szczegółowoBazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15
Bazy danych Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Przechowywanie danych Wykorzystanie systemu plików, dostępu do plików za pośrednictwem systemu operacyjnego
Bardziej szczegółowoSegmentacja i plasowanie dr Grzegorz Mazurek. Wybór rynku docelowego. Istota segmentacji
Segmentacja i plasowanie dr Grzegorz Mazurek Wybór rynku docelowego Istota segmentacji Do rzadkości należy sytuacja, w której jedno przedsiębiorstwo odnosi znaczne sukcesy w sprzedaży wszystkiego dla wszystkich
Bardziej szczegółowo