OCHRONA ŚRODOWISKA W PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM (praktyczne wdrożenie wymogów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym)

Transkrypt

1 SZKOLENIE Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach OCHRONA ŚRODOWISKA W PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM (praktyczne wdrożenie wymogów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) KATOWICE, 12 listopada 2012 r.

2 ZAKRES 1. Wprowadzenie: ważność i aktualność problematyki podstawowe pojęcia (słowa klucze) 2. Instrumenty wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju w planowaniu i zagospodarowaniu przestrz. akty prawne dokumentacja dotycząca ochrony środowiska w procedurze planistycznej: Opracowanie ekofizjograficzne oraz Prognoza oddziaływania na środowisko 3. Specyfika ustaleń strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu mpzp, zawierającego przeznaczenie terenów na funkcje o charakterze strategicznym 4. Specyfika ustaleń z zakresu ochrony środowiska w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla terenów górniczych - Opracowanie ekofizjograficzne - Prognoza oddziaływania na środowisko. 5. Podstawowe uchybienia w dokumentacji dotyczącej ochrony środowiska

3 WPROWADZENIE I PODSTAWOWE POJĘCIA (słowa klucze)

4 ważność i aktualność problematyki szkolenia 1. Uwzględnienie potrzeby ochrony środowiska w zapisach Konstytucji RP (art. 5): Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium ( ) oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju ; 2. Potrzeba doskonalenia skuteczności metod w zakresie ochrony środowiska na podstawie kilkuletnich doświadczeń z realizacji obwiązujących przepisów prawnych; 3. Wprowadzenie nowych regulacji prawnych (dotyczy ustawy z 2008 r. o udostępnieniu do informacji o środowisku i jego ochronie );

5 pojęcia ustawowe wg ustawy z 4 lipca 2006 r. Prawo ochrony środowiska pojęcie art. ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY art. 3 pkt 50 ŚRODOWISKO art. 3 pkt 39 OCHRONA ŚRODOWISKA art. 3 pkt 13 ORGAN OCHRONY ŚRODOWISKA art. 3 pkt 15 RÓWNOWAGA PRZYRODNICZA art. 3 pkt 32 STANDARD JAKOŚCI ŚRODOWISKA art. 3 pkt 34

6 podstawowe pojęcia słowa klucze wg literatury przedmiotu źródło: na podstawie prac autorów: Kistowski M., Szulczewska B., Richling A., Solon J. pojęcie STAN ŚRODOWISKA JAKOŚĆ ŚRODOWISKA FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA treść Obraz (aktualny na czas rozpoznania) parametrów i cech elementów środowiska oraz układu tych elementów w przestrzeni Stan środowiska wyrażony jego parametrami: chemicznymi, fizycznymi, biologicznymi odniesionymi do urzędowo lub umownie określonych norm i standardów Termin obejmujący złożony układ współzależności dot. procesów wymiany energii, materii i informacji, jakie zachodzą między elementami środowiska. Dla celów praktycznych uważa się za zasadne przyjęcie pewnego uproszczonego podziału funkcjonowania wynikającego z dominujących w danym elemencie środowiska procesów wyodrębniając funkcjonowanie: geodynamiczne, hydrologiczne klimatyczne, biologiczne

7 podstawowe pojęcia słowa klucze wg literatury przedmiotu źródło: na podstawie prac autorów: Kistowski M., Szulczewska B., Richling A., Solon J. pojęcie DEGRADACJA ŚRODOWISKA SAMOREGULACJA ŚRODOWISKA BIOTYCZNEGO REGENERACJA ŚRODOWISKA ZDOLNOŚĆ DO REGENERACJI treść Zmiana stanu czyli parametrów i cech elementów środowiska oraz zmiana jego funkcjonowania (czyli rozpad procesów wymiany energii, materii i informacji) w wyniku oddziaływania czynników antropogenicznych zewnętrznych, pochodzących z działalności człowieka. Zdolność do powrotu środowiska biotycznego (w wyniku procesów naturalnych lub wspomaganych przez człowieka) do stanu przed działaniem czynników zmieniających cechy środowiska Zdolność do powrotu środowiska w wyniku procesów naturalnych do stanu, który występował przed rozpoczęciem działania czynników odkształcających cechy i parametry środowiska. Proces powinien być oparty na identyfikacji tych cech elementów środowiska, które o tym procesie decydują. Przy czym istotna jest tu przyjęta zasada, że im większa odporność tym lepsza regeneracja. Dotychczas najbardziej rozpoznana jest zdolność do regeneracji: wód powierzchniowych, zbiorowisk roślinnych

8 INSTRUMENTY WDRAŻANIA ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym instrumenty prawne dokumentacja dot. ochrony środowiska: - przed podjęciem prac nad projektem - po sporządzeniu projektów dokumenty planistyczne ustalające wymagany zakres ochrony środowiska w projektach zagospodarowania przestrzennego

9 instrumenty prawne USTAWY Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska; Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody; Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko; ROZPORZĄDZENIA Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego; Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 września 2002r. w sprawie opracowań ekofizjogr.;

10 wymagany zakres ochrony środowiska wg ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

11 elementy systemu ochrony środowiska w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE PROJEKT DOKUMENTU PLANISTYCZNEGO Studium, mpzp, pzpw STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁ. NA ŚRODOWISKO w tym: Prognoza oddziaływ. projektu planu na środowisko DOKUMENT PLANISTYCZNY UWZGLĘDNIAJĄCY USTALENIA STRAT. OCENY ustawa Prawo ochrony środowiska: (art.72 ust. 4-6) Rozporządzenie w sprawie opracowań ekofizjografcznych ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: (art.10 ust.1, 2) (art. 15 ust. 2) (art. 39, 40) ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku, (art. 46) (art. 51) ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: (art.17 pkt 4, 9) (art. 25 ust. 1) (art. 41 ust. 1 pkt 4, ust. 2) ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku (art. 54) ustawa Prawo ochrony środowiska (art.72 ust. 1-3)

12 opracowanie ekofizjograficzne USTAWA PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA (art. 72 ) DEFINICJA ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA Z 9 WRZEŚNIA 2002 R. W SPRAWIE OPRACOWAŃ EKOFIZJOGRAFICZNYCH ZAKRES

13 definicja opracowania ekofizjograficznego wg ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 72 ) Przez opracowanie ekofizjograficzne rozumie się dokumentację sporządzaną na potrzeby: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa, charakteryzującą poszczególne elementy przyrodnicze na obszarze objętym studium lub planem i ich wzajemne powiązania.

14 zakres opracowania ekofizjograficznego wg Rozporządzenia ( 6) Część kartograficzna i opisowa opracowania podstawowego obejmuje: 1. Rozpoznanie i charakterystyka stanu oraz funkcjonowania środowiska, udokumentowane i zinterpretowane przestrzennie w zakresie: a) poszczególnych elementów przyrodniczych i ich wzajemnych powiązań oraz procesów zachodzących w środowisku, b) dotychczasowych zmian w środowisku, c) struktury przyrodniczej obszaru, w tym różnorodności biologicznej, d) powiązań przyrodniczych obszaru z jego szerszym otoczeniem, e) zasobów przyrodniczych i ich ochrony prawnej, f) walorów krajobrazowych i ich ochrony prawnej, g) jakości środowiska i jego zagrożeń wraz z identyfikacją źródeł tych zagrożeń; 2. Diagnozę stanu i funkcjonowania środowiska a w szczególności: a) ocenę odporności środowiska na degradację oraz zdolności do regeneracji, b) ocenę stanu ochrony i użytkowania zasobów przyrodniczych, w tym różnorodności biologicznej, c) ocenę stanu zachowania walorów krajobrazowych oraz możliwości ich kształtowania, d) ocenę zgodności dotychczasowego użytkowania i zagospodarowania obszaru z cechami i uwarunkowaniami przyrodniczymi, e) ocenę charakteru i intensywności zmian zachodzących w środowisku, f) ocenę stanu środowiska oraz jego zagrożeń i możliwości ich ograniczenia

15 zakres opracowania ekofizjograficznego wg. Rozporządzenia ( 6) Część kartograficzna i opisowa opracowania podstawowego obejmuje: 3) Wstępną prognozę dalszych zmian zachodzących w środowisku, polegająca na określeniu kierunków i możliwej intensywności przekształceń i degradacji środowiska, które może powodować dotychczasowe użytkowanie i zagospodarowanie; 4) Określenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalnoprzestrzennej, polegające w szczególności na wskazaniu obszarów, które powinny pełnić przede wszystkim funkcje przyrodnicze; 5) Ocenę przydatności środowiska, polegająca na określeniu możliwości rozwoju i ograniczeń dla rożnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania obszaru;

16 zakres opracowania ekofizjgoraficznego wg. Rozporządzenia ( 6) Część kartograficzna i opisowa opracowania podstawowego obejmuje: 6) określenie uwarunkowań ekofizjograficznych, formułowanych w postaci wniosków z analiz, prognoz i ocen, o których mowa w pkt 1 5, stosownie do przedmiotu i skali sporządzanego planu zagospodarowania przestrzennego, które w szczególności obejmują: a) określenie przydatności poszczególnych terenów dla rozwoju funkcji użytkowych, a w szczególności: mieszkaniowej, przemysłowej, wypoczynkowo- rekreacyjnej, rolniczej, leśnej, uzdrowiskowej, komunikacyjnej, z uwzględnieniem infrastruktury niezbędnej do prawidłowego spełniania tych funkcji, b) wskazanie terenów, których użytkowanie i zagospodarowanie, z uwagi na cechy zasobów środowiska i ich rolę w strukturze przyrodniczej obszaru, powinno być podporządkowane potrzebom zapewnienia prawidłowego funkcjonowania środowiska i zachowania różnorodności biologicznej, c) określenie ograniczeń wynikających z konieczności ochrony zasobów środowiska lub występowania uciążliwości i zagrożeń środowiska oraz wskazanie obszarów, na których ograniczenia te występują.

17 część tekstowa opracowania ekofizjograficznego przykład spisu treści

18 część kartograficzna - uwarunkowania ekofizjograficzne ocena przydatności i ograniczeń - legenda

19 Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko zakres postępowania sporządzenie Prognozy oddziaływania na środowisko zapewnienie udziału społeczeństwa uzyskanie opinii właściwych organów PRZYJĘCIE DOKUMENTU PROJEKTU PLANU

20 Prognoza oddziaływania na środowisko zakres - wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (art. 51, ust. 2) Prognoza. zawiera: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;

21 Prognoza oddziaływania na środowisko zakres - wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (art. 51, ust. 2) Prognoza określa, analizuje i ocenia: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym od-działywaniem, c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia rea-lizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obsza-rów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i nega-tywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy;

22 Prognoza oddziaływania na środowisko zakres - wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (art. 51, ust. 2) Prognoza przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod doko-nania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku roz-wiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

23 informacja o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz o jego powiązaniach z innymi dokumentami wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (art. 51, ust. 2) charakterystyka zamierzeń planistycznych ustalenia szczegółowe

24 informacja o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz o jego powiązaniach z innymi dokumentami wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku (art. 51, ust. 2) Tekst projektu planu poza ww. szczegółowymi ustaleniami zawiera przepisy odnoszące się do całego obszaru objętego planem, w tym: zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasady kształtowania zabudowy, zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych, szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczeń ich użytkowania, w tym zakaz zabudowy, zasady modernizacji, rozbudowy i budowy: systemu komunikacji i systemu infrastruktury technicznej.

25 powiązanie projektu mpzp z innymi dokumentami Poprzez powiązanie projektu planu z innymi dokumentami rozumie się konkretne odniesienie ustaleń dokumentów do przestrzeni, w której leży projekt planu oraz do celów projektu. Istotnym jest stwierdzenie, iż charakter powiązań projektu planu z innymi dokumentami jest zróżnicowany, w tym: bezpośrednio obligatoryjnie: na podstawie cyt. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, na podstawie cyt. ustawy Prawo ochrony środowiska z Programem Ochrony Środowiska dla gminy, ze Strategią Rozwoju Gminy, z Planem Rozwoju Lokalnego Gminy z Planem zagospodarowania przestrzennego województwa, pośrednio: ze Strategią Rozwoju Województwa, z Regionalnym Programem Operacyjnym.

26 istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu planu Cechy i właściwości oraz jakość elementów środowiska powierzchnia ziemi, warunki gruntowe, kopaliny wody powierzchniowe i podziemne klimat i topoklimat bioróżnorodność (waloryzacja) walory krajobrazowe, wartości kulturowe i ochrona prawna wartości kulturowe Istniejące problemy ochrony środowiska Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu dokumentu planu

27 Prognoza oddziaływania projektu planu na środowisko do wariantu zerowego Wariant zerowy stanowi uszczegółowienie rozpoznanych potencjalnych zmian stanu środowiska, które występując nadal będą kształtowały przyszły stan środowiska w przypadku niezrealizowania aktualnie sporządzanego projektu planu. Oznacza to, iż zmiana oddziaływań antropogenicznych wykluczających aktualnie występujące presje wpłynie na inny kierunek zmian stanu środowiska. Głównym podmiotem prognozy wariantu zerowego jest bioróżnorodność obszaru wyrażona zbiorowiskami roślinności rzeczywistej. Wybór tego elementu środowiska wynika z wieloaspektowej funkcji bioróżnorodności, która bezpośrednio wpływa: na ciągłość procesów zapewniających funkcjonowanie środowiska w zakresie: o przepływu energii, o krążenie materii, o wymiany informacji genetycznej, na stan czystości powietrza (absorpcja CO2 i produkcja tlenu), na ilość i jakość wód podziemnych poprzez udział w retencji powierzchniowej zasilającej wody podziemne wolne od zanieczyszczeń zatrzymanych na roślinności, na walory krajobrazowe.

28 Prognoza oddziaływania projektu planu na środowisko do wariantu zerowego Funkcje bioróżnorodności mają bezpośredni wpływ na jakość życia mieszkańców zapewniając np.: czyste powietrze, walory krajobrazu, możliwość rekreacji. Skutki zmian w bioróżnorodności wyrażone wzrostem lesistości mogą mieć również negatywny wpływ na jakość życia mieszkańców, stanowiących np. barierę dla wprowadzenia funkcji użytkowych na terenach niezainwestowanych, również na zmianę otwartego widokowo krajobrazu wyrażającego tożsamość miejsca. Do ww. specyfiki wariantu zerowego dostosowano metodę prognozy, której zakres i strukturę przedstawia poniższy schemat: oddziaływanie antropogeniczne stan istniejący presje podmiot presji skutek wpływ synteza ww. ustaleń prognozowane kierunki zmian, a zachowani cennych wartości przyrodniczych gminy

29 Prognoza oddziaływania projektu planu na środowisko do wariantu zerowego Dla oceny skutków kontynuacji presji przeszłych i trwających negatywnych zmian antropogenicznych przyjęto metodę powiązań macierzowych zgodnie z literaturą przedmiotu wg schematu: oddziaływanie skutek wpływ, w tym: oddziaływanie oznacza zjawisko zmieniające środowisko skutek oznacza zmianę jakości konkretnego elementu środowiska wpływ oznacza konsekwencje skutków. Ww. metoda pozwala na uwzględnienie współzależności zachodzących miedzy elementem środowiska, które jest systemem. Ustalenia prognozy dotyczące oddziaływania presji na istniejące zbiorowiska roślinności rzeczywistej przedstawia tabela wraz z częścią graficzną

30 Prognoza oddziaływania na środowisko część tekstowa do części kartograficznej Prognozy Prognoza wariant 0 potencjalnych zmian w środowisku dotycząca zbiorowisk roślinności rzeczywistej

31 Prognoza oddziaływania na środowisko wariant zerowy

32 SPECYFIKA USTALEŃ STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO dla projektu mpzp, zawierającego przeznaczenie terenów na funkcje o charakterze strategicznym Wg autorskiej opinii, specyfika ustaleń polega na przyjęciu zasady, iż tereny o funkcjach o charakterze strategicznym krystalizują układ przestrzenny obszaru planu oraz kształtują warunki zagospodarowania terenów otaczających. Uzasadnia to wyodrębnienie w prognozie dwóch części: wariantu wprowadzającego, dotyczącego wyłącznie oddziaływania elementu strategicznego wariantu końcowego, uwzględniającego współzależność prognozy z oddziaływania zagospodarowania terenów otaczających oraz ustalenia prognozy wariantu zerowego.

33 specyfika Prognozy dla terenów o funkcjach o charakterze strategicznym SYNTEZA strategiczna ocena postępowanie w sprawie potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu dokumentu planu Prognoza oddziaływania na środowisko wariant projektowy OCENY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU NA ŚRODOWISKO KRAJBRAZ I JAKOSĆ ŻCYCIA strategiczna ocena postępowanie w sprawie Prognoza oddziaływania na środowisko prognoza oddziaływania terenu o funkcji o charakterze strategicznym Prognoza oddziaływania pozostałych wielofunkcyjnych ustaleń projektu planu z uwzględnieniem WARIANTU WPROWADZA- JACEGO SYNTEZA OCENY ODDZIAŁYWAN IA PROJEKTU NA FUNKCJONO- WANIE ŚRODOWISKA I JAKOŚĆ ŻYCIA wariant zerowy wariant projektowy WPROWADZA- JACY wariant projektowy KOŃCOWY

34 informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy wariant projektowy Dla wykonania Prognozy oddziaływania projektu mpzp przyjęto metodę pracy, która uwzględnia: zakres i stopień szczegółowości i informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko (określonych w art.51 ust.2 ustawy o udostępnianiu informacji ), uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska ustalenie art.52, ust.1 (cyt.) w sprawie opracowania informacji zawartych w prognozie, stosownie do współczesnej wiedzy i metod oceny oraz zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu, którym w niniejszym opracowaniu jest ww. mpzp. Sporządzenie prognozy oparto na następujących zasadach : podmiotem prognozy jest: środowisko przyrodnicze rozumiane jako całość poprzez takie elementy jak: powierzchnia ziemi, łącznie z glebą i kopalinami, wody powierzchniowe i podziemne, klimat, świat roślin i zwierząt oraz powiązania między nimi, zdrowie ludzi i jakość życia co wynika z wprowadzenia ustaleń art. 3 ust. 11 ustawy prawo ochrony środowiska, iż poprzez oddziaływanie na środowisko rozumie się również oddziaływanie na zdrowie ludzi, przedmiotami prognozy są ustalenia planu obejmujące: przeznaczenie terenu (podstawowe i dopuszczone), zasady kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym: sposoby uwzględnienia występowania stanowisk roślin chronionych i rzadkich, zasady odniesione do całego obszaru objętego planem, w tym w szczególności do zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego.

35 informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy wariant projektowy Podstawowym kryterium odniesienia oceny skutków realizacji planu są ustalenia uwarunkowań ekofizjograficznych, które wskazują przydatność terenu dla różnych funkcji użytkowych oraz istniejące problemy ochrony środowiska. Istota prognozy zawiera się w ocenie: na ile ustalenia planu pozwolą na zachowanie istniejących wartości zasobów środowiska w całym zakresie tego pojęcia, na ile ustalenia planu wzbogacają lub odtwarzają obniżone albo zdegradowane wartości, w jakim stopniu ustalenia planu wywołają nowe zagrożenia dla środowiska i jakości życia lub mogą osłabić albo spotęgować już istniejące zagrożenia. Zgodnie z cyt. ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ocenie przewidywane oddziaływania realizacji ustaleń projektu planu na środowisko, krajobraz i jakość życia mogą być: bezpośrednie pośrednie odwracalne nieodwracalne krótkoterminowe długoterminowe stałe chwilowe.

36 informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy wariant projektowy Skutki wpływu ww. możliwych oddziaływań mogą być: pozytywne (pożądane) stanowiące szansę dla zachowania lub odtworzenia walorów środowiska, krajobrazu i zapewnienia jakości życia, negatywne (nie pożądane) i wtedy stanowiące zagrożenia dla środowiska, krajobrazu i jakości życia. Dla identyfikacji negatywnych skutków wpływu realizacji ustaleń planu na środowisko i zdrowie ludzi przyjęto kryteria obejmujące: oddziaływanie nieodwracalne, oddziaływanie, które może dopuścić do przekroczenia standardów jakości życia, oddziaływanie o zasięgu ponadlokalnym, oddziaływanie na elementy o cennych wartościach przyrodniczych, oddziaływanie, które może pogorszyć warunki życia mieszkańców. Ww. ocenie uwzględnia się również: rozwiązania planu ograniczające negatywne oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi, zjawisko oddziaływania sąsiedztwa, które może być źródłem kumulacji zagrożeń lub kumulacją zagrożeń.

37 informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy wariant projektowy Przy ocenie możliwych negatywnych skutków wpływu oddziaływań realizacji ustaleń planu wyodrębniono wpływ: negatywny znaczący, spełniający określone kryteria negatywny nie znaczący - nie obejmuje ww. kryteriów negatywny mało prawdopodobny w związku z przyjętymi ograniczeniami w ustaleniach planu. Za kryteria oceny skutków wpływu jako negatywne znaczące przyjęto oddziaływanie: bezpośrednie nieodwracalne ponadlokalne przekształcające standardy jakości elementów środowiska na elementy o cennych wartościach przyrodniczych, oddziaływanie pośrednie: pogarszające jakość życia mieszkańców dotyczące zjawiska oddziaływania sąsiedztwa, które może być źródłem kumulacji zagrożeń lub kumulacją zagrożeń.

38 synteza oceny oddziaływania projektu planu na środowisko, krajobraz i jakość życia mieszkańców W opracowaniu przyjęto i ww. synteza zawiera skumulowany wpływ zidentyfikowanych oddziaływań na procesy przyrodnicze, warunkujące funkcjonowanie środowiska oraz na jakość życia obejmujące: funkcjonowanie hydrologiczne dotyczące: warunków krążenia wód: spływ, infiltracja, retencja, które ulegają zmianie w związku z zabudową i pokryciem powierzchni substancją nieprzepuszczalną. Za miernik skali zaburzenia warunków krążenia wód przyjęto udział powierzchni biologicznie czynnej warunkującej retencji powierzchnię i podpowierzchnię, zagrożeń stanu czystości wód powierzchniowych i podziemnych, które: może wystąpić wyłącznie w sytuacji katastrofy komunikacyjnej przy przewozie substancji niebezpiecznych, szczególnie na drogach KD. Nie prognozuje się zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych przy wdrożeniu obowiązujących ustaleń projektu planu. funkcjonowanie klimatyczne dotyczące: warunków przewietrzania oraz napowietrzania obszaru napływem stosunkowo czystego i chłodnego powietrza z lasów i zadrzewień: Warunki te ulegają zmianie w związku ze zwiększeniem szorstkości aerodynamicznej podłoża poprzez nowa zabudowę, co ogranicza przepływ powietrza. zagrożeń stanu jakości powietrza, dotyczące hałasu oraz emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych powietrza przy realizacji ustaleń planu dotyczących zapewnienia komfortu akustycznego oraz zasad stosowania ekologicznych, nowoczesnych technologii jest mało prawdopodobne. funkcjonowanie biologiczne dotyczące: warunków zachowania potencjału biotycznego, wyrażonego poprzez bioróżnorodność zróżnicowaną co do wartości przyrodniczych zbiorowisk roślinnych i towarzyszący im świat zwierząt.

39 synteza oceny oddziaływania projektu planu na środowisko, krajobraz i jakość życia mieszkańców Dla zachowania potencjału biotycznego w ustaleniach projektu planu: wyłącza się teren występowania cennych wartości przyrodniczych z przeznaczenia na funkcje użytkowe, wprowadza się nakaz zachowania roślin chronionych i rzadkich, przy przeznaczeniu terenu na funkcje użytkowe minimalizuje się udział powierzchni o zróżnicowanych wartościach przyrodniczych, która jest przeznaczona na cele użytkowe. Oznacza to, iż potencjał biotyczny terenu przeznaczonego na funkcje użytkowe nie jest zagrożony.

40 SPECYFIKA USTALEŃ Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego dla terenów górniczych Sporządzenie mpzp dla terenów górniczych wymaga wykonania specjalistycznego opracowania ekofizjograficznego dot. przeszłej, bieżącej i prognozowanej eksploatacji kopalin, w tym: zmian w układzie sieci rzecznej; zmian w zwierciadle wód podziemnych; wpływu na zachowanie obszarów chronionych i obszarów o podwyższonych wartościach przyrodniczych; wpływu na jakość życia; uwzględnienia w ustaleniach Prognozy przeszłych i przyszłych skutków oddziaływań górniczych.

41 uwarunkowania ekofizjograficzne (K-ce, ul. Panewnicka) synteza - tereny górnicze

42 uwarunkowania ekofizjograficzne dla projekt mpzp - legenda elementy struktury przyrodniczej (K-ce, ul. Panewnicka)

43 uwarunkowania ekofizjograficzne dla projekt mpzp - legenda elementy struktury przyrodniczej (K-ce, ul. Panewnicka)

44 uwarunkowania ekofizjograficzne dla mpzp (K-ce, dz. Murcki) zagrożenia górnicze

45 uwarunkowania ekofizjograficzne dla mpzp (K-ce, dz. Murcki) przydatność środowiska dla potrzeb zagospodarowania przestrzennego

46 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp (K-ce, dz. Murcki) synteza ustaleń

47 PODSTAWOWE UCHYBIENIA W DOKUMENTACJI DOTYCZĄCEJ OCHRONY ŚRODOWISKA synteza doświadczeń z realizacji

48 podstawowe uchybienia w opracowaniach ekofizjograficznych 1. Uwarunkowania ekofizjograficzne niespełniające wymagań 6 Rozporządzenia ponieważ: nie stanowią ocen i wniosków z analiz dla wskazania przydatności teren dla funkcji użytkowych; zawierają informacje o charakterze inwentaryzacyjnym, bez rozpoznania współzależności między poszczególnymi elementami środowiska oraz bez wskazania przydatności terenów dla funkcji użytkowej; 2. Brak celowego ukierunkowania zakresu rozpoznania cech i właściwości środowiska warunkujących wdrożenie rzeczywistych potrzeb strategii rozwoju gminy.

49 podstawowe uchybienia w Prognozie 1. Brak kryteriów wartościowania oceny oddziaływania wpływu oddziaływania; 2. Nieuwzględnienie w ustaleniach Prognozy kumulacji z wariantem zerowym ; 3. Brak syntezy skumulowanego wpływu zidentyfikowanych oddziaływań projektu planu na procesy przyrodnicze warunkujące funkcjonowanie środowiska i jakości życia; 4. Brak kryterium uzasadniającego, że nie występuje oddziaływanie projektu na obszar Natura 2000; 5. Nieprzestrzeganie zasady, iż ustalenia Prognozy wykładanej do publicznego wglądu powinny być jednoznaczne i zrozumiałe dla korzystających z tego dokumentu.

50 dr Janina Szczepańska biegły z listy Ministra OŚZNiL Nr 1155 oraz z listy Wojewody Śląskiego Nr 178 w zakresie sporządzania ocen i prognoz oddziaływania planów na środowisko dziękuję za uwagę