Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
|
|
- Mikołaj Kowalewski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Vol. 3/2004 Nr 2(7) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych arametrów rzemiany u dziewcząt z zesołem Turnera leczonych hormonem wzrostu The evaluation of the selected arameters of liid metabolism in girls with Turner s syndrome during growth hormone treatment 1 Elżbieta Pac-Kożuchowska, 1 Maria Kozłowska, 2 Leszek Szewczyk, 3 Elżbieta Sadurska, 2 Teresa Jaklińska 1 Zakład Proedeutyki Pediatrii Akademii Medycznej w Lublinie 2 Klinika Pediatrii, Endokrynologii i Neurologii Akademii Medycznej w Lublinie 3 Klinika Patologii Noworodków, Niemowląt i Kardiologii Akademii Medycznej w Lublinie Adres do koresondencji: dr n. med. Elżbieta Pac-Kożuchowska, Zakład Proedeutyki Pediatrii AM, Lublin, ul. Chodźki 2, tel , Słowa kluczowe: Zesół Turnera, teraia GH, rzemiana liidowa Key words: Turner syndrome, GH theray, liid metabolism STRESZCZENIE/ABSTRACT Wstę. U chorych z zesołem Turnera (ZT) obserwuje się zwiększoną częstość wystęowania zaburzeń metabolicznych, w tym również zaburzeń rzemiany. Celem naszej racy jest ocena wybranych arametrów rzemiany u dziewcząt z ZT w trakcie leczenia hormonem wzrostu. Materiał i metody. U 24 dziewcząt w wieku od 6 lat 11 miesięcy do 19 lat 5 miesięcy (średnio 14 lat 2 miesiące) z rozoznanym na odstawie kariotyu Zesołem Turnera i zakwalifikowanych do leczenia hormonem wzrostu (GH) oznaczono arametry rzemiany rzed rozoczęciem i w trakcie kuracji hormonem wzrostu. U wszystkich dziewcząt z ZT oznaczono stężenia triglicerydów, cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL, VLDL i HDL. Wartości stężeń badanych arametrów rzemiany u dziewcząt rzed kuracją orównano z wartościami uzyskanymi w trakcie stosowania leczenia. W czasie trwania kuracji wyodrębniono nastęujące okresy stosowania leczenia: I do roku, II do 2 lat, III owyżej 2 lat. Wyniki badań. Dziewczęta leczone hormonem wzrostu rzez okres dłuższy niż 2 lata miały wyższe stężenia cholesterolu HDL w orównaniu z wartościami stwierdzonymi rzed leczeniem ( < 005). Wyższe stężenie cholesterolu HDL (frakcji ochronnej) obserwowano wraz z kontynuacją kuracji hormonem wzrostu (GH). Wnioski. Badania nasze wskazują na korzystne działanie GH zaznaczające się zwiększeniem tema wzrastania oraz orawą rzemiany orzez odwyższenie stężenia frakcji ochronnej cholesterolu. Introduction. In atients with Turner syndrome the increased frequency of metabolic disorders is observed including the disorders of liid metabolism. The aim of our study is to evaluate the selected arameters of liid metabolism in girls with Turner syndrome in the course of treatment with growth hormone. Vol. 3/2004, Nr 2(7) 33
2 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 3/2004;2(7):33-38 Material and methods. In 24 girls aged: 6 years and 11 months to 19 years and 5 months (mean 14 years and 2 months) with the diagnosed Turner syndrome (TS) and qualified for the treatment with a growth hormone (GH) the arameters of liid metabolism were defined before and after the theray. In all of the girls with TS the concentration of triglicerides, total cholesterol and its fractions LDL, VLDL and HDL were defined. The values of the concentrations of the studied arameters of liid metabolism in the girls before the treatment were comared with the values obtained in the course of the treatment. During the treatment the following stages were established: I u to one year, II u to two years, III over two years. Results. The girls treated with the GH for more than two years had higher concentration of HDL cholesterol as comared to the values confirmed before the treatment ( < 0.05). A higher concentration of HDL cholesterol (rotective fraction) was observed with the continuation of the treatment with GH. Conclusions. Our studies indicate favourable influence of GH that is vivid by the increasing rate of growth and the imrovement of liid metabolism through the increased concentration of the cholesterol rotective fraction. Wstę Jak wiadomo, istotą zesołu Turnera jest całkowita lub częściowa delecja chromosomu X. Rozoznanie zesołu Turnera (ZT) ułatwia stwierdzenie charakterystycznych wad w budowie ciała. Poszczególne stygmaty ZT wystęują z bardzo różną częstością. Natomiast niedobór wzrostu obserwuje się rawie u wszystkich chorych z ZT [1]. Zaburzenia wzrastania wystęują od okresu łodowego, co owoduje, że dziewczynki chore na ZT rodzą się z małą masą ciała i małą długością w orównaniu z noworodkami zdrowymi. W kolejnych latach życia niedobór wzrostu owiększa się, a skok okwitaniowy nie wystęuje lub jest słabo zaznaczony [2]. Wiadomo także, że u chorych z ZT znamiennie częściej wystęują wady wrodzone układu moczowego, układu krążenia, nadciśnienie tętnicze, a także zaburzenia wchłaniania. Wrodzoną dysgenezję gonad stwierdza się u około 50-80% chorych na ZT. W tej gruie zwiększone jest ryzyko rozwoju chorób autoimmunologicznych, częściej wystęują schorzenia tarczycy, reumatoidalne zaalenie stawów [3, 4]. Wyniki rowadzonych badań otwierdzają, że u tych chorych obserwuje się zwiększoną częstość wystęowania uośledzonej tolerancji węglowodanów, insulinooorność i cukrzycę, zarówno tyu 2, jak i tyu 1, oraz zaburzenia rzemiany [5, 6]. Od 1999 roku olskie dziewczęta z ZT leczone są hormonem wzrostu. Należy się zatem sodziewać orawy arametrów rzemiany w trakcie tej teraii. Stąd celem naszej racy jest ocena wybranych arametrów rzemiany u dziewcząt z ZT w trakcie leczenia hormonem wzrostu. Pacjenci i metody Tab. I. Rodzaje kariotyów wystęujące u badanych dziewcząt z zesołem Turnera Tab. I. Kinds of caryotyes in the examined girls with Turner syndrome Kariogram 45, XO 12 45, XO/ 46, XX 4 45, XO/ 45, XO + mar 2 45, XO/ 46, XY 1 45, XO/ 47, XYY 1 45, XO/ 45 X, t (X;15) (q 10;q10) 1 46, X, i (Xq) 1 46, X, del (X 21 ter) 1 46, X, del (Xq 13 ter) 1 U 24 dziewcząt z rozoznanym na odstawie kariotyu zesołem Turnera (tabela I) i zakwalifikowanych do leczenia hormonem wzrostu (GH) oznaczono arametry rzemiany rzed rozoczęciem i w trakcie kuracji hormonem wzrostu. Badania dotyczyły dziewcząt w wieku od 6 lat 11 miesięcy do 19 lat 5 miesięcy (średnio 14 lat 2 miesiące). Były one leczone hormonem wzrostu od 6 miesięcy do 4 lat. Dawki hormonu wzrostu (GH) w zależności od tema wzrastania wynosiły od 1,0 j do 1,2 j / kg / na tydzień. Jedna acjentka w trakcie badań zakończyła teraię GH i rozoczęła substytucję estrogenową. U wszystkich acjentek oznaczono stężenie kortyzolu oraz hormonów tarczycy. Jawną atologię tarczycy stwierdzono u 2 dziewczynek. U jednej nadczynność rozoznaną w wieku 13 lat 5 miesięcy, u drugiej niedoczynność rozoznaną w wieku 5 lat. Ponadto 5 dziewcząt otrzymywało Euthyrox w dawce od 25 do 50 mikrogramów dziennie ze względu na TSH mieszczące się w górnej granicy normy, rzy rawidłowych wartościach hormonów n 34
3 Parametry rzemiany Pac-Kożuchowska E. i inni Ocena wybranych arametrów rzemiany... Wyniki badań Wartości stężeń arametrów rzemiany u dziewcząt z zesołem Turnera rzed zastosowaniem leczenia odniesiono do standardów oracowanych dla dziewcząt zdrowych [8]. Uzyskane wyniki rzedstawiono w tabeli II. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic między orównywanymi gruami, chociaż zauważono, że dziewczęta z ZT miały wyższe stężenie cholesterolu całkowitego Tab. II. Stężenia liidów i liorotein u dziewcząt z zesołem Tunera rzed zastosowaniem leczenia hormonem wzrostu w orównaniu z gruą kontrolną Tab. II. Concentrations of liids and lioroteins in girls with Turner syndrome before growth hormone treatment in comarison with control grou Przed leczeniem hormonem wzrostu Grua kontrolna Istotność różnic n M SD N M SD Triglicerydy 12 78,58 40, ,85 30,46 0,32 Cholesterol całkowity ,71 30, ,30 28,31 0,06 Chol. HDL 12 59,45 13, ,52 9,63 0,09 Chol. LDL 12 83,12 16, ,08 27,69 0,71 Chol. VLDL 12 15,72 8, ,56 6,38 0,34 tarczycy we krwi obwodowej. U wszystkich acjentek oznaczono wybrane arametry rzemiany. W chwili oznaczania stężeń liidów, hormony tarczycy wskazywały na stan wyrównania metabolicznego, a wartości kortyzolu oznaczone w rytmie dobowym, tj. o godzinie 8.00 i u wszystkich acjentek mieściły się w granicach normy. U wszystkich dziewcząt z ZT oznaczono stężenia triglicerydów, cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL, VLDL i HDL. Krew do badań biochemicznych obierano z żyły łokciowej na czczo, w godzinach rannych (co najmniej o 10-godzinnej rzerwie od ostatniego osiłku). Stężenie triglicerydów, cholesterolu całkowitego i cholesterolu HDL w surowicy krwi oznaczono odczynnikami firmy Cormay, rzy użyciu analizatora Cobas-Mira S. Stężenie cholesterolu frakcji LDL i VLDL wyliczono ze wzoru Friedewalda [7]. Z uwagi na to, że u każdej z acjentek wykonano różną liczbę oznaczeń arametrów rzemiany, badany materiał otraktowano rzekrojowo uzyskując: 12 oznaczeń liidów rzed rozoczęciem kuracji GH, 12 w okresie jej stosowania do roku, 10 do 2 lat i 11 owyżej 2 lat. Wartości stężeń badanych arametrów rzemiany u dziewcząt rzed kuracją orównano z wartościami uzyskanymi w trakcie stosowania leczenia. W czasie trwania kuracji wyodrębniono nastęujące okresy stosowania leczenia: I do roku, II do 2 lat, III owyżej 2 lat. Dla oznaczanych arametrów rzemiany obliczono średnią (M) i odchylenie standardowe (SD) w oszczególnych gruach, a różnice między nimi orównano testem niearametrycznym U Mann-Whitneya. niż ich zdrowe rówieśnice, ale różnice te nie były istotne statystycznie. Wyższe stężenie cholesterolu HDL (frakcji ochronnej) obserwowano wraz z kontynuacją kuracji hormonem wzrostu (GH) (tab. III, IV, V). Dziewczęta leczone hormonem wzrostu rzez okres dłuższy niż 2 lata miały wyższe stężenia cholesterolu HDL w orównaniu z wartościami stwierdzonymi rzed leczeniem ( < 0,05; tab. V). Dyskusja Wdrożenie teraii hormonem wzrostu u chorych z ZT rozoczęło się w 1983 roku. Prowadził ją Rosenfeld u 70 acjentek z ZT [9]. W Polsce w 1991 roku Wiśniewski i Romer rozoczęli leczenie rearatem rhgh (Norditroin) 50 dziewcząt z ZT w wieku od 3 do 10 lat, aż do zakończenia wzrastania. Wyniki uzyskanych badań otwierdziły zasadność tej teraii w zakresie rzysieszenia tema wzrostu [10-13]. Od 1999 roku stało się możliwe w Polsce wrowadzenie rutynowego leczenia hormonem wzrostu acjentek z zesołem Turnera. Hormon wzrostu, oza tym że jest odowiedzialny za roces wzrastania, wływa także na gosodarkę liidową, węglowodanową, białkową, wodno-elektrolitową, a także na mineralizację szkieletu, na układ mięśniowy i krążenia [14, 15]. 35
4 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 3/2004;2(7):33-38 Tab. III. Stężenia liidów i liorotein u dziewcząt z zesołem Tunera rzed leczeniem oraz o rocznym leczeniu hormonem wzrostu Tab. III. Concentrations of liids and lioroteins in girls with Turner syndrome before and after one year s growth hormone treatment Parametry rzemiany Przed leczeniem hormonem wzrostu Okres teraii hormonem wzrostu do 1 roku n M SD n M SD Triglicerydy 12 78,58 40, ,58 43,08 0,62 Cholesterol całkowity ,71 30, ,58 24,01 0,80 Chol. HDL 11 59,45 13, ,79 17,48 0,30 Chol. LDL 12 83,12 16, ,31 17,66 0,36 Chol. VLDL 12 15,72 8, ,72 6,62 0,62 Tab. IV. Stężenia liidów i liorotein u dziewcząt z zesołem Turnera rzed leczeniem oraz o 2 latach leczenia hormonem wzrostu Tab. IV. Concentrations of liids and lioroteins in girls with Turner syndrome before and after 2 year s treatment with hormone Parametry rzemiany Przed leczeniem hormonem wzrostu Okres teraii hormonem wzrostu do 2 lat n M SD n M SD Triglicerydy 12 78,58 40, ,00 49,25 0,32 Cholesterol całkowity ,71 30, ,70 21,39 0,50 Chol. HDL 11 59,45 13, ,20 23,94 0,21 Chol. LDL 12 83,12 16, ,31 13,88 0,99 Chol. VLDL 12 15,72 8, ,20 9,85 0,32 Tab. V. Stężenia liidów i liorotein u dziewcząt z zesołem Tunera rzed leczeniem oraz o leczeniu hormonem wzrostu dłużej niż 2 lata Tab. V. Concentrations of liids and lioroteins in girls with Turner syndrome before and after over 2 year s growth hormone treatment Parametry rzemiany Przed leczeniem hormonem wzrostu Okres teraii hormonem wzrostu owyżej 2 lat n M SD n M SD Triglicerydy 12 78,58 40, ,36 43,48 0,83 Cholesterol całkowity ,71 30, ,45 29,52 0,96 Chol. HDL 11 59,45 13, ,01 13,80 0,04 * Chol. LDL 12 83,12 16, ,54 29,57 0,83 Chol. VLDL 12 15,72 8, ,47 8,70 0,83 Orócz kontrolowania rzebiegu wzrastania zasadna jest także ocena rzemiany jak również hormonów tarczycy w trakcie leczenia hormonem wzrostu. Ponadto z uwagi na wystęowanie dysfunkcji wątroby u chorych z ZT, roonuje się monitorowanie funkcji wątroby oraz stężenia cholesterolu u tych acjentek [16]. Zwraca się także uwagę na różnice w metabolizmie liidów w zależności od różnych dawek hormonu wzrostu oraz długości stosowanej teraii rzez okres 2 lub 4 lat [17]. 36
5 Pac-Kożuchowska E. i inni Ocena wybranych arametrów rzemiany... Wraz ze wzrostem dawki GH obserwowano obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL, a odwyższenie cholesterolu we frakcji HDL oraz obniżenie wskaźnika aterogennego, Wykazane różnice o 4 latach stosowania GH były istotne statystycznie [17]. W naszych badaniach obserwowano korzystną, istotną statystycznie różnicę w stężeniach cholesterolu HDL w surowicy u dziewcząt rzed rozoczęciem kuracji GH oraz o okresie większym niż 2 lata leczenia. Dziewczęta z ZT orócz teraii hormonem wzrostu wymagają również substytucji estrogenowej, często w teraii skojarzonej. Lanes i ws. oznaczali arametry rzemiany u dziewcząt rzed i odczas 6-miesięcznej kuracji GH i estrogenami. Przed leczeniem wartości badanych arametrów rzemiany były zgodne z gruą kontrolną. Natomiast odczas teraii hormonem wzrostu notowano istotne obniżenie cholesterolu całkowitego i cholesterolu we frakcji LDL. Nie zauważono zmian w stężeniach liidów i liorotein odczas kuracji estrogenowej [18]. Na rzemianę liidową u acjentek z ZT mają wływ czynniki genetyczne, metaboliczne i autoimmunologiczne. Mitsibounas i ws. wykazali różnice w stężeniach triglicerydów oraz rzeciwciał tarczycowych u leczonych i nieleczonych estrogenem i rogestinem acjentek z ełnym i mozaikowym zesołem Turnera [19]. W naszych badaniach nie stwierdzono istotnych różnic w stężeniach oznaczanych arametrów rzemiany u dziewcząt z ełnym i mozaikowym zesołem Turnera rzed odjęciem leczenia, jak również w czasie trwania teraii hormonem wzrostu. Po zbadaniu 100 kobiet z ZT w wieku od 16 do 71 lat stwierdzono, że głównym ich roblemem zdrowotnym były schorzenia kardiologiczne oraz nadciśnienie tętnicze [20]. Wykazano także, że nie tylko nadciśnienie i otyłość, ale również triglicerydem ia są rzyczyną zwiększonego ryzyka choroby wieńcowej u kobiet z ZT [21]. Van Parereu i ws. na odstawie swoich obserwacji nie wykazali istotnych zmian w stężeniach cholesterolu całkowitego u acjentek z ZT o 6 miesiącach od zakończenia długoterminowego leczenia hormonem wzrostu w orównaniu do wartości stężeń rzed kuracją. Natomiast zauważyli obniżenie wskaźnika aterogennego i cholesterolu LDL oraz wzrost stężenia cholesterolu HDL. Porównując uzyskane wartości stężeń do gruy kontrolnej obserwowali znacząco niższe wartości stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL oraz wskaźnika aterogennego wyższe zaś wartości stężeń ochronnej frakcji HDL [22]. Podobnie nasze badania wskazują na korzystne działanie GH zaznaczające się zwiększeniem tema wzrastania oraz orawą rzemiany orzez odwyższenie stężenia frakcji ochronnej cholesterolu. Wsółczesne odejście do roblemów dziewcząt i kobiet z zesołem Turnera obejmuje interdyscylinarną oiekę medyczną, a rozoczęte wcześnie leczenie chorób towarzyszących w konsekwencji rowadzi do minimalizowania skutków wad wrodzonych i zaburzeń metabolicznych srzyjających rocesom aterogenezy. PIŚMIENNICTWO/REFERENCES [1] Wiśniewski A.: Zesół Turnera. Klinika Pediatryczna, 1997:5, 3, [2] Karlberg J., Albertsson-Wikland K.: Natural growth and asects of growth standards in Turner Syndrome [w:] Turner Syndrome in a Life San Persective: Research and Clinical Asects. Red. Albertsson-Wikland K., Ranke M.B. Elsevier, 1995, [3] Klatka M., Gołębiowska-Gągała B., Stańczak B.: Nadczynność tarczycy u dziewczynki lat 13 6/12 z zesołem Tunera. Endokr. Pediatr., 2003:2, 1, [4] Kucharska A., Rymkiewicz-Kluczyńska B., Majcher A. et al.: Ocena objętości tarczycy u dziewcząt z zesołem Turnera. Materiały II Konferencji Naukowej: Rozwój fizyczny dziewcząt z zesołem Tunera. Ped. Pol., 2003:5, [5] Gawlik A., Jarosz-Chobot P., Koehler B.: Cukrzyca tyu 1 wśród acjentek z zesołem Turnera czy zesół Turnera wśród acjentek z cukrzycą tyu 1? Endokr. Diabetol., 2002:8, 1, [6] Łącka K., Wawrzyniak M., Andrzejewska J. et al.: Ocena struktury i czynności tarczycy u chorych z zesołem Turnera. Pol. Arch. Med. Wew., 2000:104, 3, [7] Friedewald W.T., Levy R.I., Fredrickson D.S.: Estimation of the concentration of low density liorotein cholesterol in lasma, without use of the rearative ultracentrifuge. Clin. Chem., 1972:18, 499. [8] Pac-Kożuchowska E.: Stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji HDL, LDL i VLDL oraz trójglicerydów w surowicy dzieci w różnych gruach wieku. Ped. Pol., 1991:3-4, [9] Rosenfeld R.G. et al.: Results from the first 2 years of clinical trial with recombinant DNA-derived human hormone (somatrem) in Turner s syndrome. Acta Paediatr. Scand., 1987:331 (sul.),
6 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 3/2004;2(7):33-38 [10] Wiśniewski A., Romer T.E.: Badanie odowiedzi wzrostowej u chorych z zesołem Turnera na leczenie hormonem wzrostu zależnie od stosowanej dawki oraz charakterystyki klinicznej i hormonalnej acjentek. Endokrynologia, Diabetologia i Choroby Przemiany Materii Wieku Rozwojowego, 1995:1, 1, [11] Wiśniewski A., Romer T.E.: Niedobór wzrostu u chorych z zesołem Turnera: skuteczność leczenia rhgh w zależności od dawki. Ped. Pol., 1993:12, [12] Wiśniewski A., Stunicki R., Romer T.E.: Wartości referencyjne dla wzrostu chorych na zesół Turnera. Ped. Pol., 2001:76, 12, [13] Wiśniewski A.: Zesół Turnera : wzrost końcowy acjentek leczonych w Polsce rzed wrowadzeniem rutynowego stosowania hormonu wzrostu. Ped. Pol., 2003:7, [14] Romer T.: Czy hormon wzrostu jest otrzebnym i skutecznym lekiem. Pediatria o Dylomie 2002:6, [15] Kinalska I., Kowalska I.: Kliniczne i metaboliczne efekty działania GH-GF-1 u dorosłych: wływ na gosodarkę węglowodanową, liidową, białkową i układ krzenięcia. Endokrynologia Polska, 1999:50, sul. 2, [16] Pronicki M., Rujner J., Czarnowska E. et al.: Liver morhology in children and young adults with Turner s syndrome. Gastroenterologia Polska, 2001:8, 3, [17] Van Teunenbroek A., De Muinck Keizer-Schrama S.M., Aanstoot H.J. et al.: Carbohydrate and liid metabolism during various growth hormone dosing regimens in girls with Turner syndrome. Metabolism: Clinical & Exerimental, 1999:48, 1, [18] Lanes R., Gunczler P., Palacios A. et al.: Serum liids, liorotein I(a), and lasminogen activator inhibitor-1 in atients with Turner s syndrome before and during growth hormone and estrogen theray. Fertility & Sterility, 1997:68, 3, [19] Mitsibounas D.N., Kosmaidou Z., Kontoleon P. et al.: Hyerliidemia and resence of thyroid autoantibodies in girls with Turner s syndrome or mosaic variance. Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology, 1997:10, 3, [20] Landin-Wilhelmsen K., Bryman I., Wilhelmsen L.: Cardiac malformations and hyertension, but not metabolic risk factors, are common in Turner syndrome. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 2001:86, 9, [21] Elsheikh M., Conway G.S.: The imact of obesity on cardiovascular risk factors in Turner s syndrome. Clinical Endocrinology, 1998:49, [22] Van Pareren Y.K., De Muinck Keizer-Schrama S.M., Stijnen T. et al.: Effect of discontinuation of long-term growth hormone treatment on carbohydrate metabolism and risk factors for cardiovascular disease in girls with Turner syndrome. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 2002:87, 12,
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Grażyna Szypuła, Magdalena Rusin Bielski Szkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej im. R. Liszki w Bielsku-Białej
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 2/2003 Nr 3(4) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów przemiany lipidowej u dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki w trakcie leczenia hormonem wzrostu
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków problemem wieku podeszłego. Umiarawiać czy nie w tej populacji? Zbigniew Kalarus
Migotanie przedsionków problemem wieku podeszłego. Umiarawiać czy nie w tej populacji? Zbigniew Kalarus Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
Bardziej szczegółowoHormony płciowe. Macica
Hormony płciowe Macica 1 Estrogeny Działanie estrogenów Działanie na układ rozrodczy (macica, endometrium, pochwa) Owulacja Libido Przyspieszenie metabolizmu Zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej Tworzenie
Bardziej szczegółowoPolitechnika Radomska Wydział Nauczycielski Katedra Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Renata Janiszewska Politechnika Radomska Wydział Nauczycielski Katedra Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego ASPEKTY JAKOŚCIOWE
Bardziej szczegółowoTechniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI
Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku
Bardziej szczegółowoKoszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012
Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 1/2002 Nr 1 Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów gospodarki lipidowej u dzieci z mikrosomią Evaluation of selected lipid metabolism in children with microsomia
Bardziej szczegółowoGrupa SuperTaniaApteka.pl Utworzono : 23 czerwiec 2016
SERCE I UKŁAD KRĄŻENIA > Model : 8217012 Producent : - POLIXAR 10 NA WYSOKI CHOLESTEROL Preparat przeznaczony dla osób pragnących zmniejszyć ryzyko podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi. POLIXAR 5
Bardziej szczegółowoABC hepatologii dziecięcej - modyfikacja leczenia immunosupresyjnego u pacjenta z biegunką po transplantacji wątroby
ABC hepatologii dziecięcej - modyfikacja leczenia immunosupresyjnego u pacjenta z biegunką po transplantacji wątroby Mikołaj Teisseyre Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii
Bardziej szczegółowoKWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE
Opis świadczenia KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE 1. Charakterystyka świadczenia 1.1 nazwa świadczenia Kwalifikacja i weryfikacja leczenia doustnego stanów
Bardziej szczegółowoLECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI W PRZEBIEGU PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI
Załącznik nr 14 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE NIEDOKRWISTOŚCI W PRZEBIEGU PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI NEREK ICD-10 N 18 przewlekła niewydolność
Bardziej szczegółowoDOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych
DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują
Bardziej szczegółowoEvaluation of upper limb function in women after mastectomy with secondary lymphedema
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Aniologicznego Bydgoszcz, 21-22 maj 2014 r. Ocena sprawności funkcjonalnej kończyny górnej u kobiet z wtórnym obrzękiem
Bardziej szczegółowoSeminarium 1: 08. 10. 2015
Seminarium 1: 08. 10. 2015 Białka organizmu ok. 15 000 g białka osocza ok. 600 g (4%) Codzienna degradacja ok. 25 g białek osocza w lizosomach, niezależnie od wieku cząsteczki, ale zależnie od poprawności
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoROLA SZKOŁY W PROFILAKTYCE OTYŁOŚCI DZIECI I MŁODZIEŻY Barbara Woynarowska Kierownik Zakładu Biomedycznych i Psychologicznych Podstaw Edukacji, Wydział Pedagogiczny UW Przewodnicząca Rady Programowej ds.
Bardziej szczegółowoACYTRETYNA W DERMATOLOGII PEDIATRYCZNEJ: CZY MA UGRUNTOWANE MIEJSCE? Danuta ROSIŃSKA - BORKOWSKA
ACYTRETYNA W DERMATOLOGII PEDIATRYCZNEJ: CZY MA UGRUNTOWANE MIEJSCE? Danuta ROSIŃSKA - BORKOWSKA Doustne retinoidy stały się przełomem w latach 80 ych w leczeniu : - zaburzeń rogowacenia - ciężkich postaci
Bardziej szczegółowoSkraplanie gazów metodą Joule-Thomsona. Wyznaczenie podstawowych parametrów procesu. Podstawy Kriotechniki. Laboratorium
Skralanie gazów metodą Joule-omsona. Wyznaczenie odstawowyc arametrów rocesu. Podstawy Kriotecniki Laboratorium Instytut ecniki Cielnej i Mecaniki Płynów Zakład Cłodnictwa i Kriotecniki 1. Skralarki (cłodziarki)
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-30/02:29:36. Wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka
Wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka Światło słoneczne jest niezbędne do trwania życia na Ziemi. Dostarcza energii do fotosyntezy roślinom co pomaga w wytwarzaniu tlenu niezbędnego do życia.
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoHarmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia
Bardziej szczegółowoOdkrywanie wiedzy z danych przy użyciu zbiorów przybliżonych. Wykład 3
Odkrywanie wiedzy z danych przy użyciu zbiorów przybliżonych Wykład 3 Tablice decyzyjne Spójnośd tablicy decyzyjnej Niespójna tablica decyzyjna Spójnośd tablicy decyzyjnej - formalnie Spójnośd TD a uogólniony
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowo2) Drugim Roku Programu rozumie się przez to okres od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku.
REGULAMIN PROGRAMU OPCJI MENEDŻERSKICH W SPÓŁCE POD FIRMĄ 4FUN MEDIA SPÓŁKA AKCYJNA Z SIEDZIBĄ W WARSZAWIE W LATACH 2016-2018 1. Ilekroć w niniejszym Regulaminie mowa o: 1) Akcjach rozumie się przez to
Bardziej szczegółowoNowy program terapeutyczny w RZS i MIZS na czym polega zmiana.
Nowy program terapeutyczny w RZS i MIZS na czym polega zmiana. Brygida Kwiatkowska Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher Programy lekowe dla
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca w szóstej dekadzie życia
Gerontologia Polska PRACA ORYGINALNA tom 14, nr 1, 18 24 ISSN 1425 4956 Elżbieta ozak-szkopek, Jerzy Baraniak, Jolanta ieczkowska atedra i linika Chorób Wewnętrznych Akademii edycznej w Lublinie Rozpowszechnienie
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Departament Pielęgniarek i Położnych wśród absolwentów studiów pomostowych, którzy zakończyli udział w projekcie systemowym pn. Kształcenie zawodowe pielęgniarek
Bardziej szczegółowoAktywność ruchowa osób starszych Nordic Walking
Aktywność ruchowa osób starszych Nordic Walking Agnieszka Kwiatkowska II rok USM Proces starzenia Spadek beztłuszczowej masy ciała, wzrost procentowej zawartości tkanki tłuszczowej, Spadek siły mięśniowej,
Bardziej szczegółowoKLAUZULE ARBITRAŻOWE
KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE arbitrażowe ICC Zalecane jest, aby strony chcące w swych kontraktach zawrzeć odniesienie do arbitrażu ICC, skorzystały ze standardowych klauzul, wskazanych poniżej. Standardowa
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów
Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie
Bardziej szczegółowoREGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr169/2011 Burmistrza Miasta Mława z dnia 2 listopada 2011 r. REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława Ilekroć w niniejszym regulaminie
Bardziej szczegółowoŚwiadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C. Raport TNS Polska. Warszawa, luty 2015. Badanie TNS Polska Omnibus
Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C Raport TNS Polska Warszawa, luty 2015 Spis treści 1 Informacje o badaniu Struktura badanej próby 2 Kluczowe wyniki Podsumowanie 3 Szczegółowe wyniki badania
Bardziej szczegółowoZGONY NIEMOWLĄT W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM W 1991 R.
» WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH ZGONY NIEMOWLĄT W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM W 1991 R. MARZEC. 1992 Opracowała mgr Małgorzata WIOUCH Celem opracowania jest przedstawienie poziomu timieralności
Bardziej szczegółowoPROJEKTY UCHWAŁ NA NADZWYCZAJNE WALNE ZGROMADZENIE HETAN TECHNOLOGIES SPÓŁKA AKCYJNA W DNIU 25 MAJA 2016 ROKU
PROJEKTY UCHWAŁ NA NADZWYCZAJNE WALNE ZGROMADZENIE HETAN TECHNOLOGIES SPÓŁKA AKCYJNA W DNIU 25 MAJA 2016 ROKU w sprawie wyboru Przewodniczącego Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Działając na podstawie
Bardziej szczegółowoJolanta Sitarska-Gołębiowska, Andrzej Zieliński KRZTUSIEC W 2001 ROKU
PRZEGL EPIDEMIOL 2003;57:27-32 Jolanta Sitarska-Gołębiowska, Andrzej Zieliński KRZTUSIEC W 2001 ROKU Słowa kluczowe: krztusiec, epidemiologia, Polska, rok 2001 Key words: pertussis, epidemiolog, Poland,
Bardziej szczegółowoModel kompleksowej opieki nad pacjentem po zawale serca Choroby układu krążenia są główną przyczyną chorobowości i odpowiadają za 45,8% zgonów
Model kompleksowej opieki nad pacjentem po zawale serca Choroby układu krążenia są główną przyczyną chorobowości i odpowiadają za 45,8% zgonów rocznie w Polsce. Zmiany demograficzne starzejące się społeczeństwo)
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
Bardziej szczegółowoPREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V 4034-1
PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V 4034-1 DO UKŁADANIA RUROCIĄGÓW TECHNIKAMI BEZWYKOPOWYMI 1. Rodzaje konstrukcji 1.1.
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18
Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)
Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.
Bardziej szczegółowoUKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH
UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.
INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających
Bardziej szczegółowoStanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Warszawa, 16 maja 2016 r. Stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie interpretacji art. 49 ustawy o kredycie
Bardziej szczegółowoAnaliza zasadności umieszczania nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii uwarunkowania prawne w
Analiza zasadności umieszczania nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii uwarunkowania prawne w kontekście realiów kierowania i umieszczania nieletnich
Bardziej szczegółowoTEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Bardziej szczegółowo3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ
1.Wprowadzenie 3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ Sprężarka jest podstawowym przykładem otwartego układu termodynamicznego. Jej zadaniem jest między innymi podwyższenie ciśnienia gazu w celu: uzyskanie
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY IM. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU. Lek. med. Ali Akbar Hedayati
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU Lek. med. Ali Akbar Hedayati starszy asystent Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Szpitala Wojewódzkiego w Zielonej Górze Analiza wyników operacyjnego
Bardziej szczegółowoProgram Poprawy Opieki Perinatalnej w Województwie Lubuskim 2014-2016
Program Poprawy Opieki Perinatalnej w Województwie Lubuskim 2014-2016 Współczynnik umieralności okołoporodowej na terenie województwa lubuskiego w roku 2013 wg GUS wyniósł 7,3 i uplasował województwo lubuskie
Bardziej szczegółowoCo dalej z leczeniem cukrzycy, gdy leki doustne ju nie dzia ajà?
Co dalej z leczeniem cukrzycy, gdy leki doustne ju nie dzia ajà? Insulina by a dla mnie szansà na normalne ycie Ty i ja, podobnie jak oko o 2,6 mln ludzi w Polsce, czyli niemal 5% spo eczeƒstwa, mamy cukrzy
Bardziej szczegółowoProgramy badań przesiewowych Wzrok u diabetyków
Programy badań przesiewowych Wzrok u diabetyków Dokładniejsze badania i leczenie retinopatii cukrzycowej Closer monitoring and treatment for diabetic retinopathy Ważne informacje o ochronie zdrowia Important
Bardziej szczegółowoWitamina D - 4 fakty, które mogą cię zaskoczyć
Witamina D - 4 fakty, które mogą cię zaskoczyć Co chwilę słyszymy o nowej, zbawiennej roli, jaką może pełnić w naszym organizmie. Niemal wszyscy Polacy mają jej niedobór. Mowa o słonecznej witaminie D,
Bardziej szczegółowoSugerowany profil testów
ZWIERZĘTA FUTERKOWE Alergologia Molekularna Rozwiąż niejasne przypadki alergii na zwierzęta futerkowe Użyj komponentów alergenowych w celu wyjaśnienia problemu wielopozytywności wyników testów na ekstrakty
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PODSTAW PSYCHOLOGII W KLASIE DRUGIEJ. Ocenianie wewnątrzszkolne na przedmiocie podstawy psychologii ma na celu:
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PODSTAW PSYCHOLOGII W KLASIE DRUGIEJ Zasady ogólne Ocenianie wewnątrzszkolne na przedmiocie podstawy psychologii ma na celu: 1. informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć
Bardziej szczegółowoVADEMECUM. Rehabilitacja. Rehabilitacja w warunkach ambulatoryjnych. Rehabilitacja w warunkach domowych
Rehabilitacja Rehabilitacja to kompleksowe post powanie, które ma na celu przywrócenie pe nej lub mo liwej do osi gni cia sprawno ci zycznej i psychicznej, zdolno ci do pracy i zarobkowania oraz zdolno
Bardziej szczegółowoBadania wieloośrodkowe w pielęgniarstwie Registered Nurse Forcasting Prognozowanie pielęgniarstwa. Planowanie zasobów ludzkich w pielęgniarstwie
Badania wieloośrodkowe w pielęgniarstwie Registered Nurse Forcasting Prognozowanie pielęgniarstwa. Planowanie zasobów ludzkich w pielęgniarstwie Maria Kózka Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego Wydział Nauk
Bardziej szczegółowoWpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa
Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa Elżbieta Budka I posiedzenie Grupy Tematycznej ds. Zrównoważonego Rozwoju Obszarów Wiejskich Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Warszawa, 30 listopada 2010 r.
Bardziej szczegółowoU Z A S A D N I E N I E
U Z A S A D N I E N I E Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma dwa cele. Po pierwsze, zmianę w przepisach Kodeksu pracy, zmierzającą do zapewnienia pracownikom ojcom adopcyjnym dziecka możliwości skorzystania
Bardziej szczegółowoPAKIETY BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA MĘŻCZYZN
Wojewódzki Szpital Zespolony w Elblągu ul. Królewiecka 146, 82-300 Elbląg www. szpital.elblag.pl PAKIETY BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA MĘŻCZYZN Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej Rejestracja: tel. 55 239 59
Bardziej szczegółowoRegulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju
Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju Art.1. 1. Zarząd Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju, zwanego dalej Stowarzyszeniem, składa się z Prezesa, dwóch Wiceprezesów, Skarbnika, Sekretarza
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoPROBLEMY KARDIOLOGICZNE OKRESU DORASTANIA
XI Konferencja Sekcji Kardiologii Dziecięcej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Toruń, 27-29 września 2012r PROBLEMY KARDIOLOGICZNE OKRESU DORASTANIA Miejsce obrad Sala Konferencyjna Hotelu Filmar,
Bardziej szczegółowoKifoplastyka i wertebroplastyka
Opracowanie zawiera opis przebiegu operacji wraz ze zdjęciami śródoperacyjnymi. Zawarte obrazy mogą być źle tolerowane przez osoby wrażliwe. Jeśli nie jesteście Państwo pewni swojej reakcji, proszę nie
Bardziej szczegółowoPRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG
PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG WYPŁACALNOŚCI (MB) Próg rentowności (BP) i margines bezpieczeństwa Przychody Przychody Koszty Koszty całkowite Koszty stałe Koszty zmienne BP Q MB Produkcja gdzie: BP próg rentowności
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ODŻYWIANIA
ŻYJ ZDROWO! 10 ZASAD ZDROWEGO ODŻYWIANIA Jedz regularnie co 3 godziny. Jedz ostatni posiłek 2-3 godziny przed snem. Dbaj by twoja dieta była bogata we wszystkie składniki odżywcze(węglowodany, białko i
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJE WEJŚCIA I WYJŚCIA
INSTRUKCJE WEJŚCIA I WYJŚCIA Zadanie nr 1 Napisz algorytm za pomocą a i schematów blokowych. Algorytm ma wczytywać z klawiatury wartości dwóch liczb, obliczać sumę tych liczb i wyświetlać jej wartość na
Bardziej szczegółowoCzęść VI: Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego
Część VI: Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego VI.1 Elementy dla tabel podsumowujących w Europejskim Publicznym Sprawozdaniu Oceniającym VI.1.1 Tabela podsumowująca
Bardziej szczegółowozdiagnozowano nadciśnienie. Zgodnie z danymi WHO szacuje się, że liczba ludzi chorujących na nadciśnienie wzrosła z 600mln w 1980r.
STRESZCZENIE Według danych WHO udar mózgu w populacji osób dorosłych stanowi trzecią co do częstości przyczynę zgonów oraz główną przyczynę utraty samodzielności i trwałego kalectwa. Od dekad stanowi progresywnie
Bardziej szczegółowoOpracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji
OPUBLIKOWANO: 1 SIERPNIA 2013 ZAKTUALIZOWANO: 12 KWIETNIA 2016 Urlop rodzicielski aktualizacja Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji Ustawa z dnia 26
Bardziej szczegółowoWskaźniki oparte na wolumenie
Wskaźniki oparte na wolumenie Łukasz Bąk Wrocław 2006 1 Wolumen Wolumen reprezentuje aktywność inwestorów krótko- i długoterminowych na rynku. Każda jednostka wolumenu jest wynikiem działania dwóch osób
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 2014 Wprowadzenie Prezentowane dane dotyczą szacunkowej
Bardziej szczegółowoPodstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.
Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR VII/98/2015 RADY GMINY WODZIERADY. z dnia 12 sierpnia 2015 r.
UCHWAŁA NR VII/98/2015 RADY GMINY WODZIERADY z dnia 12 sierpnia 2015 r. w sprawie określenia rodzajów świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i sposobu ich przyznawania
Bardziej szczegółowoPSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIII 1999
PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIII 1999 WYSTĘPOWANIE GRZYBICY WAPIENNEJ W PASIEKACH WIELKOPOLSKI (1987-1997) Marian Jeliński Zakład Chorób Pszczół Państwowego Instytutu Weterynaryjnego, Oddział w Swarzędzu,
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Mgr Katarzyna Wesołowska. Badanie codziennej aktywności ruchowej i jej wpływu na podstawowe parametry oceny stanu zdrowia
Mgr Katarzyna Wesołowska Badanie codziennej aktywności ruchowej i jej wpływu na podstawowe parametry oceny stanu zdrowia Streszczenie Wstęp i cel pracy Rola aktywności fizycznej w profilaktyce chorób niezakaźnych
Bardziej szczegółowoKONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe)
Pieczęć KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Przedmiotowego z Fizyki i życzymy
Bardziej szczegółowoCzy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego
Czy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego Aby uzyskad odpowiedź na tak postawione pytanie należy rozważyd kilka aspektów:
Bardziej szczegółowoCel modelowania neuronów realistycznych biologicznie:
Sieci neuropodobne XI, modelowanie neuronów biologicznie realistycznych 1 Cel modelowania neuronów realistycznych biologicznie: testowanie hipotez biologicznych i fizjologicznych eksperymenty na modelach
Bardziej szczegółowowarsztató OMNM ar n medk oafał ptaszewskii mgr goanna tieczorekjmowiertowskai mgr Agnieszka jarkiewicz
warsztató OMNM ar n medk oafał ptaszewskii mgr goanna tieczorekjmowiertowskai mgr Agnieszka jarkiewicz } Pacjent w badaniu klinicznym a NFZ } Kalkulacja kosztów } Współpraca z zespołem badawczym jak tworzyć
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Ludwik Synoradzki Jerzy Wisialski EKONOMIKA Zasada opłacalności Na początku każdego
Bardziej szczegółowoNUMER IDENTYFIKATORA:
Społeczne Liceum Ogólnokształcące z Maturą Międzynarodową im. Ingmara Bergmana IB WORLD SCHOOL 53 ul. Raszyńska, 0-06 Warszawa, tel./fax 668 54 5 www.ib.bednarska.edu.pl / e-mail: liceum.ib@rasz.edu.pl
Bardziej szczegółowoStatystyczna analiza danych w programie STATISTICA. Dariusz Gozdowski. Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW
Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA ( 4 (wykład Dariusz Gozdowski Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW Regresja prosta liniowa Regresja prosta jest
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).
Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki
Bardziej szczegółowoĆ W I C Z E N I E N R C-6
INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII MATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA MECHANIKI I CIEPŁA Ć W I C Z E N I E N R C-6 WYZNACZANIE SPRAWNOŚCI CIEPLNEJ GRZEJNIKA ELEKTRYCZNEGO
Bardziej szczegółowoSytuacja zdrowotna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Monika Karwacka Stowarzyszenie Na Tak
Sytuacja zdrowotna osób z niepełnosprawnością intelektualną Monika Karwacka Stowarzyszenie Na Tak Stan zdrowia jest jednym z ważniejszych czynników determinujących jakość życia Brak zdrowia stanowi znaczne
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowe zasady oceniania. zgodne z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania. obowiązującymi w XLIV Liceum Ogólnokształcącym.
Przedmiotowe zasady oceniania zgodne z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania obowiązującymi w XLIV Liceum Ogólnokształcącym. Przedmiot: biologia Nauczyciel przedmiotu: Anna Jasztal, Anna Woch 1. Formy sprawdzania
Bardziej szczegółowo4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki
Bardziej szczegółowoREGULAMIN FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY KOSZTÓW STUDIÓW PODYPLOMOWYCH
REGULAMIN FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU PRACY KOSZTÓW STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Na podstawie art. 42 a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach
Bardziej szczegółowoPROJEKT UPRZĘŻY ORTOPEDYCZNEJ DO ODCIĄŻENIA PACJENTÓW W TRAKCIE LOKOMOCJI
Aktualne Problemy Biomechaniki, nr 6/2012 83 Mateusz KRZYSZTOFIK, Koło Naukowe Biomechatroniki, Katedra Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, Politechnika Śląska, Gliwice Opiekun naukowy: Paweł JURECZKO,
Bardziej szczegółowoPODSTAWY METROLOGII ĆWICZENIE 4 PRZETWORNIKI AC/CA Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej 2009/2010 SEMESTR 3
PODSTAWY METROLOGII ĆWICZENIE 4 PRZETWORNIKI AC/CA Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej 29/2 SEMESTR 3 Rozwiązania zadań nie były w żaden sposób konsultowane z żadnym wiarygodnym źródłem informacji!!!
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY KLASA CZWARTA, PIĄTA I SZÓSTA
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY KLASA CZWARTA, PIĄTA I SZÓSTA PROGRAM: Przyrodo, witaj! WSiP, PODRĘCZNIK, ZESZYT UCZNIA, ZESZYT ĆWICZEŃ (tylko klasa piąta) Przyrodo, witaj! E.Błaszczyk, E.Kłos
Bardziej szczegółowoProducent P.P.F. HASCO-LEK S.A nie prowadził badań klinicznych mających na celu określenie skuteczności produktów leczniczych z ambroksolem.
VI.2 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktów leczniczych z ambroksolem VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Wskazania do stosowania: Ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Dziecko z cukrzycą Co to jest cukrzyca? Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, charakteryzująca się wysoką hiperglikemią (wysoki poziom glukozy we krwi). Wynika ona z nieprawidłowego wydzielania
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM?
SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? Cele: - rozpoznawanie oznak stresu, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - dostarczenie wiedzy na temat sposobów
Bardziej szczegółowoOpis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej
Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej 3.1 Informacje ogólne Program WAAK 1.0 służy do wizualizacji algorytmów arytmetyki komputerowej. Oczywiście istnieje wiele narzędzi
Bardziej szczegółowoWyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym
Nr. Ćwiczenia: 215 Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. Termin: 20 IV 2009 Temat Ćwiczenia: Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego
Bardziej szczegółowoDokonamy analizy mającej na celu pokazanie czy płeć jest istotnym czynnikiem
Analiza I Potrzebujesz pomocy? Wypełnij formularz Dokonamy analizy mającej na celu pokazanie czy płeć jest istotnym czynnikiem różnicującym oglądalność w TV meczów piłkarskich. W tym celu zastosujemy test
Bardziej szczegółowoRekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych
Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych PRACA W GODZINACH NADLICZBOWYCH ART. 151 1 K.P. Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony
Bardziej szczegółowo