Sytuacja zdrowotna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Monika Karwacka Stowarzyszenie Na Tak

Transkrypt

1 Sytuacja zdrowotna osób z niepełnosprawnością intelektualną Monika Karwacka Stowarzyszenie Na Tak

2 Stan zdrowia jest jednym z ważniejszych czynników determinujących jakość życia Brak zdrowia stanowi znaczne zagrożenie dla dobrostanu fizycznego i psychicznego, utrudnia autonomiczne funkcjonowanie, uzależnia od otoczenia i instytucji sprawujących opiekę

3 Zakres analizy stan zdrowia (obiektywna ocena występowania lub braku schorzeń) dobre samopoczucie (subiektywna ocena zdrowia i jakości życia w tym wymiarze) podejmowanie aktywności służących utrzymaniu zdrowia opinie dotyczące zadowolenia z leczenia oraz organizacji służby zdrowia

4 Stan zdrowia - obiektywna ocena 66% respondentów nie choruje 63,5% nie ma doświadczeń związanych z poważnymi działaniami medycznymi, jak na przykład operacje 91,2% respondentów nie ma zaplanowanych interwencji medycznych (zabiegi, operacje)

5 Stan zdrowia - obiektywna ocena 76% respondentów nie doświadcza bólu 24% uskarża się na ból

6 Źródło: opracowanie własne na podstawie PAPI z osobami z niepełnosprawnością (n=204) Częstość doświadczania bólu przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną 2,0 zawsze Częstość przyjmowania leków przez osoby z niepełnosprawnością 38,8 bardzo często intelektualną. czasami rzadko 59,2 nigdy

7 Stwierdzono występowanie istotnego związku między doznawaniem bólu a poczuciem zadowolenia z własnego stanu zdrowia Tym częściej osoby z niepełnosprawnością intelektualną są zadowolone ze stanu swojego zdrowia, im rzadziej odczuwają ból Współczynnik korelacji liniowej r Pearsona okazał się istotny statystycznie, r = -0,220; p < 0,01

8 Informacja o doznawaniu bólu jest niepokojąca Ból przewlekły wpływa na czynności poznawcze i behawioralne oraz na strukturę i funkcje mózgu, co przejawia się zmianami w zachowaniu, zaburzeniami emocjonalnymi i psychicznymi Eliminowanie bólu jest istotnym zadaniem

9 Stan zdrowia - obiektywna ocena Wielkopolanie z niepełnosprawnością intelektualną mają liczne współtowarzyszące choroby i schorzenia o charakterze przewlekłym

10 Choroby i dysfunkcje towarzyszące niepełnosprawności intelektualnej Źródło: opracowanie własne na podstawie PAPI z osobami z niepełnosprawnością (n=204) Źródło: opracowanie własne na podstawie PAPI z rodzicami/opiekunami (n=108)

11 Współczynnik występowania schorzeń - na osobę z niepełnosprawnością intelektualną przypada 1,93 schorzenia Wartość jest znacznie niedoszacowana, gdyż rodzice i opiekunowie udzielali informacji o grupach, zespołach dysfunkcji (np. wady wzroku, schorzenia metaboliczne), a nie pojedynczych schorzeniach (np. zaćma, jaskra, niedowidzenie czy cukrzyca, dna moczanowa)

12 Występowanie niepełnosprawności sprzężonej (współchorobowości) wiąże się z występowanie złożonych problemów: trudności diagnostyczne trudności w postępowaniu leczniczym trudności w skoordynowaniu działań lekarzy różnych specjalności oraz postępowaniu rehabilitacyjnym wielolekowość

13 Stan zdrowia - obiektywna ocena 58,7% respondentów przyjmuje leki każdego dnia 73,6% rodziców i opiekunów przyznaje, że stan zdrowia osób z niepełnosprawnością intelektualną wymaga systematycznego przyjmowania leków

14 Częstość przyjmowania leków przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną Częstość przyjmowania leków przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Źródło: opracowanie własne na podstawie PAPI z rodzicami/opiekunami (n=79)

15 Rodzaj leków przyjmowanych przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną Częstość przyjmowania leków przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Źródło: opracowanie własne na podstawie PAPI z rodzicami/opiekunami (n=80)

16 Wielolekowość osób z niepełnosprawnością intelektualną wiąże się z występowaniem: ryzyka działań niepożądanych interakcji lekowych, które dodatkowo mogą wpływać na potęgowanie występujących dolegliwości somatycznych

17 Ustalono występowanie związku między zażywaniem leków, a zadowoleniem osób z niepełnosprawnością intelektualną ze swojego stanu zdrowia 78,6% osób zażywających leki nie jest usatysfakcjonowanych swoim zdrowiem Tym częściej osoba jest zadowolona ze stanu swojego zdrowia, im rzadziej zażywa leki Współczynnik korelacji liniowej r Pearsona istotny statystycznie, r = -0,196; p < 0,01

18 Stan zdrowia - obiektywna ocena 78,7% rodziców i opiekunów stwierdziło, że osoby z niepełnosprawnością nie zachowują się agresywnie lub autoagresywnie 72,2% rodziców i opiekunów podało, iż osoby z niepełnosprawnością nie cierpią na depresję oraz stany lękowe badana grupa Wielkopolan z niepełnosprawnością intelektualną zdecydowanie rzadziej przejawia zachowania trudne i zaburzenia lękowe oraz doświadcza stanów depresyjnych, niż wynika to z prawidłowości opisanych literaturze przedmiotu

19 Stan zdrowia - obiektywna ocena 43,1% respondentów w ciągu ostatnich 3 miesięcy rzadko korzystało z pomocy lekarza (1-2 spotkania) 69,1% osób z niepełnosprawnością intelektualną nie chodzi na wizyty lekarskie sama

20 Stan zdrowia - obiektywna ocena 66,7% osób z niepełnosprawnością intelektualną deklarują, iż lekarz, z którego pomocy korzystają, nie znajduje się daleko od miejsca zamieszkania 92,6% respondentów twierdzi, że wizyty u lekarza najczęściej są bezpłatne

21 Miesięczne kwoty przeznaczane na leczenie (zakup leków i wizyty u lekarza) osób z niepełnosprawnością intelektualną Częstość przyjmowania leków przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Źródło: opracowanie własne na podstawie PAPI z rodzicami/opiekunami (n=106)

22 Stan zdrowia - ocena subiektywna osoby z niepełnosprawnością intelektualną zamieszkujące Wielkopolskę w większości są zadowolone ze swojego stanu zdrowia

23 Zadowolenie ze stanu zdrowia osób z niepełnosprawnością 1,0 intelektualną 13,8 24,6 bardzo zadowolona Częstość przyjmowania leków przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną. raczej zadowolona raczej niezadowolona bardzo niezadowolona 60,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie PAPI z osobami z niepełnosprawnością (n=204)

24 Stan zdrowia - ocena subiektywna Zauważono istotny związek między poczuciem zadowolenia osób z niepełnosprawnością intelektualną ze swojego stanu zdrowia, a aktywnością towarzyską i częstością spotykania się ze znajomymi spoza rodziny Tym częściej osoby z niepełnosprawnością są zadowolone ze stanu swojego zdrowia, im częściej spotykają się ze znajomymi spoza rodziny Współczynnik korelacji liniowej r Pearsona istotny statystycznie, r = 0,326; p < 0,001

25 Stan zdrowia - ocena subiektywna Stwierdzono związek między poczuciem zadowolenia ze stanu zdrowia, a niskim poziomem lęku oraz poczuciem bezpieczeństwa we własnym domu Tym częściej osoby z niepełnosprawnością są zadowolone ze stanu swojego zdrowia, im bezpieczniej się czują, spokojniej śpią Współczynnik korelacji liniowej r Pearsona istotny statystycznie, r = 0,198; p < 0,05 Współczynnik korelacji liniowej r Pearsona istotny statystycznie, r = 0,191; p < 0,01

26 Dostępność placówek opieki zdrowotnej ocena obiektywna 9,3% respondentów doświadczyło sytuacji, w których lekarz im nie pomógł (w większości respondenci nie podali z jakiego powodu nie uzyskali pomocy) 92,2% nie chciałoby zmienić lekarza 15,3% zadeklarowało, że chcieliby skorzystać z konsultacji z dietetykiem, ortopedą, urologiem, dermatologiem, ginekologiem, psychiatrą, okulistą, ale też psychologiem

27 Dostępność placówek opieki zdrowotnej ocena subiektywna 95,1% osób z niepełnosprawnością intelektualną jest zadowolona z opieki, pomocy lekarskiej

28 Dostępność placówek opieki zdrowotnej 86,9% rodziców i opiekunów osób z niepełnosprawnością intelektualną było zadania, że ich dzieci i podopieczni objęci są opieką lekarską w wystarczającym zakresie

29 Rodzice i opiekunowie wskazywali, iż utrudnieniem w kontaktach ze służbą zdrowia jest niewłaściwy, protekcjonalny stosunek personelu medycznego oraz brak orientacji co do odmiennych potrzeb medycznych tej grupy osób Przeważnie do wszystkich niepełnosprawnych to jest takie traktowanie: a tam dobra jest i koniec, co się będziem wielce przejmować (ojciec, wieś) Cały system jest taki, że niepełnosprawni traktowani są tak jak wszyscy. Ten system nie zapewnia pacjentowi podstawowej pomocy (ojciec, miasto) Brakuje specjalistów pod kątem niepełnosprawności (0312)

30 Zachowania prozdrowotne osób z niepełnosprawnością intelektualną 87,7% respondentów zapewniało o trosce o swoje zdrowie 58,8% badanych spaceruje 52% badanych nie zażywa witamin 57,8% nie stosuje diety

31 Formy oraz częstotliwość działań prozdrowotnych podejmowanych przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną Częstość przyjmowania leków przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Źródło: opracowanie własne na podstawie PAPI z osobami z niepełnosprawnością (n=204)

32 Zachowania prozdrowotne osób z niepełnosprawnością intelektualną 63,2% rodziców i opiekunów stwierdza, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną nie korzystają z badań profilaktycznych

33 Brak monitorowania zdrowia osób z niepełnosprawnością intelektualną przy jednoczesnym niepodejmowaniu przez tę grupę (lub incydentalnym podejmowaniu) aktywności fizycznej może sprzyjać: rozwojowi chorób (otyłości, cukrzycy, chorób układu krążenia) zaburzeniami rozwoju opóźnieniem i utrudnieniami w procesie leczenia oraz rehabilitacji

34 Tytułem zakończenia Wzór potrzeb zdrowotnych, w porównaniu z populacją ogólną, jest różny dla osób z niepełnosprawnością intelektualną i fakt ten powinien mieć odzwierciedlenie w polityce zdrowotnej i podejmowanych inicjatywach w zakresie zdrowia publicznego

35 Tytułem zakończenia Osoby z niepełnosprawnością intelektualną potrzebują zmian w dostępie do świadczeń medycznych w zakresie: częstszych bezpłatnych wizyt u lekarzy specjalistów możliwości częstszego korzystania z badań diagnostycznych otrzymywania spójnych, kompleksowych informacji od lekarzy różnych specjalizacji

36 Tytułem zakończenia Bariery w dostępie do lekarzy specjalistów oraz badań diagnostycznych narażają osoby z niepełnosprawnością na występowanie przedwczesnej śmierci oraz powikłań zdrowotnych Niewystarczający dostęp do usług medycznych skutkować może wzrostem kosztów opieki zdrowotnej

37 Tytułem zakończenia Osoby z niepełnosprawnością intelektualną potrzebują programów badań profilaktycznych oraz programów promocji zdrowia propagujących aktywność fizyczną dostępną ze względu na ich ogólny stan zdrowia, kondycję fizyczną, aspekt ekonomiczny

38 Tytułem zakończenia W dalszej perspektywie należy przygotować rozwiązania dotyczące wielospecjalistycznej opieki nad starzejącymi się osobami z niepełnosprawnością intelektualną obarczonymi współwystępowaniem wielu schorzeń, gdyż profil opieki nad tą grupą różni się od typowej opieki geriatrycznej

39 Dziękuję za uwagę.