Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Obornikach Stan sanitarny i sytuacja epidemiologiczna powiatu obornickiego w roku 2013

Transkrypt

1 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Obornikach Stan sanitarny i sytuacja epidemiologiczna powiatu obornickiego w roku 2013 Oborniki styczeń 2014r. 1

2 Spis treści: 1. Wstęp.....str.3 2. Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Komunalnej str.4 3. Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku...str Ocena stanu sanitarnego w zakresie Higieny Pracy......str Ocena stanu sanitarnego z zakresie Higieny Dzieci i Młodzieży str Ocena stanu sanitarnego w zakresie Epidemiologii.....str Ocena stanu sanitarnego w zakresie Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia str Ocena stanu sanitarnego w zakresie Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego...str Podsumowanie i wnioski końcowe......str.70 2

3 W S T Ę P Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Obornikach w 2013r. realizował zadania określone w Ustawie o Inspekcji Sanitarnej z dnia 14 marca 1985 r. (Dz. U Nr 212, poz ze zm.) oraz wytyczne i zadania wyznaczone przez Głównego Inspektora Sanitarnego. Zasięgiem swego działania obejmował obszar powiatu obornickiego, w skład którego wchodzą Miasto i Gmina Oborniki, Miasto i Gmina Rogoźno, Gmina Ryczywół. Stacja nie posiada laboratorium, wykonuje działalność nadzorową i opiniodawczą, badania laboratoryjne wykonywała Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu. W roku 2013 kontynuowano główne kierunki działania z lat ubiegłych prowadząc nadzór sanitarny nad warunkami: higieny środowiska higieny pracy higieny w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych oraz ośrodkach wypoczynku dzieci i młodzieży zdrowotnymi żywności i żywienia Celem sprawowanego nadzoru była ochrona zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych. Wykonywanie zadań odbywało się poprzez: sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, prowadzenie działalności zapobiegawczej i p/epidemicznej w zakresie chorób, zwłaszcza zakaźnych i zawodowych, inicjowanie, organizowanie, koordynowanie i prowadzenie działalności oświatowo-zdrowotnej w celu kształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Obornikach wykonując swoje zadania współpracował w szerokim zakresie z władzami samorządowymi, innymi służbami specjalnymi i inspekcjami (inspekcja weterynaryjna, pracy, budowlana, ochrony roślin i nasiennictwa, policją, strażami miejskimi, strażą pożarną), publikatorami. W niniejszym opracowaniu omówiono wyniki nadzoru sanitarnego bieżącego i zapobiegawczego wykonywanego przez tutejszą Stację oraz sytuację epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych w powiecie obornickim w 2013r. Nie oceniano obiektów, których organem założycielskim lub prowadzącym jest Powiat Obornicki (tj. Samodzielny Publiczny ZOZ w Obornikach, szkoły ponadgimnazjalne). Obiekty te zgodnie z art. 12 ust. 1a ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej nadzoruje Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny. 3

4 1. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Powiat obornicki zajmuje powierzchnię 712,7 km 2 tj. 2,4 % powierzchni województwa wielkopolskiego, zamieszkuje w nim mieszkańców, z czego 50,34 % w miastach, a 49,66 % na terenach wiejskich. (wg stanu na r.) Tabela 1 Wśród mieszkańców powiatu 50,3 % stanowią kobiety, a 49,7 % mężczyźni. Gęstość zaludnienia wynosi 83 mieszkańców na 1 km 2 i jest niższa niż średnia w województwie wielkopolskim. ( 116 mieszkańców na 1 km 2 ) Ludność wg miejsca zamieszkania Ludność Wyszczególnienie ogółem w tym w miastach(w na wsiach (w %) %) Polska * ,49% 39,51% województwo * ,32% 44,68% wielkopolskie powiat * ,34% 49,66% obornicki * dane wg stanu na r. 2. WARUNKI ZDROWOTNE ŚRODOWISKA BYTOWANIA CZŁOWIEKA 2.1. Obiekty komunalne Zaopatrzenie w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi 4

5 Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi produkowanej przez przedsiębiorstwa wodociągowe. Na terenie powiatu obornickiego do celów wodociągowych wykorzystuje się ujęcia podziemne. Wodociąg publiczny Oborniki oparty jest o wody infiltracyjne. Ujęcia wody posiadają wyznaczoną, oznakowaną, zagospodarowaną i zamykaną strefę ochrony bezpośredniej według obowiązujących przepisów. Obiekty wodne posiadają wewnętrzny monitoring kontroli z komputerowym systemem zarządzania, nadzorowanym całą dobę przez wykwalifikowanych pracowników oraz ochronę zewnętrzną. Urządzenia wodne utrzymane są w dobrym stanie sanitarno-technicznym, na bieżąco konserwowane. Studzienki kontrolne utrzymane czysto, włazy i obudowy szczelne w dobrym stanie technicznym. Ujęcie wody w Nieczajna Fot. Magdalena Lewandowska W 2013 roku 99% mieszkańców powiatu korzystało z wody wodociągowej, pozostała ludność zaopatrywała się w wodę z własnych ujęć. Pod nadzorem tut. Stacji było 13 wodociągów. Skontrolowano wszystkie obiekty, przeprowadzono łącznie 14 kontroli. Ocenie podlegały wodociągi publiczne oraz wodociągi zakładowe produkujące wodę przeznaczoną do spożycia przez mniejszą liczbę ludności. WODOCIĄG [m 3 /dobę] LICZBA WODOCIĄGÓW WG EWIDENCJI SKONTROLOWANYCH URZĄDZEŃ W % Liczba % % % < % Tabela 1. Urządzenia wodociągowe produkujące wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi w powiecie obornickim w roku Ocena jakości wody Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Obornikach realizując bieżący nadzór sanitarny nad jakością wody przeznaczonej do spożycia prowadził monitoring kontrolny i przeglądowy jakości wody w wytypowanych punktach pobierania próbek wody. Ogółem 5

6 do badania pobrano 98 próbek wody do spożycia. Na podstawie oceny wyników analizy próbek wody stwierdzono wszystkie wodociągi produkowały wodę dobrej jakości. 100% 80% 60% 40% 93% 100% 100% 20% 0% 7% % wodociągów produkujących wodę odpowiadającą wymaganiom % wodociągów produkujących wodę nieodpowiadającą wymaganiom Rysunek 1. Jakość wody wodociągowej w 2012 i 2013 roku. Jakość wody w powiecie obornickim w 2013 roku była kwestionowana ze względu na przekroczenia dopuszczalnych wartości parametrów chemicznych takich jak: żelazo, mangan oraz bakteriologicznych (bakterie grupy coli, ogólna liczba mikroorganizmów w 22 0 C±2 0 C po 72h). Przekroczone parametry chemiczne nie mają większego znaczenia zdrowotnego i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi. W związku z powyższym woda w wodociągach o podwyższonych parametrach chemicznych była uznana jako warunkowo przydatna do spożycia. W przypadku przekroczonych dopuszczalnych wartości parametrów bakteriologicznych producenci wody zobowiązani byli do podjęcia natuychmiastowych działań naprawczych w celu poprawienia jakości wody Charakterystyka urządzeń zaopatrujących ludność w wodę. Wodociągi o produkcji m 3 /dobę W roku 2013 w ewidencji Państwowej Inspekcji Sanitarnej w grupie wodociągów o wydajności m 3 /dobę były 2 wodociągi publiczne w miastach (wodociąg publiczny Oborniki, wodociąg publiczny Rogoźno). W ramach sprawowanego nadzoru dokonano kontroli wszystkich obiektów w omawianym przedziale. Wodociągi produkowały wodę dobrej jakości pod względem fizykochemicznym i bakteriologicznym. Do badań pobrano łącznie 36 próbek wody. Na podstawie otrzymanych sprawozdań z badań wody wydano 16 decyzji stwierdzających przydatność wody do spożycia przez ludzi. Wodociąg publiczny w Obornikach prowadzi stałe chlorowanie wody, a wodociąg publiczny Rogoźno okresowe chlorowanie wody. Obiekty utrzymane w dobrym stanie sanitarno- 6

7 technicznym. Strefy ochrony ujęć wody zabezpieczone były prawidłowo. Obiekty wodne posiadają wewnętrzny monitoring kontroli z komputerowym systemem zarządzania, nadzorowanym całą dobę przez wykwalifikowanych pracowników oraz ochronę zewnętrzną. Wodociągi o produkcji m 3 /dobę Pod nadzorem PSSE w Obornikach w roku 2013 znajdowało się 6 wodociągów zlokalizowanych na terenach wiejskich. Skontrolowano wszystkie obiekty. Stan sanitarnotechniczny obiektów oceniono jako dobry. Ujęcia wody są wyznaczone, zamykane, zagospodarowane prawidłowo. Pobrano łącznie do badań 37 próbek wody. Na podstawie otrzymanych wyników wydano 15 decyzji stwierdzających przydatność wody do spożycia przez ludzi. 5 wodociągów produkowało wodę dobrej jakości pod względem fizykochemicznym i bakteriologicznym. W stosunku do jednego wodociągu toczy się postępowanie administracyjne z uwagi na przekroczenie dopuszczalnych wartości parametru bakteriologicznego pojedyńcze bakterie grupy coli. Wodociągi o produkcji < 100 m 3 /dobę W ubiegłym roku w ewidencji Państwowej Inspekcji Sanitarnej w grupie wodociągów o wydajności <100m 3 /dobę było 5 wodociągów na wsi (w tym 3 publiczne, 2 zakładowe). Skontrolowano wszystkie obiekty z w/w grupy. Stan sanitarno-techniczny obiektów oceniono jako dobry, ujęcia wody są wyznaczone, zamykane, oznakowane, zabezpieczone prawidłowo, studzienki konserwowane na bieżąco. Pobrano do badań łącznie 25 próbek wody. Wydano 12 decyzji stwierdzających przydatność wody do spożycia oraz 1 decyzję stwierdzającą warunkową przydatność wody do spożycia z uwagi na przekroczenia w składzie chemicznym (mangan, żelazo). W stosunku do jednego wodociągu publicznego toczy się postępowanie administracyjne z uwagi na przekroczenie parmaetru chemicznego (mangan), a w stosunku do drugiego wodociągu zakładowego toczy się postępowanie administacyjne z uwagi na przekroczenia bakteriologiczne (ogólna liczba mikroorganizmów w 22 0 C±2 0 C po 72h). Podsumowanie W 2013 roku nadzorowano 13 wodociągów, w tym 2 w mieście i 11 na wsi. Liczba wodociągów w porównaniu z rokiem 2012 zmniejszyła się o jeden wodociąg z uwagi na podłączenie obiektu do większego wodociągu. W wyniku przeprowadzonych kontroli wszystkie obiekty oceniono jako dobre. Do badań pobrano 98 próbek wody. Wodę dobrej jakości produkowały wszystkie wodociągi Kąpieliska i miejsca wykorzystywane do kąpieli W sezonie kapieliskowym 2013 w ewidencji PSSE w Obornikach znajdowało się 1 kąpielisko zlokalizowane w Obornikach przy ul. Kowanowskiej oraz 3 miejsca wykorzystywane do kąpieli na terenie gminy Rogożno (w Rogoźnie przy ul. Plażowej i przy ul. Za Jeziorem oraz w Nienawiszczu). Sezon kąpieliskowy na kąpielisku trwał od 24 czerwca 2013r. do 01 września 2013r. natomiast na miejscach wykorzystywanych do kąpieli od 01 lipca 2013r. do 31 sierpnia 2013r. Obiekty zostały skontrolowane. Utrzymane były w dobrym stanie sanitarno-technicznym. W czasie trwania sezonu letniego nad 7

8 bezpieczeństwem osób kąpiących się czuwali ratownicy. Prowadzona była prawidłowa gospodarka w zakresie usuwania nieczystości stałych i płynnych. Nadzór nad jakością wody w kąpieliskach i miejscach wykorzystywanych do kąpieli prowadzony był w oparciu o Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. z 2011 r. Nr 86, poz. 478). W 2013 roku w ramach kontroli urzędowej pobrano do badań 2 próbki wody z kąpieliska. W trakcie trwania sezonu kąpieliskowego próbki wody pobierane były do badań przez organizatorów w ramach kontroli wewnętrznej. Na podstawie przekazanych wyników badań dokonywano bieżącej oceny jakości wody. W sezonie kąpieliskowym 2013 nie odnotowano przekroczeń w zakresie wymaganych parametrów. Miejsce wykorzystywane do kąpieli w Nienawiszczu Fot. Monika Osak Pływalnie W powiecie obornickim w roku 2013 w ewidencji PSSE działały dwa baseny kryte: Pływalnia w Obornikach oraz basen w Hotelu Maggi w Cieślach, gm. Rogoźno, skontrolowano oba obiekty. Dla osób korzystających z obiektów dostępne są zjeżdzalnie, bicze wodne oraz jacuzzi. Podczas kontroli Pływalni w Obornikach zalecono w szatni dla osób niepełnosprawnych wymienić ławki, odmalować ściany oraz zapewnić podłogę z materiału odpornego na działanie środków czystościowych, wykonać pomiary środowiska pracy (hałas i mikroklimat). Kontrola sprawdzająca wykazała wykonanie zaleceń w całości. Pobrano do badań 93 próbek wody, w tym 4 próbki z instalacji ciepłej wody w kierunku oznaczenia bakterii Legionella spp (Pływalnia Oborniki). Wymaganiom nie odpowiadało 6 próbek z uwagi na przekroczoną ogólną liczbę mikroorganizmów oraz bakterie grupy coli. Ze względu na brak krajowych przepisów określających wymagania sanitarne dla wody w nieckach basenów, w przypadku gdy badanie próbek wykazywało przekroczenia bakteriologiczne, PPIS w Obornikach przekazał jedynie informację oraz zalecił poprawę jakości wody właścicielom basenów. Podsumowanie Pod nadzorem tut. Stacji w roku 2013 były 2 pływalnie (1w mieście, 1 na wsi), 1 kąpielisko oraz 3 miejsca wykorzystywane do kąpieli. Wszystkie obiekty skontrolowano, przeprowadzono łącznie 8 kontroli sanitarnych. Pobrano do badań 89 próby wody basenowej, 8

9 4 prób wody ciepłej w pływalni obornickiej w kierunku oznaczenia bakterii Legionella spp, 2 próbki wody z kąpieliska. Analiza 6 prób wody w obiektach basenowych wykazała przekroczenia w składzie bakteriologicznym Obiekty lecznictwa zamkniętego W powiecie obornickim w ubiegłym roku pod nadzorem tut. Stacji był 1 szpital: Szpital Rehabilitacyjno-Kardiologiczny w Kowanówku przy ul. Sanatoryjnej 34. Głównym zaopatrzeniem w wodę jest do wodociąg zakładowy szpitala. Jakość wody odpowiadała wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi z dnia 29 marca 2007r. /Dz.U. 2007r. Nr 61, poz. 417 z późn. zm./. Awaryjnym źródłem zaopatrzenia w wodę jest wodociąg publiczny Oborniki. Podczas przeprowadzonych kontroli oceniano stan sanitarno-techniczny obiektu, sposób postępowania z powstałymi w obiekcie odpadami medycznymi, postępowanie z bielizną czystą i brudną, żywienie pacjentów. Zapewniona była odpowiednia ilość środków czystościowych i dezynfekcyjnych. W szpitalu stosowano procedury postępowania z odpadami regulujące segregację, transport oraz przekazywanie do unieszkodliwienia odpadów na podstawie umowy zawartej ze specjalistyczną firmą. W obiekcie są opracowane i stosowane procedury higieny szpitalnej regulujące obieg bielizny czystej i brudnej. Brudna bielizna przekazywana jest do prania firmie zewnętrznej. Szpital posiada własną kuchnię zapewniając pełne wyżywienie pacjentów. Przeprowadzona w 2013 roku kontrola wykazała nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarno-technicznego obiektu, w związku z czym tut. organ wszczął postępowanie administracyjne oraz wydał decyzję. Kontrola sprawdzająca wykazała wykonanie zarządzeń decyzji oraz zaleceń w całości. Czystość i estetyka otoczenia szpitala zachowana. Szpital Rehabilitacyjno-Kardiologiczny w Kowanówku Oddział Rehabilitacji Narządu Ruchu Fot. Natalia Kennemann 9

10 Obiekty lecznictwa otwartego Placówki służby zdrowia będące pod nadzorem PSSE w Obornikach w 2013 roku: 2013 Przychodnie, ośrodki, poradnie, ambulatoria Medyczne laboratoria diagnostyczne Zakłady rehabilitacji leczniczej Liczba obiektów według ewidencji Liczba obiektów skontrolowanych % obiektów skontrolowanych % % % Inne zakłady opieki zdrowotnej Indywidualne, specjalistyczne i grupowe praktyki lekarskie Indywidualne praktyki pielęgniarek i położnych Inne obiekty świadczące usługi medyczne % % % % Placówki służby zdrowia lecznictwa otwartego zaopatrywane są w wodę z wodociągów publicznych. Gospodarka odpadami medycznymi nie budziła zastrzeżeń. W większości placówek stosowano bieliznę jednorazowego użytku. Bielizna czysta była przechowywana w higienicznych warunkach. Pomieszczenia obiektów utrzymane były w dobrym stanie sanitarno-porządkowym. Zapewniono odpowiednią ilość środków czystościowych i dezynfekcyjnych. W placówkach opracowane były i wdrożone procedury m.in. postępowania z bielizną czystą i brudną, postępowania z odpadami medycznymi, dezynfekcji i mycia sprzętu medycznego, sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń. W stosunku do jednego zakładu rehabilitacji prwowadzone jest postępowanie administracyjne z uwagi 10

11 na brak natrysku w pomieszczeniu higieniczno-sanitarnym oraz brak pomieszczenia socjalnego dla pracowników. Podsumowanie Z roku na rok poprawia się wizerunek obiektów służby zdrowia. Jeden obiekt oceniono jako zły z uwagi na stan techniczny, pozostałe skontrolowane obiekty oceniono jako dobre Ustępy publiczne W roku sprawozdawczym nadzorowano 3 ustępy publiczne. Skontrolowano wszystkie obiekty. Kontrola ustępu w Obornikach przy ul. Rynek wykazała łuszcząca się farbę i brak ciepłej wody w toalecie męskiej oraz ubytki w tynku na ścianach na zewnątrz obiektu po stronie męskiej. Kontrola ustępu w Rogoźnie wykazała nie wykonanie wydanych zaleceń wydanych w 2012r. dot. zacieku na suficie, uszkodzonej spłuczki miski ustępowej w toalecie damskiej oraz niedostatecznej ilości środków higienicznych, czystościowych i dezynfekcyjnych. PPIS w Obornikach w stosunku do dwóch obiektów wszczął postępowanie administracyjne Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuaży, odnowy biologicznej, i inne zakłady, w których świadczone są łącznie więcej niż jedna z usług w/w. Pod nadzorem tutejszej Stacji w 2013r. znajdowały się 88 obiektów. 2013r. Liczba obiektów według ewidencji Liczba obiektów skontrolowanych Liczba przeprowadzonych kontroli Zakłady fryzjerskie Zakłady kosmetyczne Zakłady odnowy biologicznej Zakłady w których są świadczone więcej niż jedna z w/w usług Powyższa tabela przedstawia ilość skontrolowanych obiektów w 2013 roku oraz ilość przeprowadzonych kontroli w w/w grupach zakładów. 11

12 liczba obiektów wg ewidencji 100 liczba obiektów skontrolowanych Powyższy wykres ilustruje liczbę kontroli w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej oraz innych zakładach, w których są świadczone więcej niż jedna z w/w usług w latach (w roku 2011 znajdował się 93 obiektów skontrolowano 54; w roku 2012 znajdowało się 92 obiektów skontrolowano 50; w roku 2013 znajdowało się 88 obiektów skontrolowano 48 obiektów). Podczas kontroli sanitarnych zakładów zwracano uwagę na procesy dezynfekcji i sterylizacji sprzętu. Stosowane preparaty i środki dezynfekcyjne w zakładach posiadały odpowiednie stężenia nie stwarzające zagrożenia dla zdrowia ludzkiego. Czyste przybory i narzędzia wykorzystane w czasie zabiegów przechowywane były w higienicznych warunkach. Każdorazowo podczas kontroli zwracano uwagę na postępowanie z bielizną czystą i brudną. Powszechne staje się stosowanie bielizny fryzjerskiej i kosmetycznej jednorazowego użytku. Zakłady kosmetyczne wykonujące zabiegi wymagające przerwania ciągłości tkanki przestrzegają procedur postępowania z odpadami należącymi w tym przypadku do medycznych. Bieżąca czystość zakładów była zachowana. Zakład fryzjerski w Obornikach Fot. Magdalena Lewandowska 12

13 Obiekty świadczące usługi hotelarskie W roku sprawozdawczym 2013 zewidencjonowanych było 12 obiektów świadczących usługi hotelarskie Hotele Pokoje gościnne Agroturystyka Zajazd Ośrodki rekreacyjne Powyższy wykres ilustruje rodzaj obiektów świadczących usługi hotelarskie nadzorowanych przez tut. Stację. Skontrolowano 9 obiektów. W bazie hotelowej w przeważającej części obiektów są do dyspozycji gości pokoje 1 i 2- osobowe. W obiektach o wyższym standardzie znajdują się także apartamenty i udogodnienia dla osób niepełnosprawnych. W hotelu Maggi w Cieślach dostępna jest sala konferencyjna, odnowa biologiczna (basen, fitness, sauna, solarium). Obiekty oceniono jako dobre. Pomieszczenia utrzymane w czystości, zapewniona była wystarczająca ilość środków myjących i dezynfekcyjnych, prawidłowa gospodarka z powstałymi nieczystościami stałymi i płynnymi, prawidłowe postępowanie z bielizną czystą i brudną. Teren wokół obiektów zagospodarowany, utrzymany w czystości. Właściciele jednego obiektu wykonali badania ciepłej wody w kierunku oznaczenia bakterii Legionella spp. Nie stwierdzono przekroczeń w tym zakresie Inne obiekty użyteczności publicznej Grupy obiektów Liczba obiektów wg ewidencji Liczba obiektów skontrolowanych Dworce autobusowe 1 0 Dworce i stacje kolejowe 3 3 Apteki 16 0 Stacje paliw 11 6 Muzea 2 0 Ośrodki kultury

14 Targowiska 2 1 Biblioteki 2 0 Urzędy 2 0 Hale sportowe 1 0 Stadiony 2 1 Parking 2 2 Wysypiska odpadów 2 0 Cmentarze 10 5 Domy przedpogrzebowe 4 4 Zakłady pogrzebowe 6 6 Samochody do przewozu zwłok 7 7 Powyższa tabela przedstawia wykaz innych obiektów użyteczności publicznej bedących pod nadzorem tut. Stacji. W roku 2013 skontrolowano 35 obiektów. Podczas kontroli zwracano uwagę na zaopatrzenie w wodę przeznaczoną do spożycia, postepowanie z powstającymi odpadami płynnymi oraz stałymi, stan sanitarno-techniczny obiektów. Podczas kontroli obiektów bieżąca czystość zachowana. Jeden obiekt w ocenie rocznej oceniono jako zły (parking w Parkowie) z uwagi na niewykonanie w dalszym ciągu decyzji dot. braku pozwolenia wodno-prawnego na czerpanie wody z własnego ujęcia, używanie tej wody na potrzeby punktu gastronomicznego. Postępowanie administracyjne zmierzające do uzyskania poprawy stanu obiektu jest w toku Podsumowanie 1. Na terenie powiatu obornickiego w roku 2013 w ramach sprawowanego nadzoru sanitarnego oceniono stan sanitarno-techniczny łącznie 180 obiektów. 2. Pracownicy tut. Stacji wykonali łącznie 155 kontroli sanitarnych obiektów. 3. Wydano 68 decyzji administracyjnych (58 decyzji merytorycznych w odniesieniu do obiektów, 10 decyzji na ekshumacje i transport zwłok) oraz 1 decyzję płatniczą. 4. Pobrano łącznie 193 prób wody, w tym 98 prób wody wodociągowej, 2 próby wody z kąpielisk, 89 prób wody basenowej, 4 próby oznaczenia bakterii z rodzaju Legionelli. 5. Wodę spełniającą wymagania określone w Roz. Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi /Dz.U. 2007r., Nr 61, poz.417 z późn. zm./ produkowało 9 wodociągów, w tym 2 w mieście i 7 na terenach wiejskich. 6. W powiecie obornickim z wody produkowanej przez wodociągi korzysta 99% ludności. 7. Stan sanitarno-techniczny obiektów znajdujących się pod nadzorem PSSE w Obornikach ulega ciągłej poprawie. 14

15 2.2. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku Zakres nadzoru sanitarnego W roku 2013 pod nadzorem tutejszej Stacji znajdowało się 537 obiektów, a mianowicie: 7 automatów do lodów, 10 piekarni, 4 ciastkarnie, 4 przetwórnie owocowo-warzywne, 1 zakład produkcji gotowych dań gastronomicznych, 1 wytwórnia używek, 2 gorzelnie, 253 sklepy spożywcze, 8 kiosków spożywczych, 19 magazynów hurtowych, 6 obiektów ruchomych i tymczasowych, 98 innych miejsc obrotu żywnością (10 sklepów na stacjach paliw, 6 saloników prasowych, 3 sklepy internetowe, 13 automatów Coca-Cola, 36 automatów z gotowymi daniami gastronomicznymi, 3 place targowe, 5 punktów sprzedaży środków spożywczych, 2 punkty sprzedaży suplementów diety,12 aptek, 1 sklep zielarski, 7 gospodarstw rolnych), 64 obiektów żywienia zbiorowego typu otwartego tj. 13 restauracji i 51 zakładów małej gastronomii, 33 zakłady żywienia zbiorowego typu zamkniętego, tj. 1 blok żywienia w szpitalu, 1 stołówka w żłobku, 11 stołówek szkolnych, w tym 3 prowadzące żywienie w systemie cateringowym, 1 stołówka na koloniach, 14 stołówek w przedszkolach, w tym 6 prowadzących żywienie w systemie cateringowym, 2 bufety w zakładach pracy, 3 stołówki w innych zakładach żywienia zbiorowego,), 15 środków transportu żywności, 3 miejsca obrotu przedmiotami użytku, 7 miejsc obrotu kosmetykami, 2 zakłady produkcji i konfekcjonowania kosmetyków. Liczba obiektów będących pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Obornikach w roku 2013, w porównaniu z rokiem 2012 zwiększyła się o 36 zakładów ( tj. 6,7 %), rys. 1. Rys. 1. Struktura obiektów 2013r. Struktura obiektów nadzorowanych w 2013r. 71,5% 1 obiekty produkcji żyw ności 2 obiekty obrotu żyw nością obiekty żyw ienia zbiorow ego otw artego obiekty żyw ienia zbiorow ego zamkniętego środków transportu żyw ności miejsca obrotu przedmiotami użytku zakład produkcji kosmetyków miejsca obrotu kosmetykami 5,4% 1,3% 0,6% 0,4% 2,8% 6,2% 12 % W nadzorowanych obiektach przeprowadzono łącznie 392 kontrole sanitarne i kontrole sprawdzające wykonanie zarządzeń i zaleceń. 15

16 W związku ze złożonymi wnioskami o zatwierdzenie zakładu i o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej po przeprowadzeniu kontroli sanitarnych w w/w obiektach wydano na mocy ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z r. (Dz.U. 2010r., Nr 136, poz.914 z późn. zm) 60 decyzji o zatwierdzeniu zakładów, w tym 10 decyzji zatwierdzających środki transportu. W ramach urzędowej kontroli żywności w 2013 roku podczas przeprowadzonych kontroli sanitarnych w 191 obiektach dokonano oceny stanu sanitarnego według obowiązujących arkuszy - 3,7 % ocenionych obiektów zostało uznanych za niezgodne z obowiązującymi wymaganiami, tab.1, rys.2. Tab.1. Liczba obiektów ocenionych na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego oraz odsetek obiektów żywności i żywienia o złym stanie sanitarnym w latach lata Liczba obiektów ocenionych Odsetek obiektów żywności i żywienia o złym stanie sanitarnym , , ,7 Rys. 2. Stan sanitarny obiektów wyrażony odsetkiem zakładów złych w latach Stan sanitarny obiektów w latach Odsetek obiektów o złym stanie sanitarnym Lata W roku 2013 w celu poprawy stanu sanitarno-technicznego obiektów wydano 64 decyzje administracyjne nakazujące usunięcie stwierdzonych uchybień, w tym 2 decyzje o przerwaniu działalności, a winnych zaniedbań ukarano 44 mandatami na łączną kwotę złotych oraz wystawiono 196 decyzji płatniczych na sumę złotych. 16

17 Rozpatrzono 13 skarg klientów dotyczących m.in. obecności w obrocie środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia, prowadzenia w niewłaściwych warunkach sanitarnych produkcji, sprzedaży oraz transportu środków spożywczych. W stosunku do operatorów żywności, którzy nie realizowali obowiązków wynikających z wydanych decyzji administracyjnych w celu ich skutecznego wyegzekwowania wdrożono postępowanie egzekucyjne wydając 1 tytuł wykonawczych i nakładając 1 grzywnę w celu przymuszenia odrębnymi postanowieniami na kwotę złotych. Tab. 2. Działalność kontrolno-represyjna w kontrolowanych obiektach w latach Rodzaj danych Liczba obiektów wg ewidencji Liczba obiektów skontrolowanych Liczba obiektów ocenionych Liczba kontroli i rekontroli Liczba decyzji administracyjnych Liczba decyzji wstrzymania działalności Liczba decyzji płatniczych / kwota 228/ / / Liczba mandatów / kwota 27/ / / Liczba wniosków o ukaranie do PWIS w Poznaniu Liczba rozpatrzonych skarg Liczba pobranych próbek żywności i przedmiotów użytków Liczba próbek kwestionowanych Najczęściej stwierdzane uchybienia w najbardziej znaczących grupach obiektów Sklepy spożywcze W ubiegłym roku w ewidencji tutejszej stacji znajdowały się 253 sklepy spożywcze, z których skontrolowano 118 (46,7%), z czego odsetek obiektów niezgodnych z wymaganiami wyniósł 7,5 %. W roku 2013 stan sanitarny obiektów obrotu żywnością w porównaniu z rokiem 2012 uległ pogorszeniu. Ocena negatywna spowodowana była głównie wprowadzaniem do obrotu środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia oraz brakiem aktualnych orzeczeń dla celów sanitarno-epidemiologicznych u osób mających kontakt z żywnością. Nadal do najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości należą: oferowanie do sprzedaży środków spożywczych po upływie terminu przydatności do spożycia, brak bieżącej czystości i porządku w pomieszczeniach zakładu, zły stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i urządzeń, brak bieżącej wody zimnej i ciepłej, 17

18 wprowadzanie do obrotu środków spożywczych paczkowanych bez etykiet lub niewłaściwie oznakowanych, brak aktualnych orzeczeń lekarskich do celów sanitarno-epidemiologicznych osób mających kontakt z żywnością, niedostateczny stopień wdrożenia zasad systemu HACCP. W 2013 roku w sklepach spożywczych przeprowadzono 199 kontrole i rekontrole sanitarne; wydano 40 decyzji administracyjnych w celu poprawy stanu sanitarno-technicznego obiektów. Za nieprzestrzeganie wymagań dotyczących zachowania czystości i porządku oraz higieny sprzedaży nałożono 31 mandatów, na sumę złotych Kioski Spożywcze W roku 2013 w ewidencji znajdowało się 8 kiosków spożywczych, z których 5 (62,5 %) zostało skontrolowanych. Na 5 zakładów ocenionych ocenę niezgodną z wymaganiami uzyskał 1 zakład. Do stwierdzonych nieprawidłowości należały: zły stan sanitarno-techniczny pomieszczenia kiosku, brak bieżącej czystości w pomieszczeniu kiosku oraz urządzeń i sprzętu, brak bieżącej ciepłej i zimnej wody, brak prawidłowych warunków do przechowywania odzieży osobistej i ochronnej personelu, brak prawidłowych warunków do przechowywania sprzętu porządkowego i środków czystościowych, brak aktualnych orzeczeń lekarskich do celów sanitarno-epidemiologicznych osób mających kontakt z żywnością, brak opracowania i wdrożenia instrukcji Dobrej Praktyki Higienicznej GHP oraz brak zapisów wynikających z prowadzenia kontroli wewnętrznej. W efekcie przeprowadzonych 7 kontroli i rekontroli sanitarnych wydano 1 decyzję administracyjną. Stwierdzone nieprawidłowości skutkowały nałożeniem 1 mandatu na sumę 100 złotych Ogólna ocena obiektów żywności i żywienia Stan sanitarno-techniczny obiektów nadzorowanych przez tut. organ sanitarny utrzymuje się na podobnym poziomie w porównaniu do roku Nadal kontynuowane są prace związane ze stopniową modernizacją obiektów. Zauważalna jest coraz większa świadomość przedsiębiorców w zakresie obowiązujących wymagań jak i we wdrażaniu oraz stosowaniu systemów zapewnienia bezpieczeństwa żywności: zasad dobrej praktyki higienicznej GHP, dobrej praktyki produkcyjnej GMP oraz wprowadzeniu systemu HACCP ( tj. analizy ryzyka i krytycznych punktów kontroli). 18

19 Tab.3 Odsetek zakładów żywnościowo-żywieniowych z wdrożonymi zasadami GHP/GMP oraz systemem HACCP w roku 2013 w porównaniu do 2012r Rodzaj zakładów z wdrożonymi zasadami GHP/GMP z wdrożonym systemem HACCP z wdrożonymi zasadami GHP/GMP z wdrożonym systemem HACCP Zakłady produkcyjne Zakłady żywienia zbiorowego typu otwartego i zamkniętego Zakłady obrotu żywnością Rys. 3 Odsetek obiektów żywieniowo-żywnościowych z wdrożonym systemem HACCP w roku 2013 Odsetek obiektów żywieniowożywnościowych z wdrożonym systemem HACCP 53% zakłady obrotu żyw nością zakłady produkcyjne 93% 57% zakłady żyw ienia zbiorow ego typu otw artego i zamkniętego Z powyższych danych liczbowych wynika, że aktualnie 398 obiektów żywnościowożywieniowych, tj. 78 % zakładów posiada wdrożone instrukcje GHP/GMP, natomiast system jakości HACCP posiada 293 nadzorowanych zakładów żywnościowo-żywieniowych, tj. 57,5%. Wdrożenie systemów jakości w porównaniu do roku 2012 utrzymuje się na podobnym poziomie Jakość zdrowotna środków spożywczych. W 2013 roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Obornikach realizowała plan poboru prób zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego. W ramach urzędowej kontroli żywności i monitoringu pobrano do badań laboratoryjnych ogółem 100 próbek środków spożywczych w tym 94 krajowych, 5 pochodzących z innych krajów Unii Europejskiej oraz 1 próbkę z importu. W liczbie tej mieści się: 68 próbek do badań mikrobiologicznych, 32 próbki do badań chemicznych). Ponadto, pobrano 3 próbki kosmetyków i 2 próbki przedmiotów użytku. 19

20 W roku 2013 w wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych 2 próbki z grupy 0101 tj. kiełbasa polska surowa i kiełbasa biała surowa zostały zakwestionowane z uwagi na obecność bakterii z rodzaju Salmonella w 25g, w związku z czym nie odpowiadały wymaganiom kryteriów bezpieczeństwa żywności określonych Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005r. ( Dz.U. L 338 z r. z późn. zm) oraz były produktem szkodliwym dla zdrowia w myśl art Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r. (Dz.U. 2010, Nr 136, poz. 914 z późn. zm). W związku z powyższym pobrano ponownie po 5 próbek w/w przetworów mięsnych, które w wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych nie zostały kwestionowane oraz powiadomiono właściwych Powiatowych Lekarzy Weterynarii, natomiast producentów obciążono kosztami przeprowadzonych badań laboratoryjnych. W wyniku przeprowadzonego badania laboratoryjnego została również zakwestionowana z uwagi na oznakowanie próbka z grupy 0104 (konserwa mięsna) pobrana w ramach urzędowej kontroli żywności do badań chemicznych w kierunku obecności metali (ołów, kadm, cyna), ponieważ w oznakowaniu produktu w składzie surowcowym użyto określeń funkcji pełnionych przez dodatki do żywności: zagęstnik, substancja wzmacniająca smak i zapach, konserwant. W myśl Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) z 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008r w sprawie dodatków do żywności (Dz. U. UE z , L354 z późn. zm.) prawidłowe nazwy tych funkcji brzmią; substancja zagęszczająca, wzmacniacz smaku, substancja konserwująca. W związku z powyższym sprawozdanie z badań przekazano właściwemu Państwowemu Inspektorowi Sanitarnemu oraz producentowi, którego obciążono kosztami przeprowadzonego badania laboratoryjnego. Tab. 4. Jakość zdrowotna środków spożywczych w latach Rok Środki spożywcze razem (K+UE) krajowe próbki próbki próbki próbki zbadane zakwestionowane zbadane zakwestionowane Rys. 4. Odsetek prób kwestionowanych krajowych środków spożywczych w latach Odsetek kwestionowanych próbek krajowych środków spożywczych %próbek kwestionowanych ,4 2,5 3, lata 20

21 Jakość zdrowotna środków spożywczych w 2013r. w porównaniu z rokiem ubiegłym utrzymuje się na podobnym poziomie, natomiast w stosunku do roku 2011 uległa znacznej poprawie: odsetek kwestionowanych próbek krajowych środków spożywczych wynosił w 2011r.- 9,4; w 2012r. - 2,5; a w roku ,5% co przedstawia tab.4, rys Nadzór nad kosmetykami i przedmiotami użytku. Na terenie działania tut. organu sanitarnego znajdują się 2 zakłady prowadzące działalność w zakresie produkcji i konfekcjonowania kosmetyków. Jeden z nich produkuje i konfekcjonuje na zlecenie klienta kosmetyki z kategorii: żele pod prysznic, mydła w płynie, balsamy i masła do ciała, kremy do rąk, peelingi, sole do kąpieli, kremy do masażu oraz szampony, odżywki, maseczki, zestawy (ampułki) przeciw wypadaniu włosów. Drugi natomiast w 2013r prowadził okresową produkcję preparatów kosmetycznych przyspieszających opalanie tj. bronzerów, aktywatorów przyspieszających proces opalania, pigmentację skóry oraz konfekcjonował kosmetyki na zlecenie klienta w tzw. saszetki ( olejek arganowy do włosów, maseczki do twarzy, peelingi). W w/w zakładach przeprowadzono 2 kontrole sanitarne, podczas których dokonano na obowiązującym arkuszu oceny warunków produkcji kosmetyków oraz w 1 zakładzie dokonano oceny zgodności oznakowania opakowania jednostkowego kosmetyku z wymaganiami zawartymi w obowiązujących przepisach prawnych oraz oceny warunków produkcji kosmetyków. W kontrolowanym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono. Oprócz zakładów produkujących kosmetyki w ewidencji znajduje się 7 miejsc obrotu kosmetykami, które nadzorowano głównie w związku z otrzymywanymi notyfikacjami w ramach unijnego Systemu Wczesnego Ostrzegania o Produktach Niebezpiecznych (RAPEX), które dotyczyły możliwości występowania w obrocie niedozwolonych kosmetyków uznanych za stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów. W związku z tym, przeprowadzono 7 kontroli miejsc obrotu kosmetykami w w/w zakresie. W wyniku podjętych działań nie stwierdzono w sprzedaży kosmetyków stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów. W ramach urzędowej kontroli pobrano do badań z miejsc obrotu 3 próbki kosmetyków dla niemowląt i małych dzieci oraz 2 próbki materiałów do kontaktu z żywnością, tj. czajniki do gotowania wody z korpusem z tworzywa sztucznego ( 1 próbka krajowa, 1 próbka pochodząca z UE). W wyniku przeprowadzonych badań żadna próbka nie została zakwestionowana. Podsumowanie Stan sanitarny zakładów żywnościowo-żywieniowych ulega systematycznej poprawie w stosunku do lat poprzednich. Poprawa osiągana jest poprzez modernizację obiektów jak również poprzez wprowadzanie systemów zapewnienia jakości. W dalszym ciągu konieczne jest kontynuowanie wzmożonego nadzoru nad dostosowaniem obiektów do wymagań obowiązującego prawa żywnościowego, a w szczególności wdrożenia zasad Dobrej Praktyki Higienicznej GHP, Dobrej Praktyki Produkcyjnej GMP oraz systemu HACCP, co w konsekwencji pozwoli na zapewnienie w obiektach warunków sanitarnych określonych w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz w przepisach unijnych. 21

22 2.3. Warunki higieny pracy Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. W roku 2013 w ewidencji tutejszej Stacji zarejestrowanych było 214 zakładów pracy. Liczba zakładów pracy w ewidencji PPIS liczba zatrudnionych do 9 od od i więcej razem 3 W nadzorowanych zakładach zatrudnionych jest ogółem 5699 osób. Większość zakładów to obiekty zatrudniające do 100 pracowników. W warunkach przekroczonych norm higienicznych pracowało 430 pracowników; przekroczenia najczęściej dotyczyły ponadnormatywnego poziomu hałasu oraz w mniejszej ilości przekroczeń zawartości pyłów w powietrzu oraz stężeń substancji chemicznych w środowisku pracy. Skontrolowano 111 zakładów pracy zwracając szczególną uwagę na przegląd i ocenę warunków pracy, zaplecza sanitarno-technicznego, oraz stosowanie i wprowadzanie do obrotu substancji chemicznych i ich mieszanin. Zajmowano się także produktami biobójczymi oraz ewidencjonowano substancje i procesy rakotwórcze, a także czynniki biologiczne występujące na stanowiskach pracy. Wykonano ogółem 147 kontroli w tym 69 kontroli planowanych. Wydano 15 decyzji administracyjnych. Decyzje te najczęściej dotyczyły następującej problematyki: o brak pomiarów czynników szkodliwych na stanowiskach pracy, o brak rejestru czynników szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia, o brak prawidłowego oznakowania magazynów przechowujących substancje chemiczne i ich mieszaniny o brak instrukcji stanowiskowych w pomieszczeniu lakierowania, o brak rejestru chorób zawodowych, o brak opracowanego ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, o złego stanu sanitarno-technicznego zaplecza socjalno-sanitarnego w zakładach o brak rejestru prac i pracowników narażonych na działanie czynników biologicznych 22

23 Kontrole w blokach tematycznych substancje i preparaty chemiczne Prekursory kategorii 2 i 3 Czynniki biologiczne Substancje/preparaty /czynniki rakotwórcze i mutagenne produkty biobójcze Nadzór nad czynnikami rakotwórczymi lub mutagennymi w powiecie obornickim. Spośród ogólnej liczby zatrudnionych w kontakcie z czynnikami rakotwórczymi pracowało 449 pracowników /w tym 206 kobiet w 5 zakładach pracy/. Najczęściej występującymi czynnikami rakotwórczymi są: pyły drewna twardego oraz biologiczne czynniki rakotwórcze. Nie wydano decyzji administarcyjnej w zakresie czynników rakotwórczych. Zakłady poprawiają stan bezpieczeństwa przy pracy z czynnikami rakotwórczymi poprzez: - zastępowanie czynnika rakotwórczego innym, mniej szkodliwym dla zdrowia - ogranicza się do niezbędnego min. liczbę pracowników mających kontakt z czynnikami rakotwórczymi lub mutagennymi; - zapoznaje się pracowników z kartami charakterystyk substancji lub preparatów rakotwórczych lub mutagennych stosowanych w ich środowisku pracy; - zapoznaje się pracowników z oceną ryzyka zawodowego w środowisku pracy /fakt udokumentowany pisemnym potwierdzeniem ze strony pracowników/; - zapewnia się prawidłowe oznakowanie stanowisk pracy w kontakcie z czynnikami rakotwórczymi lub mutagennymi i zaopatruje się je w instrukcję bezpiecznej pracy; - wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej i uświadamianie im konieczności ich stosowania - wprowadza się zakaz spożywania posiłków w miejscach kontaktu z czynnikami rakotwórczymi lub mutagennymi, do tego celu wydzielone są pomieszczenia socjalne Nadzór nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami w powiecie obornickim. 23

24 Dystrybucja Skontrolowano ogółem 10 podmiotów wprowadzających do obrotu substancje chemiczne i ich mieszaniny (hurtownie budowlane, hurtownia i sklepy ze środkami ochrony roślin, zakłady produkcyjne). W obiektach tych przeprowadzono ogółem 16 kontroli. Stosowanie W 2013 r. na terenie powiatu obornickiego 56 podmiotów gospodarczych stosowało w działalności zawodowej substancje chemiczne i ich mieszaniny. W obiektach tych przeprowadzono ogółem 75 kontroli, w trakcie których sprawdzano karty charakterystyki substancji chemicznych i ich mieszanin oraz oznakowanie dla losowo wybranych produktów chemicznych. Wydano 2 decyzje administracyjne w zakresie substancji chemicznych i ich mieszanin dot. braku spisu substancji chemicznych i ich mieszanin, braku oznakowania miejsc przechowywania substancji chemicznych i ich mieszanin, brak kart charaktrystyki. Prekursory narkotyków kat. 2 i 3 w powiecie obornickim. Na terenie działalności PPIS w Obornikach nie ma producentów i dystrybutorów tzw. prekursorów kategorii 2 i 3 (Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii /Dz.U. Nr 179, poz z 2005r./). W 2013 r. w 4 zakładach pracy stosowano prekursory kategorii 3, wykorzystując je w prowadzonej działalności. W ramach nadzoru nad prekursorami kategorii 3 przeprowadzono 4 kontrole. Ogółem kontakt z prekursorami miało 30 osób. Postępowania w administracji w tym zakresie nie prowadzono. Produkty biobójcze w powiecie obornickim Na terenie powiatu obornickiego nie ma producentów i dystrybutorów (odpowiedzialnych za pierwsze wprowadzenie) produktów biobójczych. Stosowanie produktów biobójczych w prowadzonej działalności stwierdzono w 11 zakładach pracy (głównie szpitale, zakłady przetwórstwa spożywczego oraz u dystrybutorów środków ochrony roślin). Wykorzystywane były one do dezynfekcji urządzeń, maszyn i pomieszczeń pracy. Ogółem w 2013 r. w ramach nadzoru nad produktami biobójczymi (stosowanie) przeprowadzono 14 kontroli. Nie wydano decyzji administracyjnych. Choroby zawodowe. Wydano jedną decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej (choroba narządu głosu). Czynniki biologiczne. W roku 2013 objęto kontrolą 17 obiektów w zakresie szkodliwych czynników biologicznych. Wśród tych obiektów były: - 1 firma sprzątająca - 1 przedsiębiorstwo rolne - 8 zakładów produkujących żywność (m. in.: piekarnie, ubojnia, mieszalnia pasz); 24

25 - 2 laboratorium diagnostyczne; - 1 basen kąpielowy w Obornikach - 1 oczyszczalnia ścieków - 1 szpital (Szpital Rehabilitacyjno-Kardiologiczny w Kowanówku ) - 2 Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Obornikach i Rogoźnie W w/w obiektach w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi pracuje 541 osób w 17 zakładach pracy. Przeprowadzono 17 kontroli w zakresie szkodliwych czynników biologicznych. Kontrole przeprowadzone w tych obiektach wykazały, że pracodawcy starają się organizować procesy pracy w sposób pozwalający na uniknięcie lub przynajmniej zminimalizowanie uwalniania się szkodliwego czynnika biologicznego w miejscu pracy. W przypadku kontaktu z czynnikami biologicznymi 3 grupy zagrożenia prowadzone są rejestry prac oraz rejestry pracowników narażonych na działanie tych czynników. Rejestry te zawierają informacje wymagane obowiązującymi przepisami prawnymi. Pracownicy są systematycznie szkoleni w zakresie bezpiecznej pracy ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi. Są zobowiązani do stosowania opracowanych i wdrożonych procedur bezpiecznego postępowania z czynnikami biologicznymi, dzięki którym m.in. zapewnia się właściwe warunki zbierania i usuwania odpadów; właściwą dezynfekcję sprzętu, narzędzi, powierzchni blatów roboczych i pomieszczeń pracy; zapewnia się właściwe postępowanie w razie awarii lub wypadku związanego z uwolnieniem się szkodliwego czynnika biologicznego oraz narażenia na szkodliwy czynnik biologiczny zakwalifikowany do grupy 3 zagrożenia. Jak do tej pory nie odnotowano w tych obiektach przypadku awarii w związku z uwolnieniem się do środowiska czynnika biologicznego. Pracowników wyposaża się odpowiednie środki ochrony indywidualnej, które stosują podczas wykonywanej pracy (odzież i obuwie robocze, ochrony układu oddechowego, rękawice ochronne). Zapewnia się również bezpieczne warunki niszczenia odzieży i środków ochrony indywidualnej / opracowane i stosowane procedury postępowania /. Wykonywane są na bieżąco badania lekarskie wstępne, okresowe i kontrolne, w których uwzględnia się narażenie na szkodliwe czynniki biologiczne. Jako profilaktykę, niektóre zakłady stosują szczepienia ochronne, np. przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, przeciwko tężcowi itp. Promocja Zdrowia w zakładach pracy Podczas kontroli pozostawiano w zakładach pracy poradniki kierowane do specjalistów bhp, pracodawców i pracowników między innymi z zakresu uszkodzeń słuchu miejscu pracy, chorób alergicznych, pylicy płuc oraz boreliozę itd. W związku z problemem narażenia pracowników na hałas w środowiskach pracy u wielu pracodawców na terenie powiatu obornickiego w związku z przekroczeniami hałasu polecono opracować program działań organizacyjnych zmierzających do obniżenia narażenia na hałas. 25

26 Współpraca W ramach międzynarodowej akcji o nazwie Operation Pangea IV International Week of Action, skierowanej przeciwko nielegalnemu handlowi produktami leczniczymi, suplementami diety, substancjami zastępczymi, przeprowadzono 3 kontrole na placach targowych oraz w sklepie sportowym z odżywkami wspólnie z komórką higieny żywności i żywienia tutejszej stacji oraz z przedstawicielami Komendy Powiatowej Policji. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono występowania w obrocie środków zastępczych i innych mogących stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów. Przeprowadzono również kontrole sanitarne mające na celu wstrzymanie obrotu podejrzanymi produktami typu Denaturat. Kontroli poddano sklepy spożywcze, stacje paliw, drogerie, hurtownie sprzedające art. spożywcze i hurtownie budowlane oraz markety. Przeprowadzono ogółem 34 kontrole sanitarne. Podsumowanie: 1) Pracodawcy poprawiają stan higieny pracy na stanowiskach, na których zatrudnione osoby narażone są na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. 2) W przypadku czynników rakotwórczych można zauważyć, że zarówno liczba eksponowanych jak i narażonych utrzymuje się na podobnym poziomie jak w latach poprzednich. 3) Liczba narażonych na jeden lub więcej czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy kształtowała się na podobnym poziomie jak w roku poprzednim. 4) Pracodawcy wyposażają pracowników w wymagane środki ochrony indywidualnej, w celu zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia. 5) Zauważa się poprawę w zakresie przestrzegania wymagań dotyczących substancji chemicznych i ich mieszanin. 6) W nowo powstających zakładach pracy stan techniczny i sanitarny zaplecza socjalnosanitarnego nie budzi zastrzeżeń; zakłady istniejące wykonując remonty poprawiają stan techniczny pomieszczeń socjalno-sanitarnych oraz warunki pracy. 7) Ogólna liczba stwierdzonych chorób zawodowych w roku 2013 r. utrzymywała się na podobnym poziomie jak w latach ubiegłych. 8) Zakłady regularnie wykonują pomiary środowiska pracy oraz profilaktyczne badania lekarskie pracowników. 2.4.Obiekty nauczania i wychowania Higiena procesu nauczania i wychowania. W roku 2013 w ramach nadzoru nad warunkami nauki i pobytu skontrolowano ogółem 45 placówek oświatowo wychowawczych oraz 26 obiektów sezonowych (wypoczynek letni i zimowy dzieci i młodzieży). Ogółem przeprowadzono 108 kontroli sanitarnych. W skontrolowanych placówkach uczyło się i przebywało 8230 uczniów i wychowanków (w 2012r. 7778, w porównaniu z rokiem 2012 wzrost się o 5,8 %). 26

27 Placówki objęte nadzorem w 2013 roku na terenie powiatu obornickiego żłobki i kluby dziecięce przedszkola szkoły podstawowe gimnazja 13 zespoły szkół ogólnokształcących Wydano 8 decyzji administracyjnych (w tym 3 decyzje zmieniające termin realizacji zarządzeń decyzji), które dotyczyły: doprowadzenia do właściwego stanu sanitarno technicznego pomieszczeń, w tym: ścian i podłóg w salach lekcyjnych, salach zabaw, szatni i magazynku przechowywania sprzętu sportowego, ścian klatek schodowych i ciągów komunikacyjnych. Stan techniczny i sanitarny placówek nauczania i wychowania. Oceniając stan techniczny i sanitarny obiektów szkolnych należy stwierdzić, że na terenie powiatu obornickiego nie ma placówek, które nie zapewniają właściwych warunków technicznych i higienicznych niezbędnych w procesie nauczania i wychowania dzieci i młodzieży. W wielu placówkach prowadzone były modernizacje i remonty kapitalne, podczas których dokonuje się : wymiany okien, podłóg, poprawy stanu technicznego ścian sal dydaktycznych, ciągów komunikacyjnych, modernizacji sanitariatów dla uczniów. Wiekszość placówek posiada prawidłowe warunki do utrzymania higieny osobistej przez uczniów i wychowanków. Zgodnie z nowelizacją Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U ) powstał obowiązek zapewnienia dostępu do ciepłej i zimnej bieżącej wody w sanitariatach w placówkach oświatowych. W placówkach nauczania i wychowania prowadzony jest stały monitorig w tym zakresie. Nieprawidłowe warunki do utrzymania higieny osobistej uczniów stwierdza się w 2 placówkach (w roku 2012 w 4 placówkach). W 2013 roku doprowadzono do właściwego stanu sanitarno technicznego sanitariaty w 2 placówkach: Szkole Podstawowej Nr 3 w Oborniakch i Szkole Podstawowej w Objezierzu (fot.1), nadal w Gimnazjum Nr 1 w Rogoźnie generalnego remontu wymagają sanitariaty w tzw. starym budynku. Pozytywnie ocenia sie fakt przeprowadzonego w 2012 roku remontu 8 sanitariatów dla uczniów w Zespole Szkół w Obornikach, nadal w niewłaściwym stanie technicznym pozostaje reszta sanitariatów w tej szkole. Pozostałe skontrolowane obiekty posiadały ciepłą wodę do celów higienicznych z własnych urządzeń grzewczych lub z ciepłowni, a także zapewniały mydło w dozownikach, suszarki do rąk lub reczniki 27

28 jednorazowe oraz papier toaletowy. Pozytywny jest fakt, że w placówkach nauczania i wychowania powiatu obornickiego nie ma ani jednego tzw. ustępu zawnętrznego (latryny). Wszystkie placówki korzystają z wody bieżącej i posiadały podłączenia do kanalizacji, w tym 6 placówek do zbiorników bezodpływowych, 2 placówki posiadają własne oczyszczalnie ekologiczne. Fot. 1 Szkoła Podstawowa w Objezierzu Fot. Dagmara Kłosowicz Warunki do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego oraz rekreacji dzieci najmłodszych ulegają w dalszym ciągu polepszeniu, ze względu na tworzenie nowych kompleksów boisk oraz placów zabaw. W 2013 roku przy Szkole Podstawowej Nr 2 w Rogoźnie (fot.2) oraz przy Szkole Podstawowej Nr 3 w Rogoźnie (fot.3) oddano do użytku nowe place zabaw. Place te są w pełni zabezpieczone przed zanieczyszczeniam odpadami zwierzęcymi (teren ogrodzony, zamykane piaskownice). Sprzęt i urządzenia zapewniają bezpieczne ich użytkowanie. Fot.2 Plac zabaw Szkoły Podstawowej Nr 2 w Rogoźnie Fot. Dagmara Kłosowicz 28

29 Fot.3 Plac zabaw Szkoły Podstawowej Nr 3 w Rogoźnie Fot. Dagmara Kłosowicz W Szkole Podstawowej w Lipie przeprowadzono generalny remont sali dydaktycznej oddziału przedszkolengo, natomiast w latach poprzednich wymieniono wykładziny podłogowe w kilku salach lekcyjnych, odmalowano sanitariaty, wyremontowano szatnię, utwardzono nawierzchnię dojścia do budynku szkolnego oraz odmalowano ściany i elewacje przy wejściu głównym szkoły. Pozostały do wyremontowania sale lekcyjne, korytarze oraz klatka schodowa. Warunki pracy ucznia Jednym z istotnych działań profilaktycznych podejmowanych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest zapewnienie uczniom stanowiska pracy dostosowanego do wymagań ergonomii. Właściwe zaprojektowanie i zestawienie stanowiska pracy ucznia/przedszkolaka pozwala zapewnić młodemu organizmowi maksymalny komfort w procesie uczenia się i zapobiegania powstawania bądź pogłębiania wad postawy. W 2013 roku ocenę dostosowania mebli edukacyjnych do zasad ergonomii przeprowadzono w 27 oddziałach w 8 placówkach, w tym oceniono: 10 oddziałów w 2 przedszkolach, 13 oddziałów w 4 szkołach podstawowych, 2 oddziały w gimnazjum oraz 2 oddziały w zespole szkół. Ogółem badaniem objęto 498 stanowisk pracy, w tym 240 stanowisk pracy przedszkolaka i 258 stanowisk uczniów. Z ogólnej liczby ocenianych stanowisk pracy ucznia 125 stanowisk, co stanowi 25%, było niedostosowanych do wzrostu uczniów. Podobnie jak w zeszłym roku nie stwierdzono stanowisk uczniowskich nieprawidłowo zestawionych. W porównaniu z rokiem ubiegłym wzrósł procent nieprawidłowo siedzących uczniów. Podczas oceny mebli w placówkach oświatowych zwracano uwagę na dostosowanie parametrów funkcjonalnych mebli do wzrostu dzieci i uczniów, oznakowanie mebli, odpowiednie zestawienie mebli i ich stan techniczny oraz posiadanie przez nie certyfikatu. Brak oznakowania mebli stwierdzono w Zespole Szkół w Kiszewie, na który wydano doraźne zalecenie pokontrolne. Najczęściej w klasach starszych stwierdzano usadawianie uczniów w sposób niezgodny z zasadami ergonomii, w nieprawidłowo zestawionych stolikach i krzesłach. Może to być wynikiem 29

30 małego zainteresowania ze strony nauczycieli, w jaki sposób uczeń dobiera sobie stanowisko pracy lub prowadzeniem kontrolnych pomiarów uczniów tylko na początku roku, nie biorąc pod uwagę rozwoju fizycznego dzieci w czasie trwania roku szkolnego. Na właściwy rozwój zdrowotny ucznia wpływa m.in. organizacja pracesów nauczania i wychowania w szkołach, zwłaszcza planowanie nauki i wypoczynku. W 2013 roku oceną objęto 231 oddziałów z 9 szkół podstawowych, 3 gimnazjum oraz 6 zespołów szkół. Nieprawidłowości stwierdzono w 3 szkołach podstawowych. Nie stwierdzono rozkładów zajęć niezgodnych z zasadami higieny procesu nauczania. Główne zastrzeżenia dotyczą różnicy liczby godzin pomiędzy kolejnymi dniami tygodnia (2 godziny i więcej) oraz nierozpoczynania zajęć o stałej porze. Wynikały one z powodu realizowania rozszerzonych treści programowych, ograniczonej dyspozycyjności nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, łączenia przez nauczycieli etatu w różnych szkołach, a także uwzględniania próśb rodziców obawiających się o bezpieczeństwo dzieci powracających ze szkoły w godzinach popołudniowych. Warunki higieniczno sanitarne dla dzieci 5 i 6-letnichw tzw. oddziałach zerowych w placówkach oświatowych. W związku ze zmiana ustawy o systemie oświaty, przewidująca obowiązek szkolny od lat sześciu, w 2013 roku przeprowadzono kontrole w zakresie oceny warunków, jakie zapewniały placówki oświatowe dla dzieci 5 i 6-letnich. Na terenie powiatu obornickiego skontrolowano 15 przedszkoli i 13 szkół podstawowych funkcjonujące samodzielnie i 6 szkół podstawowych funkcjonujące w zespołach szkół. Oddziały zerowe istniały w : - 10 przedszkolach i 11 szkołach podstawowych samodzielnych - 5 szkołach podstawowych funkcjonujących w zespołach szkół Właściwą infrastrukturę i wyposażenie pomieszczeń przeznaczonych dla użytkowania przez oddział zerowy miało 7 przedszkoli i 1 szkoła podstawowa samodzielna oraz 2 szkoły 30

31 podstawowe funkcjonujące w zespołach. Nieprawidłowości stwierdzone podczas czynności kontrolnych najczęściej dotyczyły braku wymaganych certyfikatów na meble i sprzęt. Ponadto stwierdzono, iż w szkołach podstawowych pomieszczenia sanitarne są niedostosowane do wzrostu dzieci, brak możliwości wydzielenia ciągów komunikacyjnych tak, aby nie krzyżowały się z drogami komunikacyjnymi starszych uczniów oraz brak wydzielonego placu rekreacyjnego dla młodszych dzieci. Infrastruktura do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego Ważnym czynnikiem warunkującym prawidłowy rozwój i zdrowie ucznia jest jego aktywność fizyczna, dlatego istotne jest zapewnienie odpowiednich warunków do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Infrastrukturę do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego przedstawia poniższa tabela Rodzaj placówki Liczba placówek w ewidencji Szkoły podstwow e Gimnazj a Prywatne liceum ogólnokształc ące Zespoły szkół Liczba placówek posiadajacyc h tylko: salę gimnastyczną salę rekreacyjno/zastepc zą boisko sportowe Liczba plaćowek posiadajacych salę gimnastyczna z boiskiem Liczba plaćowek posiadajacych salę rekreacyjno/zastepczą z boiskiem Liczba plaćowek posiadajacych szkolny zespół sportowy Liczba placówek nie posiadajacych sali gimnastyczne, sali rekreacyjno/ zastepczej, boiska Najkorzystniejszą sytuacją jest posiadanie szkolnego zespołu sportowego z boiskiem i taka sytuacja występuje w 7 placówkach, w tym w 6 szkołach istnieją natryskownie z ciepła, bieżącą wodą, a uczniowie korzystają z nich tylko po dodatkowych zajęciach sportowych. W szkołach, w których nie ma sali gimnastycznej, zajęcia odbywały się na korytarzach lub w innych nieprzystosowanych do tego miejscach (sale lekcyjne, domy kultury). Możliwość korzystania z hal sportowych oraz stadionów lub boisk sportowych znajdujących się poza placówką ma 9 szkół, uczniowie z 8 placówek korzystają z pływalni. 31

32 Substancje niebezpieczne i ich mieszaniny w szkolnych pracowniach chemicznych Kontrole sanitarne przeprowadzone w 2013r. w szkolnych pracowniach chemicznych wykazały, że niebezpieczne substancje i ich mieszaniny posiadało 5 placówek (2 gimnazja i 3 zespoły szkół). Substancje niebezpieczne i ich mieszaniny były oznakowane zgodnie z obowiązującymi przepisami, posiadały karty charakterystyki. Podczas kontroli stwierdzono zły stan techniczny zaplecza pracowni chemicznej w 1 gimnazjum. Natomiast w 1 zespole szkół stwierdzono nieprawidłowe przechowywanie niebezpiecznych substancji (brak zamknięcia szafy), wydano doraźne zalecenie pokontrolne, które zostało zrealizowane (placówka przekazała substancje do utylizacji). Ocena posiadania przez szkoły i placówki certyfikatów na meble i sprzęt sportowy W roku 2013 kontynuowano ocenę mebli oraz urzadzeń i sprzetu sportowego pod względem ich certyfikacji przez producentów. Sposród 45 placówek stałych, pod tym kątem skontrolowano 37 tj. 82% nadzorowanych placówek. W trakcie kontroli stwierdzono, że 2 placówki na terenie powiatu obornickiego nie posiadały certyfikatów na meble, co stanowi 5,4% skontrolowanych. Pozostałe 35 placówek tj. 94,6% skontrolowanych posiadały certyfikaty na meble. Analizę porównawczą w zakresie posiadania certyfikowanych mebli w placówkach na terenie powiatu obornikackiego za rok przedstawia poniższy wykres. W porównaniu do roku 2012 zwiększyła się ilośc placówek posiadajacych 100% mebli z certyfikatami oraz odnotowano spadek liczby placówek posiadajacych meble bez certyfikatów. Brak certyfikatów dotyczył najczęściej mebli zakupionych w latach Jedynie nowo oddane do użytku placówki nauczania i wychowania wyposażone 32

33 są w kompleksowo nowoczesne, bezpieczne i ergonomiczne meble posiadające certyfikaty oraz odpowiednio oznakowane kolorami przez producenta, co ułatwia prawidłowe ich dostosowanie do wzrostu dzieci. Pod kątem posiadania certyfikatów na urządzenia i sprzęt sportowy skontrolowano również 37 placówek. W trakcie kontroli stwierdzono, że 6 placówek nie posiadało certyfikatów na urządzenia i sprzęt sportowy, co stanowi 16,2% skontrolowanych. Pozostałe 31 placówek tj. 83,8% skontrolowanych posiada certyfikaty. Procentowy udział certyfikowanych urządzeń i sprzętu sportowego za rok w placówkach oświatowych przedstawia poniższy wykres. Z przeprowadzonej w 2013 roku analizy wynika, że w porównaniu do roku 2012 odnotowano spadek liczby placówek nie posiadających certyfikatów na urzadzenia i sprzęt sportowy. Liczba placówek posiadających w 100% i do 50% ceryfikatów utrzymuje się na takim samym poziomie. Poprawę uzyskano w wyniku budowy nowych sal gimnastycznych, boisk sportowych oraz placów zabaw wyposażanych w certyfikowany sprzęt i urzadzenia. Ponadto w nowy sprzęt sportowy częsciowo zostały wyposażone istniejace sale gimnastyczne i sale zastępcze. Dożywianie w szkołach Prawidłowe żywienie jest jednym z elementów wpływających na zdrowie dzieci. W bieżącym roku sprawozdawczym spośród 25 skontrolowanych szkół 21 prowadziło dożywianie dla uczniów (tj. 84%). Posiłki w szkole spożywało 1558 uczniów, w tym 140 korzystało z obiadów pełnych, a 1418 z posiłków jednodaniowych. Ponadto o 19% zwiększyła się liczba dzieci i młodzieży korzystających z posiłków dofinansowanych przez pomoc społeczną. Z tej formy skorzystało 806 dzieci (w 2012r 673 uczniów). W porónaniu z rokiem ubiegłym wzrosła liczba placówek, w których organizowano II śniadanie. Zorganizowane były 33

34 w 8 szkołach dla 317 dzieci. Z informacji zebranych w trakcie kontroli wynika, iż znacznie wzrosła liczba placówek oświatowych oferujących swoim uczniom podawanie napoju w postaci mleka, soku czy herbaty. W ramach tej akcji w 2013 roku 7442 uczniom zapewniono możliwość wypicia napoju w trakcie zajęć szkolnych (19 placówek), podczas gdy w 2012r. z akcji tej skorzystało 5117 dzieci (18 placówek). W dalszym ciągu zwiększa się liczba placówek korzystajacych z programu Owoce i warzywa w szkole, w roku 2013 w projekcie tym uczetniczyło 10 szkół (w 2012 roku 7 szkół). Stan sanitarno techniczny bloków żywienia ulega z roku na rok znacznej poprawie w wyniku przeprowadzonych remontów i modernizacji. Opieka medyczna Analogicznie do lat ubiegłych w roku 2013 dokonano oceny warunków sprawowania opieki zdrowotnej w szkołach. Na terenie powiatu obornickiego sytuacja w zakresie profilaktyki opieki zdrowotnej nad uczniami nie uległa zmianie. Sposród 25 szkół gabinety profilaktyki i pomocy przedlekarskiej posiada 12 placówek tj. 48% (w tym: 5 szkół podstawowych, 2 gimnazja, 1 prywatne liceum ogólnokształcące oraz 3 zespoły szkół). W szkołach, w których brak gabinetu pomocy przedlekarskiej, opieka sprawowana była w innych pomieszczeniach zastępczych na terenie placówki np. gabinet pedagoga szkolnego lub gabinet dyrektora. Opieka medyczna w placówkach prowadzona jest przez pielegniarki środowiska szkolnego. W szkołach miejskich, do których uczęszcza większa liczba uczniów, pielegniarki w ramach kontraktu pracuja w pełnym wymiarze godzin, natomiast w szkołach wiejskich z małą populacja uczniów opieka medyczna sprawowana jest przez pielęgniarki w wyznaczonych dniach tygodnia i o wyznaczonych godzinach. W dalszym ciągu brak zapewnionej opieki lekarskiej i opieki stomatologicznej. Wszystkie skontrolowane gabinety są zgodne z wymogami technicznymi, a także bez zastrzeżeń higieniczno sanitarnych. Ocena warunków do utrzymania higieny osobistej uczniów w szkołach W ramach działalności profilaktyki zapobiegania zakażeniom chorobami zakaźnymi wzorem lat ubiegłych kontynuowano oceną warunków do utrzymania higieny osobistej w szkołach i placówkach. Sprawdzano dostęp do bieżącej wody, wyposażenie sanitariatów w mydło w dozownikach, suszarki do rąk lub ręczniki jednorazowe, papier toaletowy oraz stan higieniczny zaplecza sanitarnego. Ogółem oceniono 25 placówek oświatowo wychowawczych. Podczas kontroli stwierdzono, że całkowicie wyeliminowany został 34

35 problem braku ciepłej wody w placówkach. Właściwe warunki do utrzymania higieny osobistej zapewniło 96% placówek, natomiast w 1 (co stanowi 4% skontrolowanych) odnotowano niewłasciwy stan techniczny drzwi do kabin ustepowych. Wydano doraźne zalecenia pokontrolne, które zostały wyegzekwowane Ocena warunków zdrowotnych w placówkach wypoczynku dla dzieci i młodzieży W 2013 roku podczas wakacji letnich i zimowych zorganizowano 26 turnusów różnych form wypoczynku (22 letnich i 4 zimowych), w tym 15 turnusów placówek wyjazdowych, 2 turnusy obozów pod namiotami oraz 9 turnusów w miejscu zamieszkania. Przeprowadzono łącznie 26 kontroli w zakresie oceny warunków sanitarnych i technicznych wypoczynku dzieci i młodzieży. W wypoczynku uczestniczyło 780 dzieci i młodzieży. Wypoczynek w miejscu zamieszkania zorganizowany był w obiektach funkcjonujących przez cały rok, będących pod stałym, bieżącym nadzorem. Wszyscy organizatorzy zapewnili uczestnikom odpowiednie warunki higieniczno - sanitarne. W wyniku kontroli stwierdzono brak aktualnej dokumentacji medycznej personelu podczas trwania 2 turnusów wypoczynku w formie wyjazdowej. Nie odnotowano przypadków zachorowań, urazów, wypadków oraz zatruć pokarmowych uczestników. W porównaniu z 2012 rokiem o 24% zmniejszyła się liczba placówek wypoczynku oraz o 31% zmniejszyła się liczba uczestników. Porównanie liczby turnusów wypoczynku i liczby uczestników w roku 2013 do roku 2012 ilustrują poniższe wykresy. Podsumowanie Z przeprowadzonych kontroli wynika, że na terenie powiatu obornickiego nie stwierdza się obiektów nieprzystosowanych do prowadzenia działalności oświatowo wychowawczej, budynki szkół i innych placówek są obiektami budowanymi na cele szkolne lub przystosowanymi do prowadzenia w nich działalności edukacyjno wychowawczej. W roku sprawozdawczym wykonano wiele prac remontowych, które poprawiły stan sanitarno techniczny placówek, a zarazem warunki pracy ucznia. Pomimo zwiększającej się liczby nowopowstałych obiektów sportowych nadal brak jest dostatecznej bazy sportowej, głównie w szkołach podstawowych. 35

36 Porównując obecny stan z latami ubiegłymi można zauważyć, ze sytuacja ulega stopniowej poprawie, szkoły bardziej dbają o warunki pracy uczniów. Wiele szkół stopniowo jest doposażana w nowe meble posiadające wymagane certyfikaty i atesty. Nadal stwierdza się nieprawidłowości w rozkładach zajęć lekcyjnych spowodowane dowożeniem dzieci do szkół oraz profilem programów nauczania (np. bloki programowe). 3. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH W roku sprawozdawczym 2013 do tutejszego organu zgłoszono 451 zachorowań na choroby zakaźne tj. o 65 przypadków więcej niż w roku ubiegłym. W roku 2013 współczynnik zapadalności na 100 tysięcy mieszkańców wyniósł 763,8. Natomiast w roku 2012 odnotowano 386 zachorowań, współczynnik zapadalności wynosił 656,4. (Tab.1) Tab. 1 Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w powiecie obornickim w latach (liczba ludności powiatu obornickiego wg stanu na r.) L.p Kod wg ICD-10 Jednostka chorobowa l. zachorowań zapadalność l. zachorowań zapadalność 1 A00 Cholera UE 2 A01.0 Dur brzuszny UE/PL 3 A Dury rzekome A,B,C UE/PL 4 A A02.1 Salmonelozy posocznica PL inne zakażenia pozajelitowe 6 A PL 7 A03 Czerwonka bakteryjna (szigeloza) UE 8 A A A04.4 Inne bakteryjne zakażenia wywołane przeze. coli inną i BNO 12 A04.6 jelitowe (ogółem) wywołane przez Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis UE zatrucia pokarmowe UE ,1 wywołane przez E. coli PL /4 biegunkotwórczą wywołane przez E. coli enterokrwotoczną UE 11 A04.5 wywołane przez Campylobacter UE ,7 13 A04.7 wywołane przez Clostridium difficile 1 1,7 6 10,2 14 A inne określone 15 A04.9 nie określone 16 A04 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 /5 1 68,7 1 68,7 17 A05.0 Inne bakteryjne gronkowcowe 18 A05.1 zatrucia pokarmowe(ogół jadem kiełbasianym (botulizm) UE/PL 19 A05.2 em) wywołane przez Cl. perfringens 36

37 20 A inne określone 21 A05.9 nie określone 22 A05 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe u dzieci do lat 2 /6 23 A07.1 Lamblioza (giardioza) UE 2 3,4 1 1,7 24 A07.2 Kryptosporydioza UE A08.0 A08.1 Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe (ogółem) wowołane przez norowirusy 28 A08.4 nie określone wywołane przez rotawirusy 6 10, ,2 27 A inne określone 2 3,4 3 5,1 29 A Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 / , , A09 32 A20 Dżuma UE 33 A21 Tularemia UE 34 A22 Wąglik UE Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu 35 A23 Bruceloza: nowe zachorowania UE 36 A24.0 Nosacizna PL 37 A27 Leptospiroza UE 38 A28.2 Jersinioza pozajelitowa UE 39 A31 Mikobakteriozy - inne i BNO 40 A32 Listerioza UE ogółem 26 44, ,0 w tym u dzieci do lat , ,9 41 A33-35 ogółem 42 A33 Tężec UE noworodków 43 A36 Błonica UE 44 A37 Krztusiec UE 10 17, A38 Płonica (szkarlatyna) PL 34 57, ,4 46 A39 47 A39.0;A39. 8 Choroba meningokokowa, inwazyjna UE/PL /8 ogółem ,4 zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu ,4 48 A posocznica ,7 49 A wym.niżej A48.3 B95.0/O85 Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes,inwazyjna /PL 9 zespół wstrzasu toksycznego gorączka połogowa inna określona i nie 54 B95.0/( ) określona /10 inna określona i nie określona ogółem 8 13, ,6 51 A46 róża 8 13, ,6 55 A48.1 choroba legionistów UE 56 A48.2 Legioneloza gorączka z Pontiac PL 37

38 57 A50 wrodzona i noworodków 58 A51 wczesna 59 A52 późna 60 A53 Kiła inne postacie kiły i kiła nie określona 61 A54 Rzeżączka 62 A55 Ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydie Inne choroby przenoszone droga płciową wywołane 63 A56 przez Chlamydie 64 A69.2 Borelioza z Lyme PL ,5 65 A70 Ornitozy (zakażenia Chlamydia psittaci) 66 A75 Dur wysypkowy 67 A78 Gorączka Q UE 68 A77; A79 Gorączka plamista i inne riketsjozy 69 A80.1-2,4 70 A80.0,3-8 Poliomyelitis UE/PL wywołane dzikim wirusem wyw. wirusem pochodzenia szczepionkowego 71 Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat A81.0 choroba Creutzfeldta-Jakoba 72 (CJD) PL Encefalopatie wariant choroby Creutzfeldtagąbczaste 73 A81.0 Jakoba (vcjd) UE 74 A81 inne i nie określone 75 A82 Wścieklizna UE 76 Z20.3/Z24. 2 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień / , ,4 77 A84 Kleszczowe zapalenie mózgu PL 78 B00.4 A81.1;A83;A85;B0 opryszczkowe Inne wirusowe zapalenie inne określone 80 A86 mózgu nie określone 81 w innych chorobach objętych MZ-56 /12 82 A87.0 enterowirusowe 83 B00.3 Wirusowe zapalenie opon opryszczkowe mózgowych 84 A87.1-9;B inne określone i nie określone ,8 w innych chorobach objętych MZ- 56 /13 86 A90-1 Gorączka denga (klasyczna lub krwotoczna) PL 87 A92.3 Gorączka zachodniego Nilu UE 88 A95 Żółta gorączka UE 89 A96.2;A A92.0;A96.0-1,8-9;A98.0-2,5-8,A99 Wirusowe gorączki krwotoczne UE /14 Ebola, Marburg, Lassa inne określone i nie określone /14 91 A98.5 Choroba wywołana przez hantawirusy PL 92 B01 Ospa wietrzna , ,1 93 B03 Ospa prawdziwa UE 38

39 94 B05 Odra UE 95 B06 Różyczka UE 6 10, ,3 96 B08.8 Pryszczyca 97 B15 Wirusowe zapalenie wątroby typu A UE 1 1,7 1 1,7 98 B16 typu B - ostre UE 1 1, B typu B - przewlekłe / ,1 100 B17.1; B B17.1; B odpowiednio typu B+C (zakażenie mieszane) / B17.0,2-8;B18.8-9;B19 inne i nie określone typu C: wg definicji przypadku r. UE /16,17 2 3,4 1 1,7 typu C: wg definicji przypadku r. UE /15,17 2 3,4 1 1,7 104 B20-B24 AIDS-Zespół nabytego upośledzenia odporności UE/PL 1 1, Z21 Nowo wykryte zakażenia HIV UE/19 2 3,4 1 1,7 106 B26 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) UE 4 6,8 3 5,1 107 B50-B54 Malaria (zimnica) UE 1 1, B67 Bąblowica (echinokokoza) UE 109 B69 Wągrzyca (cysticerkoza) 110 B75 Włośnica UE 111 wym. niżej ogółem zapalenie opon mózgowych 112 Choroba wywołana przez B95.3/G04.2;G00.1 i/ lub mózgu Streptococcus pneumoniae, 113 A40.3 inwazyjna UE/20 posocznica 114 B95.3/( ) 115 B96.2/D59.3 inna określona i nie określona Zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zak. E. coli UE/ wym. niżej 117 B96.3/G04.2 ;G00.0 Choroba wywołana przez Haemophilus influenzae, UE/PL 22 inwazyjna ogółem 118 A41.3 posocznica 119 B96.3/( ) zapalenie opon mózgowych i/ lub mózgu inna określona i nie określona G01;G04.2; w innych chorobach objętych MZ- Bakteryjne 120 G05.0; 56 /23 zapalenie opon 121 G00.2-8;G04.2 mózgowych i/lub inne określone mózgu 122 G00.9;G04.2 inne, nie określone 123 G03 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone ,7 124 G04.0,8-9 Zapalenie mózgu inne i nie określone UE/Pl J09 Grypa ptaków typu A/H5 lub A/H5N1 u ludzi 126 Grypa ogółem ,1 J10-J11 UE/PL 127 u dzieci w wieku 0-14 lat ,1 128 P35.0 Wrodzone choroby różyczka wrodzona UE 129 P wirusowe inne określone i nie określone 39

40 130 P37.1 toksoplazmoza UE 131 P37.2 Inne wrodzone zakażenia i choroby pasożytnicze listerioza UE 132 P inne określone i nie określone 133 U04 SARS-Zespół ostrej niewydolności oddechowej UE/ T60 Zatrucia pestycydami - ostre 25 Zatrucia naturalnie 135 T61 toksycznymi ryby, skorupiaki i inne produkty morza 136 T62.0 substancjami spożytymi jako grzyby 137 T pokarm 25 jagody i inne części roślin 138 T64 Ostre zatrucia mikotoksyny 139 żywnością skażoną dioksyny 140 biologicznie i/lub chemicznie 25 polichlorowane bifenyle 141 inne określone i nie określone Suma kontrolna , ,8 3.1 Choroby szerzące się drogą pokarmową W roku sprawozdawczym 2013 na terenie powiatu nie odnotowano zachorowań na takie jednostki chorobowe jak : - dur brzuszny, - dury rzekome, - czerwonka, - salmonellozy narządowe, - zatrucie toksyną botulinową, - zatrucie grzybami, - zbiorowe zatrucia pokarmowe Zatrucia pokarmowe Salmonellozy W 2013 roku sytuacja epidemiologiczna zachorowań na salomonellozę z objawami ze strony przewodu pokarmowego uległa pogorszeniu. Odnotowano 3 przypadki współ. 5,1, natomiast w roku 2012 nie zarejestrowano żadnego zachorowania.(ryc.1) Nie odnotowano także żadnego ogniska chorobowego. Zachorowania w 2013 roku dotyczyły: dziecka w wieku 3 tygodni oraz dwóch kobiet w wieku 37 i 19 lat. Dwa przypadki wymagały hospitalizacji, natomiast jeden był leczony ambulatoryjnie. Zachorowania zostały potwierdzone dodatnimi badaniami kału. U chłopca zamieszkałego na wsi wyhodowano Salmonellę gr. DO, zachorowanie to wystąpiło w miesiącu lutym. Przypadek przeszedł w nosicielstwo, po kilkukrotnych badaniach bakteryjnych kału wyniki wypadły ujemnie. U kobiety w wieku 37 lat czynnikiem sprawczym była Salmonella Enteritidis. Zachorowanie wystąpiło w miesiącu maju. Przypadek przeszedł w nosicielstwo. U kobiety w wieku 19 lat czynnikiem sprawczym była Salmonella Spp., zachorowanie wystąpiło w miesiącu lipcu i nie wymagało hospitalizacji. Kontrolne wyniki kału ujemne. 40

41 Zarejestrowano 3 nosicieli schorzeń jelitowych, których nie odsunięto od pracy.(ryc.2) Dwóch nosicieli uzyskało wyniki ujemne kontrolnych badań kału, natomiast u trzeciego do końca roku nie uzyskano wyników ujemnych. Stan nosicieli na koniec roku Ryc. 1 Liczba zachorowań na Salmonelle w powiecie obornickim w latach Ryc. 2 Liczba nosicieli Salmonelli w powiecie obornickim w latach Wirusowe zapalenie wątroby typu A W roku 2013 odnotowano 1 przypadek wirusowego zapalenia wątroby typu A współ. 1,7, analogiczna sytuacja miała miejsce w 2012 roku, również odnotowano 1 przypadek współ. 1,7. (Ryc.3) Zachorowała kobieta w wieku 67 lat, zamieszkała na wsi. Przypadek hospitalizowany, potwierdzony badaniami laboratoryjnymi. Zachorowanie wystąpiło w miesiącu październiku. 41

42 1 0,8 1 1 WZW typu A 1 1 0,6 WZW typu A 0,4 0, Ryc. 3 Liczba zachorowań na WZW typu A w powiecie obornickim w latach Biegunki u dzieci do lat 2 W roku 2013 odnotowano 26 przypadków współ. 1785,7, natomiast w roku 2012 zachorowało 21 dzieci współ. 1442,3. W stosunku do roku 2012 wzrosła liczba odnotowanych zachorowań na biegunki u dzieci do lat 2 o 5 przypadków.(ryc.4) Hospitalizacji wymagało 24 dzieci. U wszystkich dzieci hospitalizowanych zostały wykonane badania diagnostyczne. W 12 przypadkach czynnikiem sprawczym okazały się Rotawirusy, natomiast u 1 dziecka zakażenie jelitowe wywołane było przez Campylobacter jejuni. U pozostałych dzieci które wymagały leczenia szpitalnego badania bakteriologiczne i wirusologiczne wypadły ujemnie. Leczonych ambulatoryjnie było 2 dzieci, u których nie wykonano żadnych badań diagnostycznych. Wszystkie zachorowania zakończyły się wyzdrowieniem. Przypadki zarejestrowano od stycznia do listopada: najwięcej kwiecień 6, w maju i sierpniu po 5, w styczniu 3,w lutym i listopadzie po 2 zachorowania, w marcu, czerwcu i październiku po 1 przypadku, natomiast w lipcu, wrześniu i grudniu 0. W środowisku miejskim zachorowało 18 dzieci, natomiast w wiejskim 8. Zachorowało 14 dziewczynek oraz 12 chłopców. (Ryc.5) BIEGUNKI U DZIECI DO LAT Ryc. 4 Liczba zachorowań na biegunki dzieci do lat 2 w powiecie obornickim w latach

43 Ryc. 5 Liczba zachorowań na biegunki dzieci do lat 2 w powiecie obornickim w latach w poszczególnych miesiącach Bakteryjne zakażenie jelitowe wywołane przez Campylobacter W roku 2013 zarejestrowano 1 przypadek bakteryjnego zakażenia jelitowego wywołanego przez Campylobacter współ. 1,7. W roku zachorowań. Zachorował chłopiec w wieku 11 miesięcy, zamieszkały w mieście. Objawy chorobowe wystąpiły w miesiącu październiku.przypadek był hospitalizowany, potwierdzony dodatnimi wynikami badań mikrobilogicznych. U chorego dziecka nie udało się ustalić przyczyny zakażenia Zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) W 2013 roku odnotowano 1 przypadek nowo wykrytego zakażenia wirusem HIV współ. 1,7, nie zarejestrowano żadnego przypadku zespołu nabytego upośledzenia odporności (AIDS). W roku sprawozdawczym 2012 odnotowano 1 przypadek zespołu nabytego upośledzenia odporności (AIDS) współ. 1,7, a także zarejestrowano 2 przypadki nowo wykrytego zakażenia wirusem HIV współ. 3, Choroby w zakresie których realizowane są szczepienia ochronne 43

44 3.3.1 Obowiązkowe : Różyczka W roku sprawozdawczym 2013 sytuacja epidemiologiczna zachorowań na różyczkę uległa gwałtownemu pogorszeniu. Zarejestrowano 185 przypadków współ. 313,3 natomiast w roku 2012 odnotowano 6 przypadków różyczki współ. 10,2.(Tab.2) Żaden przypadek nie wymagał hospitalizacji wszystkie leczone były ambulatoryjnie. 183 zachorowania zostały zakwalifikowane jako przypadki możliwe, natomiast 2 zakwalifikowano jako prawdopodobne. Zachorowało 169 mężczyzn i 16 kobiet. 12 mężczyzn było zaszczepionych p/ różyczce dziesięciu otrzymało jedną dawkę, natomiast dwoje dwie dawki, nie zaszczepionych mężczyzn było 157. Wśród 16 kobiet zaszczepionych było 8, wszystkie otrzymały jedną dawkę szczepionki p/ różyczce, a 8 nie było zaszczepionych. W środowisku miejskim odnotowano 91 przypadków, natomiast w wiejskim 94. POWIAT OBORNICKI LATA liczba zapadalność zachorowań , , , , , ,3 Zapadalność na 100 tys. mieszkańców Tab. 2 Różyczka w powiecie obornickim w latach Krztusiec W roku sprawozdawczym 2013 odnotowano znaczną poprawę sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zachorowań na krztusiec - nie odnotowano żadnego przypadku, natomiast w roku zachorowań współ. 17,0. (Ryc.6) KRZTUSIEC KRZTUSIEC Ryc. 6 Liczba zachorowań na krztusiec w powiecie obornickim w latach

45 Wirusowe zapalenie wątroby typu B W roku sprawozdawczym 2013 zgłoszono 3 przypadki zachorowania na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B współ. 5,1. W 2012 nie odnotowano żadnego zachorowania w postaci przewlekłej, natomiast zarejestrowano 1 przypadek w postaci ostrej współ 1,7. Zachorowały 2 kobiety oraz 1 mężczyzna. Obie kobiety zachorowały w wieku 26 lat, natomiast mężczyzna w wieku 23 lat. Jeden przypadek odnotowano w mieście, natomiast 2 na wsi. Wszystkie osoby chore były szczepione p/wzw typu B otrzymały pełen cykl szczepień. Nikt nie był narażony zawodowo. Jeden przypadek był hospitalizowany, natomiast dwa były leczone ambulatoryjnie. Zachorowania potwierdzono dodatnimi wynikami badań laboratoryjnych. 10 osób z otoczenia zostało objętych nadzorem epidemiologicznym. Poliomeylitis, Błonica, Tężec W roku 2013 nie odnotowano zachorowań na te jednostki chorobowe, taka sama sytuacja miała miejsce w roku Odra W roku sprawozdawczym 2013 odnotowano 2 podejrzenia zachorowania na odrę, natomiast w roku 2012 nie zarejestrowano żadnego podejrzenia. Podejrzenia zgłoszone w 2013 roku zostały wykluczone ujemnymi wynikami badań na przeciwciała IgM, wykonanymi w Laboratorium Zakładu Wirusologii PZH w Warszawie. Oba przypadki były leczone ambulatoryjnie. Podejrzenia dotyczyły mężczyzn w wieku 23 lat, zamieszkałych w mieście, zaszczepionych dwoma dawkami szczepionki monowalentnej p/odrze. W 2013 roku nie zarejestrowano żadnego zachorowania na odrę, taka sama sytuacja miała miejsce w roku ubiegłym. Nagminne zapalenie przyusznic W roku 2013 sytuacja epidemiologiczna zachorowań na nagminne zapalenie przyusznic polepszyła się o 1 mniej zarejestrowany przypadek. Odnotowano 3 zachorowania współ. 5,1, w roku zachorowania współ. 6,8. (Ryc.7) Zachorowały 2 dziewczynki w wieku 2 i 4 lat i jeden chłopiec w wieku 1 roku. Wszyscy otrzymali po jednej dawce szczepionki skojarzonej. Zachorowania wystąpiły zarówno w mieście jak i na wsi. Żaden przypadek nie był potwierdzony serologicznie i nie wymagał hospitalizacji. Przypadki zakwalifikowano jako możliwe. 45

46 Ryc. 7 Liczba zachorowań na nagminne zapalenie przyusznic w powiecie obornickim w latach Gruźlica W 2013 roku odnotowano 7 przypadków współ. 11,9. Objęto nadzorem 16 osób z kontaktu. W roku sprawozdawczym 2012 do tut. Stacji zgłoszono również 7 zachorowań współ. 11,9. Objęto nadzorem 22 osoby z kontaktu. (Ryc.8) Ryc. 8 Liczba zachorowań na gruźlicę w powiecie obornickim w latach Zalecane: Żółta gorączka, kleszczowe zapalenie opon mózgowych Tak samo jak w latach ubiegłych, w roku 2013 oraz 2012 nie odnotowano zachorowań na te jednostki chorobowe. 46

47 Grypa W roku sprawozdawczym 2013 ogólnie zarejestrowano 774 podejrzenia zachorowań na grypę sezonową współ. 1310,8. Zarejestrowano 3 zachorowania na grypę potwierdzone dodatnimi badaniami wirusologicznymi. Przypadki wymagały hospitalizacji. Zachorowały dzieci w wieku: 2 lat, 5 lat oraz 17 miesięcy. Zachorowania wystąpiły w miesiącu styczniu, marcu i kwietniu. Dotyczyły one zarówno dzieci zamieszkałych w mieście jak i na wsi. Brak danych na temat zachorowania osób, które poddały się szczepieniom ochronnym. W 2012 roku odnotowano 3 podejrzenia zachorowań na grypę sezonową współ. 5,1. Nie zarejestrowano natomiast potwierdzonych zachorowań na grypę. Choroba meningokokowa W roku sprawozdawczym 2013 uległa pogorszeniu sytuacja w zakresie choroby menigokokowej ponieważ zarejestrowano 2 zachorowania współ. 3,4, natomiast w 2012 nie odnotowano żadnego zachorowania. Zachorowania dotyczyły dwóch dziewczynek w wieku 3 oraz 4 miesięcy. Pierwsza dziewczynka w wieku 4 miesięcy, zamieszkała na wsi zachorowała w miesiącu lutym. Hospitalizowana w stanie ciężkim z zapaleniem opon mózgowych Neisseria Meningitidis. Przypadek został potwierdzony badaniami mikrobiologicznymi. Z materiału biologicznego przesłanego do Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN) wyhodowano Neisseria Meningitidis gr. B. W postępowaniu profilaktycznym chemioprofilaktyką objęto 6 osób z otoczenia. Zachorowanie zakończyło się wyzdrowieniem. Druga dziewczynka w wieku 3 miesięcy, zamieszkała w mieście zachorowała również w miesiącu lutym. Hospitalizowana w stanie bardzo ciężkim z zapaleniem opon mózgowych Neisseria Meningitidis oraz z posocznicą. Przypadek został potwierdzony badaniami mikrobiologicznymi. Z materiału biologicznego przesłanego do KOROUN wyhodowano Neisseria Meningitidis gr. C. W postępowaniu profilaktycznym chemioprofilaktyką objęto 6 osób z otoczenia. 3.4 Choroby przeciwko którym brak skutecznych metod zapobiegania Zapalenia opon mózgowych W roku sprawozdawczym 2013 pogorszyła się sytuacja epidemiologiczna zachorowań na zapalenie opon mózgowych, ponieważ odnotowano 5 zachorowań współ. 8,5, natomiast w roku 2012 nie zarejestrowano żadnego przypadku. Zachorowania zostały zakwalifikowane jako: Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone (1osoba), oraz Wirusowe zapalenie opon mózgowych, nie określone (4 osoby). Przypadki dotyczyły 3 mężczyzn w wieku 4, 3 oraz 17 lat, a także 2 kobiet w wieku 60 i 2 lat. Zachorowania wystąpiły zarówno w środowisku wiejskim (2 osoby) oraz miejskim 47

48 (3osoby). Wszystkie zachorowania były hospitalizowane i zakończyły się pełnym wyleczeniem. Odnotowano 1 rodzinne ognisko 2 osobowe. Zachorowało rodzeństwo (brat z siostrą) w wieku 4 i 2 lat zamieszkałe w mieście. W trakcie hospitalizacji nie udało się ustalić czynnika sprawczego Zapalenie mózgu W roku 2013 oraz w roku 2012 nie odnotowano żadnego zachorowania na zapalenie mózgu Posocznice W 2013 roku odnotowano 1 przypadek posocznicy współ. 1,7. Wystąpiła ona w przebiegu choroby meningokokowej. W latach ubiegłych nie odnotowano tej jednostki chorobowej Ospa wietrzna Przeciwko ospie wietrznej nie prowadzi się obowiązkowych szczepień ochronnych, za wyjątkiem osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie, stąd zachorowania na tę chorobę podlegają okresowym cyklom spadku i wzrostu. (Ryc.9) Ryc. 9 Liczba zachorowań na ospę wietrzną w powiecie obornickim w latach W roku 2013 odnotowano znaczny spadek zachorowań na ospę wietrzną. Zarejestrowano 78 przypadków współ.132,1 natomiast w roku 2012 zachorowały 242 osoby współ. 411,5. W stosunku do roku ubiegłego nastąpił spadek zachorowań o 164 przypadki. Zachorowało 35 mężczyzn i 43 kobiety. Najwięcej zachorowań było w przedziale wieku 48

49 od 5 do 9 lat. W środowisku miejskim odnotowano 42 przypadki, natomiast w wiejskim 36. Żadna osoba nie otrzymała szczepienia p/ospie wietrznej. Zachorowania przebiegały bez powikłań i nie wymagały hospitalizacji. Odnotowano 1 ognisko rodzinne, w którym zachorowało 2 dzieci do lat 14. W latach 2012 oraz 2013 na terenie powiatu obornickiego w poszczególnych gminach zachorowania na ospę wietrzną kształtowały się w następujący sposób (Ryc.10): Ryc. 10 Liczba zachorowań na ospę wietrzną w podziale na gminy w latach Płonica Nieznacznemu pogorszeniu uległa sytuacja zachorowań na płonicę. W stosunku do roku 2012 nastąpił wzrost zachorowań o 4 przypadki. Rok zachorowań współ. 64,4, rok zachorowania współ. 57,8. (Ryc.11) W środowisku miejskiem zachorowało 16 osób, natomiast w wiejskim 22 osoby, z czego w gminie Oborniki 22 osoby, w gminie Rogoźno 1 osoba oraz w gminie Ryczywół 15 osób. Żaden przypadek nie wymagał hospitalizacji. Nie odnotowano również żadnego ogniska. 49

50 Ryc. 11 Liczba zachorowań na płonicę w powiecie obornickim w latach Róża W roku 2013 wykazano 11 przypadków zachorowań na różę współ.18,6, natomiast w roku przypadków współ.13,6. Wszystkie zachorowania były leczone ambulatoryjnie. (Ryc. 12) Ryc. 12 Liczba zachorowań na róże w powiecie obornickim w latach Wirusowe zapalenie wątroby typu C W roku 2013 wykazano 1 przypadek przewlekłego zapalenia wątroby typu C współ.1,7, natomiast w roku przypadki współ. 3,4. Zachorowała kobieta w wieku 55 lat, zamieszkała w mieście. Nie stwierdzono narażenia zawodowego. Przypadek był leczony ambulatoryjnie. (Ryc.13) 50

51 Ryc. 13 Liczba zachorowań na WZW typu C w powiecie obornickim w latach Choroby odzwierzęce Borelioza W roku sprawozdawczym 2013 pogorszyła się sytuacja epidemiologiczna dotycząca zachorowań na boreliozę, ponieważ odnotowano 5 zachorowań współ. 8,5, natomiast w 2012 nie zarejestrowano żadnego zachorowania. (Ryc.14) Zachorowały 2 kobiety w wieku 63 i 42 lat, oraz 3 mężczyzn w wieku 15, 32 oraz 10 lat. Obie kobiety oraz 2 mężczyzn byli mieszkańcami wsi, natomiast 1 chłopiec mieszkał w mieście. Nikt nie był narażony zawodowo. Do narażenia doszło w powiecie obornickim, w miejscu zamieszkania tereny zalesione. Żaden przypadek nie wymagał hospitalizacji. Zachorowania wystąpiły w miesiącach: maj 2 przypadki, czerwiec 1 przypadek oraz październik 1 przypadek. Ryc. 14 Liczba zachorowań na boreliozę w powiecie obornickim w latach

52 3.5.2 Listerioza W roku 2013 nie odnotowano żadnego zachorowania. W 2012 roku miała miejsce taka sama sytuacja Bruceloza, tasiemczyca, włośnica W roku sprawozdawczym 2013 oraz 2012 nie odnotowano żadnego zachorowania na te jednostki chorobowe Zapobieganie wściekliźnie W roku sprawozdawczym 2013 zarejestrowano 135 przypadków styczności i narażenia osób na wściekliznę. U 15 osób pokąsanych podjęto szczepienia profilaktyczne przeciwko wściekliźnie. (Tab.3) Szczepienia podjęto u 10 mężczyzn i 5 kobiet po kontakcie z: 12 psami, 2 kotami i 1 lisem. Żadna osoba nie wymagała hospitalizacji. Nie wszyscy poszkodowani otrzymali pełen, 5 dawkowy, cykl szczepień w niektórych przypadkach szczepienia zakończyły sie po 3 dawce z powodu wcześniej zakończonej obserwacji zwierzęcia w kierunku wścieklizny (wyniki ujemne). Powikłań poszczepiennych nie odnotowano. W roku 2012 odnotowano 98 przypadków styczności i narażenia osób na wściekliznę, z czego u 6 osób podjęto szczepienia profilaktyczne przeciwko wściekliźnie. Zarówno w roku 2013 jak i 2012 nie zarejestrowano dodatnich wyników badań w kierunku wścieklizny na terenie powiatu. płeć miejsce narażenia Podjęte szczepienia Kontakt ze zwierzęciem grupy wiekowe M K ogółem M W Pełen cykl niepełen cykl (liczba dawek) pies kot lis inne 5 dawek < SUMA ogółem Tab.3. Liczba szczepień przeciwko wściekliźnie w powiecie obornickim w 2013r. 52

53 3.6 Realizacja szczepień ochronnych W roku sprawozdawczym 2013 kontynuowano nadzór nad czynnym uodpornieniem populacji w ramach Programu Szczepień Ochronnych (PSO). Monitorowano warunki przechowywania szczepionek. Szczepienia ochronne w powiecie obornickim wykonywane są w 13 placówkach Ochrony Zdrowia. W roku 2013 zarejestrowano 3 niepożądane odczyny poszczepienne. Jedno dziecko zaszczepiono DTP + Polio Imovax + Act-Hib + PREVENAR, drugiemu dziecku podano INFANRIX DTPa natomiast 3 dziecko otrzymało MMR Vax Pro. Pierwsze dziecko, które otrzymało 4 szczepionki było hospitalizowane, natomiast pozostałe dzieci były leczone ambulatoryjnie. Wszystkie przypadki zakwalifikowano jako NOP łagodne. W żadnym przypadku nie doszło do wystąpienia powikłań. W 2012 odnotowano 2 niepożądane odczyn poszczepienne. WNIOSKI 1.Na terenie powiatu obornickiego sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych uległa pogorszeniu. Zgłoszono o 65 przypadków zachorowań więcej. 2.Cyklicznym zmianom zachorowań podlega większość chorób wieku dziecięcego np. ospa wietrzna oraz płonica. Przeciwko tym chorobom nie prowadzi się obowiązkowych szczepień ochronnych. W 2013 roku w stosunku do roku 2012 zmalała liczba zachorowań na ospę wietrzną o 164 przypadki, natomiast wzrosła o 4 liczba zachorowań na płonicę. Obserwuje się nieznaczne polepszenie sytuacji zachorowań na nagminne zapalenie przyusznic. Odnotowuje się znikomą ilość zachorowań, co może świadczyć o skuteczności obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko tej jednostce chorobowej. 3.W roku 2013 zaobserwowano nagły wzrost zachorowań na różyczkę. zwłaszcza wśród chłopców, którzy nie zostali objęci obowiązkowymi szczepieniami p/różyczce wg PSO. Szczepienia w rocznikach, w których odnotowano zwiększoną liczbę zachorowań wprowadzono jedynie dla dziewczynek. 4.Polepszyła się sytuacja w zakresie zachorowań na krztusiec. W roku sprawozdawczym 2013 nie odnotowano zachorowań na tę jednostkę chorobową, natomiast w roku 2012 zarejestrowano 10 przypadków. 5.W dalszym ciągu rejestruje się przypadki gruźlicy na terenie powiatu obornickiego. Zaobserwowano, iż częściej chorują mężczyźni niż kobiety, zachorowalność na gruźlicę wzrasta wraz z wiekiem a zapadalność mieszkańców wsi jest wyższa niż miast. 6.W roku 2013 odnotowano dwa przypadki zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową wywołaną przez Neisseria meningitidis gr. B oraz C. Zachorowania 53

54 dotyczyły dwóch dziewczynek w wieku 3 oraz 4 miesięcy. Osoby z kontaktu z dziećmi objęto chemioprofilaktyką, dzięki czemu nie doszło do wystąpienia dalszych zachorowań. 7.W porównaniu do roku ubiegłego, w roku 2013 zarejestrowano więcej przypadków zapalenia opon mózgowych. Zachorowania wystąpiły zarówno w środowisku miejskim jak i wiejskim, w różnych przedziałach wiekowych. 8.W roku sprawozdawczym nie odnotowano przypadków wystąpienia zbiorowych zatruć pokarmowych. 9.Zarejestrowano więcej przypadków podejrzeń zachorowań na grypę sezonową, a także odnotowano 3 zachorowania potwierdzone dodatnimi wynikami badań laboratoryjnych. 10. Co roku odnotowuje się zachorowania na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B i C oraz ostre wirusowe zapalenie wątroby typu A. Powtarza się wykrywalność przewlekłego zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B i C podczas wykonywania badań przesiewowych np. obowiązkowych badań w III trymestrze ciąży i przy jednorazowym, honorowym oddawaniu krwi. Niepokojący jest fakt, że wirusowe zapalenie wątroby typu B dotyczy osób, które wcześniej otrzymały pełen cykl szczepień przeciwko temu wirusowi. 4. DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO - ZDROWOTNA Działania podejmowane przez Powiatową Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Obornikach w zakresie działalności oświatowo - zdrowotnej w 2013 roku wynikały z realizacji wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego, potrzeb środowiska lokalnego oraz sytuacji epidemiologicznej. Realizacja programów dotyczyła profilaktyki tytoniowej, profilaktyki zakażeniom wirusem HIV. Realizowano też programy, które miały na celu podnoszenie świadomości i kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych, zachęcanie do zwiększenia aktywności fizycznej, promowanie zachowań prozdrowotnych zarówno wśród dzieci i młodzieży szkolnej, jak i dorosłych mieszkańców powiatu. 54

55 4.1. Programy krajowe Trzymaj Formę! - program edukacyjny dla młodzieży klas V i VI szkół podstawowych i szkół gimnazjalnych oraz ich rodziców. Program promuje aktywność fizyczną i prawidłowe odżywianie, realizowany był w 21 placówkach - w tym w 10 gimnazjach i 11 szkołach podstawowych. Program realizowano w 40 klasach szkół podstawowych i 55 klasach gimnazjalnych. Objęci nim zostali 833 uczniów szkół podstawowych i 1143 uczniów szkół gimnazjalnych Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu Na działania związane z realizacją Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w roku 2013 składały się programy: Czyste powietrze wokół nas - program przedszkolnej edukacji antynikotynowej. Program był realizowany w 24 placówkach (tym w 9 przedszkolach - 90% przedszkoli i w 15 szkołach podstawowych/zespołach szkół - 94% placówek w których jest roczne przygotowanie przedszkolne). Objęto programem łącznie 875 dzieci, w tym 384 dzieci 5-letnich, 397 dzieci 6-letnich, 94 dzieci 3,4,7 letnich. 55

56 Nie pal przy mnie proszę. Celem programu jest zmniejszenie narażenia dzieci na bierne palenie tytoniu. Adresatami programu są uczniowie klas I-III szkół podstawowych. W roku szkolnym 2012/2013 program realizowano w powiecie obornickim w 13 szkołach podstawowych (72% tego typu szkół w powiecie). Programem objęto ogółem 416 uczniów, co stanowi 22% wszystkich dzieci w klas I-III w powiecie obornickim. Znajdź właściwe rozwiązanie. Celem programu jest zapobieganie paleniu tytoniu wśród młodzieży szkolnej. Program skierowany jest do uczniów starszych klas szkół podstawowych oraz gimnazjów. W roku szkolnym 2012/2013 program realizowano w powiecie obornickim w 3 szkołach podstawowych powiatu obornickiego oraz w 7 gimnazjach, co stanowi 17% szkół podstawowych i 58% szkół gimnazjalnych terenu powiatu. Program był realizowany wśród 95 uczniów szkół podstawowych (co stanowi 5% uczniów z klas IV-VI szkół podstawowych terenu powiatu) oraz wśród 716 uczniów gimnazjów (co stanowi 39% uczniów z klas I-III gimnazjów terenu powiatu). Inne działania związane z realizacją Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu : Profilaktyka palenia tytoniu W powiecie obornickim, jak co roku został zorganizowany konkurs p.t.: Palić, nie palić oto jest pytanie? dla uczniów klas V. Konkurs polegał na wykonaniu znaku graficznego ekslibrisu o tematyce antytytoniowej. Do konkursu przystąpiło 5 szkół podstawowych, co stanowi 26% szkół posiadających klasy V w powiecie. Dodatkowo został zorganizowany wyjazd dla uczestników konkursu, w ramach wojewódzkiego finału na seans filmowy do Multikina w Poznaniu. W wyjeździe uczestniczyło 30 osób. Dojazd uczestników konkursu na finał wojewódzki konkursu, został sfinansowany przez Burmistrza Obornik. 56

57 Działania w ramach Światowego Dnia bez Tytoniu. W powiecie obornickim przy współpracy dyrektorów i nauczycieli 3 przedszkoli (Przedszkole nr 1 Oborniki, Przedszkole nr 2 Oborniki, Przedszkole nr 5 Oborniki) oraz dyrektorów i nauczycieli 3 szkół podstawowych (Szkoła Podstawowa nr 2 w Obornikach, Szkoła Podstawowa nr 4 w Obornikach, Szkoła Podstawowa w Objezierzu) przeprowadzono 6 akcji informacyjnych zachęcających do rzucenia palenia tytoniu. Akcje te były przeprowadzane w tygodniu poprzedzającym święto (31 maja). W realizację zadania zaangażowały się dzieci z grup rocznego przygotowania przedszkolnego (z przedszkoli i szkół), które podczas spacerów rozdysponowały ulotki o tematyce antytytoniowej. Rozdawnictwo ulotek było poprzedzone pogadankami nauczycieli z dziećmi na temat szkodliwości palenia tytoniu. Łącznie 359 dzieci z 6 placówek rozdało 520 ulotek. (fot. nr 1) fot. nr 1 Fot. Monika Osak Działania ramach Światowego Dnia Rzucania Palenia. W dniu r. w powiecie obornickim przy współpracy nauczycieli przedszkoli (Przedszkole nr 1 Oborniki, Przedszkole nr 2 Oborniki, Przedszkole nr 4 Oborniki Przedszkole nr 5 Oborniki, Przedszkole nr 2 Rogoźno) przeprowadzono 5 akcji informacyjnych zachęcających do rzucenia palenia tytoniu. W realizację zadania zaangażowało się 260 dzieci z 5 przedszkoli, które podczas spacerów rozdysponowały ulotki o tematyce antytytoniowej (fot. nr 2). Rozdawnictwo ulotek przez przedszkolaki zostało poprzedzone pogadankami na temat szkodliwości palenia tytoniu. W przedszkolach wyeksponowano plakaty. Dzieci z przedszkoli rozdały łącznie 460 ulotek. Dnia r w ramach Światowego Dnia Rzucania Palenia w holu sklepu Intermarche zorganizowano Punkt informacyjno profilaktyczny. Podczas akcji była możliwość przeprowadzenia badania zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu, zmierzenia ciśnienia tętniczego krwi, otrzymania ulotki o tematyce zachęcającej do rzucenia palenia oraz uzyskania porady na temat szkodliwości palenia 57

58 i możliwości rzucenia nałogu. Podczas akcji udzielono porad ok. 25 osobom, ok. 30 osób skorzystało z badania ciśnienia krwi, ok. 30 osób poddało się badaniu smokolizerem na zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Wydano około 100 ulotek o tematyce antynikotynowej (fot nr 3). fot. nr 2 Fot. Monika Osak fot. nr 3 Fot. Monika Osak W Gimnazjum w Zespole Szkół im. Unicef w Obornikach, zorganizowano na terenie szkoły debatę ( r.) oraz konkurs ( r.) dotyczące szkodliwości palenia tytoniu. W debacie uczestniczyły wszystkie klasy gimnazjalne (14 klas), pedagog szklony, wicedyrektor oraz pracownik ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Obornikach. Debata polegała na przedstawieniu w krótkim czasie przez 58

59 przedstawicieli klasy głównych zalet niepalenia tytoniu i niekorzystnego wpływu tytoniu na organizm człowieka palącego tytoń. Debata była poprzedzona pogadankami i wykonaniem przez uczniów plakatów o tematyce antynikotynowej. Konkurs polegał na odgrywaniu scenek na temat szkodliwości palenia tytoniu. Scenki były odgrywane przez przedstawicieli każdej klasy na forum gimnazjum. W konkursie brało udział 13 klas. Pracownik ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Obornikach brał udział w debacie i obradach komisji konkursowej. Drobne upominki zostały zakupione przez dyrektora Zespołu Szkół. (fot. nr 4) fot. nr 4 Fot. Monika Osak W dniu r. w Gimnazjum nr 3w Obornikach, pracownik ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologiczej w Obornikach zorganizował szkolenie pt. Młodzieżowi Liderzy Zdrowia edukacja antynikotynowa. Uczestnikami szkolenia byli uczniowie tego gimnazjum z klas I-III łącznie 19 osób. (fot. nr 5) Spotkanie zawierało część teoretyczną oraz warsztaty. Na wstępie szkolenia oraz po jego zakończeniu młodzież wypełniła ankietę oceniającą poziom wiedzy z zakresu profilaktyki antynikotynowej. Z analizy ankiet wynika, że prawidłowych odpowiedzi na wstępie było 40%, natomiast w ankiecie końcowej - 89%. Z obliczeń wynika wzrost poziomu wiedzy u młodzieży o 49%. Po szkoleniu młodzież otrzymała certyfikaty Młodzieżowych Liderów Zdrowia. W dniu pracownik ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologiczej w Obornikach przeprowadził szkolenie w firmie: Nordsign XLP SP. z o.o. Kowanowo. Szkolenie dotyczyło szkodliwości palenia tytoniu i zawierało część teoretyczną oraz warsztaty. W spotkaniu wzięło udział 15 osób. 59

60 fot. nr 5 Fot. Monika Osak W roku 2013 zakończono realizację projektu: Odświeżamy nasze miasta. Tobacco Free Cities. TOB3CIT o zasięgu ogólnopolskim, którego celem była ochrona zdrowia mieszkańców Polski przed szkodliwym działaniem dymu tytoniowego, a w szczególności wzmocnienie realizacji ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., Nr 10, poz. 55 z późn. zm.). W dniu r podczas obchodów Dni Obornik na ul. Piłsudskiego w Obornikach, Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Obornikach we współpracy z Strażą Miejską w Obornikach przeprowadziła akcję informacyjno profilaktyczną w ramach projektu Odświeżamy nasze miasta, TOB3CIT (Tobacco Free Cities). Pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej oraz pracownik Straży Miejskiej w Obornikach udzielali porad związanych z leczeniem uzależnienia tytoniowego. Przechodnie otrzymali ulotki ostrzegające przed skutkami palenia tytoniu oraz gadżety promujące życie bez nałogu. Przechodnie mogli dowiedzieć się w jakich miejscach obowiązuje zakaz palenia, i że paląc w miejscu objętym zakazem grozi kara grzywny. Grupą docelową było społeczeństwo lokalne zasięg ok. 300 osób. (fot. nr 6) W ramach projektu w dniu przeprowadzono szkolenie dla dorosłych uczniów Zespołu Szkół im. T. Kutrzeby w Obornikach, którego uczestnikami było 40 uczniów. Szkolenie było przeprowadzone przez pracownika ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia i zawierało treści dotyczące szkodliwości palenia tytoniu, oraz system legislacyjny w zakresie używania tytoniu. Na końcu szkolenia uczniowie rozwiązywali krzyżówkę o tematyce nikotynowej. (fot. nr 7) W dniu r na ul. Piłsudskiego 76 w Obornikach, przy Urzędzie Miejskim, została przeprowadzona akcja informacyjno profilaktyczną w ramach projektu Odświeżamy nasze miasta, TOB3CIT (Tobacco Free Cities). Pracownik ds. Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej udzielał porad związanych z leczeniem uzależnienia tytoniowego. Przechodnie 60

61 otrzymali ulotki ostrzegające przed skutkami palenia tytoniu oraz gadżety promujące życie bez nałogu. Przechodnie mogli dowiedzieć się w jakich miejscach obowiązuje zakaz palenia, i że paląc w miejscu objętym zakazem grozi kara grzywny. Grupą docelową było społeczeństwo lokalne zasięg ok. 100 osób. fot. nr 6 Fot. Monika Osak Program profilaktyki HIV/AIDS. fot. nr 7 Fot. Monika Osak 61

62 W ramach tego programu podjęto wiele różnorodnych działań we współpracy z różnymi instytucjami. Jednym z nich była akcja Bezpieczne walentynki. 14 lutego 2013r. w Zespole Szkół im. gen. T. Kutrzeby w Obornikach odbyła się sprzedaż Walentynkowego Ciacha. Członkowie Szkolnego Koła PCK i Koła Wolontariatu upiekli ciasteczka, które uczniowie szkoły chętnie kupowali. Do każdego sprzedanego ciastka każdy otrzymywał zakładkę do książki, która zawierała informacje na temat dróg zakażenia wirusem HIV. Informacji na temat wirusa HIV dostarczyła również gazetka szkolna oraz rozwieszone na terenie szkoły plakaty. Hasłem dnia było: Zarażamy się miłością, a nie HIV. Na lekcjach biologii odbyły się także pogadanki o AIDS połączone z quizem. Szkoła przeznaczyła wszystkie środki z sprzedaży dla potrzebujących. Akcja skierowana była do całej społeczności szkolnej (300 uczniów). W Liceum Ogólnokształcącym w Obornikach z okazji Walentynek, dnia 14 lutego 2013r. w szkole Samorząd Uczniowski zorganizował Dzień Zakochanych. W ramach akcji uczniowie mogli zrobić sobie romantyczne zdjęcia, na przerwach wysłuchać romantycznej muzyki. Podczas akcji Młodzieżowi Liderzy Zdrowia (3 osoby) rozdawali materiały informacyjne (ulotki, zakładki dotyczące profilaktyki HIV/AIDS). Akcja była adresowana do wszystkich uczniów szkoły (350 uczniów). Zrealizowano też projekt: Młodzieżowi Liderzy Zdrowia-kontra HIV, którego celem jest podniesienie poziomu wiedzy w zakresie HIV/AIDS wśród młodzieży. Szkolenie odbyło się na terenie i dla uczniów Zespołu Szkół im. T. Kutrzeby w Obornikach. Szkolenie zawierało część wykładową i warsztaty. Wzięło w nim udział 19 uczniów w wieku od 16 do 18 lat (13 osób z Technikum i 6 osób z Zasadniczej Szkoły Zawodowej). Na wstępie szkolenia oraz po jego zakończeniu młodzież wypełniła ankietę oceniającą poziom wiedzy z zakresu profilaktyki HIV i AIDS. Z analizy ankiet wynika, że odsetek odpowiedzi prawidłowych na wstępie wynosił 60%, natomiast w ankiecie końcowej 91%. Z obliczeń wynika wzrost poziomu wiedzy u młodzieży o 31%. Zrealizowano konkurs na logo nawiązujące do hasła Nie daj szansy AIDS, który skierowany był do uczniów szkół gimnazjalnych. W konkursie udział wzięły trzy szkoły gimnazjalne (25% szkół gimnazjalnych terenu powiatu). Nagrody dla laureatów zostały zakupione przez Starostwo Powiatowe. Praca laureata I miejsca reprezentowała nasz powiat na etapie wojewódzkim i została wyróżniona. Obchody Światowego Dnia AIDS. W ramach obchodów Światowego Dnia AIDS w Zespole Szkół im. Tadeusza Kutrzeby w Obornikach w dniu 2 grudnia odbywały 62

63 się zajęcia w formie pogadanek, poświęcone tematyce AIDS. Zajęcia odbywały się w 6 klasach wśród 160 uczniów. AIDS - nie wybiera to hasło tegorocznych obchodów w tej szkole. Dwa tygodnie wcześniej został ogłoszony konkurs na plakat promujący Światowy Dzień Walki z AIDS. Wzięło w nim udział 12 uczniów klas I technikum. Zorganizowano również punkt wydawania ulotek, zakładek do książek (otrzymanych od PSSE w Obornikach), które zawierały ważne informacje dotyczące HIV/AIDS (wydano ok. 150 ulotek). W obchodach uczestniczyli wszyscy uczniowie szkoły 300 osób. W Liceum Ogólnokształcącym w Obornikach 2 grudnia odbyła się akcja rozdawania czerwonych wstążeczek, celem zwrócenia uwagi na problem HIV/AIDS adresowana do wszystkich uczniów szkoły (368 osób) oraz 35 nauczycieli. Cała szkoła została oplakatowana. Przekazywano również otrzymane od PSSE w Obornikach ulotki informujące o HIV/AIDS (wydano ok. 100 ulotek).w szkole odbyły się zajęcia profilaktyczne z wychowawcami klas, objęte były wszystkie klasy (łącznie 368 osób) Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnienia od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych. Głównym celem projektu jest ograniczenie używania tytoniu i innych substancji psychoaktywnych przez kobiety w wieku prokreacyjnym, tj. między 15 a 49 rokiem życia. Nawiązano współpracę z FULTOM Sp. z o.o. (Intermarche) w Obornikach w celu udostępnienia miejsca na organizację punktu informacyjno edukacyjnego w ramach działań kampanijnych związanych z projektem. Nawiązano również współpracę z pielęgniarkami środowiskowymi, które poproszono o uczestnictwo w działaniach poprzez mierzenie ciśnienia chętnym osobom. Dnia odbyły się działania kampanijne związane z projektem. Podczas działań była możliwość przeprowadzenia badania zawartości tlenku węgla w wydychanym powietrzu, zmierzenia ciśnienia tętniczego krwi, otrzymania ulotek o tematyce zachęcającej do rzucenia palenia, oraz uzyskania porady na temat szkodliwości palenia i możliwości rzucenia nałogu. Przeprowadzono konkurs z pytaniami, w którym nagrodą były ekologiczne toby na zakupy. Podczas akcji udzielono porad ok. 25 osobom, ok. 30 osób skorzystało z badania ciśnienia krwi, ok. 30 osób poddało się badaniu smokolizerem na zawartość tlenku węgla w wydychanym powietrzu. Wydano około 100 ulotek o tematyce antynikotynowej (fot. nr 8). 63

64 fot. nr 8 Fot. Monika Osak 4.2. Programy wojewódzkie Program Moje Dziecko Idzie do Szkoły Celem programu jest ukształtowanie prawidłowych nawyków i umiejętności prozdrowotnych, podniesienie poziomu wiedzy rodziców na temat elementów zdrowego stylu życia, uświadomienie rodzicom ich roli w kształtowaniu prawidłowych nawyków prozdrowotnych, przekonanie ich o słuszności podejmowanych działań profilaktycznych w domu i środowisku szkolnym oraz zainteresowanie rodziców zdrowiem ich dzieci i czynnikami wpływającymi na jego zachowanie. Program skierowany jest do uczniów rocznego wychowania przedszkolnego szkół podstawowych i przedszkoli województwa wielkopolskiego oraz ich rodziców. W powiecie obornickim realizowano program w 15 (100%) szkołach podstawowych, w których są grupy rocznego przygotowania przedszkolnego i w 8 przedszkolach (89%), powiatu obornickiego. Objęto nim ok. 807 dzieci oraz 809 rodziców Realizacja Projektu PL0432 Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy 64