Debata tematyczna Rady Miasta Tarnobrzega. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta

Transkrypt

1 Debata tematyczna Rady Miasta Tarnobrzega Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta Sesja Rady Miasta Tarnobrzeg wrzesień 2008

2 Spis treści: I. Strategia Lizbońska (Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, Strategia Rozwoju Kraju)... 3 II. Fundusze pomocowe i Fundusz Spójności III. Środki pozyskane w ramach programów przedakcesyjnych IV. Środki pozyskane w ramach programów pomocowych UE w okresie V. Zadania inwestycyjne i działania programowe zakładane do dofinansowania z programów pomocowych UE w latach VI. Instytucje wspierające VII. Podsumowanie Słownik pojęć Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 2

3 I. Strategia Lizbońska (Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, Strategia Rozwoju Kraju) I.1. Strategia Lizbońska Nowe wyzwania związane z globalizacją i rosnącą konkurencyjnością innych gospodarek światowych, pojawienie się w krajach UE barier strukturalnych spowalniających wysoki wzrost gospodarczy oraz wysoki poziom bezrobocia doprowadziły do dyskusji nad koniecznością określenia nowego programu reform gospodarczych UE Jej efektem było opracowanie i przyjęcie Strategii Lizbońskiej. Strategia Lizbońska przyjęta w marcu 2000 r. jest obecnie najważniejszym programem społeczno-gospodarczym Unii Europejskiej. Jej głównym celem jest stworzenie w Europie, do roku 2010, najbardziej konkurencyjnej gospodarki na świecie, zdolnej do utrzymania zrównoważonego wzrostu gospodarczego, stworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy, przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu oraz zachowaniu spójności społecznej. Strategia składa się z trzech filarów: ekonomicznego, społecznego i ekologicznego. Osiągnięciu celów Strategii Lizbońskiej mają służyć następujące działania systemoworegulacyjne: szybkie przechodzenie do gospodarki opartej na wiedzy, w tym rozwój społeczeństwa informacyjnego, badań i innowacji oraz kształcenie odpowiednich kwalifikacji i umiejętności; liberalizacja i integracja tych rynków i sektorów, których wspólny rynek de facto nie objął: telekomunikacja, energetyka, transport, poczta, a także usługi finansowe oraz całość rynku usług; rozwój przedsiębiorczości: deregulacja i lepsze wsparcie ze strony administracji (likwidacja barier administracyjno-prawnych), łatwiejszy dostęp do kapitału i technologii, ograniczanie zakłócającej konkurencję pomocy publicznej, tworzenie równego pola konkurencji; wzrost zatrudnienia i zmiana modelu społecznego: wzrost aktywności zawodowej, uelastycznienie rynku pracy, poprawa edukacji, unowocześnienie systemu zabezpieczeń społecznych, ograniczanie biedy i wykluczenia społecznego; dbałość o trwałe fundamenty rozwoju i środowisko naturalne: ograniczanie zmian klimatycznych, zachowanie zasobów naturalnych. Wobec nie do końca satysfakcjonującego bilansu realizacji Strategii Lizbońskiej, na szczycie Rady Europy w marcu 2005 r. postanowiono podporządkować jej realizację dwóm podstawowym priorytetom, bardziej dynamicznemu i zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu oraz większej liczbie lepszych miejsc pracy. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 3

4 Aby to osiągnąć ustalono, że realizacja odnowionej Strategii powinna przebiegać w trzech zasadniczych kierunkach: należy z wiedzy i innowacyjności uczynić siły napędowe zrównoważonego rozwoju gospodarczego sprawić, by Europa stałą się atrakcyjna dla inwestorów i pracowników, oraz wzmocnić europejskie model socjalny oparty na pełnym zatrudnieniu i większej spójności społecznej. Zgodnie z unijnymi wymogami, stare państwa członkowskie mają obowiązek przeznaczyć, co najmniej 60 proc. alokacji na cele prolizbońskie - czyli na innowacyjną gospodarkę, informatyzację tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy. Polska, choć nie zalicza się do tej grupy państw, zdecydowała się przeznaczyć ok. 62 % alokacji na przedsięwzięcia prolizbońskie. I.2. Akty prawne regulujące zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Zasady funkcjonowania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, w nowym okresie programowania - w latach , zostały zawarte w pięciu nowych rozporządzeniach, zastąpią one akty prawne obowiązujące w tym zakresie w poprzednim okresie programowania. Należą do nich: 1. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. (Uchyla rozporządzenie (WE) nr 1260/1999). 2. Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Uchyla rozporządzenie (WE) nr 1783/1999). 3. Rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego. (Uchyla rozporządzenie (WE) nr 1784/1999). 4. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności. (Uchyla rozporządzenie (WE) 1164/94). 5. Rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT). Cele polityki spójności na lata : Cel 1 Konwergencja, jest ukierunkowany na przyspieszenie postępu w najsłabiej rozwiniętych państwach członkowskich i regionach (o per capita poniżej 75% średniej dla UE). Realizowany będzie poprzez poprawę warunków wzrostu i zatrudnienia dzięki zwiększaniu ilości i doskonalenie jakości inwestycji w kapitał rzeczowy i ludzki, rozwój innowacyjności i społeczeństwa opartego na wiedzy, zdolności adaptacyjne do zmian gospodarczych i społecznych, ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego oraz zwiększanie wydajności administracji. Cel ten stanowi priorytet funduszy, przeznaczono na jego realizację 81% całości środków na politykę spójności. Działania w ramach celu będą mogły być finansowane z EFRR, EFS oraz Funduszu Spójności. Cel 2 Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, jest ukierunkowany na zwiększanie konkurencyjności i atrakcyjności regionów. Dotyczy zatrudnienia, które będzie rozwijać się dzięki zwiększeniu i poprawie jakości inwestycji w kapitał ludzki, innowacyjności i promowaniu społeczeństwa opartego na wiedzy, przedsiębiorczości, ochronie i poprawie Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 4

5 jakości środowiska naturalnego oraz poprawie zdolności adaptacyjnych pracowników i podmiotów gospodarczych. Nastąpi rozwój rynków pracy sprzyjających integracji społecznej. Środki przeznaczone na ten cel wyniosą około 16% całości środków na politykę spójności. Działania w ramach celu mogą być finansowane z EFRR oraz EFS. Cel 3 Europejska współpraca terytorialna, jest ukierunkowany na umacnianie współpracy transgranicznej poprzez wspólne inicjatywy lokalne i regionalne, umacnianie współpracy transnarodowej za pomocą działań sprzyjających zintegrowanemu rozwojowi terytorialnemu powiązanemu z priorytetami Wspólnoty oraz współpracy międzyregionalnej i wymiany doświadczeń na właściwym szczeblu terytorialnym. Na ten cel przeznaczono około 2,5% środków polityki spójności. Działania w ramach celu będą finansowane z EFRR. Zgodnie z założeniami Komisji Europejskiej realizacja polityki spójności na lata ma za zadanie posłużyć osiąganiu celów Strategii Lizbońskiej, co wpłynie na szybszy, trwały wzrost oraz przyczyni się do tworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy w państwach członkowskich UE oraz służyć będzie przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. Polityka spójności nabiera szczególnej wagi w kontekście obecnego i przyszłego rozszerzenia Unii Europejskiej. Celem jej kontynuowania w oparciu o zasadę solidarności i wymiar regionalny przyczyni się nie tylko do zmniejszenia różnic między państwami i regionami Unii Europejskiej, ale przede wszystkim przyniesie korzyści wszystkim krajom członkowskim w postaci szybszego wzrostu gospodarczego, poprawy sytuacji na rynku pracy i zwiększonej konkurencyjności. I.3. Unijne oraz krajowe dokumenty programowe I.3.1 Strategiczne Wytyczne Wspólnoty Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (SWW) zostały przyjęte przez Radę UE 6 października 2006 r. oraz opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE z 21 października 2006 r. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty stanowią dokument wyznaczający kierunki realizacji polityki spójności UE w latach Wytyczne, w odróżnieniu od rozporządzeń, które definiują cel i zakres wsparcia w ramach poszczególnych funduszy, dążą do zidentyfikowania obszarów, w których polityka spójności może najskuteczniej przyczynić się do realizacji priorytetów Wspólnoty zorientowanych na osiąganie celów odnowionej Strategii Lizbońskiej. Strategiczne wytyczne dla polityki spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej na lata (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z ) Zgodnie ze zintegrowanymi wytycznymi dla wzrostu i zatrudnienia w ramach odnowionej agendy lizbońskiej programy otrzymujące wsparcie w ramach polityki spójności powinny dążyć do skoncentrowania zasobów na następujących trzech priorytetach: zwiększanie atrakcyjności państw członkowskich, regionów i miast poprzez: poprawę dostępności, zapewnienie odpowiedniej jakości i poziomu usług oraz zachowanie stanu środowiska, wspieranie innowacyjności, przedsiębiorczości oraz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy dzięki wykorzystywaniu możliwości w dziedzinie badań i innowacji, w tym nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 5

6 tworzenie lepszych miejsc pracy oraz wzrostu ich liczby poprzez: zainteresowanie znacznej liczby osób zdobyciem zatrudnienia oraz działalnością gospodarczą, zwiększenie zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw oraz zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki Strategia Rozwoju Kraju Strategia Rozwoju Kraju (SRK) jest podstawowym dokumentem strategicznym określającym cele i priorytety w obszarze rozwoju społeczno-gospodarczego Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Strategia wyznacza cele oraz identyfikuje obszary uznane za najważniejsze z punktu widzenia osiągnięcia tych celów, w których koncentrowane będą działania państwa. Uwzględnia jednocześnie najważniejsze trendy rozwoju światowej gospodarki oraz cele, jakie stawia Unia Europejska w Strategii Lizbońskiej. SRK nadaje priorytet działaniom, jakie podejmie rząd w latach w celu realizacji wizji Polski. Głównym celem Strategii Rozwoju Kraju na lata jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: - poszczególnych obywateli i rodzin. W ramach Strategii Rozwoju Kraju (SRK) określone zostały następujące priorytety: wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa rozwój obszarów wiejskich rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej Strategia Rozwoju Kraju jest nadrzędnym, wieloletnim dokumentem dotychczasowym rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Stanowi odniesienie dla innych strategii i programów rządowych oraz samorządowych. Strategia Rozwoju Kraju nie jest dokumentem wymaganym przez Komisję Europejską. Stanowić jednak będzie bazę do opracowania innych dokumentów określających priorytety i obszary wykorzystania funduszy unijnych - jak Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (Narodowej Strategii Spójności), Krajowego Planu Strategicznego dla Obszarów Wiejskich i Strategii Rozwoju Rybołówstwa. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 6

7 Relacje celów szczegółowych Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) do priorytetów określonych w Strategicznych Wytycznych Wspólnoty (SWW) oraz celów Strategii Lizbońskiej. Podstawą prawną do realizacji Strategii Rozwoju Kraju na lata oraz Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia w Polsce jest Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, która została przyjęta przez Sejm RP 6 grudnia 2006 r. (Dz. U. nr 227, poz. 1658). Ustawa określa podmioty prowadzące politykę rozwoju, tryb współpracy między nimi, podstawowe instrumenty służące realizacji tej polityki oraz wskazuje źródła ich finansowania. Regulacja jest niezbędna do realizacji programów operacyjnych, które będą współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w perspektywie finansowej Ustawa stosowana będzie również do innych programów rozwojowych. Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju zawiera definicję polityki rozwoju, wymienia obszary wsparcia, w jakich jest ona prowadzona, wskazuje organy ją prowadzące. Określa też tryb Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 7

8 przyjmowania strategii rozwoju kraju, strategii sektorowych, a także tryb ustanawiania i realizacji programów operacyjnych. Art.2. Przez politykę rozwoju rozumie się zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju oraz spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej, w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej, w szczególności w zakresie: 1. ochrony środowiska, 2. ochrony zdrowia, 3. promocji zatrudnienia, w tym przeciwdziałania bezrobociu, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej bezrobotnych, 4. rozwoju kultury, kultury fizycznej, sportu i turystyki, 5. rozwoju miast i obszarów metropolitarnych, 6. rozwoju obszarów wiejskich, 7. rozwoju nauki i zwiększenia innowacyjności gospodarki, w tym rozwoju sektorów opartych na wykorzystaniu nowoczesnych technologii, 8. rozwoju zachowań prospołecznych wspólnot lokalnych oraz budowy i umacniania struktur społeczeństwa obywatelskiego, 9. rozwoju zasobów ludzkich, w tym podnoszenia poziomu wykształcenia społeczeństwa, kwalifikacji obywateli, jak również zapobiegania wykluczeniu społecznemu oraz łagodzeniu jego negatywnych skutków, 10. stymulowaniu powstawania nowych miejsc pracy, 11. tworzenia i modernizacji infrastruktury społecznej i technicznej, 12. wspierania i unowocześniania instytucji państwa, 13. wspierania rozwoju przedsiębiorczości, 14. wspierana wzrostu gospodarczego, 15. zwiększania konkurencyjności gospodarki. Art.3. Politykę rozwoju prowadzą: 1. w skali kraju Rada Ministrów; 2. w skali regionu samorząd województwa; 3. w skali lokalnej samorząd powiatowy i gminny. I.2.3 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Strategiczne Wytyczne Wspólnoty są podstawą opracowania Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO), które z kolei określają priorytety zawierane w programach operacyjnych w każdym z państw UE. W Polsce Rada Ministrów zaakceptowała 29 listopada 2006 r. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (równorzędna nazwa tego dokumentu to Narodowa Strategia Spójności - NSS),które służą wspieraniu wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Celem strategicznym Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia dla Polski jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz podniesienia poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 8

9 Obok celu strategicznego NSRO zakłada realizację celów szczegółowych, wynikających z wyzwań Strategii Lizbońskiej, Strategicznych Wytycznych Wspólnoty oraz wniosków wynikających z analizy słabych i mocnych stron polskiej gospodarki, a także stojących przed nią szans i zagrożeń. Cel strategiczny będzie osiągany poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Oznacza to, że wszystkie programy, działania i projekty podejmowane w ramach NSRO realizują cele jednocześnie aczkolwiek w różnym zakresie. Celami horyzontalnymi NSRO są: poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa, poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej, budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski, podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, (szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej) oraz rozwój sektora usług, wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. NSRO będą realizowane przy pomocy Programów Operacyjnych (PO), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), zarządzanych przez Samorządy poszczególnych województw. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 9

10 II. Fundusze pomocowe i Fundusz Spójności Fundusze strukturalne są instrumentem realizacji polityki spójności Unii Europejskiej, nazywanej również polityką strukturalną. Rolą funduszy strukturalnych jest pomoc państwom członkowskim w wyrównywaniu różnic w rozwoju regionalnym oraz w przemianach gospodarczych i społecznych na tzw. obszarach problemowych. Od początku istnienia Wspólnoty Europejskiej polityka regionalna należała do głównego obszaru jej interwencji. Treść Artykułu 130A Jednolitego Aktu Europejskiego (JAE), przyjętego w 1987 r., wskazuje, że Wspólnota powinna wzmacniać swoją aktywność w zakresie zapewnienia spójności ekonomiczno-społecznej. Osiągnięcie tego celu wspomagane jest działaniami podejmowanymi przez trzy fundusze strukturalne. 1. Fundusze strukturalne 1.1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1080/2006 współfinansuje: a. inwestycje produkcyjne przyczyniające się do tworzenia i ochrony trwałych miejsc pracy, przede wszystkim poprzez bezpośrednie wspieranie inwestycji zwłaszcza w małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP); b. inwestycje w infrastrukturę; c. tworzenie i rozwój instrumentów finansowania, takich jak kapitał podwyższonego ryzyka, fundusze pożyczkowe i gwarancyjne, fundusze rozwoju lokalnego, dotacje na spłatę odsetek, tworzenie sieci, współpracę i wymianę doświadczeń pomiędzy regionami, miastami oraz stosownymi podmiotami sfery społeczno-gospodarczej i środowiskowej; d. pomoc techniczną Europejski Fundusz Społeczny (EFS) zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1081/2006 współfinansuje: a. wzrost zdolności adaptacyjnych pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców w celu lepszego przewidywania zmian gospodarczych i pozytywnego zarządzania nimi; b. rozszerzenie dostępu do zatrudnienia oraz trwała integracja na rynku pracy osób poszukujących pracy i nieaktywnych zawodowo, zapobieganie bezrobociu, zwłaszcza bezrobociu długoterminowemu i bezrobociu wśród młodzieży, zachęcanie do aktywności w starszym wieku i dłuższej aktywności zawodowej oraz zwiększanie uczestnictwa w rynku pracy; c. poprawę integracji społecznej osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji w celu ich trwałej integracji na rynku pracy oraz zwalczanie wszelkich form dyskryminacji na rynku pracy; d. wzmacnianie kapitału ludzkiego, w szczególności poprzez wspieranie: opracowywania i wprowadzania reform systemów edukacji i szkoleń w celu rozwijania zdolności do zatrudnienia, lepszego dopasowania kształcenia ogólnego i zawodowego oraz szkoleń do potrzeb rynku pracy oraz stałego podnoszenia kwalifikacji personelu szkoleniowego w celu rozwijania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy, tworzenie sieci obejmujących instytucje szkolnictwa wyższego, centra badawczotechnologiczne oraz przedsiębiorstwa, e. wspieranie partnerstw, paktów i inicjatyw poprzez tworzenie sieci obejmujących zainteresowane strony, takie jak partnerzy społeczni i organizacje pozarządowe, na Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 10

11 poziomie transnarodowym, krajowym, regionalnym lokalnym w celu mobilizacji na rzecz reform w obszarze zatrudnienia i integracji na rynku pracy. 2. Fundusz Spójności zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1084/2006 współfinansuje: a. transeuropejskie sieci transportowe, w szczególności priorytetowe projekty, określone w decyzji nr 1692/96/WE; b. ochronę środowiska w ramach priorytetów wspólnotowej polityki zgodnie z jej założeniami i programem działania. Fundusz może także udzielać wsparcia dziedzinom związanym ze zrównoważonym rozwojem, które przedstawiają wyraźne korzyści w wymiarze środowiskowym, czyli efektywność energetyczną i energię odnawialną. W sektorze transportowym, poza sieciami transeuropejskimi, Fundusz wspomaga kolej, transport rzeczny i morski intermodalne systemy transportowe i ich interoperacyjności, zarządzanie ruchem drogowym, morskim i lotniczym, ekologiczny transport miejski i transport publiczny. II.1. Okres przedakcesyjny Fundusze Przedakcesyjne to środki bezzwrotnej pomocy finansowej, które udzielone były Polsce przez Unię Europejską. Ich najważniejszym zadaniem było przygotowanie Polski do członkostwa w UE oraz pomoc w wyrównaniu różnic gospodarczych. W Polsce funkcjonowały trzy Fundusze Przedakcesyjne: PHARE - największy program bezzwrotnej pomocy finansowej Unii Europejskiej dla Europy Środkowej i Wschodniej, w którym warunkiem otrzymania pomocy była realizacja reform ekonomicznych i politycznych umacniających gospodarkę wolnorynkową oraz demokratyczne rządy prawa SAPARD - Przedakcesyjny Instrument Wspierania Rolnictwa i Obszarów Wiejskich - program, który przygotowywał kraje kandydujące do korzystania z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz Instrumentu Wspierania Rybołówstwa. Jego zadaniem było udzielenie wsparcia dla modernizacji rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich w krajach kandydackich z Europy Środkowej - program w całości przygotowany i zarządzany był przez administrację polską ISPA - Przedakcesyjny Instrument Strukturalny - stworzony na wzór funkcjonującego w UE Funduszu Spójności program służył ujednoliceniu poziomu rozwoju infrastruktury technicznej w krajach ubiegających się o członkostwo w UE w zakresie transportu i ochrony środowiska. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 11

12 Tab. 1 Fundusze przedakcesyjne Nazwa programu Lp. operacyjnego Cel programu Wielkość środków finansowych Instytucja Pośrednicząca/Zarządzająca 1. Program Phare Utworzony w celu wsparcia przemian gospodarczych i ustrojowych w Polsce i na Węgrzech, następnie został rozszerzony na pozostałe kraje Europy Środkowo- Wschodniej. ok. 3,9 mld Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2. ISPA Celem Programu było ułatwienie integracji słabiej rozwiniętych krajów poprzez finansowanie dużych projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej o znaczeniu ponadregionalnym ,5 mln euro Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 3. Program Sapard Celem stworzenia programu była pomoc krajom kandydującym do członkowstwa w Unii Europejskiej w przygotowaniu do wzięcia udziału we Wspólnej Polityce Rolnej 1,068 miliarda euro Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 12

13 II.2. Okres finansowy Fundusze strukturalne są instrumentami Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. Polityka Strukturalna i Fundusze mają pomóc władzom centralnym i regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich najważniejszych problemów gospodarczych. Dokumentem określającym kierunki i wysokość wsparcia finansowego ze strony Funduszy strukturalnych na realizację zamierzeń rozwojowych w Polsce w latach były Podstawy Wsparcia Wspólnoty (PWW). Był to dokument przedstawiający strategię i priorytety działań funduszy i państwa członkowskiego UE, ich cele szczegółowe, wielkość wkładu funduszy i innych środków finansowych. W latach istniały cztery Fundusze strukturalne, realizujące cele polityki spójności UE: Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa Ponadto istnieje Fundusz Spójności będący instrumentem finansowym UE, nienależącym do Funduszy strukturalnych i wdrażany na poziomie wybranych państw a nie regionów. Jego celem jest ułatwienie integracji słabiej rozwiniętych krajów poprzez budowę sieci transportowych oraz obiektów ochrony środowiska o znaczeniu ponadregionalnym. O dofinansowanie ze środków unijnych można było ubiegać się również w ramach dwufunduszowego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), który zarządzany był na poziomie krajowym, ale wdrażany w systemie zdecentralizowanym na poziomie poszczególnych województw. Z kolei wsparciu procesu wdrażania Funduszy strukturalnych służy stworzony do tego celu Program Operacyjny Pomocy Technicznej. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 13

14 Tab. 2 Programy funkcjonujące w okresie finansowania Lp. Nazwa programu Cele programu Kwota (mln ) Jednostka wdrażająca 1. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw Podstawowym celem programu jest poprawa pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki poprzez wsparcie rozwoju przedsiębiorstw, szczególnie małych i średnich, oraz instytucji otoczenia biznesu ,1 Funkcję Instytucji Zarządzającej pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich Celem strategicznym programu jest poprawa konkurencyjności gospodarki rolnożywnościowej oraz zrównoważony rozwój obszarów wiejskich ,7 Instytucją zarządzającą jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 3. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb Celem strategicznym programu jest racjonalna gospodarka zasobami wód i poprawa efektywności sektora rybackiego oraz podniesienie konkurencyjności polskiego rybołówstwa i przetwórstwa rybnego 201,8 Instytucją zarządzającą jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 4. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich Głównym celem programu jest: budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy Instytucją zarządzającą jest Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 5. Sektorowy Program Operacyjny Transport Celem głównym programu jest zwiększenie spójności transportowej kraju oraz polepszenie dostępności przestrzennej miasta, obszarów i regionów w układzie Unii Europejskiej 1 163,4 Funkcję Instytucji Zarządzającej pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 14

15 6. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego Celem strategicznym programu jest tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów. Sposób realizacji powinien sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską 2 968,5 Instytucjami zarządzającymi są: urzędy marszałkowskie, wojewódzkie urzędy pracy, 7. Program Operacyjny Pomoc Techniczna Założeniem programu jest zapewnienie na poziomie krajowym wsparcia dla zarządzania, monitorowania, oceny i kontroli Podstaw Wsparcia Wspólnoty. Program ten ma charakter horyzontalny, dlatego jego priorytety i działania dotyczą kwestii istotnych dla całego systemu wdrażania i koncentrują się na usprawnieniu jego funkcjonowania i zapewnieniu spójności. 28,3 Instytucjami zarządzającymi są: Instytucje zarządzające i instytucje płatnicze Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 15

16 II.3. Okres finansowy Fundusze w Polsce w latach Dokumentem określającym kierunki i wysokość wsparcia finansowego ze strony Funduszy na realizację zamierzeń rozwojowych w Polsce w latach jest Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia). Narodowa Strategia Spójności (NSS) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w Polsce w ramach budżetu Wspólnoty na lata Łączna suma środków zaangażowanych w realizację NSS w latach wyniesie około 85,6 mld euro, z czego 67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE. Narodowa Strategia Spójności będzie realizowana za pomocą następujących programów operacyjnych: Program Infrastruktura i Środowisko, Program Kapitał Ludzki, Program Innowacyjna Gospodarka, Program Rozwój Polski Wschodniej, Program Pomoc Techniczna, Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - 16 regionalnych programów (1 dla każdego z województw) Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata jest najważniejszym instrumentem polityki rozwoju regionu dla nowej perspektywy finansowej. Celem nadrzędnym RPO WP jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia. Osiąganie tego celu będzie następować poprzez inwestycje strukturalne służące m.in. wzmacnianiu dostępności regionu, podnoszeniu jego konkurencyjności, wspieraniu innowacyjności, poprawie stanu środowiska naturalnego, kulturowego i podnoszeniu poziomu edukacji. Cele szczegółowe RPO WP zostały określone w oparciu o analizę poziomu społeczno gospodarczego rozwoju województwa i obejmują najważniejsze obszary interwencji wymagające wsparcia w celu usunięcia głównych barier rozwojowych i podniesienia poziomu rozwoju gospodarczego województwa. W okresie finansowym nadal funkcjonuje Fundusz Spójności. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 16

17 Tab. 3 Programy funkcjonujące w okresie finansowania Nazwa programu Lp. operacyjnego Cel programu 1. Infrastruktura i Środowisko Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Priorytety: 1. Gospodarka wodno-ściekowa 2. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi; 3. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska 4. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska 5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych 6. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T 7. Transport przyjazny środowisku 8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe 9. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna 10. Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii 11. Kultura i dziedzictwo kulturowe 12. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia 13. Infrastruktura szkolnictwa wyższego 14. Pomoc techniczna - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 15. Pomoc techniczna - Fundusz Spójności Celem głównym Programu jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Wielkość środków finansowych 37,6 mld Instytucja Pośrednicząca/Zarządzająca Ministerstwo Środowiska (priorytety I-V); Ministerstwo Infrastruktury (priorytety VI-VIII); Ministerstwo Gospodarki (priorytety IX-X); Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet XI); Ministerstwo Zdrowia (priorytet XII); Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (priorytet XIII). Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 2. Innowacyjna Gospodarka Priorytety: 1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii 2. Infrastruktura sfery B+R 3. Kapitał dla innowacji 4. Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia 5. Dyfuzja innowacji 6. Polska gospodarka na rynku międzynarodowym ok. 6,4 mld Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 17

18 Lp. Nazwa programu operacyjnego Cel programu Wielkość środków finansowych Instytucja Pośrednicząca/Zarządzająca 7. Społeczeństwo informacyjne budowa elektronicznej administracji 8. Społeczeństwo informacyjne zwiększanie innowacyjności gospodarki 9. Pomoc techniczna Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 3. Kapitał Ludzki Priorytety realizowane centralnie to: Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna; Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących; Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty; Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka; Priorytet V Dobre rządzenie; Priorytety realizowane na szczeblu regionalnym to: Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich; Priorytet VII Promocja integracji społecznej; Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki; Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Priorytet X Pomoc techniczna 11,5 mld Celem głównym Programu jest: przyspieszenie tempa rozwoju społeczno gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju Ministerstwo Rozwoju Regionalnego/ Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 4. Rozwój Polski Wschodniej Obszary Wsparcia w ramach Programu Oś priorytetowa I: Nowoczesna gospodarka Oś priorytetowa II: Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Oś priorytetowa III: Wojewódzkie ośrodki wzrostu Oś priorytetowa IV: Infrastruktura transportowa Oś priorytetowa V: Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne Oś priorytetowa VI: Pomoc techniczna 2 205,58 mln Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 18

19 Lp. Nazwa programu operacyjnego Cel programu Wielkość środków finansowych Instytucja Pośrednicząca/Zarządzająca 5. Pomoc techniczna Program obejmuje swoim zakresem wsparcie wszystkich horyzontalnych działań i procesów z zakresu przygotowania, zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli realizacji NSRO, a także z zakresu wsparcia przygotowania projektów oraz rozpowszechniania informacji i promocji operacji funduszy strukturalnych w Polsce Ministerstwo Rozwoju Regionalnego 6. Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego Celem nadrzędnym jest wzrost krajowej i międzynarodowej konkurencyjności gospodarki oraz poprawa dostępności przestrzennej Podkarpacia. Osiąganie tego celu będzie następować poprzez inwestycje strukturalne służące m.in. wzmacnianiu dostępności regionu, podnoszeniu jego konkurencyjności, wspieraniu innowacyjności, poprawie stanu środowiska naturalnego, kulturowego i podnoszeniu poziomu edukacji. Osie priorytetowe Os priorytetowa 1. Konkurencyjna i innowacyjna Os priorytetowa 2. Infrastruktura techniczna Os priorytetowa 3. Społeczeństwo informacyjne Os priorytetowa 4. Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom Os priorytetowa 5. Infrastruktura publiczna Os priorytetowa 6. Turystyka i kultura Os priorytetowa 7. Spójność wewnątrzregionalna Os priorytetowa 8. Pomoc techniczna 1 136,3 mln Zarząd Województwa Podkarpackiego Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 19

20 Układ osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Tab. 4 Układ osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata Oś priorytetowa 1. Oś priorytetowa 2. Oś priorytetowa 3. Oś priorytetowa 4. Oś priorytetowa 5. Oś priorytetowa 6. Oś priorytetowa 7. Oś priorytetowa 8. Konkurencja i innowacyjna gospodarka Infrastruktura techniczna Społeczeństwo informacyjne Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom Infrastruktura publiczna Turystyka i kultura Spójność wewnątrzregionalna Pomoc techniczna Lista działań: Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości (131,64 mln ); Instytucje otoczenia biznesu (20,45 mln ); Regionalny system innowacji (98,54 mln ); Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu (38 mln ). Lista działań: 2.1 Infrastruktura komunikacyjna (294,53 mln ); Infrastruktura energetyczna (46,52 mln ). Lista działań: Społeczeństwo informacyjne (67,98 mln ) Lista działań: Infrastruktura ochrony środowiska (87,27 mln ); Infrastruktura przeciwpowodziow a i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi (51,13 mln ) Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, (11,59 mln ); Zwalczanie i zapobieganie zagrożeniom (20,45 mln ) Lista działań: Infrastruktura edukacyjna, (60,91 mln ); Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej, (39,54 mln ); Infrastruktura sportowa i rekreacyjna, (20,00 mln ); Lista działań: Turystyka i kultura (37,1 mln ) Lista działań: Rewitalizacja miast (36,93 mln ) Rewitalizacja obszarów zdegradowanych, (25,57 mln ) Aktywizacja obszarów zmarginalizowanyc h gospodarczo (17,04 mln ) Lista działań: 8.1 -Wsparcie procesu zarządzania i wdrażania, (21,09 mln ) Informowanie, promocja oraz wsparcie przygotowania i realizacji projektów. (10 mln ) 288,63 mln 341,05 mln 67,98 mln ) 170,44 mln 120,45 mln 37,1 mln 79,54 mln 31,09 mln Całkowity wkład wspólnotowy na Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata ,3 mln Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 20

21 III. Środki pozyskane w ramach programów przedakcesyjnych. W okresie przedakcesyjnym zrealizowano dwa projekty drogowe, na które Miasto pozyskało środki z Programu PHARE 99 i PHARE SSG Celem projektu zrealizowanego w 2001 roku pn Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Tarnobrzega poprzez modernizację głównego ciągu komunikacyjnego (droga wojewódzka nr 723) w ramach strategicznego programu usprawnienia ruchu tranzytowego miasta Tarnobrzega było zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej terenów wzdłuż ul Warszawskiej oraz ulic przyległych. Ponadto projekt miał również za zadanie usprawnić ruch oraz zwiększyć bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów. Zakres rzeczowy obejmował : modernizację drogi wojewódzkiej nr 723 o długości 1554 m. wykonanie chodnika z lewej strony drogi, wykonanie okrawężnikowania, budowę ścieżki rowerowej, ułożenie nawierzchni bitumicznej. Drugi projekt zrealizowany w 2005 roku pn.: Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej regionu tarnobrzeskiego dla sektora MŚP stanowił kontynuację poprzedniego projektu. Zakres rzeczowy obejmował m.in.; budowę sieci kanalizacyjnej o dł. ok. 10 km, budowę 5 przepompowni ścieków, modernizację nawierzchni drogi na dł. 6 km modernizacja najważniejszych odcinków miejskich dróg dojazdowych o łącznej dł. 2km, budowę chodników na dł. 9,2 km, modernizację jednego skrzyżowania, budowę kanalizacji deszczowej na dł. 6 km Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 21

22 Tab. 5 Środki pozyskane w ramach programów przedakcesyjnych Lp. Tytuł projektu Zakres rzeczowy 1 Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Tarnobrzega poprzez modernizację głównego ciągu komunikacyjnego (droga wojewódzka nr 723) w ramach strategicznego programu usprawnienia ruchu tranzytowego miasta Tarnobrzega Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 723 o dł m. Czas realizacji 2001 Wartość projekt Wartość projektu , w tym: dotacji Phare wkład własny: wkład budżetu państwa: Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej regionu tarnobrzeskiego dla sektora MŚP Budowa sieci kanalizacyjnej o dł. ok. 10 km, budowa 5 przepompowni ścieków, modernizacja nawierzchni na dł. 6 km drogi wojewódzkiej Nr Wartość inwestycji ,09, w tym środki z UE ,78 wkład własny ,31 Wartość ogółem ,09 w tym wkład UE: ,78 Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 22

23 Mapa inwestycji, które uzyskały wsparcie z funduszy przedakcesyjnych Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej regionu tarnobrzeskiego dla sektora MŚP Phare 2003 Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Tarnobrzega poprzez modernizację głównego ciągu komunikacyjnego (droga wojewódzka nr 723) w ramach strategicznego programu usprawnienia ruchu tranzytowego miasta Tarnobrzega Phare 99 Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 23

24 IV. Środki pozyskane w ramach programów pomocowych UE w okresie W perspektywie finansowej miasto pozyskało ponad 12,5 mln. Euro z Funduszu Spójności na realizację zadania pn: Program gospodarki wodno-ściekowej w Tarnobrzegu. Zakres rzeczowy projektu obejmuje m.in.: budowę kanalizacji sanitarnej miasta na długości ok.120 km, modernizację ujęcia wody i Stacji Uzdatniania Wody, budowę kanalizacji deszczowej, rozbudowę oczyszczalni ścieków (wyposażenie w technologię oczyszczania ścieków deszczowych oraz higienizacji osadów pościekowych)komputerową obsługę sieci wodociągowej. Dzięki pozyskanym środkom ze ZPORR wykonano w 2005 roku remont Ośrodka Rehabilitacji Leczniczej w Tarnobrzegu oraz zakupiono sprzęt medyczny. Projekt obejmował m.in.: wykonanie termomodernizacji budynku w tym: wymianę okien, wymianę drzwi zewnętrznych, remont schodów zewnętrznych, ocieplenie ścian. Ponadto w ramach projektu zakupiono 60 sztuk sprzętu do inhalacji, fizjoterapii, masażu, kinezyterapii oraz zakup sprzętu komputerowego. Środki ZPORR pozwoliły na zakup sprzętu rehabilitacyjnego dla Zakładu Pielęgnacyjno- Opiekuńczego w Tarnobrzegu. W ramach projektu zakupiono: łóżka rehabilitacyjne z regulacją wysokości, z materacami przeciwodleżynowymi oraz uchwytem na kroplówki, podnośnik do udźwigu pacjentów w celach opiekuńczo-higienicznych oraz transport z wózka na łóżko, lampy do leczenia odleżyn, stół terapeutyczny z elektryczną regulacją wysokości. W 2005 roku pozyskano środki na utworzenie systemu informacji geograficznej (GIS) dla miasta Tarnobrzega. Projekt obejmował wykonanie modernizacji ewidencji gruntów i budynków trzech obrębów ewidencyjnych (Tarnobrzeg, Wielowieś, Sielec) o łącznej powierzchni 2652 ha, a także opracowanie na bazie istniejącej analogowej mapy sytuacyjnowysokościowej mapy zasadniczej oraz numerycznej obejmującej 6 obrębów ewidencyjnych (Wielowieś, Sielec, Sobów, Zakrzów, Dzików, Miechocin) miasta Tarnobrzega o łącznej powierzchni 4570 ha. Zadanie zostało wykonane w 2006 roku. Ponadto Miasto pozyskało środki ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego dzięki, którym została zmodernizowana ul. Wisłostrada na odcinku 7,5 km. Wartość zadania wyniosła 15,4 mln zł w tym wkład UE 9,2 mln zł. Wykonano remont skrzyżowania Sikorskiego, Wyspiańskiego i Kopernika, zmodernizowano skrzyżowanie ulic Mickiewicza, Wyspiańskiego i Moniuszki wraz z modernizacją sygnalizacji świetlnej oraz wyremontowano cztery pawilony handlowe wzdłuż ul. Wyspiańskiego. Również szkoły wykazują aktywność w pozyskiwaniu środków na wyposażenie pracowni naukowych i komputerowych a także wymianę młodzieży. Zespół Szkół Specjalnych w latach pozyskał środki z Europejskiego Funduszu Społecznego w kwocie ,70 na zakup wyposażenia dla: pracowni komputerowej, logopedycznej, sensorycznej, doświadczania świata, pracowni biologiczno fizycznej oraz zakupiono pomoce dydaktyczne i matematyczno techniczne. Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 24

25 Tab. 6 Środki pozyskane w ramach programów pomocowych UE w okresie Lp. Tytuł projektu Program/Działanie Zakres rzeczowy Czas realizacji Wartość projekt 1. Program gospodarki wodno-ściekowej w Tarnobrzegu. Fundusz Spójności Kompleksowa budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej dla miasta, oraz modernizacja stacji uzdatniania wody Całkowity koszt przedsięwzięcia wynosi , z czego: Fundusz Spójności (81%) pozostałe 19% kosztów zostanie sfinansowane przez Miasto Tarnobrzeg, PGK Sp. z o.o. Tarnobrzeg i pożyczkę z NFOŚiGW. 2. Utworzenie systemu informacji geograficznej (GIS) dla miasta Tarnobrzega ZPORR Działanie 1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Modernizacja ewidencji gruntów i budynków trzech obrębów ewidencyjnych (Tarnobrzeg, Wielowieś, Sielec), a także opracowanie numerycznej mapy zasadniczej Wartość projektu: zł wkład ZPORR: zł wkład własny: zł 3. Remont Ośrodka Rehabilitacji Leczniczej w Tarnobrzegu oraz zakup sprzętu medycznego ZPORR Działanie 3.5 Lokalna infrastruktura społeczna Remont ośrodka oraz zakup sprzętu medycznego Wartość projektu wynosi zł, w tym wkład UE zł, wkład Miasta zł, wkład budżetu Państwa zł 4. Zakup sprzętu rehabilitacyjnego dla pacjentów SPOZOZ w Tarnobrzegu ZPORR Działanie 3.5 Lokalna infrastruktura społeczna Zakup sprzętu rehabilitacyjnego Wartość projektu wynosi zł, w tym wkład UE zł, wkład zakładu zł, wkład budżetu Państwa zł 5. Poprawa funkcjonowania ruchu kołowego, ruchu pieszego i estetyki przestrzeni publicznych w obrębie ulic Mickiewicza, Moniuszki, Wyspiańskiego i Targowej I etap ZPORR Działanie 3.3 Zdegradowane tereny miejskie, poprzemysłowe i powojskowe Modernizacja ulic i 4 pawilonów wzdłuż ul. Wyspiańskiego Wartość zadania: ,06 zł EFRR: ,53 zł Gmina Tarnobrzeg: ,97 zł wkład TSM: ,66 zł Budżet Państwa: ,90 zł 6. Przywrócenie Starówce Miasta Tarnobrzeg funkcji centrum aktywności społeczno-usługowej - II etap ZPORR Działanie 3.3 Zdegradowane tereny miejskie, poprzemysłowe i powojskowe Modernizacja ul. Sandomierskiej Wartość zadania: ,46 zł EFRR: ,73 zł Gmina Tarnobrzeg: ,98 zł Budżet Państwa: ,75 zł 7. Adaptacja zespołu parkowo-zamkowego w Dzikowie dla potrzeb Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzeg etap I ZPORR Działanie 3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji I etap: - rewaloryzacja piwnic zamku oraz wprowadzenie niezbędnych instalacji, mediów i systemów ochrony, - wyposażenie sal ekspozycyjnych, - modernizacja tarasu Wartość zadania: ,68 zł Wydatki kwalifikowane : zł EFRR: ,36 zł Gmina Tarnobrzeg: ,64 zł Budżet Państwa: zł Roboty dodatkowe: ,68 zł Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 25

26 8. Zwiększenie dostępności komunikacyjnej regionu tarnobrzeskiego poprzez modernizację drogi wojewódzkiej nr 871 ZPORR Działanie 1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego Remont ul. Wisłostrada: - modernizacja nawierzchni dwóch jezdni drogi nr 871 na długości 2x7,5 km, - utwardzenie poboczy dwóch jezdni na długości 2x7,5 km, - budowa dwóch zatok autobusowych, - budowa chodników na długości 800m Wartość zadania: ,69 zł EFRR: ,21 zł Gmina Tarnobrzeg: ,48 zł 9. Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 871 poprzez przebudowę skrzyżowania ulic: Sikorskiego-Wyspiańskiego- Kopernika w Tarnobrzegu ZPORR Działanie 1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego Remont skrzyżowania ul. Sikorskiego, Wyspiańskiego i Kopernika Wartość projektu: ,01 zł Wydatki kwalifikowane ,26 zł EFRR: ,14 Gmina Tarnobrzeg : ,12 zł Roboty dodatkowe: ,75 zł 10. Dostosowanie kwalifikacji zawodowych tarnobrzeskich pracowników do wymagań rynku pracy ZPORR Działanie 2.1 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy Kursy językowe i komputerowe dla 120 osób Wartość projektu ,65 zł wkład Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) ,49 zł Budżet państwa ,16 zł 11. I edycja - Program stypendialny dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich ZPORR Działanie 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne Celem działania było wsparcie stypendialne uczniów szkół ponadgimnazjalnych Wartość projektu ,15 zł EFS/budżet państwa 12. II edycja - Program stypendialny dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich w roku szkolnym 2005/2006 ZPORR Działanie 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne Wsparcie stypendialne uczniów szkół ponadgimnazjalnych Wartość projektu ,28 zł, EFS/budżet państwa 13. III edycja - Program stypendialny dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich w roku szkolnym 2006/2007 ZPORR Działanie 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne Wsparcie stypendialne uczniów szkół ponadgimnazjalnych Wartość projektu ,55 zł, EFS/budżet państwa 14. I edycja - Wsparcie stypendialne studentów z terenu województwa podkarpackiego w roku akademickim 2004/2005 ZPORR Działanie 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne Wsparcie stypendialne studentów Wartość projektu ,25 zł, EFS/budżet państwa Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 26

27 15. II edycja - Wsparcie stypendialne studentów z terenu województwa podkarpackiego w roku akademickim 2005/2006, ZPORR Działanie 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne Wsparcie stypendialne studentów Wartość projektu ,00 zł, EFS/budżet państwa 16. III edycja - Wsparcie stypendialne studentów z terenu województwa podkarpackiego w roku akademickim 2006/2007, ZPORR Działanie 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne Wsparcie stypendialne studentów Wartość projektu ,63 EFS/budżet państwa 17. Zakup sprzętu komputerowego i wyposażenie pracowni w szkołach Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich Szkoły podstawowe - 6 pracowni komputerowych, Gimnazja - 1 pracownia, Szkoły ponadgimnazjalne - 7 pracowni komputerowych, wyposażenie pracowni mechatronicznej Poradnie psychologiczno pedagogiczne wyposażenie 3 poradni w sprzęt komputerowy, Centrum Kształcenia Praktycznego - pracownia komputerowa, doposażenie pracowni do praktyk zawodowych, program doskonalenia i nabywania kwalifikacji zawodowych, Z Funduszu PHARE sfinansowano wyposażenie Centrum Kształcenia Ustawicznego i Centrum Kształcenia Praktycznego oraz wyposażenia pracowni komputerowych, Realizacja projektów Programu Wspólnoty Europejskiej Socrates Comenius Wysokość dotacji zł EFS Wartość ogółem: ,41 zł w tym wkład UE: ,46 zł Pozyskiwanie i wykorzystanie środków unijnych dla rozwoju miasta 27