INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY I JEGO MIEJSCE W DZIEDZINIE NAUK ROLNICZYCH

Transkrypt

1 Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY I JEGO MIEJSCE W DZIEDZINIE NAUK ROLNICZYCH Wiesław Dembek Prezentację przygotowano w oparciu o materiały i slajdy opracowane przez pracowników ITP Instytut Technologiczno-Przyrodniczy dla nauki, techniki i doradztwa CBR Warszawa 30 września 2015

2 Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie IBMER 1948 r. Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach IMUZ 1953 r. Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach ITP od 1 stycznia 2010 r. Do 29 czerwca 2015 Od 30 czerwca 2015 dyrektor: prof. dr hab. Edmund Kaca dyrektor: dr hab. Piotr Pasyniuk

3 Falenty

4 ROB w Szczecinie ROB w Elblągu ZD Biebrza ROB w Bydgoszczy Oddział Poznań ZD Poznań ROB we Wrocławiu St. Kamieniec Wrocławski Oddział Warszawa CENTRALA FALENTY ZD Falenty ROB w Kłudzienku ROB w Krakowie St. Jaworki St. Tylicz

5 Dziedzina nauk: NAUKI ROLNICZE Dyscypliny naukowe: 1.ochrona i kształtowanie środowiska 2.inżynieria rolnicza 3.agronomia

6 PRACOWNICY ITP Profesorowie zwyczajni i nadzwyczajni 46 Adiunkci 31 Asystenci 31 Pracownicy inżynieryjno-techniczni 71 Pozostali 215 RAZEM 394

7 SPECJALNOŚĆ WG STATUTU Inżynieria rolnicza w produkcji roślinnej i zwierzęcej Inżynieria rolnicza w produkcji zwierzęcej KOMÓRKA OBSŁUGUJĄCA Zakład Inżynierii Produkcji Roślinnej Zakład Inżynierii Produkcji Zwierzęcej i Dobrostanu Zwierząt Laboratorium Badawcze Bezpieczeństwa Maszyn do Produkcji Zwierzęcej Agroenergetyka i OZE (odnawialne źródła energii) Inżynieria wodno-melioracyjna i przeciwpowodziowa Zakład Odnawialnych Źródeł Energii Zakład Inżynierii Wodnej i Melioracji Budownictwo wiejskie i drogi rolnicze Zakład Eksploatacji i Budownictwa Wiejskiego Inżynieria materiałowa i eksploatacja urządzeń technicznych w rolnictwie Laboratorium Badawcze Ciągników i Maszyn Rolniczych

8 Inżynieria i technologie sanitacji wsi Kształtowanie powierzchni i infrastruktura techniczna wsi i rolnictwa Ochrona przyrody i krajobrazu wiejskiego Gospodarka na TUZ i technologie produkcji pasz Zakład Inżynierii Sanitarnej Wsi Dolnośląski Ośrodek Badawczy we Wrocławiu Laboratorium Badawcze Inżynierii Środowiska Zakład Ochrony Przyrody i Krajobrazu Wiejskiego Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie Zakład Użytków Zielonych Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie Gospodarowanie wodami w rolnictwie i na obszarach wiejskich Zanieczyszczenia i ochrona jakości wód oraz gospodarka wodno-ściekowa Zakład Zasobów Wodnych Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy Zakład Jakości Wody Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie Żuławski Ośrodek Badawczy w Elblągu Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska

9 Kształtowanie środowiska w obiektach rolniczych i ograniczanie emisji zanieczyszczeń do atmosfery Użytkowość i bezpieczeństwo maszyn rolniczych Ekonomika, organizacja mechanizacji i energetyzacja rolnictwa Mikrobiologia i biotechnologia środowiska Kształtowanie środowiska w obiektach rolniczych i ograniczanie emisji zanieczyszczeń do atmosfery Użytkowość i bezpieczeństwo maszyn rolniczych Zakład Kształtowania Środowiska w Obiektach Inwentarskich i Ochrony Powietrza Laboratorium Badawcze Zanieczyszczeń Powietrza Atmosferycznego Laboratorium Badawcze Ciągników i Maszyn Rolniczych Zakład Analiz Ekonomicznych i Energetycznych Zakład Mikrobiologii i Biotechnologii Środowiska Laboratorium Badawcze Mikrobiologii Zakład Kształtowania Środowiska w Obiektach Inwentarskich i Ochrony Powietrza Laboratorium Badawcze Zanieczyszczeń Powietrza Atmosferycznego Laboratorium Badawcze Ciągników i Maszyn Rolniczych

10 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Dotacja statutowa Program wieloletni MRiRW Projekty naukowe Ekspertyzy Działalność gospodarcza 20% potrzeb 10% potrzeb

11 WYDAWNICTWA ITP Trzy czasopisma (periodyki), w tym jedno anglojęzyczne Monografie Instrukcje, wytyczne, zeszyty edukacyjne

12 PERSPEKTYWICZNE WYZWANIA Energia odnawialna Woda dla rolnictwa Ograniczenie emisji z rolnictwa Ochrona użytków zielonych i ich bioróżnorodności Gospodarowanie w trudnych warunkach terenowych i agro-meteorologicznych

13 Wyzwanie: energia odnawialna W 2014 r. moc wszystkich źródeł OZE: elektrownie wiatrowe 3,700 GW instalacje biomasowe 1,000 GW elektrownie wodne 1,000 GW biogazownie 0,200 GW fotowoltaika 0,003 GW Zapotrzebowanie Polski na moc czynną ok. 35 GW Wg Urzędu Regulacji Energetyki

14 Wyzwanie: energia odnawialna PROEKOLOGICZNA ZAGRODA WIEJSKA Z DODATNIM BILANSEM ENERGETYCZNYM

15 Wyzwanie: energia odnawialna Potencjalna produkcja biogazu z runi użytków zielonych (mln m 3 /rok) Pochodzenie surowca ekstensywny warianty intensywny z runi łąkowej z runi pastwiskowej z niedojadów ogółem

16 Wyzwanie: energia odnawialna 2 ND VEGOIL zmiana oprogramowania wzmocniony system obiegu paliwa wewnętrzny system podgrzewania paliwa ZASTOSOWANIE CZYSTEGO OLEJU ROŚLINNEGO JAKO PALIWA DRUGIEJ GENERACJI DO SILNIKÓW SPALINOWYCH

17 Wyzwanie: energia odnawialna Stacja sprężania gazu ziemnego (sieciowego) Testowanie ciągnika zasilanego biogazem ROZWÓJ NIEKONWENCJONALNYCH SYSTEMÓW PRZYGOTOWANIA I WYKORZYSTANIA BIOGAZU ROLNICZEGO

18 Wyzwanie: woda dla rolnictwa PODSTAWOWE POTRZEBY CZŁOWIEKA Woda pitna 2-3 l/d/m Woda dla celów komunalnych 30 (Etiopia) 400 (USA) l/d/m Wyżywienie l/d/m 1500 (dieta wegetariańska) 4000 (dieta mięsna) ZUŻYCIE WODY NA PRODUKCJĘ ŻYWNOŚCI 1 kg pszenicy 800 litrów wody 1 kg kukurydzy 900 " 1 filiżanka (125 ml) kawy 140 " 1 szklanka (250ml) mleka 200 " 1 szklanka (25 ml) piwa 75 " 1 ziemniak (100 g) 25 " 1 kg wołowego mięsa " 1 hamburger (150 g) 2400 " ROCZNE ZUŻYCIE WODY 1 m 3 drewna 1600 m 3 wody 1 tona zboża 900 m 3 wody 100 litrów biopaliw m 3 wody 1 człowiek potrzeby żywieniowe (3000 kcal) 1300 m 3 wody

19 Wyzwanie: woda dla rolnictwa Ocena efektów realizacji programów rozwoju małej retencji w skali województw i kraju

20 Wyzwanie: woda dla rolnictwa UDZIAŁ TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH Z URZĄDZENIAMI MELIORACYJNYMI UTRZYMYWANYMI W SPRAWNOŚCI W POWIERZCHNI CAŁKOWITEJ TUZ 2013

21 Wyzwanie: ograniczenie emisji z rolnictwa Miskant Paciorecznik Stado doświadczalne Metoda bioutylizacji pozwoliła uzyskać redukcję amoniaku o 40%, dwutlenku węgla o 20%. BIOUTYLIZACJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z KURNIKA

22 Wyzwanie: ograniczenie emisji z rolnictwa Według krajowych danych monitoringowych w latach parametry eutrofizacji zostały przekroczone w: 34% dla stanowisk zlokalizowanych na wodach płynących; 58% stanowisk na wodach stojących; 85% punktów zlokalizowanych na wodach morskich i przejściowych. [źródło: IMGW-PIB, 2012] OCENA STANU EUTROFIZACJI WÓD Fot.: Sasha Trubetskoy

23 Wyzwanie: ochrona użytków zielonych i ich bioróżnorodności Koszty produkcji pasz Koszt produkcji pasz w przeliczeniu na 1 MJ energii (liczby względne) Zielonka z pastwiska kwaterowego 100 Zielonka z pastwiska tradycyjnego 113 lucerna zielonka 127 Siano łąkowe 140 Siano z lucerny 173 Kukurydza zielonka 193 ASPEKTY EKONOMICZNE GOSPODAROWANIA NA TUZ

24 Wyzwanie: ochrona użytków zielonych i ich bioróżnorodności

25 Wyzwanie: ochrona użytków zielonych i ich bioróżnorodności NOWOCZESNE TECHNOLOGIE ZAKISZANIA RUNI ŁĄKOWEJ Z WYKORZYSTANIEM DODATKÓW BIOLOGICZNYCH POPRAWIAJĄCYCH JAKOŚĆ HIGIENICZNĄ I STABILNOŚĆ TLENOWĄ KISZONEK

26 Wyzwanie: ochrona użytków zielonych i ich bioróżnorodności Pojezierze Litewskie Pojezierze Zachodniopomorskie Ochrona, kształtowanie i zarządzanie krajobrazem obszarów wiejskich jako kluczowy element mitygacji zmian klimatu oraz działań związanych z ochroną różnorodności biologicznej

27 Wyzwanie: ochrona użytków zielonych i ich bioróżnorodności Udział [%] działek rolnośrodowiskowych z siedliskami przyrodniczymi zagrożonymi zmianami warunków wodnych Monitorowanie siedlisk przyrodniczych i gatunków chronionych prawem europejskim i występujących na obszarach wiejskich

28 Wyzwanie: ochrona użytków zielonych i ich bioróżnorodności MASZYNA DO SZEROKOPASMOWEGO PODSIEWU ŁĄK

29 Wyzwanie: ochrona użytków zielonych i ich bioróżnorodności POPRAWA SKŁADU GATUNKOWEGO RUNI TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH Z WYKORZYSTANIEM NOWOCZESNYCH SPOSOBÓW ICH RENOWACJI ORAZ NOWYCH ODMIAN ROŚLIN MOTYLKOWATYCH I) O ZWIĘKSZONEJ ZAWARTOŚCI CUKRÓW.

30 Wyzwanie: Gospodarowanie w trudnych warunkach geograficznych i agro-meteorologicznych prawdopodobieństwo 20% MAPA NIEDOBORÓW WODNYCH DLA BURAKA CUKROWEGO

31 Zmienność plonowania runi łąkowo-pastwiskowej w strefach wysokościowych Karpat

32 Wyzwanie: Gospodarowanie w trudnych warunkach terenowych i agro-meteorologicznych ROZWIĄZANIA SANITACYJNE WSI NA TERENACH URZEŹBIONYCH

33 Wyzwanie: woda dla rolnictwa Prognoza wpływu zmian użytkowania terenu małej zlewni rolniczej na kształtowanie się hydrogramu wezbrania o prawdopodobieństwie wystąpienia 10%

34 MIKROBIOLOGIA I BIOTECHNOLOGIA ŚRODOWISKA Selekcja mikroorganizmów rozkładającymi kompost Wpływ metabolitów bakterii na rośliny łąkowe Ocena wpływu metabolitów badanego szczepu bakterii na koniczynę czerwoną Ocena stanu sanitarnego pomieszczeń gospodarczych

35 Dziękuję za uwagę!