Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie

Transkrypt

1 Grudzień 2011 Nr 13/ 2011 Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Nowe uwarunkowania współpracy gospodarczej z Rosją związane z UC, WOG oraz akcesją Rosji do WTO 3 Unia Celna Rosja-Białoruś-Kazachstan 15 Integracji ciąg dalszy 21 Niedopracowana Unia 24 Rosja otwiera się przystępując do WTO 26 WTO nie takie straszne 32

2 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/2011 2

3 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/2011 3

4 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/2011 4

5 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/2011 5

6 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/2011 6

7 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/2011 7

8 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/2011 8

9 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/2011 9

10 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

11 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

12 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

13 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

14 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

15 opr. Marek Ociepka WPHI Moskwa UNIA CELNA Białoruś-Rosja-Kazachstan (wywiad z A. Danilenko, przewodniczący Stowarzyszenia Rolno-Przemysłowego UC) Potrzebna unifikacja standardów technicznych, polityki taryfowo celnej i prawa antymonopolowego - Co było głównym celem Unii Celnej? Jakie korzyści może przynieść Rosji takie połączenie? Główny cel Unii w opinii niektórych ekspertów to odbudowa historycznej struktury gospodarczej i politycznej. Imperium rosyjskie od wieków formułowało pewną euroazjatycką przestrzeń gospodarczą. Związek Radziecki przedłużył tę praktykę. Byłe republiki ZSRR nadal mają jednakową infrastrukturę, koleje, trasy samochodowe i w końcu swobodnie porozumiewają się w języku rosyjskim. Występowała silna specjalizacja w przemyśle, która uwarunkowana jest geograficznymi i klimatyczno przyrodniczymi czynnikami. Kiedy 20 lat temu, sztucznie tę przestrzeń rozwalono, gospodarki poszczególnych krajów ucierpiały, z powodu braku dostatecznego stopnia rozwoju własnych gospodarek. Dodatkowo doszło jeszcze do konkurencji między poszczególnymi krajami. Dzięki unii, oczekuje się, zakończą się przepychanki na wewnętrznych rynkach, co ma miejsce np. na rynku zbóż. Z Białorusią będzie można wspólnie przemyśleć kwestie eksportu mleka. Drób, cukier i masło już dziś trzeba eksportować, szukać dostępu do zagranicznych rynków a razem będzie prościej. W Rosji pojawili się wielcy inwestorzy tacy jak Pepsiko, Danone, Bunge, Kargill, którzy chcieliby dzięki swoim rosyjskim mocom wytwarzać towary nie tylko na rynek wewnętrzny. Także w ich interesie leży wzmocnienie pozycji Rosji. Prócz tego, ten czynnik może być także impulsem dla innych inwestorów. - Czy istnieją jakieś czysto gospodarczo rezultaty usunięcia barier celnych? Jeśli tak, kto skorzysta na tym najbardziej? Jakiekolwiek bariery administracyjne, to zawsze podrożenie produkcji. Dla nikogo nie jest tajemnicą, że w codziennym życiu krajów UC bardzo często mamy do czynieniu z korupcją, a w sprawach celnych szczególnie. Likwidując tą barierę można zaoszczędzić nawet procent kosztów produkcji. Dodatkowo, teraz logistyka stała się prostsza, a co za tym idzie tańsza. Dzięki przyspieszeniu procesu produkcyjnego, pojawia się możliwość rozszerzenia asortymentu i dodania do niego towarów o krótkim terminie przydatności. W ten sposób, Białoruski Sawuszkin produkt przywiózł do Rosji artykuły mleczne z krótkim terminem chronienia. Firma Pomidorprom miała duże trudności z dostępem do białoruskiego rynku, a po likwidacji barier i zmniejszenia liczby zezwoleń, udało się zwiększyć dostawy. W całej tej sytuacji najbardziej skorzysta klient, dla którego krajowe towary staną się tańsze i bardziej dostępne. Teraz krajowe oznacza również kazachskie i białoruskie РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

16 - Problemy Cel Unii - jedno jest pewne szanse się wyrównają. A co mamy dziś? Sąsiedni kraj - Republika Białorusi, w której sektor rolny niemal całkowicie jest państwowy, z bardzo twardym systemem zarządzania, który przeciwstawia się rosyjskiemu antymonopolowemu prawodawstwu. Na przykład: producent mleka w Białorusi nie ma prawa sprzedać go temu przetwórcy, który zaproponuje wyższą stawkę. Mleko jest po prostu rozdzielane między poszczególnych przetwórców, po określonej cenie, co z założenia różni się od naszych zasad konkurencji i naszego sposobu kształtowania cen. Należy rozwiązać kwestie wspólnego prawa antymonopolowego, tymczasem, mimo iż problem ten jest kluczowy, w ogóle go nie poruszano. Co więcej, wszystkie trzy kraje różnią się pod względem stopnia wspierania rolnictwa przez państwo. Z Białorusią udało się Rosji w tym temacie porozumieć, z Kazachstanem niestety jeszcze nie, choć w niektórych przypadkach wsparcie państwa jest bardzo duże, np przy produkcji zbóż. Ponadto, nie było jeszcze unifikacji norm dotyczących produkcji, fitosanitarnej i weterynaryjnej kontroli oraz w odniesieniu do taryf celnych. To wszystko jest teraz przedmiotem negocjacji, a dowolne negocjacje, to dążenie do kompromisu, który jak wiadomo, zawsze wiąże się z osłabieniem czyjejś pozycji i niestety często dotyczy to rosyjskiej pozycji. - I jak można to zmienić? Jest na to prosty sposób wprowadzenie próbnego okresu, podczas którego potrzeby stopniowo się będą zaostrzać. Najbardziej restrykcyjne wymagania będą dotyczyły norm technicznych i kontroli jakości. Szczególnie w tych gałęziach gospodarki, które zostały zmodernizowane niedawno. Złagodzenie wymagań technicznych, może przynieść ogromne straty. Na przykład Rosjanie i Białorusini bardzo intensywnie inwestują w przemysł mleczny, dlatego mają bardzo wysokie wymagania co do jakości mleka i jego przetworów ( zawartość białka, tłuszczów, mleka w proszku itp.). Kazachowie natomiast, jako kraj importerów mleka, mają dość liberalny stosunek do wyżej wspomnianych norm. Teraz negocjacje dotyczące regulacji norm technicznych są już na ostatniej prostej i mają zakończyć się do 1 stycznia 2012 roku. Istnieje oczywiście jeszcze wiele nieuregulowanych kwestii, np. gdzie wolno używać soi a gdzie nie, czy dozwolone jest posługiwanie się chlorem przy obróbce mięsa, jaki poziom białka odpowiada poszczególnym rodzajom ziarna, gdzie wolno dodawać płynne tłuszcze a gdzie mleko w proszku itp. W następstwie zawieranych kompromisów i w związku z tym obniżania wymagań, mogą stracić najbardziej nowoczesne przedsiębiorstwa, które włożyły wiele wysiłku i pieniędzy w podwyższenie jakości. Może się okazać, że ich wysiłki były bezcelowe i nie dadzą im żadnej przewagi konkurencyjnej. Obniżenie poziomu jakości jest bowiem samo w sobie złe najbardziej ucierpią na tym konsumenci, a cała gałąź zanotuje poważny regres. Dlatego nasze proponuje się wykorzystać mechanizmy okresu próbnego dla uniknięcia ww negatywnych stron poszukiwanych kompromisów, bez szkody dla nowoczesnych inwestorów i przede wszystkim konsumentów. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

17 - Jakie inne problemy pojawiły się oprócz regulacji technicznych i prawa antymonopolowego? Przykładowo w żadnym z krajów partnerskich nie ma takiego prawa handlowego jak w Rosji. Nie ma także unifikacji prawa podatkowego. Występują też takie problemy jak interwencyjne skupy zboża, ograniczenia, lub zakazy jego eksportu. Pytanie, jak teraz będą one wyglądać, skoro trzeba wziąć pod uwagę także Kazachstan i Białoruś? Jest oczywiste, że należy wprowadzić nowe mechanizmy, które będą brały pod uwagę bilanse i ceny nie jednego kraju a trzech. Trudniejszym tematem jest regulacja taryfowo celna. Obecnie Kazachstan chce wprowadzenia zerowej stawki celnej dla tłuszczów mlecznych z rynków zagranicznych na 9 miesięcy. Rosja i Białoruś są oczywiście przeciwne, ponieważ produkują takie tłuszcze ( serki). Kiedy nie ma granic, wszystkie zagraniczne tanie produkty mogą zalać rynek UC. Dla Rosji im cło na takie towary jest wyższe, tym lepiej w ten sposób bronią swojej pozycji na rynku. Oczywiście można zrozumieć Kazachów, którzy boją się przez to u nich ceny produktów z Białorusi i Rosji wzrosną. Dlatego trzeba szukać kompromisu w tej sytuacji. Można umówić się na określona wielkość dostaw i prognozowane ceny ( tak jak ma to miejsce w kwestii dostaw mleka na rynek rosyjski z Białorusi). I tutaj niestety znowu pojawia się problem braku posiadania wspólnego prawa antymonopolowego. - Może bardziej rozsądne było by najpierw ujednolicić swoje taryfy celne, prawa i regulaminy, a dopiero potem otwierać granice? To jest pytanie z serii czy lepiej wskakiwać do wody czy zanurzać się krok po kroku?. Chcieliśmy by proces zjednoczenia był dość szybki nie tak jak w przypadku WTO, gdzie negocjacje trwają 17 lat. Na pewno dla niektórych będzie to bolesne, w krótkoterminowej perspektywie może pojawić się wiele zagrożeń. Na przykład dziś, przy usunięciu urzędów celnych, praktycznie znika rachunek obrotu towarów. Oczywiście każde państwo śledzi wielkość produkcji, poziom eksportu i wewnętrznej konsumpcji. Dzisiaj wymiana informacji oparta jest wyłącznie na zaufaniu. I występuje ryzyko, że porozumienia w sprawie maksymalnych dostaw mogą być naruszane. Teraz toczą się rozmowy na temat wspólnej bazy danych dla całej unii celnej. Po pierwsze, jest to ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa kwestii weterynaryjnych, fitosanitarnych i epidemiologicznych odpowiada ekspert, przewodniczący Rady Społecznej przy Ministerstwie Rolnictwa Rosji A. Danilenko. Struktura obrotów towarowych pomiędzy członkami Unii Celnej Wzajemne obroty towarowe pomiędzy Rosją, Białorusią i Kazachstanem po pierwszych ośmiu miesiącach 2011 roku wyniosły 39,2 mld USD. Główna ich część koncentruje się na wymianie z Rosją, ponieważ wzajemne relacje handlowe między Białorusią i Kazachstanem są słabo rozwinięte. Największe znaczenie Unia Celna ma dla Białorusi: na kraje wchodzące w skład tej organizacji przypada 45,3% całości białoruskich obrotów towarowych. Dla Kazachstanu znaczenie UC jest mniejsze, wskaźnik ten wynosi bowiem tylko 20,1%, natomiast Unia Celna najmniejsze znaczenie ma dla Rosji (7,3% całości obrotów handlu zagranicznego). РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

18 W roku 2010 oraz 2011 obserwowany był gwałtowny wzrost obrotów w ramach UC, jednak trudno jednoznacznie zidentyfikować przyczyny tego zjawiska. Najprawdopodobniej głównym czynnikiem była pokryzysowa odbudowa wymiany handlowej, a nie pozytywne efekty wywołane utworzeniem Unii. Tym niemniej w bieżącym roku wskaźniki średniomiesięcznego eksportu i importu do państw UC powróciły do poziomów notowanych przed kryzysem 2008 roku. Na tym tle wyraźnie wyróżnia się Białoruś, która w bieżącym roku o ponad 30% zwiększyła średniomiesięczny eksport w porównaniu z 2008 rokiem. Jednak nie jest to efekt działania mechanizmów Unii Celnej, lecz wielokrotnej dewaluacji rubla białoruskiego, która bardzo mocno zwiększyła konkurencyjność białoruskich towarów na rynkach sąsiednich państw. Analiza struktury towarowej handlu wewnątrz Unii Celnej wyraźnie wskazuje na jej paliwowo-surowcowy charakter. Na ropę naftową, gaz ziemny oraz produkty petrochemiczne przypada 34% wartości wzajemnych obrotów. Kolejne 18% stanowią: węgiel, rudy metali i metale. W rzeczywistości tylko białoruski eksport wyróżnia się wysokim stopniem dywersyfikacji i dominacją towarów wysoko przetworzonych. Wizytówką białoruskiego eksportu i zarazem najszybciej rosnącą pozycją w handlu z pozostałymi krajami UC jest produkcja sektora rolno-spożywczego. W okresie styczeń-sierpień 2011 roku sektor ten wyeksportował towary o łącznej wartości 1,7 mld USD. Przypada na niego 18% białoruskiego eksportu do Rosji i 24% do Kazachstanu. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

19 Rosja Białoruś mln USD % całości Ropa naftowa i kondensat gazowy 4 819,3 30,9 Gaz ziemny 3 285,1 21,0 Produkty naftowe 1 793,7 11,5 Metale żelazne i wyroby z nich 1 240,4 7,9 Nawozy sztuczne 194,1 1,2 Rury 167,7 1,1 Rosja Kazachstan mln USD % całości Ropa naftowa i kondensat gazowy 1 817,5 20,1 Produkty naftowe 1 535,3 17,0 Metale żelazne i wyroby z nich 1 183,9 13,1 Ścier drzewny, papier, karton 242,2 2,7 Produkty chemii nieorganicznej 179,3 2,0 Środki transportu 114,0 1,3 Białoruś Rosja mln USD % całości Ciągniki siodłowe i rolnicze, części zamienne do 748,6 8,1 nich Silniki 634,6 6,9 Mięso (wołowina i wieprzowina) 497,6 5,4 Sery i twaróg 412,9 4,5 Mleko i śmietana 368,3 4,0 Metale żelazne i wyroby z nich 246,4 2,7 Masło 224,5 2,4 Opony 215,5 2,3 Maszyny rolnicze 208,8 2,3 Meble 184,4 2,0 Wyroby z tworzyw sztucznych 143,3 1,6 Lodówki i zamrażarki 137,7 1,5 Cukier 124,8 1,4 Białoruś Kazachstan mln USD % całości Mleko i śmietana 52,4 12,3 Ciągniki siodłowe i rolnicze, części zamienne do 39,5 9,3 nich Opony 37,7 8,8 Cukier 36,3 8,5 Silniki 25,3 5,9 Meble 21,4 5,0 Maszyny rolnicze 19,0 4,5 Masło 11,5 2,7 Substancje medyczne 10,9 2,6 Lodówki i zamrażarki 7,7 1,8 Kazachstan Białoruś mln USD % całości Produkty naftowe 34,5 34,2 Metale żelazne i wyroby z nich 28,3 28,0 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

20 Aluminium nieobrobione 16,6 16,5 Nawozy sztuczne 6,1 6,0 Bawełna 3,3 3,3 Kazachstan Rosja mln USD % całości Węgiel kamienny 1 240,4 25,9 Rudy żelaza i koncentrat 1 089,8 22,8 Wyroby walcowane 475,6 9,9 Metale ziem rzadkich, izotopy 314,4 6,6 Tlenek i wodorotlenek glinu 248,0 5,2 Rudy chromy i koncentrat 238,0 5,0 Aluminium nieobrobione 164,5 3,4 Żelazostopy 150,7 3,2 Miedź rafinowana i stopy 130,4 2,7 Gaz ziemny 108,0 2,3 Źródło: Rosstat, Komitet Statystyczny Białorusi, Komitet Kontroli Celnej Kazachstanu, 2011r. Na podstawie: tygodnika EKSPERT Nr 44 z dnia 7-13 listopada 2011 r. 18 listopada, 2011 roku РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

21 INTEGRACJI ciąg dalszy opr. Marek Ociepka WPHI Moskwa Rosja, Białoruś, Kazachstan kontynuują proces zjednoczeniowy W dniu 18 listopada 2011 roku Rosja, Kazachstan i Białoruś podpisały porozumienie o utworzeniu do 2015 roku Unii Euro-Azjatyckiej (UEA). Organy zarządzania Unią zaczną pracować już od 2012 roku a przewodniczącym głównego z nich zostanie obecny minister przemysłu Wiktor Christienko. Będą z nim pracować urzędnicy ministerstwa rozwoju gospodarczego (MRG) i rządu Rosji. W tym celu w Moskwie spotkali się prezydenci Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew, Białorusi Aleksander Łukaszenka i Rosji Dmitrij Miedwiediew. Wymienieni podpisali deklarację o utworzeniu Unii Euro-Azjatyckiej. Wcześniej, 17 listopada 2011 r prezydent D.Miedwiediew oświadczył, że Unia ma bardzo dobrą przyszłość i jest to wielkie wydarzenie. Unia jest tworzona przez ww państwa, jednakże w przyszłości będą mogły się przyłączyć dowolne państwa z obszaru poradzieckiego. W 2010 ww trzy państwa stworzyły już Unię Celną mają mieć jednolite taryfy importowe i wspólną granicę celną. Od 1 stycznia 2012 utworzą Wspólny Obszar Gospodarczy (WOG), w ramach którego zakłada się: - unifikację technicznych uregulowań, - ujednolicenie polityki makroekonomicznej i konkurencji, - swobodny przepływ kapitału; - uproszczenia w przemieszczaniu siły roboczej, - jednolite zasady udzielania dotacji w przemyśle i na rzecz wsparcia rolnictwa. Wg Siergieja Głaziewa, Sekretarza Komisji Celnej (w wywiadzie dla Ross TV24 z dnia r.), w ostatnim roku obroty państw członków UC wzrosły o 40%, a ponadto: 1. Nastąpił wzrost produkcji artykułów żywnościowych. Zniesienie kontroli weterynaryjnej i fitosanitarnej na przejściach granicznych między Białorusią, Rosją i Kazachstanem i zamiana jej na wzajemne uznawanie dokumentów zezwalających na wwóz ww artykułów dało od razu kolosalny efekt wyrażający się znacznym wzrostem obrotów HZ. Rynki te zjednoczyły się, co pozytywnie wpłynęło również na dynamikę cen i poprawiło jakość oferowanych dóbr, ponieważ konkurencja wzrosła i wymagania konsumentów także. 2. W odniesieniu do działu maszyn i wyposażenia, zniesienie kontroli celne pomogło rozwojowi współpracy i doprowadziło do wzrostu produkcji, np w grupie konstrukcji maszyn do produkcji rolnej. 3. Rosja montuje dużo samochodów produkcji zagranicznej i dotychczas te rynki były w pewnym stopniu zamknięte, ponieważ stosowano różne cła na wwóz samochodów przez osoby fizyczne. Teraz, po zunifikowaniu ceł, rynek został otwarty i to także oczywiście pozytywnie wpłynęło na wzrost obrotów handlowych. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

22 4. Pomiędzy Białorusią i Kazachstanem obroty wzrosły 5-krotnie. Dzięki UC rynki te, jakby się odnalazły. Przykładowo, białoruska produkcja maszyn rolniczych i rosnący popyt na nie w Kazachstanie i z kolei popyt w Białorusi na surowce z Kazachstanu, w tym energetyczne. Postępuje rozszerzenie związków kooperacyjnych np. montaż białoruskiej techniki rolnej bezpośrednio na rynku w Kazachstanie. 5. Decyzja z 2007 roku o utworzeniu UC była uzasadniona. Szczególnie sprawdziła się w okresie zawirowań kryzysowych. UC gwarantowała stabilizację a teraz sprzyja wzrostowi gospodarczemu jej członków. 6. Główne efekty tej integracji jeszcze mają się pojawić. Przykładowo w ramach tworzonego od r. Wspólnego Obszaru Gospodarczego (WOG) nastąpi tworzenie warunków dla: - dywersyfikacji rozwoju gospodarki, - kooperacji produkcji, - dalszego wzrostu obrotów towarowych z wysoką wartością dodaną, - modernizacji procesów gospodarczych, - podniesienia inwestycyjnej aktywności. A to wszystko dlatego, że czym więcej terytorium tym więcej możliwości to efekt skali. Mamy do czynienia również z efektem mnożnikowym rosyjscy uczeni policzyli, że ta współpraca, współdziałanie w okresie 10 lat da efekt w postaci 15 % wzrostu PKB. Dzięki sformowaniu Wspólnego Obszaru Gospodarczego i w związku z tym wspólnej strategii rozwoju ten efekt będzie 1,5 razy większy. Dzięki tej integracji można otrzymać efekt rozwoju, przyspieszenia wzrostu o %, równocześnie procesy te zapewniają stabilny, trwały wzrost gospodarczy jej uczestnikom, tj Białorusi, Rosji i Kazachstanowi. Unia Euro-Azjatycka to kolejny etap integracji. Do 2015 roku zostaną skodyfikowane wszystkie podpisane w ramach WOG umowy i pojawi się jednolity kodeks euro-azjatyckiej przestrzeni, co faktycznie będzie oznaczać utworzenie Unii. Rozumie się przez to ścisłą polityczną współpracę i pojawienie nowej waluty, choć ten problem w szczegółach dotychczas nie omawiano stwierdził pracownik aparatu rządu. Wg danych MRG, ogólny poziom handlu detalicznego między ww trzema krajami to 500 mld USD, produkcji przemysłowej - 1 bln USD i produkcji rolnictwa mld USD. Stworzenie WOG zwiększy konkurencyjność gospodarki rosyjskiej, przykładowo pobudzi producentów techniki dla rolnictwa i wytwórców ciężarówek do szerszego stosowania modernizacji, uprości dostęp do usług monopoli i infrastruktury, pozwoli zwiększyć eksport wyrobów walcowanych czarnej i kolorowej metalurgii oraz materiałów budowlanych oświadczyła w dniu 17 listopada 2011 r minister rozwoju gospodarczego Elwira Nabiulina. Utworzenie WOG i UEA powinno zmobilizować Rosję do liberalizacji prawodawstwa i wówczas biznes odczuje wyraźne korzyści wg przewodniczącego organizacji małych i średnich przedsiębiorstw o nazwie Diełowaja Rosija Borisa Titowa. W Rosji ubezpieczenia (fundusze socjalne) wynoszą 30% a w Kazachstanie 11% i prawa inwestorów u nich są bardziej chronione oświadczył B.Titow. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

23 Choć UEA zacznie funkcjonować w 2015 roku, reforma ponadnarodowych organów nastąpi w 2012 roku. Od stycznia, w miejsce Komisji Unii Celnej pojawi się dwustopniowa Euroazjatycka Komisja. Porozumienie o jej utworzeniu prezydenci trzech państw podpisali 18 listopada br. Wyższy organ Komisji Rada będzie składał się z wicepremierów ( z rosyjskiej strony będzie nim Igor Szuwałow. Rada będzie się zbierała głównie dla rozwiązywania sporów, pojawiających się w Kolegium Komisji jej niższego organu. Kolegium będzie głównym roboczym organem WOG i podejmować będzie decyzje w sprawie zmian ceł, fitosanitarnej, weterynaryjnej i migracyjnej kontroli. Będzie także kontrolować procesy udzielania dotacji dla przemysłui rolnictwa. Schemat przypomina stosowany w Unii Europejskiej tam także strategicznym organem jest Rada UE a roboczym Komisja UE. Każdy kraj deleguje do kolegium po trzech przedstawicieli. Jeden z kandydatów z Rosji to ww W.Christienko, który, planuje się, zostanie przewodniczącym Kolegium. Praca w komisji nie przewiduje łączenia stanowisk, co oznacza, że ww przestanie być ministrem przemysłu. Unia Euro-Azjatycka Rosji, Białorusi i Kazachstanu to 2,4% ludności świata, 2,6% światowego PKB, 4% globalnego eksportu, 9 i 25 % światowych zapasów ropy i gazu. Na podst.: Wiedomosti z r. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

24 NIEDOPRACOWANA UNIA opr. Marek Ociepka WPHI Moskwa Unię celną psują kolejki, wysokie opłaty i nie jednolita interpretacja prawa. W ramach unii celnej między Białorusią, Rosją i Kazachstanem, istniejącą już ponad rok, 1 lipca 2011 roku zlikwidowano kontrolę przepływu towarów na wewnętrznych granicach tych państw, co zakończyło formowanie w pełni jednolitego obszaru celnego z jasnymi perspektywami dla realizacji najbardziej ambitnych inicjatyw biznesu oświadczył niedawno premier Władimir Putin w swoim artykule poświęconym procesom integracyjnym w Eurazji. Czy rzeczywiście tak się stało? Redakcja wydawnictwa RBK Daily i agencja Kelly Services w Moskwie przeprowadzili wspólnie badania z udziałem szefów służb i specjalistów pracujących głównie w sferze transportu i logistyki firm rosyjskich. Ogólna ocena była optymistyczna: 69% respondentów stwierdziło, że powstanie Unii uprościło im pracę z Białorusią i Kazachstanem. Przy tym ustawa O procedurach celnych, przyjęte w listopadzie ubiegłego roku, zamieniające Kodeks celny, uprościło pracę 54 % pytanych. Jednakże 56% firm przyznało, że w pracy służb celnych pozostało wiele tzw czarnych dziur, do których zaliczyli: 1. Zakłócona płynność przejść granicznych: - przedsiębiorcy skarżą się na niekończące się kontrole na stanowiskach celnych; - wydłużone kolejki, przez co nie są dotrzymywane terminy dostaw; - zły system informowania. 2. Niezakończona praca nad prawodawstwem podatkowym. Problemy z naliczaniem VAT, powodowane różnicami w stawkach podatku i z jego zwrotem (przy dostawach z Rosji do Kazachstanu i Białorusi i odwrotnie); 3. Różne wymogi w urzędach celnych każde państwo może wprowadzać swoje zasady; 4. Złożony system prawny złożony z mnóstwa dokumentów regulacyjnych. Ad. 1. W Federalnej Służbie Celnej (FSC) wyjaśniają, że ponieważ prawodawstwo tych trzech państw różniło się, trzeba czasu na jego optymalizację i ujednolicenie. Wydłużony czas obsługi związany jest, jak na ironię, właśnie z utworzeniem Unii Celnej. Regulować stało się trudniej, ponieważ, zdaniem rosyjskich służb, Federalna Służba Celna utraciła monopol na stanowienie prawa. Ad. 2. W każdym z tych państw podatki pośrednie są różne. Ponadto nadal brak jest technicznych uregulowań, prace nad unifikacją systemu się toczą ale na wyniki końcowe trzeba poczekać, dlatego, póki co, jednolitych standardów nie ma wyjaśnił ekspert Narodowego Instytutu Badań Systemowych Problemów Przedsiębiorczości Aleksiej Szestopierow (NIBSPP). Problemy pogłębiają sytuacje takie jak: jeśli w Kazachstanie stawki VAT są niższe, ich przedsiębiorstwa mają przewagę nad rosyjskimi, to zakłóca warunki zdrowej konkurencji wyjaśnia ekspert. Ten problem powinien być szybko rozwiązany, inaczej sam sens integracji przepadnie i efektu synergii nie będzie. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

25 Ad. 3. Obecnie większość problemów jest rozstrzygane w ramach narodowego prawodawstwa poszczególnych państw a zasady mogą być różne i są. Można to tłumaczyć tym, że państwa są w różnym stopniu przygotowane do wprowadzanych zmian. To nie może nie niepokoić. Ponadto często, sama komisja Unii Celnej pozwala na regulacje w ramach miejscowego prawa członków Unii konstatuje inny ekspert z Piepieljaew Group Galina Baładina. Ad. 4. Do momentu utworzenia Unii celnej, przedsiębiorcy zajmującemu się handlem zagranicznym wystarczyło sięgnąć do zbiorczego jednolitego wykazu zarządzeń w swoim kraju. Obecnie, prawo Unii pozostaje nieskodyfikowane: jest kodeks celny i wiele decyzji komisji Unii. Razem to wszystko zebrać, zrozumieć, umieć zinterpretować i zastosować w praktyce jest bardzo trudno zdaniem ekspertów. Na podst.: RBK Daily Moskwa, r. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

26 opr. Marek Ociepka WPHI Moskwa ROSJA OTWIERA SIĘ przystępując do WTO Rosja negocjowała warunki przystąpienia do WTO 18 lat i stanie się 154 członkiem tej organizacji, w jej opinii, na swoich warunkach: wsparcie dla rolnictwa prawie nie ulegnie zmniejszeniu, ceny wewnętrzne na gaz będą regulowane, banki zagraniczne nie będą mogły otwierać oddziałów w Rosji. W dniu 10 listopada 2011 roku grupa robocza zaakceptowała przystąpienie Rosji do WTO a 16 grudnia 2011 roku, podczas konferencji ministerialnej WTO w Genewie, podpisano protokół o przyłączeniu Rosji do tej organizacji. Rosja, szósta gospodarka i 1/7 obszaru celnego świata i 165 mln konsumentów, uwzględniając Białoruś i Kazachstan, tworzące wraz z Rosją Unię Celną, zbudowaną na zasadach WTO. Po okresie ratyfikacji porozumienia i wejścia w życie, wg Maksima Miedwiedkowa przewodniczącego rosyjskiej delegacji Rosja stanie się pełnoprawnym członkiem WTO najpóźniej we wrześniu 2012r. Wraz z członkostwem Rosji WTO będzie kontrolowała ponad 97% światowego handlu. Spośród krajów WNP do WTO należą: Kirgistan (od 1998r), Mołdawia (od 2001r), Armenia (od 2003r) i Ukraina (od 2008r). Cła Średnia opłata celna, do 2020 roku, obniży się z 10 do 7,8 %, a na produkty poszczególnych branż obniżki ceł wyglądają następująco: w %% Obecnie Rok 2020 W ramach kwoty w 2020 średnia stawka 10,0 7,8 celna produkty dla 13,2 10,8 rolnictwa towary 9,5 7,3 przemysłowe produkty 19,8 14,9 mleczne artykuły 15,1 10,0 zbożowe wołowina drób wieprzowina samochody 15,5 12 samochody z silnikiem elektrycznym towary z drewna i papieru 8,4 6,2 13,4 8,0 poza kwotą w 2020 W drodze negocjacji w sprawie przyjęcia do WTO Rosja wywalczyła: - okres przejściowy dojścia do obniżonych ceł do 2020 roku; - utrzymanie kwotowania importu mięsa (dla wołowiny 15 % w ramach kwoty i 55 % poza kwotą, dla drobiu 25 i 80, wieprzowiny 0 i 75 % odpowiednio; РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

27 - utrzymanie ceł na samochody, przy lekkim ich obniżeniu (z 15,5 % do 12 %). - utrzymanie dotacji do rolnictwa; - utrzymanie monopolu Gazpromu: - utrzymanie regulacji cen na gaz; - utrzymanie zakazu otwierania oddziałów przez banki zagraniczne; - utrzymanie ograniczeń do 2015 roku na udział kapitału zagranicznego w sektorze telekomunikacji. Cła będą stopniowo obniżane, w pierwszej kolejności te, które były podwyższone w okresie niedawnego kryzysu, (na przykład na produkty chemiczne i metale) a następnie na drób (w okresie 8 lat) i samochody (w okresie 7 lat). W opinii ekspertów, Rosja wstępuje do WTO na korzystnych dla niej warunkach. Obniżenie ceł na import produktów żywnościowych nie otwiera zbytnio rynku wewnętrznego a wysokie cła na pojazdy samochodowe udało się Rosji utrzymać do 2018 roku, tj do terminu ważności umów z producentami zajmującymi się montażem aut na rynku rosyjskim. Ponadto, rosyjskie firmy utrzymają preferencje przy realizacji zamówień publicznych. Oprócz tego, Rosja nie podpisała porozumienia w sprawie swobody tranzytu gazu i innych surowców energetycznych prze terytorium swojego kraju systemem rurociągów a także nie przystąpiła do umowy regulującej zasady pasażerskiego ruchu lotniczego. Poziom dotacji dla rolnictwa będzie obniżany z 9 mld USD w 2012 roku do 4,4 mld USD w 2018 r. Obecnie ten poziom wynosi 4,5 mld USD, tzn Rosja ma możliwość jeszcze podwojenia dotychczasowego wsparcia w tej dziedzinie, a następnie stopniowego go zmniejszania. Jednakże w opinii rosyjskich specjalistów branży rolnej, osiągnięcia w negocjacjach ich nie satysfakcjonują. Według przewodniczącego asocjacji Sojuzmołoko Andrzeja Danilienko nawet przy dzisiejszych cłach rosyjscy producenci artykułów branży mleczarskiej ledwie są w stanie konkurować z zachodnimi, dzięki systemowi wsparcia ich państw. Z kolei przewodniczący komitetu wykonawczego narodowej asocjacji branży mięsnej Siergiej Juszin stwierdza, że taryfy na mięso wieprzowe i półprodukty z niego wracają do poziomu z roku 2006, równocześnie zlikwidowano zasadę ograniczenia cen dla drogiej wołowiny i nie otrzymano nawet małej kwoty na eksport mięsa do krajów-członków WTO. To wszystko spowoduje znaczny wzrost importu mięsa. Oczekiwana reforma rynku gazu nie nastąpi. Rząd może regulować ceny wewnętrzne, ale zgodnie z zasadami WTO mają one zapewniać Gazpromowi zysk. Dla tego koncernu, w ostatnich latach, wewnętrzny rynek jest dochodowy, co może oznaczać, że znacznego wzrostu taryf nie będzie. Gazprom nie utraci monopolu również w przypadku dostaw na eksport gazu, wynika z oświadczenia WTO. W odniesieniu do rynku finansowego, warunki związane z przystąpieniem Rosji do WTO są następujące: - zagraniczne banki mogą kontynuować swoją działalność, ale poprzez swoje struktury spółek zależnych; - oddziałów otwierać nie będzie można; - maksymalny udział kapitału zagranicznego w rosyjskim sektorze bankowym nie może przewyższać 50 %; - firmy ubezpieczeniowe będą mogły pracować poprzez swoje filie, ale tylko przez okres 9 lat od przystąpienia Rosji do WTO. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

28 Pryncypialna, od lat, pozycja Rosji w odniesieniu do braku akceptacji na otwieranie filii i oddziałów banków zagranicznych wynika z faktu, że jak tłumaczy się, rosyjski rynek nie jest przygotowany do konkurencji w tym sektorze, a to, że zezwolili na podejmowanie takiej działalności firmom ubezpieczeniowym należy uważać za rodzaj ustępstwa ze strony władz rosyjskich. Wg stanowiska analityków z Unicredit, przystąpienie Rosji do WTO jest neutralnym wydarzeniem dla banków rosyjskich, ponieważ sektor już jest otwarty dla zagranicznych firm i zainteresowani już są na rynku. A dla ubezpieczycieli członkostwo w WTO może stać się negatywnym wydarzeniem, ponieważ rynek ubezpieczeń majątkowych i od nieszczęśliwych wypadków jest na początkowym etapie rozwoju, z punktu widzenia kapitału i technologii. Oprócz tego rynek ubezpieczeń na życie jest słabo rozwinięty. Nowi uczestnicy na rynku nie będą mieli konkurencji i segment ten będą w pełni kontrolować podmioty zagraniczne. Do 2015 roku Rosja obiecała zdjąć wszelkie ograniczenia na udział kapitału zagranicznego w sektorze telekomunikacji. Obecnie gałąź ta traktowana jest jako strategiczna i kontrolę nad firmami należy uzgadniać z rządem. Pod określenie strategiczne podchodzą wszyscy operatorzy sieci wielkiej trójki a także Rostelekom. Historia przystępowania Wniosek dotyczący przystąpienia został złożony w 1993 roku, wtedy jeszcze przez organizację o nazwie Układ Ogólny ds. Taryf Celnych i Handlu (GATT), później został uruchomiony proces przekształcania GATT w WTO, a następnie wybuchł kryzys w 1998 roku. W dużej mierze, proces negocjacji rozpoczął się w 2000 r. W ramach procedury negocjatorzy rosyjscy musieli uzgodnić warunki wejścia z każdym członkiem. Oceny wejścia do WTO NEGATYWNE Nie brakuje nadal ekonomistów, w opinii których, szkody z tytułu członkostwa będą większe aniżeli korzyści. Przykładowo, samochody z importu potanieją, lecz kupować ich się będzie mniej, ponieważ wielcy producenci krajowi nie wytrzymując konkurencji z produkcją importową, zaczną zmniejszać swoją produkcję a to oznacza, że wynagrodzenia zmaleją i miejsc pracy ubędzie. Członkowstwo uderzy również w rolnictwo wsparcie wsi ze środków państwowych ulegnie zmniejszeniu o połowę. Wreszcie, jak zauważa część ekspertów, członkostwo w WTO zagrozi planom realizacji modernizacji gospodarki rosyjskiej. Modernizacja może potrzebować protekcjonizmu a WTO na to nie pozwoli uważa dyrektor Instytutu Problemów Globalizacji Michaił Dielagin ( NG r). Są również eksperci, wg których na wejściu do WTO straci tzw. mały biznes, który został doświadczony przez kryzys i do tej pory odczuwa jego skutki. Mały i średni biznes nadal, z uwagi na swój słaby rozwój, wymagają wsparcia władz. Obecnie, planuje się nawet obniżenie tzw. podatku socjalnego dla małego biznesu, do poziomu 20%, co świadczy, że państwo dostrzega zagrożenia i stara się pomóc. POZYTYWNE РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

29 Z kolei optymiści rosyjscy wierzą, że korzystnie jest przystępować do WTO. Przykładowo, wcześniej nierozwinięte dostatecznie i niedoinwestowane rolnictwo obecnie może liczyć na wsparcie w wysokości ok. 170 mld euro do 2020 roku. Zgodnie z ustaleniami z WTO Rosja może zwiększyć pomoc do 2012 roku do 9 mld USD, ale następnie powinna ona ulec zmniejszaniu do 4,4 mld USD wg eksperta Instytutu Koniunktury Rynku Rolnego Olega Suchanowa. Przedstawiciele przemysłu rolnego wolą być przystosowani na konstruktywny rozwój wydarzeń. Wstąpienie do WTO to dobra możliwość dla Rosji by stać się największym eksporterem żywności na świecie - mówi przewodniczący Zarządu Wspólnoty przy Ministerstwie Rolnictwa FR, Prezes Zarządu Krajowego Związku Producentów Mleka Andriej Danilienko. W odniesieniu do rynku samochodów, wg ww. eksperta, nie ma obaw o skutki negatywne dla rynku wewnętrznego. Prawdą jest, że rodzime pojazdy nie stanowią konkurencji i ich żywot jest ograniczony, ale montownie zagraniczne są już obecne na miejscowym rynku, gdzie siła robocza jest tańsza, a więc ich produkcja powinna być konkurencyjna, a w związku z tym nie należy oczekiwać gwałtownego wzrostu importu po wstąpieniu do WTO, mimo zmniejszenia stawek celnych. Główny aspekt przystąpienia Rosji do WTO to obniżenie taryf importowych prawie na wszystkie towary, co zaostrzy konkurencję z zagranicznymi producentamieksporterami. Jednakże w ciągu pierwszego roku, żadna taryfa celna nie ulegnie obniżeniu na różne grupy towarów przewidziany jest okres przejściowy od 1 roku do 7 lat. W rezultacie cła na towary przemysłowe zostaną obniżone średnio z 14,5% do 6,2%. Jednocześnie, towarów konsumpcyjnych, produkowanych masowo w Rosji (za wyjątkiem samochodów i obuwia) praktycznie to nie dotknie. Znikną natomiast cła na komputery i sprzęty bazowe, obniżone zostaną na elektronikę domową i elektrotechnikę, lekarstwa, sprzęt techniczny i wyposażenie do badań naukowych. To oznacza - czego Rosja sama nie potrafi wyprodukować tanio i na wysokim poziomie jakościowym, powinno stać się tańsze i lepsze. Przewodniczący Komitetu ds. Polityki Gospodarczej i Przedsiębiorczości w rosyjskiej Dumie Jewgienij Fiedorow jest przekonany, że konkurencja ta będzie dla Rosjan korzystna: w Rosji połowa produkcji pochodzi z importu, czyli rynek już dawno jest otwarty, to znaczy, że gorzej już nie będzie. Za to WTO pozwala nam wykorzystywać możliwości zagranicznych rynków. Wg słów ww. parlamentarzysty rosyjski przemysł w zasadzie do niczego się nie nadaje a w czasie kryzysu jeszcze bardziej siadł. Przemysł ten jest wynikiem przestarzałego, surowcowego, typu gospodarki zauważył J.Fiedorow w Rosji produktywność pracy jest trzy razy niższa aniżeli w rozwiniętych krajach europejskich. WTO jest potrzebne także dlatego, aby w pełni przezbroić i zmodernizować nasz przemysł, wykorzystując również rynek własności intelektualnej. To pozwoli nam wyjść na nowy poziom jakości, w tym i dzięki konkurencji, którą WTO wprowadzi do Rosji. A tracić nie mamy już czego oprócz łańcuchów skwitował ww. parlamentarzysta. Równocześnie sami przedsiębiorcy są zwolennikami akcesji. Członek Rady moskiewskiego oddziału OPORy Rosiji (zjednoczenie organizacji przedsiębiorców i pracodawców MSP Rosji) Aleksiej Kaniewski jest przekonany, że nic złego się nie stanie. Musimy wstąpić i grać wg ogólnoświatowych zasad powiedział A.Kaniewski. Dyrektor zarządzający komitetu wykonawczego Dieławoj Rosiji Nikołaj Ostarkow także jest pewien: przystąpienie do WTO nie wpłynie negatywnie na MSP, przeciwnie, zdobędziemy nowe możliwości. O wiele bardziej niebezpieczne dla РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

30 naszego biznesu jest tworzenie jednolitej przestrzeni gospodarczej z Kazachstanem i Białorusią. Klimat inwestycyjny Kazachstanu jest zasadniczo lepszy niż rosyjski, co może powodować, że biznes z Rosji będzie przenosił produkcję do tego kraju a swoje produkty sprzedawać będzie w Rosji stwierdza ww. dyrektor Dieławoj Rosiji. Są plusy i minusy wstąpienia do WTO. Jednakże, zanim sformułuje się ocenę należy zauważyć, że dla rozwoju produkcji na eksport niezbędne są mechanizmy ochrony towarów na rynkach eksportowych. Bez WTO takich mechanizmów rosyjscy producenci nie mają. Nie można jednocześnie orientować się na eksport i być przeciw WTO uważa wiceprezydent Kaliningradzkiej Izby Handlowo-Przemysłowej Dmitrij Czemakin. Wg niego lobować zmiany w prawodawstwie pod kogoś już nie będzie możliwe, a prawodawstwo celne i w sferze administracyjnej przyjdzie tworzyć zgodnie z normami WTO. Wstąpienie do WTO pobudzi nas do działania w kierunku koniecznych zmian stwierdził ww. przedstawiciel Izby - a negatywy akcesji będą zależeć od wysokości uzgodnionych taryf. Anton Struczeniewskij starszy ekonomista Trojka-Dialog - uważa, że sektor przetwórstwa zbytnio nie ucierpi. Na przykład w rosyjskiej motoryzacji w ciągu ostatnich kilku lat powstało szereg nowych przedsiębiorstw produkcji samochodów zagranicznych, konkurencja w tym segmencie już i tak jest wielka, dlatego obniżenie ceł niezbyt zmieni sytuację. Przedstawiciele biznesu starają się nie panikować. W największym petrochemicznym holdingu Rosji SIBURe mówi się: W przypadku wstąpienia do WTO zachować cła importowe na polimery na dzisiejszym poziomie już się nie uda. Zarazem przystąpienie do WTO umożliwi rosyjskim producentom polimerów być bardziej konkurencyjnymi na rynkach eksportowych. W SIBURe zauważają, że dzisiaj liczne nowe potęgi posiadają orientację eksportową, dlatego członkostwo w WTO może bezpośrednio przyczynić się do wzrostu ich efektywności gospodarczej. Wymieniony wyżej ekonomista z Trojki-Dialog uważa także, że dla krajowej gospodarki przyłączenie do WTO nie będzie ani szokiem, ani prezentem. Przede wszystkim umożliwi to Rosji dostęp do infrastruktury instytucjonalnej światowego systemu handlowego. Członkostwo w WTO pozwala lobbować swoje interesy gospodarcze, chronić swój rynek od nieuczciwej konkurencji - mówi on. W tym samym czasie, w najbliższej perspektywie po wstąpieniu, istotnych zmian nie odczujemy. Prawdopodobnie nie powie się tego o tempie wzrostu gospodarki. Ale w długoterminowej perspektywie zmiany będą istotniejsze. Rynek rosyjski stanie się bardziej otwarty, firmom zagranicznym będzie łatwiej na niego trafić. Sądzę, że są dwa sektory, które mogą poczuć silną konkurencję ze strony obcokrajowców to budownictwo i rynek transportu lotniczego uważa Anton Struczeniewskij. Jednoznacznie wygra handel. Ale wszystko zbiega się do tego, że dzięki wstąpieniu do WTO wygrają obywatele rosyjscy. Konsumenci otrzymają dużą wolność wyboru, co w zasadzie jest korzystnym faktem. - uważa Anton Struczeniewskij. Boris Titow szef Dieławoj Rosiji także twierdzi, że napływ importu na krajowy rynek stanie się pozytywnym czynnikiem dla odbiorcy rozszerzy się asortyment towarów, zwiększy się możliwość wyboru. Jednak on nawołuje by nie zapominać, że pracodawcą krajowego konsumenta, co do zasady, jest krajowy producent. A ponieważ niektóre z firm znikną z rynku, możliwości zatrudnienia dla tych samych konsumentów będzie mniejsza. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

31 Borys Titow powiedział, że głównym wyzwaniem obecnie jest zachowanie równowagi interesów eksporterów i producentów na rynku krajowym i prawidłowo zbudować w nowych dla nas warunkach zasady gry w dziedzinie ceł i regulacji taryfowych, w ten sposób, aby producenci mieli możliwość się dostosować. Charakterystyczna jest opinia już wyżej cytowanego eksperta Instytutu Koniunktury Rynku Rolnego O. Suchanowa: nikt nam nie zabrania zgodzić się z wymogami, wstąpić a następnie nie przestrzegać ich. Dla nas najważniejsze wstąpić, aby zapewnić sobie określony poziom integracji ze światem. Doświadczenie Chin pokazuje, że można z powodzeniem znajdować się w WTO i nie realizować faktycznie żadnego z przyjętych zobowiązań członkowskich stwierdził O.Suchanow. Trwające od 18 lat negocjacje dotyczące warunków wstąpienia Rosji do WTO dobiegły do pomyślnego zakończenia. Kto wygra? Przemysł surowcowy i inne gałęzie, nastawione na eksport: ropy naftowej i gazu, hutnictwa, nawozów mineralnych, handlu detalicznego, upraw zbożowych, przemysł drzewny. Zwiększoną konkurencję odczują gałęzie zorientowane na rynek wewnętrzny: budownictwo, transport lotniczy, usługi ubezpieczeniowe i finansowe, firmy produkujące dobra konsumpcyjne, przedsiębiorstwa przemysłowe, wytwarzające produkty na wysokim stopniu przetworzenia, których jakość nie wytrzymuje konkurencji z towarami importowanymi. W sektorze bankowym panuje pogląd, że wstąpienie Rosji do WTO podwyższy konkurencyjność instytucji finansowych. W obliczu oczekiwanej nasilonej ekspansji kapitału zagranicznego, wymuszona zostanie konsolidacja banków, która pozwoli na zachowanie w nim udziałów rosyjskiego kapitału. Niewyjaśniona została do końca kwestia skutków pozostawania Rosji w Unii Celnej. Zakończenie negocjacji Wg minister rozwoju gospodarczego pani Elwiry Nabiuliny, jeżeli Rosji nie wzięliby do WTO w tym roku, to negocjacje byłyby zamrożone na kilka lat. Z powodu wyborów w Rosji, USA, Francji negocjacje byłyby wstrzymane na wiele lat a potem wznowić je byłoby trudno, tak uważają również ekonomiści rosyjscy. W handlu z Rosją na światowym rynku występuje około 100 ograniczeń, w tym procedury antydumpingowe, z powodu których Rosja traci ok 2 mld USD rocznie i wstąpienie do WTO ma doprowadzić do przeglądu tych ograniczeń celem ich zniesienia. Krótkoterminowych korzyści od przystąpienia nie będzie, w dłuższym horyzoncie czasowym wygrają konsumenci dzięki zwiększeniu przejrzystości rynku, konkurencji i ilości towarów wysokiej jakości. Proces przystępowania Rosji do WTO sprzyjał modernizacji gospodarki rosyjskiej dokonano poprawek w prawie 300 dokumentach prawnych. Członkowstwo przyczyni się do ok. 3-4 % wzrostu PKB w najbliższych 10 latach i przyczyni się do powstania co najmniej 40 tysięcy nowych miejsc pracy. Potanieją produkty z importu, w tym m.in. na komputery, technikę domową, lekarstwa, owoce tropikalne, piwo, wino. Na podst.: materiały Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz Kommiersant, Rossijskaja Gazeta, Wiedomosti r. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

32 WTO NIE TAKA STRASZNE opr. Agnieszka Sajewicz Praktykantka WPHI Członkowstwo Rosji w tej międzynarodowej organizacji odbije się pozytywnie na rosyjskim sektorze energetycznym. Rosja prowadziła rozmowy na temat przystąpienia do Światowej Organizacji Handlu od 1993 roku. Pozostawała jedyną tak dużą światową gospodarką, funkcjonującą poza granicami organizacji. W październiku bieżącego roku Rosji oraz 153 członkom WTO przekazano dokument umowy o przystąpieniu Rosji do organizacji. W danym dokumencie ukazane są zobowiązania, jakich musi się podjąć Federacja Rosyjska w celu dostosowania swojego wewnętrznego prawodawstwa do zasad panujących w WTO. 10 listopada grupa robocza pod kierownictwem Stefana Johannesona oficjalnie poinformowała o uzgodnieniu warunków członkowstwa Rosji. Oprócz obniżenia ceł Federacja Rosyjska będzie musiała przestrzegać lub też przyłączyć się do wewnętrznych porozumień i uzgodnień WTO. Dotyczą one zarówno oddzielnych rynków jak i całych instytucji. Do zobowiązań należy między innymi zagwarantowanie partnerom z WTO dostępu do rynków towarów i usług, opisane 30 wielostronnymi umowami o usługach i 57 o rynkach towarów. Zgodnie z osiągniętymi umowami, Federacja Rosyjska powinna do 15 czerwca 2012 r. ratyfikować pakiet dokumentów na temat przystąpienia do WTO. Po 30 dniach od powiadomienia o zakończeniu procedur ratyfikacyjnych Rosja stanie się pełnoprawnym członkiem organizacji. W oświadczeniu WTO informuje się, że średnia taryfa na import do Rosji będzie obniżona do 7,8 % w porównaniu z 10% w 2011 roku., na wszystkie produkty. Jedna trzecia taryf zmieni się w dniu przystąpienia Rosji do WTO, a jeszcze dodatkowo jedna czwarta w ciągu 3 lat. Na pewne towary cła obniżą się w ciągu 7-8 lat. Według ekspertów, po upływie wszystkich przejściowych etapów około połowa wszystkich stawek pozostanie na poziomie nie niższym od obecnie obowiązującej jednolitej taryfy celnej Unii Celnej. Około 30% stawek zmniejszy się nie więcej niż o 5 %. Od momentu przystąpienia Rosja będzie stosować normy postanowień celnych o jednolitym systemie preferencyjnego traktowania krajów rozwijających się, zgodnie, z którymi dane preferencje (75% taryf klauzuli największego uprzywilejowania) udzielane są 152 rozwijającym się państwom, a najmniej rozwinięte kraje są całkowicie zwolnione z ograniczeń taryfowych. Wzrost zagranicznych inwestycji i rozszerzenie dostępu do działalności na rosyjskim rynku, dzięki wstąpieniu Rosji do WTO, powinno pozytywnie wpłynąć na sektor energetyczny. Światowy handel surowcami energetycznymi jest w miarę wolny od handlowych ograniczeń, co w dużym stopniu niweluje ryzyko nie wytrzymania konkurencji przez krajowy przemysł paliwowo-energetyczny. Obecnie praktycznie nie ma przeszkód, aby rosyjskie firmy odkrywały swoje filie i spółki na terytoriach innych krajów. Tym nie mniej przystąpienie Rosji do WTO powinno sprzyjać poprawie warunków pracy firmy za granicą. Rosyjska polityka w sferze ustalania cen po przystąpieniu do WTO powinna zabezpieczać pokrycie wydatków i otrzymanie dochodu przez rosyjskich producentów РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

33 i dostawców gazu ziemnego na podstawie handlowych zestawień. Zasady te nie dotyczą dostaw gazu dla niekomercyjnych konsumentów, w stosunku do których Federacja Rosyjska zachowuje prawo takiego regulowania cen gazu ziemnego, które będzie zabezpieczało jej socjalno-ekonomiczne interesy. Według Rosyjskiego Związku Przedsiębiorców i Przemysłowców, system WTO zabezpiecza stabilność dostępu do rynków eksportowych, zobowiązując kraje do stosowania na granicach jednolitych zasad, zawartych w różnych porozumieniach i umowach (w szczególności, zasad oceny wartości celnej, nadzorowania towarów itp.). Obecność takich jednolitych standardów pomaga eksporterom poprzez usuwanie różnic w wymaganiach ze strony różnych państw. Gwarantowany dostęp do rynków, zabezpieczony określonymi zobowiązaniami pozwala eksporterom na tworzenie planów inwestycyjnych i produkcyjnych w bardziej wyrazistych warunkach. Po przystąpieniu do WTO Rosja zachowa możliwość wykorzystania instrumentów wsparcia producentów towarów i ochrony narodowego rynku odpowiednio z zasadami tej organizacji (specjalne ochronne, antydumpingowe i kompensacyjne środki). Są one szeroko wykorzystywane przez obecnych członków WTO i uznawane za jedne z najpotężniejszych i najefektywniejszych mechanizmów ochrony narodowych rynków. Na podstawie: Nieft Rossii 12/2012 Moskwa, r. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/

34 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Kierownik Wydziału: Marek Ociepka, Radca- Minister ul. Klimaszkina Moskwa tel.: ; z Polski: (22) fax: moscow@trade.gov.pl *** Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulat Generalny RP w Sankt Petersburgu Kierownik Wydziału: Henryk Buszta, Radca Biznes Centr SENATOR ul. Żukowskowo 63, lok. Nr Sankt Petersburg tel./fax: petersburg@trade.gov.pl *** Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulat Generalny RP w Kaliningradzie Kierownik Wydziału: Zbigniew Świerczyński, Radca-Konsul ul. Prospekt Mira 81/ Kaliningrad tel.: ; fax: kaliningrad@trade.gov.pl 2011 WPHI Ambasady RP w Moskwie Publikowanie w całości lub części materiałów zawartych w niniejszym Biuletynie dozwolone jest wyłącznie przy powołaniu się na źródło informacji. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 13/