NAJNOWSZE AKTY PRAWNE CZERWIEC LIPIEC 2019

Transkrypt

1 NAJNOWSZE AKTY PRAWNE CZERWIEC Niniejszy informator legislacyjny prezentuje wybrane zmiany w polskim prawie; nie jest jednak kompleksowym przeglądem wszystkich zagadnień, którymi mogliby być Państwo zainteresowani. Nie stanowi on też porady ani opinii prawnej. Jeżeli chcieliby Państwo uzyskać poradę prawną lub wyjaśnić jakąkolwiek kwestię w nim zawartą, prosimy o skontaktowanie się z obsługującym Państwa prawnikiem Clifford Chance. Niniejszy informator legislacyjny jest rozsyłany bezpłatnie. Mogą go Państwo przesyłać, powielać lub cytować wyłącznie wewnątrz Państwa spółki lub grupy spółek. Nie może on jednak bez naszej wcześniejszej pisemnej zgody zostać udostępniony w całości ani w części osobom trzecim. Zagadnienia Kodeks postępowania cywilnego Kodeks spółek handlowych Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych. Jeżeli nie życzą sobie Państwo otrzymywać kolejnych informatorów legislacyjnych od Clifford Chance, prosimy o wysłanie takiej informacji na adres: magda.sawadro@cliffordchance.com Clifford Chance, Janicka, Krużewski, Namiotkiewicz i wspólnicy sp. k W poprzednich wydaniach Biuletynu Legislacyjnego przedstawiliśmy zmiany dotyczące następujących aktów prawnych: Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw wprowadzająca złagodzenie ograniczeń obrotu nieruchomościami rolnymi - została opublikowana w Dzienniku Ustaw 11 czerwca 2019 r., pod poz.1080 i co do zasady, weszła w życie 26 czerwca 2019 r. Ustawa z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy Prawo bankowe - została opublikowana w Lipiec 2019 Clifford Chance 1

2 Dzienniku Ustaw 10 czerwca 2019 r., pod poz.1074 i weszła w życie 25 czerwca 2019 r. Ustawa z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw wprowadzająca rozwiązania ułatwiające pracownikom realizację przysługujących im uprawnień pracowniczych oraz wzmacniające ochronę pracowników - została opublikowana w Dzienniku Ustaw 6 czerwca 2019 r., pod poz.1043 i wejdzie w życie 7 września 2019 r. Ustawa z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego przewidująca m.in., że nadanie pisma w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim UE będzie zrównane w skutkach z nadaniem pisma w polskiej placówce pocztowej - została opublikowana w Dzienniku Ustaw 18 czerwca 2019 r., pod poz.1133 i weszła w życie 3 lipca 2019 r. NOWE PRAWO 1. Kodeks Postępowania Cywilnego W lipcu Parlament uchwalił ustawę o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która przewiduje kompleksową nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy, głównym celem tej nowelizacji jest przyspieszenie rozpoznawania spraw. Jedną z najistotniejszych zmian jest przywrócenie odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych rozpoznawanych w procesie. W tym trybie rozpoznawane mają być spory pomiędzy przedsiębiorcami oraz wybrane sprawy pomiędzy innymi podmiotami. Sądy mają dążyć do zakończenia tych postępowań w terminie nie dłuższym niż sześć miesięcy od doręczenia odpowiedzi na pozew. W tym zakresie projekt wprowadza m.in.: zaostrzenie instytucji prekluzji dowodowej poprzez wprowadzenie konieczności powołania przez stronę wszystkich twierdzeń i dowodów już w pierwszym piśmie procesowym. Spóźnione twierdzenia lub dowody zostaną pominięte, chyba że strona wykaże, że ich powołanie wcześniej nie było możliwe lub potrzeba ich powołania wynikła później; nowe ograniczenia procesowe - wyłączono możliwość rozszerzenia powództwa (tj. zgłoszenia nowych roszczeń w trakcie postępowania), jednakże w przypadku zmiany okoliczności powód będzie mógł żądać, zamiast pierwotnego przedmiotu sporu, jego równowartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się będzie mógł rozszerzyć powództwo o świadczenia za kolejne okresy. Wytoczenie przez pozwanego powództwa wzajemnego będzie niedopuszczalne. Nie będzie także możliwe dokonywanie przekształceń podmiotowych w trakcie postępowania; zmiany w zakresie postępowania dowodowego przykładowo, ustawa przyznaje dowodowi z zeznań świadków wyłącznie charakter pomocniczy. Sąd będzie mógł go dopuścić jedynie wówczas, gdy inne dowody (w szczególności dowody z dokumentów) nie wyjaśnią okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Ponadto, czynność strony (w tym oświadczenie woli lub wiedzy), z którą związane jest nabycie, utrata lub zmiana 2 Clifford Chance Lipiec 2019

3 określonego uprawnienia strony będzie mogła zostać udowodniona co do zasady wyłącznie przy pomocy dokumentu. Wykazanie tej okoliczności przy pomocy innych dowodów będzie możliwe wyłącznie w przypadku, gdy strona wykaże, że przedstawienie dokumentu na tę okoliczność jest niemożliwe z przyczyn od strony niezależnych; nową instytucję tzw. "umowy dowodowe" - zawierając taką umowę strony mogą ustalić, że w postępowaniu w sprawach gospodarczych związanych z konkretną umową nie będzie możliwe przeprowadzenie określonego rodzaju dowodu. Dla swej ważności, umowa powinna zostać zawarta na piśmie bądź ustnie przed sądem rozpoznającym sprawę. Zawarcie umowy dowodowej nie wyłącza możliwości udowodnienia tych samych okoliczności przy pomocy innych dowodów. Ponadto projekt przewiduje także zmiany przepisów o charakterze ogólnym. W celu przyspieszenia rozpoznawania spraw ma zostać wprowadzony obowiązek składania odpowiedzi na pozew w terminie wyznaczonym przez sąd, nie krótszym niż 2 tygodnie. Poza tym, nowelizacja wprowadza szereg zmian, z których najistotniejszymi są: możliwość oddalenia przez sąd powództwa oczywiście bezzasadnego, gdy bezzasadność można ustalić na podstawie treści pozwu wraz z załącznikami. Oddalenie powództwa będzie mogło nastąpić jeszcze przed doręczeniem odpisu pozwu drugiej stronie; wprowadzenie instytucji zakazu "nadużycia prawa procesowego", tj. zakazu podejmowania czynności procesowych sprzecznych z celem danego przepisu; obligatoryjne posiedzenia przygotowawcze mające na celu organizację postępowania; ograniczenie co do zasady zarzutu potrącenia wyłącznie do wierzytelności wynikającej z tego samego stosunku prawnego co roszczenie dochodzone przez powoda, chyba że wierzytelność pozwanego jest niesporna lub uprawdopodobniona dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanego. Zmianie ulegną również wysokości opłat, w tym m.in. od pozwu oraz apelacji w sprawach o prawa majątkowe. Przy wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia) nieprzekraczającej złotych opłata stała nie przekroczy złotych. Z kolei, w przypadku wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia) wynoszącego ponad złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż złotych. Ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw 6 sierpnia 2019 r., pod poz i wchodzi w życie, co do zasady po upływie trzech miesięcy od ogłoszenia. 2. Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy, przewiduje ona wprowadzenie zmian do szeregu ustaw, których głównym celem jest zmniejszenie obciążeń regulacyjnych, w szczególności o charakterze administracyjnym. Przewidziane ułatwienia dotyczą w zwłaszcza mikro-, małych i średnich firm, Lipiec 2019 Clifford Chance 3

4 Zmiany wymagające podkreślenia to m.in.: umożliwienie niektórym przedsiębiorcom korzystania z tzw. ochrony konsumenckiej chodzi o objęcie przepisami o ochronie konsumentów osoby fizycznej, która zawiera z innym przedsiębiorcą umowę związaną bezpośrednio z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Przedsiębiorcy ci będą objęci ochroną przewidzianą dla konsumentów, jeśli chodzi o stosowanie niedozwolonych postanowień umownych (klauzule abuzywne), rękojmi za wady oraz w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa; wprowadzenie tzw. prawa do popełnienia błędu. Przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi w ciągu pierwszego roku prowadzenia działalności gospodarczej, będą mogli skorzystać z prawa do błędu bez ponoszenia kary administracyjnej. W to miejsce ustawa przewiduje jedynie pouczenie. Warunkiem skorzystania z prawa do błędu jest naprawienie takiego przewinienia; wydłużenie terminu rozliczenia VAT w imporcie; wprowadzenie zasad przejęcia koncesji, zezwoleń, licencji oraz pozwoleń w przypadku zmiany właściciela przedsiębiorstwa, osoby wpisanej do CEIDG; umożliwienie uczynienia przedmiotem zapisu windykacyjnego ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce osobowej; ograniczenie obowiązków sprawozdawczych przez zmniejszenie częstotliwości realizacji pewnych obowiązków (tytułem przykładu można wskazać wprowadzenie: rocznego zamiast kwartalnego przekazywania informacji do ministra energii o poniesionych kosztach tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw; rocznego zamiast kwartalnego przekazywania informacji statystycznych o łącznej wartości i liczbie transakcji płatniczych przekazywanych przez biura usług płatniczych do Komisji Nadzoru Finansowego. Ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw 8 sierpnia 2019 r., pod poz i wchodzi w życie, co do zasady 1 stycznia 2020 r. PROJEKTY ZMIAN USTAWODAWSTWA 1. Kodeks spółek handlowych prosta spółka akcyjna Ustawa zakłada stworzenie kompleksowych regulacji dotyczących prostej spółki akcyjnej. 4 Clifford Chance Lipiec 2019

5 Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, prosta spółka akcyjna ma być nowoczesną formą niepublicznej spółki kapitałowej przeznaczonej dla innowacyjnych przedsięwzięć. Ustawa w tym zakresie przewiduje m.in: odejście od kapitału zakładowego na rzecz kapitału akcyjnego - wymagana minimalna wysokość kapitału akcyjnego ma wynosić 1 zł. Wysokość kapitału akcyjnego nie będzie określana w umowie spółki. Do zmian wysokości kapitału akcyjnego nie będą miały zastosowania przepisy o zmianie umowy spółki; możliwość elastycznego kształtowania struktury majątkowej spółki (w tym emisji akcji bez wartości nominalnej); wprowadzenie zakazu wypłat na rzecz wspólników, które zagrażałyby wypłacalności spółki (wypłata na rzecz akcjonariuszy nie może doprowadzić do utraty przez spółkę, w normalnych okolicznościach, zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych w terminie sześciu miesięcy od dnia dokonania wypłaty); wprowadzenie regulacji, według której wkładem niepieniężnym na pokrycie akcji może być wszelki wkład mający wartość majątkową, w szczególności świadczenie pracy lub usług; rejestrację elektroniczną spółki także za pomocą wzorca umowy. W przypadku spółki, której umowę zawarto w taki sposób, na pokrycie akcji pierwszej emisji wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne ( możliwe będzie zawarcie umowy prostej spółki akcyjnej w formie aktu notarialnego); wprowadzenie możliwości ustanowienia rady dyrektorów (zamiast zarządu), nie będzie obowiązku tworzenia rady nadzorczej; uproszczone funkcjonowanie takiej spółki m.in. przez szerokie wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w procesach decyzyjnych. Ustawa została podpisana przez Prezydenta i oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw. 2. Kodeks spółek handlowych zgromadzenie wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Nowelizacja dotyczy usprawnienia procedur organizacyjnych w spółkach z o.o. m.in. poprzez możliwość przeprowadzenia zgromadzenia wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Ustawa przewiduje, że umowa spółki może dopuszczać udział w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, co obejmuje w szczególności: transmisję obrad zgromadzenia wspólników w czasie rzeczywistym; dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której wspólnicy mogą wypowiadać się w toku obrad zgromadzenia wspólników, przebywając w miejscu innym niż miejsce obrad zgromadzenia wspólników; Lipiec 2019 Clifford Chance 5

6 wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub w toku zgromadzenia wspólników. Ponadto ustawa przewiduje, że w sytuacji, gdy umowa spółki dopuszcza udział w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, udział wspólników w zgromadzeniu wspólników może podlegać jedynie wymogom i ograniczeniom niezbędnym do identyfikacji wspólników i zapewnienia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej. W nowelizacji wskazano także, iż do protokołu ze zgromadzenia wspólników należy dołączyć listę wspólników głosujących przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, wskazując równocześnie, że nie są wymagane podpisy wspólników biorących udział w zgromadzeniu wspólników w takim trybie. Ustawa została podpisana przez Prezydenta i oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw. 3. Kodeks spółek handlowych dematerializacja akcji Pod koniec lipca Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu spółek handlowych, która przede wszystkim przewiduje obowiązkową dematerializację akcji na okaziciela i akcji imiennych spółek akcyjnych i spółek komandytowoakcyjnych, które nie podlegają obowiązkowej dematerializacji, w rozumieniu przepisów ustawy o ofercie publicznej i ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Ponadto w ustawie przewidziano m.in. następujące zmiany: umożliwienie dematerializacji także innych tytułów uczestnictwa w spółce takich jak świadectwa założycielskie, świadectwa użytkowe, warranty subskrypcyjne i inne tytuły do uczestnictwa w dochodach lub w podziale majątku spółki; wprowadzenie obowiązku rejestracji akcji zdematerializowanych w tzw. rejestrze akcjonariuszy, którego prowadzenie powierzone zostanie podmiotom kwalifikowanym, tj. uprawnionym do prowadzenia rachunków papierów wartościowych zgodnie z przepisami ustawy o obrocie instrumentami finansowymi; wprowadzenie nowego pojęcia - świadectwa rejestrowego. Świadectwo rejestrowe potwierdza uprawnienia wynikające z akcji, które nie mogą być realizowane wyłącznie na podstawie zapisów w rejestrze akcjonariuszy. Ustawa została rozpatrzona przez Senat, który wniósł poprawki. Zostały one skierowane do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. 4. Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych Nowelizacja ma na celu przeciwdziałanie zatorom płatniczym, czyli nieterminowemu wywiązywaniu się z odroczonych płatności, a także stosowaniu zbyt długich terminów płatności za dostarczone towary i usługi. Do najważniejszych zmian przewidzianych ustawą należą m.in.: 6 Clifford Chance Lipiec 2019

7 skrócenie terminu zapłaty w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, do 30 dni, bez możliwości jego wydłużenia (wyjątek stanowią podmioty lecznicze); wprowadzenie obowiązku stosowania maksymalnego 60-dniowego terminu zapłaty w transakcjach, w których wierzycielem jest mikro, mały lub średni przedsiębiorca, a dłużnikiem duży przedsiębiorca; wprowadzenie regulacji, według której wierzyciel może odstąpić od umowy albo ją wypowiedzieć jeżeli termin zapłaty określony w umowie przekracza 120 dni liczonych od daty doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostarczenie towaru lub wykonanie usługi, a ustalenie tego terminu było rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela; poszerzenie katalogu czynów nieuczciwej konkurencji o działanie polegające na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone produkty lub wykonane usługi; wprowadzenie kar administracyjnych nakładanych przez Prezesa UOKiK na przedsiębiorców, którzy nadmiernie opóźniają się w płatnościach (informacje o ukaranych podmiotach będą publikowane); wprowadzenie obowiązku przekazywania corocznego sprawozdania o stosowanych terminach płatności do ministra właściwego do spraw gospodarki. Ma to dotyczyć takich podmiotów jak grupy kapitałowe i podatników, których przychód przekracza rocznie 50 mln euro, przeniesienie z wierzyciela na dłużnika ciężaru dowodu, że ustalony w umowie termin zapłaty jest rażąco nieuczciwy; zróżnicowanie wysokość rekompensat za poniesione koszty związane z odzyskiwaniem należności. Po zmianach będą wyznaczone trzy progi: 40 euro gdy świadczenie pieniężne nie przekracza 5000 zł; 70 euro gdy świadczenie pieniężne jest równe lub wyższe od 5000 zł, ale niższe niż zł; 100 euro gdy świadczenie pieniężne jest równe lub wyższe od zł. Ponadto wprowadzono zakaz zbywania roszczenia o rekompensatę; wprowadzenie możliwości pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania (podatku PIT i CIT) o kwotę wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze; nałożenie na dłużnika obowiązku doliczenia do podstawy opodatkowania (podatek CIT i PIT) kwoty nieuregulowanego zobowiązania, jeżeli zobowiązanie nie zostało uregulowane w terminie 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze (rachunku). Ustawa została podpisana przez Prezydenta i oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw. Lipiec 2019 Clifford Chance 7

8 KONTAKT Niniejsza publikacja nie omawia wszystkich aspektów przedstawianych zagadnień i nie stanowi porady prawnej ani porady innego rodzaju. Agnieszka Janicka Partner T E Grzegorz Namiotkiewicz Partner Daniel Kopania Partner T E Bartosz Krużewski Partner T E Norway House, ul. Lwowska 19, Warsaw, Poland Clifford Chance 2019 Clifford Chance, Janicka, Krużewski, Namiotkiewicz i wspólnicy spółka komandytowa T Abu Dhabi Amsterdam Barcelona Beijing Brussels Bucharest Casablanca Dubai Düsseldorf Frankfurt Hong Kong Istanbul London Luxembourg Madrid Milan Moscow Munich Newcastle New York Paris Perth Prague Rome São Paulo Seoul Shanghai Singapore Sydney Tokyo Warsaw Washington, D.C. Clifford Chance has a co-operation agreement with Abuhimed Alsheikh Alhagbani Law Firm in Riyadh. Clifford Chance has a best friends relationship with Redcliffe Partners in Ukraine. 8 Clifford Chance Lipiec 2019