Francja. - partner handlowy dla polskich firm (Informator Gospodarczy) grudzien 2001

Transkrypt

1 Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej we Francji Paryz Wydzial Ekonomiczno-Handlowy Andrzej Szteliga Radca Handlowy Minister Pelnomocny Krzysztof Galas Radca Ekonomiczny Piotr Byczkowski Radca Handlowy Ewa Baranowska - Attaché Handlowy Polska Izba Przemyslowo - Handlowa we Francji Paryz Hanna Stypulkowska - Goutierre Adwokat (Cabinet d Avocat BGS Paris) Andrzej Bednarz Konsultant (Bureau du Conseil EXP PECO Chambéry) Francja - partner handlowy dla polskich firm (Informator Gospodarczy) grudzien 2001 Publikacja zostala opracowana i wydana ze srodków funduszu promocji Ministerstwa Gospodarki R.P. w Warszawie

2 2 Spis tresci I Slowo wstepne Ogólna charakterystyka gospodarki francuskiej 1. Sytuacja gospodarcza Francji i jej pozycja na arenie miedzynarodowej 2. Francja regionów (róznice i specyfika ) 3. Stosunki gospodarcze francusko - polskie II. Elementy funkcjonowania rynku francuskiego 1. Dostep do rynku 2. Regulacje obrotów z zagranica, procedury celne 3. Zamówienia publiczne 4. System podatkowy 5. Transport, spedycja, ubezpieczenia III. Warunki prowadzenia dzialalnosci gospodarczej we Francji 1. Reglamentacja dzialalnosci gospodarczej 2. Polityka wspierania inwestycji 3. Umowy handlowe, agenci 4. Zakladanie firmy 5. Umowy najmu lokalu 6. Nabywanie gruntów rolnych i lesnych 7. Pobyt we Francji 8. Zatrudnianie pracowników we Francji 9. Warunki swiadczenia uslug przez polskie firmy we Francji IV. Informacja i promocja 1. Organizacje samorzadu gospodarczego 2. Formy promocji 3. Zródla informacji o rynku francuskim V. Informacje o partnerze, dochodzenie wierzytelnosci 1. Weryfikacja informacji na temat partnera francuskiego 2. Dochodzenie wierzytelnosci Zalaczniki 1. Wybrane akty prawne stanowiace podstawy traktatowe polsko - francuskich stosunków gospodarczych 2. Uzyteczne adresy 3. Adresy francuskich izb gospodarczych

3 3 AMBASSADE DE POLOGNE Szanowni Panstwo, Polsko francuskie stosunki gospodarcze znajduja sie w fazie dynamicznego rozwoju. Oparte na bilateralnych tradycjach historycznych staja sie jednym z glównych filarów przeobrazen spoleczno - gospodarczych oraz przyszlego czlonkostwa Polski w Unii Europejskiej. Francja wzgledem Polski odgrywa istotna role zarówno jesli chodzi o wymiane handlowa (trzeci/czwarty nasz partner) jak i zaangazowanie kapitalowo inwestycyjne (pierwszy inwestor zagraniczny). W coraz wiekszym stopniu istotna jest kooperacja produkcyjno uslugowa, naukowa i technologiczna. Transformacja gospodarcza w Polsce powoduje zaangazowanie duzych i znanych firm francuskich na rynku polskim, ale równiez partnerstwo na szczeblu malych i srednich przedsiebiorstw. Polska dla Francji jest partnerem uprzywilejowanym, najwazniejszym w obszarze Europy Srodkowo Wschodniej. Coraz wiekszego znaczenia nabiera wspólpraca miedzyregionalna, bazujaca na umowach badz porozumieniach francusko polskich miedzy instytucjami administracji publicznej i samorzadu gospodarczego zarówno w sferze kulturalnej, naukowej, jak ekonomicznej i turystycznej. Zarówno polityka rzadowa jak i inicjatywy wladz lokalnych przyczyniaja sie do rozwoju dwustronnej wspólpracy w róznych dziedzinach i na róznych szczeblach. Perspektywa wejscia Polski do Unii Europejskiej w ciagu najblizszych dwóch lat przemawia za budowa struktur partnerskich, pozwalajacych na dostep polskich produktów do rynku europejskiego, na pojawienie sie polskich inwestycji na tym obszarze. Francja, z jej pozycja gospodarcza, jej sila ekspansji jest dla Polski rynkiem trudnym, ale rynkiem otwierajacym ogromne perspektywy. Sukces na tym rynku bedzie dla kazdej firmy swiadectwem swiatowej rangi. Istotna kwestia w relacjach przedstawicieli firm polskich z partnerami francuskimi jest znajomosc tutejszego rynku, praw i zwyczajów na nim panujacych. Totez niniejsza publikacja - po edycji z 1995 roku - przybliza Francje jako kraj i jego regiony w aspekcie gospodarczym, omawia wspólprace ekonomiczna francusko polska, uwzgledniajac kwestie traktatowe, a przede wszystkim zapoznaje z istotnymi elementami funkcjonowania rynku francuskiego oraz warunkami prowadzenia dzialalnosci gospodarczej na terenie Francji. Zamierzeniem autorów jest zorientowanie firm polskich w obowiazujacych we Francji zasadach zakladania przedsiebiorstw, zatrudniania pracowników, obowiazujacego systemu finansowego i procedur w handlu zagranicznym. Ponadto chodzi równiez o pozyteczne informacje czy porady zwiazane ze znalezieniem odpowiednich partnerów, zawieraniem i realizacja kontraktów handlowych oraz wykorzystaniem mozliwych form promocji na rynku francuskim. Jan TOMBINSKI Ambasador Andrzej SZTELIGA Radca Handlowy Minister Pelnomocny

4 4 I. Ogólna charakterystyka gospodarki francuskiej 1. Sytuacja gospodarcza Francji i jej pozycja na arenie miedzynarodowej Gospodarka francuska ze swym potencjalem zajmuje drugie miejsce (po Niemczech) w Europie i czwarte (po USA i Japonii) na swiecie. Francja jest równiez czwartym inwestorem swiata i trzecim rynkiem pod wzgledem naplywu inwestycji zagranicznych. Zajmuje czwarte miejsce na liscie najwiekszych swiatowych eksporterów i importerów, w tym drugie w eksporcie produktów rolno-spozywczych i trzecie w eksporcie uslug. Jest liderem w swiatowej turystyce (sredniorocznie odwiedza Francje 70 mln turystów). Do atutów gospodarki francuskiej nalezy zaliczyc silnie rozwiniety przemysl obronny i lotniczy, prezny sektor wysokich technologii produkcyjnych, nowoczesny potencjal uslugowy, silnie zróznicowane rolnictwo; Sa to dziedziny, które w sposób szczególny generuja dodatnie saldo w handlu zagranicznym. Kraj posiada jedna z najlepiej rozwinietych infrastruktur transportowokomunikacyjnych (autostrady, lotniska, szybka kolej TGV) i hotelarsko - gastronomicznych, w duzym stopniu wynikajaca ze specyfiki i zróznicowania regionów. Stolica Paryz obok niekwestionowanych walorów turystycznych i kulturalnych posiada cechy swiatowej metropolii biznesowej, gdzie maja swe siedziby znaczace firmy i liczne miedzynarodowe organizacje gospodarcze, odbywaja sie najwazniejsze wystawy i targi, funkcjonuja slynne instytucje finansowe, a wiec banki, towarzystwa ubezpieczeniowe czy gielda. Francja jest glównym wspóltwórca Unii Europejskiej, a obecnie czlonkiem strefy wspólnej waluty euro. Jej wklad do budzetu UE wynosi 17% i jest drugim (po Niemczech 25%) co do wysokosci skladki; Jednoczesnie rolnictwo francuskie jest najwiekszym beneficjantem (50% wszystkich srodków finansowych) pomocy unijnej w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Kapitalnego znaczenia nabraly ostatnio kwestie rozszerzenia UE w tym równiez o Polske, a tym samym rola Francji w tej dziedzinie. Francja posiada, obok duzej biurokracji, silnie rozwiniety sektor publiczny; Przykladem sa przedsiebiorstwa takie, jak: poczta, koleje (SNCF), energetyka (EDF), gazownictwo (GDF). Jednoczesnie silne zwiazki zawodowe sprzeciwiaja sie odwazniejszym próbom restrukturyzacji, w tym prywatyzacji i redukcji zatrudnienia. W konsekwencji mamy do czynienia z utrzymujacym sie monopolem panstwa i ograniczona konkurencja zewnetrzna. Sytuacja ta powoduje, ze mimo stalych ponaglen ze strony Komisji Europejskiej, Francja bardzo powoli wprowadza unijne dyrektywy liberalizujace rynki dotad zmonopolizowane przez przedsiebiorstwa, w których udzialowcem jest skarb Panstwa. Firmy francuskie postrzegane sa jako partnerzy wiarygodni finansowo (tzw. wspólczynnik niewyplacalnosci obnizyl sie z 35,7% w 1993 r. do 25,4% w 1999 r.) a przez to dosyc odporni na wahania koniunktury. Francuzów cechuje duza ostroznosc w podejmowaniu i realizowaniu powaznych inwestycji zagranicznych np. w krajach przeprowadzajacych transformacje gospodarcze (Europa Srodkowo Wschodnia). Pewnym przelomem byl rok 1999, kiedy to firmy francuskie zainwestowaly ponad 100 mld euro (przy ok. 40 mld euro w roku 1998) choc i rok 2000 przyniósl równiez kilka spektakularnych inwestycji (np. nabycie w Polsce udzialów w TP S.A). Jednoczesnie atrakcyjnosc Francji jako miejsca do lokowania inwestycji, mimo takich atutów jak polozenie w centrum UE, duzy rynek wewnetrzny (60 mln populacja), duzy potencjal sily roboczej (25 mln osób), wyksztalcona kadra, dobrze rozwinieta

5 5 infrastruktura oraz system bankowy - jest umiarkowana, a wynika z ogólnego w swiecie, a szczególnie w Europie spowolnienia wzrostu gospodarczego. Obawy partnerów zagranicznych budzi równiez polityka rzadu RF dot. skracania czasu pracy, silna pozycja zwiazków zawodowych i ich presja na podwyzki wynagrodzen (negocjacje na poziomie sektorów lub galezi praktycznie uniemozliwiajace wprowadzanie indywidualnych rozwiazan placowych w przedsiebiorstwie), relatywnie duze obciazenia socjalne. Problemem jest duza ilosc - mimo podjetych ostatnio dzialan deregulacyjnych - przepisów prawnych, m.in. zwiazanych z utworzeniem i rejestracja przedsiebiorstwa. Zacheta dla firm rodzimych i zagranicznych jest niewatpliwie polityka rzadu francuskiego majaca na celu zmniejszenie podatków oraz czesciowa decentralizacja, znajdujaca swój wyraz w tworzeniu kapitalów regionalnych. Podobnie jak w inne kraje UE, Francja odczula skutki recesji na niektórych rynkach swiata i wzrostu cen ropy naftowej; W efekcie doprowadzilo to do gorszych wyników w handlu zagranicznym. Ponadto obnizajacy sie kurs euro w stosunku do dolara amerykanskiego nie mógl praktycznie wplynac na uatrakcyjnienie oferty eksportowej przedsiebiorców z Heksagonu. Rzad francuski, mimo protestów pracodawców, prowadzi od 1996 r. konsekwentna polityke skracania czasu pracy (decyzja o przyjeciu 35-godzinnego tygodnia pracy od 1 stycznia 2002 r.). Na przykladzie roku 2000 mozna stwierdzic, ze wprawdzie pozwolilo to na utworzenie 177 tys. firm (glównie malych) oraz ponad 500 tys. miejsc pracy (w tym ponad 100 tys. dla ludzi mlodych); Jednak w miedzyczasie wiele duzych przedsiebiorstw, w ramach wewnetrznej restrukturyzacji, dokonalo redukcji personelu. Ponadto trudno jest okreslic ile firm, szczególnie malych i srednich, zaprzestalo dzialalnosci i zwolnilo pracowników. Szacuje sie, ze realnie powstalo ok. 200 tys. nowych miejsc pracy. Struktura gospodarki francuskiej (wg udzialu poszczególnych sektorów w PKB) % PKB Uslugi Przemysl Handel Obrót nieruchomosciami Transport i telekomunikacja Budownictwo Rolnictwo Inne

6 6 a). Uslugi i handel Sfery te dominuja w dzialalnosci gospodarczej Francji, a ich laczny udzial stanowi 55% wolumenu PKB, przy czym na uslugi przypada 37%, na handel 11%, a na transport i telekomunikacje 7%. Francja - jako trzeci swiatowy eksporter uslug (po USA i W. Brytanii) - partycypuje z udzialem 6%, natomiast wartosc eksportu w tej dziedzinie przekracza 80 mld USD w skali rocznej. Pod wzgledem zatrudnienia dziedziny te absorbuja 70% calosci, co daje lacznie 17,5 mln miejsc pracy we Francji ; Najwazniejsze wsród nich to : edukacja, zdrowie i opieka socjalna (18%), handel detaliczny i hurtowy (13%), administracja publiczna (10%), doradztwo i obrót nieruchomosciami (5,6%), transport (4,5%), hotelarstwo i gastronomia (3,5%), bankowosc i finanse (3,2%), telekomunikacja (2,2%). Najbardziej dynamicznie rozwija sie handel hurtowy i detaliczny (super- i hypermarkety), którego obroty srednio-roczne wzrastaja o 3-5%. Jesli chodzi o hotelarstwo i uslugi powiazane w duzym stopniu z turystyka - to najwieksze obroty notuja hotele polaczone z restauracjami oraz restauracje tradycyjne z kuchnia francuska, uwzgledniajaca specyfike regionów. b). Przemysl Przemysl jest najbardziej dynamicznie rozwijajacym sie sektorem gospodarki Francji; Kraj ten jest czwartym co do wielkosci wytwórca przemyslowym wsród panstw OECD (po USA, Japonii i Niemczech). Od ponad dziesieciu lat eksport francuskich wyrobów przemyslowych plasuje sie w czolówce i stanowi ok. 10% sprzedazy ww. grupy krajów. Generalnie udzial przemyslu w tworzeniu PKB ksztaltuje sie na poziomie 21%, a pracuje w nim 4,7 mln osób co stanowi 19% calosci zatrudnienia we Francji. Produkcja przemyslowa w ostatnich latach wzrasta wolniej niz przewidywano; Przyczyn zaistnialej sytuacji szuka sie m.in. w oslabieniu gospodarki amerykanskiej, skutkach kryzysu dalekowschodniego, a takze wysokiej cenie ropy podrazajacej koszty produkcji i wplywajacych na konkurencyjnosc cenowa produktów co z kolei odbija sie na wielkosci sprzedazy. Przedsiebiorcy narzekaja takze na niski, napedzajacy inflacje, kurs euro do dolara. Stopien wykorzystania mocy produkcyjnych szacuje sie na 88%, przy czym 40% firm stwierdza, ze w pelni wykorzystuje swe moce produkcyjne. Wedlug klasyfikacji francuskiej przemysl dzieli sie na nastepujace grupy: przemysl dóbr produkcyjnych, przemysl dóbr konsumpcyjnych, przemysl dóbr posrednich, przemysl rolno- spozywczy, przemysl samochodowy, energia. Francja jest znaczacym producentem energii produkcja ksztaltuje sie na poziomie 130 mln tep (równowaznik energetyczny odpowiadajacy energii uzyskanej z 1 tony ropy naftowej), ale jej konsumpcja jest dwukrotnie wyzsza. Przemysl samochodowy jest od lat w czolówce, zarówno jesli chodzi o produkcje (obroty przekraczaja 600 mld FRF) jak i eksport (wartosc stanowi ok. 300 mld FRF). Podobnie przemysl lotniczy i aeronautyczny wraz z wyposazeniem (wartosc eksportu przekracza 200 mld FRF). Istotna role odgrywa produkcja sprzetu elektro-mechanicznego i elektronicznego (wartosc eksportu wynosi mld FRF). Kolejne istotne pozycje to przemysl chemii organicznej (wartosc eksportu 180 mld FRF) i metalurgia (wartosc eksportu 120 mld FRF), a takze produkcja farmaceutyków, sprzetu wyposazenia domowego, odziezy i obuwia.

7 7 c). Rolnictwo Mimo ze francuskie rolnictwo odgrywa istotna role w gospodarce narodowej, systematycznie zmniejsza sie ilosc gospodarstw rolnych. Z okolo 1 miliona gospodarstw eksploatowanych w roku 1990, w roku 2000 pozostalo 650 tysiecy, a wedlug przewidywan - w roku pozostanie jedynie 250 tysiecy. W obecnie funkcjonujacych gospodarstwach zamieszkuje ok. 2,5 mln osób, z czego pracuje niespelna polowa rolników. Daje to 4,5 % ogólu miejsc pracy we Francji. Natomiast udzial rolnictwa w gospodarce Francji stanowi 5%. Francja pozostaje najwiekszym europejskim, a drugim swiatowym (po USA), producentem i eksporterem produktów rolno-spozywczych. Zarówno w produkcji roslinnej jak i zwierzecej wystepuja zróznicowane tendencje. Wzrosla produkcja zbóz przekraczajac poziom 66 mln ton ; Jest to jednoczesnie o 10% wiecej niz srednia produkcja z lat Spadla wydajnosc produkcji zbóz (z wyjatkiem kukurydzy), natomiast w niewielkim stopniu zwiekszyla sie powierzchnia upraw. Spadla produkcja buraków (wskutek ograniczenia upraw i spadku wydajnosci) oraz warzyw, natomiast wzrosla produkcja ziemniaków. Produkcja mleka w 2000r. osiagnela poziom 22,6 mld litrów ; Wobec spadku produkcji w pozostalych krajach Unii umocnilo to pozycje Francji na wspólnym rynku. Produkcja wolowiny - mimo niepokojów zwiazanych z choroba szalonych krów - ustabilizowala sie na poziomie 1,75 mln ton. Regularnie od lat 80-tych (z wyjatkiem 1996 r), zmniejsza sie poglowie owiec, a tym samym maleje produkcja miesa baraniego (140 tys. ton). Podobnie jest z miesem wieprzowym (2,3 mln ton) i drobiowym (2,2 mln ton). W handlu zagranicznym Francji w zakresie towarów rolno-spozywczych odnotowano w 2000 r. niewielki wzrost zarówno w eksporcie jak i w imporcie (odpowiednio o 2% i 3%). Wartosc eksportu zamknela sie kwota 241 mld FRF, importu 179 mld FRF. Relacje w handlu z krajami UE nie zmienily sie, natomiast ozywily sie kontakty z krajami trzecimi. Nadwyzka w handlu artykulami rolno-spozywczymi osiagnela poziom 62 mld FRF. Najwazniejsza pozycja francuskiego eksportu w tej dziedzinie pozostaja napoje alkoholowe i bezalkoholowe, nastepnie zboza i przetwory zbozowe, zwierzeta zywe i mieso, rózne preparaty spozywcze, produkty mleczne, cukier i produkty cukiernicze. W imporcie dominowaly preparaty spozywcze, zwierzeta zywe i mieso, ryby, owoce. d). Handel zagraniczny Generalnie wyniki w handlu zagranicznym w roku 2000 nie daly powodów do zadowolenia przedstawicielom francuskiego rzadu. Po trzech latach z rzedu zmniejszania sie dodatniego salda, rok 2000 przyniósl deficyt. Ujemne saldo wynioslo okolo 81,3 mld FRF, natomiast dla porównania - w roku 1999 saldo bylo dodatnie (+108,5 mld FRF). Szacuje sie, ze Francja zachowa swój okolo 5% udzial w swiatowej wymianie handlowej i czwarte miejsce wsród krajów OECD (8% udzialu w globalnej wymianie handlowej tych krajów). Obaw przedstawicieli administracji nie podzielaja francuscy eksporterzy. Uwazaja oni, ze wzrost eksportu o kilkanascie procent oraz nawet niewielkie, ujemne saldo w obrotach to podstawa do zadowolenia. Nawet wiekszy wzrost wartosci importu, spowodowany glównie cena ropy naftowej, nie jest w stanie zachwiac optymizmu. Ponadto w wyniku korzystnej koniunktury i rosnacej konsumpcji wewnetrznej -

8 8 sprowadzano znacznie wiecej niz wczesniej dóbr wyposazenia oraz dóbr tzw. konsumpcji biezacej. W roku 2000 najwieksza nadwyzke eksportu nad importem uzyskano w przemysle aeronautycznym (+62 mld FRF), napojach alkoholowych i bezalkoholowych (+46 mld FRF), samochodach i ich wyposazeniu (+39 mld FRF), telekomunikacji (+33 mld FRF). Najpowazniejszy deficyt w obrotach handlowych z zagranica odnotowano w obszarze ropy i gazu (-152 mld FRF, w roku 1999 jedynie 78 mln FRF), sprzecie i wyposazeniu informatycznym (-39 mld FRF), odziezy (-21 mld FRF). W strukturze geograficznej francuskiego handlu zagranicznego 2/3 obrotów przypada na kraje Unii Europejskiej (pierwszym partnerem sa Niemcy), po 5-6% przypada na kraje Afryki Pólnocnej (glównie Maghreb), Azji i Ameryki Pólnocnej, a ok.3 % na kraje Europy Srodkowo-Wschodniej. Francja odnotowala w 2000 r. najwieksza nadwyzke w handlu z Hiszpania (+57 mld FRF), Wielka Brytania (+39 mld FRF), Szwajcaria (+21 mld FRF) oraz Grecja (+14 mld FRF). Najwiekszy deficyt we wzajemnych obrotach powstal w handlu z Chinami (-48 mld FRF), Japonia (-45 mld FRF), Norwegia (-41 mld FRF) oraz Niemcami (-34 mld FRF). Saldo handlu zagranicznego Francji Rok Saldo (mld FRF) ,5-81,3 Najwiekszymi francuskimi eksporterami sa kolejno : Renault, Airbus i Peugeot. Duma Francuzów firma Airbus przyjela zamówienia na 520 sztuk, podpisala kontrakty na rekordowa kwote 179 mld FRF i mimo klopotów z wywiazywaniem sie z przyjetych zlecen (niewystarczajace moce produkcyjne) sprzedala 165 samolotów, jedynie o 2 mniej niz w rekordowym roku Zadowoleni sa równiez przedstawiciele telefonii komórkowej, gdyz ich sprzedaz wzrosla dwukrotnie w 2000 w porównaniu z rokiem Przyczynily sie do tego m.in. niski kurs euro do walut poza-unijnych (dolara, jena) i zwiazane z nim obnizenie o 4,2% tzw. efektywnego, realnego kursu wymiany (liczonego w odniesieniu do kursów walut i poziomu inflacji w 42 krajach importerach dóbr francuskich). Ponadto, mimo generalnej presji na wzrost plac, koszt jednostkowy robocizny w tym sektorze rósl wolniej niz u konkurentów Francji. Do najwiekszych importerów zalicza sie kolejno : Total, Renault, Elf. Grupy Total i Elf bedacy liderami we francuskim przemysle petrochemicznym zmuszone sa od lat importowac przede wszystkim surowce energetyczne rope naftowa i gaz - co stawia je od lat na pozycjach czolowych importerów. Natomiast pewnym zaskoczeniem jest druga pozycja grupy Renault, która swa, realizowana z powodzeniem, strategie rozwoju ukierunkowala (przeciwnie niz Peugeot) przede wszystkim na francuski rynek wewnetrzny. Oznaczalo to koniecznosc importu znacznej ilosci surowców, komponentów i podzespolów nie rekompensowana odpowiednio duzym eksportem wyrobów gotowych.

9 9 Podstawowe wskazniki gospodarki francuskiej (szacunek) PKB (w mld FRF) PKB (dynamika w %) 2,7 3,2 2,2 PKB na 1 mieszkanca (w tys. FRF) 146,9 152,0 Produkcja przemyslowa (dynamika w %) 2,9 3,5 4,5 Naklady inwestycyjne (dynamika w %) 7,7 7,2 6,0 Wydatki konsumpcyjne gospod. domowych (w %) 2,2 2,8 2,6 Inflacja (srednioroczna w %) 1,3 1,7 1,5 Bezrobocie (w %) 11,2 8 9,0 Eksport (w mld FRF) Import (w mld FRF) Eksport (dynamika w %) 4,2 13,6 Import ((dynamika w %) 5,2 14,7 Budzet (mld FRF) Budzet saldo (mld FRF) Deficyt budzetowy (% PKB) 1,6 1,4 1,4 Wydatki publiczne (% PKB) 53,5 52,8 53,0 Zródla : studia Ministerstwa Gospodarki, Finansów i Przemyslu RF, dane sluzb celnych Direction de Douanes, statystyki INSEE i EUROSTAT Najnizsze wynagrodzenie (przy czasie pracy 169 godzin / miesiac) od ,72 FRF / godzine (6,67 euro) czyli FRF/miesiac (1.127 euro) Plafond sécurité sociale - od FRF/miesiac (2.279 euro) 1 euro = 6,55957 FRF 2. Francja regionów Podzial administracyjny Francji posiada trzypoziomowa strukture. Skladaja sie na nia: 26 regionów (22 europejskie), 100 departamentów (w tym cztery departamenty zamorskie Gwadelupa, Gujana, Martynika i Reunion bedace jednoczesnie regionami) i gmin. Wladze samorzadowa Regionu stanowi Rada, która wybierana jest w powszechnych wyborach samorzadowych, ma prawo podejmowania decyzji we wszystkich sprawach dotyczacych rozwoju regionu, z wyjatkiem dziedzin zarezerwowanych do kompetencji Panstwa: polityka zagraniczna, obronnosc, bezpieczenstwo. Rada decyduje o polityce rozwoju regionu, zagospodarowaniu przestrzennym, funkcjonowaniu szkolnictwa, komunikacji i transporcie w regionie. Do realizowania tych celów dysponuje wlasnym budzetem, a

10 10 którego wplywy pochodza z podatków bezposrednich i posrednich, dotacji panstwa i innych form finansowych. Rozwój gospodarczy regionów jest bardzo nierównomierny, róznia sie one miedzy soba poziomem aktywnosci gospodarczej, wielkoscia i specyfika produkcji, gestoscia zaludnienia. Istnieje silna koncentracja aktywnosci gospodarczej w kilku osrodkach, co potwierdza struktura regionalna produktu krajowego brutto. W 2000 r. 2/3 PKB Francji zostalo wytworzone przez 1/3 regionów. Najwiekszy udzial w tworzeniu PKB ma region Ile-de-France, tworzacy 28% wartosci dodanej, na drugim miejscu znajduje sie Region Rodan-Alpy (10%), na nastepnych Provence-Alpes-Cote d Azur (7%), Nord-Pas-de-Calais i Pays de le Loire (po 5%), Akwitania, Bretania, oraz Midi- Pyrénées (po 4%). Laczna powierzchnia Francji wynosi 547 tysiecy km2. Ponizej przedstawiamy charakterystyke poszczególnych regionów: ALSACE (ALZACJA) Region o powierzchni 8280 km², co stanowi 1,5% obszaru Francji jest najmniejszym, ale jednoczesnie jednym z najbogatszych przemyslowych regionów francuskich. Alzacja liczy 1,7 mln ludnosci, co stanowi 2,8% ludnosci Francji, przy gestosci zaludnienia 196 osób na km². Pod wzgledem wysokosci PKB na glowe mieszkanca region plasuje sie na trzecim miejscu (po Ile-de-France i Rhône-Alpes). Podstawa gospodarki regionu sa uslugi, w których zatrudnionych jest prawie polowa ludnosci, a nastepnie przemysl, handel budownictwo i rolnictwo. Przemysl alzacki opiera sie na tradycyjnych, ale zrestrukturyzowanych sektorach: chemicznym, samochodowym, rolno-spozywczym, tekstylnym, produkcji sprzetu gospodarstwa domowego i wyposazenia wnetrz. Sektory te wytwarzaja 2/3 produkcji regionu. Obecne sa równiez branze: maszynowa, metalurgiczna, elektryczna i mas plastycznych. 1/3 produkcji przeznaczona jest na eksport, co daje Alzacji 6% udzialu w eksporcie Francji. Glównymi rynkami zbytu sa Niemcy, Austria i Szwecja. Rolnictwo to przede wszystkim uprawa winorosli. Zatrudnia ono 2,7% populacji regionu. Stolica regionu Strasbourg jest waznym centrum bankowo-finansowym, osrodkiem naukowym oraz siedziba instytucji miedzynarodowych miedzy innymi - Parlamentu Europejskiego. AQUITAINE (AKWITANIA) Region o powierzchni km², co stanowi 7,5% obszaru Francji jest zamieszkany przez 2,9 mln osób, czyli 4,8% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi tutaj 68 osób na km². Przeszlo polowa ludnosci zatrudniona jest w uslugach, 16% w przemysle, okolo 10% w rolnictwie. Podstawa gospodarki regionu jest przemysl zbrojeniowy, rolnictwo i turystyka. PKB w przeliczeniu na glowe mieszkanca plasuje Akwitanie w czolówce regionów francuskich. Rolnictwo Akwitanii to przede wszystkim produkcja warzyw i drobiu oraz sektor winny. Duze znaczenie ma równiez przetwórstwo rolno-spozywcze. Innymi filarami gospodarki Akwitanii jest petrochemia (gaz ziemny), przemysl drzewno - papierniczy i produkcja opakowan. To wlasnie w Akwitanii znajduje sie najwiekszy w Europie masyw lesny, eksploatowany glównie w Gaskonii. Dobrze rozwiniety jest równiez przemysl samochodowy. Stolica regionu - Bordeaux ( mieszkanców) koncentruje znaczny potencjal przemyslowy, uslugowy i szkolnictwa wyzszego.

11 11 AUVERGNE (OWERNIA) Region o powierzchni km², co stanowi 4,7% powierzchni kraju ma charakter rolniczy. Zamieszkuje tutaj 1,3 mln osób, czyli 2,2% ludnosci Francji, przy gestosci zaludnienia 51 osób na km². Rolnictwo Owernii, w którym zatrudnione jest 10% ludnosci, opiera sie na hodowli bydla i owiec oraz na produkcji mleka i serów. Charakteryzuje je gesta siec gospodarstw rolnych. Waznym zródlem utrzymania ludnosci w obszarach wiejskich jest tez drobne przetwórstwo spozywcze. Glównymi galeziami przemyslu, który zatrudnia 23% ludnosci regionu, sa sektory: mechaniczny, farmaceutyczny, tekstylny, meblowy i produkcji kauczuku. Stolica regionu Clermont-Ferrand jest centrum przemyslu gumowego z najbardziej znanymi zakladami Michelin. Miasto skupia tez wokól siebie zaklady przemyslu farmaceutycznego, mechanicznego i przetwórstwa rolno-spozywczego. Niewatpliwym atutem Owernii jest centralne polozenie, co region wykorzystuje dla rozwoju centrum logistyczno - transportowego. Natomiast krajobrazy powulkaniczne sprzyjaja turystyce; to tutaj znajduje sie wiele leczniczych zródel, w tym jedno z najstarszych i najbardziej znanych uzdrowisk Vichy. BOURGOGNE (BURGUNDIA) Region znany przede wszystkim ze swoich winnic, polozony jest miedzy dwoma potegami gospodarczymi (regionem paryskim i regionem Rodan-Alpy). Zajmuje powierzchnie km² tj. 5,7% obszaru Francji. Burgundia liczy przeszlo 1,6 mln mieszkanców tj. 2,7% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi 51 osób na km². W strukturze zatrudnienia dominuja uslugi (przeszlo polowa ludnosci zawodowo czynnej), nastepnie przemysl 23%, rolnictwo-7,6%. Podstawa sektora rolniczego jest produkcja wina, a jej uzupelnieniem uprawa zbóz. Silnie rozwiniety jest przemysl przetwórstwa rolno-spozywczego. Stolica regionu Dijon stanowi osrodek badan nad zywnoscia i technologiami jej produkcji. W przemysle Burgundii najwazniejsze sa sektory elektryczny, elektroniczny, farmaceutyczny i metalurgiczny. Waznymi galeziami jest tez produkcja materialów i sprzetu fotograficznego oraz opakowan. BRETAGNE (BRETANIA) Bretania jest najwiekszym nadmorskim regionem Francji. Linia brzegowa Bretanii ma dlugosc 1200 km, a powierzchnia km², co stanowi 4,7% powierzchni kraju. Region liczy prawie 2,9 mln mieszkanców tj. 5% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi 103 mieszkanców na km². Bretania jest wiodacym francuskim regionem w odniesieniu do produkcji zbozowej i miesnej. Rolnictwo jest dominujacym sektorem w gospodarce regionu. Znajduje sie tu przeszlo 62 tys. ferm wyspecjalizowanych glównie w hodowli trzody chlewnej, bydla i drobiu. W rolnictwie zatrudnionych jest 11% ludnosci regionu. Równie wazny jest sektor przetwórstwa rolno-spozywczego, zatrudniajacy 29% osób pracujacych w przemysle Bretanii. Obroty tej branzy stanowia polowe obrotów przemyslu w regionie.

12 12 Drugim waznym sektorem gospodarki Bretanii jest rybolówstwo. Stad pochodzi przeszlo polowa francuskich polowów. Porty Bretanii (Brest, Lorient, Saint-Malo, Roscof, Le Légué) zapewniaja Bretanii równiez pierwsze miejsce we Francji pod wzgledem przeladunku towarów. W przemysle Bretanii najwazniejsze galezie to sektor samochodowy (zaklady Ctroëna w stolicy regionu - Rennes) i telekomunikacja. Na sile ekonomiczna regionu sklada sie równiez bardzo dynamiczny sektor uslug, zatrudniajacy 60% ogólu pracujacych w Bretanii. Wazna galezia gospodarki jest tez turystyka. CENTRE (CENTRUM) Region Centrum ma charakter bardzo zróznicowany. Na pólnocy dominuje produkcja przemyslowa, w Dolinie Loary podstawowe znaczenie ma turystyka, na poludniu rolnictwo. Centrum zajmuje obszar o powierzchni km², co stanowi 7,1% terytorium Francji. W regionie tym mieszka 2,4 mln osób tj. 4,1% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi 61 mieszkanców na km². W przemysle regionu dominuja sektory chemiczny, kosmetyczny, farmaceutyczny i elektroniczny. W regionie tym maja swoja siedzibe najwieksze laboratoria farmaceutyczne i firmy kosmetyczne. Zmniejszyla sie natomiast rola innych sektorów takich jak odziezowy, porcelanowy i produkcji zbrojeniowej. W rolnictwie dominuje produkcja zbozowa. Bardzo waznym zródlem dochodów regionu jest turystyka (Zamki nad Loara). Polozenie regionu w sasiedztwie Ile-de-France sprawie, ze stolica Orlean, przyciaga firmy, które przenosza tutaj swoje siedziby, co korzystnie wplywa na dynamike rozwoju Centrum. CHAMPAGNE - ARDENNE (SZAMPANIA ARDENY) Region Szampania-Ardeny zajmuje obszar km², tj. 4,7% powierzchni Francji. Region liczy 1,3 mln mieszkanców, co stanowi 2,4% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia to 53 osoby na km². W strukturze zatrudnienia, po uslugach najwieksze znaczenie ma przemysl (1/4 ludnosci) i rolnictwo (prawie 10%). W rolnictwie podstawowe znaczenie ma produkcja szampana. Uprawa winorosli w regionie zajmuje obszar 28,4 tys. hektarów. Region jest tez najwiekszym we Francji producentem lucerny, drugim zbóz, buraków i cebuli. Duze znaczenie ma równiez produkcja pasz suchych i hodowla bydla. Tradycyjny przemysl regionu hutnictwo systematycznie zmniejsza swoje znaczenie, ale nadal produkcja stali i blach plasuje Szampanie w czolówce francuskich regionów w tej dziedzinie. Region jest tez waznym osrodkiem produkcji tekstyliów. Stolica Szampanii Reims, jest centrum transportowym, a takze silnym osrodkiem naukowo-badawczym, wyspecjalizowanym zwlaszcza w naukach scislych. CORSE (KORSYKA) Korsyka jest regionem Francji o specjalnym statusie. Ma wlasny Parlament, Rade Wykonawcza oraz Rade ds. ekonomicznych, spolecznych i kulturalnych. Wyspa ma powierzchnie 8569 km², co stanowi 1,6% obszaru Francji, liczy 260 tys.

13 13 mieszkanców (0,4% ludnosci Francji), przy gestosci zaludnienia 29 osób na km². Stolica regionu jest Ajaccio. Podstawa aktywnosci gospodarczej Korsyki sa male przedsiebiorstwa, dzialajace glównie w turystyce, która jest tu zdecydowanie najwazniejsza galezia. Rolnictwo Korsyki opiera sie na produkcji owoców cytrusowych, wina oraz hodowli owiec i bydla. Pomimo swoich walorów krajobrazowych, Korsyka nie nalezy do bogatych regionów, a place mieszkanców sa nizsze od sredniej krajowej. Dlatego Korsyka otrzymuje duze fundusze pomocowe zarówno od panstwa jak i z budzetu europejskiego. FRANCHE-COMTE Region Franche-Comté, ze stolica w Besançon, graniczy ze Szwajcaria i jest najbardziej uprzemyslowiona czescia Francji. Zajmuje powierzchnie km² tj. 2,9% obszaru Francji. Liczy przeszlo 1,1 mln mieszkanców, co stanowi 1,9% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 68 mieszkanców na km². Zatrudnienie w przemysle ksztaltuje sie na poziomie 32,3%, zatrudnienie w uslugach jest nieco nizsze niz w innych regionach 46,8%. Zaledwie 5% ludnosci pracuje w rolnictwie. Dominujacym sektorem w gospodarce regionu jest przemysl samochodowy. Wokól majacych tu swoja produkcje Peugeota i Citroëna, rozwineli dzialalnosc liczni podwykonawcy. Drugim filarem gospodarki regionu jest produkcja turbin i taboru kolejowego oraz wyposazenia dla komunikacji miejskiej (Alstom). Oprócz wymienionych galezi we Franche-Comte obecny jest tez przemysl elektroniczny i mechaniki precyzyjnej. Czesc ludnosci pracuje w sasiadujacej z regionem Szwajcarii. ILE-DE-FRANCE Region paryski, wytwarzajacy najwieksza czesc francuskiego produktu krajowego brutto, jest jednoczesnie najbogatszym regionem Unii Europejskiej. Zajmuje powierzchnie km² tj. 2,2% obszaru Francji. Mieszka tu przeszlo 11 mln osób, co stanowi 18,4% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 883 mieszkanców na km². Liczba ludnosci Ile-de-France stanowi 3% ogólu ludnosci Unii Europejskiej. Stolica regionu jak i calego kraju jest Paryz (aglomeracja paryska liczy 6 mln mieszkanców). Struktura zatrudnienia przedstawia sie nastepujaco: uslugi 63,5%, przemysl 17,7%, handel 12%, budownictwo i roboty publiczne 6,3%, rolnictwo 0,4%. Jak wskazuja powyzsze dane gospodarka regionu opiera sie na uslugach, wsród których najwieksze znaczenie maja: bankowosc i finanse, informatyka, media, konsulting i zarzadzanie oraz prace naukowo-badawcze na rzecz przemyslu. Sektor zatrudnia ludzi o najwyzszych kwalifikacjach. Region paryski skupia polowe zatrudnionych w calym francuskim sektorze uslug. Ile-de-France zatrudnia 46% francuskich naukowców i dysponuje kilkoma centrami naukowo-badawczymi o ogromnym potencjale. Wsród dominujacych dziedzin badawczych jest matematyka, fizyka i biologia. Rozwiniete sa równiez badania nad genetyka, nauki ekonomiczne, humanistyczne i spoleczne. Przemysl regionu paryskiego wytwarza ¼ wartosci dodanej calego francuskiego przemyslu, ale liczba zatrudnionych w nim pracowników systematycznie spada, w

14 14 zwiazku z rosnaca rola sektora uslug oraz przemieszczeniem produkcji w niektórych galeziach na prowincje. Wymieniajac bogactwo regionu nie nalezy zapominac, ze w jego tworzeniu ogromne znaczenie ma turystyka. Na rozwój infrastruktury turystycznej i przyciaganie turystów przeznaczane sa z budzetu regionu duze srodki. Z zasobnosci i potencjalu Ile-de-France korzystaja regiony przylegajace, zarówno poprzez procesy przemieszczania produkcji jak i dzieki realizacji miedzyregionalnego planu rozwoju. LANGUEDOC ROUSSILLON (LANGWEDOCJA - ROUSSILLON) Region ten zajmuje powierzchnie km² tj. 5% obszaru Francji. Liczy przeszlo 2,2 mln mieszkanców, co stanowi 3,6% populacji Francji, przy gestosci zaludnienia 77 osób na km². Gospodarka regionu opiera sie w duzej mierze na turystyce i produkcji win. Langwedocja jest na czwartym miejscu na liscie najczesciej odwiedzanych francuskich regionów, a wladze prowadza systematyczna polityke wspierania rozwoju infrastruktury turystycznej. Produkcja wina przeznaczona jest w duzym stopniu na eksport. Dwa wymienione filary gospodarki regionu nie sa jednak w stanie zapewnic odpowiedniego poziomu dynamiki rozwoju. Langwedocja ma najnizszy we Francji poziom PKB na glowe mieszkanca i najwyzsza stope bezrobocia (18%). Jest to konsekwencja recesji w sektorze tekstylnym, wyrobów skórzanych i produkcji szkla oraz niskiej produktywnosci rolnictwa, które charakteryzuje sie stosunkowo duzym rozdrobnieniem. Stolica regionu Montpellier jest osrodkiem branzy medycznej i informatycznej. LIMOUSIN Region Limousin ma charakter typowo rolniczy. Zajmuje powierzchnie km², tj. 3,1% obszaru Francji. Jest, obok Korsyki, najmniej zaludnionym obszarem Francji. Mieszka tu 311 tys osób, przy gestosci zaludnienia 43 mieszkanców na km². W rolnictwie regionu dominuje hodowla bydla (rasa Limousin) i owiec. Liczba rolników systematycznie maleje, pomimo prowadzonego przy wsparciu srodków unijnych programu pozyskiwania rolników dla regionu. W przemysle Limousin dominuje przetwórstwo rolno-spozywcze, obecne sa tez takie galezie jak maszynowo-transportowa, mechaniczna, elektroniczna i zbrojeniowa. Stolica regionu Limoges znana jest przede wszystkim z produkcji porcelany. LORRAINE (LOTARYNGIA) Region o charakterze przemyslowym, ze stolica w Metz, zajmuje powierzchnie km² tj. 4,3% obszaru Francji. Liczy przeszlo 2,3 mln mieszkanców, co stanowi 3,9% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia w Lotaryngii wynosi 98 mieszkanców na km². Region ma najwyzszy we Francji procent ludnosci zatrudnionej w przemysle. Najwazniejsze sektory przemyslu Lotaryngii to tekstylny, drzewny i papierniczy oraz

15 15 samochodowy. W odniesieniu do tradycyjnych przemyslów, w tym hutnictwa i górnictwa Lotaryngia przeprowadzila proces restrukturyzacji. Cecha charakterystyczna tutejszego przemyslu jest wysoki udzial w nim inwestycji zagranicznych. Naplywowi zagranicznego kapitalu sprzyja zarówno polozenie geograficzne (Lotaryngia graniczy z Niemcami, Belgia i Luksemburgiem), polityka wladz popierajaca wspólprace przygraniczna, jak i dogodne polaczenia komunikacyjne, praktycznie we wszystkich kierunkach. MIDI-PYRENEES Region Midi-Pyrénées, ze stolica w Tuluzie, zajmuje powierzchnie km², tj. 8,3% obszaru Francji. Liczy przeszlo 2,5 mln mieszkanców, co stanowi 4,2% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 54 mieszkanców na km². Glównym filarem przemyslu regionu jest produkcja lotnicza i aeronautyczna. Wokól koncernu Aérospatiale zgrupowane sa liczne przedsiebiorstwa zajmujace sie podwykonawstwem. Druga wazna galezia jest przemysl tekstylny. W strukturze przemyslu Midi-Pyrénées obecny jest tez przemysl zbrojeniowy i produkcja aluminium. Centrum przemyslowym regionu jest Tuluza i jej okolice, gdzie znajduja sie takie firmy jak Airbus Industrie, Motorola, Matra Marconi Space, Simens Automotive, Alcatel Espace. Tuluza jest tez osrodkiem naukowo-badawczym wyspecjalizowanym w dziedzinie lotnictwa, telekomunikacji, elektroniki, informatyki, chemii, i biochemii. Rolnictwo regionu charakteryzuje glównie uprawa zbóz i hodowla bydla. W zakresie przetwórstwa rolno-spozywczego nalezy odnotowac obecnosc zakladów mleczarskich, producentów przetworów owocowo-warzywnych i nasion. NORD-PAS-DE-CALAIS Region, ze stolica w Lille, zajmuje powierzchnie km² tj. 2,3% obszaru kraju. Mieszka tu 4 mln osób, co stanowi 6,8% ludnosci Francji. Szacuje sie, ze 500 tysiecy mieszkanców to Polonia. Gestosc zaludnienia wynosi 320 osób na km². Nord-Pas-de-Calais jest regionem przemyslowym, w którym duze znaczenie maja tradycyjnie sektor tekstylny, hutnictwo zelaza oraz produkcja szkla i wyrobów szklarskich. Wazne miejsce zajmuje tez sektor samochodowy, ceramika, produkcja materialów budowlanych, kauczuku, papieru i kartonów. Sektor spozywczy zajmuje skromna pozycje i opiera sie glównie na przetwórstwie ryb. Bardzo silny jest natomiast sektor uslug dla przedsiebiorstw, w tym sektor bankowy i ubezpieczeniowy. Nord-Pas-de-Calais zajmuje trzecie miejsce wsród francuskich regionów pod wzgledem wielkosci eksportu. BASSE-NORMANDIE (DOLNA NORMANDIA) Region o charakterze rolniczym, ze stolica w Caen zajmuje obszar km² tj. 3,2% obszaru Francji. Mieszka tu 1,4 mln osób, co stanowi 2,4% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 79 mieszkanców na km². W regionie silnie rozwiniety jest sektor przetwórstwa rolno-spozywczego, w tym zwlaszcza produkcja wyrobów mleczarskich. Wazna galezia jest tez sektor zbozowy.

16 16 W przemysle regionu najwieksze znaczenie ma przemysl zbrojeniowy, a takze podwykonawstwo na rzecz sektora samochodowego, produkcja mas plastycznych, przemysl elektryczny i elektroniczny. Caen jest tez waznym osrodkiem naukowym. HAUTE NORMANDIE (GÓRNA NORMANDIA) Region, ze stolica w Rouen zajmuje powierzchnie km², tj. 2,2% obszaru Francji. Górna Normandia liczy 1,8 mln mieszkanców, co stanowi 3% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia wynosi 141 mieszkanców na km². Przemysl regionu oparty jest na branzy petrochemicznej, chemicznej, sektorach farmaceutycznym, samochodowym i stoczniowym. Atutem regionu sa dwa duze porty Le Havre i Rouen. Wladze Górnej Normandii wiaza duze nadzieje rozwoju regionu zwlaszcza z rozbudowa portu w Le Havre, co pozwoliloby przezwyciezyc kryzys w sektorze stoczniowym i petrochemicznym. Waznym sektorem w gospodarce regionu jest tez rolnictwo i przetwórstwo spozywcze oraz turystyka. PAYS DE LA LOIRE Nad-atlantycki region ze stolica w Nantes, zajmuje powierzchnie km² tj. 6,5% obszaru Francji. Liczy 3,2 mln mieszkanców, co stanowi 5,3% obszaru kraju przy gestosci zaludnienia 86 osób na km². Pays de la Loire ma wysoko rozwiniety przemysl i nowoczesne, wydajne rolnictwo. Przemysl regionu zajmuje czwarte miejsce pod wzgledem wartosci produkcji we Francji. Do najwazniejszych branz nalezy sektor rolno-spozywczy, elektroniczny, stoczniowy, tekstylny i wyrobów skórzanych, mechaniczny, metalurgiczny, meblarski, papierniczy, samochodowy oraz produkcja kauczuku i mas plastycznych. Do atutów regionu nalezy kompleks portowy Nantes Saint-Nazaire (najwiekszy na zachodnim wybrzezu Francji). Region dysponuje równiez walorami turystycznymi, przyciagajacymi zarówno mieszkanców Francji jak i przybyszów zagranicznych. PICARDIE (PIKARDIA) Pikardia jest regionem o charakterze rolniczym. Zajmuje obszar km², tj. 3,5% powierzchni kraju. Mieszka tu 1,9 mln osób, co stanowi 3,1% ludnosci Francji przy gestosci zaludnienia 94 mieszkanców na km². Stolica regionu jest Amiens. Rolnictwo Pikardii nalezy do najbardziej wydajnych w Europie. Region zajmuje czolowa pozycje w produkcji buraków cukrowych, pszenicy i marchwi. Silnie rozwiniete jest przetwórstwo spozywcze. Pikardia dysponuje równiez kilkoma nowoczesnymi galeziami przemyslu: chemicznym, perfumeryjno - kosmetycznym, urzadzen ochrony srodowiska. Istnieja tez tradycyjne sektory jak metalurgiczny i tekstylny. Region czerpie korzysci z turystyki, na której ozywienie wplyw mialo zbudowanie kompleksu rozrywkowego Parc Asterix.

17 17 POITOU - CHARENTES Region Poitou-Charentes, ze stolica w Poitiers zajmuje obszar km², tj. 4,7% powierzchni Francji. Mieszka tu 1,6 mln osób, co stanowi 2,7% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia wynosi 62 osoby na km². Jednym z glównych bogactw regionu i najwazniejszym produktem eksportowym jest koniak. Przy jego produkcji zatrudnionych jest 7,5% osób zawodowo czynnych w departamentach, które go wytwarzaja czyli Charente i Charente-Maritime. 95% produkcji jest eksportowana. Rolnictwo regionu to takze produkcja zbóz, roslin oleistych i mleka. W strukturze przemyslu dominuja branze: maszynowa, samochodowa, lotnicza, elektryczna, elektroniczna i zbrojeniowa. Jedna z atrakcji turystycznych regionu jest kompleks Futuroscope w Poitiers, stanowiacy centrum rozrywki, ale prezentujacy równiez najnowsze techniki audiowizualne. PROVENCE-ALPES-COTE d AZUR (PACA) Ten duzy region sródziemnomorski jest jednym z najczesciej odwiedzanych przez turystów. Obejmuje obszar km², tj. 7,4% powierzchni kraju. Region liczy 4,5 mln mieszkanców co stanowi 7,3% ludnosci Francji, przy gestosci zaludnienia 105 osób na km². PACA wytwarza 6,8% PKB Francji, co plasuje ten region na trzeciej pozycji. Jednoczesnie region jest na czwartym miejscu w odniesieniu do wysokosci wytwarzanego PKB na glowe mieszkanca. Olbrzymim atutem regionu jest posiadanie najwiekszego portu handlowego w kraju Marsylii (równiez jako stolicy regionu). Kluczowe sektory gospodarki to mikroelektronika (w tym badania naukowe i produkcja), przemysl chemiczny, tekstylny, produkcja mas plastycznych, przetwórstwo rolno-spozywcze, branza medyczna i telekomunikacyjna. Turystyka i rozwiniete na jej bazie uslugi zapewniaja zatrudnienie okolo 65% ludnosci (w szczególnosci Lazurowe Wybrzeze). Jako uzupelnienie oferty typowo turystycznej, glówne miasta regionu proponuja uslugi w zakresie organizacji kongresów, konferencji i festiwali. RHONE-ALPES (RODAN-ALPY) Region o ogromnym potencjale przemyslowym ze stolica w Lyonie jest na drugim miejscu w strukturze tworzenia PKB Francji i w odniesieniu do PKB w przeliczeniu na glowe mieszkanca. Zajmuje obszar km² tj. 7,9% powierzchni Francji. Liczy przeszlo 5,6 mln mieszkanców co stanowi 9,4% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia wynosi 123 osoby na km². Przemysl regionu generuje 10,8% wartosci dodanej i zatrudnia 11% ogólu pracujacych w przemysle Francji. W regionie rozwinieta jest praktycznie wiekszosc galezi przemyslu od obróbki metali, produkcji sprzetu lotniczego, maszyn, poprzez branze chemiczna, energetyczno-nuklearna, farmaceutyczna, elektrotechniczna, na produkcji jedwabiu i wlókien sztucznych konczac. Na mapie gospodarczej regionu obecne sa wielkie koncerny, ale tez srednie i male przedsiebiorstwa. Dynamicznie rozwija sie równiez sektor uslug, który wytwarza 60% PKB regionu.

18 18 Duza czesc produkcji (okolo 35%) kierowana jest na eksport. Daje to regionowi drugie miejsce na liscie eksporterów. 3. Stosunki gospodarcze francusko - polskie W ostatnim okresie czasu polsko francuska wspólpraca gospodarcza charakteryzuje sie: wysokim stopniem rozwoju partnerstwa gospodarczego, tak we wspólpracy handlowej, jak i inwestycyjno kapitalowej oraz produkcyjno uslugowej (w ukladzie regionalnym, przy zaangazowaniu administracji terytorialnej i samorzadu gospodarczego, na szczeblu malych i srednich przedsiebiorstw); ujemnym saldem handlowym po stronie polskiej lecz z wyzsza dynamika polskiego eksportu do Francji anizeli importu polskiego z rynku francuskiego; wysoka aktywnoscia inwestorów francuskich w Polsce. a). Wzajemne obroty handlowe Polsko francuskie obroty handlowe w 2000 roku osiagnely poziom 32,2 mld FRF i byly wyzsze o okolo 22% niz w roku Polski eksport do Francji w tym okresie wyniósl 12,0 mld FRF co oznacza wzrost o ok. 37,5%. Polska natomiast od stycznia do grudnia 2000r. zaimportowala z Francji produkty za kwote 20,2 mld FRF co oznacza wzrost importu o 14,1%. Deficyt we wzajemnych obrotach wyniósl wiec 8,2 mld FRF i byl nizszy niz w 1999r. o prawie 10%. Wymiana handlowa polsko - francuska mln FF Obroty Eksport Import Saldo W zakresie udzialu Polski w eksporcie francuskim, stanowimy prawie 1,0 %, a w imporcie niecale 0,6%. Z kolei udzial Francji w polskim eksporcie stanowi 5,2%, w imporcie okolo 6,5%. Oznacza to, ze Francja jest dla Polski trzecim (po Niemcach i Wlochach) partnerem handlowym w eksporcie, a czwartym (po Niemcach, Rosji i

19 19 Wlochach) w imporcie. Z kolei Polska jest dla Francji pietnastym partnerem w eksporcie oraz trzydziestym w imporcie. Generalnie nasz kraj jest najwazniejszym dla Francji partnerem gospodarczym sposród krajów Europy Srodkowo Wschodniej. a1). Struktura towarowa eksportu W eksporcie polskim na rynek francuski dominuja wyroby przemyslu elektromaszynowego - 40% (maszyny i urzadzenia elektryczne i elektromechaniczne oraz czesci zamienne, sprzet oswietleniowy, lozyska, samochody, przyczepy, traktory oraz czesci zamienne, urzadzenia radiowo-telewizyjne), metalurgicznego - 14% (wyroby z zelaza i stali oraz zeliwo, miedz oraz wyroby miedziane), tekstylnego i obuwniczego - 12% (tkaniny i dzianiny, odziez, obuwie), drzewno papierniczego - 12% (meble, drewno i wyroby, papier i kartony), chemicznego - 10% ( kauczuk i wyroby, tworzywa sztuczne, nawozy sztuczne) i rolno spozywczego - 6% (owoce i warzywa, orzechy, ryby i skorupiaki, mieso i podroby) ; Inne pozycje naszego eksportu to : paliwa i energia 3% (glównie wegiel kamienny) oraz mineraly 2% (wyroby ceramiczne oraz wyroby ze szkla i krysztalu). a2). Struktura towarowa importu W imporcie polskim z Francji, dominuja tradycyjnie wyroby przemyslu elektromaszynowego - 46% (samochody, motocykle i inne urzadzenia transportowe, maszyny, urzadzenia i silniki elektryczne oraz czesci zamienne) i chemicznego - 25% (produkty farmaceutyczne, tworzywa sztuczne, spoiwa, olejki eteryczne, resinoidy), a takze przemyslu metalurgicznego - 8% (wyroby z zelaza i stali), tekstylnego - 7% (wlókna chemiczne, tkaniny welniane, bawelniane i z wlókien sztucznych), rolnospozywczego - 4% (napoje alkoholowe, mleko i przetwory, zboza) oraz drzewno - papierniczego - 4% (papier i kartony, meble, wydawnictwa) i mineralnego 3% (wyroby szklane, ceramika budowlana). Struktura asortymentowa wymiany handlowej miedzy Polska a Francja (w %) elektromechaniczny chemiczny metalurgiczny tekstylny drzewno-papierniczy rolno-spozywczy 6 4 mineralny 2 3 paliwa i energia 3 1 Eksport inne 1 2 Import

20 20 b1). Inwestycje francuskie W roku 2000 skumulowana wartosc zainwestowanego kapitalu francuskiego w Polsce osiagnela poziom prawie 8 mld USD. Stawia to Francje na pierwszym miejscu wsród inwestorów zagranicznych w Polsce z udzialem w wysokosci 16% (przed Niemcami i USA). Stalo sie tak w wyniku zakupu przez France Télécom Kulczyk Holding w sumie 35% udzialów TP S.A. za kwote 4,2 mld USD z czego Francuzi objeli 25% akcji placac za nie 3,2 mld USD. Sposród 885 firm zagranicznych, które zainwestowaly w Polsce powyzej 1 mln USD jest 70 firm francuskich, z których najwazniejsze to: Vivendi, Saint Gobain, Lafarge, Alstom, Thomson Multimedia, Accor, Michelin, Alcatel, Auchan, Casino, Carrefour, Danône, Pérnod-Ricard, Seita, EDF, GDF. Nalezy zauwazyc, ze Francuzi w sposób marginalny uczestnicza w prywatyzacji polskiego sektora bankowego oraz towarzystw ubezpieczeniowych. Tym niemniej swa dzialalnosc w Polsce rozpoczely liczne instytucje finansowe m.in.: Société Générale, Banque Nationale de Paris, Crédit Lyonnais, Crédit Agricole, Natexis Banque Populaire. Inwestycje francuskie w Polsce telekomunikacja i elektronika 47% hotelarstwo i gastronomia 3% inne 5% budownictwo 5% przetwórstwo rolno-spozywcze 6% produkcja przemyslowa 18% handel i uslugi 16% b2). Inwestycje polskie Zaangazowany kapital polski we Francji nie odgrywa istotnej roli, niemniej jego wartosc szacuje sie na 120 mln USD, co plasuje Polske na pierwszym miejscu wsród krajów Europy Srodkowo-Wschodniej. Wspólpraca naukowo techniczna Istotnym kierunkiem wspólpracy naukowo-technicznej, na która Francja przeznacza znaczne srodki finansowe, to wspólne projekty naukowo-badawcze (program zintegrowany POLONIUM), wymiana miedzyuczelniana w ramach programów Unii Europejskiej : TEMPUS, LEONARDO, SOCRATES, PHARE i inne. Francja zasila