Wymagania pozafunkcjonalne - projektowanie interfejsu użytkownika

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wymagania pozafunkcjonalne - projektowanie interfejsu użytkownika"

Urszula Król
4 lat temu
Przeglądów:

1 Temat zajęć Wymagania pozafunkcjonalne Projektowanie interfejsu użytkownika Tematem zajęć jest praktyczne zastosowanie wiedzy nabytej podczas zajęć z prototypowania interfejsu użytkownika w kontekście własnych miniprojektów. Dodatkowo, przedstawione zostaną informacje na temat wymagań pozafunkcjonalnych. Wymagania pozafunkcjonalne Jak wspomniano na poprzednich zajęciach, wymagania funkcjonalne dotyczą funkcjonalności tworzonego systemu i odpowiadają na pytanie "co" dane oprogramowanie ma wykonywać. W przypadkach użycia, które opisują różne funkcje aplikacji, kładzie się nacisk na demonstrację zasady realizacji danego wymagania, natomiast celowo pomija się szczegóły techniczne, aby nie sugerować rozwiązań, które potem mogą okazać niedostatecznie dobre (a przez to zmiana przypadków użycia wymagałaby większej ilości czasu). Musi istnieć jednak sposób na przedstawienie tego "jak" powinien działać system. Na to pytanie odpowiadają wymagania pozafunkcjonalne (ang. non-functional requirements, NFR), które dotyczą wszelkich rzeczy związanych z tworzonym oprogramowaniem, ale bardziej od strony jakościowej. Mogą wynikać one z wymagań funkcjonalnych oraz ogólnych założeń architektonicznych, ich źródłem zwykle są klienci, użytkownicy oraz osoby, które będą utrzymywać oprogramowanie. Czynniki brane pod uwagę przy specyfikowaniu NFRów lepiej można zobrazować na przykładzie głównych kategorii standardu ISO 25010: Funkcjonalne dopasowanie (funkcjonalna kompletność, poprawność, np. jak dokładny ma być system w różnych kwestiach) Wydajność (charakterystyka czasowa, zużycie zasobów, np. jak szybko mają być wyświetlani użytkownicy) Kompatybilność (współistnienie w różnych środowiskach, np. z jakimi systemami operacyjnymi aplikacja będzie współpracować) Użyteczność (łatwość korzystania, ochrona przed błędami, estetyka, np. jak długo zajmie nauka korzystania z oprogramowania) Niezawodność (dostępność techniczna, odporność na wady, odtwarzalność, np. jak często dopuszczamy brak możliwości korzystania z serwisu) Bezpieczeństwo (poufność, identyfikowalność, np. jak dokładnie będziemy zapamiętywać historię operacji w systemie) Łatwość utrzymania (łatwość analizy, modyfikacji, testowania, np. jaka dokumentacja techniczna powinna być przygotowana) Przenośność (łatwość adaptacji, instalacji, aktualizacji) 1

2 Wymagania pozafunkcjonalne (oraz ich opis) powinien być zgodny z pięcioma cechami układającymi się w skrót SMART: Simple & Specific (proste) - krótkie, proste, trafiające w sedno Measureable (mierzalne) - istnieje metoda za pomocą której podczas odbioru pokażemy, że wymaganie jest spełnione Achievable (osiągalne) - możliwe do realizacji w naszym kontekście Relevant (istotne) - rzeczywiście wymaganie jest potrzebne, aby system miał wartość biznesową (tutaj również stosujemy system priorytetów) Traceable (możliwe do śledzenia) - łatwo je "zlokalizować" (w dokumentacji lub innym źródle) wraz z uzasadnieniem biznesowym Ta część analizy systemu jest potrzebna z uwagi na jej implikacje w kolejnych fazach projektowania oprogramowania - tworzeniu architektury czy prototypu interfejsu. Zwykle specyfikuje się przeglądając każdą kategorię (i podkategorie) po kolei, starając się przy tym odkryć cechy, które są odpowiednie dla tworzonego systemu. Sposób opisu każdego wymagania pozafunkcjonalnego powinien wyglądać następująco: Identyfikator - podobnie jak w przypadkach użycia Opis wymagania - jednozdaniowa definicja wymagania (Pod)kategoria - typ wymagania zgodny z ISO (lub innymi standardami) Priorytet - jak ważne jest dane wymaganie (skala H, M, L) Przykłady poprawnego opisu wymagań pozafunkcjonalnych: Identyfikator NFR04 Opis System musi podawać wartości pieniężne z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku. Kategoria Funkcjonalna poprawność Identyfikator NFR11 Opis Maksymalny czas pomiędzy pobudzeniem przez użytkownika a odpowiedzią systemu nie powinien być dłuższy niż 3 sekundy. Kategoria Charakterystyka czasowa Identyfikator NFR12 Opis System nie powinien blokować działania zewnętrznych źródeł danych przez wielokrotne wykonywanie zapytań. Kategoria Interoperacyjność 2

3 Identyfikator NFR16 Opis System powinien wyraźnie zaznaczać pola obowiązkowe w formularzu. Kategoria Ochrona użytkownika przed błędami Identyfikator NFR19 Opis System nie powinien wyświetlać tekstu napisanego czcionką mniejszą niż 12 pikseli. Kategoria Dostępność personalna Priorytet L Identyfikator NFR26 Opis System ma działać na następujących przeglądarkach internetowych: Internet Explorer 8.0+, Google Chrome 17.0+, Mozilla Firefox 10.0+, Opera Kategoria Kompletność kontekstowa Identyfikator NFR28 Opis System powinien przechowywać historię przeprowadzanych operacji w formie pliku tekstowego. Kategoria Kompletność kontekstowa Identyfikator NFR29 Opis System musi przesyłać hasło użytkownika do serwera szyfrując je algorytmem MD5. Kategoria Poufność Identyfikator NFR30 Opis W dostarczonej dokumentacji technicznej musi zawierać się instrukcja przeprowadzania modyfikacji (w tym aktualizacji systemu do nowszej wersji). Kategoria Łatwość zamiany Dodatkowo, często podaje się uzupełniające informacje jak trudność realizacji czy sposób weryfikacji, czy dane wymaganie zostało spełnione. Prototyp interfejsu użytkownika Przy tworzeniu przypadków użycia, mimo unikania szczegółów interfejsu, powstaje już pewna wizja tego, w jaki sposób pozycjonowane będą konkretne elementy na ekranie i jak 3

4 użytkownik będzie się poruszał po systemie. Jest to pewne wyobrażenie systemu, którego źródłem jest tworzący go zespół, klient czy docelowy użytkownik. Na prototyp, który powinien powstać, wpływ mają również wymagania pozafunkcjonalne oraz pewne decyzje architektoniczne. Na tym etapie (i ogólnie, w kontekście całego projektu) zwykle poprzestaje się na prototypie o niskiej wierności (ang. low fidelity) z uwagi na czas tworzenia oraz to, że najważniejsze jest pokazanie idei graficznej i funkcjonalnej systemu, a nie jego wszystkie szczegóły graficzne. Prototyp ulega również wielu zmianom pod wpływem jego oceny przez wiele osób, w związku czym należy przygotowywać makietę w taki sposób, aby była łatwa w modyfikacji. Zadanie na zajęcia i do domu Po wprowadzeniu, studenci pracują w zespołach miniprojektowych nad prototypami interfejsu użytkownika swoich produktów. Poniżej wyszczególniono zadania, których wykonanie oczekuje się na zajęciach od każdego zespołu: 1. Wyszczególnienie co najmniej 4 wymagań pozafunkcjonalnych charakterystycznych dla swojego systemu. 2. Omówienie i przygotowanie makiet interfejsu użytkownika dla strony głównej systemu oraz przypadku użycia przedstawianego na poprzednich zajęciach. Efekty zadania należy zaprezentować prowadzącemu. Należy zwrócić uwagę na pracę zespołową - przy tym zadaniu nie ma sensu wykonywać polecenia współbieżnie, gdyż wizja interfejsu powinna być omówiona wspólnie, a jej materializowanie w postaci makiet zwykle nie jest możliwe w sposób równoległy. Zadanie do domu wiąże się z dwoma podzadaniami: przygotowaniem listy co najmniej 12 wymagań pozafunkcjonalnych dla swojego systemu, zgodnie ze wskazówkami umieszczonymi w tym dokumencie przygotowaniem makiet interfejsu użytkownika dla co najmniej 5 najważniejszych wymagań funkcjonalnych dla swojego systemu (należy zwrócić uwagę, że do jednego wymagania może istnieć wiele projektów ekranu, uwzględniające np. okienka modalne pojawiające się po kliknięciu przycisków czy zmiana treści po wykonaniu jakiejś operacji). Termin na wysłanie prac prowadzącemu przypada na koniec dnia po 2 tygodniach od zajęć, na których omawiany jest temat. Przykładowo, jeżeli zajęcia odbywają się 1 grudnia, termin oddania to 15 grudnia do godziny 23:59. Zadanie oceniane jest maksymalnie na 15 punktów, a za każdy dzień opóźnienia odejmowane jest 0,5 punkta od końcowego rezultatu. Ocena będzie przyznawana nie tylko za poprawność techniczną, ale też logikę treści przesłanych materiałów i użyteczność oraz intuicyjność interfejsu. Należy zwrócić uwagę na to, aby makiety były wysłane w formacie, który umożliwia zapisanie pełnej pracy na dysku (bez dostępu do Internetu) oraz nie wymaga instalowania 4

5 specyficznych aplikacji (np. nie należy wymagać zainstalowanego Axure do otwarcia prototypu - należy go wyeksportować). Należy również zawrzeć opis plików, aby było jasne, jakie makiety należy przyporządkować do konkretnych wymagań, a także opis samych makiet, jeśli jest wymagany w ich zrozumieniu. Jeśli aplikacja planowana jest zarówno w wersji internetowej jak i mobilnej, to makiety należy przygotować do wersji internetowej, chyba że jest znacznie okrojona względem mobilnej. Nie ma odgórnie narzuconego programu do przygotowania makiet. Poleca się jednak wykorzystanie znajomości Axure lub użycie innych popularnych aplikacji: Pencil, Mockingbird czy innych. 5

Podobne dokumenty

Inżynieria oprogramowania II

Wymagania funkcjonalne, przypadki użycia Inżynieria oprogramowania II Problem i cel Tworzenie projektów bez konkretnego celu nie jest dobre Praktycznie każdy projekt informatyczny powstaje z uwagi na jakiś