PRAKTYCZNA REFLEKSJA JANA FRYDERYKA HERBARTA
|
|
- Milena Marciniak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRAKTYCZNA REFLEKSJA JANA FRYDERYKA HERBARTA (ur. 4. maja 1776 w Oldenburgu, zm. 14. sierpnia 1841 w Getyndze) Intencją, jaką wychowawca powinien się kierować w swojej pracy, jest praktyczna refleksja, refleksja licząca się z regułami postępowania będącymi funkcją zdobytej przez nas dotychczas wiedzy; jest to, według mnie, pierwsza połowa pedagogiki. Ale musi jej też towarzyszyć druga połowa, która tłumaczy teoretyczne możliwości wychowania oraz określa jego granice w świetle zmieniających się okoliczności. (Herbart, 1967) W poprzednim artykule zaprezentowałam sylwetkę Friedricha Fröbla, którego jak wspominałam w pewnym sensie uznać można za następcę J. H. Pestalozziego. Jednak nie tylko Fröbel z zapałem naśladował szwajcarskiego pedagoga. Jego kolejnym, słynnym następcą był Jan Fryderyk Herbart. Przypomnijmy, że Pestalozzi założyciel Nowej Szkoły Elementarnej dążył do poprawy warunków życia dzieci najuboższych przez pedagogiczną aktywizację natury jednostek, zaś F. Fröbel pozostawił po sobie pomysł ogródków dziecięcych, jako ośrodków kształcenia dzieci w wieku od 3 do 6 lat, gdzie pragnął rozwijać procedury edukacyjne w oparciu o zabawę. Opracowała: Marta Kotarba 1
2 Czy również poglądy Jana Fryderyka Herbarta zasługują na uwagę? Z całą pewnością tak! Pedagog ten, nie tylko zreformował myślenie o nauczaniu i wychowaniu, ale co ważniejsze zrewolucjonizował ówczesną myśl pedagogiczną i uznawany jest za twórcę pedagogiki naukowej. Studia Bohater tego artykułu studiował prawo, a później filozofię na uniwersytecie w Jenie, gdzie pobierał nauki u Johanna Gottlieba Fichtego ( ). Dość duży wpływ na jego późniejsze poglądy wywarli także: I. Kant ( ), G. W. Leibniz ( ) oraz wspominany już Pestalozzi ( ). Młody Jan Fryderyk miał bardzo szerokie zainteresowania, do których należały między innymi: filozofia, matematyka oraz muzyka. Droga zawodowa Swoją karierę pedagogiczną Herbart rozpoczynał, podobnie jak Fröbel, na stanowisku nauczyciela-korepetytora u szwajcarskiego namiestnika (lata ). W Szwajcarii Jan Fryderyk nawiązał osobiste kontakty z Pestalozzim i zapoznał się z jego ideami pedagogicznymi. Młodego Herbarta zafascynowała koncepcja odpowiedniemu stymulowaniu sił, rządzących rozwojem ucznia. Dodatkowym bodźcem do prób formułowania własnego systemu filozoficznego oraz metody dydaktycznej były wcześniejsze wpływy Fichtego. Kolejne dwa lata życia pedagog spędził w Bremie, gdzie również pracował jako prywatny nauczyciel. W roku 1802 nasz pedagog habilitował się na uniwersytecie w Getyndze i rozpoczął pracę jako profesor filozofii i pedagogiki. W roku 1809 Herbart otrzymał zaproszenie objęcia katedry w Królewcu oraz prowadzenia seminarium pedagogicznego. Sądzę, że warto podkreślić, iż Katedrę Filozofii na Uniwersytecie w Królewcu Herbart przejął bezpośrednio po Imannuelu Kancie, zaś nominację naszego bohatera na to stanowisko akceptował król Prus, Fryderyk Wilhelm III. W momencie przejmowania Katedry (lata ), Herbart zaproponował także otwarcie niewielkiej szkoły eksperymentalnej. Opracowała: Marta Kotarba 2
3 Propozycja ta spotkała się z życzliwym przyjęciem, gdyż w Prusach planowano wówczas całościową przebudowę systemu politycznego, w której reforma edukacji zajmowała ważne miejsce. Reorganizacją pruskiego sytemu edukacyjnego kierował Wilhelem von Humboldt ( ) dyrektor sekcji spraw kultury i publicznego nauczania w praskim ministerstwie spraw wewnętrznych, który w 1810 roku powołał Uniwersytet Berliński. Herbart założył tam Uniwersyteckie Seminarium Pedagogiczne (instytut dydaktyczny), którego celem było kształcenie nauczycieli dla szkół średnich i wyższych. W dalszym ciągu marzeniem pedagoga było otwarcie przy instytucie niewielkiej szkoły z internatem dla uczniów, w której to szkole studenci mogliby prowadzić lekcje próbne. Dzięki prowadzeniu takiej szkoły Herbart chciał udowodnić skuteczność swojej metody dydaktycznej, która sprzyjać miała nie tylko nauczaniu, ale także wychowaniu. Jednakże na realizację swoich planów musiał poczekać aż do roku 1818, gdyż dopiero wtedy dysponował odpowiednimi środkami finansowymi. W swojej szkole eksperymentalnej Herbart pragnął dowieść, że opracowana przez niego metoda jest uniwersalna i może być stosowana nawet w warunkach edukacji publicznej na każdym szczeblu. Co więcej, należy podkreślić, że J. F. Herbart był zwolennikiem systemu edukacyjnego, opartego na trzech kolumnach: szkole elementarnej, niższej szkole średniej oraz na gimnazjum. Herbart traktował te trzy szczeble łącznie i twierdził, że powinny być one połączone ideą nauczania wychowującego. Niestety władze pruskie odniosły się do tych poglądów negatywnie, gdyż po okresie wojen napoleońskich nie było już w Prusach sprzyjających warunków do reformowania programu szkolnego. W roku 1833 J. F. Herbart powrócił do Getyngi, gdzie pracował już do śmierci. Opracowała: Marta Kotarba 3
4 POGLĄDY PEDAGOGICZNE Zanim zaprezentuję teorię nauczania wychowującego, którą zasłynął Jan Fryderyk Herbart, chciałabym scharakteryzować pokrótce, co wpłynęło na jej ukształtowanie. Herbart co warto podkreślić chciał uczynić z pedagogiki naukę. Aby tak się stało, oparł swoją teorię na naukach pomocniczych. W swojej pedagogicznej refleksji nasz pedagog przedmiotem rozważań czynił zarówno cele, jak i środki wychowania. Analiza celów powiązana była, jego zdaniem, z etyką. Analiza środków zaś z psychologią. FILARAY SYSTEMU PEDAGOGICZNEGO J. F. HERBARTA: filozofia praktyczna (etyka) Psychologia psychologia REALÓW, Nasz pedagog twierdził, że różnorodność świata wynika z wielkiej ilości REALÓW które działają w świecie. Cóż to takiego? Reala, zdaniem Herbarta, są to byty proste, które stoją nad światem zjawisk dostępnych nam w doświadczeniu i stanowią prawdziwą rzeczywistość. Byty te nie mają żadnych dyspozycji, ani żadnych wewnętrznych zdolności, tym samym nie mogą stanowić przedmiotu badań. Owe reala działają na siebie przez ustawiczne zderzanie się ze sobą. Jeśli zaatakowanym realem WYOBRAŻENIA. jest dusza to wówczas akt samoobrony polega na wytworzeniu WYOBRAŻENIA Opracowała: Marta Kotarba 4
5 I tu kolejna porcja definicji wyobrażenia są pierwszymi i podstawowymi faktami psychicznymi i to właśnie one stanowić powinny przedmiot badań. Herbart postulował, że nie ma żadnych dziedzicznych czy nabytych dyspozycji psychicznych, a całe życie psychiczne powstaje z wyobrażeń, które również działają na siebie, czyli zachodzą pomiędzy nimi procesy podobne do tych, które mają miejsce miedzy metafizycznymi realami. Owe wyobrażenia mówiąc słowami Herbarta splatają się lub stapiają, przez co wchodzą ze sobą w różne związki. Efektem tego splatania lub stapiania się jest łączenie się wyobrażeń w MASY WYOBRAŻENIOWE. Masy te zaczynają odgrywać w świadomości czynną rolę dzięki APERCEPCJI czyli procesowi, APERCEPCJI w toku którego przyswajamy sobie nowe treści przez stare. RUCH REALÓW POWSTANIE WYOBRAŻEŃ RUCH WYOBRAŻEŃ POWSTANIE MAS WYOBRAŻENIOWYCH W swoich pismach Herbart, pisząc na temat wyobrażeń, używa dość enigmatycznego terminu: mechanika umysłu, które okaże się kluczowym podczas rozważań dotyczących ukształcalności wychowanka. Co to takiego? Odpowiedź na to pytanie można przedstawić w następujący sposób: STATYKA WYOBRAŻEŃ (oblicza stany równowagi wyobrażeń) + DYNAMIKA WYOBRAŻEŃ (oblicza ruch wyobrażeń) = MECHANIKA UMYSŁU Etyka Zdaniem Herbarta najważniejszym celem wychowania jest kształtowanie u wychowanka SIŁY MORALNEGO CHARAKTERU (cnoty). Podczas formułowania swoich poglądów Herbart wzorował się na ideach Kanta, według którego dobra wola oparta jest na posłuszeństwie wobec prawa dyktowanego przez rozum praktyczny (maksyma kantowska). U Herbarta zaś dobra wola oparta jest na posłuszeństwie wobec sądów estetycznych, czyli to sąd estetyczny orzeka czy dany postępek się podoba czy nie (jest aprobowany, czy też nie). Opracowała: Marta Kotarba 5
6 Herbart wyróżnił pięć idei moralnych, które razem wzięte określają ideał osobowości moralnej i najwyższy cel wychowania. Zaliczył do nich: 1) ideę wolności wewnętrznej, 2) ideę doskonałości, 3) ideę życzliwości, 4) ideę prawa, 5) ideę słuszności. Niestety z wielką sympatią dla tego niemieckiego pedagoga muszę stwierdzić, że w tym miejscu w jego poglądy wkradła się pewna sprzeczność. Na czym ona polegała? Otóż, Herbart twierdził, że początkowo dobra wola oraz charakter moralny wynikają z odpowiednio kierowanej mechaniki wyobrażeń natomiast później, to właśnie charakter moralny ma panować nad wspomnianą mechaniką... Teoria nauczania wychowującego JANA FRYDERYKA HERBARTA Kwestie nauczania (łac. instructio) rozpatrywano przed Herbartem raczej niezależnie od kwestii wychowania (łac. educatio) i mało uwagi poświęcano sprawie, czy nauczanie może być wspierane przez wychowanie i odwrotnie czy wychowanie może być wspierane przez nauczanie? Herbart podjął natomiast dość ryzykowną próbę podporządkowania pojęcia nauczanie pojęciu wychowanie. W jego teorii nauczanie uważane jest za jedyny środek trwałego wzmacniania charakteru. Tym samym, źródłem rozwoju charakteru Herbart uczynił rozum, w myśl twierdzenia, że odpowiednio prowadzone nauczania stanowi podstawę skutecznego wychowania. Herbartowski system wychowania powiązany był zarówno z etyką, jaki i z psychologią, a wszystkie swoje spostrzeżenia pedagog opierał na refleksji nad swoimi wcześniejszymi, różnorodnymi dydaktycznymi doświadczeniami. Opracowała: Marta Kotarba 6
7 Herbart zakładał, że każdy wychowanek jest ukształcalny (plastyczny), czyli może być nauczany, a przez to wychowywany. Owa ukształcalność polega na tym, że nauczyciel może wprowadzać pojawiające się w umyśle wychowanka masy wyobrażeniowe w ruch, a nawet nadawać im określony kierunek ruchu. Dzięki prezentowaniu uczniowi aktualnej wiedzy, rozwijaniu jego zdolności oraz wyposażaniu go w praktyczne umiejętności przybliżamy wychowanka do odpowiedniego rozumienia świata rzeczy i ludzi. Właśnie to rozumienia, które uzyskujemy dzięki nauczaniu, rozwija i umacnia charakter. J. F. Herbart wyróżnił cztery etapy, które zmierzają do osiągnięcia cnoty, czyli siły moralnej charakteru są to: 1) znajomość sądów moralnych, 2) pojawienie się etycznego ciepła, emocji, 3) podejmowanie moralnych decyzji, 4) sposoby postępowania, czyli osiągnięcie dyscypliny moralnej. Warto podkreślić, że jak wynika z powyższych etapów źródłem rozwoju charakteru moralnego jest rozum i wychowujące nauczania. Aby uczeń mógł osiągnąć cnotę należy puścić w ruch jego mechanikę umysłu i odpowiednią nią sterować. Jednakże, aby nauczania faktycznie okazało się skuteczne, nauczyciel musi stosować odpowiednie metody nauczania, których celem byłoby zawsze kształtowanie siły moralnej charakteru. Metody nauczania to według Herbarta sposoby odpowiedniego zdynamizowania mas wyobrażeniowych w umysłach UWAGA wychowanków. Ważną rolę odgrywa w typ procesie UWAGA. Herbart wyróżnił dwa rodzaje uwagi: uwagę dowolną i mimowolną. Uwaga dowolna zdaniem naszego pedagoga zależy od zamiaru. Cenniejsza pod względem dydaktycznym jest uwaga mimowolna, z którą Herbart wiąże pojawienie się energii umysłowej zainteresowania. Zainteresowanie jest więc energią umysłową, która nie pojawia się jednak samorzutnie. W teorii nauczania wychowującego J. F. Herbarta zainteresowanie pełni bardzo ważną rolę! Nauczanie wychowujące powinno zdaniem naszego pedagoga opierać się na naturalnej ciekawości dziecka i na wcześniej zdobytym przez nie doświadczeniu. Opracowała: Marta Kotarba 7
8 Oczywiście, popularna jest zasada, że nauczyciel musi zmierzać do zainteresowania swoich uczniów wszystkim, czego naucza. Zasadę tę rozumie się jednak na ogół w taki sposób, że nauczanie stanowi cel, a zainteresowanie środek prowadzący do tego celu. Chcę odwrócić te relację. Celem nauczania musi być wywołanie zainteresowania. Nauczanie jest czymś przelotnym, zainteresowanie natomiast powinno być czym ustawicznym. (Herbart, 1967) Herbart, analizując swoją praktykę nauczycielską, uznał, że uwaga mimowolna pracuje rytmicznie przechodząc od zgłębiania do ogarniania. UWAGA dowolna mimowolna zgłębianie ogarnianie Idąc dalej tym tokiem rozważań, doszedł do wniosku, że nauczanie należy oprzeć na czterech stadiach, którym nadał dość zaskakujące nazwy: 1) JASNOŚĆ 2) KOJARZENIE 3) SYSTEM 4) METODA Odpowiednim stadiom nauczania, Herbart przyporządkował określone stopnie przyswajania treści, co przybliża poniższe zestawienie: Opracowała: Marta Kotarba 8
9 Schemat stadiów nauczania JASNOŚĆ nauczyciel prezentuje dane szczegółowe KOJARZENIE nauczyciel prowadzi swobodną rozmowę SYSTEM nauczyciel dąży do usystematyzowania wiedzy i stwarza okazję do operowania pojęciami METODA nauczyciel organizuje uczniom okazję do osiągania wprawy Schemat stadiów przyswajania treści ZGŁĘBIANIE SPOCZYWAJĄCE pierwszy kontakt ucznia z nowym materiałem, uchwycenie szczegółów ZGŁĘBIANIE POSTĘPUJĄCE umysł wędruje pomiędzy: wiem nie wiem, uczeń ogarnia uwagą większą liczbę szczegółów OGARNIANIE SPOCZYWAJĄCE apercepcja, operowanie pojęciami, tworzy się wzbogacona masa wyobrażeniowa OGARNIANIE POSTĘPUJĄCE odrabianie zadań Opracowanie autorskie (M.K.K) na podstawie: C. Kupisiewicz (2005): Podstawy dydaktyki, Warszawa, s. 55, 56. Podsumowując, należy stwierdzić, że w teorii nauczania wychowującego ruch następuje od wyobrażeń do pojęć, a następnie od pojęć do umiejętności. Graficznie można to przedstawić w następujący sposób: WYOBRAŻENIE RUCH W WYOBRAŻENIACH POWSTANIE MAS WYOBRAŻENIOWYCH RUCH W MASACH UCZUCIA, EMOCJE PODEJMOWANIE DECYZJI POSTĘPOWANIE, DZIEŁANIE. Zasadnicze zadanie dydaktyki według Herbarta miała stanowić analiza czynności wykonywanych przez nauczyciela. Każdy pedagog powinien przestrzegać określonego schematu stadiów nauczania, gdyż tylko tak prowadzony proces gwarantuje pożądany kierunek ruchu mas wyobrażeniowych, a przez to kształtowanie i odpowiedni rozwój siły moralnej charakteru. Teoria nauczania wychowującego Herbarta znalazła wielu zwolenników i kontynuatorów, gdyż stała się oficjalną doktryną pedagogiki pedagogiką naukową ówczesnej XIX wiecznej Europy. Niestety teoria Jana Fryderyka odbiega od założeń, które później prezentowali herbartyści. Należy więc rozdzielić koncepcję Herbarta od propozycji jego uczniów. Co więcej, Herbartowi błędnie przypisano zachęcanie do wychowywania przez karność i groźbę, a nawet z zastosowaniem kar cielesnych. Opracowała: Marta Kotarba 9
10 Z czasem niejako wypaczeniu uległy jego słowa, gdyż mało kto czytał oryginalne prace Herbarta i cel wychowania dyscyplinę moralną zrównano z dyscypliną w powszechnym rozumieniu tego słowa. Problematyczna okazuje się też kwestia nazewnictwa zaproponowanych przez Herbarta stadiów nauczania, które współcześnie określa się mianem schematu stopni formalnych. Niejednokrotnie to określenie przypisuje się, raczej błędnie, J. F. Herbartowi. Prawda jest taka, że dopiero jego uczniowie, a w szczególności Wilhelm Rein, uczynili ze schematu stopni nauczania koncepcję stopni formalnych. Do znanych herbartystów należy również założyciel Towarzystwa Pedagogiki Naukowej (powołane w 1868 roku) Tuiskon Ziller. Herbart znalazł też naśladowców w Polsce, jego ideami zainspirowali się przykładowo Barbara Mańkowska, czy Franciszek Majchrowicz. Obecnie przyjmuje się, iż szkoła tradycyjna to ta, której obraz ukształtował się w XIX wieku i która swe założenia opiera na dydaktyce według J. F. Herbarta. Szkoła ta zmierzać ma do rozwiązań uniwersalnych oraz poszukiwać jednej, doskonałej formy i metody nauczania, którą można by zastosować do wszystkich sytuacji dydaktycznych. W tak rozumianej szkole eksponuje się czynności nauczania, które koncentrują się wokół następujących stopni formalnych wg W. Reina: 1. Przygotowanie uczniów do pracy. 2. Podanie nowego materiału. JASNOŚĆ 3. Powiązanie (nowego materiału z materiałem omawianym na poprzednich lekcjach). KOJARZENIE 4. Zebranie (synteza materiału przerobionego na danej lekcji). SYSTEM 5. Zastosowanie (opanowanego materiału do rozwiązania określonych zadań). METODA (na podstawie: Dydaktyka ogólna repetytorium, C. Kupisiewicz, 2003, s. 41) Jak wiadomo, już progresywiści na czele z Johnem Deweyem podjęli krytykę szkoły tradycyjnej, wysuwając wobec niej wiele zarzutów i podejmując próby jej reformowania. Przez cały czas obraz szkoły tradycyjnej wiązano z postacią Jana Fryderyka Herbarta i często to właśnie jego obwiniano za panujący w szkole schematyzm, czy przecenianie roli książki w procesie kształcenia itd. Opracowała: Marta Kotarba 10
11 W moim odczuciu jest to stanowisko krzywdzące dla Herbarta, gdyż pomija zupełnie wpływ późniejszych modyfikacji jego teorii. Bez wątpienia jednak, Herbart przeceniał rolę nauczyciela i stosowanych przez niego metod. Założenie, że odpowiednie działania nauczyciela gwarantują zawsze i w każdych warunkach sukces pedagogiczny można choć z pewnym żalem odłożyć już dziś do lamusa. Wydaje mi się jednak, że współcześnie możemy się wbrew pozorom wiele od Herbarta nauczyć! Po pierwsze, warto wziąć pod rozwagę zaproponowane przez niego dwie drogi edukacyjnej refleksji. Herbart wyróżnił podejście analitycznodedukcyjne, które prowadzi od własnego doświadczenia do filozoficznych rozważań oraz podejście spekulatywno-syntetyzujące, które prowadzi od istniejącego systemu filozoficznego do praktyki. Warto podkreślić, że J. F. Herbart nie negował wartości żadnej z tych dróg i uważał z małymi wyjątkami że mają one dopełniający się charakter. Po drugie, niektóre rozwiązania dydaktyczne, które proponował, w dalszym ciągu zasługują na uznanie. Należy do nich chociażby powtarzania do taktu, które z powodzeniem wykorzystuje się w nauce języków obcych. W końcu po trzecie, można postawić pytanie, czy ideał nauczania wychowującego, który prowadzi od znajomość sądów moralnych do pojawienie określonych się emocji, a potem od podejmowania moralnych decyzji, do osiągania dyscypliny moralnej jest faktycznie bezużyteczny? LITERATURA: 1. Dunkel, H. B.(1969): Herbart and Education. Nowy Jork. 2. Herbart J. F. (1912): Pedagogika ogólna wywiedziona z celów wychowania. Warszawa. 3. Herbart J. F. (1967): Pisma pedagogiczne. Wrocław. 4. Kupisiewicz C. (red.), (2000): Myśliciele o wychowaniu. Warszawa. Opracowała: Marta Kotarba 11
DYDAKTYKA TRADYCYJNA - HERBARTOWSKA. Autor : Barbara Szajnar
DYDAKTYKA TRADYCYJNA - HERBARTOWSKA Autor : Barbara Szajnar Dydaktyka ogólna, podobnie jak każda nauka, zmierza do opracowania systemu uzasadnionych i sprawdzonych twierdzeń, do adekwatnego opisu istniejącej
Bardziej szczegółowospołecznego oparte na przekazywaniu uczniom przez nauczyciela gotowych treści. Postawa nauczyciela ograniczała aktywność uczniów i ich samodzielność poznawania otaczającej rzeczywistości. Nauczyciel wymuszał
Bardziej szczegółowoPG im. Tadeusza Kościuszki w Kościerzycach nadzór pedagogiczny nauczanie problemowe
Problem badawczy: to pewna trudność (praktyczna lub teoretyczna), która rozwiązywana jest na drodze aktywności badawczej; jest to trudna i niepewna sytuacja, zawierająca niepełne dane; stanowi pewien rodzaj
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 FILOZOFIA. data zatwierdzenia przez Radę Wydziału. kod programu studiów
PROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 data zatwierdzenia przez Radę Wydziału kod programu studiów Wydział Humanistyczny pieczęć i podpis dziekana Studia wyższe na kierunku
Bardziej szczegółowoPoznań Copyright by Danuta Anna Michałowska PRZEGLĄD GŁÓWNYCH TEORII NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ
1 PRZEGLĄD GŁÓWNYCH TEORII NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ GŁÓWNE TEORIE NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ: 1. behawiorystyczne zajmujące się w różnych ujęciach bodźcami, reakcjami i wzmocnieniami; 2. poznawczo procesualne
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ FUNDACJI ELEMENTARZ W GŁĘBOKIEM na lata szkolne 2012-2017
KONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ FUNDACJI ELEMENTARZ W GŁĘBOKIEM na lata szkolne 2012-2017 Podstawa prawna : 1) Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn.
Bardziej szczegółowoDIAGNOZOWANIE DZIAŁALNOŚCI DYDAKTYCZNEJ LXXXVI Liceum Ogólnokształcącego W ROKU SZKOLNYM 2006/2007
DIAGNOZOWANIE DZIAŁALNOŚCI DYDAKTYCZNEJ LXXXVI Liceum Ogólnokształcącego W ROKU SZKOLNYM 2006/2007 Obszar I. Programy nauczania Standard: W szkole nauczanie powiązane jest z wychowaniem, kształceniem umiejętności
Bardziej szczegółowoMentoring i tutoring: długoterminowa współpraca między nauczycielem i uczniem
Mentoring i tutoring: długoterminowa współpraca między nauczycielem i uczniem Tutor Obie strony (tutor i uczeń) poświęcają czas i zaangażowanie na spotkania, których celem jest rozwój wiedzy, umiejętności
Bardziej szczegółowoDanuta Sterna: Strategie dobrego nauczania
: Strategie dobrego nauczania Strategie dobrego nauczania Strategie oceniania kształtującego I. Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu. II. Organizowanie w klasie dyskusji,
Bardziej szczegółowoOd teorii stopni formalnych do teorii komunikacji i dialogu w dydaktyce szkolnej i katechetycznej
3 Grzegorz Łuszczak Od teorii stopni formalnych do teorii komunikacji i dialogu w dydaktyce szkolnej i katechetycznej Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM Kraków 2012 5 Spis treści Wprowadzenie 11 Rozdział
Bardziej szczegółowoPROGRAMY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTÓW ARTYSTYCZNYCH OPRAC. DR BEATA LEWIŃSKA
PROGRAMY KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTÓW ARTYSTYCZNYCH 1 OPRAC. DR BEATA LEWIŃSKA 2 WYTYCZNE DO TWORZENIA PROGRAMÓW Dyrektor szkoły: dopuszcza do użytku w danej szkole przedstawione przez nauczycieli programy
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy System Oceniania. Historia i społeczeństwo klasa IV VI szkoła podstawowa. Marian Grabas
Przedmiotowy System Oceniania Historia i społeczeństwo klasa IV VI szkoła podstawowa Marian Grabas I. Nauczanie historii i społeczeństwa odbywa się według programów nauczania dla II etapu edukacyjnego:
Bardziej szczegółowoNauczanie problemowe w toku zajęć praktycznych
Nauczanie problemowe w toku zajęć praktycznych Ewa Piotrowska Wykład oparty na podręczniku: Praktyczna nauka zawodu Ornatowski, J. Figurski Nauczanie problemowe znajduje zastosowanie: w nauczaniu teoretycznych
Bardziej szczegółowoProgram kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki
Program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki dla doktorantów rozpoczynających studia w roku akad. 2014/2015 1. Studia doktoranckie na Wydziale Fizyki prowadzone są w formie indywidualnych
Bardziej szczegółowoPojęcie myśli politycznej
Myśl polityczna Pojęcie myśli politycznej Myśl polityczna obejmuje całość zagadnień odnoszących się bezpośrednio do działalności politycznej stanowi zbiór wyobrażeń dotyczących organizacji państwa oraz
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK PEDAGOGICZNYCH UKSW. Podyplomowe Studia Kwalifikacyjne
Załącznik do Uchwały Nr 82/2016 Senatu UKSW z dnia 19 maja 2016 r. WYDZIAŁ NAUK PEDAGOGICZNYCH UKSW Podyplomowe Studia Kwalifikacyjne PODNOSZENIE KOMPETENCJI NAUCZYCIELSKICH W PRACY Z UCZNIEM O SPECJALNYCH
Bardziej szczegółowoTEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW.
TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW. TOMASZA 399 0 1274 2012 PLAN PRACY I. Etyka Sokratesa II. System
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 15 W KROŚNIE
PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 15 W KROŚNIE W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem o to ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał, aby poprzez
Bardziej szczegółowoProjekt edukacyjny pt. Książka moim przyjacielem.
Projekt edukacyjny pt. Książka moim przyjacielem. Wszyscy chcemy, aby nasze dzieci wyrosły na mądrych, dobrych i szczęśliwych ludzi. Jest na to sposób- CZYTAJMY DZIECIOM! WSTĘP We współczesnej dobie wszechobecnej
Bardziej szczegółowoZnaczenie słowa innowacja, z łacińskiego innovatio nowość, rzecz nowo wprowadzona, niekonwencjonalna, nietradycyjna, odkrywcza, oryginalna,
Znaczenie słowa innowacja, z łacińskiego innovatio nowość, rzecz nowo wprowadzona, niekonwencjonalna, nietradycyjna, odkrywcza, oryginalna, pionierska, prekursorska, nieszablonowa, awangardowa, postępowa,
Bardziej szczegółowoWymagania Edukacyjne w Szkole Podstawowej nr 4. im. Marii Dąbrowskiej w Kaliszu. Matematyka. Przedmiotem oceniania są:
Wymagania Edukacyjne w Szkole Podstawowej nr 4 im. Marii Dąbrowskiej w Kaliszu Matematyka - sprawność rachunkowa ucznia, Przedmiotem oceniania są: - sprawność manualna i wyobraźnia geometryczna, - znajomość
Bardziej szczegółowoWymagania do przedmiotu Etyka w gimnazjum, zgodne z nową podstawą programową.
Wymagania do przedmiotu Etyka w gimnazjum, zgodne z nową podstawą programową. STANDARDY OSIĄGNIĘĆ: Rozwój osobowy i intelektualny uczniów wynikający z ich uczestnictwa w zajęciach etyki podążając za przyjętymi
Bardziej szczegółowoJęzyk obcy nowożytny - KLASY IV-VI. Cele kształcenia wymagania ogólne
Wyciąg z: Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (str. 24 26 i str. 56) Załącznik nr 2 do: rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy
Bardziej szczegółowoPROGRAM praktyki zawodowej (nauczycielskiej) z zakresu wychowania fizycznego zał. 4
PROGRAM praktyki zawodowej (nauczycielskiej) z zakresu wychowania fizycznego zał. 4 1. Wymagania wstępne Uzyskanie zaliczenia z przedmiotu: psychologia, bezpieczeństwo i higiena pracy, zaliczenie dwóch
Bardziej szczegółowoPedagogika współczesna
Pedagogika współczesna Sebastian Bakuła Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Struktura wykładu Wprowadzenie Pedagogika jako nauka: przedmiot, metody
Bardziej szczegółowoRAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. Wymaganie 3:
RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ w Publicznym Gimnazjum im. Jana Pawła II w Tuszowie Narodowym rok szkolny 1/16 Wymaganie 3: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.
Bardziej szczegółowoOrganizacja informacji
Organizacja informacji 64 CZYTANIE ARTYKUŁU Z GAZETY To zadanie ma nauczyć jak: wybierać tematy i rozpoznawać słowa kluczowe; analizować tekst, aby go zrozumieć i pamiętać; przygotowywać sprawozdanie;
Bardziej szczegółowoKarta przedmiotu Pedagogika (Nazwa kierunku studiów)
Karta przedmiotu Pedagogika (Nazwa kierunku studiów) studia pierwszego stopnia Przedmiot: Teoria i metodyka zabawy Kod przedmiotu: Przedmiot w języku angielskim: Theory and methodology of educational entertainment
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDENCKICH PRAKTYK ZAWODOWYCH. studia uzupełniające II stopnia kierunek studiów: Pedagogika
PROGRAM STUDENCKICH PRAKTYK ZAWODOWYCH studia uzupełniające II stopnia kierunek studiów: Pedagogika specjalność: Wychowanie przedszkolne i nauczanie początkowe I. Cele praktyk Praktyki studenckie z założenia
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy. Zespołu Szkół Leśnych i Ekologicznych im. Stanisława Morawskiego w Brynku. na lata 2011-2016
Koncepcja pracy Zespołu Szkół Leśnych i Ekologicznych im. Stanisława Morawskiego w Brynku na lata 2011-2016 Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572
Bardziej szczegółowoGENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ
Autorka: Małgorzata Kacprzykowska ETYKA W GIMNAZJUM Temat (1): Czym jest etyka? Cele lekcji: - zapoznanie z przesłankami etycznego opisu rzeczywistości, - pobudzenie do refleksji etycznej. Normy wymagań
Bardziej szczegółowoSzczegółowy program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki UW
Szczegółowy program kształcenia na studiach doktoranckich Wydziału Fizyki UW dla doktorantów rozpoczynających studia w roku akad. 2014/2015, 2015/2016, 216/2017, 2017/2018 i 2018/2019 1. Studia doktoranckie
Bardziej szczegółowoS Y L A B U S. Druk DNiSS nr 11D
S Y L A B U S Druk DNiSS nr 11D NAZWA PRZEDMIOTU: Teoretyczne i metodyczne podstawy pedagogiki wczesnoszkolnej Kod przedmiotu:. Rodzaj przedmiotu: specjalnościowy obowiązkowy Wydział: Humanistyczno- Społeczny
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) modułu/przedmiotu...pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu...pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) Studia pierwszego stopnia/profil...ogólnoakademicki... Przedmiot: Dydaktyka ogólna Kod przedmiotu: Przedmiot w języku angielskim:
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania. z przedmiotu fizyka w Szkole Podstawowej nr 36 w Krakowie. rok szkolny 2017/2018
Przedmiotowy system oceniania z przedmiotu fizyka w Szkole Podstawowej nr 36 w Krakowie rok szkolny 2017/2018 Realizowany program Świat fizyki - autor Barbara Sagnowska 1 1. Wstęp Wykaz wiadomości i umiejętności
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY Klucz punktowania odpowiedzi MAJ 2010 2 Zadanie 1. (0 2) problemów i tez z zakresu ontologii, epistemologii,
Bardziej szczegółowoPunkty ECTS uzyskane w ramach specjalizacji nauczycielskiej są zaliczane do specjalizacji językoznawczej jako specjalizacji pierwszej
Specjalizacja nauczycielska STARY PROGRAM Zgodnie z Rozporządzeniem MENiS z dnia 07.09.2004 dotyczącym standardów kształcenia nauczycieli na postawie ustawy o szkolnictwie wyższym z dnia 12.09.1990, kształcenie
Bardziej szczegółowoOcenianie Kształtujące. Opracowała: Jolanta Dobrowolska Gimnazjum Nr 3 w Legionowie
Ocenianie Kształtujące Opracowała: Jolanta Dobrowolska Gimnazjum Nr 3 w Legionowie Ocenianie kształtujące polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać,
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA NA KOLOKWIA
ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA RACJONALIZM XVII WIEKU [COPLESTON] A. KARTEZJUSZ: 1. metoda matematyczna i) cel metody ii) 4 reguły iii) na czym polega matematyczność metody 2. wątpienie metodyczne i) cel wątpienia
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA 1. Przedmiotem oceniania są: Z HISTORII Wiadomości (wiedza przedmiotowa). Umiejętności (posługiwanie się datami i faktami historycznymi, a także konieczność wyciągania z nich
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI - GIMNAZJUM
1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI - GIMNAZJUM I System oceniania w nauczaniu matematyki ma sprzyjać : dostarczaniu uczniowi bieżącej informacji o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach
Bardziej szczegółowoAWANS ZAWODOWY NAUCZYCIELI
AWANS ZAWODOWY NAUCZYCIELI Jolanta Kantypowicz Samorządowa Szkoła Podstawowa Gościcino Nauczyciel w swojej karierze zawodowej podlega awansowi. Struktura awansu jest jasno określona w rozdziale 3a Karty
Bardziej szczegółowoDwujęzyczność w klasach I-VI
Dwujęzyczność w klasach I-VI Program - Wprowadzenie do nauczania dwujęzycznego dla klas I-VI szkoły podstawowej "First Steps into Bilingual Edu" przeznaczony jest do realizacji dla dzieci w klasach I-VI
Bardziej szczegółowoEtyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk
Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece
Bardziej szczegółowoInnowacje w pedagogice elementarnej Kod przedmiotu
Innowacje w pedagogice elementarnej - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Innowacje w pedagogice elementarnej Kod przedmiotu 05.5-WP-PEDD-IPE-C_genMXZ8N Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki,
Bardziej szczegółowoPolonistyczno-filozoficzne studia nauczycielskie. Plan studiów
Polonistyczno-filozoficzne studia nauczycielskie profil ogólnoakademicki studia pierwszego stopnia 2018 2019 Plan studiów Lp. Nazwa modułu kształcenia Wykład (liczba Ćwiczenia/Konwersatoria/ Seminaria
Bardziej szczegółowoWychowanie i cele kształcenia.
Wychowanie i cele kształcenia. Rozwój dziecka od narodzin do dojrzałości dokonuje się zgodnie z kolejnymi etapami, które pozostają ze sobą w ścisłym powiązaniu. O wychowaniu mówimy wtedy, gdy wpływy i
Bardziej szczegółowoTEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA
Autor: Prof. PAWEŁ TYRAŁA Tytuł: TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA zarys teorii oraz metodyki wychowania Recenzja Prof. Igor Kominarec Liczba stron: 240 Rok wydania: 2012 Spis treści WSTĘP Rozdział I TEORIA
Bardziej szczegółowoIMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA
IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA PROJEKT ETYKI KANTA W POSZUKIWANIU OBIEKTYWNYCH PODSTAW ETYKI Wobec krytyki Huma Immanuel Kant stara się znaleść jakąś obiektywną podstawę dla etyki, czyli wykazać, że
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ-DYPLOMOWEJ
PROGRAM PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ-DYPLOMOWEJ NAZWA PRAKTYKI: PRAKTYKA PEDAGOGICZNA-DYPLOMOWA W NAUCZANIU PLASTYKI W KLASACH I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ KOD PRZEDMIOTU: 100S-0P3EL LICZBA GODZIN: 20 MIEJSCE REALIZACJI
Bardziej szczegółowoP R O G R A M W Y C H O W A W C Z Y
Szkoła winna stać się kuźnią cnót społecznych, tak bardzo potrzebnych naszemu narodowi. Jan Paweł II P R O G R A M W Y C H O W A W C Z Y Zespołu Szkół Techniczno Ekonomicznych im. Mikołaja Reja w Myślenicach
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA //
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z EDUKACJI DLA BEZPIECZEŃSTWA // Przedmiotowy System Oceniania opracowany jest zgodnie z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania. Obejmuje ocenę wiadomości, umiejętności i postaw
Bardziej szczegółowoOcenianie kształtujące
1 Ocenianie kształtujące 2 Ocenianie kształtujące w nowej podstawie programowej 3 Rozporządzenie o ocenianiu Ocenianie wewnątrzszkolne ma na celu: 1) Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
Dz.U. z 2013 poz. 1273 Brzmienie od 31 października 2013 Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY. SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 9 Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Warszawie na lata 2014-2017
KONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 9 Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Warszawie na lata 2014-2017 Koncepcja pracy szkoły została opracowana w oparciu o: Ustawę o systemie oświaty z dnia 7 września
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta studia I stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia
Bardziej szczegółowo- Uzasadnienie potrzeby kształcenia ustawicznego - Samokształcenie jako strategia rozwoju człowieka - Metody i techniki samokształcenia
Kształcenie ustawiczne. Samokształcenie. - Uzasadnienie potrzeby kształcenia ustawicznego - Samokształcenie jako strategia rozwoju człowieka - Metody i techniki samokształcenia kształcenie uczenie się
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA CHEMIA KRYSTYNA ZAWADZKA
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA CHEMIA KRYSTYNA ZAWADZKA PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIA - CHEMIA Przedmiotowy system oceniania z chemii sporządzony został w oparciu o : 1. Statut Szkoły 2..Szkolny System Oceniania
Bardziej szczegółowoDarmowy fragment www.bezkartek.pl
Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009 Recenzent: prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski Korekta: Aleksandra Bylica Projekt okładki: Ewa Beniak-Haremska ISBN 978-83-7850-210-4 Oficyna Wydawnicza
Bardziej szczegółowoProgram Praktyk Pedagogicznych na Wydziale Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego
Program Praktyk Pedagogicznych na Wydziale Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego Praktyka pedagogiczna jest integralną częścią trzyletnich studiów licencjackich i dwuletnich studiów magisterskich
Bardziej szczegółowoPRZYGOTOWANIE PEDAGOGICZNE
PRZYGOTOWANIE PEDAGOGICZNE DO NAUCZANIA JĘZYKA NIEMIECKIEGO Niniejszy program studiów podyplomowych przygotowano zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Edukacji i Sportu z dnia 7 września 2004 r.
Bardziej szczegółowoKontrola i ocena pracy ucznia.
Kontrola i ocena pracy ucznia. Formy kontroli 1. Kontrola bieżąca (w formie oceny udziału w lekcji, odpowiedzi ustnych, niezapowiedzianych kartkówek i innych form testów osiągnięć szkolnych) to sprawdzanie
Bardziej szczegółowoII rok semestr zimowy; III rok semestr zimowy i letni ćwiczenia praktyki szkolne 150 h (75h + 40h + 35h) 9. Liczba punktów ECTS: 11
I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Praktyki pedagogiczne 2. Kod modułu 12-DDS45r 3. Rodzaj modułu : obowiązkowy 4. Kierunek studiów: Dialog i Doradztwo Społeczne 5. Poziom studiów: pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoPercepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych
Percepcja siebie i świata uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym pochodzących z rodzin pełnych i niepełnych Percepcja, czyli świadome reagowanie na bodziec zewnętrzny, umożliwia dziecku zdobywanie informacji
Bardziej szczegółowoReferat: Krytyczne czytanie w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej
Propozycje zintegrowanych programów edukacji zatwierdzone przez Ministra Edukacji Narodowej do użytku szkolnego odpowiadają założeniom uprzednio opracowanej przez MEN Podstawie programowej kształcenia
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA - BIOLOGIA I. PSO z biologii powstał w oparciu o analizę następujących dokumentów:
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA - BIOLOGIA I. PSO z biologii powstał w oparciu o analizę następujących dokumentów: Załącznik nr 2.8 1. Rozporządzenie MEN w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA WE WŁOCŁAWKU. Wszystkie specjalności Instytut Humanistyczny/Zakład Pedagogiki. praktyczny.
OPIS PRZEDMIOTU PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA WE WŁOCŁAWKU Nazwa przedmiotu: Moduł kształcenia I- Psychologiczne podstawy rozwoju i wychowania - Psychologia ogólna Nazwa kierunku studiów: Nazwa specjalności
Bardziej szczegółowoArtur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ
Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ Edukacja Kształcenie Wychowywanie SKUTEK SKUTEK Trafianie na prawdę i dobro Trwanie przy prawdzie i dobru Odnosi się do poznawania Odnosi się do postępowania
Bardziej szczegółowoDOMINANTY SENSORYCZNE UCZNIÓW A NAUKA SZKOLNA - EDUKACJA NOWEJ GENERACJI - innowacja pedagogiczna w SP im. JP II w Grzędzicach
DOMINANTY SENSORYCZNE UCZNIÓW A NAUKA SZKOLNA - EDUKACJA NOWEJ GENERACJI - innowacja pedagogiczna w SP im. JP II w Grzędzicach Wiadomym jest, iż nie ma dwóch takich samych ludzi, każdy wygląda inaczej,
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W GIMNAZJUM
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W GIMNAZJUM 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Ocenie podlegają wszystkie wymienione w pkt. II formy aktywności ucznia. 3. Każdy
Bardziej szczegółowoUchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 117/2016/2017. z dnia 27 czerwca 2017 r.
Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 117/2016/2017 z dnia 27 czerwca 2017 r. w sprawie określenia zmian w zakładanych efektach kształcenia dla studiów trzeciego stopnia w dziedzinie nauk
Bardziej szczegółowoEtyka dla nauczycieli WSB Poznań we współpracy z NODN EURO CREATOR w Pile - Studia podyplomowe
Etyka dla nauczycieli WSB Poznań we współpracy z NODN EURO CREATOR w Pile - Studia podyplomowe Opis kierunku Etyka dla nauczycieli - studia podyplomowe w NODN EURO CREATOR Studia podyplomowe z etyki to
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY ZESPOŁU SZKÓŁ W PAWŁOWIE NA LATA 2013-2018
KONCEPCJA PRACY ZESPOŁU SZKÓŁ W PAWŁOWIE NA LATA 2013-2018 MISJA SZKOŁY Jesteśmy szkołą bezpieczną i przyjazną. Szanujemy się wzajemnie i wspieramy. Celem naszej szkoły jest dobre przygotowanie uczniów
Bardziej szczegółowoPieczęć Uczelni: DZIENNIK PRAKTYK. Imię i nazwisko studenta / studentki:... Wydział i kierunek studiów:... Nr I N D E K S U :...
Pieczęć Uczelni: DZIENNIK PRAKTYK Imię i nazwisko studenta / studentki:... Wydział i kierunek studiów:... Nr I N D E K S U :... 1 I Udokumentowanie realizacji praktyk przedmiotowo-metodycznych przez studenta
Bardziej szczegółowoZespół Szkół im. Lotników Polskich w Płocicznie-Tartak. Plan doskonalenia zawodowego
Zespół Szkół im. Lotników Polskich w Płocicznie-Tartak Plan doskonalenia zawodowego na lata 2013-2018 Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 07.09.1991 r. o systemie oświaty ( Dz.U. Nr 256, poz. 2572 z 2004
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO dla kl. IV VI
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO dla kl. IV VI Celem nauczania historii w szkole podstawowej jest: - zapoznanie uczniów z najważniejszymi wydarzeniami z przeszłości, - rozwijanie
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE KOMPUTERA NA LEKCJI MATEMATYKI W I KLASIE GIMNAZJUM.
WYKORZYSTANIE KOMPUTERA NA LEKCJI MATEMATYKI W I KLASIE GIMNAZJUM. Rozwój techniki komputerowej oraz oprogramowania stwarza nowe możliwości dydaktyczne dla każdego przedmiotu nauczanego w szkole. Nowoczesne
Bardziej szczegółowoWewnątrzszkolna procedura awansu zawodowego nauczycieli w Szkole Podstawowej im. Janusza Korczaka w Kleszczowie Podstawa prawna:
Wewnątrzszkolna procedura awansu zawodowego nauczycieli w Szkole Podstawowej im. Janusza Korczaka w Kleszczowie Podstawa prawna: Ø Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r.
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: Praktyka moduł 2 2. Kod przedmiotu: FGN-24 3. Okres ważności karty: 2015-2018 4. Forma : studia pierwszego stopnia 5.
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ-DYPLOMOWEJ
PROGRAM PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ-DYPLOMOWEJ NAZWA PRAKTYKI: PRAKTYKA PEDAGOGICZNA-DYPLOMOWA W KL. I-III SZKOŁY PODSTAWOWEJ KOD PRZEDMIOTU: 100S-0P3WYb LICZBA GODZIN: 20 MIEJSCE REALIZACJI PRAKTYKI (typ placówki,
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY GIMNAZJUM PUBLICZNEGO NR 1. w Czechowicach-Dziedzicach IM. KS. JANA TWARDOWSKIEGO
KONCEPCJA PRACY GIMNAZJUM PUBLICZNEGO NR 1 IM. KS. JANA TWARDOWSKIEGO w Czechowicach-Dziedzicach Misja szkoły Są wartości, których nikomu nie możemy przekazać, bo każdy musi dojrzeć do nich sam i to nieraz
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU CO TO JEST ŻYCIE. SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. Części lekcji. 1. Część wstępna.
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU CO TO JEST ŻYCIE. SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy. 1.
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI GIMNAZJUM NR 5 W LUBINIE
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z INFORMATYKI GIMNAZJUM NR 5 W LUBINIE I. Cele edukacyjne realizowane na zajęciach informatyki Rozwijanie zainteresowań technikami informatycznymi. Kształtowanie umiejętności
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI Klasy IV VI szkoła podstawowa
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI Klasy IV VI szkoła podstawowa I. OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIÓW - co oceniamy Ocenianiu podlegają następujące formy aktywności uczniów: sprawdziany obejmujące zakres
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA - MATEMATYKA
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA - MATEMATYKA WYMAGANIA KONIECZNE - OCENA DOPUSZCZAJĄCA uczeń posiada niepełną wiedzę określoną programem nauczania, intuicyjnie rozumie pojęcia, zna ich nazwy i potrafi podać
Bardziej szczegółowoInstytut Filologii Rosyjskiej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. REGULAMIN PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ (od 15.02.2010)
Instytut Filologii Rosyjskiej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza REGULAMIN PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ (od 15.02.2010) dla studentów II i III roku studiów stacjonarnych i niestacjonarnych specjalności: filologia
Bardziej szczegółowoIII. ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE
III. ZAKRES WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY SZKOLNE Ocena bieżąca postępów ucznia uwzględnia wszystkie cztery sprawności językowe, tj.:, rozumienie ze słuchu, pisanie, czytanie, mówienie oraz
Bardziej szczegółowoKierunek studiów logistyka należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk
ekonomika obronności studia pierwszego stopnia - profil ogólno akademicki specjalność obronność państwa Kierunek studiów ekonomika obronności należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk społecznych.
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (przedmiotu lub grupy przedmiotów)
OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (przedmiotu lub grupy przedmiotów) Nazwa modułu Przygotowanie w zakresie dydaktycznym Przedmioty: Dydaktyka techniki w szkole podstawowej Dydaktyka zajęć komputerowych w szkole
Bardziej szczegółowoPLAN NADZORU PEDAGOGICZNEGO DYREKTORA ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ NR 5 SPECJALNEJ W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
PLAN NADZORU PEDAGOGICZNEGO DYREKTORA ZASADNICZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ NR 5 SPECJALNEJ W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 PODSTAWOWE KIERUNKI POLITYKI OŚWIATOWEJ PAŃSTWA W ROKU SZKOLNYM 2012/2013: Wzmacnianie bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoZGŁOSZENIE PRAKTYKI*
Załącznik 1 WYŻSZA SZKOŁA HUMANITAS CENTRUM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH I SZKOLEŃ ul. Kilińskiego 43, 41-200 Sosnowiec ZGŁOSZENIE PRAKTYKI* studia podyplomowe WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE Nazwisko i imię Słuchacza
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY. SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 9 Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Warszawie na rok szkolny 2013/2014
KONCEPCJA PRACY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 9 Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Warszawie na rok szkolny 2013/2014 Koncepcja pracy szkoły została opracowana w oparciu o: Ustawę o systemie oświaty z dnia
Bardziej szczegółowoANEKS DO WEWNĄTRZSZKOLNYCH ZASAD OCENIANIA SZCZEGÓŁOWE ZASADY I KRYTERIA OCENIANIA
Załącznik nr 1 ANEKS DO WEWNĄTRZSZKOLNYCH ZASAD OCENIANIA SZCZEGÓŁOWE ZASADY I KRYTERIA OCENIANIA 1. Wymagania edukacyjne są to zamierzone osiągnięcia i kompetencje uczniów na poszczególnych etapach kształcenia
Bardziej szczegółowoZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ
ZADANIA EDUKACJI ELEMENTARNEJ 1. Wspieranie dziecka w poznawaniu oraz wykorzystywaniu własnego potencjału rozwojowego i budowaniu pozytywnego obrazu własnego ja. 2. Tworzenie warunków umożliwiających dziecku
Bardziej szczegółowoPodsumowanie nadzoru pedagogicznego 2013/2014. gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne
Podsumowanie nadzoru pedagogicznego 2013/2014 gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne Plan wystąpienia 1. Wyniki ewaluacji zewnętrznych (gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne); 2. Wyniki kontroli planowych (gimnazja,
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ. Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Lp. K_W01 K_W02 Nazwa Wydziału: Wydział Filozoficzny Nazwa kierunku
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI. w Publicznej Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI w Publicznej Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu I Przedmiotem oceny są umiejętności, wiedza i postawa ucznia 1)
Bardziej szczegółowoPROGRAM REALIZACJI WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO W ROKU SZKOLNYM 2018/2019
PROGRAM REALIZACJI WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 PODSTAWA PRAWNA Rozporządzenie MEN z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego Ustawa z dnia 14
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny
Załącznik do Uchwały Senatu nr 34/2019 EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Kierunek studiów pedagogika
Bardziej szczegółowo