Adiunkt, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej (IEŚW), Lublin Associate Professor, DEREE College-The American College of Greece, Athens

Transkrypt

1 ZAŁĄCZNIK 2 DO WNIOSKU O WSZCZĘCIE PROCEDURY HABILITACYJNEJ Dr ANNA VISVIZI (pełne imię i nazwisko: Anna Barbara Pochylczuk-Visvizi) Adiunkt, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej (IEŚW), Lublin Associate Professor, DEREE College-The American College of Greece, Athens Research Gate: Scopus: Orcid: Google scholar: AUTOREFERAT 2) AUTOREFERAT PRZEDSTAWIAJĄCY OPIS JEGO DOROBKU I OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH ALBO ARTYSTYCZNYCH, W SZCZEGÓLNOŚCI OKREŚLONYCH W ART. 16 UST. 2 USTAWY W SPOSÓB JEDNOZNACZNIE WYRÓŻNIONY W AUTOREFERACIE, W FORMIE PAPIEROWEJ I ELEKTRONICZNEJ, W JĘZYKU POLSKIM I ANGIELSKIM; WERSJA W JĘZYKU POLSKIM

2 Dr ANNA VISVIZI (pełne imię i nazwisko: Anna Barbara Pochylczuk-Visvizi) Adiunkt, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej (IEŚW), Lublin Associate Professor, DEREE College-The American College of Greece, Athens Research Gate: Scopus: Orcid: Google scholar: Page 1 AUTOREFERAT przedstawiający opis dorobku i osiągnięć naukowych (wersja w języku polskim) 1. Imię i nazwisko/name: ANNA VISVIZI (pełne imię i nazwisko: Anna Barbara Pochylczuk-Visvizi) 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej Tytuł doktora nauk politycznych i studiów międzynarodowych (Ph.D. in Politics and International Studies) Uniwersytet w Warwick, Wielka Brytania [University of Warwick, United Kingdom], kwiecień 2007 Tytuł przewodu doktorskiego: Rekonstytucja przyczynowego sprawstwa: przypadek Unii Europejskiej [The Reconstitution of Agency: the Case of the European Union] (promotor: prof. Ben Rosamond, promotor pomocniczy: prof. Shaun Breslin; recenzenci: prof. Maya Zehfuss, prof. Tom Sinclair) Podyplomowy Certyfikat w zakresie dydaktyki w szkolnictwie wyższym [Postgraduate Teaching Certificate in Higher Education] Uniwersytet w Warwick, Wielka Brytania [University of Warwick, United Kingdom], kwiecień Magister, kierunek: Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze i Polityczne, w zakresie Unia Europejska Program Studiów Europejskich (PSE): Szkoła Główna Handlowa we współpracy z Institute d Études Politiques de Paris (Sciences Po), grudzień 2000 Tytuł pracy magisterskiej: Relacja między Unią Europejską a krajami Maszreku w kontekście procesu barcelońskiego [oryg. angielski: EU-Mashreq Relations in Context of the Barcelona Process] (promotor: prof. Katarzyna Żukrowska)

3 Magister, kierunek: Ekonomia, w zakresie: Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze i Problemy Globalne Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny), kwiecień 1999 Tytuł pracy magisterskiej: Źródła, istota i konsekwencje Traktatu z Maastricht (promotor: dr Elżbieta Chudzio i prof. Helena Tendera-Właszczuk) 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/artystycznych/ Information about employment track in research/artistic organizations Page obecnie 2007-obecnie Instytut Europy Środkowo-Wschodniej (IEŚW), Lublin, Poland, Pozycja: adiunkt, kierownik Pracowni Naukowej DEREE College-The American College of Greece, Athens, Greece Pozycja: Associate Professor, School of Business & Economics Szkoła Główna Handlowa (SGH) Pozycja: asystent/doktorant/wydział Bezpieczeństwa Międzynarodowego Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM), Warszawa Pozycja: analityk Polska Rada Ruchu Europejskiego, Warszawa Pozycja: wolontariusz, asystent, wykładowca 4. Wskazane osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.) Jako osiągnięcie wynikające z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U r. poz. 882 ze zm. w Dz. U. z 2016 r. poz. 1311) wskazuję cykl 20 publikacji opisanych szczegółowo poniżej. (4a) tytuł osiągnięcia naukowego/artystycznego: Kryzys długu publicznego w Grecji w latach : źródła, sposoby przeciwdziałania, implikacje

4 (4b) Kompozycja osiągnięcia naukowego: Na wyżej wymienione osiągnięcie naukowe składają się następujące publikacje, w porządku chronologicznym: Dr Anna Visvizi: Osiągnięcie naukowe: przegląd Szczegóły bibliograficzne Ilość 1 Visvizi, A. (2010) A country is never on its own, others can be helpful. External linkages: institutionalization and support of individual states, in: Żukrowska, K. (ed.) Transformation in Poland and in the Southern Mediterranean. Sharing experiences, Warsaw: Poltext, 2010, ISBN: , s Visvizi, A. (2011) Rola Niemiec w Europie: od zjednoczenia do kryzysu w Grecji, w: Kłosiński, K.A. (red.) Japonia, Niemcy Odzyskany honor w rozwoju gospodarczym, Lublin: KUL, 2011, ISBN: , s Visvizi, A. (2012) The crisis in Greece & the EU economic governance: lessons & observations, in: Latoszek, E., Kotowska, I.E., Nowak, A.Z., Stępniak, A. (eds) European integration process in the new regional and global settings, Warsaw: University of Warsaw Press, ISBN: , p Visvizi, A. (2012) The crisis in Greece and the EU-IMF rescue package: determinants and pitfalls, Acta Oeconomica 62(1): 15-39, 2012, ISSN: Visvizi, A. (2012) The crisis in Greece, democracy, and the EU, Carnegie Ethics Online, December 2012, at: html 6 Visvizi, A. (2012) The Eurozone crisis in perspective: causes & implications, Yearbook of the Institute of Central-East Europe/Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, ISSN: , 10(5): 13-32, Visvizi, A. (2012) The June 17 Elections in Greece: Domestic and European Implications, PISM Policy-Paper, No. 31, June 2012, Polish Institute of International Affairs (PISM), Warsaw, Poland. 8 Visvizi, A. (2013) Addressing the crisis in Greece: the role of fiscal policy, w: Farkas, B. (ed.) The Aftermath of the Global Crisis in the European Union, Cambridge, UK: Cambridge Scholars Publishing, 2013, ISBN: , s Visvizi, A. (2013) Wybrane regiony świata w warunkach kryzysu: Grecja, w: Żukrowska, K. (red.) Kryzys gospodarczy Test dla stosowanej polityki. Metody przeciwdziałania i ich skuteczność, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, ISBN: , s Visvizi, A. (2013) Democracy or demagogy? The Greek political actors on the sovereign debt crisis, in: Rye, L. (ed.) Distant voices. Ideas on democracy and the Eurozone crisis, Rostra Books punktów Page 3

5 Trondheim Studies in History, Trondheim, Norway: Akademika Publishing, 2013, ISBN: , s Visvizi, A. (2013) Indignados: a fashion passé?, Journal R/Evolutions: Global Trends & Regional Issues, 1(1): , ISSN: Visvizi, A. (2014) From Grexit to Grecovery: the Paradox of the Troika s Engagement with Greece, Perspectives on European Politics and Society, 15(3): , 2014, DOI: Visvizi, A. (2014) Greece: Eurozone s weak link, w: Gostyńska, A., Tokarski, P., Toporowski, P., Wnukowski, D. (eds) Eurozone enlargement in times of crisis: challenges for the V4 countries, Warsaw: PISM, 2014, ISBN: , s Visvizi, A. (2015) From Grexit to Grecovery: The Paradox of the Troika s Engagement with Greece, in: Schweiger, Ch., Magone, J. (eds) Differentiated Integration between the Centre and the New Peripheries of the EU, London and New York: Routledge, 2015, ISBN: , s Visvizi, A. (2015) Niebezpieczne związki, czyli Niemcy i Grecja w dobie kryzysu, Biuletyn Niemiecki, No. 58, wrzesień 2015, ISSN: Visvizi, A. (2015) Safety, risk, governance and the Eurozone crisis: rethinking the conceptual merits of global safety governance, in: Kłosińska-Dąbrowska, P. (ed.) Essays on Global Safety Governance: Challenges and Solutions, Warsaw: Centre for Europe, University of Warsaw, ASPRA-JR, 2015, ISBN: , s Visvizi, A. (2016 Greece and the Troika in the context of the Eurozone crisis, w: Magone, J., Laffan, B., Schweiger, Ch. (eds) CORE-PERIPHERY RELATIONS IN THE EUROPEAN UNION. The Politics of Differentiated Integration in the European Political Economy, London and New York: Routledge, 2016, ISBN: , s Visvizi, A. (2016) Greece, the Greeks, and the Crisis: Reaching Beyond That's how it Goes, Carnegie Ethics Online, Sept. 7, 2016, orts/ Visvizi, A. (2016) Konstruktywizm a kryzys w Grecji: deficyt, Trojka i społeczna konstrukcja rzeczywistości, w: Czaputowicz, J. (ed.) Zastosowanie konstruktywizmu w wyjaśnieniu integracji europejskiej, Warszawa: Warsaw University Press, 2016, ISBN: , s Visvizi, A. (2018) On the fringe: Greece, migration, and populism, Roczniki Nauk Społecznych (Annals of Social Sciences), 46(3): 63-75, ISSN /eISSN Łącznie punktów Page 4

6 (4c) omówienie celu naukowego/artystycznego ww. pracy/prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania: Celem omawianego tu osiągnięcia naukowego jest szczegółowa i krytyczna analiza następującej, szeroko określonej, kwestii badawczej: Jakie są przyczyny kryzysu zadłużenia publicznego w Grecji i dlaczego instrumenty polityki gospodarczej zastosowane w celu rozwiązania tego kryzysu i jego skutków nie przyniosły oczekiwanych rezultatów w formie stabilizacji finansów publicznych i pobudzenia wzrostu gospodarczego? Page 5 Aby odpowiedzieć na to obszerne pytanie, już w 2009 r., w przededniu kryzysu długu publicznego w Grecji, podjęłam się dokładnej analizy gospodarki greckiej i jej systemu politycznego. W rezultacie w okresie opublikowałam szereg wzajemnie uzupełniających się prac naukowych, w tym artykułów i rozdziałów w książkach poświęconych analizie kryzysu w Grecji. To ten cykl publikacji prezentuję dzisiaj jako osiągnięcie naukowe w myśl definicji zawartej w ustawie. Zainteresowanie kryzysem w Grecji związane jest z moimi doświadczeniami wynikającymi z obserwacji procesu przemian gospodarczo-politycznych zachodzących w Polsce w latach 90. oraz z bezpośredniej obserwacji wydarzeń i procesów, które doprowadziły do kryzysu długu publicznego w Grecji. Jako ekonomista nie mogłam nie zauważyć paralel łączących oba przypadki. Tym ważniejsze wydało mi się więc dokonanie gruntownej analizy przyczyn kryzysu w Grecji oraz adekwatności metod polityki gospodarczej wykorzystanych w celu przeciwdziałania kryzysowi i jego eskalacji. Biorąc pod uwagę fakt, że przebywałam w owym okresie w Grecji, mówię płynnie po grecku i osiągnęłam zaawansowany poziom rozumienia specyfiki kultury greckiej, w tym sposobu komunikowania się, a także miałam możliwość przeprowadzania wywiadów oraz korzystania ze źródeł w języku greckim byłam bardzo dobrze przygotowana do podjęcia takiej analizy. Każdy z artykułów naukowych i rozdziałów książkowych wchodzących w skład omawianej tu serii dotyczy konkretnej tezy związanej z wymienionym powyżej, szeroko zakrojonym, pytaniem badawczym. W poniższych paragrafach przedstawiam pokrótce główne tezy i argumenty zawarte w każdej z tych publikacji. W kolejnym kroku omawiam tezy i hipotezy robocze definiujące cały cykl oraz główne wyniki tak powstałych badań. Główne tezy i argumenty Cykl artykułów stanowiący osiągnięcie naukowe, jak zdefiniowano w ustawie, otwiera artykuł poświęcony kwestiom instytucjonalizacji stosunków zewnętrznych kraju przechodzącego proces gruntownych reform gospodarczo-społecznych, wynikających z potrzeby transformacji systemu gospodarczego i instytucjonalnego kraju 1. Choć w artykule omawiam szczegółowo ten proces i jego wymiary, skupiając się na przykładzie Polski, dowodzę również, że przypadek Grecji przypomina przypadek Polski, stąd podobna analiza byłaby bardzo zasadna. Niniejszy rozdział potwierdza moje 1 Visvizi, A. (2010) A country is never on its own, others can be helpful. External linkages: institutionalization and support of individual states, in: Żukrowska, K. (ed.) Transformation in Poland and in the Southern Mediterranean. Sharing experiences, Warsaw: Poltext, 2010, ISBN: , s

7 wcześniejsze obserwacje wskazujące na to, że doświadczenia polskiej transformacji mogą stanowić cenną lekcję dla Grecji. Celem tego rozdziału było zbadanie koncepcji instytucjonalizacji, a także konceptualizacja powiązania instytucjonalizacji z transformacją systemową oraz rozważenie znaczenia zewnętrznego wsparcia procesu transformacji. Empiryczna część dyskusji w tym rozdziale, oparta na często unikalnych źródłach pierwotnych pochodzących z archiwów, zawiera przegląd wsparcia finansowego udzielonego Polsce przez wierzycieli zewnętrznych w ramach umów wielostronnych i dwustronnych. Jak argumentuję, instytucjonalizacja i efekty sprzężenia zwrotnego generowane przez ten proces są często znacznie ważniejsze dla pomyślności procesu wdrażania reform gospodarczych niż pomoc finansowa. W rozdziale podkreślam również rolę elit rządzących i specyficznych dla kraju uwarunkowań społecznokulturalnych. Ponadto wskazuję, iż powiązanie transformacji z instytucjonalizacją może dostarczyć cennych informacji na temat sposobów zarządzania reformami strukturalnymi, nie tylko w byłych krajach komunistycznych, ale również gdzie indziej. W tym przypadku jak wspominam w tym tekście, a teza ta przewija się przez cały cykl prezentowanych tu artykułów konieczne jest wypracowania solidnej strategii transformacji systemowej, która umożliwiłaby Grecji wyjście z kryzysu. Taka strategia powinna czerpać z doświadczeń Polski w tym zakresie. W tym ujęciu omawiany rozdział stanowi bardzo ważną podstawę koncepcyjną dla pozostałych tekstów składających się na prezentowane tu osiągnięcie naukowe. Ważną rolę w początkowym okresie kryzysu zadłużenia Grecji odegrały Niemcy, w tym szczególnie kanclerz Niemiec, Angela Merkel. Istnieje wiele nieporozumień w tej kwestii, a oceny zaangażowania Niemiec w proces de facto ratowania Grecji są często niesprawiedliwe. Kolejny artykuł w omawianym tu cyklu podejmuje właśnie te kwestie, umieszczając je w szerszym kontekście procesu budowania zjednoczonej Europy 2. W artykule tym przedstawiam ewolucję politycznej i gospodarczej roli Niemiec w Europie po 1949 r. W tym kontekście omawiam założenia polityki gospodarczej Ludwiga Ehrhardta i jej efektów w postaci niemieckiego Wirtschaftswunder. W artykule podaję argumenty, że problem nierównowagi fiskalnej nękający gospodarkę Grecji mógłby być rozwiązany przez zastosowanie rozsądnej polityki fiskalnej w połączeniu z wysiłkami na rzecz podniesienia innowacyjności i konkurencyjności gospodarki greckiej. Odwołując się do debaty na temat roli Niemiec w debacie o kryzysie w Grecji, co wzbudziło wiele kontrowersji, argumentuję również, że Niemcy de facto starały się przeforsować rozwiązanie, którego celem byłoby podniesienie poziomu konkurencji w strefie euro. Przykładem tego był Pakt Fiskalny. W debacie dotyczącej zaangażowania Niemiec w proces wypracowywania sposobu przeciwdziałania kryzysowi w Grecji uwagę zwracają kwestie i pojęcia takie jak polityka makro-ostrożnościowa, w tym ostrożna polityka fiskalna (fiscal prudence) i odpowiedni policy-mix, mające na celu budowanie i wykorzystywanie przewagi konkurencyjnej danej gospodarki. Pomimo wysiłków ze strony krajów członkowskich Unii Europejskiej, ze strony Komisji Europejskiej oraz ze strony Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), sytuacja w Grecji nie ulegała poprawie, a metody ad hoc, polegające na umożliwieniu Page 6 2 Visvizi, A. (2011), Rola Niemiec w Europie: od zjednoczenia do kryzysu w Grecji, w: Kłosiński, K.A. (red.) Japonia, Niemcy Odzyskany honor w rozwoju gospodarczym, Lublin: KUL, 2011, ISBN: , s

8 Grecji wywiązania się ze zobowiązań wobec wierzycieli, nie uspokajały rynków finansowych przyczyniając się do eskalacji sytuacji. Do tych zagadnień nawiązuje kolejny artykuł z cyklu stanowiącego osiągnięcie naukowe 3. Przedstawiam w nim argumenty, że w kontekście realnej perspektywy niewywiązywania się Grecji ze zobowiązań wobec wierzycieli, jak również konsekwencji ewentualnej niewypłacalności Grecji dla wiarygodności Unii Gospodarczo-Walutowej (UGW) przypadek Grecji stanowi dobrą lekcję na przyszłość, wskazuje bowiem, co robić, a czego nie robić, chcąc zapobiec niewypłacalności kraju przynależącego do unii walutowej pozbawionej mechanizmu lender of the last resort. W związku z tym w omawianym tu tekście podważam liczne błędne wyobrażenia dotyczące źródeł i przebiegu kryzysu w Grecji. Obejmuje to dyskusję na temat zastosowanych w Grecji instrumentów polityki gospodarczej i logiki ich wykorzystania. Tłumaczę, że początkowo kryzys w Grecji traktowany był przez partnerów Grecji jako przejściowy kryzys niewypłacalności. Eskalacja wydarzeń w Grecji i reakcja rynków finansowych na te wydarzenia sprawiły, że bardzo popularna stała się teza, że kryzys w Grecji jest tożsamy z kryzysem strefy euro i samego euro. Moim zdaniem nic bardziej błędnego. U podłoża połączonych ze sobą kryzysów w Grecji legł problem wewnętrznej nierównowagi fiskalnej, która była wynikiem nieodpowiedniej polityki fiskalnej i strukturalnej stosowanych w Grecji od lat 80. Trudno jednoznacznie określić, czy przystąpienie Grecji do strefy euro przyspieszyło, czy też opóźniło pojawienie się kryzysu o takiej skali. Faktem pozostaje, że początkowy błąd w diagnozie źródeł kryzysu w Grecji spowodował, że wykorzystano błędne metody przeciwdziałania eskalacji kryzysu. Stąd od samego początku oczywiste było, przynajmniej dla mnie, co opisałam szczegółowo w kolejnym artykule z tego cyklu, że zastosowane środki polityki gospodarczej, mające na celu ujarzmienie kryzysu w Grecji, były skazane na niepowodzenie. Co ważniejsze, wykorzystanie tychże narzędzi oraz widoczny brak ich efektywności stanowiły sygnał dla rynków finansowych, który wskazywał, że stabilność i trwałość strefy euro nie są gwarantowane. Wzmogło to oczywiście atmosferę niepewności na rynkach finansowych oraz uruchomiło błędne koło wydarzeń prowadzących do kilku kolejnych kryzysów zadłużenia w strefie euro. W tym ujęciu omawiany tu rozdział zwraca uwagę na związek między kryzysem w Grecji a rozwojem sytuacji w strefie euro. Kolejny artykuł osiągnięcia naukowego stanowi tekst opublikowany w cieszącym się prestiżem na Węgrzech czasopiśmie Acta Oeconomica 4. Artykuł poświęcony jest zawiłościom programu reform gospodarczych dla Grecji, wynikającego z założeń porozumienia między Grecją a jej partnerami z UE oraz MFW. Jak wskazuję w tekście, rząd grecki sprawił, że problem nierównowagi fiskalnej w Grecji, uwarunkowany ekspansywną polityką fiskalną (w formie przerostu wydatków na utrzymanie sektora administracji publicznej) oraz niechęcią do reform wolnorynkowych, przekształcił się w wyzwanie dla całej strefy euro. W artykule analizuję kwestie mikro- i makroekonomiczne związane z funkcjonowaniem gospodarki greckiej w przededniu kryzysu i po wprowadzeniu pakietu reform w 2010 r. Publikacja skupia się na cechach, wadach, Page 7 3 Visvizi, A. (2012), The crisis in Greece & the EU economic governance: lessons & observations, in: Latoszek, E., Kotowska, I.E., Nowak, A.Z., Stępniak, A. (eds) European integration process in the new regional and global settings, Warsaw: University of Warsaw Press, ISBN: , p Visvizi, A. (2012), The crisis in Greece and the EU-IMF rescue package: determinants and pitfalls, Acta Oeconomica 62(1): 15-39, 2012, ISSN:

9 niewykorzystanych szansach i pułapkach pakietu ratunkowego udzielonego Grecji w 2010 r. przez UE i MFW. Argumentuję w niej, że nacisk na wzrost przychodów do budżetu raczej poprzez zwiększony pobór podatków niż politycznie kosztowne zmniejszenie wydatków z budżetu państwa zahamował istniejącą jeszcze aktywność gospodarczą w kraju, obniżył dochody rządu i odstraszył ewentualnych inwestorów. Jednocześnie poziom poparcia społeczeństwa dla reform strukturalnych spadł. Innymi słowy, działania rządu, zamiast przyczynić się do ożywienia gospodarczego, doprowadziły do stagnacji gospodarczej. Warto wspomnieć, że artykuł ten należy do najczęściej pobieranych dokumentów na stronie internetowej czasopisma; należy również do najczęściej cytowanych w moim dorobku. Tak jak w przypadku Polski, kluczową rolę w sukcesie procesu reform gospodarczych odgrywa kwestia poparcia społecznego. W dyskusji na temat kryzysu w Grecji często stawiano pytanie, w jakim stopniu narzucone społeczeństwu metody przeciwdziałania kryzysowi jak to często określano naruszyły demokratyczny charakter procesu reform mających na celu przywrócenie równowagi fiskalnej. Artykuł opublikowany w 2012 r. przez Carnegie Council w Nowym Jorku podejmuje właśnie te kwestie 5. Główna linia argumentacji w artykule przedstawia się następująco: mimo że przyczyny strukturalne kryzysu zadłużenia publicznego Grecji miały podłoże specyficzne dla danego kraju, odzwierciedla on obszerniejszy zbiór zjawisk, których Grecja jest częścią i do powstania których się przyczynia. W związku z tym w debacie na temat kryzysu zadłużenia publicznego w Grecji przedyskutowano wiele kwestii i koncepcji, a komentatorzy próbują ustanowić logiczne powiązania między nimi. Ekonomicznie nastawione komentarze koncentrują się na konsolidacji fiskalnej, programie oszczędnościowym i procesie reform; inne odnoszą się do kwestii demokracji, solidarności, suwerenności i powszechnego niezadowolenia. Tym samym kryzys w Grecji skupia wiele narracji, które różnią się od siebie jedynie powierzchownie i zachęcają do analizy nie tylko stanu greckiej gospodarki, społeczeństwa i sceny politycznej, ale także UE i natury europejskiego projektu. Praca ta daje wgląd w dyskusję na temat konwersji zadłużenia w 2011 r. i możliwości zwołania referendum oraz bada wpływ, jaki polityka i politykierstwo wywarły na proces reform w Grecji i stosunki Grecji z jej międzynarodowymi wierzycielami. Tekst opublikowany dzięki uprzejmemu zaproszeniu Carnegie Ethics Online dotarł do międzynarodowej publiczności, czego dowodem jest przegląd wyświetleń, polubień i retweetów. W kolejnej pracy opublikowanej w przedstawianym cyklu omawiam kryzys w Grecji na tle procesu reformowania architektury strefy euro. Celem artykułu zamieszczonego w Roczniku Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej 6 było dokonanie analizy kryzysu w Grecji z szerszej perspektywy, tj. przez pryzmat wydarzeń, które choćby w niewielkim stopniu były następstwem kryzysu w Grecji, dotyczyły prób przeciwdziałania kryzysowi w strefie euro. Kryzys długu publicznego Grecji pokazał, że architektura strefy euro, tj. unii gospodarczo-walutowej, miała wiele wad, z czego jedną z najważniejszych mogła być niemożność działania jako lender of last resort. Artykuł Page 8 5 Visvizi, A. (2012) The crisis in Greece, democracy, and the EU, Carnegie Ethics Online, December 2012, at: 6 Visvizi, A. (2012) The Eurozone crisis in perspective: causes & implications, Yearbook of the Institute of Central-East Europe/Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, ISSN: , 10(5): 13-32, 2012.

10 wskazuje również na ograniczenia UE i jej państw członkowskich w zakresie skutecznego, szybkiego i kompleksowego działania na rzecz rozwiązywania problemów. W pracy omawiam słabe strony UGW oraz proces reformy zarządzania gospodarczego w strefie euro. W tym kontekście przedstawiam zróżnicowane, skorelowane implikacje kryzysu w strefie euro dla państw członkowskich UE i instytucji UE oraz ich wpływ na przyszłość UE. Zagadnienie miejsca Grecji w strefie euro i wpływu wydarzeń na forum UE na politykę wewnętrzną Grecji omówione zostało w kolejnym artykule cyklu 7. Zawiera on szczegółową analizę wyborów parlamentarnych, które odbyły się w Grecji w 2012 r. Dwie tury wyborów odbyły się w atmosferze niepewności co do przyszłości Grecji w strefie euro oraz wynikających z tego podziałów na greckiej scenie politycznej. Kwestię wyborów traktuję w tym tekście jako pretekst do tego, by ponownie zająć się kwestią adekwatności instrumentów polityki gospodarczej zastosowanych w celu przeciwdziałania kryzysowi w Grecji. Argumentuję nawet, że umiejętne postępowanie w kwestii Grecji mogłoby przyczynić się do sytuacji, w której kryzys stałby się szansą na rozwój UE, strefy euro i gospodarek państw członkowskich. Wysuwam również tezę, że konieczna jest budowa konsensusu na poziomie unijnym w kwestii efektywnego wykorzystania instrumentów polityki gospodarczej w celu promowania innowacyjności i konkurencyjności gospodarek w strefie euro. Mogłoby to przyczynić się do stabilizacji i przewidywalności w strefie euro i tym samym zmniejszyć naciski spekulacyjne wywierane przez rynki finansowych na państwa członkowskie strefy euro znajdujące się w trudnej sytuacji. Przywódcy UE mogliby więc ponownie rozpocząć dyskusję na temat tego, jak przyczynić się do stabilności UGW. Artykuł wskazuje na centralną pozycję polityki w procesie rozwiązania kryzysu greckiego i wykazuje wzajemne przeplatanie się polityki i ekonomii w przypadku Grecji. Kolejny tekst w cyklu zostawia kwestie polityki na boku i zajmuje się pytaniem o instrumenty polityki fiskalnej zastosowanej w Grecji w celu przeciwdziałania przejawom i skutkom kryzysu 8. W rozdziale tym omawiam kontekst i zakres procesu konsolidacji fiskalnej realizowanego w Grecji w okresie maj 2010 r. czerwiec 2012 r., ze szczególnym naciskiem na skuteczność i adekwatność instrumentów polityki fiskalnej wprowadzonych w celu rozwiązania kryzysu długu publicznego w Grecji. W publikacji zwracam uwagę na fakt, że w przeciwieństwie do zapewnień rządu Grecji i postanowień zawartych w protokole ustaleń (Memorandum of Understanding/MoU) z maja 2010 r. rząd celowo przerzucił ciężar korekty budżetowej na sektor prywatny, aby uniknąć politycznie kosztownej konieczności zmniejszenia wydatków poprzez restrukturyzację sektora publicznego. W tekście dowodzę, że zastosowanie korekty budżetowej opartej na podwyższeniu poziomu opodatkowania przyczyniło się do wystąpienia recesji w greckiej gospodarce (recessionary effects), a przychody z tytułu podatków gwałtownie spadły. Dyskusja oparta na analizie danych pierwotnych, która stanowiła podstawę dla przeprowadzonej debaty na temat zmienności strategii korekty budżetowej, wykazała, że wdrożona w Grecji korekta budżetowa oparta na zwiększeniu poziomu opodatkowania nie okazała się skuteczna, ponieważ doprowadziła do wyczerpania Page 9 7 Visvizi, A. (2012) The June 17 Elections in Greece: Domestic and European Implications, PISM Policy- Paper, No. 31, June 2012, Polish Institute of International Affairs (PISM), Warsaw, Poland. 8 Visvizi, A. (2013) Addressing the crisis in Greece: the role of fiscal policy, w: Farkas, B. (ed.) The Aftermath of the Global Crisis in the European Union, Cambridge, UK: Cambridge Scholars Publishing, 2013, ISBN: , s

11 zasobów gospodarki i zubożenia społeczeństwa. Tekst, będący wynikiem żmudnych poszukiwań danych pierwotnych, pokazuje czarno na białym korelacje i bezpośredni związek przyczynowy między instrumentami polityki fiskalnej zastosowanymi w Grecji (skierowanymi na wielokrotnym podwyższeniu poziomu opodatkowania) i ich (negatywnym) wpływem na funkcjonowanie gospodarki greckiej. W kolejnym tekście nawiązuję do wątków poruszonych wcześniej, lokując jednak kryzys w Grecji w szerszym kontekście światowego kryzysu finansowego oraz w kontekście debaty o PIGS (Portugal, Italy, Greece, Spain) 9. Rozdział ten przedstawia kryzys w Grecji w szerszym kontekście światowego kryzysu finansowego w 2008 r. i rozważa skuteczność instrumentów polityki gospodarczej stosowanych w Grecji w celu przezwyciężenia kryzysu związanego z długiem publicznym i wynikającej z niego recesji gospodarczej. Krytyczna analiza porównawcza źródeł i sposobów rozwiązania kryzysów w innych państwach mających złą sytuację budżetową, tak zwanych PIGS (Portugalia, Włochy, Grecja, Hiszpania), pozwala stwierdzić, że tylko przypadek Portugalii przypomina sytuację w Grecji. W oparciu o analizę strukturalnych przyczyn kryzysów w obu tych krajach, co pozwoliło mi na wskazanie kosztu braku reform, argumentuję, że można było zapobiec gwałtownemu pogorszeniu się sytuacji gospodarczej w tych krajach, gdyby procedura nadmiernego deficytu została skutecznie wykorzystana. W artykule, odwołując się do przypadku Grecji, wykorzystałam szczegółową analizę wyników gospodarczych kraju w latach , aby stwierdzić, że zastosowanie policy-mix zgodnie z programami korekty budżetowej i reform strukturalnych wynegocjowanymi przez Grecję i jej międzynarodowych wierzycieli nie było odpowiednim posunięciem. Tekst ten zawiera szczegółową analizę instrumentów polityki gospodarczej wykorzystanych w Grecji oraz ich efektywności. Kwestie wpływu procesów gospodarczych na grecką scenę polityczną i sprzężenie, jakie występuje między nimi w odniesieniu do procesu reform, omawiam w rozdziale opublikowanym w Norwegii 10. W rozdziale tym przedstawione są dwie debaty, z lat , toczące się w literaturze tematu i dotyczące kryzysu strefy euro: (i) ekonomiczne argumenty koncentrujące się na konsolidacji fiskalnej, programach oszczędnościowych, procesie reform i roli instytucji Unii Europejskiej w promowaniu zarządzania gospodarczego na szczeblu UE oraz (ii) argumenty oscylujące wokół kwestii demokracji, solidarności, sprawiedliwości społecznej, suwerenności i powszechnego niezadowolenia z polityki oszczędności, realizowanej w państwach członkowskich UE w celu rozwiązania kryzysu. Specyfika kryzysu w Grecji stała się podstawą do zbadania wpływu tych dwóch debat na temat polityki oszczędności i demokracji na dyskusję parlamentarną w Grecji dotkniętej kryzysem, na konsolidację fiskalną i proces reform. W publikacji tej podkreślam, że wiele różnych, powiązanych ze sobą czynników doprowadziło do powstania i eskalacji kryzysu zadłużenia publicznego w Grecji. W związku z tym zwracam uwagę na fakt, że trudną sytuację Grecji należy rozważyć pod kątem trzech Page 10 9 Visvizi, A. (2013) Wybrane regiony świata w warunkach kryzysu: Grecja, w: Żukrowska, K. (red.) Kryzys gospodarczy Test dla stosowanej polityki. Metody przeciwdziałania i ich skuteczność, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, ISBN: , s Visvizi, A. (2013) Democracy or demagogy? The Greek political actors on the sovereign debt crisis, in: Rye, L. (ed.) Distant voices. Ideas on democracy and the Eurozone crisis, Rostra Books Trondheim Studies in History, Trondheim, Norway: Akademika Publishing, 2013, ISBN: , s

12 pokrywających się kryzysów, które dotykają ten kraj od roku 2008, a mianowicie: kryzysu popytu; kryzysu płynności finansowej ( ), spowodowanego światowym kryzysem finansowym; kryzysu zadłużenia publicznego (2010 r.), związanego z konkretnymi działaniami podjętymi przez rząd Grecji jesienią 2009 r. oraz postępującą recesją gospodarczą (2011 r.-?). Te różnorodne czynniki i wynikająca z nich dynamika, jaką wywołały one w procesie likwidacji kryzysu w Grecji, miały negatywny wpływ na efektywność konsolidacji fiskalnej w Grecji. Taka sytuacja sprzyjała rozwojowi demagogii, a instrumentalne podejście do protokołu ustaleń (MoU) dodatkowo utrudniało stabilizację i reformy w Grecji. Argumentuję więc, wykorzystanie MoU jako narzędzia rywalizacji politycznej przyczyniło się do wyciszenia debaty na temat reformy greckiej gospodarki. W podobnym klimacie oscyluje artykuł opublikowany w czasopiśmie, które powstało w 2013 r. 11 Artykuł ten kontynuuje dyskusję nad czynnikami wpływającymi na kryzys zadłużenia publicznego i recesję w Grecji. Opracowanie to bada zjawisko indignados i jego greckiej odmiany Anagaktizmeni. Niezadowolenie z polityki oszczędności było kluczowym czynnikiem przyczyniającym się do mobilizacji społecznej, która ogarnęła Europę w 2012 r. W niniejszej pracy skupiam się na analizie procesu instrumentalizacji pewnych, często nieprawdziwych, stwierdzeń dotyczących charakteru programów korekty budżetowej wdrażanych w całej strefie euro w celu przywrócenia równowagi fiskalnej i podważam w tym czasie bardzo silne nadzieje na powstanie paneuropejskiego ruchu antyunijnego wymierzonego przeciw programom oszczędnościowym. Artykuł nakreśla szerszy kontekst niezadowolenia, które rozprzestrzeniło się w Europie w latach i, przez umieszczenie Grecji w tym kontekście, stanowi kolejną analityczną perspektywę do badania kryzysu greckiego. Kolejny tekst podejmuje pytanie, dlaczego i w jaki sposób proces reform w Grecji został de facto uprowadzony przez politykę 12. W tekście opublikowanym w brytyjskim czasopiśmie Perspectives on European Society and Economy piszę, co następuje: Skrępowany zobowiązaniami poprzednich rządów i uzgodnień, wynegocjowanych z Trojką w 2010 i na początku 2012 r., rząd Grecji kontynuuje politykę obciążania sektora prywatnego korektą budżetową, niszcząc wszelkie rodzące się pomysły dotyczące inwestycji i przedsiębiorczości w Grecji. Jednocześnie śmiałe reformy strukturalne pozostają zakładnikiem niepewnej sytuacji koalicji rządzącej i mało stabilnej większości w greckim parlamencie. Znajdując się, jak mówi powiedzenie, między młotem a kowadłem, władze starają się osiągnąć pierwotną nadwyżkę budżetową, mając nadzieję, że pomoże to w końcu zlikwidować w 2014 r. zasadniczo wadliwy program naprawczy dla Grecji. To, co zaskakuje, to fakt, że już sama dyskusja o nadwyżce budżetowej wydaje się wzbudzać pozytywne oczekiwania na szybkie zakończenie kryzysu. To sugeruje, że podobnie jak kryzys w Grecji został wywołany przez nieodpowiedzialne i niedokładne stwierdzenia dotyczące sytuacji fiskalnej Grecji, a Grexit był realną opcją do 2011 r., to dyskusje na temat Grecovery mogą przyczynić się do zakończenia kryzysu. W niniejszym artykule omawiam wyżej wspomnianą kwestię, a tym samym analizuję zmieniający się Page Visvizi, A. (2013) Indignados: a fashion passé?, Journal R/Evolutions: Global Trends & Regional Issues, 1(1): , ISSN: Visvizi, A. (2014) From Grexit to Grecovery: the Paradox of the Troika s Engagement with Greece, Perspectives on European Politics and Society, 15(3): , 2014, DOI:

13 charakter stosunków między krajami centralnymi a peryferyjnymi w UE oraz politykę UE. Wykorzystuję wywiady i rzadkie dokumenty rządowe w celu przedstawienia dość prowokacyjnej tezy, sugerującej, że można było uniknąć utraty dostępu do rynków finansowych. W kolejnym tekście 13 argumentuję, że w dominującej linii narracji dotyczącej kryzysu w strefie euro stwierdzenie: Grecja jako słabe ogniwo w strefie euro wiąże się z jakościowo różnymi, i nie zawsze rzetelnymi, stanowiskami wskazującymi w ten czy inny sposób na Grecję jako kraj, który wywołał kryzys w strefie euro. W tym kontekście argumentuje się w literaturze, że i) decyzja o przyjęciu Grecji do strefy euro była politycznie napędzana, a zatem była przedwczesna; (Ii) Grecja stanowi przykład nieudanej konwergencji i niedociągnięć w polityce spójności; (Iii) Grecja cieszyła się (przeważnie) korzystnymi warunkami pożyczek po wprowadzeniu euro w 2001 r., co doprowadziło do nierównowagi fiskalnej; oraz (iv) wątpliwa wiarygodność danych makroekonomicznych dostarczonych przez władze greckie organom monitorującym UE naraziła wszystkie państwa w strefie euro na zagrożenia. Wbrew powyższemu, w artykule tym pokazuję, że chociaż Grecja była słabym ogniwem w strefie euro niektóre z argumentów wskazujące na słabą pozycję tego kraju są nie fair wobec Grecji, a niektóre można łatwo odrzucić. Przez demaskowanie mitów i stereotypów dotyczących natury kryzysu w Grecji publikacja ta zwiększa nasze zrozumienie przyczyn nieudanych prób rozwiązania kryzysu. W 2015 r. ukazała się zaktualizowana wersja 14 artykułu opublikowanego pod tym samym tytułem w czasopiśmie Perspectives on European Society and Economy. Wydawca Taylor & Francis zdecydował się na uaktualnienie wszystkich tekstów zawartych w tym zeszycie czasopisma i opublikowanie ich w formie książki. W przypadku mojego tekstu wynikało to z popularności tekstu i zagadnienia, w tym wkładu tej pracy w dyskusję o mechanizmach powodujących kryzys. Artykuł porusza również kwestie relacji między państwami położonymi w centrum Europy oraz na jej peryferiach. Stanowi tym samym wkład w dyskusję o możliwościach i ograniczeniach, z jakimi muszą sobie radzić małe gospodarki peryferyjne w unii walutowej. W tym ostatnim przypadku Grecja reprezentuje fascynujący, aczkolwiek deprymujący, przykład wskazujący na implikacje geograficznego położenia na peryferiach. Kolejna publikacja 15 powraca do delikatnej kwestii stosunków niemieckogreckich, ewoluujących od początku kryzysu długu publicznego do końca 2015 r. Kilka aspektów tych złożonych relacji zostało omawiam na podstawie źródeł pierwotnych i wtórnych. Z perspektywy analizy ekonomicznej najciekawszą kwestią poruszaną w tej pracy jest polityka oszczędnościowa i jej konceptualizacja. Utrzymuję, że polityka ta była jednym z powodów eskalacji relacji niemiecko-greckich; wpłynęła również na realizację programu korekty budżetowej i przeprowadzenie reform. Ze względu na greckie pochodzenie pojęcia polityki oszczędnościowej (od αυστηρός = surowy) Grecy mogli mieć odmienne postrzeganie charakteru i oczekiwań związanych z programem Page Visvizi, A. (2014) Greece: Eurozone s weak link, w: Gostyńska, A., Tokarski, P., Toporowski, P., Wnukowski, D. (eds) Eurozone enlargement in times of crisis: challenges for the V4 countries, Warsaw: PISM, 2014, ISBN: , s Visvizi, A. (2015) From Grexit to Grecovery: The Paradox of the Troika s Engagement with Greece, in: Schweiger, Ch., Magone, J. (eds) Differentiated Integration between the Centre and the New Peripheries of the EU, London and New York: Routledge, 2015, ISBN: , s Visvizi, A. (2015) Niebezpieczne związki, czyli Niemcy i Grecja w dobie kryzysu, Biuletyn Niemiecki, No. 58, wrzesień 2015, ISSN:

14 konsolidacji fiskalnej niż Niemcy, którzy użyli terminu Sparpolitik (od Sparen = oszczędzać). W rezultacie, gdy dwie strony angażowały się, bezpośrednio lub pośrednio, w dyskusję o polityce oszczędnościowej, dochodziło do ścierania się dwóch odmiennych koncepcji zastosowania instrumentów polityki gospodarczej i ich rezultatów. Jest to ważna publikacja z uwagi na to, że wyjaśnia podłoże jednego z najważniejszych sporów, jakie wyłoniły się w dyskursie na szczeblu UE podczas kryzysu. Kolejna publikacja 16 przedstawia kryzys w Grecji z perspektywy globalnego zarządzania bezpieczeństwem (global safety governance), tj. nowej i zarazem bardzo obiecującej koncepcji, która umożliwia wyciągnięcie różnych interdyscyplinarnych obserwacji z analizy sytuacji w Grecji i w strefie euro. Publikacja wskazuje, że mimo ożywionej debaty na temat przyczyn kryzysu i prób przeciwdziałania jego rezultatom, w dyskusji nie podjęto kilku zasadniczych pytań, np. jakie wnioski możemy wyciągnąć z tego kryzysu? Zaznaczam również, że pomimo ożywionej debaty na temat kryzysu mechanizmy kryjące się za złożonymi instrumentami narodowej korekty budżetowej i procesy regulacyjne prowadzone w całej UE zostały w dużej mierze wyłączone z analizy w istniejącej literaturze. Dotyczy to zwłaszcza logiki interakcji pomiędzy podmiotami państwowymi a niepaństwowymi, zaangażowanymi w odpowiednie wydarzenia, a także roli, jaką odgrywają wiedza i względy etyczne/normatywne w regulowaniu tych interakcji i wynikających z nich działań politycznych. Niniejszy rozdział wpisuje się w główny nurt debaty na temat kryzysu w strefie euro. Prezentując jednak kryzys przez pryzmat globalnego zarządzania bezpieczeństwem (global safety governance), w pracy tej staram się określić charakter interakcji między podmiotami zaangażowanymi w walkę z kryzysem, jak również znaczenie wpływu wiedzy i względów etycznych/ normatywnych. Tekst został opublikowany w ramach prestiżowego programu Global Governance, opracowanego przez Robert Schuman Centre for Advanced Studies w European University Institute we Florencji. Kolejny element osiągnięcia naukowego omawianego w tym referacie to rozdział 17, który przedstawia i wyjaśnia ewolucję relacji między greckim rządem a Trojką. Praca ta prezentuje wyżej wspomnianą kwestię w kontekście procesu konsolidacji fiskalnej i reform gospodarczych w Grecji, starając się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego instrumenty polityki gospodarczej opracowane dla Grecji nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Ze względu na charakter wydarzeń w Grecji w tym niechętną postawę wierzycieli wobec rządu Samarasa, wysiłki Samarasa zmierzające do przeprowadzenia liberalnych reform i wynikającą z tego konieczność zwołania wczesnych wyborów Grecja ponownie znalazła się w centrum uwagi na początku 2015 r. W owym czasie dyskurs o Grecji znowu zogniskował się na Grexicie, raczej niż na Grecovery (tj. temacie, do którego odnosiłam się w mojej pracy badawczej w 2014 r.). Jak pokazuję w tekście, wcześniejsze wybory parlamentarne w styczniu 2015 r. zainicjowały niekorzystną i niepokojącą serię wydarzeń, kończącą się nadzwyczajnym szczytem EURO (12-13 lipca Page Visvizi, A. (2015) Safety, risk, governance and the Eurozone crisis: rethinking the conceptual merits of global safety governance, in: Kłosińska-Dąbrowska, P. (ed.) Essays on Global Safety Governance: Challenges and Solutions, Warsaw: Centre for Europe, University of Warsaw, ASPRA-JR, 2015, ISBN: , s Visvizi, A. (2015) Greece and the Troika in the context of the Eurozone crisis, w: Magone, J., Laffan, B., Schweiger, Ch. (eds) CORE-PERIPHERY RELATIONS IN THE EUROPEAN UNION. The Politics of Differentiated Integration in the European Political Economy, London & New York: Routledge, 2016, ISBN: , s

15 2015 r.), którego obrady po raz kolejny w latach kryzysu trwały do późnych godzin nocnych. Wydarzenia stanowią tło szczegółowej dyskusji nad bezprecedensowym charakterem programów pomocowych skierowanych do Grecji w 2010 i 2012 r., nad zmianami w realizacji tych programów i perspektyw udzielenia subwencji w 2015 r. Ostatnim elementem dyskusji w tym rozdziale jest referendum z lipca 2015 r. Niniejszy rozdział odzwierciedla atmosferę okresu, w którym ponownie kwestionowano członkostwo Grecji w strefie euro i wprowadzono kontrole kapitałowe. Jest to jedno z najbardziej aktualnych sprawozdań i analiz wydarzeń, które wpłynęły na kształt Grecji i strefy euro. Podążając tą ścieżką argumentacji, kolejnym tekstem 18, w który analizuję mikroi makroekonomiczne aspekty kryzysu w Grecji i ich skutki na przestrzeni lat , jest artykuł opublikowany w prestiżowej serii raportów Carnegie Council on Ethics in International Affairs (CCEIA), niejako kończący analizę skutków kryzysu długu publicznego i niewłaściwej policy-mix stosowanej w celu rozwiązania skutków recesji. Koncentrując się na makro- i mikroekonomicznych skutkach kryzysu w Grecji, w artykule tym rysuję zniechęcający obraz gospodarki i społeczeństwa zamkniętego w stanie niepewności, pozbawionego perspektyw i środków prowadzących do poprawy sytuacji, zwłaszcza że ten niekorzystny stan jest utrzymywany przez sam fakt, że podmioty gospodarcze są odpowiedzialne za zinternalizowanie sytuacji kryzysowej i przekształcenie jej w coś, co jest traktowane jako nowy rodzaj normalności. Ponieważ takie postrzeganie rzeczywistości społeczno-gospodarczej wpływa na racjonalne wybory jednostek każdego dnia, sytuacja kryzysowa utrwala się, przy równoczesnym zwiększaniu się kosztów politycznych reformy. Nawet jeśli turyści odwiedzający Grecję pytają: Gdzie jest ten kryzys?, pozory mogą być naprawdę mylące: kryzys trwa. Społeczeństwo Grecji, w stanie niemalże grupowej depresji, stara się sprostać temu, co stało się nową społeczną, gospodarczą i polityczną normalnością. Niniejsza publikacja wzbudziła duże zainteresowanie wśród szerokiego grona odbiorców międzynarodowych, co ilustruje liczba wyświetleń, odczytów, retweetów i komentarzy, które otrzymałam. Kolejny tekst 19 wpisujący się w omawiane tu osiągnięcie naukowe stanowi rozdział, który rozwija całościowe, koncepcyjne podejście do kryzysu w Grecji, niejako odpowiadając na pytanie, dlaczego wykorzystane narzędzia polityki gospodarczej były niecelowe? Dlaczego istnieje tyle nieporozumień w debacie o kryzysie w Grecji? Innymi słowy: niniejszy rozdział zawiera nowe i niepowtarzalne w literaturze przedmiotu podejście do badań nad kryzysem w Grecji. Aby ocenić skuteczność programu konsolidacji fiskalnej opracowanego w celu rozwiązania greckiego kryzysu zadłużenia w sektorze publicznym, analizuję znaczenie idei w procesie konceptualizacji i rozwiązywania kryzysu w Grecji. Niniejszy rozdział stanowi znaczący wkład w opracowanie metateoretycznych i metodologicznych ram mających na celu zbadanie wieloaspektowego kryzysu w Grecji i nieskuteczności programów naprawczych. Ze względu na moje inne zainteresowania badawcze i powiązane odkrycia naukowe, omawiane poniżej, zdecydowałam się na zastosowanie konstruktywizmu do Page Visvizi, A. (2016) Greece, the Greeks, and the Crisis: Reaching Beyond That's how it Goes, Carnegie Ethics Online, Sept. 7, 2016, 19 Visvizi, A. (2016) Konstruktywizm a kryzys w Grecji: deficyt, Trojka i społeczna konstrukcja rzeczywistości, w: Czaputowicz, J. (ed.) Zastosowanie konstruktywizmu w wyjaśnieniu integracji europejskiej, Warszawa: Warsaw University Press, 2016, ISBN: , s

16 badań nad procesem korekty budżetowej w Grecji. Wartością dodaną tego rozdziału jest fakt, że rzeczywiście wyjaśnia on szczegółowo, w jaki sposób idee i dyskursy o nich doprowadziły do konsolidacji określonego choć niekoniecznie zgodnego z rzeczywistością pojęcia/ zrozumienia natury kryzysu w Grecji i jego źródeł. Rozdział ten wyjaśnia również, dlaczego niezależnie od pogarszającej się koniunktury greckiej i niszczących mikroekonomicznych implikacji trwającego kryzysu każda dyskusja na temat negocjacji nowego podejścia i alternatywnej policy-mix dla Grecji była skazana na odrzucenie przez tak zwane instytucje, tj. międzynarodowych i unijnych wierzycieli Grecji. Będąc przysłowiową wisienką na torcie, rozdział ten otwiera nowe drogi w ekonomii, sugerując, jak można uwzględnić rolę idei w tworzeniu polityki gospodarczej i jakie podejście metodologiczne wykorzystać, aby móc je efektywnie uwzględnić. Światowy kryzys finansowy oraz kryzys w strefie euro i ich implikacje stanowiły przyczynek do ożywienia demagogii i populizmu w krajach Unii Europejskiej (UE). Cykl artykułów tworzących osiągnięcie naukowe, jak zdefiniowano w ustawie, zamyka artykuł 20, który łączy skutki kryzysy długu publicznego w Grecji i recesji gospodarczej w Grecji z kryzysem migracyjnym i uchodźczym w Europie. Jak argumentuję, w okresie kryzysy uchodźczy i migracyjny wzmocniły dynamikę tychże tendencji, tym bardziej że rozgrywająca się na poziomie UE debata nt. migracji stworzyła możliwość wykorzystania tejże debaty, oraz przez to migracji, do realizacji niekoniecznie związanych z migracją celów polityki wewnętrznej wielu krajów członkowskich. Paradoksem jest, że choć Grecja bodajże najbardziej odczuła skutki kryzysów uchodźczego i migracyjnego, migracja nie została wykorzystana w Grecji jako element konkurencji politycznej. Niniejszy artykuł identyfikuje i analizuje czynniki, które się do tego przyczyniły. Stanowi on płynne zamknięcie cyklu i przejście do kolejnego zagadnienia badawczego, którego się podjęłam, tj. zakleszczenia gospodarki i polityki w kontekście zagrożeń i wyzwań związanych z migracją do Europy. Dyskusja Seria dwudziestu (20) artykułów i rozdziałów książkowych wymienionych w punkcie 4b (Tabela 1) i opisanych w skrócie powyżej stanowi kompletną, logicznie połączoną i pełną reprezentację moich badań naukowych poświęconych przyczynom kryzysu zadłużenia publicznego w Grecji, sposobom przeciwdziałania jego objawom i przyczynom, oraz konsekwencjom kryzysu tak w odniesieniu do Grecji, jak i Unii Europejskiej, w tym szczególnie strefy euro. Cykl tychże publikacji zapewnia holistyczny oraz krytyczny wgląd w różnorodne i często kontrowersyjne aspekty kryzysu w Grecji w latach Każdy z artykułów naukowych i rozdziałów książkowych zawartych w tej serii podejmuje analizę cząstkowych zagadnień związanych z kryzysem długu publicznego Grecji, tak aby w rezultacie zaprezentować kompletną, opartą na podłożu teoretycznym, koncepcyjnym i empirycznym, analizę przypadku Grecji. W ten sposób przedstawiane tu osiągnięcie naukowe poszerza i pogłębia naszą wiedzę i zrozumienie procesów gospodarczych i wydarzeń, które doprowadziły do kryzysu długu publicznego. Co więcej, prezentowany cykl artykułów pozwala na krytyczną ocenę wybranego policy-mix i pozwala zrozumieć, jakie narzędzia polityki Page Visvizi, A. (2018) On the fringe: Greece, migration, and populism, Roczniki Nauk Społecznych (Annals of Social Sciences), 46(3): 63-75, ISSN /eISSN

17 gospodarczej byłyby bardziej efektywne w procesie przeciwdziałania objawom i skutkom kryzysu w Grecji. Biorąc pod uwagę fakt, że w moich badaniach odwołałam się do podejść teoretycznych i koncepcyjnych do analizy tematu wykorzystanie konstruktywizmu w analizie omawiany tu cykl artykułów stanowi poważny wkład w proces kształtowania wiedzy w dziedzinie. W trakcie procesu badawczego szczególna uwaga została zwrócona na kwestię utrzymania równowagi pomiędzy koncepcyjnym i empirycznym podejściem do procesu badawczego. W rezultacie osiągnięcie naukowe zdefiniowane w ustawie z 14 marca 2003 r. i prezentowane w tym autoreferacie spełnia standardy badań naukowych, zapewniając czytelnikowi nowatorski wgląd w zawiłości kryzysu zadłużenia publicznego w Grecji, oraz pozwala zrozumieć, jakie instrumenty polityki gospodarczej wykorzystane w celu przeciwdziałania jego objawom i skutkom przyniosły pozytywne rezultaty. W końcu, seria prezentowanych tu artykułów pozwala zrozumieć, w jaki sposób kryzys w Grecji splótł się z procesem kryzysu i reformy w strefie euro. Znaczenie omawianego osiągnięcia naukowego można streścić następująco: Seria prezentowanych tu artykułów poświęconych analizie złożonego i wielowymiarowego kryzysu w Grecji wskazuje na ich zauważalny wkład w dynamicznie rozwijającą się debatę naukową dotyczącą nie tylko różnych aspektów kryzysu w Grecji, ale także funkcjonowania strefy euro. Kryzys długu publicznego w Grecji stanowi unikalne studium przypadku. Jako takie, pozwala ono na zbadanie specyfiki funkcjonowania małej gospodarki peryferyjnej w unii walutowej oraz ograniczonych opcji polityki gospodarczej, jakie taka gospodarka ma do swojej dyspozycji w warunkach konieczności znalezienia odpowiedzi na kryzys długu publicznego oraz recesji gospodarczej. W tym ujęciu wyniki badań stanowiące osiągnięcie naukowe prezentowane w tymże autoreferacie stanowią bardzo dobry materiał badawczy, aby podjąć szerszą analizę komparatywną, np. poświęconą funkcjonowaniu małych gospodarek w unii walutowej. Seria publikacji omawianych szczegółowo powyżej przyczynia się do zgłębienia tematyki kryzysu w Grecji, skuteczności konsolidacji fiskalnej i wdrażanych reform strukturalnych oraz ich implikacji na poziomie krajowym, czyli Grecji, i UE. Wpływ i znaczenie tychże publikacji można streścić w następujący sposób: 1. Wprowadzają nowatorskie spojrzenie na kryzys zadłużenia publicznego w Grecji, Unię Gospodarczą i Walutową (UGW) oraz jej zrównoważony rozwój. 2. Odgrywają znaczącą rolę w debacie na temat kryzysu zadłużenia publicznego w Grecji, wynikającej z niego recesji, a także zastosowanej policy mix mającej na celu rozwiązanie jego konsekwencji społeczno-gospodarczych. Rzeczywiście w opublikowanym w 2012 r. w Acta Oeconomica artykule o kryzysie w Grecji wyniki moich badań wskazywały na przyszły koszt gospodarczy i polityczny zaniechania wprowadzenia rzeczywistych reform w Grecji. Obecnie artykuł należy do najczęściej czytanych, cytowanych i pobieranych ze strony internetowej tego prestiżowego czasopisma. 3. Stanowią wyjątkowy wkład w debatę na temat skuteczności instrumentów polityki gospodarczej stosowanych w celu rozwiązania problemów Page 16

18 gospodarczych Grecji, będących skutkiem światowego kryzysu finansowego i wyjaśniają zastosowanie niewłaściwej policy mix. 4. Cykl artykułów skupia się na analizie instrumentów polityki fiskalnej stosowanych w Grecji i ich efektów, paradoksalnie, przeciwnych do zamierzonych. Biorąc pod uwagę fakt, że program pomocowy dla Grecji skończył się w sierpniu 2018 r., tezy i hipotezy postawione i zbadane w tym cyklu artykułów dopiero obecnie pojawiają się w debacie politycznej. 5. Analiza efektywności instrumentów polityki fiskalnej zastosowanych w celu przeciwdziałania kryzysowi długu publicznego Grecji stanowi ważny głos w dyskusji na temat hipotezy ekspansywnej konsolidacji fiskalnej i wartości jej zastosowania w unii walutowej. 6. Artykuły te włączają się w dyskusję o roli instytucjonalizacji stosunków zewnętrznych oraz roli instytucji międzynarodowych w rozwiązywaniu kryzysu związanego z długami państwowymi. Skupienie się na Grecji, traktowanej jako szczególny przypadek mała gospodarka działająca w ramach unii walutowej umożliwia głęboki wgląd w rozwijającą się literaturę na temat teorii optymalnego obszaru walutowego (OCA). 7. Włączają się w dyskusję na temat solidarności fiskalnej w UE, równocześnie podkreślając, że w przypadku Grecji procesy gospodarcze i efektywność wprowadzania reform zostały uniemożliwione w wyniku zawłaszczenia (capture) gospodarki przez politykę. 8. Przedstawiają szczegółowy wgląd w złożony mechanizm opanowania ekonomii przez politykę i politykierstwo. 9. W znacznej mierze przyczyniają się do rozwoju dyskusji na temat powiązań ekonomii z polityką zagraniczną, określając, w jaki sposób rola Grecji kraju strefy euro, ale pozbawionego dostępu do rynków finansowych uległa marginalizacji na forum grupy państw strefy euro, na forum Unii Europejskiej oraz na arenie międzynarodowej w okresie poważnych zewnętrznych wyzwań dla bezpieczeństwa Grecji w latach W ten sposób podkreślone zostało powiązanie między polityką gospodarczą a bezpieczeństwem państwa w dobie globalizacji. 10. Stanowią wkład w teorię o kryzysie strefy euro, a w szczególności w rodzącą się dyskusję na temat przydatności konstruktywizmu wobec możliwości zrozumienia i wyjaśnienia kryzysu w Grecji, w tym namacalnych powiązań między ideami i koncepcjami o kryzysie oraz wykorzystanymi instrumentami polityki gospodarczej. Page 17 Główne tezy, argumenty i spostrzeżenia: Ponieważ kryzys w Grecji, w wyniku którego znalazła się ona w centrum uwagi światowej opinii publicznej w 2010 r., wzbudził dyskusję, z jednej strony, o znaczeniu i zasadności członkostwa Grecji w strefie euro, a z drugiej strony, o trwałości UGW, seria artykułów naukowych i rozdziały książkowe, które wpisują się w omawiane tutaj osiągnięcie naukowe, wskazują na:

19 i. konieczność budowania konsensusu w zakresie ostrożnej (prudent) polityki fiskalnej nie tylko na poziomie strefy euro, ale również na poziomie całej Unii Europejskiej; ii. znaczenie dalekowzrocznych reform strukturalnych i ich rolę w promowaniu konkurencyjności gospodarki opartej na innowacjach, czego wynikiem może być zrównoważony wzrost społeczno-gospodarczy i rozwój gospodarczy; iii. w kontekście pkt (i) i (ii) wyniki moich badań potwierdzają tezę o decydującej roli polityki gospodarczej w procesie budowania odporności unii walutowych na szoki wewnętrzne i zewnętrzne oraz na ich przenoszenie; iv. wartość dodaną doświadczeń zdobytych w procesie transformacji w Polsce oraz konieczność wykorzystania tych doświadczeń w dyskusji o koordynacji polityki gospodarczej; v. możliwość wykorzystania przykładu i doświadczeń Polski, w tym szczególnie doświadczeń związanych z wykorzystaniem instrumentów polityki gospodarczej stosowanych w Polsce na początku lat 90., jako vi. wzorca do naśladowania przez Grecję; to, jak ważną rolę w procesie reform gospodarczych i/albo w działaniach na rzecz przeciwdziałania kryzysowi odgrywają oczekiwania i tzw. psychologia rynku. W przypadku Grecji mieliśmy do czynienia z nierealistycznymi oczekiwaniami: z jednej strony co do skuteczności instytucji międzynarodowych, takich jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), w procesie motywowania do procesu reform oraz adekwatności recept przez nie udzielanych, oraz z drugiej strony co do możliwości administracyjnych oraz woli wprowadzania sugerowanych reform przez Grecję; vii. centralną rolę narodowej/krajowej odpowiedzialności za przeprowadzanie reform, jak również istotne znaczenie konsensusu na szczeblu krajowym w zakresie wdrażania programu reform; viii. na związek przyczynowo-skutkowy między (a) decyzją o przerzuceniu ciężaru korekty budżetowej na sektor prywatny poprzez wykorzystanie instrumentów polityki gospodarczej zwiększających dochody państwa, (b) wynikające z tego zmniejszenie ciężaru instrumentów skierowanych na redukcję wydatków publicznych i restrukturyzację sektora publicznego, i w końcu (c) recesję greckiej gospodarki. W skrócie: prace naukowe opisane powyżej stanowią obszerny, spójny i logicznie powiązany cykl publikacji, które oferują szczegółową analizę strukturalnego charakteru kryzysu zadłużenia publicznego w Grecji, środków polityki gospodarczej zastosowanych w celu przeciwdziałania temu kryzysowi oraz reform strukturalnych zasugerowanych przez międzynarodowych wierzycieli Grecji oraz wdrożonych w Grecji. Dyskusja w omawianych tutaj publikacjach wynika z konstatacji, że Grecja stanowi w rzeczywistości przypadek nieudanej modernizacji i transformacji systemowej, która powinna była się odbyć, ale nie zauważono takiej potrzeby. W tym ujęciu w 2010 r. pojawiła się nadzieja, że kryzys długu publicznego oraz zaangażowanie wspólnoty Page 18

20 międzynarodowej w proces przeciwdziałania jego przyczynom i skutkom pozwolą zmobilizować polityków i społeczeństwo greckie i tym samym, podobnie jak w Polsce we wczesnych latach 90., wprowadzić głębokie reformy strukturalne w kraju. W dużej mierze wynikało to z moich oczekiwań, że tzw. Trojka (obecnie Instytucje ), czyli Komisja Europejska, Europejski Bank Centralny i Międzynarodowy Fundusz Walutowy, będą w stanie zmobilizować kolejne rządy Grecji do procesu reform. Wyniki badań przedstawione w omawianym tu cyklu pokazują jednak, że Trojka nie tylko nie zdołała zapobiec ingerencji polityki w proces reform, ale także w wielu przypadkach przyczyniła się do tego. W rzeczywistości, w 2015 r., czyli po 5 latach kryzysu, podobnie jak i w 2018 r., tuż po zakończeniu programu dla Grecji, grecka gospodarka i greckie społeczeństwo są na granicy upadku; nawet jeśli prognozy wzrostu gospodarczego są pozytywne, a bezrobocie spadło poniżej 20% w sierpniu 2018 r. Jak wskazuje teza przedstawiona powyżej w kilku publikacjach, statystyki nie zawsze wiernie odzwierciedlają rzeczywistość. Dokładna analiza rozwoju sytuacji mikroekonomicznej w Grecji pokazuje, że ze względu na malejący poziom oszczędności, wzrost wartości kredytów nieobsługiwalnych (non-performing loans, NPL), długotrwałe bezrobocie i drenaż mózgów (reverse brain-drain), sytuacja społeczno-polityczna w Grecji będzie się pogorszać. Przedstawiony w niniejszym autoreferacie cykl artykułów zawiera szczegółową analizę tychże procesów. Zastosowanie wyników przeprowadzonych badań i przyszłe badania Omawiany tu cykl artykułów naukowych stanowiących osiągnięcie naukowe wg definicji zawartej w ustawie ma wiele obszarów zastosowania, w tym: w odniesieniu do dydaktyki; w odniesieniu do kształtowania polityki gospodarczej; w odniesieniu do przyszłych badań. Zastosowanie moich badań w dydaktyce Dydaktyka, w myśl imperatywu emancypacji nauki, zawsze powinna opierać się na badaniach naukowych nauczającego, tak aby i nauczający, i nauczany mogli wspólnie kwestionować zastane elementy rzeczywistości i szukać możliwości rozwiązania problemów. Rzeczywiście, kontakt ze studentami może stymulować nowe pomysły, a tym samym mieć pozytywny wpływ na przyszłe dokonania naukowe w ekonomii i dyscyplinach pokrewnych. Seria dwudziestu (20) publikacji przedstawiona w niniejszym autoreferacie stanowi materiał podstawowy dla studentów biorących udział w moich zajęciach, takich jak Business in the EU, EU Economic and Funding Policies oraz podczas wykładów gościnnych, np. dla studentów z College of Europe czy Stanford University. Jako że moje artykuły zostały wpisane na listę lektur obowiązkowych również na Central European University, moja praca naukowa służy również innym naukowcom w procesie nauczania. Kształtowanie polityki Wyniki moich badań naukowych poświęconych kryzysowi w Grecji zostały rozpowszechnione tak w środowiskach decyzyjnych, jak i opiniotwórczych w kraju i za granicą. W moich publikacjach, oprócz starannych rozważań metodologicznych, Page 19

21 koncepcyjnych i solidnej analizy empirycznej, starałam się przywiązywać należytą wagę do możliwości praktycznego wykorzystania wyników moich badań. W tym celu włożyłam znaczny wysiłek w rozpowszechnianie wyników moich badań w prasie (artykuły o charakterze analitycznym oraz komentarze), co z kolei ułatwiło mi dotarcie do decydentów i bezpośredni kontakt z nimi (rozmowy i wywiady). Miałam także możliwość przygotowania dokumentów programowych i sprawozdań o charakterze doradczym. Również konferencje i publiczne wystąpienia stanowią wspaniałą okazję do dzielenia się wynikami badań; na przykład w czerwcu 2015 r. przedstawiłam moje badania na temat greckiego kryzysu personelowi kierowniczemu Kongresu na Kapitolu w Waszyngtonie. Przyszłe badania Treść, tezy i argumenty zawarte w moich artykułach oferują całościowy wgląd w źródła, przebieg i sposoby przeciwdziałania kryzysowi w Grecji. Z uwagi na bogactwo wykorzystanych źródeł oraz odniesienia do literatury światowej, z uwzględnieniem literatury polskiej, prezentowane tu osiągnięcie naukowe stanowi użyteczny materiał badawczy. Jak sugerują statystyki cytowań, moje teksty są wykorzystywane przez autorów zajmujących się tą tematyką. Niniejszy cykl artykułów, poświęcony kryzysowi w Grecji, otwiera wiele nowych możliwości badawczych. Dotyczą one następujących zagadnień: korelacji między innowacjami, innowacyjnością i konkurencyjnością a rolą polityki gospodarczej w wykorzystaniu wyników sprzężenia zwrotnego występującego między nimi; zjawiska migracji i jej uwarunkowań gospodarczych, widzianego przez pryzmat wyzwań stojących przed władzami miejskimi i krajowymi, zmagającymi się na co dzień ze skutkami migracji Idee te zawarłam w propozycji monografii o kryzysie w Grecji, którą wraz z trojgiem współautorów, złożyłam w wydawnictwie Routledge, i na której dostarczenie właśnie podpisaliśmy kontrakt. 5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych (artystycznych) Mój pozostały dorobek naukowo-badawczy po uzyskaniu tytułu doktora, mierzony publikacjami, obejmuje szereg artykułów w prestiżowych czasopismach zagranicznych i polskich, rozdziały w monografiach w takich wydawnictwach, jak: Routledge, Brill czy Emerald Publishing oraz Szkoła Główna Handlowa i Uniwersytet Warszawski. Moje zainteresowania badawcze ewoluowały na przestrzeni minionych dziesięciu lat, co było funkcją (a) mojego przygotowania z zakresu ekonomii i nauk politycznych, w tym (b) pogłębionych studiów w zakresie filozofii nauki (w celu zrozumienia istoty konstruktywizmu), (c) wyzwań związanych z dydaktyką, oraz (d) przeświadczenia, że nauka i naukowcy odgrywają rolę służebną w społeczeństwie, i że wyniki naszych badań muszą służyć dobru publicznemu. Przykładem tego ostatniego podejścia jest moje zainteresowanie kryzysem w Grecji, którego skutków jak wspomniałam wcześniej miałam okazję doświadczyć bezpośrednio, jak również kwestiami migracji w połączeniu z wyzwaniami, jaki stwarzają one w przestrzeni miejskiej w kontekście procesu decyzyjnego i kształtowania polityki na poziomie lokalnym, narodowym i ponadnarodowym. Page 20

22 W skrócie moje publikacje w latach obejmują: Publikacje naukowe w czasopismach znajdujących się w bazie Journal Citation Reports (JRC) lub na liście European Reference Index for the Humanities (ERIH): 16 Monografie, publikacje naukowe w czasopismach międzynarodowych lub krajowych innych niż znajdujące się w bazach lub na liście, o których mowa w pkt II A: 8 Rozdziały w monografiach, w wydawnictwach zagranicznych (w tym Routledge i Emerald Publishing) i polskich (w tym oficyny wydawnicze Szkoły Głównej Handlowej i Uniwersytetu Warszawskiego): 29 Opracowania zbiorowe (w tym książki w wydawnictwach Routledge i Emerald Publishing oraz czasopisma naukowe): 18 oraz ekspertyzy: 2 analizy: 4 artykuły prasowe związane z kryzysem w Grecji: 12 Poza osiągnięciem naukowym stanowiącym oś mojej pracy badawczej, pozostałe publikacje wpisują się w cztery, powiązane ze sobą, obszary tematyczne: I. Teoria i meta-teoria stosunków międzynarodowych (też gospodarczych) i studiów europejskich; II. III. IV. Europa Środkowo-Wschodnia i Rosja: ekonomia, polityka, bezpieczeństwo; w tym kwestie członkostwa Polski w strefie euro, procesy gospodarczopolityczne w Europie Środkowej w dobie kryzysu oraz obszar poradziecki. Technologia i polityka, czyli: wpływ postępu technologicznego, w tym nowych technologii i paradygmatów (big data, data mining, blockchain, cognitive computing itd.), na procesy kształtujące politykę i procesy decyzyjne na poziomie krajowym i międzynarodowym. W tym kontekście szczególnie bliskie są mi kwestie związane ze smart cities i smart villages. Technologia i szkolnictwo wyższe: z uwagi na moje zaangażowanie w dydaktykę kwestie związane z metodyką nauczania i organizacją szkolnictwa wyższego w dobie postępu technologicznego i zastosowania nowych technologii w nauczaniu. Page 21 Trzeba zaznaczyć, że obszary te przenikają się wzajemnie i każdy z tekstów, w mniejszym lub w mniejszym stopniu, uzupełnia artykuły zaszeregowane do innych kategorii. W ten sposób, na przykład teksty o członkostwie Polski w strefie euro (obecnie obszar tematyczny III) w dużym stopniu z uwagi na silny komponent koncepcyjny w nich zawarty mogłyby być umieszczone w obszarze I. W podobny sposób teksty zajmujące się tematyką kryzysu migracyjnego, teraz umieszczone w obszarze I, z uwagi na poruszane w nich kwestie bezpieczeństwa mogłyby być umieszczone w odrębnej kategorii traktującej tylko o kwestiach bezpieczeństwa.

23 Na mój dorobek w zakresie teoria i metateoria stosunków międzynarodowych (gospodarczych) i studiów europejskich składają się następujące prace: 1. Pachocka, M., Visvizi, A. (2018) Rethinking the Twin Migration and Refugee Crises in Europe through the Lens of Safety and Security, in: Cucurescu, V. (ed) THE EUROPEAN UNION AND THE EASTERN PARTNERSHIP: SECURITY CHALLENGES, Chișinău-Cernăuți-Tbilisi: ECSA Moldova, ISBN: , pp Visvizi, A., Mazzucelli, C.G., Lytras, M. (2017) "Irregular migratory flows: Towards an ICTs enabled integrated framework for resilient urban systems", Journal of Science and Technology Policy Management, 8(2): , [JCR] 3. Mazzucelli, C., Visvizi, A. (2017) "Querying the Ethics of Data Collection as a Community of Research and Practice. The Movement toward the Liberalism of Fear to Protect the Vulnerable", Genocide Studies and Prevention: An International Journal, 11(1): 2-8. DOI: [DOAJ, EBSCO] 4. Mazzucelli, C.G., Visvizi, A., Bee, R. (2016) Secular States in a Security Community : The Migration-Terrorism Nexus?, Journal of Strategic Security 9(3): 16-27, Fall 2016, DOI: [DOAJ, EBSCO] 5. Visvizi, A. (2014) Interdyscyplinarność, konstruktywizm i emancypacja studiów europejskich, w: Czaputowicz, J. (red.) Interdyscyplinarność Studiów Europejskich, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, ISBN: , s Visvizi, A. (2012) Realizm krytyczny i morfogeneza wobec metateoretycznych pułapek konstruktywizmu: od teorii do praktyki w studiach europejskich, w: Ruszkowski, J., Wojnicz, L. (red.) Teorie w studiach europejskich: w kierunku nowej agendy badawczej, Jean Monnet Books 6, Jean Monnet Centre of Excellence, Szczecin-Warszawa: Uniwersytet Szczeciński/Uniwersytet Warszawski, ISBN: , s Visvizi, A. (2011) Wspólnota Niepodległych Państw jako wspólnota bezpieczeństwa (security community): próba usystematyzowania problemu badawczego, w: Kapuśniak, T. (red.) WNP: fragmegracja, bezpieczeństwo, konflikty etniczne, LUBLIN: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, ISBN: , pp Visvizi, A. (2010) Conceptualizing the relationship between discourse, agency, and intersubjectivity in constructivist accounts: a metatheoretical investigation, Economic Papers (KES, SGH), 45(2010): 29-45, Szkoła Główna Handlowa. 9. Visvizi, A. (2010) The EU and the Discursive (Re)constitution of its Agency, Economic Papers (KES, SGH) 44(2010): 49-65, Szkoła Główna Handlowa. 10. Visvizi, A. (2008) Na rozdrożu między interdyscyplinarnością a specjalizacją w naukach społeczno-ekonomicznych: dyskusja na przykładzie studio Page 22

24 europejskich, w: Żukrowska, K. (red.) Nauki ekonomiczno-społeczne a rozwój, Warszawa: SGH, ISBN: , s Na mój dorobek w zakresie Europa Środkowo-Wschodnia i Rosja: ekonomia, polityka, bezpieczeństwo wpisują się następujące pozycje: 1. Visvizi, A. (2018) Ambiguities of security, collaboration and policymaking in Central Europe, Yearbook of the Institute of East-Central Europe/Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 16(4): [ERIH] 2. Visvizi, A. (2018) Querying Central Europe in 2018: between the shadow of communism and a new normalcy, Yearbook of the Institute of East-Central Europe/Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 16(5): [ERIH] 3. Visvizi, A. (2018) Central Europe: competitiveness through innovation and collaboration, Yearbook of the Institute of East-Central Europe/Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 16(3): [ERIH] 4. Schweiger, Ch., Visvizi, A. (eds) (2018) Central and Eastern Europe in the EU: Challenges and Perspectives Under Crisis Conditions, London & New York: Routledge (Routledge Studies in the European Economy), ISBN: , Schweiger, Ch., Visvizi, A. (2018) Introduction: The EU under crisis conditions: Central and Eastern European perspectives, in: Schweiger, Ch., Visvizi, A. (eds) (2018) Central and Eastern Europe in the EU: Challenges and Perspectives Under Crisis Conditions, London & New York: Routledge (Routledge Studies in the European Economy), ISBN: , 2018, s Visvizi, A. (2018) Perpetual crises, the return of geopolitics and the emergence of a new normalcy in Central Europe, in: Schweiger, Ch., Visvizi, A. (eds) (2018) Central and Eastern Europe in the EU: Challenges and Perspectives Under Crisis Conditions, London & New York: Routledge (Routledge Studies in the European Economy), ISBN: , 2018, s Schweiger, Ch., Visvizi, A. (2018) Conclusion: Perspectives and New Directions for Central and Eastern Europe in the EU, in: Schweiger, Ch., Visvizi, A. (eds) (2018) Central and Eastern Europe in the EU: Challenges and Perspectives Under Crisis Conditions, London & New York: Routledge (Routledge Studies in the European Economy), ISBN: , 2018, s Surdej, A., Visvizi, A. (2017) Re-thinking Multilateralism in Times of Change: A View from Central Europe, Yearbook of the Institute of East-Central Europe/Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 15(4): [ERIH] 9. Boussios, E.G., Visvizi, A. (2017) Drones in War: The Controversies Surrounding the United States Expanded Use of Drones and the European Union s Disengagement, Yearbook of the Institute of East-Central Europe/Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 15(2): [ERIH] 10. Visvizi, A. & Tokarski, P. (2017) Poland and the Re-Categorization of the Eurozone Entry: From a Legal Obligation to a Political Issue, in: Hashimoto, T., Rhimes, M. Page 23

25 (eds) REVIEWING 10 YEARS OF EU ACCESSION: SPILL-OVER EFFECTS, UNEXPECTED RESULTS AND EXTERNALITIES, Leiden: BRILL, 2017, ISBN: , s Visvizi, A., Stryjek, J. (2017) The Geo-economics of the ENP: The Eurozone Crisis and the Global Financial Crisis, Studia Europejskie, 2017/3, ISSN: X. [CEEOL, CEJSH] 12. Visvizi, A. (2017) The political economy of ENP: mechanisms, tools and interests and their evaluation: a critical evaluation, in: Żukrowska, K., Visvizi, A., Stryjek, J., Zajaczkowski, M. (eds) EUROPEAN NEIGHBORHOOD POLICY: (multi-level) governance, the reform process and prospect of enhanced cooperation in the region, ISBN: ISBN , Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2017, s Visvizi, A. (2017) Is there an EU style of governance? A critical discussion on the possibility to devise a typology and draw observation on the EU s style of governance and its implications, in: Żukrowska, K., Visvizi, A., Stryjek, J., Zajaczkowski, M. (eds) EUROPEAN NEIGHBORHOOD POLICY: (multi-level) governance, the reform process and prospect of enhanced cooperation in the region, ISBN: ISBN , Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2017, s Visvizi, A. (2017) ENP as a mechanism of soft export of influence? Testing the limits of Europeanization and empowering, in: Żukrowska, K., Visvizi, A., Stryjek, J., Zajaczkowski, M. (eds) EUROPEAN NEIGHBORHOOD POLICY: (multi-level) governance, the reform process and prospect of enhanced cooperation in the region, ISBN: ISBN , Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2017, s Visvizi, A., Stępniewski, T. (2017) External and internal liberalization that ENP promotes as transmission belts of democratization and political stability: success and failure revisited: the Eastern Dimension, in: Żukrowska, K., Visvizi, A., Stryjek, J., Zajaczkowski, M. (eds) EUROPEAN NEIGHBORHOOD POLICY: (multi-level) governance, the reform process and prospect of enhanced cooperation in the region, ISBN: ISBN , Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2017, s Visvizi, A. (2017) ENP as a case-study in governance: towards a governance approach to ENP, in: Żukrowska, K., Visvizi, A., Stryjek, J., Zajaczkowski, M. (eds) EUROPEAN NEIGHBORHOOD POLICY: (multi-level) governance, the reform process and prospect of enhanced cooperation in the region, ISBN: ISBN , Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2017, s Visvizi, A. (2016) Soft risks and threats to safety and security in the region: an overall assessment, in: Visvizi, A., Stępniewski, T. (eds) (2016) Poland, the Czech Republic and NATO in Fragile Security Contexts, IESW Reports, December 2016, ISBN: , s Visvizi, A. (2016) Soft risks and threats to safety and security: the case of Poland, in: Visvizi, A., Stępniewski, T. (eds) (2016) Poland, the Czech Republic and NATO in Page 24

26 Fragile Security Contexts, IESW Reports, December 2016, ISBN: , pp Visvizi, A. (2016) Cyber security: an overall assessment, in: Visvizi, A., Stępniewski, T. (eds) (2016) Poland, the Czech Republic and NATO in Fragile Security Contexts, IESW Reports, December 2016, ISBN: , s Tokarski, P. & Visvizi, A. (2015) Poland s winding road to the Euro area: from costbenefit analysis to risk aversion, The Polish Quarterly of International Affairs, 3/2015: Visvizi, A. & Tokarski, P. (2014) Poland and the Euro: between lock-in and unfinished transition, Society and Economy (in Central and Eastern Europe), Print ISSN Online ISSN X, 36(4): [Scimago] 22. Bисвизи, A., Стемпневски, T. (2014) Парадокс безопасности Российской Федерации, в: З. Станкевич, Т. Стемпневски А. Шабацюк (ред.), Безопасность постсоветского пространства: новые вызовы и угрозы, Люблин Москва: КУЛ, ИЦВЕ, c [Visvizi, A., Stępniewski, T. (2014) Paradoks bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, w: Stankevich, Z., Stępniewski, T., Szabaciuk, A. (red.) Bezpieczeństwo na obszarze byłego Związku Radzieckiego: Wyzwania i Zagrożenia], Lublin Moskwa: KUL, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, ISBN: , s Visvizi, A., Stępniewski, T. (2013) Approaching CEEs security dimensions from a security governance perspective, Yearbook of the Institute of East-Central Europe/Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 11 (5): [ERIH] 24. Visvizi, A., Kapuśniak, T. (2011), Federacja Rosyjska i WNP w szerszym kontekście regionalnym Azji: polityka zagraniczna, bezpieczeństwo, współpraca gospodarcza, w: Kapuśniak, T. (red.) Federacja Rosyjska wobec obszaru Wspólnoty Niepodległych Państw, Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, ISBN: , s Visvizi, A. (2010) Pozycja Rosji w stosunkach międzynarodowych, w: Kłosiński, K.A. (red.), Rosja: ambicje i możliwości w XXI wieku, Lublin: KUL, ISBN: , s Page 25 Na mój dorobek w zakresie technologii i polityki składają się następujące prace: 1. Visvizi, A., Lytras, M.D. (eds) (2019) Politics and Technology in the Post-Truth Era, Bingley, UK: Emerald Publishing, ISBN: , s Lytras, M.D., Visvizi, A. (eds) (2018) Sustainable Smart Cities and Smart Villages Research, Basel, Switzerland: MDPI, ISBN ; ISBN (PDF), (registering DOI), s Sicilia, M.A., Visvizi, A. (2018) Blockchain and OECD data repositories: opportunities and policymaking implications, Library Hi Tech, [JCR]

27 4. Chui, K.T., Lytras, M.D., Visvizi, A. (2018) Energy Sustainability in Smart Cities: Artificial Intelligence, Smart Monitoring, and Optimization of Energy Consumption, Energies 2018, 11, 2869, [JCR] 5. Visvizi, A., Lytras, M.D. (2018) Editorial: Policy Making for Smart Cities: Innovation and Social Inclusive Economic Growth for Sustainability, Journal of Science and Technology Policy Management (JSTPM), 2018, 9, [JCR] 6. Visvizi, A., Lytras, M.D. (2018) It s Not a Fad: Smart Cities and Smart Villages Research in European and Global Contexts, Sustainability 2018, 10, 2727, [JCR] 7. Lytras, M.D., Visvizi, A. (2018) Who Uses Smart City Services and What to Make of It: Toward Interdisciplinary Smart Cities Research, Sustainability 2018, 10, 1998, DOI: [JCR] 8. Visvizi, A., Lytras, M. (2018) Rescaling and refocusing smart cities research: from mega cities to smart villages, Journal of Science and Technology Policy Management (JSTPM), DOI: [JCR] Page 26 Na mój dorobek w zakresie technologii i szkolnictwa wyższego składają się następujące pozycje: 1. Visvizi, A., Lytras, M., Daniela, L. (eds) (2018) The Future of Innovation and Technology in Education: Policies and Practices for Teaching and Learning Excellence, Emerald Publishing, ISBN: Lytras, M.D., Daniela, L., Visvizi, A. (eds) (2019) Knowledge-Intensive Economies and Opportunities for Social, Organizational, and Technological Growth, Hershey, PA: IGI Global, ISBN: Lytras, M.D., Visvizi, A., Damiani, D., Mthkour, H. (2018) The cognitive computing turn in education: prospects and application, Computers in Human Behavior, online 10 November 2018, [JCR] 2. Lytras, M.D., Visvizi, A., Daniela, L., Sarirete, A., Ordonez De Pablos, P. (2018) Social Networks Research for Sustainable Smart Education, Sustainability, 10 (9), [JCR] 3. Daniela, L., Visvizi, A., Gutiérrez-Braojos, C., Lytras, M.D. Sustainable Higher Education and Technology-Enhanced Learning (TEL), Sustainability 2018, 10, [JCR] 4. Lytras, M.D., Aljohani, N.R., Visvizi, A., Ordonez De Pablos, P., Gasevic, D. (2018) Advanced decision-making in higher education: learning analytics research and key performance indicators, Behaviour & Information Technology, 37:10-11, , DOI: / X [JCR] 5. Visvizi, A., Lytras, M.D., Daniela, L. (2018) The Future of Innovation and Technology in Education: A Case for Restoring the Role of the Teacher as a Mentor, in: Visvizi, A., Lytras, M.D., Daniela, L. (eds) The Future of Innovation and Technology in Education: Policies and Practices for Teaching and Learning Excellence, Bingley, UK: Emerald Publishing, ISBN: , p. 1-10, doi: /

28 6. Daniela, L., Visvizi, A., Lytras, M.D. (2018) How to Predict the Unpredictable: Technology-Enhanced Learning and Learning Innovations in Higher Education, in: Visvizi, A., Lytras, M.D., Daniela, L. (eds) The Future of Innovation and Technology in Education: Policies and Practices for Teaching and Learning Excellence, Bingley, UK: Emerald Publishing, ISBN: , p , doi: / Visvizi, A., Lytras, M.D., Daniela, L. (2018) Education, Innovation and the Prospect of Sustainable Growth and Development, in: Visvizi, A., Lytras, M.D., Daniela, L. (eds) The Future of Innovation and Technology in Education: Policies and Practices for Teaching and Learning Excellence, Emerald Studies in Higher Education, Innovation and Technology, Bingley, UK: Emerald Publishing, ISBN: , p doi: / Visvizi, A., Lytras, M., Daniela, L. (2018) (Re)defining smart education: toward dynamic education and information systems for innovation networks, in: Lytras, M., Daniela, L., Visvizi, A. (eds) Enhancing Knowledge Discovery and Innovation in the Digital Era, Hershey, PA: IGI Global, ISBN: , s Visvizi, A. (2015) Education, (the production of) knowledge and progress in context of the global public goods debate, in: Latoszek, E., Proczek, M., Kłos, A., Pachocka, M., Osuch-Rak, E. (eds) Facing the Challenges in European Union: Re-thinking EU Education and Research for Smart and Inclusive Growth, Warsaw/Brussels, ISBN: , s Page 27 Moje zainteresowania badawcze, jak i publikacje wyników moich badań zostały docenione przez środowisko, co uwidacznia się w moim uczestnictwie w konferencjach ogólnych i tematycznych w kraju i za granicą, zaproszeniach do udziału w debatach i panelach dyskusyjnych, zaproszeniach do udziału w programach i konsorcjach badawczych oraz możliwością debaty eksperckiej na najwyższych szczeblu. Z uwagi na ilość wydarzeń, w których miałam możliwość uczestniczyć, trudno wymienić wszystkie. Stąd poniższe omówienie ma charakter wybiórczy i ilustracyjny. Np. uczestniczyłam w dorocznych konferencjach University Association of Contemporary European Studies (UACES) w Cork (2014 r.), Bilbao (2016 r.), Krakowie (2017 r.). W konferencjach European Consortium of European Research (ECPR) w Hadze (2015 r.), jak i szeregu innych konferencji o charakterze tematycznym, np. związanych z kryzysem w Grecji czy z kryzysem migracyjnym. Jestem bardzo aktywna jako redaktor, tak w Polsce, jak i za granicą. Jestem dumna, że po pięciu latach pracy jako redaktor gościnny, a potem członek rady naukowej, od 2017 r. jestem redaktorem programowym Rocznika Instytutu Europy Środkowo- Wschodniej (IESW), lista B czasopism, 14 pkt. W tym czasie, dzięki budowaniu na pracy poprzedników, nastąpił kolejny etap umiędzynarodowienia czasopisma, zapewnienia światowego poziomu procedur itd. Na obecnym etapie czasopismo jest gotowe do tego, aby starać o przyjęcie do bazy SCOPUS. Jestem równie dumna, że jestem założycielką i głównym redaktorem serii wydawniczej KOMENTARZE IESW, których celem jest zwięzła analiza bieżących wydarzeń kształtujących region Europy Środkowo-Wschodniej. Od lutego 2016 r. do dzisiaj ukazało się 59 wydań w tej serii. KOMENTARZE IEŚW, w wersji elektronicznej,

29 dystrybuowane są wśród administracji publicznej oraz uczelni wyższych. Promowane przez media społecznościowe, docierają również do szerszej publiczności. Chciałabym wspomnieć, że doświadczenia nabyte w ciągu minionych dziesięciu lat oraz wyniki mojej pracy pozwoliły mi zbudować sobie silną pozycję na rynku międzynarodowym, co przekłada się na zaproszenia, abym służyła jako redaktor gościnny w renomowanych czasopismach z IF (lista uwzględniona została w Wykazie Dorobku) oraz jako redaktor monografii. W tym kontekście warto wspomnieć, że jestem również współredaktorem dwóch serii wydawniczych, w tym: Emerald Studies in Politics and Technology oraz Emerald Studies in Education, Innovation and Technology. Funkcje te są wyróżnieniem, ale również miarą mojej pozycji na rynku. Poza możliwością włączenia się do debaty akademickiej również w ten sposób, moja praca jako redaktor daje mi szerokie pole do popisu w zakresie wspierania rozwoju nauki polskiej oraz organizowania nauki. Jestem tym samym, z czego się bardzo cieszę, aktywnym organizatorem wielu wydarzeń mających na celu, z jednej strony, debatę akademicką, a z drugiej strony, popularyzację wiedzy i wyników nauki, tak w kraju, jak i za granicą. Jestem też oczywiście recenzentem dla renomowanych czasopism naukowych w Polsce i za granicą. Praca ta daje mi dobry wgląd w to, co dzieje się w akademii na całym świecie. Pełna lista czasopism, dla których miałam okazję recenzować, znajduje się w Załączniku nr 3. W minionych latach miałam również możliwość recenzowania monografii, co było równie ciekawym doświadczeniem. W mojej karierze zawodowej, od chwili uzyskania tytułu doktora, miałam możliwość uczestniczenia w zespołach realizujących programy badawcze (z puli FP7, Erasmus+), kierowania grantami (źródło grantu: Forum polsko-czeskie) oraz służenia jako główny wykonawca w grancie przyznanym zespołowi, którego byłam członkiem, przez Narodowe Centrum Nauki (NCN). W ciągu ostatnich kilku lat zorganizowałam wiele konferencji naukowych, seminariów oraz warsztatów, zarówno w Grecji, jak i w Polsce. W Grecji przez 4 lata z rzędu byłam członkiem komitetu organizacyjnego tzw. Deree Business Week, dorocznego forum, którego celem jest dialog między ekspertami z branży przedsiębiorczości, studentów i kadry uniwersyteckiej w celu omówienia wyłaniających się kwestii kształtujących krajowe i międzynarodowe środowisko biznesowe. Warto wspomnieć również, że w marcu 2016 r. byłam koordynatorem, we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, międzynarodowego seminarium eksperckiego, podczas którego zaprezentowano raport OECD z przeglądu polskiej gospodarki (OECD Economic Survey of Poland 2016). Jestem członkiem University Association of Contemporary European Studies (UACES), oraz Polskiego Stowarzyszenia Badań Wspólnoty Europejskiej (PECSA). Jestem także członkiem Stowarzyszenia byłych studentów (Alumni Association) Uniwersytetu Warwick oraz Uniwersytetu Sussex. W okresie przedstawiłam swoje badania na ponad 50 konferencjach w Polsce i za granicą, w tym w Zjednoczonym Królestwie, Niemczech, Hiszpanii, Grecji, na Węgrzech, na Słowenii, na Słowacji, oraz w Stanach Zjednoczonych. Skutecznie ubiegałam się o organizację paneli na wielu konferencjach, w tym tych organizowanych przez UACES. Kilkukrotnie byłam zaproszona do przewodniczenia panelom dyskusyjnym. Page 28

30 Bardziej szczegółowa lista konferencji, w których uczestniczyłam, dostępna jest w Załączniku nr 3. Po uzyskaniu tytułu Doctor of Philosophy miałam możliwość odbyć staże naukowe na New York University, w 2015 i w 2016 r. Jestem również laureatką konkursu na staż w Hellenic Observatory (London School of Economics) 21. W 2017 r. uzyskałam stypendium naukowe the Institute of European Democrats (IED) w Brukseli w celu przeprowadzenia badań nad kryzysem migracji w odniesieniu do Grecji i Polski. Jako pedagog wykorzystuję moje doświadczenie zdobyte wcześniej w Szkole Głównej Handlowej, ale też na Uniwersytecie w Warwick, gdzie pracowałam jako Seminar Tutor. Staram się zachęcać studentów do wytężonej pracy. Szczególnie zdolnych albo pracowitych i zainteresowanych samorozwojem studentów prowadzę w kierunku publikacji ich tekstów. Jako koordynator Modułu Jean Monnet angażuję studentów w dodatkowe formy nauczania, tak aby pokazać im wpływ Unii Europejskiej na ich życie i wyposażyć ich w wiedzę i umiejętności niezbędne do wykorzystania możliwości, jakie Unia Europejska generuje, szczególnie dla sektora przedsiębiorstw. Zakres moich wykładów, tożsamy z kwestiami dotyczącymi Unii Europejskiej (instytucje i polityki), strefy euro, kryzysu w strefie euro, Optymalnego Obszaru Walutowego, ale też funduszy strukturalnych oraz międzynarodowego prawa publicznego i prywatnego pozwalają mi na budowanie synergii między dydaktyką a badaniami naukowymi. Page z przyczyn rodzinnych nie mogłam skorzystać z tej możliwości