stan rzeczy w świetle statystyk z uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego państwa

Transkrypt

1 XI POLSKO - NIEMIECKA KONFERENCJA ENERGETYCZNA SULECHÓW 10 PAŹDZIERNIKA 2014 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 stan rzeczy w świetle statystyk z uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego państwa

2 UE atomizacja organizacyjna podmiotów gospodarczych elektroenergetyki nowe PRAWO ENERGETYCZNE kilka opracowań POLITYK ENERGETYCZNYCH POLSKI pierwsze prywatyzacje konsolidacje pionowe zmiany kapitałowe i organizacyjne otwieranie rynku giełda energii nowa strategia wsparcia OZE istotne zmiany legislacyjne 25 LAT PRZEMIAN ELEKTROENERGETYKI W POLSCE wybrane więcej hlg@onet.pl

3 ROZWÓJ GOSPODARCZY i ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ [%] POLSKA NA UE 28 W LATACH DYNAMIKA ZMIAN PKB I ZUŻ EE PKB EURO 2005 STAŁE : - PKB POLSKA - EE POLSKA - PKB UE 28 - EE UE 28 OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. Z WYSTĄPIENIA DR. HANNY MIKOŁAJUK ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH PKB w latach [euro 2005] w Polsce podwojony w U28 większy o jedną trzecią przy znacznie mniejszej dynamice zużycia energii elektrycznej [EE] w Polsce w tym samym okresie odpowiednio 117% i 123%

4 AKTYWA WYBRANYCH GRUP KAPITAŁOWYCH [mln EURO] NA KONIEC 2012 ROKU EDF GDF E.ON RWE VATENFALL PGE TAURON ENERGA ENEA OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH w wybranych porównaniach Polskie grupy kapitałowe niewiele znaczą nie tylko z wielkości aktywów ale także ze względu na multienergetyczny charakter pomiotów spoza Polski

5 RENTOWNOŚĆ MAJĄTKU W WYBRANYCH GRUPACH KAPITAŁOWYCH [%] W LATACH 2007 i 2012 PGE TAURON ENERGA ENEA EDF GDF E.ON RWE VATENFALL 5% 10% 15% 20% Polskie grupy kapitałowe nie odbiegają od wskaźników rentowności majątku w koncernach energetycznych przywołanych w porównaniach choć są tak istotnie zróżnicowane co do obszaru działalności gospodarczej OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH

6 EMISJE W ELEKTROENERGETYCE ZAWODOWEJ W LATACH ,20 EMISJA CO 2 [t /MWh] : EMISJA CO 2 : - EL ZAWODOWE - EL WB i EL WK 1,10 w latach zmniejszono emisję : 1,00 0,90 0,80 dwutlenku węgla na1mwh energii ok 20% popiołów lotnych ponad 11 razy dwutlenku siarki blisko 4 razy tlenków azotu około 2 razy OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH

7 EMISJE W ELEKTROENERGETYCE ZAWODOWEJ W LATACH ,00 EMISJA SO 2e i NO Xe [kg /MWh] : EMISJA : - SO 2E - NO XE 8,00 w latach zmniejszono emisję : 6,00 4,00 2,00 0 dwutlenku węgla na1mwh energii ok 20% popiołów lotnych ponad 11 razy dwutlenku siarki blisko 4 razy tlenków azotu około 2 razy OPRACOWANIE HLG NA PODST ARE S.A. ORAZ ZBIORÓW WŁASNYCH

8 dziś sytuację elektroenergetyki w Polsce determinują najistotniej : wyniki gospodarcze roku 2013 i 2014 polityka energetyczna Polski propozycje II PK UE

9 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE z wyników

10 2013 WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI NA DZIAŁALNOŚCI ENERGETYCZNEJ W PODSEKTORACH W LATACH [%] - WYTWÓRCY EL i EC - EL WIATROWE z zaliczkami na pokrycie kosztów osieroconych 25,0 20,0 1 5,0 - PRZESYŁ do 2007 obejmuje PGE S.A. - SD rok 2007 tylko I półrocze - PO od 2008 obejmuje PGE S.A. - PO SD rok 2007 tylko II półrocze - OSD rok 2007 tylko II półrocze OSD 19,3% 3 m-ce 21.5% PRZESYŁ 12,9% 3 m-ce 9,4% 1 0,0 WYTW 5,8% 3 m-ce 8,1% 5,0 PO SD 5,6% 3 m-ce 4,8% 0-2, OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A. zauważmy wskaźniki rentowności za 2013 rok : - EL W BRUNATNEGO z 32,3 % do 16,5% 3 m-ce 2014/2013 : - EL W BRUNATNEGO 13,1% - EL W KAMIENNEGO UJEMNA - EL W KAMIENNEGO z 0,6%% do UJEMNEJ

11 wynik finansowy podmiotów gospodarczych elektroenergetyki* na działalności energetycznej za 2013 rok ,9 mln zł o 8,3% mniej niż za m-ce 2014/2013 : 567,6 mln zł 63,7% 3 m-ce 2014 : - 24,3 mln zł 3 m-ce 2013 : - 29,3 mln zł 3 m-ce 2014 : 337,9 mln zł 3 m-ce 2013 : 519,2 mln zł 3 m-ce 2014/2013 : wytwórcy łącznie za 2013 rok 2 815,6 mln zł mniej o 56,1% niż za 2012 rok 3 295,9mln zł 89,7% elektrownie na węglu kamiennym za 2013 rok 569,1 mln zł za ,5 mln zł elektrownie na węglu brunatnym za 2013 rok 1 892,7 mln zł mniej o 55,6% niż za 2012 rok OSD ŁĄCZNIE za rok 3 m-ce 2014/2013 : 3 705,0 zł mln tj więcej o 30,1% 3 m-ce 2014/2013 : PO SD za rok 2 472,7mln 511,6 zł mln zł 64,3% tj więcej o 95,5% 3 m-ce 2014/2013 : PO za rok 946,6mln zł 172,4 mln zł tj więcej o 233,8% 75,8% 3 m-ce 2014/2013 : OSP za 763,1 mln zł tj mniej o 11,5% 1 091,2 mln zł 109,4% 167,3 mln zł 65,9% * W ZŁ NIE INDEKSOWANYCH LICZONY ŁĄCZNIE - WYTWARZANIE, OBRÓT EN EL I CIEPŁEM DLA WYTWÓRCÓW, DYSTRYBUCJA DLA OSD, ORAZ SPRZEDAŻ DLA PO OPR HLG NA PODST ARE S.A.

12 JEDNOSTKOWY KOSZT ENERGII ELEKTRYCZNEJ [zł/mwh] W PORÓWNANIACH Z CENAMI SPRZEDAŻY EN EL i CENAMI WĘGLA [zł/gj] [zł/gj] 15,00 [zł/mwh] 300,0 - CENA EN EL W HURCIE [zł/mwh] - JEDNOSTKOWE KOSZTY EN EL ŁĄCZNIE STAŁE ZM i POZOST - KOSZTY ZMIENNE JEDNOSTKOWE - CENA PALIWA [zł/gj] 12,50 250,0 10,00 200,0 7,50 150,0 5,00 100,0 2,50 50,0 0 0 ELEKTROWNIE W BRUNATNEGO ELEKTROWNIE W KAMIENNEGO ELEKTROCIEPŁOWNIE OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A.

13 JEDNOSTKOWE KOSZTY ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZA 2012 i 2013 ROK [ZŁ/ MWh] 400, m-ce 87,2% m-ce 84% KOSZT : - TECHNICZNY WYTWARZANIA SPRZEDANEJ ENERGII ,0 300,0 250,0 200,0 150, m-ce 91,1% m-ce 91,0% m-ce 97,9% m-ce 98,1% 100,0 ELEKTROWNIE : - NA WĘGIEL - NA WĘGIEL - GAZOWE - WODNE - WIATROWE KAMIENNY BRUNATNY * opracowanie własne HLG na podstawie materiałów ARE S.A. warto zauważyć zmniejszone koszty techniczne i sprzedaży zarówno w elektrowniach węgla kamiennego jak i brunatnego

14 ROK 2011 ROK 2012 ROK MCY 2014 ROCZNE ZMIANY W KRAJOWYM ZUŻYCIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ [%] ODBIORCY FINALNI NA TLE ZMIAN PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO ROK/ROKU [%] 8 PKB ZMIANY ROK DO ROKU [%] ZMIANY KONSUMPCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ ROK DO ROKU [%] 6 4, ,8 1,1 2,9 3,7 1,8 0,2-1,7 1,1-0,7-0,8 3,3 2,36 0,6 3,5 2,3-0,3 1,9% 1,6% 1,01 0,40% - 0,57% 3,0*% - 0,32% - 2,9% - 4 OPRACOWANIE HLG W/G PSE OPERATOR Z KSE W TRAKCIE PROWADZENIA RUCHU * szacowane HLG zużycie energii elektrycznej w kraju pozostaje w wyraźnej zależności od sytuacji gospodarczej zmiana konsumpcji z ich dynamiką charakterystyczne dla okresów załamań koniunktury bądź ożywień utrudniają jej długookresowe przewidywanie

15 PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZA 2013 ROK [GWh] W RELACJI DO 2012 ROKU ORAZ I PÓŁROCZA 2014/2013 [%] WYMIANA Z ZAGRANICĄ [TWh] I PÓŁROCZA 2014/2013 [%] ,7% 8,00 6, m-cy 221,3% m-cy 105,3% - razem na koniec grudnia GWh 101,5% W RELACJI DO 2012 ROKU m-cy 92,7% ,5% m-cy 92,2% m-cy 94,4% 4,00 2,00 0,0 IMPORT POBRANIE ,1% EKSPORT ODDANIE ,1% m-cy 103,2% 92,3% ,6% - EL i EC na węgiel kamienny razem GWh ,1% m-cy 130,9% m-cy 92,2% 0 ELEKTROWNIE : - WEGIEL KAMIENNY - WEGIEL BRUNATNY - WODNE i POZ OZE - PRZEMYSŁOWE CIEPLNE EC W KAMIENNY EC GAZOWE m-ce 73,7% OZE OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH i MATERIAŁÓW ARE S.A. po I PÓŁR 2014 przy produkcji energii elektrycznej ogółem mniejszej o 4,5% oraz konsumpcji nieco mniejszej - na węglu kamiennym dynamika jest zbliżona do najmniej korzystnej z roku 2012 na węglu brunatnym po raz pierwszy od kilku lat w ogóle mniejsza

16 PRODUKCJA i ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ [TWh] ORAZ WĘGLA KAMIENNEGO W ENERGETYCE [mln ton] W KRAJU ŁĄCZNIE W LATACH PRODUKCJA EE : ZUŻYCIE EE : OGÓŁEM W KRAJU - EL W KAMIENNYM - EC W KAMIENNY - EL W BRUNATNY - OGÓŁEM W KRAJU REZERWA MW - 27,8% REZERWA MW - 10,9% ZUŻYCIE WĘGLA EL i EC : - RAZEM - NA PROD EN EL UDZIAŁ W PRODUKCJI OGÓŁEM : 41,30% 44,50% IMPORT WĘGLA ENERG: - ŁĄCZNIE 39,42% ,39 42,66 40,08 33,94 35,33 32,13 12,47 2,77 7, OPRACOWANIE HLG ZE ZBIORÓW WŁASNYCH ARE S.A. ORAZ W/G PSE OPERATOR Z KSE W TRAKCIE PROWADZENIA RUCHU produkcja i zużycie energii elektrycznej w kraju w latach zwiększyły się odpowiednio o 18,78TWh tj o 12,90% oraz 20,88 TWh tj o 15,03% były wyraźnie mniejsze od prognoz kolejnych projekcji Polityki Energetycznej Polski a zużycie węgla od 2008 roku było w znaczącej części zaspokajane jego importem

17 przypomnijmy, że rok 2012 i 2013 dla energetyki węgla brunatnego były kolejnymi po 2011 wyjątkowymi z wysoką dynamiką produkcji 2011/ ,4% 2012 / ,8% 2013 / ,5% przy wyraźnie mniejszej produkcji z węgla kamiennego i wyjątkowo niekorzystnych wynikach finansowych z tej ostatniej!

18 awaryjność elektrowni * klasyfikowane wg przyczyn [%] RÓŻNE INNE 20,3% PALIWO 1,2% NIEWŁAŚCIWA EKSPLOATACJA 0,3% ZAKŁÓCENIA BEZ USZKODZEŃ 1,0% ZŁA JAKOŚĆ URZĄDZEŃ LUB ROBÓT 5,2% DZIAŁANIE ŻYWIOŁÓW 1,8% OSOBY POSTRONNE 0,0% * elektrownie oraz EC SIEKIERKI i EC ŁĘG opracowanie własne ze zbiorów HLG oraz opracowań i materiałów ARE S.A. za 2013rok ZUŻYCIE MATERIAŁU 70,2% za 2011 rok 63,6%

19 awaryjność elektrowni * w latach 2008 i 2013 wg urządzeń [%] URZĄDZENIA : 100% 90% 80% 70% 60% 50% - NAWĘGLANIA - GOSP ODPADAMI - GOSP WODNEJ - STER NUMERYCZNE - ST ELEKTROENERG - CIEPŁOWNICZE - TURBINA WŁAŚCIWA - URZ POMOCN TURBINY - KOCIOŁ WŁAŚCIWY - URZ POMOCN KOTŁA - GENERATOR 40% 30% 20% 10% 0% * elektrownie oraz EC SIEKIERKI i EC ŁĘG opracowanie własne ze zbiorów HLG oraz opracowań i materiałów ARE S.A. po 2010 roku udział awarii kotła i urządzeń pomocniczych kotła zwiększa się a dynamika tych zmian jest znaczna!

20 awaryjność elektrowni * w latach 2008 i 2013 wg urządzeń [%] WŁAŚCIWA TURBINA 5,8% 8,4% URZADZENIA CIEPŁOWNICZE 0,0% 0,0% URZADZENIA STER NUMERYCZNE 0,0% URZADZENIA STACJI ELEKTROENERG 0,2% URZADZENIA POMOCN KOTŁA URZADZENIA POMOCN 0,0% 11,9% TURBINY 7,0% 4,5% 4,9% 0,0% GOSPODARKA WODNA 0,0% 0,0% GOSPODARKA ODPADAMI 0,5% 0,1% URZADZENIA NAWĘGLANIA 0,0% 0,0% GENERATOR 22,7% 8,3% * elektrownie oraz EC SIEKIERKI i EC ŁĘG opracowanie własne ze zbiorów HLG oraz opracowań i materiałów ARE S.A. za 2008 rok za 2013 rok WŁAŚCIWY KOCIOŁ 54,4% 66,3% w 2013 roku udział awarii z kotła i urządzeń pomocniczych kotła licząc łącznie stanowi już prawie ¼ z całości zdarzeń ale co istotne w trwałej tendencji powiększeń - w relacji do 2008 roku większy o 7%!

21 do roku 2020 z systemu odstawionych zostanie conajmniej MW z przyczyn zużycia i niespełnienia wymogów ekologicznych i trwałej utraty rentowności GORZÓW BL GAZOWY 138 MW WŁOCŁAWEK BL GAZOWO PAROWY 473 MWe RAZEM 5796 MW KOZIENICE BL WĘGLOWY 1075 MW pomiędzy 2020 a 2030 rokiem z systemu odstawionych zostanie kolejne MW BOGATYNIA BL NA W BRUNATNY 450 MW OPOLE 2 BL WEGLOWE W SUMIE 1800 MW ST WOLA BL GAZOWY 450 MW z przyczyn jak wyżej TYCHY BL KOGENERACYJNY 50 MWe i 86 MWt JAWORZNO BL WEGLOWY 910 MW RZESZÓW BL KOGENERACYJNY 450 MWe i 26 MWt OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH

22 OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE ZBIORÓW WŁASNYCH postępujące zużycie z lat pracy i zmieszanych nakładów na remonty bloków energetycznych migracja marży z wytwarzania w stronę obrotu z rozpiętości nadal niskich cen energii elektrycznej w hurcie i praktycznie niezmiennymi cenami dla odbiorców finalnych grozi gorszymi wynikami podsektora wytwarzania co pogłębia skalę ryzyk inwestycyjnych w nowe moce a ze zmian struktury zużycia energii mimo dobrych prognoz gospodarczych dla Polski na najbliższe lata nie można zakładać większej konsumpcji i z niej większego wolumenu produkcji energii elektrycznej

23 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 z polityki

24 dziś politykę energetyczną POLSKI wyznacza formalnie dokument z listopada 2019 roku dynamika zmian w otoczeniu gospodarczym i politycznym już w momencie jego przyjęcia przez RM określiła jego małą przydatność dla jakichkolwiek projekcji gospodarczych i stanowi argument dla konieczności opracowań długookresowych o charakterze doktrynalnym dla bezpieczeństwa energetycznego kraju niż krótkookresowych uszczegółowionych polityk

25 PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ [TWh] NTUA* DLA KE 300 GAZ ZIEMNY EN JĄDROWA OZE WĘGIEL SUMA KAM i BRUN nierealne - zatem z jakich źródeł OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE MG LUTY 2014 i ZBIORÓW WŁASNYCH * NATIONAL TECHNIKAL of ATENS 2013 ROK projekcja na użytek rozstrzygnięć strategicznych z lutego 2014 roku już jest niewiarygodna bowiem założenie pozyskania znaczącej produkcji energii elektrycznej w 2030 roku z elektrowni atomowej jest nierealne /w warunkach POLSKI to nie tylko wyzwania inwestycyjne/

26 dylematy najistotniejszych i niezbędnych rozstrzygnięć politycznych dla decyzji strategicznych energetyki w POLSCE do 2050 roku : określenie stanowiska wobec polityki klimatycznej UE podejście do OZE z przełożeniem emocji i argumentów w stronę pragmatyzmu gospodarczego konsekwencja w realizacji programu energetyki jądrowej z większą wiarygodnością założeń stworzenie i uwiarygodnienie mechanizmów ograniczających ryzyka inwestycyjne w generację do poziomu stymulującego je skuteczniej zabezpieczenie złóż węgla brunatnego z dostępnością dla ich eksploatacji i jednoznaczne określenie jego istotnej wagi dla bezpieczeństwa energetycznego przeprowadzenie procesów restrukturyzacyjnych górnictwo węgla kamiennego na czas dłuższy OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE MG i ZBIORÓW WŁASNYCH

27 koncepcja wielowariantowa rozstrzygnięć politycznych dla decyzji strategicznych energetyki w POLSCE do 2050 roku : - jeden wiodący scenariusz zrównoważony zakładający kontynuację dotychczasowych trendów i realizacji podjętych decyzji w zakresie rozwoju sektora energetycznego Polski dwa scenariusze pomocnicze mające charakter wariantów analitycznych : - scenariusz jądrowy przewidująca dominującą rola energii jądrowej w bilansie energetycznym Polski - scenariusz gaz + OZE dominująca rola gazu i OZE - eksploatacja w Polsce na dużą skalę gazu ziemnego ze złóż niekonwencjonalnych - istotny także w kosztach rozwój technologii OZE OPRACOWANIE HLG NA PODSTAWIE MG i ZBIORÓW WŁASNYCH

28 ELEKTROENERGETYKA W POLSCE 2014 z polityki

29 spisane koncepcje Komisji Europejskiej do projektu konkluzji RE w październiku w obszarze klimatu i energii na lata : przyjęcie celu co najmniej 40% redukcji emisji do 2030 roku wielkość 40% podana w nawiasie co sugeruje możliwą zmianę celu prawdopodobniejsze jest jego zwiększenie przyjęcie celu 30% udziału OZE i 30% zwiększenia efektywności na poziomie UE do 2030 roku - bez celów krajowych zwiększenie połączeń transgranicznych do 15% mocy zainstalowanej w danym kraju

30 spisane koncepcje Komisji Europejskiej do projektu konkluzji RE w październiku w obszarze klimatu i energii na lata : dodatkowa pula uprawnień dla państw biedniejszych do licytacji na aukcji wzorem obecnego klucza 88%, 10%, 2% z możliwością odejścia od ostatniego współczynnika opartego na redukcjach historycznych dla państw o wysokim udziale rolnictwa możliwe ma być uznanie zalesiania terenów jako działanie redukujące emisje CO 2 offsety emisji rolniczych zalesianiem dodatkowa rezerwa 5% uprawnień w systemie na projekty innowacyjne w stylu obecnego NER 300

31 spisane koncepcje Komisji Europejskiej do projektu konkluzji RE w październiku w obszarze klimatu i energii na lata : utworzenie NEW INNOVACION FACILITY na rzecz modernizacji energetyki proponowana pula 5% całej puli IV ETAPU ETS z niego mogłyby korzystać wszystkie kraje wspólnoty utworzenie MODERNIZASION FUND rozumiany jako mechanizm kompensacyjny dla biedniejszych gospodarek UE poniżej 75% średniego PKB/capita fundusz kontrolowany przez EBI a wnioski o wsparcie kwalifikowane będą w kryterium najwyższych efektów ograniczenia emisjico2 i podwyższenia efektywności w lipcu EBI zaostrzył politykę finansowania inwestycji konwencjonalnych elektrowni ograniczając je zdecydowanie dla projektów EPS 450 gco 2 /kwh a ewentualnie projektów EPS 350

32 spisane koncepcje Komisji Europejskiej do projektu konkluzji RE w październiku w obszarze klimatu i energii na lata : NOWE PROPOZYCJE STARE GRZECHY to nadal decyzje w masce udawania, że nic się nie dzieje, że nie ma wojny na Ukrainie, że nie ma Rosji odgrażającej się eskalacją ingerencji zbrojnej stosującej broń energetyczną, że nie ma demoralizującego bezrobocia i stagnacji gospodarczej z migracją przemysłów poza obszary UE w strefy taniej energii, że EUROPA traci kolejne obszary konkurencyjnej działalności gospodarczej i to zarówno na rzecz krajów odległych politycznie ale i USA to nadal propozycje ignorujące odrębności gospodarek wspólnoty w tym energetyk ze specyfiki przeszłości oraz zasobów i ich prawa do stanowienia własnego energy mix z kontynuacją polityki eliminacji paliw stałych podtrzymując zmurszałą i kosztowną filozofię romantyzmu klimatycznego uzależniając się coraz bardziej od zewnętrznych dostaw energii

33 co dalej? DZIĘKUJĘ HERBERT LEOPOLD GABRYŚ