zdolny Ślązaczek Język polski II ETAP - POWIATOWY TWÓJ KOD NOWOCZESNE ZOO BEZ KRAT I KLATEK XIV DOLNOŚLĄSKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH P P

Transkrypt

1 zdolny Ślązaczek XIV DOLNOŚLĄSKI KONKURS DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH II ETAP - POWIATOWY r., godz Czas trwania 90 minut TWÓJ KOD P P Język polski M NOWOCZESNE ZOO BEZ KRAT I KLATEK Płyniesz łodzią po rzece. Na brzegu widzisz pijące wodę antylopy. Obok nich brodzą różowe stada flamingów. To nie Afryka, tylko ogród zoologiczny w Hanowerze. Jeden z najpiękniejszych w Europie, ale nie jedyny, w którym zwierzęta żyją prawie tak jak na wolności. W nowoczesnych ogrodach podziwia się zwierzęta w środowisku łudząco podobnym do naturalnego, a wycieczki do takich ogrodów bardziej przypominają safari niż spacer po zoo. Ogrody zoologiczne z kratami, klatkami i drutami na wybiegach odchodzą już w przeszłość. Również w Polsce ogrody zoologiczne przechodzą metamorfozę. Powstają w nich duże, letnie wybiegi dla gazeli, antylop, żyraf i innych gatunków, które razem żyją na sawannie. Tak jest bardziej naturalnie, bo przecież w przyrodzie zwierzęta nie żyją w samotności, lecz w towarzystwie innych gatunków. Uwzględnia się też stadną naturę niektórych zwierząt. Takie są np. afrykańskie słonie, więc buduje się dla nich ogromne słoniarnie, w których mają dla siebie wielkie wybiegi, wodospady, rozległe tereny z basenami. Zwiedzający mogą podglądać życie rodzinne słoni, ich zachowania i zwyczaje ze specjalnych mostków nad wybiegami. Pojawiają się też różne inne konstrukcje ułatwiające ludziom obserwację życia zwierząt, nawet pod wodą. Przykładem tego mogą być specjalne tunele pod basenami, żeby można było śledzić ruchy fok czy hipopotamów po zanurkowaniu. Atrakcji dla zwiedzających jest coraz więcej, ale współczesne zoo mają też ważną misję do spełnienia. Wraz z uwolnieniem zwierząt z klatek zmieniła się cała idea ogrodów zoologicznych. Mają one być nie tylko parkiem rozrywki, ale także schronieniem dla wielu gatunków zagrożonych wyginięciem lub nawet niewystępujących już w naturalnym środowisku. Ocalone od zagłady zwierzęta pracownicy ogrodów próbują przywrócić naturze. Populacje wielu rzadkich zwierząt żyjących na wolności składają się dziś w znacznej mierze z osobników, których pradziadowie przetrwali kiedyś w ogrodach zoologicznych. Najlepszym przykładem jest polski żubr. Ostatni dziko żyjący zginął w 1919 r. Dzisiejsze żubry pochodzą od kilkudziesięciu osobników ocalałych właśnie w ogrodach zoologicznych i prywatnych zwierzyńcach. Podobnie było z koniem Przewalskiego powrócił na stepy Mongolii dzięki okazom zachowanym i rozmnażanym przez lata w zoo. Celem działalności nowoczesnych ogrodów zoologicznych jest już nie tylko ekspozycja zwierząt, ale przede wszystkim ochrona ginących gatunków i edukacja społeczeństwa na rzecz ochrony środowiska. Dobrym przykładem zmian zachodzących we współczesnych ogrodach zoologicznych jest wrocławskie zoo. To najstarszy ogród w Polsce. Został otwarty w 1865 roku. Dziś daje schronienie dla ponad zwierząt, które reprezentują około gatunków, organizuje atrakcyjne zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży, prowadzi hodowle wielu zagrożonych gatunków, a swoim zwierzęcym podopiecznym zapewnia warunki zbliżone do naturalnych. W otwartym dwa lata temu we wrocławskim zoo Afrykarium unikatowym w skali światowej gigantycznym obiekcie, są w niezwykły sposób prezentowane różne ekosystemy związane ze środowiskiem wodnym Afryki, a przede wszystkim te, które są zagrożone działalnością człowieka. W tym wyjątkowym kompleksie, z ogromnymi akwariami, basenami i wybiegami, żyją zwierzęta z różnych regionów i zakątków Czarnego Kontynentu. Zobaczymy tu bajecznie kolorowych mieszkańców plaż i raf koralowych Morza Czerwonego, niezwykle ryby z jezior Malawi i Tanganika, hipopotamy z rzeki Nil czy krokodyle i manaty dorzecza rzeki Kongo. Z Wybrzeża Szkieletów w Namibii pochodzą pingwiny przylądkowe i kotiki, które można obserwować z dwóch miejsc nad wodą oraz pod wodą, wystarczy przystanąć na trasie, a następnie zejść pod pokład statku. W podwodnym punkcie widokowym znajdują się również akwaria, gdzie mieszkają mureny, seleny czy rekin rogaty. W części odtwarzającej ekosystem głębi Kanału Mozambickiego, gdzie mieszkają rekiny, płaszczki i inne ryby, znajduje się prawie dwudziestometrowy tunel akrylowy oraz okno o powierzchni około 40 m 2 i grubości 30 cm, przez które można obserwować podwodny świat, co dostarcza zwiedzającym niezapomnianych wrażeń! Wojewódzka Komisja Konkursowa, zdolny Ślązaczek 2016/2017 ETAP POWIATOWY str. 1

2 Afrykarium jest największą atrakcją zoo we Wrocławiu, ściąga do miasta setki tysięcy turystów, by pokazać im egzotyczne gatunki i uświadomić, jak wielu z nich grozi wyginięcie. Pełnimy rolę ambasadora zwierząt w świecie ludzi mówi o roli zoo Radosław Ratajszczak, prezes i dyrektor wrocławskiego ogrodu. A do jego odwiedzenia zaprasza wszystkich chętnych słowami: Do ZOObaczenia! Na podstawie: M. Frender-Majewska, Nowoczesne zoo bez krat i klatek [online], Zakreśl znakiem X właściwą odpowiedź w zadaniach zamkniętych. W każdym zadaniu jest tylko jedna poprawna odpowiedź. W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź kółkiem i jeszcze raz zaznacz znakiem X dobrą odpowiedź. Tabela punktów (wypełnia WKK) Zadania za 1 punkt 1. Tematem powyższego tekstu są A. różne ekspozycje egzotycznych zwierząt w zoo. B. cele, sposoby działania i funkcje ogrodów zoologicznych. C. różne możliwości obserwacji życia zwierząt w zoo i w naturze. D. sposoby przywracania naturze zagrożonych gatunków zwierząt. 2. Co decyduje o tym, czy zoo jest ogrodem nowoczesnym? A. Wieloletnia tradycja. B. Duża liczba zwiedzających. C. Warunki, w jakich żyją zwierzęta. D. Atrakcje, jakie ma zoo do zaoferowania. 3. Cytowane w tekście zaproszenie dyrektora wrocławskiego ogrodu zoologicznego ma charakter A. urzędowy. B. uroczysty. C. ironiczny. D. żartobliwy. 4. Ogrody zoologiczne przechodzą metamorfozę to znaczy, że A. są przenoszone w inne miejsca. B. odchodzą w przeszłość. C. zmieniają się. D. zanikają. Zadania za 2 punkty 5. Podaj cztery wyrazy pokrewne do wyrazu ogród dwa rzeczowniki i dwa przymiotniki. Rzeczowniki:.,. Przymiotniki:.,. 6. Ułóż zdanie współrzędnie złożone z wyrazem ogród. Jaką częścią zdania jest ten wyraz w Twoim wypowiedzeniu? Wojewódzka Komisja Konkursowa, zdolny Ślązaczek 2016/2017 ETAP POWIATOWY str. 2

3 7. Trzej turyści pytali o drogę do zoo. Przekształć zdanie, zmieniając formę podmiotu z mianownika na dopełniacz. Które jeszcze części tego zdania zmieniły swoją formę pod wpływem podmiotu w dopełniaczu? Zadania za 3 punkty 8. Utwórz formę pierwszej osoby liczby pojedynczej, rodzaju męskiego, czasu przeszłego od czasowników: wejść - wziąć - wieść - 9. Które stwierdzenia są zgodne z informacjami w tekście, a które nie? Zaznacz znakiem X przy każdym zdaniu odpowiednią odpowiedź (TAK albo NIE). Lp. Stwierdzenie Odpowiedź 1. Dawne ogrody zoologiczne były nastawione głównie na ekspozycję egzotycznych zwierząt. TAK NIE 2. Celem działalności nowoczesnych ogrodów zoologicznych jest przede wszystkim ochrona zagrożonych gatunków. TAK NIE 3. Nowoczesne ogrody zoologiczne przenoszą zwierzęta do ich naturalnych środowisk i tam wypuszczają je na wolność. TAK NIE 4. Ogród zoologiczny we Wrocławiu został uruchomiony w XIX wieku. TAK NIE 5. W Afrykarium można podziwiać zwierzęta zamieszkujące plaże i rafy koralowe Morza Czarnego. TAK NIE Zadanie za 4 punkty 10. Wyjaśnij znaczenie podanych niżej powiedzeń. A. Porusza się jak słoń w składzie porcelany..... B. Ciągnie wilka do lasu.. C. Dostać małpiego rozumu D. Darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda Wojewódzka Komisja Konkursowa, zdolny Ślązaczek 2016/2017 ETAP POWIATOWY str. 3

4 Matematyka 1. Zakreśl znakiem X właściwą odpowiedź w zadaniach zamkniętych. W każdym zadaniu jest tylko jedna poprawna odpowiedź. W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź kółkiem i jeszcze raz zaznacz znakiem X dobrą odpowiedź. 2. W zadaniach od 5,6,7 wpisz wyniki we wskazanych miejscach. W zadaniach 8 i 9, oprócz wyniku, zapisz wszystkie potrzebne obliczenia. Tabela punktów (wypełnia WKK) Zadania za 1 punkt 1. Tomek ma obraz w kształcie prostokąta, którego szerokość stanowi 0,75 długości. Obwód obrazu to 1,68 m. Wskaż zadanie fałszywe. 1 A. Długość obrazu to 1 jego szerokości. B. Szerokość obrazu to 75% jego długości. 3 C. Powierzchnia obrazu jest mniejsza od 0,2 m 2. D. Powierzchnia obrazu to 1728 dm Mietków to niewielka miejscowość w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, położona 30 km na zachód od Wrocławia. Tutaj znajduje się Jezioro Mietkowskie o powierzchni 900 ha. Akwen jest chętnie odwiedzany przez miłośników windsurfingu. Tomek ma żagiel windsurfingowy w kształcie trapezu o podstawach długości 250 cm i 110 cm oraz wysokości 2,5 m. Wskaż zdanie prawdziwe. A. Powierzchnia żagla jest równa 9 m 2. B. Powierzchnia jeziora jest równa 90 km 2. C. Powierzchnia żagla jest razy mniejsza od powierzchni jeziora. D. Powierzchnia jeziora jest razy większa od powierzchni żagla. 3. Tomek, uczeń klasy szóstej, ma młodsze rodzeństwo: siostrę i brata. Tato Tomka zarabia 4 tys. zł, a jego mama 1,2 razy więcej. Rodzice chłopca przeznaczają 12,5% łącznych dochodów na różne opłaty, 7 3 pozostałej kwoty wydają na spłatę kredytu, 10% pozostałej kwoty odkładają na urlop. Wskaż zdanie prawdziwe. A. Dochód na jedną osobę w rodzinie Tomka wynosi 2200 zł. B. Miesięcznie rodzice odkładają na urlop 440 zł. C. Mama Tomka zarabia o 120% więcej niż tato. D. Na spłatę kredytu rodzice wydają o 2000 zł więcej niż na różne opłaty. 4. Tomek rysował wielokąty. Narysował: pięciokąt, sześciokąt, siedmiokąt oraz dziewięciokąt. Który z nich ma dziewięć przekątnych? A. Pięciokąt B. Sześciokąt C. Siedmiokąt D. Dziewięciokąt Zadania za 2 punkty 5. Gosia z rodzicami wybrała się samochodem na wycieczkę do Krakowa. Odległość drogowa z Wrocławia do Krakowa to 270 km. W trakcie wycieczki po Krakowie przejechali 60 km. Samochód rodziców spala średnio 8 litrów benzyny na 100 km. Litr benzyny kosztuje 4,20 zł. Podaj, ile łącznie zapłacili za benzynę i jaki był koszt zakupu benzyny na jednego uczestnika wycieczki. Wpisz poniżej: Koszt benzyny... Koszt na 1 uczestnika... Wojewódzka Komisja Konkursowa, zdolny Ślązaczek 2016/2017 ETAP POWIATOWY str. 4

5 6. Tato Adama sprzedał w kantorze 1200 euro i za otrzymane złotówki kupił franki szwajcarskie. Euro sprzedał po kursie, a kupując franki wynegocjował 8 groszy rabatu na jednym franku. KANTOR symbol skup sprzedaż Euro EUR 4,2350zł 4,2700zł Frank CHF 3,8800zł 3,9300zł szwajcarski Dolar amerykański USD 3,7800zł 3,8500zł przy transakcji przy kwocie powyżej 1000 euro możliwe negocjacje Uzupełnij zdania. Za 1200 EUR otrzymał... zł. Całą kwotę przeznaczył na kupno franków szwajcarskich. Kupił...CHF. Zadania za 4 punkty 7. Adam ma akwarium w kształcie prostopadłościanu o długości 8 dm i szerokości 0,4 m. W akwarium znajduje się 80 litrów wody, której objętość stanowi 8 5 objętości akwarium. Uzupełnij zdania. Wysokość akwarium to... Po dolaniu 20 litrów wody poziom wody w akwarium podniósł się o... Adam wykonał model akwarium w skali 1:10. Powierzchnia modelu akwarium to...cm 2 i jest...razy mniejsza od powierzchni akwarium Adama. 8. Gosia chce kupić nowego laptopa. Odłożyła już 20% potrzebnej kwoty. Od dziadka na urodziny dostała 40% pozostałej kwoty, czyli 768 zł. Ile kosztuje laptop i ile pieniędzy brakuje jeszcze Gosi na jego zakup? Wojewódzka Komisja Konkursowa, zdolny Ślązaczek 2016/2017 ETAP POWIATOWY str. 5

6 9. Jaś i Zosia to rodzeństwo Tomka. Tomek ma 1,5 m wzrostu, Zosia jest od niego o 40 cm niższa. Wzrost mamy stanowi 87,5% wzrostu taty, który jest o 34 cm wyższy od Tomka. Średni wzrost w rodzinie Tomka wynosi 145,8 cm. Oblicz, jakiego wzrostu jest Jaś. BRUDNOPIS (zapisy w brudnopisie nie będą oceniane) Wojewódzka Komisja Konkursowa, zdolny Ślązaczek 2016/2017 ETAP POWIATOWY str. 6