Prowadząca: Prof. Susan Whitney, University of Pittsburgh, School of Health and Rehabilitation Sciences, Pittsburgh PA, USA

Transkrypt

1 Rehabilitacja zawrotów głowy i zaburzeń równowagi Przewodnik leczenia osób z łagodnymi położeniowymi zawrotami głowy. (Guide for Treatment of Persons with BPPV) Prowadząca: Prof. Susan Whitney, University of Pittsburgh, School of Health and Rehabilitation Sciences, Pittsburgh PA, USA

2

3 Guide for Treatment of Persons with BPPV Przewodnik leczenia osób z łagodnymi położeniowymi zawrotami głowy ŁPZG z kanału półkolistego tylnego Test diagnostyczny Co on oznacza? Interwencja Dix-Hallpike Pacjent w pozycji siedzącej w linii długiej leżanki. Głowa jest przekręcona o 45 i odchylona o poniżej poziomu leżanki. Widoczny jest oczopląs pionowo-obrotowy skierowany ku górze, dotyczy obu oczu. Istotne jest, aby asekurować pacjenta podtrzymując jego barki podczas powrotu do pozycji siedzącej na leżance. Manewr powtarzany jest przy rotacji głowy w przeciwną stronę. W jednostronnym ŁPZG obserwowany jest obrotowy oczopląs skierowany ku górze przy skierowaniu głowy w stronę aktywną ( chorą ). Oczopląs ma latencję, trwa krócej niż minutę a osoba badana zwykle odczuwa zawroty głowy. W przypadku obustronnych ŁPZG, oczopląs jest pionowo-obrotowy po położeniu pacjenta z głową skierowaną w obie strony. Zmodyfikowany manewr Epley 2,3 Manewr repozycyjny Semonta 4,5 Brandta-Daroffa Manewr Epley wykonywany samodzielnie 6,7 Manewr Epley wykonywany samodzielnie 7 Manewr Li

4 Manewr diagnostyczny Semonta (side lying test) 8 Osoba siedzi na brzegu leżanki. Test kanału prawego tylnego wymaga zrotowania głowy o 45 w lewo. Następnie pacjent jest kładziony na lewą stronę z głową odwiedzioną w rotacji. Podczas podnoszenia pacjenta do pozycji siedzącej należy go asekurować trzymając za ramię, tak, by nie przewrócił się do tyłu. Test jest następnie powtarzany w przeciwnym kierunku dla sprawdzenia lewego tylnego błędnika. Jeżeli pacjent ma obustronne ŁPZG objawy wystąpią po obu stronach Test położenia z pozycji siedzącej (sit to supine test) 9 Po przygięciu głowy o 30 stopni położyć pacjenta do pozycji na wznak. Obserwować, czy pojawi się oczopląs natychmiast po położeniu pacjenta w pozycji na wznak z głową przygiętą o 30 stopni Pacjent powinien mieć zawroty lub oczopląs z ucha prawego w teście przy kładzeniu się na prawym boku Kanał poziomy HC-BPPV Podczas kładzenia pacjenta siedzącego wzdłuż łóżka do pozycji na wznak obserwuj oczopląs oraz jego kierunek. Zmodyfikowany manewr Epley 2,3 Manewr repozycyjny Semonta 4,5 Brandta-Daroffa Manewr Epley wykonywany samodzielnie 6,7 Manewr Epley wykonywany samodzielnie 7

5 Roll test (manewr diagnostyczny Paganiniego-McClure a) Z pozycji na wznak z głową przygiętą o 30 stopni przekręcić głowę pacjenta o 30 stopni w prawo i poczekać 30 sekund. Następnie powrócić do pozycji wyjściowej i poczekać, aż oczopląs wygaśnie. Następnie obrócić głowę w lewą stronę, poczekać 30 sekund i powrócić do pozycji centralnej. Należy obserwować oczopląs aby ustalić jego kierunek (do lub od ziemi) Test skłonu i odgięcia głowy (Bow and lean) (powinno się porównać z informacjami z roll test). Pacjent siedzi wzdłuż łóżka. Przygina głowę o około 60 stopni, badający obserwuje oczopląs pojawiający się Oczopląs skierowany ku ziemi jest nazywany geotropowym, skierowany od ziemi- apogeotropowym. Jeżeli oczopląs jest geotropowy, powinien być silniejszy w kierunku strony aktywnej podczas testu. Potwierdzeniem jest oczopląs skierowany OD strony aktywnej w teście sit to supine 9. Jeżeli oczopląs jest apogeotropowy, powinien być silniejszy po stronie przeciwnej, niż aktywna podczas testu. Potwierdzeniem jest oczopląs skierowany do strony aktywnej w teście sit to supine 9. Jeżeli oczopląs jest geotropowy podczas roll test, po przygięciu głowy powinien być skierowany do strony aktywnej. Po odgięciu głowy oczopląs powinien być skierowany od strony zajętej. Geotropowy Manewr Barbecue roll (zdjęcia) Manewr uwalniający Gufoniego (GLM) pacjent siedzi pośrodku leżanki i jest szybko kładziony w kierunku nieaktywnego ucha. Następnie, głowa pacjenta jest szybko kierowana w dół o 45 stopni i trzymana w tej pozycji przez 2-3 minuty. Następnie pacjent powraca do pozycji siedzącej. Przedłużone leżenie (Vannucchi) 12 Pacjent powinien się obrócić w kierunku strony aktywnej na sekund a następnie spać na stronie nieaktywnej przez około 12 godzin. Apogeotropowy Manewr uwalniający Gufoniego (GLM)

6 przy zmianie pozycji ciała. Następnie pacjent odgina głowę o około 60 stopni od pozycji neutralnej, obserwowany jest oczopląs. Oczopląs apogeotropowy podczas roll test, po przygięciu głowy powinien być skierowany OD strony aktywnej. Po odgięciu głowy oczopląs powinien być skierowany DO strony aktywnej. Manewr Kim (2012) w załączeniu Przedłużone leżenie (odwrócony manewr Vannucchi) Pacjent powinien się obrócić w kierunku strony NIEaktywnej na sekund a następnie spać na stronie aktywnej przez około 12 godzin. Jeżeli podane manewry nie działają, dla apogeotropowego oczopląsu poleca się: -potrząsanie głową w pozycji siedzącej głowa przygięta jest o 30 stopni i obracana z częstotliwością 3 Hz przez około 15 sekund -popychanie głowy 16 szybkie przygięcia głowy o 60 stopni i powolne maksymalne odchylenia do tyłu -obracanie się (Lempert, 1994) w stronę prawą i lewą. Manewry powyżej są wykonywane energicznie.

7 Punkt zero Pacjent w pozycji na wznak z głową przygiętą o około 20 stopni, położoną na poduszce. Głowa jest obracana powoli w prawą stronę, obserwuje się punkt, w którym oczopląs zanika lub zwalnia podczas powolnego ruchu. Po powrocie do pozycji centralnej manewr się powtarza w przeciwną stronę. Strona, po której oczopląs zwalnia lub znika jest stroną aktywną, wymagającą leczenia. Oczopląs z pozycji siedzącej do leżenia na wznak jest najlepiej poznanym wskaźnikiem cupulitihiasis. 16 Manewr Gufoniego jest skuteczny we wszystkich rodzajach apogeotropowego HC-BPPV. Manewry Barbecue roll i Vannucchi stosowane są zwykle przy canalolitihiasis przedniej gałęzi bańki kanału półkolistego.

8 Created by Janet Helminski, PT, PhD, Midwestern University. Used with permission.

9 Tabela 1 Różnicowanie kanału półkolistego, rodzaj ŁPZG i strona aktywna w oparciu o kierunek, czas trwania i natężenie oczopląsu Test pozycyjny Kanał Kierunek oczopląsu Rodzaj ŁPZG Strona aktywna Test Dix-Hallpike Kanał tylny Oczopląs pionowoobrotowy skierowany w górę i w kierunku rotacji głowy Canalolithiasis <1 min Cupulolithiasis >1 min Strona w którą jest skierowana głowa gdy pojawia się oczopląs Kanał przedni Oczopląs skierowany w dół z komponentą obrotową w stronę aktywną Roll test Kanał poziomy Oczopląs poziomy, czas trwania nieistotny Geotropowy canalolithiasis strona bardziej intensywna (do ziemi) Apogeotropowy cupulolithiasis strona mniej intensywna (przeciwnym do ziemi) Taken from: Galgon, A. BPPV special edition newsletter, 2012 (Neurology Section, APTA)

10 Kim JS et al, (2011) Taken from Neurology

11 Li Maneuver (2017) Acta Otolaryngol

12 Table 2. Additional tests to determine side of involvement in horizontal SCC BPPV Rodzaj ŁPZG Test położeniowy Kierunek oczopląsu poziomego Geotroppwy (Canalithiasis) Apogeotropowy (Cupulolithiasis) Bow and Lean Pozycja odgięta do tyłu (Lean) (or Pitch) Test Pozycja przygięta do przodu (Bow) Sit to Supine Test Bow and Lean Pozycja odgięta do tyłu (Lean) (or Pitch) Test Pozycja przygięta do przodu (Bow) Sit to Supine Test Przeciwny do strony aktywnej W kierunku strony aktywnej Przeciwny do strony aktywnej W kierunku strony aktywnej Przeciwny do strony aktywnej W kierunku strony aktywnej Taken from: Galgon, A. BPPV special edition newsletter, 2012(Neurology Section, APTA)

13 New BPPV CPG guidelines from the AAHNS 2017 (Bhattacharyya N et al, Otolaryngol Head Neck Surg)

14 Nowe wytyczne AAHNS 2017

15 Technika lub okoliczności Supine roll testing (ryc 2) ujawnia oczopląs o zmiennym kierunku, który może być zarówno geotropowy (skierowany ku ziemi), jak i apogeotropowy (skierowany od 33, 58, 78, 81 ziemi) i jest wyraźnie silniejszy po jednej stronie ŁPZG z kanału tylnego pionowo-obrotowy oczopląs przechodzi w silny oczopląs poziomy (ŁPZG z kanału bocznego) podczas zmian położenia 33 Pacjent jest kładziony z pozycji siedzącej do leżenia na wznak co powoduje pojawienie się przemijającego 58, 78, oczopląsu poziomego (oczopląs przy kładzeniu się) 81, 194 Pacjent siada z pozycji leżenia na wznak a następnie opuszcza głowę ku przodowi (skłon) (oczopląs przy 83, 194, 198 opuszczaniu głowy) Test skłonu i odgięcia głowy 3 w którym kierunek oczopląsu jest obserwowany gdy pacjent pochyla głowę do przodu, patrząc w dół i kiedy odchyla głowę do tyłu 290, 291 Określenie ucha aktywnego Geotropowy: stronę aktywną, zajętą określa oczopląs silniejszy Apogeotropowy: strona aktywna jest przeciwna do silniejszego oczoplasu To samo ucho, które było zajęte przez ŁPZG z kanału tylnego Geotropowy: oczopląs skierowany od ucha aktywnego Apogeotropowy: oczopląs skierowany do ucha aktywnego Geotropowy: oczopląs skierowany do ucha aktywnego Apogeotropowy: oczopląs skierowany od ucha aktywnego (odwrotnie do oczopląsu przy kładzeniu się) Geotropowy: pozycja pochylenia (twarz w dół) oczopląs skierowany do ucha aktywnego Pozycja odgięcia (twarz do góry) oczopląs skierowany od ucha aktywnego Apogeotropowy (odwrotnie, jak geotropowy) pozycja pochylenia (twarz w dół) oczopląs skierowany od ucha aktywnego Pozycja odgięcia (twarz do góry) oczopląs skierowany do ucha aktywnego Identifying Light Cupula (Taken from Schubert MC, Dunlap PM, and Whitney SL, J of Neurologic PT, 2017)

16 Compiled by Susan L. Whitney, DPT, PhD, NCS, ATC, FAPTA University of Pittsburgh Department of Physical Therapy

17 References 1. Dix M, Hallpike C. The Pathology, Symptomatology and Diagnosis of Certain Common Disorders of the Vestibular System; 1952///, 1952; London. 2. Furman J, Cass SP. Benign paroxysmal positional vertigo. The New England Journal of Medicine. Vol : von Brevern M, Seelig T, Radtke A, Tiel-Wilck K, Neuhauser H, Lempert T. Short-term efficacy of Epley's manoeuvre: a double-blind randomised trial. J Neurol Neurosurg Psychiatry. Aug 2006;77(8): Semont A, Freyss G, Vitte E. Curing the BPPV with a liberatory maneuver. Adv Otorhinolaryngol. 1988;42: Mandala M, Santoro GP, Asprella Libonati G, et al. Double-blind randomized trial on short-term efficacy of the Semont maneuver for the treatment of posterior canal benign paroxysmal positional vertigo. J Neurol. May 2012;259(5): Radtke A, Neuhauser H, von Brevern M, Lempert T. A modified Epley's procedure for self-treatment of benign paroxysmal positional vertigo. Neurology. 1999/10/12/ 1999;53(6): Radtke A, von Brevern M, Tiel-Wilck K, Mainz-Perchalla A, Neuhauser H, Lempert T. Self-treatment of benign paroxysmal positional vertigo: Semont maneuver vs Epley procedure. Neurology. Jul ;63(1): Cohen HS, Kimball KT, Stewart MG. Benign paroxysmal positional vertigo and comorbid conditions. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 2004;66(1): Asprella-Libonati G. Pseudo-spontaneous nystagmus: a new sign to diagnose the affected side in lateral semicircular canal benign paroxysmal positional vertigo. Acta Otorhinolaryngol Ital. Apr 2008;28(2): Prokopakis EP, Chimona T, Tsagournisakis M, et al. Benign paroxysmal positional vertigo: 10-year experience in treating 592 patients with canalith repositioning procedure. Laryngoscope. Sep 2005;115(9): Mandala M, Pepponi E, Santoro GP, et al. Double-blind randomized trial on the efficacy of the gufoni maneuver for treatment of lateral canal BPPV. Laryngoscope. Feb Vannucchi P, Giannoni B, Pagnini P. Treatment of horizontal semicircular canal benign paroxysmal positional vertigo. J.Vestib.Res. 1997/01// 1997;7(1): Lee SH, Choi KD, Jeong SH, Oh YM, Koo JW, Kim JS. Nystagmus during neck flexion in the pitch plane in benign paroxysmal positional vertigo involving the horizontal canal. J Neurol Sci. May ;256(1-2): Lee JB, Han DH, Choi SJ, et al. Efficacy of the "bow and lean test" for the management of horizontal canal benign paroxysmal positional vertigo. Laryngoscope. Nov 2010;120(11): Choung YH, Shin YR, Kahng H, Park K, Choi SJ. 'Bow and lean test' to determine the affected ear of horizontal canal benign paroxysmal positional vertigo. Laryngoscope. Oct 2006;116(10): Riga M, Korres S, Korres G, Danielides V. Apogeotropic Variant of Lateral Semicircular Canal Benign Paroxysmal Positional Vertigo: Is There a Correlation Between Clinical Findings, Underlying Pathophysiologic Mechanisms and the Effectiveness of Repositioning Maneuvers? Otol Neurotol. Mar Kim JS, Oh SY, Lee SH, et al. Randomized clinical trial for apogeotropic horizontal canal benign paroxysmal positional vertigo. Neurology. Jan ;78(3): Li J, Tian S, Zou S. Efficacy of the LI maneuver in treating posterior canal benign paroxysmal positonal vertigo. Acta Oto-Laryngologica 2017, 137(6): Roberts RA, Gans RE, Montaudo RL. Efficacy of a new treatment maneuver for posterior canal benign paroxysmal positional vertigo. J Am Acad Audiol, 2006: 17(8):