NARZĘDZIA IDENTYFIKUJĄCE I MINIMALIZUJĄCE RYZYKO NADUŻYĆ FINANSOWYCH I KORUPCJI W ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH

Transkrypt

1 NARZĘDZIA IDENTYFIKUJĄCE I MINIMALIZUJĄCE RYZYKO NADUŻYĆ FINANSOWYCH I KORUPCJI W ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH OLAF.D.2 Wydział ds. Zapobiegania Nadużyciom Finansowym, Sprawozdawczości i Analiz Warszawa 4/02/2015

2 Raport PwC Zamówienia publiczne: ile nas kosztuje korupcja

3 Ile nas kosztuje korupcja? Główne wnioski Raportu PwC: Zakres analizy: 8 krajów oraz 5 sektorów Zamówienia publiczne = około 20% PKB UE (2010: 2.4 bilionów EUR) Całkowity bezpośredni koszt korupcji: od 2.9% do 4.4% wartości publikowanych zamówień publicznych Od 1.47 miliarda do 2.25 miliarda EUR =

4 Ile nas kosztuje korupcja? "Czyste" projekty "Nieczyste" projekty 5% strat 18% strat Przeciętna strata związana z korupcją: 13%

5 Ile nas kosztuje korupcja? Bezpośredni koszt korupcji w zamówieniach publicznych w 8 krajach Sektor Koszt bezpośredni (w milionach EUR) Procentowy udział kosztów (% wartości zamówień) Drogi i kolej Woda i odpady Infrastruktura miejska % - 2.9% % - 2.5% % - 6.6% Szkolenia Badania i rozwój % % % - 3.9% Tabela: Costs of corruption by sector (Źródło:PwC)

6 Ile nas kosztuje korupcja? Sektor Typy korupcji /sektor (liczba obserwacji) Ustawianie przetargów Łapówki Konflikt interesów Celowe złe zarządzanie Infrastruktura miejska Drogi i kolej Woda i odpady Szkolenia Badania i rozwój ŁĄCZNIE Typy korupcji /kraj (liczba obserwacji) Kraj Ustawianie przetargów Łapówki Konflikt interesów Celowe złe zarządzanie Francja Węgry Włochy Litwa Holandia Polska Rumunia Hiszpania ŁĄCZNIE Tabela: Types of corruption identified (Źródło: PwC)

7 Ile nas kosztuje korupcja? Typy korupcji /kraj (liczba obserwacji) Kraj Ustawianie przetargów Łapówki Konflikt interesów Celowe złe zarządzanie Węgry 9 (60%) Litwa 11 (73.3%) Polska 10 (52.6%) Rumunia ŁĄCZNIE 34 (51.5%) Tabela: Types of corruption identified (Źródło: PwC)

8 Polska w raportach i sprawozdaniach Zamówienia publiczne w Polsce = 7,74 PKB 32% respondentów uważa, że korupcja stanowi problem przy prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce 38% respondentów uważa, że protekcja i nepotyzm stanowią poważny problem przy prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce

9 Polska w raportach i sprawozdaniach 16% przedsiębiorców, którzy mieli styczność z administracją publiczną, spotkało się z propozycją załatwienia sprawy za łapówkę (średnia UE to 5%) 2/3 respondentów uważa, iż korupcja jest powszechna w zamówieniach publicznych zarządzanych przez administrację centralną i lokalną. Wśród nich: 74% z nich zaobserwowało "poprawione" specyfikacje przetargowe pod konkretnego oferenta 55% respondentów było świadkiem zmowy przetargowej 50% zaobserwowało sytuacje w których wynikało iż oferenci mieli wpływ na strukturę specyfikacji przetargowych 2013 Eurobarometer Study

10 Dyskusja

11 Czerwone flagi Sygnały ostrzegawcze

12 Czerwone flagi - sygnały ostrzegawcze Czerwone flagi to: Sygnały ostrzegawcze, wskazówki, ślady i przesłanki mających miejsce nadużyć finansowych! Istnienie czerwonej flagi nie oznacza jednoznacznie iż mamy do czynienia z nadużyciem finansowym, jednakże dany sektor aktywności powinien zostać objęty szczególną uwagą w celu wykluczenia lub potwierdzenia nadużycia finansowego. Pewne wzorce, praktyki i specyficzne formy zachowań są czerwonymi flagami i mogą sygnalizować istnienie nieprawidłowości lub nadużyć finansowych.

13 Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze "Poprawione" specyfikacje przetargowe: Jeden lub nienaturalnie mała ilość oferentów odpowiadająca na opublikowany przetarg Podobieństwa między specyfikacjami oraz właściwościami produktów czy usług oferowanych zwycięzcę przetargu Skargi, zażalenia ze strony innych/przegranych oferentów Specyfikacje znacząco zmienione w porównaniu do podobnych wcześniej ogłaszanych przetargów Zbyt szczegółowe, niecodzienne specyfikacje/oczekiwania Zastosowanie w ofercie przetargowej konkretnych nazw/marek produktów zamiast generalnego opisu (np. 'drukarka firmy X' zamiast 'drukarka')

14 Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze Zmowa przetargowa: Zwycięska oferta jest zdecydowanie droższa w porównaniu ze średnimi cenami rynkowymi na zamawiane towary i usługi (np. w porównaniu z oszacowanymi kosztami, publicznie publikowanymi listami cen, podobnymi pracami wykonanymi w wyniku wcześniejszych przetargów) Wysokie ceny proponowane przez wszystkich oferentów; Proponowane ceny ofert ulegające obniżce po wejściu do procedury przetargowej nowego oferenta Przegrany oferent zatrudniony przez zwycięzcę jako podwykonawca W przetargach zawsze bierze udział ta sama stała grupa oferentów; pewne firmy nigdy nie konkurują ze sobą

15 Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze Konflikt interesów: Niewytłumaczalne/nietypowe regularne preferowanie konkretnej firmy w kolejnych przetargach Ciągłe akceptowanie zbyt wysokich cen, niskiej jakości wykonywanych usług i/lub dostarczanych dóbr Urzędnik odpowiedzialny za przetargi nie złożył deklaracji konfliktu interesów Urzędnik odpowiedzialny za przetargi rezygnuje z promocji na inne stanowisko niezwiązane z przetargami Istnieje podejrzenie iż urzędnik posiada dodatkowe niezadeklarowane źródło dochodu Bliskie relacje między urzędnikiem a dostawcą Niejasne i nagłe wzbogacenie się urzędnika odpowiedzialnegoza przetargi

16 Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze Manipulacje przy złożonych ofertach: Skargi, zażalenia ze strony oferentów; Słabej jakości system kontrolny oraz nieadekwatne procedury przetargowe; Oznaki zmian w ofertach dokonane już po ich złożeniu; Duży odsetek ofert unieważnionych ze względu na błędy; Doświadczony oferent zdyskwalifikowany z wątpliwych powodów; Brak unieważnienia przetargu mimo znikomej ilości złożonych ofert.

17 Czerwone flagi sygnały ostrzegawcze Rozdzielone zamówienie: Dwa lub więcej następujących po sobie powiązanych przetargów zorganizowanych przez tą samą instytucję tuż poniżej ustalonego akceptowanego limitu ceny; Nieuzasadnione rozdzielenie zamówień,np. rozdzielenie zamówienia na sprzęt IT oraz jego serwisowanie, przy czym oba połączone zamówienia miałyby cenę wyższą od akceptowalnej;

18 Dyskusja

19 Narzędzia kontroli

20 Narzędzia kontroli Przejrzyste procedury Arachne Biały wywiad

21 Dodatkowe informacje Zamówieniapubliczne Ile nas kosztuje korupcja Streszczenie Cały raport pdf Raport PIF:

22 Dodatkowe informacje Wytyczne OECD Managing Conflict of Interest in the Public Service Praktyczny przewodnik dla kierowników Identyfikowanie przypadków konfliktu interesów w postępowaniach o udzielanie zamówień publicznych w ramach działań strukturalnych Sprawozdanie o zwalczaniu korupcji w UE Polska

23 Dziękuję za uwagę! Mateusz Chylarecki OLAF Europejski Urząd ds. Nadużyć Finansowych Komisja Europejska Rue Joseph II 30 B 1049 Brussels Mateusz.Chylarecki@ec.europa.eu