RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO WŚRÓD MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO DOTYCZĄCEGO WIEDZY NT. OCHRONY POWIETRZA

Transkrypt

1 RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO WŚRÓD MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO DOTYCZĄCEGO WIEDZY NT. OCHRONY POWIETRZA 0

2 Spis treści Wprowadzenie... 2 Nota metodologiczna... 2 Charakterystyka próby badawczej... 3 Wyniki badania... 5 Podsumowanie Spis ilustracji

3 Wprowadzenie W grudniu 2018 roku Instytut Badawczy IPC na zlecenie Województwa Mazowieckiego zrealizował badanie ankietowe dotyczące wiedzy mieszkańców na temat ochrony powietrza. Celem badania było zebranie opinii badanych na temat jakości powietrza w województwie (zarówno ogólnej, jak i w sezonie grzewczym). Omówiono również z respondentami kwestię smogu rozumienia tego terminu i wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń na zdrowie ludzkie. Badacze skupili się także na obowiązującej w Województwie Mazowieckim uchwale antysmogowej. Uczestnicy badania mogli również wypowiedzieć się na temat istniejących oraz pożądanych metod walki z zanieczyszczeniami powietrza w regionie. Nota metodologiczna Zrealizowane badanie objęło 1109 respondentów dorosłych mieszkańców województwa mazowieckiego. Próba badawcza dobrana została losowo w założonych wcześniej kwotach, pozwalających na odzwierciedlenie struktury populacji województwa ze względu na miejsce zamieszkania badanych (powiat oraz wielkość miejscowości), ich płeć i wiek. Taki dobór próby pozwala na uzyskanie wysokiej reprezentatywności wyników badania: błąd statystyczny z próby nadawczej nie przekracza w przedziale ufności większym niż 95%, co w naukach społecznych jest wartością bardzo wysoką. Badanie ilościowe zrealizowane zostało techniką CATI wywiadów telefonicznych, wspomaganych komputerowo (ang. Computer Assisted Telephone Interview). Technika ta wyróżnia się wysokim poziomem standaryzacji: wywiad prowadzony jest w oparciu o kwestionariusz w postaci skryptu komputerowego. Odpowiednie oprogramowanie kontroluje zarówno odpowiednią realizację próby badawczej, jak i przebieg samego wywiadu kolejność wyświetlania pytań i kafeterii odpowiedzi. Zaletą zastosowanej techniki jest również jej szybkość: pozwala ankieterom na dotarcie do dużej liczby badanych rozproszonych geograficznie w relatywnie krótkim czasie. Badanie zrealizowane zostało w oparciu o kwestionariusz liczący 16 pytań merytorycznych oraz 4 tzw. pytania metryczkowe, służące zebraniu danych demograficznych respondentów, mogących istotnie wpłynąć na udzielane przez nich odpowiedzi. Pytania merytoryczne miały charakter zamknięty, z predefiniowaną kafeterią odpowiedzi. Zastosowano w kwestionariuszu pytania zarówno jednokrotnego, jak i wielokrotnego wyboru. 2

4 Charakterystyka próby badawczej W zrealizowanym badaniu ankietowym udział wzięło 1109 osób dorosłych mieszkańców Mazowsza. Struktura próby badawczej została dobrana tak, by odzwierciedlać populację generalną ze względu na istotne społecznie cechy ankietowanych. Wykres 1. Płeć respondenta. N=1109 Płeć respondenta Kobieta Mężczyna 46,9% 53,1% Kobiety stanowiły wśród badanych nieznaczną większość 5 wszystkich respondentów. Wykres 2. Wiek respondenta. N=1109 Wiek respondenta 18, 20,7% 14,8% 16,0% 21, 8,9% Mniej niż połowa badanych (48%) to osoby, które nie ukończyły jeszcze 45. roku życia. Najliczniejszą grupą respondentów są seniorzy (osoby powyżej 65. roku życia) stanowili oni ponad 21% ankietowanych. Zbliżona pod względem liczebności grupa wiekowa to osoby pomiędzy 35. a 44. rokiem życia. Najmniej licznie reprezentowani byli natomiast najmłodsi badani, którzy nie ukończyli jeszcze 25 lat. 3

5 Wykres 3. Jakie ma Pan(i) wykształcenie? N=1109 Wykształcenie respondenta 28,0% 20,1% 18, 12,1% 11,6% 2,1% 4,5% 3, Najliczniejszą, bo zawierającą aż 4 wszystkich ankietowanych, grupę stanowią respondenci legitymujący się wykształceniem wyższym (w tym aż 28% - wyższym magisterskim). Co piąty respondent to osoba, która uzyskała dotychczas wykształcenie zasadnicze zawodowe (20%), natomiast jeden na trzech średnie (30%). Wykres 4. Jaka jest wielkość miejscowości, w której Pan(i) mieszka? N=1109 Wielkość miejscowości zamieszkania Wieś Miasto do 100 tys. mieszkańców Miasto powyżej 250 tys. mieszkańców Miasto poniżej 20 tys. mieszkańców Miasto do 250 tys. mieszkańców 35,1% 34,7% 5,1% 15, 9,7% Ponad jedną trzecią wszystkich badanych stanowiły osoby zamieszkujące obszary wiejskie (35%). Tak samo liczną grupę tworzyli mieszkańcy miast liczących więcej niż mieszkańców. Zaledwie jeden na dwudziestu respondentów natomiast to mieszkaniec ośrodka średniej wielkości, liczącego od do mieszkańców. 4

6 Wyniki badania Przeprowadzone badanie koncentrowało się na kwestiach związanych z jakością powietrza w województwie mazowieckim. Respondenci proszeni byli o ogólną ocenę czystości powietrza (również w sezonie grzewczym). Poruszano również kwestie źródeł zanieczyszczeń, smogu, a także walki z nim. Wykres 5. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania? N=1109 Ogólna ocena czystości powietrza Bardzo dobrze Dobrze Źle Bardzo źle Nie potrafię ocenić 3,9% 13, 8,0% 30,9% 43,9% Oceny czystości powietrza w miejscu zamieszkania są mocno podzielone: 5 wypowiada się o niej pozytywnie, zaś 4 - negatywnie. Oceny bardzo dobre stanowią 8% wszystkich wskazań, natomiast bardzo złe już ponad 1. Wykres 6. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N=1109 Ogólna ocena czystości powietrza Bardzo dobrze Dobrze Źle Bardzo źle Nie potrafię ocenić % 39% 16% 6% % 49% 30% 15% % 4 30% 1 1% % 40% 3 1 8% % 48% 27% % 1% Oceny jakości powietrza w miejscu zamieszkania pogarszają się wraz z rosnącym wiekiem badanych. W najmłodszej grupie respondentów, 77% jakość powietrza ocenia pozytywnie (negatywnie 2). Wśród seniorów, opinie pozytywne wyraża 39% badanych, negatywne natomiast już 55%. 5

7 Ocena jakości powietrza w miejscu zamieszkania jest również zależna od poziomu wykształcenia, zdobytego przez badanych. Wśród osób o najniższym poziomie wykształcenia, pozytywnie wypowiada się na ten temat 6 ankietowanych, natomiast w gronie o wykształceniu wyższym aż dwukrotnie mniej (31%). Wykres 7. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Ogólna ocena czystości powietrza Bardzo dobrze Dobrze Źle Bardzo źle Nie potrafię ocenić powyżej 100 tys. mieszkańców 1% 26% 45% 2 6% miasto do 100 tys. mieszkańców 7% 46% 3 11% wieś 17% 6 1 5% Ogólna ocena jakości powietrza w miejscu zamieszkania jest silnie związana z klasą wielkości miejscowości. Na wsiach, aż 80% ankietowanych jakość powietrza ocenia pozytywnie (w tym 17% uważa ją za bardzo dobrą). W miastach liczących więcej niż mieszkańców, odsetek osób pozytywnie oceniających jakość powietrza spada trzykrotnie w stosunku do wsi (27%), a jako bardzo dobrą ocenia jakość powietrza tylko jeden na stu uczestników badania. Wykres 8. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania w sezonie grzewczym? N=1109 Ocena jakości powietrza w sezonie grzewczym Bardzo dobrze Dobrze Źle Bardzo źle Nie potrafię ocenić 3,8% 4,5% 22, 37,0% 32, Badani mieszkańcy województwa mazowieckiego dostrzegają spadek jakości powietrza w swoim miejscu zamieszkania, który następuje wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego. W okresie zimowym, 4 badanych pozytywnie ocenia jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania (o 10 punktów procentowych mniej, niż w przypadku oceny ogólnej, bez uwzględnienia sezonowości). Jedna trzecia ankietowanych jakość powietrza w sezonie grzewczym określa jako raczej złą (3), a kolejne 2 uważa ją za bardzo złą. 6

8 Wykres 9. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania w sezonie grzewczym? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N=1109 Ocena jakości powietrza w sezonie grzewczym Bardzo dobrze Dobrze Źle Bardzo źle Nie potrafię ocenić % 25% % 37% % 28% % 21% 6% % 38% 28% % 2 1 Zależność rozkładu odpowiedzi i wieku ankietowanych jest analogiczna jak w przypadku poprzedniego pytania wraz z rosnącym wiekiem ankietowanych, maleje odsetek osób, które pozytywnie oceniają jakość powietrza w sezonie grzewczym. W najmłodszej grupie wiekowej pozytywnie wypowiada się o niej 65% badanych, zaś negatywnie 35%. Wśród seniorów proporcja ta odwraca się: 3 pozytywnie ocenia jakość powietrza, natomiast 6 wypowiada się o niej negatywnie. Podobnie jak w poprzednim pytaniu, odpowiedzi badanych różnicuje również poziom uzyskanego przez nich dotychczas wykształcenia. Wśród osób gorzej wyedukowanych, ponad połowa (5) pozytywnie ocena jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania w sezonie grzewczym. W gronie badanych o wykształceniu wyższym, odsetek ten spada do 31%. Wykres 10. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania w sezonie grzewczym? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Ocena jakości powietrza w sezonie grzewczym Bardzo dobrze Dobrze Źle Bardzo źle Nie potrafię ocenić powyżej 100 tys. mieszkańców 1% 2 38% 3 miasto do 100 tys. mieszkańców 3 39% 19% wieś 10% 56% 21% 11% Podobnie jak w przypadku oceny ogólnej, również ocena jakości powietrza w sezonie grzewczym uzależniona jest od wielkości zamieszkiwanej przez badanych miejscowości. Na wsiach jest ona pozytywna wśród dwóch 7

9 8% 27% 36% % 21% 1 15% 20% 21% 2 19% 17% 25% 21% 17% 1 16% 1 15% 21% 2 20% 61% 59% 57% 6 59% 6 trzecich respondentów (66%), zaś w większych miastach spada ponad dwukrotnie (2). Warto jednak zauważyć, że niezależnie od klasy wielkości miejscowości, oceny jakości powietrza w sezonie grzewczym są niższe niż oceny ogólne. Wykres 11. Skąd czerpie Pan(i) informacje na temat jakości powietrza? N=1109 Źródła informacji na temat jakości powietrza 60,0% 26,5% 19,1% 18,6% 16, Media Aplikacje telefoniczne Nie szukam takich informacji Urząd gminy Znajomi Zdecydowana większość, bo aż 60% ankietowanych deklaruje, że informacje na temat jakości powietrza czerpie z mediów. Co czwarty respondent (27%) wykorzystuje w tym celu aplikacje telefoniczne. Jeden na pięciu badanych (19%) przyznaje natomiast, że w ogóle nie szuka informacji na temat jakości powietrza. Płeć badanych nieznacznie różnicuje ich zainteresowanie kwestią jakości powietrza: mężczyźni nieco częściej niż kobiety przyznają, że nie są zainteresowani takimi informacjami. Różnica ta nie jest natomiast znacząca wynosi 4 punkty procentowe. Wykres 12. Skąd czerpie Pan(i) informacje na temat jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N=1109 Źródła informacji na temat jakości powietrza Media Aplikacje telefoniczne Nie szukam takich informacji Urząd gminy Znajomi We wszystkich badanych grupach wiekowych media pozostają głównym źródłem informacji na temat jakości powietrza, przy czym należy zaznaczyć, że najczęściej korzystają z nich seniorzy (6 wskazań). Drugie ze względu na liczbę wskazań źródło to aplikacje telefoniczne, wykorzystywane przede wszystkim przez 8

10 młodszych respondentów. Można również zauważyć, że spadek zainteresowania jakością powietrza postępuje wraz z wiekiem respondentów: brak zainteresowania informacjami na ten temat wyraża 1 najmłodszych badanych i 2 osób w wieku lata. Wykres 13. Skąd czerpie Pan(i) informacje na temat jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N=1109 Źródła informacji na temat jakości powietrza niższe średnie wyższe 61% % 25% % 18% 20% 20% 16% 19% 16% 15% Media Aplikacje telefoniczne Nie szukam takich informacji Urząd gminy Znajomi Wraz z rosnącym wykształceniem badanych, zwiększa się ich poziom wykorzystywania głównych źródeł informacji na temat jakości powietrza mediów oraz aplikacji telefonicznych. Wyższy poziom wykształcenia koreluje również z mniejszym odsetkiem osób nie poszukujących informacji na temat jakości powietrza. Wykres 14. Czy w Pana(-i) okolicy istnieje problem spalania odpadów (w kotłowniach domowych)? N=1109 Spalanie odpadów w kotłowniach domowych Tak Nie Nie wiem 23,8% 47,8% 28, Blisko połowa uczestników badania (48%) przyznaje, że w zamieszkiwanej przez nich okolicy występuje problem spalania odpadów w przydomowych kotłowniach. Przeciwnego zdania jest 28% respondentów. Co istotne, odsetek wskazań poszczególnych odpowiedzi nie jest w znaczący sposób zależny od płci, wieku czy poziomu wykształcenia osób ankietowanych. 9

11 Wykres 15. Czy w Pana(-i) okolicy istnieje problem spalania odpadów (w kotłowniach domowych)? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Spalanie odpadów w kotłowniach domowych Tak Nie Nie wiem powyżej 100 tys. mieszkańców 40% 35% 25% miasto do 100 tys. mieszkańców 5 26% 20% wieś % Problem spalania odpadów w domowych kotłowniach wydaje się być szczególnie nasilony w mniejszych miastach (5 odpowiedzi twierdzących) oraz na wsiach (5 takich wskazań). Miasta liczące więcej niż mieszkańców mają zazwyczaj obejmującą część budynków sieć ciepłowniczą, co prawdopodobnie obniża zauważalność problemu spalania odpadów w przydomowych piecach. Wykres 16. Czy wie Pan(i), co to jest smog? N=1109 Znajomość terminu "smog" Tak Nie 1,7% 98, Niemal wszyscy uczestnicy badania (ponad 98% ankietowanych) deklarują, że spotkali się z terminem smog i rozumieją jego znaczenie. Odsetek wskazań jest identyczny wśród badanych obojga płci oraz niemal niezależny od ich wieku. Najliczniejsza grupa badanych, którzy przyznają, że nie wiedzą, czym jest smog, wystąpiła wśród badanych w wieku lata ( wskazań). W grupie osób pomiędzy 55. a 64. rokiem życia natomiast wszyscy respondenci deklarują, że wiedzą, czym jest smog; różnice te nie są wystarczająco duże, by uznać je za istotne statystycznie. Podobnie rozkładu odpowiedzi nie warunkuje poziom wykształcenia badanych ani wielkość zamieszkiwanych przez nich miejscowości. 10

12 1% 0% 1% 0% 8% 7% 10% 45% 56% 65% % 6 75% 75% % % Wykres 17. Jak Pan(i) uważa, jakie są główne źródła smogu? N=1109 Główne źródła smogu Kotłownie domowe 76,1% Zakłady przemysłowe i elektrownie 71,8% Transport 61,9% Inne 5,7% Nie wiem 0,9% Trzy czwarte uczestników badania (76%) uważa, że głównym źródłem smogu są kotłownie domowe. Nieznacznie mniejszy odsetek badanych (7) za głównych winowajców zanieczyszczeń powietrza uważa zakłady przemysłowe i elektrownie. Nieco mniej niż dwie trzecie respondentów (6) głównego źródła smogu upatruje natomiast w transporcie. Odpowiedzi są niemal niezależne od płci badanych: kobiety nieco częściej wskazywały jako źródło smogu kotłownie domowe (6 punktów procentowych różnicy pomiędzy płciami), zaś mężczyźni częściej winili transport (4 punkty procentowe różnicy). Wykres 18. Jak Pan(i) uważa, jakie są główne źródła smogu? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N=1109 Główne źródła smogu Kotłownie domowe Zakłady przemysłowe i elektrownie Transport Inne Nie wiem W zdecydowanej większości grup wiekowych, za główne źródło smogu uważane są przydomowe kotłownie. Szczególnie wysoki odsetek częstości wskazań tej odpowiedzi obserwuje się w dwóch grupach wiekowych: lata (8) oraz lata (81%). Wraz z rosnącym wiekiem nadanych, zwiększa się odsetek osób, które za główne źródło smogu uważają transport (od 45% w najmłodszej grupie wiekowej do 7 w grupie najstarszej). Młodzi respondenci (18-24 lata) to jedyna grupa wiekowa, w której za główne źródło smogu uważane są zakłady przemysłowe i elektrownie. 11

13 1% 1% 0% 8% 5 56% 66% 7 75% % 80% 0% 0% 5% 7% 5 68% 6 71% 76% 75% 70% 67% 81% Wykres 19. Jak Pan(i) uważa, jakie są główne źródła smogu? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N=1109 Główne źródła smogu Kotłownie domowe Zakłady przemysłowe i elektrownie Transport Inne Nie wiem niższe średnie wyższe Wraz z rosnącym wykształceniem badanych, rośnie również odsetek osób, które za główne źródło smogu uważają kotłownie domowe (od 68% wśród badanych z wykształceniem niższym do 81% wśród tych najlepiej wykształconych). Analogiczny trend rysuje się również w przypadku transportu. Zakłady przemysłowe i elektrownie są natomiast wskazywane jako główne źródło smogu z podobną częstotliwością we wszystkich grupach respondentów, niezależnie od ich wykształcenia. Wykres 20. Jak Pan(i) uważa, jakie są główne źródła smogu? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Główne źródła smogu Kotłownie domowe Zakłady przemysłowe i elektrownie Transport Inne Nie wiem wieś miasto do 100 tys. mieszkańców powyżej 100 tys. mieszkańców Wraz z rosnącą wielkością zamieszkiwanych miejscowości, zmienia się również proporcja częstości wskazań dwóch głównych w opinii respondentów źródeł smogu. Wśród mieszkańców wsi, częściej wskazywaną przyczyną są zakłady przemysłowe i elektrownie, natomiast w dużych miastach kotłownie domowe. Warto również zauważyć, że rosnąca wielkość miejscowości zamieszkania determinuje wzrost odsetka osób, które głównego źródła smogu upatrują w transporcie. 12

14 1% 5% 1% 1% 0% % 6 61% 5 91% 87% 85% 91% 9 98% Wykres 21. Jak Pan(i) sądzi, jakie są skutki złej jakości powietrza? N=1109 Skutki złej jakości powietrza Choroby układu oddechowego, alergie, patologia ciąży, zgony 90,9% Odczuwalny, nieprzyjemny zapach 60,7% Nie ma znaczących skutków 2,7% Inne 2, Zaledwie jeden na czterdziestu uczestników badania jest zdania, że zła jakość powietrza nie wywołuje żadnych skutków. Niemal wszyscy respondenci (91%) wskazują, że jest ona przyczyną różnorakich chorób, patologii ciąży oraz zgonów. Blisko dwie trzecie badanych (61%) zwraca również uwagę na odczuwalny, nieprzyjemny zapach zanieczyszczonego powietrza. Rozkład odpowiedzi jest niezależny od płci respondentów. Wykres 22. Jak Pan(i) sądzi, jakie są skutki złej jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N=1109 Skutki złej jakości powietrza Choroby układu oddechowego, alergie, patologia ciąży, zgony Odczuwalny, nieprzyjemny zapach Nie ma znaczących skutków Inne W poszczególnych grupach wiekowych świadomość negatywnego wpływu smogu na ludzki organizm jest mocno zróżnicowana. Najniższy poziom wiedzy na ten temat odnotowano w grupie wiekowej lata, gdzie 85% ankietowanych jako skutek złej jakości powietrza wskazało choroby, patologie ciąży i zgony. Najwyższy odsetek wskazań tej odpowiedzi (98%) zanotowano natomiast wśród badanych seniorów. Osoby w wieku od 35 do 44 lat, rzadziej zauważające wpływ smogu na zdrowie, częściej niż pozostałe grupy wiekowe wskazują natomiast, że skutkiem złej jakości powietrza jest jego przykry zapach (68% takich odpowiedzi). Dla porównania, w najmłodszej oraz najstarszej grupie wiekowej odpowiedź tę wskazuje 53-5 ankietowanych. 13

15 1% 60% 6 60% 89% 88% 95% 5% 59% 6 61% 8 91% 95% Wykres 23. Jak Pan(i) sądzi, jakie są skutki złej jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N=1109 Skutki złej jakości powietrza Choroby układu oddechowego, alergie, patologia ciąży, zgony Odczuwalny, nieprzyjemny zapach Nie ma znaczących skutków Inne niższe średnie wyższe Wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia respondentów, rośnie znacząco odsetek osób, które dostrzegają negatywny wpływ powietrza złej jakości na zdrowie ludzkie: od 8 osób najsłabiej wykształconych do 95% badanych z wykształceniem wyższym. Wykres 24. Jak Pan(i) sądzi, jakie są skutki złej jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Skutki złej jakości powietrza Choroby układu oddechowego, alergie, patologia ciąży, zgony Odczuwalny, nieprzyjemny zapach Nie ma znaczących skutków Inne wieś miasto do 100 tys. mieszkańców powyżej 100 tys. mieszkańców Świadomość szkodliwości zdrowotnej powietrza niskiej jakości jest nieco wyższa w dużych miastach (95%), niż na wsiach (89%) i w mniejszych ośrodkach miejskich (88%). Wielkość zamieszkiwanej miejscowości nie determinuje natomiast częstości wskazań przykrego zapachu powietrza jako skutku jego złej jakości we wszystkich grupach odpowiedź tę wskazuje około 60% badanych. 14

16 Wykres 25. Czy wie Pan(i) jakie są statystyczne, miesięczne koszty ponoszone przez mieszkańca województwa mazowieckiego w związku z chorobami powodowanymi złą jakością powietrza? N=1109 Wiedza nt. kosztów leczenia chorób wywołanych złą jakością powietrza Tak Nie 5,0% 95,0% Tylko jeden na dwudziestu uczestników badania (5%) deklaruje, że potrafi oszacować, jakie są statystyczne, miesięczne koszty ponoszone przez mieszkańca województwa mazowieckiego w związku z chorobami powodowanymi złą jakością powietrza. Wskaźnik ten jest niezależny od żadnej analizowanej cechy demograficznej respondentów (tj. płci, wieku, poziomu wykształcenia ani wielkości zamieszkiwanej miejscowości). Wskazywana przez respondentów średni koszt to 998,88 zł. Wykres 26. Czy wie Pan(i), że w województwie mazowieckim obowiązuje uchwała antysmogowa? Dekompozycja ze względu na płeć i wiek badanych. N=1109 Wiedza nt. obowiązywania uchwały antysmogowej 52,8% 56% 49% 59% 57% 49% 50% 46% 58% kobieta mężczyna OGÓŁEM Płeć Wiek Ponad połowa badanych (5) deklaruje, iż wie, że w województwie mazowieckim obowiązuje uchwała antysmogowa. Poziom wiedzy na ten temat jest nieco wyższy wśród kobiet niż wśród mężczyzn różnica częstości wskazań odpowiedzi twierdzącej to 7 punktów procentowych. Wiedzę o uchwale antysmogowej deklarują najczęściej respondenci z grup wiekowych lata (59% odpowiedzi twierdzących) oraz seniorzy (58% takich wskazań). Najniższy poziom wiedzy na temat obowiązywania uchwały antysmogowej odnotowano natomiast w grupie wiekowej lata (46% odpowiedzi twierdzących). Posiadanie wiedzy o obowiązywaniu uchwały nie jest natomiast zależne od poziomu wykształcenia ankietowanych. 15

17 Co interesujące, posiadanie wiedzy o obowiązywaniu uchwały antysmogowej deklarują przede wszystkim osoby zamieszkujące średniej wielkości miejscowości (59% odpowiedzi twierdzących). Również w największych miastach ponad połowa respondentów wie o obowiązywaniu tej uchwały (5). Najniższy poziom świadomości odnotowano natomiast na wsiach, gdzie wiedzę o tych przepisach ma 49% uczestników badania. Wykres 27. Czy wie Pan(i), co określa uchwała antysmogowa? N=585 Zakres uchwały antysmogowej 68, 64,5% 47, 10,8% 0,7% Rodzaj paliw zakazanych do stosowania w urządzeniach grzewczych Rodzaj urządzeń grzewczych możliwych do użytkowania Wysokość kar Nie wiem Inne W opinii ponad dwóch trzecich badanych (68%), uchwała antysmogowa określa rodzaj paliw zakazanych do zastosowania w urządzeniach grzewczych. Nieznacznie mniej liczna grupa badanych (65%) jest zdania, że obejmuje ona zapisy dotyczące rodzaju urządzeń grzewczych możliwych do użytkowania na terenie województwa mazowieckiego. Nieco mniej niż połowa uczestników badania (47%) uważa, że uchwała antysmogowa reguluje wysokość możliwych do zastosowania kar. Wykres 28. Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł bądź kara grzywny do 5000 zł. Czy Pana(- i) zdaniem wysokość kar jest odpowiednia? N=1109 Ocena wysokości kar Są odpowiednie Powinny być niższe Powinny być wyższe Nie powinno ich być wcale 4,1% 7, 43,5% 45,1% Większość ankietowanych (45%) przyznaje, że w ich opinii kary za nieprzestrzeganie zapisów uchwały antysmogowej są zbyt niskie i powinny zostać podniesione. Nieznacznie mniej liczna grupa (4) uważa, że obecnie obowiązująca wysokość kar jest odpowiednia. Tylko jeden na dwudziestu pięciu respondentów () 16

18 6% % 45% 50% 5 8% 8% 7% 7% 5% 9% 5% 7% 10% 26% 39% 35% 48% 40% 46% 4 47% 48% 45% 58% 56% jest zwolennikiem obniżenia kar za łamanie zapisów uchwały antysmogowej, a kolejne 7% oczekiwałoby całkowitego ich zniesienia. Rozkład odpowiedzi jest niezależny od płci uczestników badania. Wykres 29. Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł bądź kara grzywny do 5000 zł. Czy Pana(- i) zdaniem wysokość kar jest odpowiednia? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N=1109 Ocena wysokości kar Są odpowiednie Powinny być wyższe Powinny być niższe Nie powinno ich być wcale Odsetek osób oczekujących podniesienia wysokości kar za łamanie zapisów uchwały antysmogowej rośnie wraz z wiekiem ankietowanych: w najmłodszej grupie wiekowej jest to 26% wskazań, w najstarszej zaś już 56% takich odpowiedzi. Odwrotnie proporcjonalna jest natomiast zależność pomiędzy wiekiem respondentów a odsetkiem osób uważających, że obecnie obowiązujące kary mają odpowiednią wysokość. Szczególnie często opinia taka jest wyrażana przez osoby w wieku lata (58%); dla porównania, wśród seniorów jest to tylko 35% wszystkich odpowiedzi. Wykres 30. Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł bądź kara grzywny do 5000 zł. Czy Pana(- i) zdaniem wysokość kar jest odpowiednia? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N=1109 Ocena wysokości kar Są odpowiednie Powinny być wyższe Powinny być niższe Nie powinno ich być wcale 10% 8% 5% niższe średnie wyższe Wraz z rosnącym poziomem wykształcenia respondentów, maleje odsetek osób uważających obecnie obowiązujące kary za nieprzestrzeganie zapisów uchwały antysmogowej za odpowiednie, zaś rośnie tych, które oczekują zwiększenia wysokości kar. Osoby niżej wykształcone częściej niż pozostałe oczekują również obniżenia lub całkowitego zniesienia kar za łamanie zapisów tej uchwały. 17

19 6% 31% 29% 36% 5 51% 6 Wykres 31. Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł bądź kara grzywny do 5000 zł. Czy Pana(- i) zdaniem wysokość kar jest odpowiednia? Dekompozycja ze względu na klasę miejscowości zamieszkania. N=1109 Ocena wysokości kar Są odpowiednie Powinny być wyższe Powinny być niższe Nie powinno ich być wcale 9% 9% 5% wieś miasto do 100 tys. mieszkańców powyżej 100 tys. mieszkańców Osoby oczekujące zaostrzenia wysokości kar za nieprzestrzeganie zapisów uchwały antysmogowej dominują wśród mieszkańców większych miast, gdzie stanowią blisko dwie trzecie wszystkich ankietowanych (6). Kary te są natomiast odpowiednie w opinii ponad połowy mieszkańców wsi (5) oraz mniejszych ośrodków miejskich (5). Wykres 32. Czy w Pana(-i) miejscu zamieszkania dostępne są narzędzia finansowe wspierające walkę ze złą jakością powietrza, np. wymiana kotłów, termomodernizacja? N=1109 Dostępność narzędzi wspierających walkę ze złą jakością powietrza Tak Nie Nie wiem 43, 37,8% 18,9% Większość uczestników badania (4) przyznaje, że nie wie, czy w ich miejscu zamieszkania dostępne są narzędzia finansowe, wspierające wdrażanie rozwiązań umożliwiających walkę ze złą jakością powietrza, jak termomodernizacja czy wymiana kotłów. Nieco ponad jedna trzecia respondentów (38%) uważa, że takie wsparcie jest w ich okolicy dostępne. Przeciwnego zdania jest blisko dwukrotnie mniej uczestników badania (19%). Odsetek odpowiedzi twierdzących rośnie wraz ze zwiększającym się poziomem wykształcenia 18

20 badanych (3 u osób z wykształceniem zawodowym lub niższym i już 41% w gronie badanych z wyższym wykształceniem). Wykres 33. Czy w Pana(-i) miejscu zamieszkania dostępne są narzędzia finansowe wspierające walkę ze złą jakością powietrza, np. wymiana kotłów, termomodernizacja? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Dostępność narzędzi wspierających walkę ze złą jakością powietrza Tak Nie Nie wiem powyżej 100 tys. mieszkańców 36% 1 5 miasto do 100 tys. mieszkańców 36% 17% 47% wieś 41% 29% 30% Najwyższy poziom wiedzy na temat dostępności narzędzi finansowych, wspierających rozwiązania umożliwiające walkę ze złą jakością powietrza okazują się mieć mieszkańcy wsi tylko jedna trzecia deklaruje, że nie wie, czy takowe funkcjonują w ich okolicy (dla porównania, w dużych miastach to już 5 wskazań). Niezależnie natomiast od wielkości miejscowości, grono osób uważających, że omawiane narzędzia funkcjonują jest większy niż tych, którzy deklarują ich brak. Wykres 34. Czy w ciągu 10 lat zamierza Pan(i) wymienić swoje źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne? N=1109 Plan wymiany źródła ogrzewania Tak Nie Nie wiem Korzystam z sieci gazowej Korzystam z sieci ciepłowniczej 32, 27,0% 10,1% 16, 14, Nieco ponad jedna czwarta ankietowanych (27%) deklaruje, że w nadchodzącej dekadzie planuje wymienić wykorzystywane źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne. Przeciwne deklaracje składa natomiast co dziesiąty badany (10%). Warto również zauważyć, że blisko połowa respondentów (49%) korzysta obecnie z ekologicznych źródeł ogrzewania sieci gazowej (16%) lub ciepłowniczej (3). Rozkład odpowiedzi był niezależny od płci uczestników badania. 19

21 Wykres 35. Czy w ciągu 10 lat zamierza Pan(i) wymienić swoje źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N=1109 Plan wymiany źródła ogrzewania Tak Nie Nie wiem Korzystam z sieci gazowej Korzystam z sieci ciepłowniczej 65+ 9% 16% 8% 19% 47% % 8% 7% 2 41% % 9% 1 16% % 8% 17% % 19% 1 18% % 9% 9% Odsetek osób planujących wymianę w najbliższych dziesięciu latach źródła ogrzewania na bardziej ekologiczne uzależniony jest od wieku badanych. W najmłodszej grupie wiekowej deklaracje takie składa blisko połowa ankietowanych (4), zaś w najstarszej mniej niż jedna dziesiąta (9%). Warto zauważyć, że to właśnie seniorzy najczęściej zajmują lokale przyłączone do sieci gazowej (19%) lub ciepłowniczej (47%). Wraz z malejącym wiekiem respondentów, odsetek ten wyraźnie spada (w najmłodszej grupie wiekowej to po 9% wszystkich odpowiedzi). Wykres 36. Czy w ciągu 10 lat zamierza Pan(i) wymienić swoje źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N=1109 Plan wymiany źródła ogrzewania Tak Nie Nie wiem Korzystam z sieci gazowej Korzystam z sieci ciepłowniczej wyższe 18% 10% 7% 2 4 średnie 29% 11% 1 20% 27% niższe 40% 10% 26% 20% Osoby o relatywnie wysokim poziomie wykształcenia częściej niż pozostali badani zajmują lokalne mieszkalne przyłączone do sieci gazowej lub ciepłowniczej; to właśnie w tej grupie respondentów najrzadziej pada deklaracja chęci wymiany źródła ogrzewania na bardziej ekologiczne (18%). Najliczniej chęć takiej wymiany deklarują natomiast osoby najniżej wykształcone (40%). 20

22 Wykres 37. Czy w ciągu 10 lat zamierza Pan(i) wymienić swoje źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Plan wymiany źródła ogrzewania Tak Nie Nie wiem Korzystam z sieci gazowej Korzystam z sieci ciepłowniczej powyżej 100 tys. mieszkańców 9% 7% 9% 1 61% miasto do 100 tys. mieszkańców % wieś 50% % 1% Chęć wymiany źródła ogrzewania na bardziej ekologiczne deklaruje połowa badanych mieszkańców wsi. W mniejszych ośrodkach miejskich odsetek ten spada dwukrotnie (2). W największych miastach natomiast średnio co dziesiąty badany chciałby zmienić wykorzystywane aktualnie źródło ciepła (9%) prawdopodobnie ze względu na wyroki odsetek gospodarstw domowych korzystających z sieci gazowej (1) lub ciepłowniczej (61%). Wykres 38. Jak Pan(i) uważa, jakie są powody nieefektywnej walki ze smogiem? N=1109 Powody nieefektywnej walki ze smogiem Zbyt wysokie koszty wymiany urządzeń i zbyt małe dofinansowanie Nieprzestrzeganie przepisów prawa, np. uchwały antysmogowej Brak wiedzy 47,1% 53, 69,5% Konkurencyjne ceny paliw nieekologicznych Wysoka dostępność pojazdów wysokoemisyjnych i ich konkurencyjna cena 38, 38, Inne Nie wiem 6,0% 3,9% Zdecydowana większość ankietowanych (70%) uważa, że nieefektywna walka ze smogiem ma przyczyny ekonomiczne: to wynik zbyt wysokich kosztów wymiany urządzeń grzewczych oraz zbyt małych dofinansować na ten cel. Ponad połowa respondentów (5) uważa, że powodem utrzymujących się zanieczyszczeń jest nieprzestrzeganie prawa, w tym obowiązującej uchwały antysmogowej. Nieco mniej liczna grupa (47%) jest natomiast zdania, że nieefektywna walka ze smogiem powodowana jest brakiem wiedzy mieszkańców województwa. 21

23 6% 9% 31% 3 36% 39% 46% % 46% 48% 51% 66% 6 69% 7 Wykres 39. Jak Pan(i) uważa, jakie są powody nieefektywnej walki ze smogiem? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Powody nieefektywnej walki ze smogiem Zbyt wysokie koszty wymiany urządzeń i zbyt małe dofinansowanie Nieprzestrzeganie przepisów prawa, np. uchwały antysmogowej Brak wiedzy Konkurencyjne ceny paliw nieekologicznych Wysoka dostępność pojazdów wysokoemisyjnych i ich konkurencyjna cena Inne wieś miasto do 100 tys. mieszkańców powyżej 100 tys. mieszkańców Nie wiem Niezależnie od klasy wielkości miejscowości, najistotniejszy czynnik decydujący o braku efektywności walki ze smogiem to zbyt wysoki koszt wymiany nieekologicznych urządzeń grzewczych i zbyt niski poziom dofinansowań. Zauważyć jednak należy, że wraz z rosnącą wielkością miejscowości, odsetek wskazań tej odpowiedzi istotnie maleje. Wraz z rosnącą wielkością miejscowości, rośnie natomiast grono osób uważających, że przyczyną braku efektów w zwalczaniu zanieczyszczeń powietrza jest nieprzestrzeganie przez mieszkańców obowiązujących przepisów prawa. Analogicznie, również odsetek badanych wiążących nieefektywną walkę ze smogiem z wysoką dostępnością pojazdów wysokoemisyjnych rośnie wraz z rosnącą wielkością analizowanych miejscowości. 22

24 Wykres 40. Jakie działania w Pana(-i) miejscu zamieszkania poparł(a)by Pan(i) w celu poprawy jakości powietrza? N=1109 Popierane działania w celu poprawy jakości powietrza 71,6% 45, 34,7% 24, 7, 5,1% Obowiązkowa wymiana starych urządzeń grzewczych, podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej Podwyższenie kar za spalanie odpadów Zakaz spalania paliw stałych Ograniczenie Nie mam zdania ruchu pojazdów Inne Blisko trzy czwarte ankietowanych (7) deklaruje, że popiera pomysł obowiązkowej wymiany starych urządzeń grzewczych, podłączenia do sieci gazowniczej lub ciepłowniczej jest to najbardziej popularny wśród ankietowanych środek w walce ze smogiem. Blisko połowa respondentów (45%) poparłaby również podwyższenie kar za spalanie odpadów w domowych kotłowniach, a co trzeci (35%) jest skłonny poprzeć całkowity zakaz spalania paliw stałych. 23

25 Wykres 41. Jakie działania w Pana(-i) miejscu zamieszkania poparł(a)by Pan(i) w celu poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N=1109 Popierane działania w celu poprawy jakości powietrza niższe średnie wyższe 59% 79% % 35% 38% 28% 2 26% 2 1 7% 5% 7% Obowiązkowa wymiana starych urządzeń grzewczych, podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej Podwyższenie kar za spalanie odpadów Zakaz spalania paliw stałych Ograniczenie ruchu pojazdów Nie mam zdania Inne W niemal wszystkich omawianych przypadkach, wyższy poziom wykształcenia respondentów determinuje większe poparcie dla proponowanych działań mających na celu poprawę jakości powietrza. Wyjątkiem jest tu jedynie ograniczenie ruchu pojazdów, popierane przez jedną czwarta ankietowanych, niezależnie od zdobytego wykształcenia. Wykres 42. Jakie działania w Pana(-i) miejscu zamieszkania poparł(a)by Pan(i) w celu poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Popierane działania w celu poprawy jakości powietrza wieś miasto do 100 tys. mieszkańców powyżej 100 tys. mieszkańców 7 77% 6 55% 4 36% 39% 35% 30% 21% 15% 3 1 6% 5% 6% 5% Obowiązkowa wymiana starych urządzeń grzewczych, podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej Podwyższenie kar za spalanie odpadów Zakaz spalania paliw stałych Ograniczenie ruchu pojazdów Nie mam zdania Inne Najpopularniejsze działania mające na celu poprawę jakości powietrza obowiązkowa wymiana starych urządzeń grzewczych, przyłączanie do sieciowych źródeł ciepła, podwyższanie kar za spalanie odpadów w przydomowych kotłowniach czy całkowity zakaz spalania paliw stałych najwięcej zwolenników mają 24

26 w dużych miastach, najmniej zaś na wsiach. Może to być wynik odmiennej struktury stosowanych dotychczas rozwiązań grzewczych; to właśnie na wsiach najwięcej nieekologicznych urządzeń oczekuje na wymianę. Wykres 43. Czy zgodził(a)by się Pan(i) na wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem miejsca zamieszkania, na rzecz poprawy jakości powietrza? N=1109 Zgoda na wzrost kosztów ogrzewania na rzecz poprawy jakości powietrza Tak Nie Nie wiem 35,5% 37,6% 26,8% Pytani o to, czy zgodziliby się na wzrost kosztów ogrzewania, gdyby miało to powodować poprawę jakości powietrza w ich miejscu zamieszkania, respondenci mieli bardzo podzielone opinie: odpowiedzi twierdzącej udzieliło 38% ankietowanych, zaś przeczącej 27%. Co trzeci respondent również (36%) przyznał, że nie potrafi jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Zgodę na wzrost kosztów ogrzewania, by poprawić jakość powietrza, nieco częściej deklarują kobiety (40%) niż mężczyźni (35%). Wykres 44. Czy zgodził(a)by się Pan(i) na wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem miejsca zamieszkania, na rzecz poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N=1109 Zgoda na wzrost kosztów ogrzewania na rzecz poprawy jakości powietrza Tak Nie Nie wiem % 26% % % 25% 36% % 26% 39% % 36% % 31% 3 Poziom zgody na wzrost kosztów ogrzewania, by zmniejszyć jego negatywny wpływ na jakość powietrza, zmienia się wraz z wiekiem ankietowanych. W grupie wiekowej lata, co trzeci respondent deklaruje, że 25

27 byłby gotów ponosić podwyższone koszty rozwiązań proekologicznych; w grupie lata jest to już o 9 punktów procentowych więcej. Wykres 45. Czy zgodził(a)by się Pan(i) na wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem miejsca zamieszkania, na rzecz poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N=1109 Zgoda na wzrost kosztów ogrzewania na rzecz poprawy jakości powietrza Tak Nie Nie wiem wyższe 45% 25% 30% średnie 36% 27% 37% niższe 28% 30% 4 Rosnący poziom wykształcenia uczestników badania przekłada się na większy pozom zgody na ponoszenie wyższych kosztów ogrzewania na rzecz jego mniejszej szkodliwości dla środowiska naturalnego. Wśród najniżej wykształconych badanych, zgodę taką deklaruje 28% natomiast wśród osób z wykształceniem wyższym jest to już 45%. Można przypuszczać, że jest to po części wynik powiązania wykształcenia z poziomem dochodów oraz wielkością zamieszkiwanej miejscowości, a co za tym idzie dostępności sieci gazowej i ciepłowniczej. Wykres 46. Czy zgodził(a)by się Pan(i) na wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem miejsca zamieszkania, na rzecz poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=1109 Zgoda na wzrost kosztów ogrzewania na rzecz poprawy jakości powietrza Tak Nie Nie wiem powyżej 100 tys. mieszkańców % miasto do 100 tys. mieszkańców 37% 30% 3 wieś 3 28% 38% Co trzeci badany mieszkaniec wsi (3) deklaruje, że jest gotów ponosić wyższe koszty ogrzewania, jeśli pójdą one w parze z poprawa jakości powietrza w okolicy. Wraz z rosnącą wielkością miejscowości, odsetek wskazań tej odpowiedzi również rośnie w największych miastach wynosi 4 wskazań. 26

28 Podsumowanie Zrealizowane w grudniu 2018 roku badanie ilościowe objęło 1109 respondentów dorosłych mieszkańców województwa mazowieckiego. Struktura cech demograficznych (tj. płci i wieku) respondentów odzwierciedlała rozkład tych cech w populacji generalnej: nieznaczną większość stanowiły kobiety oraz osoby po 45. roku życia. Średnio co trzeci ankietowany zamieszkuje na wsi lub w mieście liczącym więcej niż mieszkańców. Zrealizowane badanie dotyczyło jakości powietrza w województwa mazowieckim - jej oceny przez mieszkańców - a także zebraniu informacji dotyczących poziomu wiedzy o smogu i możliwych sposobach walki z nim. Oceny czystości powietrza w miejscu zamieszkania są wśród mieszkańców Mazowsza mocno podzielone: 5 wypowiada się o niej pozytywnie, zaś 4 - negatywnie. Uczestnicy badania dostrzegają spadek jakości powietrza w swoim miejscu zamieszkania, który następuje wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego. W okresie zimowym, 4 badanych pozytywnie ocenia jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania. Blisko połowa uczestników badania (48%) przyznaje, że w zamieszkiwanej przez nich okolicy występuje problem spalania odpadów w przydomowych kotłowniach. Zdecydowana większość, bo aż 60% ankietowanych deklaruje, że informacje na temat jakości powietrza czerpie z mediów. Co czwarty respondent (27%) wykorzystuje w tym celu aplikacje telefoniczne. Jeden na pięciu badanych (19%) przyznaje natomiast, że w ogóle nie szuka informacji na temat jakości powietrza. Niemal wszyscy uczestnicy badania (ponad 98% ankietowanych) deklarują, że spotkali się z terminem smog i rozumieją jego znaczenie. Trzy czwarte uczestników badania (76%) uważa, że głównym źródłem smogu są kotłownie domowe. Nieznacznie mniejszy odsetek badanych (7) za głównych winowajców zanieczyszczeń powietrza uważa zakłady przemysłowe i elektrownie. Zaledwie jeden na czterdziestu uczestników badania jest zdania, że zła jakość powietrza nie wywołuje żadnych skutków. Niemal wszyscy respondenci (91%) wskazują, że jest ona przyczyną różnorakich chorób, patologii ciąży oraz zgonów. Jednocześnie jednak tylko co dwudziesty badany uważa, że potrafi oszacować, jakie są statystyczne, miesięczne koszty ponoszone przez mieszkańca województwa mazowieckiego w związku z chorobami powodowanymi złą jakością powietrza. Ponad połowa badanych (5) deklaruje, iż wie, że w województwie mazowieckim obowiązuje uchwała antysmogowa. W opinii ponad dwóch trzecich badanych (68%), uchwała antysmogowa określa rodzaj paliw zakazanych do zastosowania w urządzeniach grzewczych. Nieznacznie mniej liczna grupa badanych (65%) jest zdania, że obejmuje ona zapisy dotyczące rodzaju urządzeń grzewczych możliwych do użytkowania na terenie województwa mazowieckiego. Większość ankietowanych (45%) przyznaje, że w ich opinii kary za nieprzestrzeganie zapisów uchwały antysmogowej są zbyt niskie i powinny zostać podniesione. Nieznacznie mniej liczna grupa (4) uważa, że obecnie obowiązująca wysokość kar jest odpowiednia. 27

29 Większość uczestników badania (4) przyznaje, że nie wie, czy w ich miejscu zamieszkania dostępne są narzędzia finansowe, wspierające wdrażanie rozwiązań umożliwiających walkę ze złą jakością powietrza, jak termomodernizacja czy wymiana kotłów. Nieco ponad jedna trzecia respondentów (38%) uważa, że takie wsparcie jest w ich okolicy dostępne. Nieco ponad jedna czwarta ankietowanych (27%) deklaruje, że w nadchodzącej dekadzie planuje wymienić wykorzystywane źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne. Przeciwne deklaracje składa natomiast co dziesiąty badany (10%). Zdecydowana większość ankietowanych (70%) uważa, że nieefektywna walka ze smogiem ma przyczyny ekonomiczne: to wynik zbyt wysokich kosztów wymiany urządzeń grzewczych oraz zbyt małych dofinansować na ten cel. Ponad połowa respondentów (5) uważa, że powodem utrzymujących się zanieczyszczeń jest nieprzestrzeganie prawa, w tym obowiązującej uchwały antysmogowej. Blisko trzy czwarte ankietowanych (7) deklaruje, że popiera pomysł obowiązkowej wymiany starych urządzeń grzewczych, podłączenia do sieci gazowniczej lub ciepłowniczej jest to najbardziej popularny wśród ankietowanych środek w walce ze smogiem. Pytani o to, czy zgodziliby się na wzrost kosztów ogrzewania, gdyby miało to powodować poprawę jakości powietrza w ich miejscu zamieszkania, respondenci mieli bardzo podzielone opinie: odpowiedzi twierdzącej udzieliło 38% ankietowanych, zaś przeczącej 27%. 28

30 Spis ilustracji Wykres 1. Płeć respondenta. N= Wykres 2. Wiek respondenta. N= Wykres 3. Jakie ma Pan(i) wykształcenie? N= Wykres 4. Jaka jest wielkość miejscowości, w której Pan(i) mieszka? N= Wykres 5. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania? N= Wykres 6. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N= Wykres 7. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 8. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania w sezonie grzewczym? N= Wykres 9. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania w sezonie grzewczym? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N= Wykres 10. Jak ocenia Pan(i) jakość powietrza w swoim miejscu zamieszkania w sezonie grzewczym? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 11. Skąd czerpie Pan(i) informacje na temat jakości powietrza? N= Wykres 12. Skąd czerpie Pan(i) informacje na temat jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N= Wykres 13. Skąd czerpie Pan(i) informacje na temat jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N= Wykres 14. Czy w Pana(-i) okolicy istnieje problem spalania odpadów (w kotłowniach domowych)? N= Wykres 15. Czy w Pana(-i) okolicy istnieje problem spalania odpadów (w kotłowniach domowych)? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 16. Czy wie Pan(i), co to jest smog? N= Wykres 17. Jak Pan(i) uważa, jakie są główne źródła smogu? N= Wykres 18. Jak Pan(i) uważa, jakie są główne źródła smogu? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N= Wykres 19. Jak Pan(i) uważa, jakie są główne źródła smogu? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N= Wykres 20. Jak Pan(i) uważa, jakie są główne źródła smogu? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 21. Jak Pan(i) sądzi, jakie są skutki złej jakości powietrza? N= Wykres 22. Jak Pan(i) sądzi, jakie są skutki złej jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N= Wykres 23. Jak Pan(i) sądzi, jakie są skutki złej jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N= Wykres 24. Jak Pan(i) sądzi, jakie są skutki złej jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 25. Czy wie Pan(i) jakie są statystyczne, miesięczne koszty ponoszone przez mieszkańca województwa mazowieckiego w związku z chorobami powodowanymi złą jakością powietrza? N= Wykres 26. Czy wie Pan(i), że w województwie mazowieckim obowiązuje uchwała antysmogowa? Dekompozycja ze względu na płeć i wiek badanych. N= Wykres 27. Czy wie Pan(i), co określa uchwała antysmogowa? N= Wykres 28. Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł bądź kara grzywny do 5000 zł. Czy Pana(-i) zdaniem wysokość kar jest odpowiednia? N=

31 Wykres 29. Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł bądź kara grzywny do 5000 zł. Czy Pana(-i) zdaniem wysokość kar jest odpowiednia? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N= Wykres 30. Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł bądź kara grzywny do 5000 zł. Czy Pana(-i) zdaniem wysokość kar jest odpowiednia? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N= Wykres 31. Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej grozi mandat do 500 zł bądź kara grzywny do 5000 zł. Czy Pana(-i) zdaniem wysokość kar jest odpowiednia? Dekompozycja ze względu na klasę miejscowości zamieszkania. N= Wykres 32. Czy w Pana(-i) miejscu zamieszkania dostępne są narzędzia finansowe wspierające walkę ze złą jakością powietrza, np. wymiana kotłów, termomodernizacja? N= Wykres 33. Czy w Pana(-i) miejscu zamieszkania dostępne są narzędzia finansowe wspierające walkę ze złą jakością powietrza, np. wymiana kotłów, termomodernizacja? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 34. Czy w ciągu 10 lat zamierza Pan(i) wymienić swoje źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne? N= Wykres 35. Czy w ciągu 10 lat zamierza Pan(i) wymienić swoje źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N= Wykres 36. Czy w ciągu 10 lat zamierza Pan(i) wymienić swoje źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N= Wykres 37. Czy w ciągu 10 lat zamierza Pan(i) wymienić swoje źródło ogrzewania na bardziej ekologiczne? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 38. Jak Pan(i) uważa, jakie są powody nieefektywnej walki ze smogiem? N= Wykres 39. Jak Pan(i) uważa, jakie są powody nieefektywnej walki ze smogiem? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 40. Jakie działania w Pana(-i) miejscu zamieszkania poparł(a)by Pan(i) w celu poprawy jakości powietrza? N= Wykres 41. Jakie działania w Pana(-i) miejscu zamieszkania poparł(a)by Pan(i) w celu poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N= Wykres 42. Jakie działania w Pana(-i) miejscu zamieszkania poparł(a)by Pan(i) w celu poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N= Wykres 43. Czy zgodził(a)by się Pan(i) na wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem miejsca zamieszkania, na rzecz poprawy jakości powietrza? N= Wykres 44. Czy zgodził(a)by się Pan(i) na wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem miejsca zamieszkania, na rzecz poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wiek badanych. N= Wykres 45. Czy zgodził(a)by się Pan(i) na wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem miejsca zamieszkania, na rzecz poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na wykształcenie badanych. N= Wykres 46. Czy zgodził(a)by się Pan(i) na wzrost kosztów związanych z ogrzewaniem miejsca zamieszkania, na rzecz poprawy jakości powietrza? Dekompozycja ze względu na klasę wielkości miejscowości. N=