Grzegorz Piskalski Fundacja CentrumCSR.PL

Transkrypt

1 Grzegorz Piskalski Fundacja CentrumCSR.PL Jak wywierać presję na firmy z sektora finansowego i elektronicznego w celu poprawy warunków życia mieszkańców krajów globalnego Południa - przykłady działań NGO. Co można robić w Polsce? Warszawa,

2 Seminarium jest współfinansowane w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2013r. oraz przez Komisję Europejską w ramach programu EuropeAid. Poglądy wyrażone podczas prezentacji należą wyłącznie do autora. 2

3 Prezentacja doświadczeń związanych z realizacją polskiej części międzynarodowego projektu dotyczącego zaangażowania instytucji finansowych (banków i funduszy inwestycyjnych) w kontrowersyjne projekty biznesowe w Krajach Rozwijających się. Zaprezentowanie innowacyjnej formy działania na rzecz zmiany standardów produkcji elektroniki. 3

4 Kampania edukacyjna. Cel: przyczynienie się do realizacji MDG. 1. Nacisk na biznes (dwuwarstwowość): Nacisk na poszczególne korporacje: dokumentacja i nagłośnienie przypadków łamania praw człowieka w Krajach Rozwijających się w które zaangażowany jest biznes; Nacisk na inwestorów: pokazanie zaangażowanie kapitałowego instytucji finansowych; 4

5 2. Presja na opinię publiczną i decydentów: Nakłonienie klientów banków i instytucji finansowych do świadomych wyborów (budowanie rynku odpowiedzialnych inwestycji etyczne fundusze) Lobbowanie za regulacjami obejmującymi banki (np. Holandia ogranicza spekulacje cenami żywności) 5

6 6

7 7

8 jeden z najbiedniejszych krajów świata 60% populacji < 1 EUR na dzień, 14% ludności ma dostęp do sieci elektrycznej; PKB ok.1000 $ per capita 22 mln mieszkańców - 8% wzrost PKB od dekady 50% budżetu donor based ; wg danych ONZ kraj zajmuje 184. miejsce w świecie pod względem rozwoju; brak powszechnego szkolnictwa na poziomie podstawowym, niska jakość opieki zdrowotnej; w Mozambiku inwestują największe firmy wydobywcze świata, np. Rio Tinto czy Vale; Mega-projekty generują jedynie 0,8% - do 1,1 % wzrostu PKB oraz 05, - 1,3 % dochodów podatkowych 8

9 Należąca do Vale kopalnia węgla w Moatize zaliczana jest do największych w Afryce. Corocznie może tam być wydobywane nawet 11 milionów ton węgla. Pod koniec 2011 ujawniono, że Vale planuje wartą 6 mld dolarów rozbudowę, dzięki której liczba ta może się podwoić. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego, m.in. JA!, alarmują o nadużyciach związanych z budową kopalni. Jak dotąd przesiedlono rodzin, którym nie zostały zapewnione godne warunki życia. Sprzeciwiający się działaniom firmy przedstawiciele lokalnych społeczności spotkali się z groźbami i szykanami. 9

10 10

11 11

12 swoboda działania korporacji - niższe standardy w porównaniu z "Zachodem" brak skutecznych regulacji i sankcji, za pomocą których rządy mogłyby egzekwować odpowiedzialność w przypadku, gdy firma wyrządzi szkody lokalnej społeczności lub złamie prawo. duża część pieniędzy z inwestycji w nielegalny sposób odpływa z krajów rozwijających się. wg najnowszego raportu organizacji Global Financial Integrity ( w 2009r. z krajów rozwijających się odpłynęło ponad 900 miliardów dolarów - przede wszystkim w wyniku korupcji i malwersacji podatkowych. ciągu minionej dekady nielegalny odpływ kapitału z Afryki wzrósł o ponad 20% 12

13 13

14 14

15 15

16 Zarządzanie papierami wartościowymi (w milionach ): Allianz BNP Paribas Deutsche Bank Gwarantowanie papierów wartościowych (w milionach ): BNP Paribas Deutsche Bank Pożyczki (w milionach ): BNP Paribas Deutsche Bank DZ Bank Obrót (w milionach ): 47,808.00, zysk netto (w milionach ): 17,

17 żaden projekt nie jest możliwy bez zewnętrznego finansowania pozorny ograniczony wpływ środowiskowy i społeczny inst. finansowych Decyzje inwestycyjne podejmowane przez instytucje sektora finansowego mają olbrzymie znaczenie dla kwest ii ochrony praw człowieka i środowiska naturalnego. Kwestie środowiskowe i społeczne często wiążą się dla banków i instytucji finansowych z wymiernym ryzykiem inwestycyjnym. Jeżeli jakaś firma - np. z powodu nagłośnienia nadużyć praw człowieka albo wywołania katastrofy ekologicznej poniesie straty, straci również bank, którego fundusze są w taką firmę uwikłane. 17

18 18

19 1. Współpraca na poziomie krajowym np. niemieckie NGO wyspecjalizowane w bankach vs Deutsche Bank 2. Współpraca międzynarodowa sieci wyspecjalizowanych NGO. 19

20 ( ) 2.3 trillion Assets, under Management (AuM), ie. a growth of 137% since

21 Temat przestrzegania praw człowieka i monitorowania portfolio inwestycyjnego pod względem wpływu na środowisko nie jest poruszany. Brak funduszy i banków etycznych.tfi i OFE nie inwestują poza Polską - 5% limit (brak ryzyk). Żaden z polskich banków nie przystąpił do Equator Principles. 17 z 20 największych ma właścicieli w postaci kapitału zagranicznego. Znacząca część tych zagranicznych spółek wdraża wszechstronne polityki z zakresu społecznej odpowiedzialności, poruszając przy tym takie kwestie jak właśnie: łamanie praw człowieka czy budowanie odpowiedzialnego portfolio inwestycyjnego. Tylko 4 z 20 opublikowało raporty społeczne, w których odniosły się do wpływu, jaki wywierają na otoczenie. 21

22 1. Wnioski z pilotażowego badania w 2009: - nawet firmy działające globalnie nie mają świadomości że działają globalnie. - brak danych o polskich inwestycjach. 2. Niewystarczające zainteresowanie mediów (słabość niezależnego dziennikarstwa ekonomicznego). 22

23 1. Porównanie wybranych danych finansowych dot. inwestorów z branży wydobywczej. Kapitalizacj a BHP Billiton Kapitaliz acja Vale Kapitaliz acja KGHM Obrót Vale Zysk Vale (netto) Wartość udziałów Allianza w Vale Zaangażow anie DB w Vale Wartość udziałów DB w BHP Billiton Wartość udziałów KI w KOV Wartość udziałów Generali PTE S.A. w KI Nie stwierdzono zaangażowanie PKO BP czy GETIN w kontrowersyjne projekty. 3. Liczba polskich instytucji finansowych jest ograniczona. 4. Ograniczenia prawne OFE. 23

24 24

25 Projekt Procure IT Fair: Establishing a Workers Rights Consortium modelled organisation for sustainable public purchasing of electronics in Europe 25

26 Cele projektu: utworzenie pierwszej międzynarodowej organizacji nadzorującej i monitorującej odpowiedzialne społecznie zamówienia publiczne sprzętu IT w Unii Europejskiej. promowanie dobrych praktyk w zakresie odpowiedzialnych zamówień sprzętu komputerowego 26

27 Cele projektu: wytworzenie silnego lobby organizacji zakupującej sprzęt IT na rzecz przestrzegania praw człowieka i podstawowych praw pracowniczych w fabrykach produkujących zamawiany sprzęt zredukowanie braku odpowiedzialności w łańcuchu dostaw oraz monitorowanie sytuacji pracowników w konkretnych fabrykach produkujących elektronikę. 27

28 Działania Centrum: Upowszechnianie tematyki odpowiedzialnych i etycznych zamówień publicznych Tworzenie sieci organizacji i instytucji zainteresowanych współpracą w danym obszarze Badania potencjały Zamawiających Publikacje i raporty Seminaria i konferencje 28

29 Trudności i ograniczenia skala globalnego zaangażowania polskiego biznesu jest nikła to dobrze czy źle? Będzie rosła czy nie? świadomość problemów globalnych w biznesie (ale też społeczeństwie, wśród decydentów, w mediach) jest nikła nie ma z kim prowadzić dialogu; brak potencjału (zasobów, kompetencji) w III sektorze. Szanse Ogrom pracy do wykonania, zapotrzebowanie na wiedzę - pułapka wchodzenie w cudze buty; Satysfakcja z realizacji innowacyjnych projektów; 29

30 30