1.Na czym polega zachęcanie dziecka do współpracy?

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy DOSKONALENIE WSPÓŁPRACY W RODZINIE Sylwia Wcisło Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania 24 października 2013 r. 1.Na czym polega zachęcanie dziecka do współpracy? 1

2 2. Jak wyznaczać dziecku granice? 3. Jak wspomagać dziecko w trudnych emocjonalnie sytuacjach? 2

3 Wychowanie jest jak nauka jazdy na rowerze. Nie nauczy jej ojciec, który biegnie za rowerem, ani i ten który czyta instrukcje po fakcie, gdy jego dziecko leży na ziemi. Dziecko, które po raz pierwszy siada na rowerze, musi być tyle razy podtrzymane, co puszczone swobodnie. Sztuka wychowania polega na tym, aby wiedzieć, w którym momencie uczynić pierwszą, a w którym drugą rzecz. /P. Pellegrino/ 3

4 Zastanówmy się Jakie korzyści przynosi rywalizacja? Jakie straty wynikają z rywalizacji? Jakie korzyści płyną ze współdziałania, współpracy? Jakie straty wynikają ze współdziałania, współpracy? KORZYŚCI JAKIE PRZYNOSI RYWALIZACJA Powoduje wzrost motywacji działania Podnosi samoocenę Radość z pokonania przeciwnika Uczy radzenia sobie z porażką Daje poczucie mocy Wyzwala większą motywację Uczy przekraczać słabości Daje szansę na większy sukces Konkretyzuje cel Przynosi sławę Jest motorem postępu Zaspakaja potrzebę osiągnięć Daje możliwość pokazania możliwości 4

5 STRATY WYNIKAJĄCE Z RYWALIZACJI Obciążenie emocjonalne Poczucie osamotnienia Lęk przed negatywną oceną Presja przymus bycia najlepszym Poczucie, że mam wszystkiego mniej Przekonanie, że można być kochanym i zasługiwać na miłość tylko wtedy gdy jest się zwycięzcą Nikomu nie można ufać Postrzeganie świata jako areny walki Tendencja do działania samemu, współpraca to ryzyko Traktowanie siebie przedmiotowo Rację zawsze ma silniejszy W sytuacji przegranej myślenie, że jestem do niczego KORZYŚCI WYNIKAJĄCE ZE WSPÓŁDZIAŁANIA Wymiana doświadczeń i informacji Wsparcie, wzajemna pomoc Podział pracy Zaspokojenie potrzeb uznania, przynależności i bezpieczeństwa Poczucie sprawczości Bank pomysłów Większa szansa na osiągnięcie celu Dowartościowanie Wzrost poczucia odpowiedzialności Bliskość Wspólna radość Uczenie się organizacji Realne poczucie własnej wartości 5

6 STRATY WYNIKAJĄCE ZE WSPÓŁDZIAŁANIA Konieczność kompromisów Rozwój empatii Uznawanie potrzeb innych Podział gratyfikacji TO DOROŚLI UCZĄ DZIECI UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH POPRZEZ MECHANIZMY: MODELOWANIA- dziecko uczy się poprzez obserwacje NAŚLADOWNICTWA często naśladuje zachowania, odgrywa role IDENTYFIKACJI- przejmuje postawy od osób, które kocha 6

7 WSPÓŁPRACA ZAKŁADA RELACJĘ W KTÓREJ NIE MA PRZEGRANYCH I WYGRANYCH JEST DWOJE LUDZI WZAJEMNIE SIĘ ROZUMIEJĄCYCH I WSPIERAJĄCYCH Co najczęściej robią rodzice, gdy chcą, aby dzieci zachowywały się tak, jak się tego od nich wymaga? 7

8 NIEKORZYSTNE METODY POSTĘPOWANIA: GROŹBA- jeśli zrobisz to jeszcze raz! - to zaproszenie dziecka do powtórzenia zakazanego czynu. To wyzwanie dla dziecka, które będzie się starało przekroczyć zakaz, aby obronić swoją niezależność. OBIETNICE- dzieciom nie powinno się składać obietnic ani nie wymagać tego od nich. Relacje powinny być oparte na zaufaniu. Wymuszanie obietnic na dzieciach przypomina realizowanie czeku w banku, w którym nie mamy konta- dziecko składa obietnice, bo żądają tego rodzice- nie wypływa to jednak z potrzeby jego serca. 8

9 PRZEKUPSTWO- jeśli zrobisz to ( lub nie zrobisz czegoś) to obietnica odpowiedniej nagrody- dziecko zachowuje się dobrze tylko ze względu na nagrodę nie zachęca się go do stałego podejmowania działań KRYTYKA, SARKAZM- rodzice myślą, że w ten sposób wpłyną na ambicje dziecka i zmobilizują je do zmiany postępowania. Tymczasem ich uwagi są odbierane jako atak- który budzi potrzebę kontrataku i uniemożliwia porozumienie. 9

10 Podstawowym błędem jaki popełniają rodzice jest nieprecyzyjne, niejasne formułowanie tego czego faktycznie oczekujemy. PARADOKSALNIE Z jednej strony dorosły traktuje dziecko przedmiotowo i to on wie lepiej, co dziecko może i powinno myśleć i czuć. Z drugiej strony uważa, że dziecko samo z siebie dokładnie wie, co ma robić, gdy słyszy np. Sprzątaj, szykuj się do spania czy bądź grzeczny. 10

11 PRAWIDŁOWE KOMUNIKATY: Zależy mi żebyś o 20 był w łóżku. Oczekuje, że poukładasz książki na półce, a ciuchy znajdą swoje miejsce w szafie. Potrzebuje 10 min ciszy wolisz cicho rysować w tym pokoju czy pójść do swojego. POMOCNE ZWROTY ZALEŻY MI OCZEKUJE OD CIEBIE POTRZEBUJE 11

12 C.d. metod pomocnych w zachęcaniu do współpracy Opisz co widzisz, lub przedstaw problem- bez wskazywania winnego np. widzę stos brudnych naczyń w zlewie zamiast- co za bałagan znów nie pozmywałaś naczyń Udziel informacji- np. kanapa nie jest do skakania możesz skakać na podłodze zamiast: natychmiast złaź z kanapy Wyraź to jednym słowem lub gestemreakcja na pojedyncze słowo jest inna niż na długie kazanie powiedz zatem: szklanki zamiast te szklanki chyba zarosną pleśnią od tego leżenia w tym zlewie 12

13 Opisz co czujesz- złości mnie kiedy niegrzecznie odzywasz się do swojej siostry zamiast przestań tak mówić jesteś ordynarny nie atakuj charakteru dziecka jedynie wyraź swe odczucia Napisz liścik- pomoże ci ochłonąć, przerywa rutynę dnia, można dodać coś osobistego np. kocham cię lub życzę miłego dnia Przykłady liścików - Pragnę wody i ścierki podpisano podłoga w kuchni - Chcemy siedzieć obok misiów podpisano twoje laleczki - Zanim mnie włączysz pomyśl czy odrobiłeś lekcje- twój telewizor - Właścicielu nasz kochany ciągle tak zapracowany- kiedy będziesz szedł do spania szybko odnieś nas do prania- twoje skarpetki - Usycham gdy mnie nie zakręcasz- twoja pasta 13

14 Z zachęcaniem dziecka do współpracy ściśle wiąże się sprawa odpowiedzialności, której od dzieci oczekujemy. Jej brak dostrzegamy w konkretnych sytuacjach: nie odrobione lekcje, nie posprzątany pokój, nie umyte naczynia itp. Dziecko jednak może być grzeczne, dbać o porządek odrabiać lekcje, a tym samym podejmować nieodpowiedzialne decyzje. Najczęściej zdarza się to dzieciom, którym na każdym kroku mówi się co mają robić. 14

15 Dzieci bardzo często nie potrafią samodzielnie osądzać, dokonywać wyborów i rozwinąć wewnętrznych norm, bo nie dano im ku temu okazji. WARTOŚCI nie można przekazywać wydając polecenia zrób to albo nie rób tego - są one przyswajane przez proces IDENTYFIKACJI z osobą, którą dziecko kocha i szanuje i chce ją naśladować 15

16 ZACHĘCANIE DZIECKA DO WSPÓŁPRACY WIĄŻE SIĘ TAKŻE Z PROBLEMEM STAWIANIA OGRANICZEŃ, GRANIC. NAJCZĘSTSZE BŁĘDY POPEŁNIANE PRZEZ RODZICÓW CHCĄCYCH OGRANICZYĆ NIEPRAWIDŁOWE ZACHOWANIA: Zwracanie uwagi w trakcie sprzeczki, w złości Kary jakie narzucamy są często chaotyczne, nieadekwatne, obraźliwe Zapominamy, że dziecko przeżywające silne emocje nie jest w stanie niczego słuchać Stosujemy słowa, które wzmagają opór, a nie skłaniają do porozumienia 16

17 Chcąc zdyscyplinować dziecko, należy także uwzględnić jego uczucia- czyli także jego niechęć do ograniczeń. Emocjom TAK- zachowaniu NIE Przed trudnymi emocjonalnie sytuacjami Zaakceptuj jego emocje- nie zaprzeczaj- zamiast mówić: to przecież nic strasznego, nie przesadzaj powiedz Widzę, że się czymś smucisz Zastosuj narzędzie- normalizacji- powiedz: to normalne, że możesz teraz odczuwać strach Bądź dla dziecka skarbnicą dobrych wspomnień- przypominaj dziecku o podobnych sytuacjach, w których sobie poradziło- jakimi cechami się wykazało, co mu pomogło. 17

18 POWODZENIA DZIĘKUJE ZA UWAGĘ /Na podstawie literatury: J. Sakowska Szkoła dla Rodziców i Wychowawców, J. Sakowska, E. Puchała Rodzeństwo bez rywalizacji / 18