ANALIZA SITOWA ZŁOŻA FILTRACYJNEGO, WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA POROWATOŚCI ZŁÓŻ FILTRACYJNYCH ORAZ OZNACZANIE ICH WSPÓŁCZYNNIKÓW FILTRACJI.
|
|
- Szymon Lewicki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ANALIZA SITOWA ZŁOŻA FILTRACYJNEGO, WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA POROWATOŚCI ZŁÓŻ FILTRACYJNYCH ORAZ OZNACZANIE ICH WSPÓŁCZYNNIKÓW FILTRACJI. WPROWADZENIE 1. PROCES FILTRACJI Filtracja jest jednym z podstawowych procesów stosowanych w technologii uzdatniania wody. Podczas przepływu wody przez materiał filtracyjny zachodzi oddzielenie zawieszonych w niej cząstek fazy stałej. Mogą być one zatrzymane zarówno na powierzchni złoża filtracyjnego, jak i wewnątrz złoża - w przestrzeniach międzyziarnowych. W procesie filtracji mogą zachodzić procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne PROCESY FIZYCZNE Do procesów fizycznych zaliczamy: cedzenie zawiesiny, cząstki większe od średnic porów międzyziarnowych są zatrzymywane na powierzchni złoża, sedymentację, cząstki, które nie zatrzymały się w procesie cedzenia ulegają sedymentacji w przestrzeniach międzyziarnowych w głębszych warstwach złoża, dyfuzję, cząstki o rozmiarach mniejszych niż 10-6 m, nie podlegające procesowi sedymentacji przemieszczają się w złożu wraz ze strumieniem wody w głąb złoża. Cząstki te zostają zatrzymane na powierzchni ziaren dzięki oddziaływaniu elektrostatycznemu PROCESY CHEMICZNE W miarę odkładania się osadu na ziarnach złoża rośnie zdolność do zatrzymywania na powierzchni ziaren złoża cząstek zawiesiny, np. przy stosowaniu koagulacji przed filtracją mamy do czynienia dodatkowo z katalitycznym działaniem złoża, ponieważ wodorotlenki glinu i żelaza (powstające w procesie hydrolizy koagulantu) wykazują zdolność do łączenia się w duże aglomeraty, wraz z cząstkami wodorotlenków zostają zatrzymane również zanieczyszczenia niesione z wodą. Taki sposób prowadzenia procesu zapewnia silniejsze związanie zanieczyszczeń ze złożem filtracyjnym. Katalityczne działanie złoża filtracyjnego 1
2 wykorzystywane jest również w procesach odżelaziania i odmanganiania wód. Katalityczne działanie wykazuje w tym procesie warstewka tlenków i wodorotlenków żelaza i manganu PROCESY BIOLOGICZNE Wraz z wodą uzdatnianą dostają się na złoże filtrowe duże ilości drobnoustrojów. Mikroorganizmy rozwijają się i zaczynają tworzyć w korzystnych dla siebie warunkach warstwę błony biologicznej na ziarnach piasku. Rozwijające się mikroorganizmy żywią się składnikami zawartymi w uzdatnianej wodzie, a więc mogą przyczyniać się do dodatkowego usuwania z niej zanieczyszczeń. W złożu filtrów mogą przy pomocy drobnoustrojów zachodzić na przykład takie procesy jak nitryfikacja, denitryfikacja, odżelazianie czy odmanganianie. 2. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA ZŁÓŻ FILTRACYJNYCH Filtrację traktować można jako przepływ wody przez szereg bardzo drobnych kanalików łączących dwa naczynia połączone. Zasadniczo filtr powinien zatrzymywać tylko cząstki o wymiarach większych od średnicy porów. Jednak w procesie filtracji występują również zjawiska sedymentacji, sorpcji, kohezji i adhezji, co sprzyja zatrzymywaniu znacznie drobniejszych cząstek niż wynikałoby to z wymiarów ziaren złoża filtracyjnego. Proces filtracji prowadzony jest na złożach filtracyjnych odpowiednio dobranych w zależności od rodzaju procesu prowadzonego na filtrze. Złoża filtracyjne muszą spełniać również kilka wymagań dodatkowych; nie mogą wprowadzać do wody żadnych substancji toksycznych, powinny być odporne mechanicznie (podczas płukania filtrów ziarna złoża narażone są na działanie sił mogących powodować ich kruszenie i ścieranie). Wskazane jest również, by były w miarę odporne na działanie czynników chemicznych (kwasy, zasady). W procesach filtracyjnych stosowane są zarówno złoża pochodzenia naturalnego, jak również syntetycznego. Najczęściej stosowanym złożem filtracyjnym jest piasek kwarcowy o zróżnicowanym uziarnieniu. Stosuje się również takie złoża jak kruszony granit czy marmur, antracyt, diatomit, piroluzyt, zeolity. Ponadto, w procesie filtracji znajdują zastosowanie również materiały naturalne po odpowiedniej obróbce chemicznej lub termicznej np. węgiel aktywny z węgla kamiennego lub surowców roślinnych (drewno, pestki owoców), keramzyt, prażony dolomit, itp. Do materiałów filtracyjnych syntetycznych zalicza się materiały otrzymywane z tworzyw sztucznych. Podstawowymi parametrami określającymi własności materiału filtracyjnego są: średnica ziaren 2
3 porowatość gęstość kształt ziaren. Ponieważ stosowane materiały filtracyjne nie są jednorodne, przy określaniu średnicy ziaren stosuje się kilka dodatkowych parametrów pozwalających lepiej je scharakteryzować. W tym celu przeprowadza się analizę sitową, która polega na rozdzieleniu kruszywa na frakcje za pomocą zestawu sit o odpowiednio dobranych wymiarach oczek, a następnie ustaleniu procentowego udziału masy poszczególnych frakcji w badanej próbce. mi a i = 100 [%] m a i - procentowy udział frakcji i m i - masa frakcji zatrzymanej na sicie i m s - masa całej próbki wziętej do analizy s W oparciu o uzyskane wartości oblicza się sumaryczny przesiew b n dla danego sita, sumując procentowe udziały frakcji dla wszystkich sit o oczkach mniejszych niż sito n: bn = a1 + a2 + a a (n- 1 ) Uzyskane wyniki przedstawia się graficznie w postaci krzywej zależności procentowego przesiewu od wielkości oczek sita (patrz rys. 1) Z otrzymanego wykresu odczytuje się: d 10 - średnicę oczek sita, przez które przechodzi 10% masy materiału filtracyjnego (tzw. wymiar czynny lub średnicę miarodajną ziarna. Jest to średnica oczek sita, przez które przechodzi w czasie przesiewu 10% wagowych piasku, a 90% wagowo zostaje zatrzymanych na tym sicie. Uzyskane 10% najdrobniejszych ziarenek piasku w złożu filtracyjnym wykazuje ten sam efekt klarowania, co pozostałe 90% ziaren (stąd pochodzi nazwa wymiar czynny). Pojęcie średnicy miarodajnej wprowadził A. Hazen na podstawie doświadczalnego badania przepuszczalności piasków i żwirów o różnym uziarnieniu. Stwierdził, że złoże różnoziarniste wykazuje taką samą przepuszczalność jak idealne złoże jednorodne składające się wyłącznie z ziaren kulistych o określonej średnicy. Tę średnicę nazwał miarodajną) 3
4 d 60 - średnicę oczek sita, przez które przechodzi 60% masy materiału filtracyjnego (tzw. średnicę przeciętną ziaren - odpowiadającą średnicy oczek sita, przez które przechodzi 60% piasku, a 40% zostaje na nim zatrzymane) d min - średnicę najmniejszych ziaren materiału filtracyjnego d max - średnicę największych ziaren złoża oraz oblicza średnicę efektywną: z 1 ai = d d e i = d e - średnica efektywna a i - procentowy udział frakcji i d i - średnica ziaren złoża frakcji i liczona jako średnia arytmetyczna wielkości oczek sita na którym została zatrzymana i sita umieszczonego tuż nad nim z - całkowita ilość frakcji, na które rozdzielono próbkę materiału filtracyjnego i Prócz tego oblicza się współczynnik równomierności (występujący w literaturze również pod nazwami: współczynnik nierównomierności, współczynnik różnorodności uziarnienia, stopień równomierności uziarnienia) S r : S d = d sr r = m Stopień równomierności uziarnienia (S r ) wyraża się stosunkiem średnicy przeciętnej do średnicy miarodajnej. Im bliższy jest jedności współczynnik S r, tym bardziej równomierne jest uziarnienie złoża i tym lepsza może być jego przepuszczalność, o której decyduje również wielkość porów jak i średnica miarodajna. Z uwagi na wartość współczynnika S r złoża pochodzenia naturalnego dzieli się na 3 grupy: S r < 5 równomiernie uziarnione 5 < S r <15 nierównomiernie uziarnione S r > 15 bardzo nierównomiernie uziarnione d d
5 Sumaryczny przesiew [%] d min =0,2mm d max =1,4mm d 10 =0,5mm d 60 =0,78mm SR=1,56 0 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2,2 Średnica oczek sita [mm] Rys. 1. Krzywa przesiewu złoża filtracyjnego. Tab. 1. Niektóre ogólnie przyjmowane parametry złóż filtracyjnych. Rodzaj filtrów S r = d 60 /d 10 d 10 [mm] Wysokość złoża [m] Filtry powolne 2-3 0,25-0,35 0,7-1,2 Filtry pospieszne po koagulacji płukane woda 1,25-1,75 0,35-0,5 0,7-1,0 Filtry pospieszne po koagulacji płukane wodą i powietrzem 1,25-1,75 0,5-0,75 0,7-1,2 Filtry pospieszne do odżelaziania i odmanganiania płukane wodą i 1,25-1,75 0,75-1,0 1,0-1,5 powietrzem Filtry kontaktowe 2,5 0,55-0,65 2,0 Filtry ze złożem antracytowym 1,2-1,7 1,0-1,2 - Piaski naturalne są najczęściej bardzo niejednorodne, dlatego przed ich użyciem do wypełnienia filtra przesiewa się je w celu otrzymania wymaganych frakcji. Dobór właściwej wielkości ziarna odgrywa przy filtracji bardzo istotną rolę. Drobniejsze uziarnienie daje lepszy efekt usuwania zawiesin z wody, ale szybciej występuje zamulenie filtra. Dobranie grubszego uziarnienia przedłuża wprawdzie cykl filtracyjny, ale niekorzystnie wpływa na efekt oczyszczania wody. Efekt usuwania mechanicznych zanieczyszczeń z wody zależy 5
6 jednak nie tylko od wielkości uziarnienia i wielkości wolnych przestrzeni w filtrze, lecz i od procesów adsorpcyjnych i biochemicznych. Tym tłumaczy się fakt, że na filtrach są niekiedy zatrzymywane zanieczyszczenia o wymiarach nawet 100 razy mniejszych od rozmiarów szczelin między ziarnami, np. zatrzymywanie bakterii na filtrach powolnych. W tabeli 1 przedstawiono charakterystyczne parametry złóż filtracyjnych stosowanych w procesach uzdatniania wody. Istotną cechą charakteryzującą złoże filtracyjne jest porowatość złoża. Porowatość całkowita ε jest definiowana jako stosunek objętości wolnych przestrzeni między ziarnami złoża filtracyjnego ( p ) do objętości całkowitej materiału filtracyjnego ( c ): ε = p c Obliczyć ją można ze wzoru: ε = ρ ρ ρ p ρ - gęstość rzeczywista materiału filtracyjnego [kg/dm 3 ] ρ p -gęstość pozorna materiału filtracyjnego [kg/dm 3 ] Gęstość rzeczywista (ciężar właściwy) jest to stosunek masy próbki do jej objętości rzeczywistej (bez porów). Dla wszelkiego rodzaju żwirów i piasków przyjmuje się gęstość rzeczywistą ρ=2.65 kg/dm 3. Gęstość pozorna (ciężar objętościowy, ciężar nasypowy) jest to stosunek masy próbki do całkowitej objętości, jaką próbka zajmuje z porami. Porowatość jest bardzo wrażliwym parametrem stosowanym do charakteryzowania złóż filtracyjnych, dlatego należy wyznaczać ją bardzo dokładnie. Porowatość określa pojemność złoża filtracyjnego, w którym są zatrzymywane cząstki fazy stałej podczas filtracji. Im większa porowatość złoża, tym więcej cząstek fazy stałej może być zatrzymane w złożu i tym dłużej trwa proces filtracji bez konieczności płukania filtra. Porowatość skał zmienia się w szerokich granicach. Są skały nie zawierające praktycznie porów i inne, gdzie porowatość dochodzi do 90%. Na charakter porowatości wpływa nie tylko ilość porów, ale także ich kształt. Skały o małej ilości większych porów mogą mieć tą samą porowatość, co skały o większej ilości mniejszych porów, ale różnić się 6
7 będą między sobą właściwościami fizyko-chemicznymi. Kształt porów może być różny i zależy od sposobów ich powstawania. Mają one kształt pęcherzyków (po gazach wulkanicznych), nieprawidłowych próżni (przez niewypełnienie przestrzeni materiałem krystalizującym lub przez ułożenie ziaren lub okruchów), równomiernych lub nierównomiernych kanalików o kształcie rozgałęzionym i siatkowym. Kształt ziaren materiału filtracyjnego charakteryzuje parametr zwany współczynnikiem kształtu ziarna α. Definiuje się go jako stosunek powierzchni ziarna złoża do powierzchni kulki o takiej samej objętości. Przyjmuje on wartości większe od 1 (α = 1 dla ziaren idealnie kulistych), tym większe im powierzchnia ziaren jest bardziej rozwinięta. Można go oznaczyć tylko w testach laboratoryjnych, mierząc straty ciśnienia filtracyjnego czystego złoża. Wartość współczynnika kształtu ziarna można również odczytać z odpowiednich tablic. Autorzy prac dotyczących tej tematyki podają rozbieżne wartości dla tych samych rodzajów materiałów filtracyjnych. Jedynie wartość α dla piasku rzecznego o zaokrąglonych ziarnach u większości autorów przyjmuje wartość 1,1 1,2. 3. WSPÓŁCZYNNIK FILTRACJI Usuwanie cząsteczek fazy stałej z wody podczas filtracji następuje podczas wielu jednostkowych procesów zachodzących na powierzchni i w złożu filtracyjnym. Do ważniejszych można zaliczyć: cedzenie, sedymentację, sorpcję, kohezję i adhezję. Cedzenie jest procesem przebiegającym przede wszystkim na powierzchni złoża, podczas którego zatrzymywane są cząstki większe od średnicy porów i kapilar. Usuwanie z wody cząstek o średnicy mniejszej od średnicy porów i kapilar zachodzi na drodze procesów sedymentacji i flokulacji w porach i kapilarach złoża. Usuwane w procesie kłaczki tworzą się na skutek oddziaływań adsorpcyjnych pomiędzy cząstkami zanieczyszczeń a powierzchnią złoża filtracyjnego. Następuje wówczas zwiększenie wymiarów zawiesin, co sprzyja ich zatrzymywaniu wewnątrz złoża. O przebiegu wymienionych procesów decydują własności hydrauliczne warstwy filtracyjnej zależne między innymi od porowatości, średnicy cząstek i sposobu ich ułożenia. W procesie filtracji woda przepływa przez złoże filtracyjne drogami zawiłymi o nieregularnych kształtach i zmiennych przekrojach. Określenie rzeczywistej prędkości przepływu i długości drogi takiego ruchu jest niemożliwe. W praktyce przyjmuje się wartość prędkości filtracji (f) obliczoną ze stosunku objętości przepływającej wody w czasie (Q) do całkowitego przekroju złoża filtracyjnego (S) 7
8 Q f = [m/h] S Długość drogi przepływającej wody przyjmuje się za równą wysokości złoża filtracyjnego. Zarówno rzeczywista prędkość przepływu wody przez wolne przestrzenie złoża, jak i rzeczywista długość drogi przepływającej wody są większe od wartości przyjmowanych dla uproszczenia. wzoru: w którym : Prędkość przepływu cieczy przez ośrodek porowaty (prawo Darcy ego) obliczamy ze f = k I [m/h] f - prędkość przepływu cieczy przez ośrodek porowaty w [m/h] k - współczynnik filtracji I - spadek hydrauliczny (wyrażony w metrach słupa wody) = strata ciśnienia podczas przepływu wody przez ośrodek porowaty. Darcy nie uwzględniał zależności współczynnika k od wielkości ziaren i porowatości oraz od lepkości cieczy, która z kolei zależy od temperatury. Obecnie podaje się różne wartości współczynnika w zależności od wymiarów ziarna, porowatości i temperatury. Doświadczalne wyznaczenie współczynnika k przeprowadzić można opierając się na przekształconym wzorze Darcy ego: f k = I mierząc prędkość filtracji wody przez określony przekrój filtra i stratę ciśnienia w zależności od wysokości złoża filtracyjnego. Do oznaczenia współczynnika filtracji służą odpowiednio zaprojektowane modele filtrów, tj. szklane cylindry o stałym przekroju, wypełnione na określoną wysokość badanymi materiałami filtracyjnymi. Z boku filtrów dołączone są na różnych wysokościach rurki piezometryczne. Rurki przelewowe u góry zapewniają utrzymanie stałej wysokości słupa wody podczas badań. 2. CEL ĆWICZENIA 8
9 Celem ćwiczenia jest wyznaczenie wymiaru czynnego i obliczenie stopnia równomierności uziarnienia badanych złóż piaskowych. Porównując otrzymane wartości z wartościami przedstawionymi w Tabeli 1 należy określić, do jakiego rodzaju filtrów mogłyby zostać zastosowane badane złoża. W dalszym etapie dla badanych złóż filtracyjnych wyznaczone zostaną współczynniki porowatości oraz współczynniki filtracji przy różnych prędkościach przepływu. 3. ZAKRES MATERIAŁU WYMAGANY PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO WYKONYWANIA ĆWICZENIA Proces filtracji Pojęcia charakteryzujące złoże jak średnica ziaren, porowatość, gęstość, kształt ziaren Pojęcia charakteryzujące przebieg procesu filtracji, jak spadek hydrauliczny, współczynnik filtracji i parametry wpływające na jego wartość, Zalecana literatura 1. Jacek Nawrocki, Sławomir Biłozor: Uzdatnianie Wody, Procesy chemiczne i biologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Poznań A. L. Kowal, M. Świderska-Bróż, Oczyszczanie wody, PWN, Warszawa-Wrocław Zbigniew Heidrich: Urządzenia do uzdatniania wody. Zasady projektowania i przykłady obliczeń. Arkady, Warszawa PN - 66/B : Oznaczanie gęstości pozornej (ciężaru objętościowego), gęstości (ciężaru właściwego), porowatości i szczelności. 5. PN - 55/B : Badania własności fizycznych. Oznaczanie ciężaru objętościowego, ciężaru objętościowego szkieletu gruntowego, porowatości i wskaźnika porowatości. 4. SPRZĘT I ODCZYNNIKI Dwie próbki złoża o różnej granulacji oznaczone Z1 i Z2 Cylinder o pojemności 250 ml Sekundomierz Model złoża filtracyjnego Elektroniczna waga techniczna Termometr 9
10 Zestaw sit o różnych średnicach oczek Elektryczna wytrząsarka, typ pionowy Naczyńka wagowe Arkusz białego papieru. 5. SPOSÓB WYKONANIA ĆWICZENIA Wyznaczanie krzywej przesiewu Przy pomocy zestawu sit umieszczonych na wytrząsarce (w kolejności zmniejszających wymiarów oczek) przesiewa się odważone 100,0 g piasku Z1. Zestaw sit wytrząsa się przez 5 minut, regulując szybkość drgań tak, aby liczba oscylacji wynosiła ok. 80 na minutę. Po zakończeniu wytrząsania pozostałą na górnym sicie frakcję piasku należy przenieść na arkusz białego papieru. W tym celu kładzie się sito dnem na arkusz i starannie oczyszcza oczka sita. Następnie piasek waży się z dokładnością do 0,1g na wadze technicznej. W analogiczny sposób oznacza się masę piasku zatrzymanego na każdym z pozostałych sit zestawu oraz na denku. Zważoną ilość piasku dla każdego sita wyraża się następnie w procentach w odniesieniu do ogólnej jego ilości użytej do analizy. Otrzymane wyniki zestawia się w tabeli 2. Następnie wykorzystując dane z rubryki sumaryczny przesiew w procentach sporządza się wykres, tzw. krzywą przesiewu, odkładając wartości sumarycznego przesiewu na osi rzędnych, a wymiary oczek sita na osi odciętych. Z otrzymanej krzywej odczytuje się średnicę miarodajną d 10 i średnicę przeciętną d 60. Korzystając z tych wartości oblicza się stopień równomierności złoża filtracyjnego. Przesiew sumaryczny dla danego sita oblicza się przez sumowanie wartości pozostałości na tym sicie z pozostałościami na wszystkich sitach o mniejszych wymiarach oczek. Wyniki podaje się z dokładnością 0,1%. Tę samą procedurę powtarza się dla piasku Z2. Tabela 2. Wyniki analizy sitowej próbki piasku kwarcowego Wymiary oczek [mm] Pozostało na sicie [g] Pozostało na sicie [%] Przesiew sumaryczny [%] 5.2. Wyznaczanie współczynnika porowatości złoża 10
11 Odmierzone cylindrem 250 ml piasku filtracyjnego (Z1 i Z2) wysuszonego w temperaturze pokojowej waży się z dokładnością do pierwszego miejsca po przecinku. Gęstość pozorną próbki oblicza się ze wzoru: m ρ p = [kg/dm 3 ] gdzie: m masa próbki w [kg] - objętość próbki w [dm 3 ] Współczynnik porowatości ε oblicza się ze wzoru: ρ ρ p ε = 100% ρ gdzie: ρ gęstość rzeczywista wynosząca dla żwirów i piasków 2,65 kg/dm 3 ρ p gęstość pozorna w [kg/dm 3 ] Współczynnik porowatości należy wyznaczyć dla złóż filtracyjnych Z1 i Z Oznaczanie współczynnika filtracji Przed przystąpieniem do oznaczania współczynnika filtracji należy wypłukać wodą filtr doświadczalny wypełniony piaskiem Z1. Płukanie powinno trwać ok. 10 minut, a jego intensywność powinna być taka, aby ekspansja złoża wynosiła ok. 30%. Należy zwracać uwagę, aby podczas płukania nie usunąć złoża filtracyjnego. Podczas płukania rurki piezometryczne muszą być zamknięte. Po wypłukaniu ustalić prędkość objętościową przepływu wody przez złoże przy pomocy zaworu wyposażonego w rotametr na 20 dm 3 /h (prędkość objętościową przepływu należy przeliczyć na prędkość liniową wyrażoną w [m/h]). Następnie otworzyć rurki piezometryczne. Po kilku minutach przepływu i ustaleniu się poziomów w rurkach piezometrycznych zmierzyć różnicę poziomów wody w rurkach oznaczonych jako: h 1.2, h 2.3, h 3.4, i h og (h różnica poziomów wody między piezometrami 1 i 2, itd.; h og - różnica poziomów między rurkami 1 i 4) oraz odległość między rurkami l 1.2, l 2.3, l 3.4 i l og (l odległość między rurkami 1 i 2, itd.; l og - odległość między rurkami 1 i 4). 11
12 Następnie należy obliczyć wielkość spadku linii ciśnienia dla I og, I 1.2, I 2.3, I 3.4 wg. wzoru: I = h l Wielkość współczynnika filtracji k dla k og, k 1.2, k 2.3, k 3.4 obliczyć ze wzoru: f k = [m/h] I Oznaczanie współczynnika filtracji prowadzić należy w temperaturze wody +10oC. W innym przypadku uzyskany wynik należy przeliczyć mnożąc go przez odpowiednią poprawkę dla temperatury wykonanego pomiaru. Poprawki przedstawiono w tabeli 3. Obliczony współczynnik filtracji k jest stały tylko dla materiału filtracyjnego, którego ziarna będą kulami o jednakowej średnicy. W praktyce jednak współczynnik k jest zmienny i określa się go dla średnicy miarodajnej ziarna d m =d 10 oraz w zależności od porowatości złoża filtracyjnego. Doświadczenie powtórzyć dla prędkości objętościowej przepływu 50 dm 3 /h (prędkość objętościową przepływu należy przeliczyć na prędkość liniową wyrażoną w [m/h]). Następnie wyznaczyć współczynnik filtracji k og, k 1.2, k 2.3, k 3.4 dla złoża Z2 i dla prędkości objętościowych 30 dm 3 /h i 60 dm 3 /h (prędkość objętościową przepływu należy przeliczyć na prędkość liniową wyrażoną w [m/h]). Tabela 3. Poprawki do przeliczenia wielkości współczynnika filtracji k w różnych temperaturach na temperaturę 10oC. Temp.oC Mnożnik 0,840 0,862 0,891 0,916 0,949 0,971 1,025 1,056 1,091 1, OPRACOWANIE WYNIKÓW 6.1. Krzywa przesiewu złóż Z1 i Z2 Opracowanie wyników polega na wykreśleniu krzywej przesiewu dla zadanego złoża i wyznaczeniu na podstawie uzyskanej krzywej parametrów: d 10 i d 60 oraz wyliczeniu stopnia równomierności uziarnienia złoża S r. Następnie na podstawie uzyskanych danych należy określić, do jakiego rodzaju filtrów nadaje się badane złoże. 12
13 6.2. Wyznaczanie współczynników porowatości złóż i współczynników filtracji Wyniki uzyskane w trakcie przebiegu ćwiczenia stabelaryzować w formie przedstawionej w tabeli 4. Tabela 4. Lp. Parametr 1. Prędkość liniowa l [m/h] 2. Gęstość pozorna ρ p 3. Współczynnik porowatości ε 3. Spadek hydrauliczny h 1,2 5. Spadek hydrauliczny h 2,3 6. Spadek hydrauliczny h 3,4 7. Spadek hydrauliczny h og 8. Odległość rurek l 1,2 9. Odległość rurek l 2,3 10. Odległość rurek l 3,4 11. Odległość rurek l og 12. Współczynnik filtracji k 1,2 13. Współczynnik filtracji k 2,3 14. Współczynnik filtracji k 3,4 15. Współczynnik filtracji k og 16. Temperatura wody [ o C] 17. Temp. współczynnik filtracji k og Złoże Z1 obj =20 =50 [dm 3 /h] [dm 3 /h] Złoże Z2 =30 =60 [dm 3 /h] [dm 3 /h] Wyciągnąć wnioski dotyczące wpływu porowatości złoża na jego współczynnik filtracji. 13
1. Część teoretyczna. Przepływ jednofazowy przez złoże nieruchome i ruchome
1. Część teoretyczna Przepływ jednofazowy przez złoże nieruchome i ruchome Przepływ płynu przez warstwę luźno usypanego złoża występuje w wielu aparatach, np. w kolumnie absorpcyjnej, rektyfikacyjnej,
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ
UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO Instytut Mechaniki Środowiska i Informatyki Stosowanej PRACOWNIA SPECJALISTYCZNA INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ Nr ćwiczenia TEMAT: Wyznaczanie porowatości objętościowej przez zanurzenie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3: Wyznaczanie gęstości pozornej i porowatości złoża, przepływ gazu przez złoże suche, opory przepływu.
1. Część teoretyczna Przepływ jednofazowy przez złoże nieruchome i ruchome Przepływ płynu przez warstwę luźno usypanego złoża występuje w wielu aparatach, np. w kolumnie absorpcyjnej, rektyfikacyjnej,
Bardziej szczegółowo( ) ( ) Frakcje zredukowane do ustalenia rodzaju gruntu spoistego: - piaskowa: f ' 100 f π π. - pyłowa: - iłowa: Rodzaj gruntu:...
Frakcje zredukowane do ustalenia rodzaju gruntu spoistego: 100 f p - piaskowa: f ' p 100 f + f - pyłowa: - iłowa: ( ) 100 f π f ' π 100 ( f k + f ż ) 100 f i f ' i 100 f + f k ż ( ) k ż Rodzaj gruntu:...
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 4. Zakład Budownictwa Ogólnego. Kruszywa budowlane - oznaczenie gęstości nasypowej - oznaczenie składu ziarnowego
Zakład Budownictwa Ogólnego ĆWICZENIE NR 4 Kruszywa budowlane - oznaczenie gęstości nasypowej - oznaczenie składu ziarnowego Instrukcja z laboratorium: Budownictwo ogólne i materiałoznawstwo Instrukcja
Bardziej szczegółowodr inż. Paweł Strzałkowski
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania mechanicznych i fizycznych Temat: właściwości kruszyw Oznaczanie
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW Ćwiczenie nr 4 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Ze względu na wysokie uwodnienie oraz niewielką ilość suchej masy, osady powstające w oczyszczalni ścieków należy poddawać procesowi
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM: ROZDZIELANIE UKŁADÓW HETEROGENICZNYCH ĆWICZENIE 1 - PRZESIEWANIE
LABORATORIUM: ROZDZIELANIE UKŁADÓW HETEROGENICZNYCH ĆWICZENIE 1 - PRZESIEWANIE CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest wykonanie analizy sitowej materiału ziarnistego poddanego mieleniu w młynie kulowym oraz
Bardziej szczegółowo1.1. Dobór rodzaju kruszywa wchodzącego w skład mieszanki mineralnej
Przykład: Przeznaczenie: beton asfaltowy warstwa wiążąca, AC 16 W Rodzaj MMA: beton asfaltowy do warstwy wiążącej i wyrównawczej, AC 16 W, KR 3-4 Rodzaj asfaltu: asfalt 35/50 Norma: PN-EN 13108-1 Dokument
Bardziej szczegółowoFiltralite Pure. Filtralite Pure UZDATNIANIE WODY. Przyszłość filtracji dostępna już dziś
Pure UZDATNIANIE WODY Przyszłość filtracji dostępna już dziś 1 Czy szukasz rozwiązania, które: Pozwala zwiększyć wydajność instalacji bez rozbudowy istniejącego układu, Obniża koszty eksploatacyjne, Zapewni
Bardziej szczegółowoOznaczanie składu ziarnowego kruszyw z wykorzystaniem próbek zredukowanych
dr inż. Zdzisław Naziemiec ISCOiB, OB Kraków Oznaczanie składu ziarnowego kruszyw z wykorzystaniem próbek zredukowanych Przesiewanie kruszyw i oznaczenie ich składu ziarnowego to podstawowe badanie, jakie
Bardziej szczegółowoFiltralite Pure. Filtralite Pure WODA PITNA. Rozwiązania dla filtracji na teraz i na przyszłość
Filtralite Pure WODA PITNA Rozwiązania dla filtracji na teraz i na przyszłość 1 Jeśli szukasz Zwiększenia produkcji wody bez konieczności rozbudowy istniejącej infrastruktury Oszczędności kosztów eksploatacji
Bardziej szczegółowo1.1. Dobór rodzaju kruszywa wchodzącego w skład mieszanki mineralnej
Przykład: Przeznaczenie: beton asfaltowy warstwa wiążąca, AC 16 W Rodzaj MMA: beton asfaltowy do warstwy wiążącej i wyrównawczej, AC 16 W, KR 3-4 Rodzaj asfaltu: asfalt 35/50 Norma: PN-EN 13108-1 Dokument
Bardziej szczegółowoTemat: kruszyw Oznaczanie kształtu ziarn. pomocą wskaźnika płaskości Norma: PN-EN 933-3:2012 Badania geometrycznych właściwości
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania geometrycznych właściwości Temat: kruszyw Oznaczanie kształtu
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW
Filtralite Clean BIOLOGICZNE OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Przyszłość filtracji dostępna już dziś 1 Nasze przesłanie Nieustanny rozwój dużych miast jest wszechobecnym zjawiskiem na całym świecie, niezależnie od
Bardziej szczegółowoPodział gruntów ze względu na uziarnienie.
Piotr Jermołowicz - Inżynieria Środowiska Szczecin 1. Podział gruntów. Podział gruntów ze względu na uziarnienie. Grunty rodzime nieskaliste mineralne, do których zalicza się grunty o zawartości części
Bardziej szczegółowoII. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia:
II. ODŻELAZIANIE LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972. 3. Hermanowicz
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Biotechnologia Rodzaj przedmiotu: Obieralny, moduł 5.1 Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium Profil kształcenia: ogólnoakademicki Technologie wody i ścieków Water and wastewater
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
PRZERÓBKA I UNIESZKODLIWIANIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Proces zagęszczania osadów, który polega na rozdziale fazy stałej od ciekłej przy
Bardziej szczegółowoTechnologia Materiałów Drogowych ćwiczenia laboratoryjne
Technologia Materiałów Drogowych ćwiczenia laboratoryjne prowadzący: dr inż. Marcin Bilski Zakład Budownictwa Drogowego Instytut Inżynierii Lądowej pok. 324B (bud. A2); K4 (hala A4) marcin.bilski@put.poznan.pl
Bardziej szczegółowodr inż. Paweł Strzałkowski
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 1: Temat:
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Podstawy techniki i technologii Kod przedmiotu: IS01123; IN01123 Ćwiczenie 3 WYZNACZANIE GĘSTOSCI
Bardziej szczegółowoStateczność dna wykopu fundamentowego
Piotr Jermołowicz Inżynieria Środowiska Szczecin Stateczność dna wykopu fundamentowego W pobliżu projektowanej budowli mogą występować warstwy gruntu z wodą pod ciśnieniem, oddzielone od dna wykopu fundamentowego
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
UTYLIZACJA OSADÓW Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU A. Grawitacyjne zagęszczanie osadów: Zagęszczać osady można na wiele różnych sposobów. Miedzy innymi grawitacyjnie
Bardziej szczegółowoKarta katalogowa materiału filtracyjnego
Karta katalogowa materiału filtracyjnego Nazwa materiału: CRUSIL W 0,8-2 Chalcedonit ze złoża Teofilów Przeznaczenie ogólne: Produkt stosowany w filtracji wody 1. Informacje ogólne Chalcedonit stanowi
Bardziej szczegółowoTemat: Badanie Proctora wg PN EN
Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Technologia robót drogowych Temat: Badanie wg PN EN 13286-2 Celem ćwiczenia jest oznaczenie maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu gruntowego i wilgotności optymalnej
Bardziej szczegółowoOczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ
Oczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ Spis treści Przedmowa 1. Woda w przyrodzie 1.1. Wprowadzenie 1.2. Fizyczne właściwości wody 1.3. Ogólna charakterystyka roztworów wodnych 1.3.1. Roztwory
Bardziej szczegółowoMateriały Drogowe Laboratorium 1
ateriały Drogowe Laboratorium Klasyfikacja kruszyw Literatura: Normy klasyfikacyjne: PN-EN 3043 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych
Bardziej szczegółowoOCZYSZCZANIE POWIETRZA
Filtralite Air OCZYSZCZANIE POWIETRZA Skuteczna dezodoryzacja 1 Nasze przesłanie Czyste powietrze to niezbędny składnik komfortowego życia. Nieprzyjemne zapachy pochodzące z zakładów przemysłowych, rolnictwa
Bardziej szczegółowoHydrodynamika warstwy fluidalnej trójczynnikowej
Politechnika Śląska Gliwice Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki Katedra Technologii i Urządzeń Zagospodarowania Odpadów Ćwiczenia laboratoryjne Hydrodynamika warstwy fluidalnej trójczynnikowej PROWADZĄCY
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ LABORATORIUM FIZYCZNE
1 W S E i Z W WARSZAWIE WYDZIAŁ LABORATORIUM FIZYCZNE Ćwiczenie Nr 3 Temat: WYZNACZNIE WSPÓŁCZYNNIKA LEPKOŚCI METODĄ STOKESA Warszawa 2009 2 1. Podstawy fizyczne Zarówno przy przepływach płynów (ciecze
Bardziej szczegółowoFiltracja prowadzona pod stałą różnicą ciśnień
Filtracja prowadzona pod stałą różnicą ciśnień Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: 1. Zapoznanie się z aparaturą do procesu filtracji plackowej prowadzonej przy stałej różnicy ciśnień. Opis procesu filtracji
Bardziej szczegółowoFiltralite Clean. Filtralite Clean OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW. Rozwiązania dla filtracji na dziś i na przyszłość
Filtralite Clean OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Rozwiązania dla filtracji na dziś i na przyszłość 1 Nasz cel Rosnący napływ ludności do dużych miast jest wszechobecnym zjawiskiem, niezależnie czy mowa o Kairze,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie laboratoryjne Parcie wody na stopę fundamentu
Ćwiczenie laboratoryjne Parcie na stopę fundamentu. Cel ćwiczenia i wprowadzenie Celem ćwiczenia jest wyznaczenie parcia na stopę fundamentu. Natężenie przepływu w ośrodku porowatym zależy od współczynnika
Bardziej szczegółowoPRZERÓBKA KOPALIN I ODPADÓW PODSTAWY MINERALURGII. Wprowadzenie
Przedmiot: PRZERÓBKA KOPALIN I OPAÓW POSTAWY MINERALURII Ćwiczenie: PRZESIEWANIE Opracowanie: Żaklina Konopacka, Jan rzymała Wprowadzenie Przesiewanie, zwane także klasyfikacją mechaniczną, jest jedną
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY BUDOWLANE Z TECHNOLOGIĄ BETONU. PROJEKT BETONU KLASY B- 17,5
Strona 1 MATERIAŁY BUDOWLANE Z TECHNOLOGIĄ BETONU. PROJEKT BETONU KLASY B- 17,5 O KONSYSTENCJI PLASTYCZNEJ WYKONANY METODĄ ITERACJI. Strona Sprawozdanie z pierwszej części ćwiczeń laboratoryjnychbadanie
Bardziej szczegółowoFILTRACJA 5.1. FILTRY ZWOJOWE 5.2. FILTRY LAMINOWANE 5.3. ZAWORY 6-DROGOWE 5.4. ZŁOŻA FILTRACYJNE
5. 5.1. FILTRY ZWOJOWE 5.2. FILTRY LAMINOWANE 5.3. ZAWORY 6-DROGOWE 5.4. ZŁOŻA FILTRACYJNE STRONA 5.1. FILTRY ZWOJOWE Filtry ciśnieniowe, wykonane z żywicy poliestrowej wzmocnionej włóknem szklanym nawijanym
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 2 WYZNACZANIE GĘSTOSCI CIAŁ STAŁYCH Autorzy:
Bardziej szczegółowoLaboratorium. Hydrostatyczne Układy Napędowe
Laboratorium Hydrostatyczne Układy Napędowe Instrukcja do ćwiczenia nr Eksperymentalne wyznaczenie charakteru oporów w przewodach hydraulicznych opory liniowe Opracowanie: Z.Kudżma, P. Osiński J. Rutański,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 1. Klasyfikacja piasków formierskich wg PN-85/H w zależności od zawartości lepiszcza
Ćwiczenie nr 1 Badanie właściwości piasków formierskich 1. Wstęp Piaski kwarcowe (tabl. 3.2), zawierające krzemionkę SiO 2 w ilości większej od 96 %, małą ilość zanieczyszczeń alkalicznych ( 1,0 %), Fe
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE KSZTAŁTU ZIARN WSKAŹNIK KSZTAŁTU KRUSZYWA
OZNACZANIE KSZTAŁTU ZIARN WSKAŹNIK KSZTAŁTU KRUSZYWA NORMY PN-EN 933-4:2008: Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Część 4: Oznaczanie kształtu ziarn. Wskaźnik kształtu. PN-EN 12620+A1:2010: Kruszywa
Bardziej szczegółowoTransport i sedymentacja cząstek stałych
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 Slajd 4 Slajd 5 Akademia Rolnicza w Krakowie WIŚiG Katedra Inżynierii Wodnej dr inż. Leszek Książek Transport i sedymentacja cząstek stałych wykład 1, wersja 4.4 USM Inżynieria
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego Oznaczenie kwalifikacji: A.06 Numer
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PODSTAW BUDOWY URZĄDZEŃ DLA PROCESÓW MECHANICZNYCH
LABORATORIUM PODSTAW BUDOWY URZĄDZEŃ DLA PROCESÓW MECHANICZNYCH Temat: Badanie cyklonu ZAKŁAD APARATURY PRZEMYSŁOWEJ POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ BMiP 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie
Bardziej szczegółowoODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ
PRZERÓBKA I UNIESZKODLIWIANIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH Ćwiczenie nr 3 ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Odwadnianie osadów za pomocą odwirowania polega na wytworzeniu
Bardziej szczegółowoINSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI ĆWICZENIE NR 4 OKREŚLENIE WSPÓŁCZYNNIKA STRAT LOEKALNYCH
INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA ZAKŁAD GEOINŻYNIERII I REKULTYWACJI Laboratorium z mechaniki płynów ĆWICZENIE NR 4 OKREŚLENIE WSPÓŁCZYNNIKA STRAT LOEKALNYCH . Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest doświadczalne
Bardziej szczegółowo2011-05-19. Tablica 1. Wymiary otworów sit do określania wymiarów ziarn kruszywa. Sita dodatkowe: 0,125 mm; 0,25 mm; 0,5 mm.
Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych powinny odpowiadad wymaganiom przedstawionym w normie PN-EN 13043 Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleo stosowanych na drogach, lotniskach
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoFiltracja - zadania. Notatki w Internecie Podstawy mechaniki płynów materiały do ćwiczeń
Zadanie 1 W urządzeniu do wyznaczania wartości współczynnika filtracji o powierzchni przekroju A = 0,4 m 2 umieszczono próbkę gruntu. Różnica poziomów h wody w piezometrach odległych o L = 1 m wynosi 0,1
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. Kod modułu Nazwa modułu Oczyszczanie Wody 1 Nazwa modułu w języku angielskim Water Treatment 1 Obowiązuje
Bardziej szczegółowoSystemy jakości w produkcji i obrocie biopaliwami stałymi. grupa 1, 2, 3
Systemy jakości w produkcji i obrocie biopaliwami stałymi Zajęcia II - Ocena jakościowa surowców do produkcji biopaliw stałych grupa 1, 2, 3 Pomiar wilgotności materiału badawczego PN-EN 14774-1:2010E
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: inżynieria środowiska Rodzaj przedmiotu: obieralny, moduł 5. Rodzaj zajęć: wykład, projekt Profil kształcenia: ogólnoakademicki Urządzenia do Water treatment devices Poziom
Bardziej szczegółowoĆw. M 12 Pomiar współczynnika lepkości cieczy metodą Stokesa i za pomocą wiskozymetru Ostwalda.
Ćw. M 12 Pomiar współczynnika lepkości cieczy metodą Stokesa i za pomocą wiskozymetru Ostwalda. Zagadnienia: Oddziaływania międzycząsteczkowe. Ciecze idealne i rzeczywiste. Zjawisko lepkości. Równanie
Bardziej szczegółowoKATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ
KATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ Absorpcja Osoba odiedzialna: Donata Konopacka - Łyskawa dańsk,
Bardziej szczegółowoOdwadnianie osadu na filtrze próżniowym
Odwadnianie osadu na filtrze próżniowym Wprowadzenie W filtrach próżniowych odwadnianie osadów polega na filtracji cieczy przez warstwę osadu utworzoną na przegrodzie filtracyjnej (tkanina filtracyjna).
Bardziej szczegółowoD NAWIERZCHNIA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE
SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE D-04.04.02 NAWIERZCHNIA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT 4. TRANSPORT 5. WYKONANIE ROBÓT 6. KONTROLA JAKOŚCI
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 1 WYZNACZANIE GĘSTOSCI CIECZY Autorzy:
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 2 FILTRACJA PRASA FILTRACYJNA
ĆWICZENIE NR FILTRACJA PRASA FILTRACYJNA. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne zapoznanie z filtracją prowadzoną pod stałym ciśnieniem. Ten sposób prowadzenia procesu występuje w prasach filtracyjnych
Bardziej szczegółowoFiltry i Filtracja FILTRACJA. MECHANIZMY FILTRACJI
Filtry i Filtracja FILTRACJA. MECHANIZMY FILTRACJI Filtracja powietrza polega na oddzielaniu cząstek zawieszonych, będących zanieczyszczeniami, przez powierzchnię filtracyjną ze strumienia przepływającego
Bardziej szczegółowoIII r. EiP (Technologia Chemiczna)
AKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA WYDZIAŁ ENERGETYKI I PALIW III r. EiP (Technologia Chemiczna) INŻYNIERIA CHEMICZNA I PROCESOWA (przenoszenie pędu) Prof. dr hab. Leszek CZEPIRSKI Kontakt: A4, p. 424 Tel. 12
Bardziej szczegółowoZabezpieczenia skarp przed sufozją.
Piotr Jermołowicz Inżynieria Środowiska Zabezpieczenia skarp przed sufozją. Skarpy wykopów i nasypów, powinny być poddane szerokiej analizie wstępnej, dobremu rozpoznaniu podłoża w ich rejonie, prawidłowemu
Bardziej szczegółowo1. BADANIE SPIEKÓW 1.1. Oznaczanie gęstości i porowatości spieków
1. BADANIE SPIEKÓW 1.1. Oznaczanie gęstości i porowatości spieków Gęstością teoretyczną spieku jest stosunek jego masy do jego objętości rzeczywistej, to jest objętości całkowitej pomniejszonej o objętość
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2015/2016 Kod: RBM-2-107-SE-s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Inżynieria oczyszczania wody Rok akademicki: 2015/2016 Kod: RBM-2-107-SE-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Specjalność: Inżynieria
Bardziej szczegółowoWPŁYW ZAKŁÓCEŃ PROCESU WZBOGACANIA WĘGLA W OSADZARCE NA ZMIANY GĘSTOŚCI ROZDZIAŁU BADANIA LABORATORYJNE
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 4 2009 Stanisław Cierpisz*, Daniel Kowol* WPŁYW ZAKŁÓCEŃ PROCESU WZBOGACANIA WĘGLA W OSADZARCE NA ZMIANY GĘSTOŚCI ROZDZIAŁU BADANIA LABORATORYJNE 1. Wstęp Zasadniczym
Bardziej szczegółowoPOMIAR GRANULACJI SUROWCÓW W MINERALURGII PRZY UŻYCIU NOWOCZESNYCH ELEKTRONICZNYCH URZĄDZEŃ POMIAROWYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 4 2009 Stanisław Kamiński*, Dorota Kamińska* POMIAR GRANULACJI SUROWCÓW W MINERALURGII PRZY UŻYCIU NOWOCZESNYCH ELEKTRONICZNYCH URZĄDZEŃ POMIAROWYCH Przedstawione
Bardziej szczegółowoNasyp budowlany i makroniwelacja.
Piotr Jermołowicz - Inżynieria Środowiska Szczecin Nasyp budowlany i makroniwelacja. Nasypem nazywamy warstwę lub zaprojektowaną budowlę ziemną z materiału gruntowego, która powstała w wyniku działalności
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowoOznaczanie składu morfologicznego. Prof. dr hab. inż. Andrzej Jędrczak Uniwersytet Zielonogórski
Oznaczanie składu morfologicznego Prof. dr hab. inż. Andrzej Jędrczak Uniwersytet Zielonogórski Pobieranie i przygotowywanie próbek Przedmiot procedury - metoda oznaczania składu morfologicznego odpadów
Bardziej szczegółowoKOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROCESU PROJEKTOWANIA ODSTOJNIKA
Piotr KOWALIK Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Studenckie Koło Naukowe Informatyków KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROCESU PROJEKTOWANIA ODSTOJNIKA 1. Ciekłe układy niejednorodne Ciekły układ niejednorodny
Bardziej szczegółowoODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ
ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ Ćwiczenie nr 3 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Wirowanie jest procesem sedymentacji uwarunkowanej działaniem siły odśrodkowej przy przyspieszeniu 1500
Bardziej szczegółowoKAMIKA Instruments PUBLIKACJE. TYTUŁ Pomiar kształtu i uziarnienia mikrosfer. AUTORZY Stanisław Kamiński, Dorota Kamińska, KAMIKA Instruments
KAMIKA Instruments PUBLIKACJE TYTUŁ Pomiar kształtu i uziarnienia mikrosfer. AUTORZY Stanisław Kamiński, Dorota Kamińska, KAMIKA Instruments DZIEDZINA Pomiar kształtu cząstek PRZYRZĄD 2DiSA SŁOWA KLUCZOWE
Bardziej szczegółowoTechnologia Materiałów Drogowych ćwiczenia laboratoryjne
Technologia Materiałów Drogowych ćwiczenia laboratoryjne prowadzący: dr inż. Marcin Bilski Zakład Budownictwa Drogowego Instytut Inżynierii Lądowej pok. 324B (bud. A2); K4 (hala A4) marcin.bilski@put.poznan.pl
Bardziej szczegółowoPROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH WYMIANA JONOWA
KIiChŚ PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH Ćwiczenie nr 2 WYMIANA JONOWA Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest określenie roboczej zdolności wymiennej jonitu na podstawie eksperymentalnie wyznaczonej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 402. Wyznaczanie siły wyporu i gęstości ciał. PROSTOPADŁOŚCIAN (wpisz nazwę ciała) WALEC (wpisz numer z wieczka)
2012 Katedra Fizyki SGGW Nazwisko... Data... Nr na liście... Imię... Wydział... Dzień tyg.... Ćwiczenie 402 Godzina... Wyznaczanie siły wyporu i gęstości ciał WIELKOŚCI FIZYCZNE JEDNOSTKI WALEC (wpisz
Bardziej szczegółowoZadanie egzaminacyjne
Zadanie egzaminacyjne Przygotuj uproszczoną dokumentację technologiczną wykonania odlewu łącznika przedstawionego na rysunku 1 (oznaczenie rysunku WP-48-2011/3). Dokumentacja składa się z: tabeli obliczeń
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) stacjonarne (stacjonarne / niestacjonarne)
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Oczyszczanie Wody 1 Nazwa modułu w języku angielskim Water Treatment 1 Obowiązuje od roku akademickiego 2016/17 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE
Bardziej szczegółowoDZIAŁ TEMAT NaCoBeZu kryteria sukcesu w języku ucznia
ODDZIAŁYWANIA DZIAŁ TEMAT NaCoBeZu kryteria sukcesu w języku ucznia 1. Organizacja pracy na lekcjach fizyki w klasie I- ej. Zapoznanie z wymaganiami na poszczególne oceny. Fizyka jako nauka przyrodnicza.
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA EFEKTÓW ROZDZIELANIA W KOLUMNACH KAPILARNYCH DOBÓR PRĘDKOŚCI PRZEPŁYWU GAZU
OPTYMALIZACJA EFEKTÓW ROZDZIELANIA W KOLUMNACH KAPILARNYCH DOBÓR PRĘDKOŚCI PRZEPŁYWU GAZU 1. WPROWADZENIE W czasie swej wędrówki wzdłuż kolumny pasmo chromatograficzne ulega poszerzeniu, co jest zjawiskiem
Bardziej szczegółowoEgzamin z MGIF, I termin, 2006 Imię i nazwisko
1. Na podstawie poniższego wykresu uziarnienia proszę określić rodzaj gruntu, zawartość głównych frakcji oraz jego wskaźnik różnoziarnistości (U). Odpowiedzi zestawić w tabeli: Rodzaj gruntu Zawartość
Bardziej szczegółowoCel zajęć laboratoryjnych Oznaczanie współczynnika nasiąkliwości kapilarnej wybranych kamieni naturalnych.
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Nr ćwiczenia: Metody badań kamienia naturalnego: Temat: Oznaczanie
Bardziej szczegółowoUtylizacja osadów ściekowych
Utylizacja osadów ściekowych Ćwiczenie nr 3 ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY FILTRA CIŚNIENIOWEGO 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Odwadnianie osadów ściekowych polega na obniżeniu zawartości wody w takim stopniu,
Bardziej szczegółowoUtylizacja osadów ściekowych
Utylizacja osadów ściekowych Ćwiczenie nr 4 ODWADNIANIE OSADÓW PRZY POMOCY WIRÓWKI SEDYMENTACYJNEJ 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Odwadnianie osadów za pomocą odwirowania polega na wytworzeniu odpowiednich
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5: Wyznaczanie lepkości właściwej koloidalnych roztworów biopolimerów.
Gęstość 1. Część teoretyczna Gęstość () cieczy w danej temperaturze definiowana jest jako iloraz jej masy (m) do objętości (V) jaką zajmuje: (1) Gęstość wyrażana jest w jednostkach układu SI. Gęstość cieczy
Bardziej szczegółowoTYTUŁ Pomiar kształtu cząstek przy pomocy analizatora 2DiSA.
KAMIKA Instruments PUBLIKACJE TYTUŁ. AUTORZY Stanisław Kamiński, Dorota Kamińska, KAMIKA Instruments DZIEDZINA Pomiar kształtu cząstek PRZYRZĄD 2DiSA SŁOWA KLUCZOWE Pomiar kształtu, współczynnik kształtu,
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoK05 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie punktu izoelektrycznego żelatyny metodą wiskozymetryczną Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Układy
Bardziej szczegółowoZagęszczanie gruntów niespoistych i kontrola zagęszczenia w budownictwie drogowym
Zagęszczanie gruntów niespoistych i kontrola zagęszczenia w budownictwie drogowym Data wprowadzenia: 20.10.2017 r. Zagęszczanie zwane również stabilizacją mechaniczną to jeden z najważniejszych procesów
Bardziej szczegółowoBADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA
BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady działania suszarki konwekcyjnej z mikrofalowym wspomaganiem oraz wyznaczenie krzywej suszenia dla suszenia
Bardziej szczegółowoMECHANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM
MECANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM Ćwiczenie nr 4 Współpraca pompy z układem przewodów. Celem ćwiczenia jest sporządzenie charakterystyki pojedynczej pompy wirowej współpracującej z układem przewodów, przy różnych
Bardziej szczegółowoRAPORT BADANIA MORFOLOGII ODPADÓW KOMUNALNYCH POCHODZĄCYCH Z TERENU MIASTA GDAŃSKA. Warszawa, styczeń 2014 r.
RAPORT BADANIA MORFOLOGII ODPADÓW KOMUNALNYCH POCHODZĄCYCH Z TERENU MIASTA GDAŃSKA Warszawa, styczeń 2014 r. RAPORT DLA ZADANIA: Badania morfologii odpadów komunalnych pochodzących z terenu miasta Gdańska
Bardziej szczegółowoBADANIE PROCESU ROZDRABNIANIA MATERIAŁÓW ZIARNISTYCH 1/8 PROCESY MECHANICZNE I URZĄDZENIA. Ćwiczenie L6
BADANIE PROCESU ROZDRABNIANIA MATERIAŁÓW ZIARNISTYCH /8 PROCESY MECHANICZNE I URZĄDZENIA Ćwiczenie L6 Temat: BADANIE PROCESU ROZDRABNIANIA MATERIAŁÓW ZIARNISTYCH Cel ćwiczenia: Poznanie metod pomiaru wielkości
Bardziej szczegółowoINSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ
Ćwiczenie: Oznaczanie chłonności wody tworzyw sztucznych 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest oznaczenie chłonności wody przez próbkę tworzywa jedną z metod przedstawionych w niniejszej instrukcji. 2 Określenie
Bardziej szczegółowoPODSTAWY LABORATORIUM PRZEMYSŁOWEGO. Ćwiczenie 2a. Przygotowanie próbek do analizy i analiza sitowa na przykładzie fosforanów paszowych
PODSTAWY LABORATORIUM PRZEMYSŁOWEGO Ćwiczenie 2a Przygotowanie próbek do analizy i analiza sitowa na przykładzie fosforanów paszowych WSTĘP TEORETYCZNY I Ogólne zasady pobierania próbek do badań Przy pobieraniu
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2: Wyznaczanie gęstości i lepkości płynów nieniutonowskich
Gęstość 1. Część teoretyczna Gęstość () cieczy w danej temperaturze definiowana jest jako iloraz jej masy (m) do objętości (V) jaką zajmuje: Gęstość wyrażana jest w jednostkach układu SI. Gęstość cieczy
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia gazów i ich usuwanie
Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Zanieczyszczenia gazów i ich usuwanie Bujarski Marcin Grupa I IMM Sem 1 mgr 1 Spis treści 1. Skład powietrza... 3 2. Zanieczyszczenia powietrza... 5 3. Metody usuwania
Bardziej szczegółowoROZDRABNIANIE MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA INŻYNIERII PROCESOWEJ I TECHNOLOGII CHEMICZNEJ TECHNOLOGIE MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH ROZDRABNIANIE MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH mgr inż. Zuzanna Bielan Gdańsk, 2019
Bardziej szczegółowoANALIZA ROZDRABNIANIA WARSTWOWEGO NA PODSTAWIE EFEKTÓW ROZDRABNIANIA POJEDYNCZYCH ZIAREN
Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców Rozprawa doktorska ANALIZA ROZDRABNIANIA WARSTWOWEGO NA PODSTAWIE
Bardziej szczegółowoK02 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących
Bardziej szczegółowoD DOSTAWA KRUSZYWA ŁAMANEGO 0/31,5 mm
D.04.04.02 DOSTAWA KRUSZYWA ŁAMANEGO 0/31,5 mm 1. Wstęp 1.1 Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i dostarczenia w miejsce wskazane przez Zamawiającego
Bardziej szczegółowoZachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: INŻYNIERIA WARSTWY WIERZCHNIEJ Temat ćwiczenia: Badanie prędkości zużycia materiałów
Bardziej szczegółowo