PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU: BIOCHEMIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot (moduł): KATEDRA I ZAKŁAD BIOCHEMII I BIOLOGII MOLEKULARNEJ () 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Katedra i Zakład Biochemii i Biologii Molekularnej Adres: Święcickiego 6, Poznań, Coll. Anatomicum Tel. /Fax: / Strona WWW: biolmol@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: prof. dr hab. n. med. Paweł P. () 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS prof. dr hab. n. med. Paweł P. () 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS (listy studentów) (koordynator przedmiotu) : Nazwisko: prof. dr hab. Paweł P. Tel. kontaktowy: (061) Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce): pjagodzi@ump.edu.pl Osoba zastępująca: dr Marcin Hołysz Kontakt: (061) , mholysz@ump.edu.pl 7. Osoba odpowiedzialna za rezerwację sal:

2 Nazwisko i imię: Marcin Hołysz Tel. kontaktowy: (061) mholysz@ump.edu.pl 8. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: II Semestr: III 9. Liczba godzin ogółem: 70 liczba pkt. ECTS: 6 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Katedra i Zakład Biochemii i Biologii Molekularnej W Semestr zimowy/letni liczba godzin Ć Ćwiczenia kategoria A 14 S Razem: Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń, seminariów Wykłady - Semestr zimowy/letni Tematyka wykładów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Wykład 1 Wykład informacyjno-organizacyjny. Szkolenie BHP. Wykład 2 Homeostaza glukozy i integracja metabolizmu. Wykład 3 Metabolizm triacylogliceroli i lipoprotein Wykład 4 Metabolizm kwasu arachidonowego. Wykład 5 Cholesterol i jego biologicznie czynne pochodne Wykład 6 Biosynteza i funkcja tlenku azotu (NO). Wykład 7 Stres oksydacyjny. Wykład 8 Molekularne aspekty skurczu mięśnia. Wykład 9 Substancja pozakomórkowa.

3 Ćwiczenia - Semestr zimowy/letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Metabolizm monosacharydów Ćwiczenie 2. Metabolizm polisacharydów Ćwiczenie 3. Glikozoaminoglikany. Glikoproteiny. Ćwiczenie 4. Homeostaza glukozy Ćwiczenie 5. Oznaczanie stężenia glukozy i aktywności α-amylazy Ćwiczenie 6. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu węglowodanów cz.1 (prezentacje) Ćwiczenie 7. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu węglowodanów cz.2 (prezentacje) Ćwiczenie 8. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu węglowodanów (zadania, przypadki kliniczne) Ćwiczenie 9. Metabolizm kwasów tłuszczowych Ćwiczenie 10. Metabolizm lipidów prostych i złożonych Ćwiczenie 11. Transport lipidów w osoczu krwi Ćwiczenie 12. Integracja metabolizmu Ćwiczenie 13. Preparatyka i analiza tłuszczów Ćwiczenie 14. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu lipidów cz.1 (prezentacje) Ćwiczenie 15. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu lipidów cz.2 (prezentacje) Ćwiczenie 16. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu lipidów (zadania, przypadki kliniczne) Seminaria - Semestr zimowy/letni Tematyka seminariów Osoba odpowiedzialna SALA Seminarium 1 Wstęp do metabolizmu monosacharydów

4 Seminarium 2 Wstęp do metabolizmu polisacharydów. Seminarium 3 Wstęp do metabolizmu i funkcji glikozoaminoglikanów i glikoprotein. Seminarium 4 Wstęp do homeostazy glukozy. Seminarium 5 Wstęp do metabolizmu kwasów tłuszczowych Seminarium 6 Wstęp do metabolizmu lipidów prostych i złożonych Seminarium 7 Wstęp do transportu lipidów w osoczu krwi Seminarium 8 Wstęp do integracji metabolizmu. REGULAMIN ZAJĘĆ: Zajęcia dydaktyczne z przedmiotu Biochemia są realizowane w wymiarze 70 godzin w semestrze III (zimowym) na II roku studiów na kierunku lekarskim Wydziału Lekarskiego I. W skład przedmiotu wchodzą: wykłady (18 godz.), seminaria (14 godz.) oraz ćwiczenia laboratoryjne i konwersatoryjne (38 godz.). Zajęcia odbywają się systemem modułowym. Zakres materiału podzielono na dwa moduły: Węglowodany i Tłuszczowce. Zajęcia teoretyczne i praktyczne odbywają się w grupach seminaryjnych lub ćwiczeniowych, wg szczegółowego harmonogramu zajęć podanego na tablicy ogłoszeń i na stronie internetowej, zgodnie z ustalonym planem i wymiarem godzin. Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa, a obecność na ćwiczeniach i seminariach jest kontrolowana. Studenci przygotowują się do zajęć praktycznych korzystając z prezentacji multimedialnych na poszczególne zajęcia, zmieszczonych na stronie internetowej oraz ze wskazanego piśmiennictwa. 1. Sprawdziany wejściowe Zajęcia w danym module poprzedza sprawdzian pisemny, obejmujący podstawowe wiadomości, przydatne do efektywnego uczestniczenia w realizacji treści modułu tematycznego. Punkty uzyskane ze sprawdzianu wejściowego są traktowane jako punkty premii. 2. Ćwiczenia a) ćwiczenia laboratoryjne rozpoczynają się punktualnie, zgodnie z harmonogramem zajęć; b) student musi być przygotowany teoretycznie na każde ćwiczenie w stopniu umożliwiającym podjęcie zajęć praktycznych; c) studenci powinni wypełnić protokół z poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych i uzyskać zaliczenie;

5 d) na zajęciach praktycznych studenci są zobowiązani do pracy w fartuchach laboratoryjnych, przestrzegania przepisów BHP oraz zarządzeń porządkowych osób prowadzących ćwiczenia. 3. Seminaria Seminaria prowadzone są w formie interaktywnej, aby studenci mogli brać czynny udział w zajęciach, z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, przedstawiającej zagadnienia, które obejmują tzw. wiedzę konieczną z danego tematu zajęć. 4. Ćwiczenia konwersatoryjne (PBL-A i PBL-B) Ćwiczenia konwersatoryjne są prowadzone systemem nauczania problemowego (PBL), polegają na rozwiązywaniu postawionych zadań w oparciu o samodzielnie przygotowane prezentacje. Studenci rozwiązując postawione problemy biochemiczne mogą wykazać się znajomością danego tematu oraz umiejętnością pracy zespołowej. 5. Sprawdziany wyjściowe Po przeprowadzeniu zajęć w danym module odbywa się sprawdzian wyjściowy, obejmujący zakres tematyczny zajęć w danym module. Część opisowa ma celu sprawdzenie znajomości przebiegu omawianych procesów biochemicznych i wzorów metabolitów, natomiast celem części testowej jest sprawdzenie ogólnej wiedzy biochemicznej, które są weryfikowane za pomocą sprawdzianów przeprowadzanych w formie elektronicznej (w systemie OLAT). 6. Sprawdzian z materiału wykładowego Po zakończeniu cyklu wykładów w semestrze letnim odbędzie się sprawdzian testowy z materiału wykładowego (w systemie OLAT). 7. Nieobecności Student nie ma obowiązku usprawiedliwiania nieobecności na zajęciach kontrolowanych, ale nie ma możliwości odrabiania nieobecności. Spóźnienie przekraczające 15 minut traktuje się jako nieobecność. W uzasadnionych przypadkach, za zgodą Kierownika danego modułu tematycznego, student może odrobić nieobecność na zajęciach kontrolowanych wyłącznie do dnia sprawdzianu wyjściowego w danym module. System oceny punktowej wyników nauczania: W celu ciągłej i obiektywnej oceny postępów w nauce stosowany jest system punktowy. Elementy procesu dydaktycznego są punktowane w dwojaki sposób: jako punkty, stanowiące o ocenie podstawowej (których suma wynosi 100%) oraz jako punkty dodatkowe będące premią za spełnienie wymagań wstępnych, określonych zakresem sprawdzianu wejściowego w danym module tematycznym (wliczane do sumy punktów zgromadzonych w ciągu semestru). Ocena postępów w nauce jest podawana do wiadomości zainteresowanych studentów. Punktowane są następujące elementy procesu dydaktycznego: 1. Sprawdziany wejściowe: za każdy sprawdzian pisemny uzyskać można od 0 do 10 pkt. premii.

6 2. Ćwiczenia laboratoryjne: za przygotowanie teoretyczne, wykonanie ćwiczenia i opracowanie protokołu od 0 do 5 pkt. za każde ćwiczenie. Student nieprzygotowany teoretycznie nie może być dopuszczony do zajęć i nie otrzymuje punktów. Za nieobecność odlicza się po 2 pkt. za każde ćwiczenie. 3. Ćwiczenia konwersatoryjne (PBL): za przygotowanie i przedstawienie prezentacji multimedialnej na jednym z ćwiczeń PBL-A lub PBL-B można uzyskać od 0 do 10 pkt. 4. Sprawdzian wyjściowy: a. za część opisową można uzyskać od 0 do 10 pkt, b. za część testową (30 pytań testowych) uzyskać można od 0 do 30 pkt. 5. Sprawdzian z materiału wykładowego: za sprawdzian testowy obejmujący 40 pytań z materiału wykładowego można uzyskać od 0 do 40 pkt. Kryteria zaliczenia zajęć z Biochemii w roku akademickim 2017/2018 W ciągu semestru letniego uzyskać można maksimum 150 pkt. (100%) plus 20 pkt. premii. 1. Warunkiem uzyskania zaliczenia zajęć z Biochemii jest uzyskanie minimum 90 pkt. (60%). 2. Student, który uzyskał: a/ mniej niż 90 pkt., lecz co najmniej 60 pkt. (40%), może ubiegać się o zaliczenie zajęć na podstawie sprawdzianu z całości materiału obowiązującego na ćwiczeniach i seminariach. b/ mniej niż 60 pkt., lecz co najmniej 45 pkt. (30%), może ubiegać się o zaliczenie zajęć na podstawie sprawdzianu z całości materiału obowiązującego na ćwiczeniach, seminariach i wykładach. O ocenie pozytywnej sprawdzianu zaliczeniowego w każdym przypadku decyduje uzyskanie co najmniej 60% pkt. W przypadku uzyskania oceny negatywnej lub nieprzystąpienia do sprawdzianu zaliczeniowego, student ma prawo do 1 krotnego poprawiania go w terminie ustalonym przez Katedrę. Student, który nie poprawi tego sprawdzianu, nie uzyska zaliczenia zajęć z Biochemii w bieżącym roku akademickim. 3. Student, który uzyskał mniej niż 45 pkt. (mniej niż 30%) nie otrzymuje zaliczenia zajęć i nie ma możliwości odrobienia zaległości w danym roku akademickim. 4. Punkty uzyskane w ciągu kursu biochemii w semestrze letnim na I roku (w roku akad. 2016/2017), powyżej progu zaliczenia, zostaną przeliczone na tzw. punkty "bonusowe" wg następującego wzoru: punkty "bonusowe" = suma punktów zaliczenia 90 i doliczone do punktów zgromadzonych w semestrze zimowym roku akademickiego 2017/2018. Egzamin końcowy potwierdzający opanowanie całości materiału określonego programem nauczania Biochemii (semestr 2 i 3). Do egzaminu końcowego z biochemii zostaną dopuszczeni studenci którzy uzyskali zaliczenie zajęć. Egzamin końcowy z biochemii ma formę pisemną i składa się z części testowej (test jednokrotnego wyboru, 70pkt) i opisowej (pytania wymagające znajomości przebiegu omawianych procesów biochemicznych i wzorów kluczowych metabolitów, 30pkt.), w systemie OLAT, z których łącznie można uzyskać maksymalnie 100 punktów.

7 Punkty uzyskane w ciągu semestru zimowego zostaną przeliczone na punkty egzaminacyjne wg następującego wzoru: punkty egzaminacyjne = (suma pkt. zaliczenia 90) x 0,1 i jako premia za systematyczne i dobre postępy w nauce zostaną doliczone do uzyskanego wyniku egzaminu (dotyczy to tylko egzaminu w pierwszym terminie). Suma uzyskanych punktów wyrażona zostanie jako słowna ocena egzaminu z biochemii i wpisana do E-indeksu. bardzo dobry od 95,0 pkt. (od 95%) ponad dobry od 90,0 do 94,9 pkt. (od 90%) dobry od 80,0 do 89,9 pkt. (od 80%) dość dobry od 70,0 do 79,9 pkt. (od 70%) dostateczny od 60,0 do 69,9 pkt. (od 60%) niedostateczny poniżej 60,0 pkt. (poniżej 60%) O ocenie pozytywnej egzaminów w terminach poprawkowych decyduje otrzymanie co najmniej: w I terminie poprawkowym 55 punktów, w II terminie poprawkowym 50 punktów. W terminach poprawkowych nie dolicza się punktów zgromadzonych w ciągu kursu biochemii przeliczonych na tzw. punkty egzaminacyjne. PROGRAM ZAJĘĆ: Wykłady: 1. Homeostaza glukozy i integracja metabolizmu. 2. Metabolizm triacylogliceroli i lipoprotein 3. Metabolizm kwasu arachidonowego Biosynteza eikozanoidów: rola cyklooksygenazy i lipoksygenazy, synteza i rola biologiczna prostaglandyn, prostacyklin, tromboksanów, leukotrienów, lipoksyn Inhibitory syntazy prostaglandyny H (PGHS), steroidowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). 4. Cholesterol i jego biologicznie czynne pochodne 4.1. Cholesterol: metabolity i enzymy biosyntezy, regulacja biosyntezy, wewnątrzkomórkowy transport cholesterolu, drogi estryfikacji cholesterolu, transport cholesterolu z wątroby do tkanek obwodowych i z tkanek obwodowych do wątroby (rola lipoprotein osocza krwi) Kwasy żółciowe: metabolity i enzymy biosyntezy, regulacja biosyntezy, krążenie jelitowo-wątrobowe, rola kwasów żółciowych w procesach trawienia i wchłaniania lipidów Witaminy D: synteza cholekalcyferolu i jego pochodnych hydroksylowanych, regulacja biosyntezy, transport w osoczu krwi, mechanizm działania kalcytriolu w komórkach docelowych. Krzywica, osteomalacja Hormony steroidowe:

8 Cholesterol jako substrat dla syntezy hormonów steroidowych: źródła substratu (cholesterol LDL, synteza de novo, hydroliza estrów cholesterolu), wewnątrzkomórkowy transport cholesterolu: rola białek wiążących Hormony steroidowe kory nadnerczy (mineralokortykoidy, glukokortykoidy i androgeny nadnerczowe): metabolity i enzymy biosyntezy, regulacja biosyntezy, transport w osoczu krwi: białka wiążące i regulacja ich syntezy Hormony płciowe (androgeny i estrogeny): metaboliy i enzymy biosyntezy, lokalizacja enzymów syntetyzujących hormony płciowe w komórkach, regulacja biosyntezy, transport w osoczu krwi: białka wiążące i regulacja ich syntezy Hormony ciałka żółtego (progestyny): metabolity i enzymy biosyntezy, lokalizacja enzymów syntetyzujących progestyny w komórkach, regulacja biosyntezy, transport w osoczu krwi: białka wiążące Mechanizm działania hormonów steroidowych w komórkach docelowych: receptory hormonów steroidowych, hormony steroidowe jako regulatory transkrypcji genów, efekty biologiczne działania hormonów steroidowych Genetycznie uwarunkowane nieprawidłowości przemian i mechanizmu działania hormonów steroidowych. 5. Biosynteza i funkcja tlenku azotu (NO) Biosynteza tlenku azotu Udział tlenku azotu w rozkurczaniu mięśni gładkich naczyń krwionośnych Fizjologiczne i patologiczne funkcje tlenku azotu. 6. Stres oksydacyjny Reaktywne formy tlenu Czynniki antyutleniające Reakcje utleniania składników komórkowych przez reaktywne formy tlenu i towarzyszące im zmiany chorobowe. 7. Molekularne aspekty skurczu mięśnia Struktura i funkcjonowanie mięśnia szkieletowego, sercowego i gładkiego Mechanizm molekularny skurczu mięśnia Regulacja skurczu mięśnia, rola Ca Biochemiczne przyczyny hipertermii złośliwej u ludzi Dystrofie mięśniowe Biochemiczne przyczyny wrodzonych kardiomiopatii. 8. Substancja pozakomórkowa Budowa, biosynteza i funkcja kolagenu Choroby dziedziczne wynikające z nieprawidłowej syntezy kolagenu Budowa, biosynteza i funkcja elastyny Budowa i funkcja fibryliny. Zespół Marfana Budowa i funkcja fibronektyny Budowa i funkcja lamininy Budowa i funkcja fibronektyny Proteoglikany i glikozoaminoglikany. Biochemiczne podstawy mukopolisacharydoz Choroby metaboliczne kości i chrząstki. Seminaria i ćwiczenia: 1. Metabolizm monosacharydów 1.1. Transport cukrów prostych przez błony komórkowe.

9 1.2. Fosforylacja glukozy w wątrobie i w tkankach obwodowych Glikoliza Cykl pentozofosforanowy Glukoneogeneza Przemiany fruktozy i galaktozy. 2. Metabolizm polisacharydów Trawienie węglowodanów w przewodzie pokarmowym Metabolizm glikogenu Regulacja hormonalna przemian glikogenu. 3. Glikozaminoglikany. Glikoproteiny Synteza prekursorów glikozaminoglikanów Synteza proteoglikanów i glikoprotein Zaburzenia metabolizmu wielocukrów: choroby spichrzeniowe, mukopolisacharydozy. 4. Homeostaza glukozy Stan sytości 4.1. Odpowiedź hormonalna na zwiększone stężenie glukozy we krwi (stan po posiłku) Udział wątroby w regulacji poziomu glukozy Enzymy regulatorowe glikogenogenezy, glikolizy i cyklu pentozofosforanowego Drogi metaboliczne glukozy w tkance tłuszczowej, mięśniach szkieletowych, mózgu, nerce i erytrocycie. Stan głodu 4.5. Odpowiedź hormonalna na obniżone stężenie glukozy we krwi Udział wątroby w utrzymywaniu prawidłowego stężenia glukozy we krwi Enzymy regulatorowe glikogenolizy, glukoneogenezy, efektory allosteryczne, modyfikacje kowalencyjne, indukcja i represja syntezy enzymów Udział innych tkanek w dostarczaniu substratów energetycznych Źródła związków energetycznych dla mózgu, erytrocytów, mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego w początkowej fazie głodu i w przedłużonym głodzeniu Cukrzyca przyczyny, występowanie, zmiany metaboliczne w cukrzycy typu Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu węglowodanów (galaktozemia, fruktozuria, wrodzona nietolerancja fruktozy, zaćma cukrzycowa oraz niedobór dehydrogenazy glukozo-6 fosforanowej w krwince czerwonej, choroby spichrzeniowe, mukopolisacharydozy). 6. Oznaczanie stężenia glukozy i aktywności α-amylazy. 7. Metabolizm kwasów tłuszczowych Synteza nasyconych kwasów tłuszczowych Regulacja syntezy kwasów tłuszczowych Utlenianie kwasów tłuszczowych nasyconych i nienasyconych Ketogeneza Współzależność pomiędzy metabolizmem kwasów tłuszczowych i glukozy. 8. Metabolizm lipidów prostych i złożonych Biosynteza i degradacja TAG Biosynteza i degradacja fosfoglicerydów Biosynteza i degradacja sfingolipidów. 9. Transport lipidów w osoczu krwi Ilościowy i jakościowy skład lipidowy osocza krwi Formy transportowe lipidów osocza (lipoproteiny).

10 7.3. Metabolizm chylomikronów oraz lipoprotein o bardzo małej gęstości (VLDL) Udział wątroby oraz tkanki tłuszczowej w metabolizmie TAG Transport w osoczu i wychwytywanie wolnych kw. tłuszczowych przez tkanki Metabolizm lipoprotein o małej (LDL) oraz dużej gęstości (HDL) Udział wątroby w usuwaniu nadmiaru cholesterolu z osocza krwi Kwasy żółciowe. 10. Integracja metabolizmu. 11. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu lipidów. Dyslipoproteinemie pierwotne i wtórne. 12. Preparatyka i analiza tłuszczów. PROGRAM NAUCZANIA: Wymagania wstępne Wiedza z zakresu podstawowego i rozszerzonego biologii ze szkoły średniej. Znajomość zagadnień z zakresu ćwiczeń wstępnych w poszczególnych modułach tematycznych weryfikowana jest pisemnym sprawdzianem wejściowym. Przygotowanie do zajęć Zapoznanie się z tematyką poszczególnych zajęć w oparciu o podany harmonogram i zalecane piśmiennictwo Wymagania końcowe Opanowanie całości materiału objętego programem nauczania przedmiotu, weryfikowane za pomocą sprawdzianów wyjściowych (pisemnych i testowych). Znajomość materiału prezentowanego na wykładach jest weryfikowana za pomocą sprawdzianu testowego. 11. Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia Warunkiem uzyskania zaliczenia przedmiotu jest zgromadzenie minimum 60% punktów, które można uzyskać w ciągu kursu. Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny, testowy) Egzamin końcowy obejmujący zakres materiału kursu Biochemii składa się z części opisowej i testowej przeprowadzanych w formie elektronicznej z wykorzystaniem platformy OLAT. Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: 12. Literatura: Zalecana literatura:

11 Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W. BIOCHEMIA HARPERA, PZWL, Warszawa, 2015 Bańkowski E. BIOCHEMIA, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2009 Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L. BIOCHEMIA, PWN, Warszawa, Studenckie koło naukowe Opiekun koła: mgr biotech. Bartosz Słowikowski Tematyka: Udział czynników genetycznych i epigenetycznych w procesie nowotworzenia Miejsce spotkań:

12 14. SYLABUS WYDZIAŁ LEKARSKI I Nazwa kierunku Nazwa przedmiotu Jednostka realizująca, wydział Koordynator przedmiotu Rodzaj przedmiotu Obszar nauczania Cel kształcenia Treści programowe Lekarski Biochemia Poziom i tryb studiów Punkty ECTS Katedra i Zakład Biochemii i Biologii Molekularnej, Wydział Lekarski I Prof. dr hab. Paweł obowiązkowy Osoba zaliczająca semestr jednolite studia magisterskie Prof. dr hab. Paweł Rodzaj zajęć i liczba godzin Wykłady 18 6 Seminaria 14 stacjonarne Ćwiczenia obszar nauk ścisłych 4. obszar nauk przyrodniczych 7. obszar nauk medycznych i nauk o zdrowiu 1. Poznanie budowy i funkcji związków organicznych wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej i płynach ustrojowych. 2. Przekazanie wiedzy dotyczącej przemian głównych grup związków chemicznych na poziomie molekularnym. 3. Poznanie enzymów katalizujących kluczowe reakcje w metabolizmie węglowodanów, lipidów i związków azotowych, oraz mechanizmów regulacji ich aktywności. 4. Zrozumienie współzależności przemian i końcowego utleniania produktów katabolizmu białek, węglowodanów i tłuszczów. Omówienie specyfiki metabolizmu niektórych narządów i tkanek w gospodarce energetycznej organizmu. 5. Zrozumienie podstaw homeostazy ustrojowej, szczególnie w odniesieniu do gospodarki węglowodanowej i lipidowej, wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej oraz o roli hormonów w tych procesach. Omówienie podstawowych technik laboratoryjnych stosowanych w pracowni biochemicznej oraz ćwiczenie umiejętności stosowania właściwych technik w analizie biochemicznej. 6. Rozwijanie i kształtowanie umiejętności poszukiwania i przekształcania informacji w zakresie procesów biochemicznych. 7. Uświadomienie konieczności stałego poszerzania wiedzy dotyczącej biochemicznych podstaw integralności organizmu ludzkiego. 8. Wypracowanie umiejętności zespołowego opracowywania zagadnień. Wykłady 1. Homeostaza glukozy i integracja metabolizmu. 2. Metabolizm triacylogliceroli i lipoprotein 3. Metabolizm kwasu arachidonowego. 4. Cholesterol i jego biologicznie czynne pochodne 5. Biosynteza i funkcja tlenku azotu (NO). 6. Stres oksydacyjny. 7. Molekularne aspekty skurczu mięśnia. 8. Substancja pozakomórkowa. Seminaria 1. Wstęp do metabolizmu monosacharydów 2. Wstęp do metabolizmu polisacharydów.

13 3. Wstęp do metabolizmu i funkcji glikozoaminoglikanów i glikoprotein. 4. Wstęp do homeostazy glukozy. 5. Wstęp do metabolizmu kwasów tłuszczowych 6. Wstęp do metabolizmu lipidów prostych i złożonych 7. Wstęp do transportu lipidów w osoczu krwi 8. Wstęp do integracji metabolizmu. Ćwiczenia 1. Metabolizm monosacharydów 2. Metabolizm polisacharydów 3. Glikozoaminoglikany. Glikoproteiny. 4. Homeostaza glukozy 5. Oznaczanie stężenia glukozy i aktywności 6. α-amylazy 7. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu węglowodanów cz.1 (prezentacje) 8. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu węglowodanów cz.2 (prezentacje) 9. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu węglowodanów (zadania, przypadki kliniczne) 10. Metabolizm kwasów tłuszczowych 11. Metabolizm lipidów prostych i złożonych 12. Transport lipidów w osoczu krwi 13. Integracja metabolizmu 14. Preparatyka i analiza tłuszczów 15. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu lipidów cz.1 (prezentacje) 16. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu lipidów cz.2 (prezentacje) 17. Biochemiczne podstawy zaburzeń metabolizmu lipidów (zadania, przypadki kliniczne) Inne Formy i metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Metody Podające: wykłady z prezentacjami multimedialnymi Punkty za sprawdzian z materiału wykładowego Metody problemowe: ćwiczenia konwersatoryjne Punkty za rozwiązywanie postawionych zadań tematycznych i problemowych Metody aktywizujące: seminaria prowadzone w formie interaktywnej Punkty za sprawdziany wyjściowe. Metody programowane: sprawdzian wyjściowe, egzamin końcowy Uzyskanie min. 60% punktów na egzaminie końcowym Metody praktyczne: ćwiczenia laboratoryjne, dyskusje dydaktyczne i referaty punkty za przygotowanie teoretyczne oraz wykonanie ćwiczenia i opracowanie protokołu Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W. BIOCHEMIA HARPERA, PZWL, Warszawa, 2015 Bańkowski E. BIOCHEMIA, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2009 Berg J.M., Tymoczko J.L., Stryer L. BIOCHEMIA, PWN, Warszawa, 2009 Numer efektu kształcenia EW01 EW02 Efekty kształcenia zna budowę prostych związków organicznych wchodzących w skład makrocząsteczek obecnych w komórkach, macierzy zewnątrzkomórkowej i płynów ustrojowych; opisuje budowę lipidów i polisacharydów oraz ich funkcje w strukturach komórkowych i pozakomórkowych; Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia B.W10. B.W11.

14 EW03 charakteryzuje struktury I-, II-, III- oraz IV-rzędowe białek; zna modyfikacje potranslacyjne i funkcjonalne białka oraz ich znaczenie; B.W12. EW04 opisuje podstawowe szlaki kataboliczne i anaboliczne, sposoby ich regulacji oraz wpływ czynników genetycznych i środowiskowych; B.W15. EW05 zna profile metaboliczne podstawowych narządów i układów; B.W16. EW06 zna pojęcia: potencjał oksydacyjny organizmu i stres oksydacyjny; B.W17. EW07 zna konsekwencje niewłaściwego odżywiania, w tym długotrwałego głodowania, przyjmowania zbyt obfitych posiłków oraz stosowania niezbilansowanej diety; B.W19. EW08 zna konsekwencje niedoboru witamin lub minerałów oraz ich nadmiaru w organizmie; B.W20. EW09 zna mechanizm działania hormonów oraz konsekwencje zaburzeń regulacji hormonalnej; B.W26. EU01 przewiduje kierunek procesów biochemicznych w zależności od stanu energetycznego komórek; B.U6. EU02 posługuje się podstawowymi technikami laboratoryjnymi, takimi jak: analiza jakościowa, miareczkowanie, kolorymetria, pehametria, chromatografia; B.U9. EU03 obsługuje proste przyrządy pomiarowe oraz ocenia dokładność wykonywanych pomiarów; B.U10. EU04 planuje i wykonuje proste badanie naukowe oraz interpretuje jego wyniki i wyciąga wnioski. B.U14. Nakład pracy studenta Liczba godzin 80 Data opracowania sylabusa: Osoba przygotowująca sylabus: dr n. biol. Marcin Hołysz

15 15. Szczegółowa organizacja zajęć: WYKŁADY Dzień tygodnia Daty w których odbywają się wykłady Godzina Sala czwartek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum czwartek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum czwartek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum czwartek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum czwartek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum wtorek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum czwartek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum wtorek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum czwartek :30 13:00 Sala Różyckiego, Collegium Anatomicum SEMINARIA Grupa Dni tygodnia Daty Godziny w których odbywają się zajęcia seminaryjne Nr Sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia poniedziałek :30-14:15 28 czwartek :30-17:15 CITK poniedziałek :30-14:15 28 poniedziałek :30-14:15 28 poniedziałek :30-14:15 28 GRUPA 1 poniedziałek :30-14:15 28 czwartek :30-18:00 CITK poniedziałek :30-14:15 28 czwartek :15-18:00 CITK poniedziałek :30-14:15 28 poniedziałek :30-14:15 28 czwartek :00-19:30 CITK poniedziałek :30-14:15 29 czwartek :15-18:00 CITK poniedziałek :30-14:15 29 poniedziałek :30-14:15 29 poniedziałek :30-14:15 29 GRUPA 2 poniedziałek :30-14:15 29 czwartek :00-19:30 CITK czwartek :30-17:15 CITK poniedziałek :30-14:15 29 poniedziałek :30-14:15 29 poniedziałek :30-14:15 29 czwartek :30-18:00 CITK środa :30-12:15 28 czwartek :30-17:15 CITK środa :30-12:15 28 środa :30-12:15 28 GRUPA 3 środa :30-12:15 28 środa :30-12:15 28 czwartek :30-18:00 CITK środa :30-12:15 28 czwartek :15-18:00 CITK

16 GRUPA 4 GRUPA 5 GRUPA 6 GRUPA 7 GRUPA 8 środa :30-12:15 28 środa :30-12:15 28 czwartek :00-19:30 CITK środa :30-12:15 29 czwartek :15-18:00 CITK środa :30-12:15 29 środa :30-12:15 29 środa :30-12:15 29 środa :30-12:15 29 czwartek :00-19:30 CITK czwartek :30-17:15 CITK środa :30-12:15 29 środa :30-12:15 29 środa :30-12:15 29 czwartek :30-18:00 CITK środa :45-14:30 28 czwartek :30-17:15 CITK środa :45-14:30 28 środa :45-14:30 28 środa :45-14:30 28 środa :45-14:30 28 czwartek :30-18:00 CITK środa :45-14:30 28 czwartek :15-18:00 CITK środa :45-14:30 28 środa :45-14:30 28 czwartek :00-19:30 CITK środa :45-14:30 29 czwartek :15-18:00 CITK środa :45-14:30 29 środa :45-14:30 29 środa :45-14:30 29 środa :45-14:30 29 czwartek :00-19:30 CITK czwartek :30-17:15 CITK środa :45-14:30 29 środa :45-14:30 29 środa :45-14:30 29 czwartek :30-18:00 CITK wtorek :45-14:30 28 czwartek :30-17:15 CITK wtorek :45-14:30 28 wtorek :45-14:30 28 wtorek :45-14:30 28 wtorek :45-14:30 28 czwartek :30-18:00 CITK wtorek :45-14:30 28 czwartek :15-18:00 CITK wtorek :45-14:30 28 wtorek :45-14:30 28 czwartek :00-19:30 CITK wtorek :45-14:30 29 czwartek :15-18:00 CITK wtorek :45-14:30 29 wtorek :45-14:30 29

17 GRUPA 9 GRUPA 10 GRUPA 11 GRUPA 12 wtorek :45-14:30 29 wtorek :45-14:30 29 czwartek :00-19:30 CITK czwartek :30-17:15 CITK wtorek :45-14:30 29 wtorek :45-14:30 29 wtorek :45-14:30 29 czwartek :30-18:00 CITK czwartek :30-14:15 28 czwartek :30-17:15 CITK czwartek :30-14:15 28 czwartek :30-14:15 28 czwartek :30-14:15 28 czwartek :30-14:15 28 czwartek :30-18:00 CITK czwartek :30-14:15 28 czwartek :15-18:00 CITK czwartek :30-14:15 28 czwartek :30-14:15 28 czwartek :00-19:30 CITK czwartek :30-14:15 29 czwartek :15-18:00 CITK czwartek :30-14:15 29 czwartek :30-14:15 29 czwartek :30-14:15 29 czwartek :30-14:15 29 czwartek :00-19:30 CITK czwartek :30-17:15 CITK czwartek :30-14:15 29 czwartek :30-14:15 29 czwartek :30-14:15 29 czwartek :30-18:00 CITK czwartek :30-17:15 CITK piątek :30-14:15 28 piątek :30-14:15 28 piątek :30-14:15 28 piątek :30-14:15 28 czwartek :30-18:00 CITK piątek :30-14:15 28 czwartek :15-18:00 CITK piątek :30-14:15 28 piątek :30-14:15 28 piątek :30-14:15 28 czwartek :00-19:30 CITK czwartek :15-18:00 CITK piątek :30-14:15 29 piątek :30-14:15 29 piątek :30-14:15 29 piątek :30-14:15 29 czwartek :00-19:30 CITK piątek :30-14:15 29 czwartek :30-17:15 CITK piątek :30-14:15 29 piątek :30-14:15 29 piątek :30-14:15 29

18 ĆWICZENIA Grupa Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 czwartek :30-18:00 CITK Podgrupy Dni tygodnia Daty Godziny w których odbywają się ćwiczenia Nazwa, nr sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia A i B poniedziałek :15-15:45 28 A i B poniedziałek :15-15:45 28 A i B poniedziałek :30-15:45 32,33 A i B poniedziałek :15-15:45 28 A i B poniedziałek :30-15:45 28, 23 A i B poniedziałek :15-15:45 28 A i B poniedziałek :30-15:45 28, 23 A i B poniedziałek :30-15:00 28, 23 A i B poniedziałek :30-14:15 28 A i B poniedziałek :30-14:15 28 A i B poniedziałek :30-15:45 32,33 A i B poniedziałek :30-14:15 28 A i B poniedziałek :30-15:45 28, 23 A i B poniedziałek :30-14:15 28 A i B poniedziałek :30-15:45 28, 23 A i B poniedziałek :30-15:00 28, 23 A i B poniedziałek :15-15:45 29 A i B poniedziałek :30-15:45 32,33 A i B poniedziałek :15-15:45 29 A i B poniedziałek :30-15:45 29, 23 A i B poniedziałek :15-15:45 29 A i B poniedziałek :30-15:45 29, 23 A i B poniedziałek :15-15:45 29 A i B poniedziałek :30-15:00 29, 23 A i B poniedziałek :30-14:15 29 A i B poniedziałek :30-15:45 32,33 A i B poniedziałek :30-14:15 29 A i B poniedziałek :30-15:45 29, 23 A i B poniedziałek :30-14:15 29 A i B poniedziałek :30-15:45 29, 23 A i B poniedziałek :30-14:15 29 A i B poniedziałek :30-15:00 29, 23 A i B środa :15-13:45 28 A i B środa :15-13:45 28 A i B środa :30-13:45 32,33 A i B środa :15-13:45 28 A i B środa :30-13:45 28, 23 A i B środa :15-13:45 28 A i B środa :30-13:45 28, 23 A i B środa :30-13:00 28, 23 A i B środa :15-13:45 28 A i B środa :15-13:45 28 A i B środa :30-13:45 32,33 A i B środa :15-13:45 28 A i B środa :30-13:45 28, 23 A i B środa :15-13:45 28 A i B środa :30-13:45 28, 23 A i B środa :30-13:00 28, 23

19 Grupa 4 Grupa 5 Grupa 6 Grupa 7 A i B środa :15-13:45 29 A i B środa :30-13:45 32,33 A i B środa :15-13:45 29 A i B środa :30-13:45 29, 23 A i B środa :15-13:45 29 A i B środa :30-13:45 29, 23 A i B środa :15-13:45 29 A i B środa :30-13:00 29, 23 A i B środa :15-13:45 29 A i B środa :30-13:45 32,33 A i B środa :15-13:45 29 A i B środa :30-13:45 29, 23 A i B środa :15-13:45 29 A i B środa :30-13:45 29, 23 A i B środa :15-13:45 29 A i B środa :30-13:00 29, 23 A i B środa :30-16:00 28 A i B środa :30-16:00 28 A i B środa :45-16:00 32,33 A i B środa :30-16:00 28 A i B środa :45-16:00 28, 23 A i B środa :30-16:00 28 A i B środa :45-16:00 28, 23 A i B środa :45-15:15 28, 23 A i B środa :30-16:00 28 A i B środa :30-16:00 28 A i B środa :45-16:00 32,33 A i B środa :30-16:00 28 A i B środa :45-16:00 28, 23 A i B środa :30-16:00 28 A i B środa :45-16:00 28, 23 A i B środa :45-15:15 28, 23 A i B środa :30-16:00 29 A i B środa :45-16:00 32,33 A i B środa :30-16:00 29 A i B środa :45-16:00 29, 23 A i B środa :30-16:00 29 A i B środa :45-16:00 29, 23 A i B środa :30-16:00 29 A i B środa :45-15:15 29, 23 A i B środa :30-16:00 29 A i B środa :45-16:00 32,33 A i B środa :30-16:00 29 A i B środa :45-16:00 29, 23 A i B środa :30-16:00 29 A i B środa :45-16:00 29, 23 A i B środa :30-16:00 29 A i B środa :45-15:15 29, 23 A i B wtorek :30-16:00 28 A i B wtorek :30-16:00 28 A i B wtorek :45-16:00 32,33 A i B wtorek :30-16:00 28 A i B wtorek :45-16:00 28, 23 A i B wtorek :30-16:00 28 A i B wtorek :45-16:00 28, 23

20 Grupa 8 Grupa 9 Grupa 10 A i B wtorek :45-15:15 28, 23 A i B wtorek :30-16:00 28 A i B wtorek :30-16:00 28 A i B wtorek :45-16:00 32,33 A i B wtorek :30-16:00 28 A i B wtorek :45-16:00 28, 23 A i B wtorek :30-16:00 28 A i B wtorek :45-16:00 28, 23 A i B wtorek :45-15:15 28, 23 A i B wtorek :30-16:00 29 A i B wtorek :45-16:00 32,33 A i B wtorek :30-16:00 29 A i B wtorek :45-16:00 29, 23 A i B wtorek :30-16:00 29 A i B wtorek :45-16:00 29, 23 A i B wtorek :30-16:00 29 A i B wtorek :45-15:15 29, 23 A i B wtorek :30-16:00 29 A i B wtorek :45-16:00 32,33 A i B wtorek :30-16:00 29 A i B wtorek :45-16:00 29, 23 A i B wtorek :30-16:00 29 A i B wtorek :45-16:00 29, 23 A i B wtorek :30-16:00 29 A i B wtorek :45-15:15 29, 23 A i B czwartek :15-15:45 28 A i B czwartek :15-15:45 28 A i B czwartek :30-15:45 32,33 A i B czwartek :15-15:45 28 A i B czwartek :30-15:45 28, 23 A i B czwartek :15-15:45 28 A i B czwartek :30-15:45 28, 23 A i B czwartek :30-15:00 28, 23 A i B czwartek :30-14:15 28 A i B czwartek :30-14:15 28 A i B czwartek :30-15:45 32,33 A i B czwartek :30-14:15 28 A i B czwartek :30-15:45 28, 23 A i B czwartek :30-14:15 28 A i B czwartek :30-15:45 28, 23 A i B czwartek :30-15:00 28, 23 A i B czwartek :15-15:45 29 A i B czwartek :30-15:45 32,33 A i B czwartek :15-15:45 29 A i B czwartek :30-15:45 29, 23 A i B czwartek :15-15:45 29 A i B czwartek :30-15:45 29, 23 A i B czwartek :15-15:45 29 A i B czwartek :30-15:00 29, 23 A i B czwartek :30-14:15 29 A i B czwartek :30-15:45 32,33 A i B czwartek :30-14:15 29 A i B czwartek :30-15:45 29, 23 A i B czwartek :30-14:15 29 A i B czwartek :30-15:45 29, 23

21 Grupa 11 Grupa 12 A i B czwartek :30-14:15 29 A i B czwartek :30-15:00 29, 23 A i B piątek :15-15:45 28 A i B piątek :15-15:45 28 A i B piątek :30-15:45 32,33 A i B piątek :15-15:45 28 A i B piątek :30-15:45 28, 23 A i B piątek :15-15:45 28 A i B piątek :30-15:45 28, 23 A i B piątek :30-15:00 28, 23 A i B piątek :30-14:15 28 A i B piątek :30-14:15 28 A i B piątek :30-15:45 32,33 A i B piątek :30-14:15 28 A i B piątek :30-15:45 28, 23 A i B piątek :30-14:15 28 A i B piątek :30-15:45 28, 23 A i B piątek :30-15:00 28, 23 A i B piątek :15-15:45 29 A i B piątek :30-15:45 32,33 A i B piątek :15-15:45 29 A i B piątek :30-15:45 29, 23 A i B piątek :15-15:45 29 A i B piątek :30-15:45 29, 23 A i B piątek :15-15:45 29 A i B piątek :30-15:00 29, 23 A i B piątek :30-14:15 29 A i B piątek :30-15:45 32,33 A i B piątek :30-14:15 29 A i B piątek :30-15:45 29, 23 A i B piątek :30-14:15 29 A i B piątek :30-15:45 29, 23 A i B piątek :30-14:15 29 A i B piątek :30-15:00 29, Podpis osób odpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu (modułu) lub koordynatora 17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych)